PROJE SAHİBİNİN ADI ADRESİ TELEFON, GSM ve FAKS NUMARALARI E-POSTA PROJENİN ADI PROJE BEDELİ PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN AÇIK ADRESİ (İLİ, İLÇESİ, MEVKİİ) PROJENİN ÇED YÖNETMELİĞİ KAPSAMINDAKİ YERİ (SEKTÖR, ALT SEKTÖR) PROJENİN NACE KODU TEZCAN HAYV. NAK. TAT. PAZ. SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. Fatih Mahallesi Başmakçı /AFYONKARAHİSAR Tel:0 272 411 22 21 Fax: 0 272 411 22 21 GSM: 0 533 517 76 82 info@savramuhendislik.com Yumurta Tavukçuluğu Tesisi 850.000 TL Başmakçı İlçesi/ AFYONKARAHİSAR 25.11.2014 tarih ve 29186 Sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği EK-I Çevresel Etki Değerlendirmesi Uygulanacak Projeler Listesi Madde 19 Hayvan yetiştirme tesisleri, ç bendi Kanatlı yetiştirme tesisleri, [(Bir üretim periyodunda 60.000 adet ve üzeri tavuk (civciv, damızlık, piliç, vb.) veya eşdeğer diğer kanatlılar) (1 adet hindi = 7 adet tavuk esas alınmalıdır)] kapsamında yer almaktadır. 01.47.03: Kümes hayvanlarından yumurta üretilmesi RAPORU HAZIRLAYAN ÇALIŞMA GRUBUNUN / KURULUŞUN ADI ADRESİ TELEFON VE FAKS NUMARALARI BAŞVURU DOSYASI SUNUM TARİHİ SAVRA İNŞAAT MAKİNA MÜHENDİSLİK ÇEVRE DANIŞMANLIK SANAYİ TİC.LTD. ŞTİ. Kazım Karabekir Mah. 2052. Sok. No: 3/6 ETİMESGUT/ ANKARA Tel: (0 312) 244 37 71 Faks: (0 312) 244 37 73 Ekim- 2015 i
İÇİNDEKİLER İÇİNDEKİLER... ii TABLOLAR DİZİNİ... iv ŞEKİLLER DİZİNİ... v PROJENİN TEKNİK OLMAYAN ÖZETİ... 1 BÖLÜM I: PROJENİN TANIMI VE ÖZELLİKLERİ... 2 I.A. Proje Konusu Yatırımın Tanımı, Özellikleri, Ömrü, Hizmet Maksatları, Önem ve Gerekliliği... 2 I.A.1. Proje Konusu Yatırımın Tanımı... 2 I.A.2. Proje Konusu Yatırımın Özellikleri... 3 I.A.3. Projenin Ömrü... 17 I.A.4. Projenin Hizmet Maksatları, Önem ve Gerekliliği... 17 I.B. Projenin Yer ve Teknoloji Alternatifleri, Proje İçin Seçilen Yerin Koordinatları... 26 I.B.1 Proje İçin Seçilen Yere İlişkin Bilgiler ve Yerin Koordinatları... 26 I.B.2 Projenin Yer ve Teknoloji Alternatifleri... 35 BÖLÜM II : PROJE YERİ VE ETKİ ALANININ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİ Proje Alanının Ve Önerilen Proje Nedeniyle Etkilenmesi Muhtemel Olan Çevrenin; Nüfus, Fauna, Flora, Jeolojik Ve Hidrojeolojik Özellikler, Doğal Afet Durumu, Toprak, Su, Hava, Atmosferik Koşullar, İklimsel Faktörler, Mülkiyet Durumu, Mimari Ve Arkeolojik Miras, Peyzaj Özellikleri, Arazi Kullanım Durumu, Hassasiyet Derecesi (EK-5 deki Duyarlı Yöreler Listesi De Dikkate Alınarak)Benzeri Özellikleri... 36 II.A. Nüfus... 36 II.B. Flora Fauna... 37 II.C. Jeolojik ve Hidrojeolojik Özellikler... 38 II.D. Doğal Afet Durumu... 40 II.E. Mülkiyeti, Arazi Kullanım Durumu, Toprak, Kültür Varlığı ve Sit Özellikleri ve Peyzaj Özellikleri... 41 II.F. Atmosferik Koşullar ve İklimsel Özellikler:... 41 II.G. Hassasiyet Derecesi (EK-V deki Duyarlı Yöreler listesi de dikkate alınarak)... 42 BÖLÜM III: PROJENİN İNŞAAT VE İŞLETME AŞAMASINDA ÇEVRESEL ETKİLERİ VE ALINACAK ÖNLEMLER... 49 III. A. Çevreyi Etkileyebilecek Olası Sorunların Belirlenmesi, Kirleticilerin Miktarı, Alıcı Ortamla Etkileşimi, Kümülatif Etkilerin Belirlenmesi... 49 ii
III.A.1. Sıvı Atıklar:... 50 III.A.2. Katı Atıklar:... 55 III.A.3. Hava Kirliliği:... 61 III.A.4. Gürültü Kirliliği:... 67 III. B. Sera Gazı Emisyon Miktarlarının Belirlenmesi ve Emisyonların Azaltılması İçin Alınacak Önlemler... 68 III.C. Projenin Çevreye Olabilecek Olumsuz Etkilerin Azaltılması İçin Alınacak Önlemler... 70 III. Ç. İzleme Planı (İnşaat Dönemi)... 71 BÖLÜM IV: HALKIN KATILIMI... 72 IV. A. Projeden Etkilenmesi Muhtemel İlgili Halkın Belirlenmesi ve Halkın Görüşlerinin Çevresel Etki Değerlendirmesi Çalışmasına Yansıtılması İçin Önerilen Yöntemler... 72 IV. B. Görüşlerine Başvurulması Öngörülen Diğer Taraflar... 72 iii
TABLOLAR DİZİNİ Sayfa No Tablo I.A.2.1. Tesis Kapsamında Bulunacak Üniteler ve Alanları... 3 Tablo I.A.2.2. Kafes Tavukçuluğunda Hayvan Başına Ayrılması Gereken Alan... 4 Tablo I.A.4.1. Yaşa Bağlı Olarak Günlük Enerji ve Protein Gereksinimi (Kaynak:Shrimpton,1987)... 22 Tablo I.A.4.2. Dünya Yumurta Üretimi (2011)... 22 Tablo I.A.4.3. Dünya Yumurta Üretimi Sıralamasındaki Değişim... 23 Tablo I.A.4.4. Türkiye Yumurta Üretiminin Seyri**... 24 Tablo I.A.4.5. Türkiye nin Yumurta İhracatı (2000-2013)... 25 Tablo I.B.1.1.Tesis Alanı Koordinatları... 27 Tablo II.A.1. İlçelere Göre İl/İlçe Merkezi ve Belde/Köy Nüfusu... 36 Tablo III.A.1. Tesisin İlgili Çevre Mevzuatı Kapsamındaki Yeri... 49 Tablo III.A.1.1. Evsel Atık Sularda Kirleticiler ve Ortalama Konsantrasyonları (Benefield, L. And Randall,C., 1980)... 50 Tablo III.A.1.2. Hesaplanmış Evsel Atık Sularda Kirleticiler... 51 Tablo III.A.1.3. Hesaplanmış Evsel Atık Sularda Kirleticiler... 52 Tablo III.A.1.4. Civciv Yem ve Su Tüketimi... 52 Tablo III.A.3.1. Kütlesel Debi Hesaplamalarında Kullanılacak Emisyon Faktörleri... 61 Tablo III.A.3.2. İş Makineleri ve Özellikleri... 63 Tablo III.A.3.3. İş Makinelerinden Kaynaklanan Emisyon Miktarı... 63 Tablo III.A.3.5. IKHKKY Tablo-10 Isınma Amaçlı İthal Taş ve Linyit Kömürünün Özellikleri ve Sınırları... 66 Tablo III.A.3.6. Yakma Sistemleri Özellikleri... 66 Tablo III.A.3.7. Civciv Isıtma Ünitesi Kazanında Oluşacak Emisyon Miktarları... 66 Tablo.III.B.1 Kümes Iç Ortamında Bulunan Bazı Gaz Konsantrasyonları... 68 iv
ŞEKİLLER DİZİNİ Sayfa No Şekil I.B.1.1. Faaliyet Alanının Ülke ve Bölge İçindeki Yeri... 29 Şekil I.B.1.2. Proje Alanı ve Çevresini Gösteren Uydu Fotoğrafları... 33 Şekil I.B.1.3. Proje Alanı ve Çevresini Gösteren Fotoğraflar... 34 Şekil II.C.2. Proje Alanı ve Çevresinde Bulunan Su Kaynaklarını Gösterir Görüntü... 39 Şekil II.D.2. Deprem Bölgeleri Haritası... 40 Şekil II.D.3. Afyonkarahisar İli Deprem Haritası... 40 Şekil II.G.1. Proje Alanı ve Çevresindeki Korunan Alanları Gösterir Uydu Görüntüsü... 43 Şekil II.G.2. Proje Alanı ve Çevresini Gösterir Yaban Hayatı Veri Tabanı Görüntüsü... 44 v
EKLER EK 1 : TİCARET SİCİL GAZETESİ EK 2 : MÜLKİYETE İLİŞKİN BELGELER EK 3 :ÇED GEREKLİ DEĞİLDİR KARARI EK 4 :1/25 000 ÖLÇEKLİ TOPOGRAFİK HARİTA EK 5 : VAZİYET PLANI EK 6 : AFYONKARAHİSAR İLİ METEOROLOJİK BÜLTEN EK 7 : SU ABONE SÖZLEŞMESİ EK 8 :VİDANJÖR HİZMET BELGESİ EK 9 : RENDERİNG SÖZLEŞME EK 10 : ACIGÖL SULAK ALANI KURUM GÖRÜŞÜ EK 11 : BİYOGAZ TESİSİ SÖZLEŞMESİ vi
PROJENİN TEKNİK OLMAYAN ÖZETİ Tezcan Hayv. Nak. Paz. San. ve Tic. Ltd. Şti. (Ek 1 Ticaret Sicil Gazetesi) tarafından Afyonkarahisar İli, Başmakçı İlçesi, Karacayer Mevkii M24a11a.D pafta, 12352, 12442, 17723, 12446 12371, 12372 ve 12353 nolu parseller içerisinde bulunan 26.000 adet civciv ve 125.250 adet yumurta tavuğu olmak üzere 151.250 adet yumurta tavuğu kapasiteli Yumurta Tavukçuluğu Tesisi nin kapasitesinin 124.000 adet civciv ve 618.000 adet tavuk olmak üzere toplam 743.000 adet yumurta tavuğu kapasitesine çıkarılması planlanmaktadır.(ek 2 Tapu) Tezcan Yumurta Tavukculuğu Tesisi için 16.12.2003 tarih 25318 sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği gereğince Proje Tanıtım Dosyası hazırlatılmış olup, Afyonkarahisar İl Çevre ve Orman Müdürlüğünün (Mülga) 19.09.2007 tarihli kararıyla; Yumurta Tavuğu Yetiştirme Tesisi hakkında Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir kararı verilmiştir.(ek 3 ÇED Gerekli Değildir Kararı) 25.11.2014 tarih ve 29186 Sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği nin 24. Maddesi birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca ÇED Olumlu veya ÇED Gerekli Değildir kararı bulunan projelerde yapılacak kapasite artışı ve/veya genişletilmesi planlanan projelere uygulanacak ÇED sürecine ilişkin yöntem 08.04.2015 tarih ve 2015/03 sayılı ÇED Yönetmeliği Uygulamaları Genelgesi ile belirlenmektedir. Söz konusu genelgenin 2.Maddesi b bendi kapsamında; Tezcan Yumurta Tavukçuluğu tesisi kapasite artışı projesi ile planlanan artış ÇED Yönetmeliği nin EK-I Çevresel Etki Değerlendirmesi Uygulanacak Projeler Listesi Madde 19 Hayvan yetiştirme tesisleri, ç bendinde Kanatlı yetiştirme tesisleri, [(Bir üretim periyodunda 60.000 adet ve üzeri tavuk (civciv, damızlık, piliç, vb.) veya eşdeğer diğer kanatlılar) (1 adet hindi = 7 adet tavuk esas alınmalıdır)] yer alan eşik değer üzerinde kaldığından iş bu ÇED Başvuru Dosyası hazırlanmıştır. Başarılı yumurta tavukçuluğu öncelikle sağlıklı civciv temini ile başlar. Civcivler; güvenilir, Tarım Bakanlığı nca ruhsatlandırılmış ve sertifikalandırılmış damızlık işletmelerinin kuluçkahanelerinden temin edileceklerdir. Civciv kümeslerinin çevresi ve kümes içi ve kümes ekipmanları (yemlik, suluk vs.) temizlenip, dezenfekte edilecek, kümesler en az 1-2 hafta boş bırakılacaktır. 0-1 hafta arasında civciv kümesine alınan civcivler 18. haftadan sonra tavuk kafeslerine alınacak burada ekonomik ömürleri dolana kadar, 70. haftaya kadar yumurta üretmeleri sağlanacaktır. 1
BÖLÜM I: PROJENİN TANIMI VE ÖZELLİKLERİ I.A. Proje Konusu Yatırımın Tanımı, Özellikleri, Ömrü, Hizmet Maksatları, Önem ve Gerekliliği I.A.1. Proje Konusu Yatırımın Tanımı Tezcan Hayv. Nak. Paz. San. ve Tic. Ltd. Şti. (Ek 1 Ticaret Sicil Gazetesi) tarafından Afyonkarahisar İli, Başmakçı İlçesi, Karacayer Mevkii M24a11a.D pafta, 12352, 12442, 17723, 12446 12371, 12372 ve 12353 nolu parseller içerisinde bulunan 26.000 adet civciv ve 125.250 adet yumurta tavuğu olmak üzere 151.250 adet yumurta tavuğu kapasiteli Yumurta Tavukçuluğu Tesisi nin kapasitesinin 124.000 adet civciv ve 618.000 adet tavuk olmak üzere toplam 742.000 adet yumurta tavuğu kapasitesine çıkarılması planlanmaktadır.(ek 2 Tapu) Tezcan Yumurta Tavukculuğu Tesisi (6 Adet Tavuk Kümesi ve 1 Adet Civciv Kümesi) için 16.12.2003 tarih 25318 sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği gereğince Proje Tanıtım Dosyası hazırlatılmış olup, Afyonkarahisar İl Çevre ve Orman Müdürlüğünün (Mülga) 19.09.2007 tarihli kararıyla; Yumurta Tavuğu Yetiştirme Tesisi hakkında Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir kararı verilmiştir.(ek 3 ÇED Gerekli Değildir Kararı) Kapasite artışı projesi kapsamında ise mevcut kümeslerin modernize edilerek kapasitelerinin artırılması ve 3 Adet Tavuk Kümesi, 1 Adet Civciv Kümesi, 1 Adet Fosseptik, 1 Adet Ölü Hayvan Çukuru, 25 Adet Yem Silosu ve 1 Adet Gübre Biriktirme Havuzu ilave edilmesi planlanmaktadır. 25.11.2014 tarih ve 29186 Sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği nin 24. Maddesi birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca ÇED Olumlu veya ÇED Gerekli Değildir kararı bulunan projelerde yapılacak kapasite artışı ve/veya genişletilmesi planlanan projelere uygulanacak ÇED sürecine ilişkin yöntem 08.04.2015 tarih ve 2015/03 sayılı ÇED Yönetmeliği Uygulamaları Genelgesi ile belirlenmektedir. Söz konusu genelgenin 2.Maddesi b bendi kapsamında; Tezcan Yumurta Tavukçuluğu tesisi kapasite artışı projesi ile planlanan artış ÇED Yönetmeliği nin EK-I Çevresel Etki Değerlendirmesi Uygulanacak Projeler Listesi Madde 19 Hayvan yetiştirme tesisleri, ç bendinde Kanatlı yetiştirme tesisleri, [(Bir üretim periyodunda 60.000 adet ve üzeri tavuk (civciv, damızlık, piliç, vb.) veya eşdeğer diğer kanatlılar) (1 adet hindi = 7 adet tavuk esas alınmalıdır)] yer alan eşik değer üzerinde kaldığından iş bu ÇED Başvuru Dosyası hazırlanmıştır. 2
Proje Sahası ve Çevresini Gösteren 1/25.000 Ölçekli Topoğrafik Harita ve Vaziyet Planı ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek 4 ve Ek 5). I.A.2. Proje Konusu Yatırımın Özellikleri Proje kapsamında kurulması planlanan üniteler Tablo I.A.2.1 de verilmiştir. Tablo I.A.2.1. Tesis Kapsamında Bulunacak Üniteler ve Alanları Kullanım Türü Adedi Kapladığı Alan (m 2 ) Kapladığı Toplam Alan (m 2 ) Mevcut Üniteler Tavuk Kümesi (No: 1,2,3,4,) 4 550 2.200 Tavuk Kümesi (No: 5,6) 2 825 1.650 Civciv Kümesi (No:7) 1 418 418 Fosseptik 1 9 9 Yumurta Tasnif Binası 1 1.034 1.034 Toplam 5.311 Kapasite Artışı ile Eklenecek Üniteler Civciv Kümesi (No:8) 1 952 952 Tavuk Kümesi (No:9,10,11) 3 1.670 5.962 Ölü Hayvan Çukuru 1 50 50 Fosseptik 1 9 9 Gübre Biriktirme Havuzu 1 1.248 1.248 Toplam 6.973 Genel Toplam 12.284 Tesisin inşaat-çevre düzenlemesi ve montaj işlemlerinde (inşaat aşamasında) 10, işletme aşamasında ise 20 (mevcu 8 personel, kapasite artışı 12 personel) personelin çalışması planlanmaktadır. İnşaat-çevre düzenlemesi-montaj aşamasında 180 gün boyunca (120 gün İnşaat-Çevre Düzenlemesi, 60 gün montaj) günde 8 saat çalışma yapılacak olup; işletme aşamasında ise günde 24 saat ve yılda 365 gün (330 gün üretim, 35 gün temizlik ve bakım) çalışma yapılacaktır. Yumurta tavukçuluğunda kümes sistemleri genellikle 3 çeşittir. 1- Kalın Altlık Sistemi (Yer Tavukçuluğu), 2- Izgara Sistemi, 3- Kafes Sistemi. 3
Bugün ülkemizde yetiştirilen tüm ticari yumurta sürülerinin yaklaşık %70-80 i kafeslerde yetiştirilmektedir. Kafes sistemleri diğer sistemlere göre çok avantajlıdır. İster yerde, ister kafeste büyütülmüş olsunlar, piliçler yumurta kafeslerine 16-18. haftalarda nakledilir. Kafes tavukçuluğunda hayvan başına ayrılması gereken alan Tablo I.A.2.2. de verilmiştir. Tablo I.A.2.2. Kafes Tavukçuluğunda Hayvan Başına Ayrılması Gereken Alan Kullanım Türü 14. Haftaya Kadar (cm 2 ) 18. Haftaya Kadar (cm 2 ) 18. Haftadan Sonra (cm 2 ) Beyaz Yumurtacı Irklar 232 290 387 Kahverengi Yumurtacı Irklar 277 355 484 Tezcan Yumurta Tavukçuluğu Tesisi nde kafes sistemi kullanılacaktır. Kafeste yumurta tavukçuluğunun avantajları şu şekilde özetlenebilir; Birim kümes alanına konan tavuk sayısı diğer kümeslerden 4-5 katı daha fazladır. Altlık sorunu yoktur. Yumurtalar daha temizdir. Fazla dolaşıp enerji kaybetmedikleri için yemden yararlanma biraz daha yüksektir. Yere yumurtlama sorunu yoktur. Gurk olma hali çok azdır. Tavuklar ayak altında dolaşmadıkları için bakımları daha kolaydır. Yumurtalar biraz daha ağırdır. Ölüm oranı genellikle daha düşüktür. İş gücü gereksinimi, otomasyona bağlı olarak % 50-80 daha azdır. Tavukların tek tek kontrolü, kötü ve düşük verimlilerin ayrılması daha kolaydır. Gübrenin alta seçmesi ve tavukların birbirleriyle temasının az olması nedeni ile hastalık kontrolü daha kolaydır. Kannibalizm daha düşük düzeydedir. Bugün yeryüzünde yetiştirilen tüm ticari yumurta sürülerinin % 65-70 i kafeslerde barındırılmaktadır. Kafesler, yumurta tavukları için olduğu kadar civciv ve piliçler içinde kullanılmaktadır. Kafes sistemi kümes tipinde; tavuklar kafesler içinde durur ve serbest gezinmelerine izin verilmez. 4
Bu tip kümesler, yumurta üretimi yapan çiftlikler için idealdir. Kafes sisteminde yem kaybı azdır. Yumurtalar kendiliğinden yumurta kanallarına birikir. Fazla iş gücü gerektirmeyen bir yöntemdir. Tavuklar kafesin içinde bir kaçı bir arada bulunur. Yem ve su önlerinde sürekli olarak hazırdır. Kafes sistemi ticari yumurta üretiminde en iyi kümes tiplerinden biridir. Çok iyi havalandırma sistemi gerektiren bu sistemin yararı metrekareye düşen tavuk sayısının yüksekliği ile (kafes tipine göre 12-27 tavuk/m 2 ) yer ve iş gücünden tasarruf sağlanmasıdır. Ayrıca daha kolay ayıklama ve daha az yem tüketimi, altlık giderinin ortadan kaldırılması, parazitler, hastalıklar, tüy yolma ve kanibalizmin azalması gibi olumlu yönleri de vardır. Bunun yanı sıra ilk yapım giderlerinin yüksekliği, özel yemleme, itinalı bakım gereği kafes yorgunluğu, karaciğer yağlanması ve kırık-çatlak yumurta miktarının artması gibi sakıncaları da vardır. Kafes sistemi kümeslerde; kümesler 2-2.5 mm çapındaki galvanizli tel çubukların 2x5 cm ya da 2x6 cm aralıklarla kaynaklanması ile yapılır. Kafes tabanının meyli % 15,8-17,6 olup, bu meyilde yuvarlanan yumurtalar öndeki yumurta tablalarına toplanır. Kafes blokları arasındaki servis yolunun genişliği kafes tiplerine göre 65-70 cm arasında değişebilir. Kafes blokları kümes içerisinde birden fazla sıra halinde yerleştirilir. Her blokta kafesler tek veya çok katlı olarak yerleştirilebilir. Bu dizişler yatay, dikey veya kademeli olabilir. Yumurtlayan bir tavuğun geçirdiği hayat devreleri gözden geçirilecek olursa 21 günlük embriyonal gelişme evresinden sonra yumurtadan çıkmasıyla başlamaktadır. 0 ila 6 haftalık dönem civciv, 6 ila 18-20 haftalık dönem piliç, 18-20 ile 70-80 haftalık dönem yumurtlama devresi olarak adlandırılır. 18 haftalık yaşa erişen piliç cinsel olgunluğunu tamamlayarak yumurta üretimine geçer ve ergin tavuk adını alır. Yumurtlama devresi yaklaşık 1 yıl sürer daha sonra ya reforme tavuk olarak elden çıkarılır ya da 50 ila 60 haftalık yaşta, yapay tüy dökümüne sokularak ikinci verim yılı için tutulur. Başarılı yumurta tavukçuluğu öncelikle sağlıklı civciv temini ile başlar. Civcivler; güvenilir, Tarım Bakanlığı nca ruhsatlandırılmış ve sertifikalandırılmış damızlık işletmelerinin kuluçkahanelerinden temin edileceklerdir. Civciv kümeslerinin çevresi ve kümes içi ve kümes ekipmanları (yemlik, suluk vs.) temizlenip, dezenfekte edilecek, kümesler en az 1-2 hafta boş bırakılacaktır. 0-1 hafta arasında civciv kümesine alınan civcivler 18. haftadan sonra tavuk kafeslerine alınacak burada ekonomik ömürleri dolana kadar, 70. haftaya kadar yumurta üretmeleri sağlanacaktır. Tesis açısından ekonomik ömürleri dolan yumurta dönemini tamamlayan tavuklar, piyasada bu konuda çalışan alıcılara iç piyasada satılacaktır. 5
Yumurta Üretim Tesislerinde kümesler kapalı sistem ve tam otomasyonlu olacaktır. Tesiste kullanılacak kümesler kafes tipi kümesler olacaktır. Bu tip kümesler, yumurta üretimi yapan çiftlikler için idealdir. Kafes sisteminde yem kaybı azdır. Yumurtalar kendiliğinden yumurta kanallarına birikir. Fazla iş gücü gerektirmeyen bir sistemdir. Tavuklar kafesin içinde bir kaçı bir arada bulunur. Yem ve su önlerinde sürekli olarak hazırdır. Tüm işlemler otomatik olarak yapılacaktır. Yumurtalar kümeslerden otomatik yumurta toplama bantlarıyla toplanarak yumurta tasnif ve viollere yerleştirilmeleri yapılacak, paketleme makinesine alınıp yumurtalar burada sınıflandırılarak viollere yerleştirilecek, ardından soğuk zincirle kapalı kasa kamyonlarla çeşitli illere sevkiyatı yapılacaktır. Kafes sisteminde beslenen tavuk ve civcivlerin dışkılarının toplanarak kümes dışına aktarılmasını sağlamak amacıyla bant sistemi kurulacaktır. Kafesler içerisinde yer alan tavukl ve civcivlerin günlük yaşamları gereğince açığa çıkan dışkıları, kafeslerin altında ilerleyen bant sistemine düşmekte ve bandın üzerinde kurumaktadır. Sürekli ilerleyen hareketli bant sistemine düşen tavuk dışkıları, bandın hareketi ile kümes dışında yer alan kapalı ve sızdırmasız araçlara aktarılacaktır. Araçlarda biriken gübreler Başmakçı İlçesi nde Bioden Enerji Üretim Ltd. Şti. tarafından kurulacak olan Biyogaz Tesisi ne gönderilecektir. Tesiste oluşacak gübreler Biyogaz Tesisi kurulana kadar ve Biyogaz Tesisinde oluşabilecek arıza durumlarında kullanılmak üzere gübreler gübre biriktirme havuzuna aktarılacaktır (Ek.11. Biyogaz Tesisi Sözleşmesi). Yumurta Tavukçuluğu Tesisi nde bulunan 1, 2, 3 ve 4 nolu tavuk kümeslerinde 6 kat, 4 sıra, 96 göz, 5 nolu tavuk kümeslerinde 6 kat, 5 sıra,80 göz, 6 nolu tavuk kümesinde 6 kat, 4 sıra 190 göz, 9, 10 ve 11 nolu tavuk kümeslerinde 6 kat, 5 sıra 165 göz, 7 nolu civciv kümesinde 4 kat, 4 sıra, 47 göz ve 8 nolu civciv kümesinde 6 kat, 5 sıra, 44 göz kafes bulunması planlanmaktadır. Aşağıda kullanılması planlanan kafeslerin özellikleri açıklanmıştır. 6
A - CİVCİV KAFESİ Kafesler; uzunluğu 123 cm, derinliği 65 cm, yüksekliği 57 cm olan ünitelerden oluşmaktadır ve her bir ünitede 2 göz bulunmaktadır. Kafes sisteminin tasarımı yer hareketlerinden etkilenmeyecek şekilde tasarlanmıştır. 1 nolu civciv kümesinin 4 kat, 4 sıra, 47 gözden oluşması planlanmakta olup kafesin maksimum kapasitesi 45.120 adet civcivdir. Ancak verimli bir üretim için 45.000 adet civciv bulunacaktır. 8 nolu civciv kümesinin 6 kat,5 sıra, 44 gözden oluşması planlanmakta olup kafesin maksimum kapasitesi 79.200 adet civcivdir. Ancak verimli bir üretim için 79.000 adet civciv bulunacaktır. Kafeslerde Kullanılacak Malzemelerin Özellikleri: Kafes yapımında kullanılacak tüm tel ve saç malzemeler sıcak daldırma galvaniz malzemeden imal edilmiş olacaktır. Kafes parçalarının tümü kaynaksız ve boyasız olacaktır. Kafes parçalarının birleştirilmesinde kaynaklı konstrüksiyon kullanılmayacaktır. Kafeste her ünitede bir (her 123 cm. de bir) ayak bulunacaktır. Ayaklar 2 mm, 275 gr/m 2 sıcak daldırma galvanizli sacdan eksiz yekpare U profil olarak imal edilmiş olacaktır. Ayakların arası ara bölme sacı ile bağlanacaktır. Ara bölme sacı 1 mm kalınlığında, 215 gr/m 2 sıcak aldırma galvanizli sacdan imal edilmiş olacaktır. Ara bölme sacı her katta ve her 2 ayak arasında da bir adet olacaktır. Alt hasır tel 17mm x 17mm göz aralıkları olacak şekilde puntalanarak imal edilmiş olacaktır. Alt hasır teller her göze bir tel olacak şekilde 650 mm x 122 7 mm ölçüsünde yekpare imal edilmiş olacaktır. Alt hasır teli ara saclara askı plakaları ile asılmış 1 adet 1,5 mm galvanizli saçtan yapılmış özel alt destek profillerinin üzerine montajı yapılır. Kafeslerde her gözde bir kapak olacaktır. Kapaklar her gözün orta noktasında ve min. 658 mm enindedir. Her gözün tam ortasında yer alan kapaklar üste doğru tek hamlede kolaylıkla açılarak, kafes gözünün sağ ve sol taraflarına zahmetsizce erişilmesini sağlar. Böylelikle aşılama, gaga kesimi gibi işlemler hem daha sağlıklı hem de daha kısa sürede yapılabilecektir. 7
Kapı profilleri üzerindeki mukavim girintiler vasıtasıyla kapak, profillere rahatça kilitlenir ve üretim periyodu boyunca civciv ve yarkaların gözden çıkışı engellenecektir. Kafesin her gözünde 1 günlük civcivin rahatça yem yiyebileceği 28 gözlü ön yemleme plakaları bulunacaktır. Civciv büyüyünce ön yemleme plakalarındaki gözleri örtecek 1 mm galvanizli saçtan yapılmış özel profilli plakalar bulunacak olup, bu plakalar sıra başından tek bir hamle ile açılıp kapanabilen bir mekanizma ile çalışarak gerektiğinde gözleri kapatarak yetişkinlerin üst bölümden rahatça yemlenmeleri sağlanacaktır. Kafes Gözleri: Unifor civciv kafesinin her bir gözünde bulunan kapaklar ön cephede ortaya yerleştirilecektir. Ortada bulunan ve içeri doğru açılan kapak 65 x 123 ebatlarındaki gözün her bölgesinde bulunan civcivlere kolayca ulaşılmasını, dolayısıyla manejmanı kolaylaştırarak işçilikten tasarruf sağlayacaktır. Kafesin tabanı 19 x 19 mm galvanizli çelik hasır ile kapatılacak olup, bir günlük civcivin bile ilave plastik hasır gerekmeksizin göze konulmasını sağlayacaktır. Gözler civciv ve yarkaların sıkışma ve yaralanmasına imkân vermeyecek şekilde dizayn edilecektir. Yemleme Sistemi: Civcivler ilk günden itibaren yemleme plakası sayesinde yeme kolayca ulaşabilir. Civciv kafeslerindeki en büyük problem olan göz içine yem çekme ve yeme gübre karışması problemi Unifor kafes sisteminin dizaynı sayesinde ortadan kaldırılacaktır. Zincirli ve yem arabalı otomatik yemleme sayesinde yemin homojen, hijyenik ve hızlı şekilde dağılımı sağlanacaktır. Yem arabası, silo ve helezonun özellikleri aşağıda sıralanmıştır. Yem Arabası; Kafesin üstündeki raylarda hareket eden rulmanlı tekerlekleri olan köprüler mevcuttur. Yem arabaları otomatik olarak bir zamanlayıcı ile yönetilir. Yemlik içerisindeki yem miktarı ayarlanabilir şekilde ve her göze eşit miktarda dağıtılır. 8
Sulama Sistemi: Kafesin tüm gözlerinde merkeze yakın bir noktada bulunan sulama hattı, biri 360 o broiler nipeli ve 3 adet plastik kaplı paslanmaz çelik civciv nipeli ile ilk günden itibaren civcivlerin ve yarkaların suya ulaşmasında büyük kolaylık sağlar. Nipel hatları her katta yüksekliği vinç ile ayarlanacak şekildedir. Kafesin her katına civciv yerleştirilebilir. Sulama sisteminin özellikleri aşağıda sıralanmıştır. Her sırada ve her katta 1 adet tek çıkışlı rezervuar (her biri 8 lt kapasiteli) ve rezervuarlardan nipel hatlarına kadar olan bağlantı boruları bulunacaktır. Bütün nipel hatlarının altında 45 mm derinlikteki PVC damlalık kanalı kullanılacak ve sıçrayan damlaların gübre bandına inmesi engellenecektir. Her katta sulama merkezdeki 22 x 22 mm hat ile yapılacak ve su hatları üzerindeki 3 nipeli ve 1 adet 360 dönebilen broiler nipeli her göze yerleştirilecektir. Bu civcivler için daha fazla kombinasyon ile daha rahat sulama imkanı sağlayacaktır. Su hattının sonunda şeffaf su seviye göstergesi boruları bulunacaktır. Gübre Sevk Sistemi ve Nakil Konveyörleri: Gübre, her kafes sırası ve katının altında bulunan, kafes boyunca uzanan ve gübrenin kusursuz olarak temizlenmesine olanak tanıyan, 1mm kalınlığında Polipropilen gübre bantları ile 1 HP gübre bandı redüktörlü hareket motorları sayesinde çekilerek temizlenecektir. Bu güçlü ve sağlam yapı, çok uzun kümeslerde dahi sorunsuz çalışmaktadır. Her katta bulunan merdane ve sıyırıcılar ile kümes sonundaki gübre boşaltma konveyörüne atılan gübre, buradan kümes dışına çıkarılacaktır. Gübre bantlarının kümesin arka tarafına denk gelen kısmına, gübrenin dışarıya sıçrayıp kümesi kirletmemesi ve düzgün bir şekilde gübre konveyörüne aktarılması için koruyucu bir kapak konulacaktır. Gübre Nakil Konveyörü Yatay: Galvanizli konstrüksiyon üzerinde hareketli merdaneler ile çalışan kord bezli 6 mm kalınlığında kauçuk bant ve ön arka merdaneler ile 1.5 HP redüktörlü motoru bulunacaktır. 9
Gübre Nakil Konveyörü Dikey: Galvanizli konstrüksiyon üzerinde hareketli merdaneler ile çalışan kord bezli 6 mm kalınlığında kauçuk bant ve ön arka merdaneler ile 1.5 HP redüktörlü motoru bulunacaktır. Elektrik Panoları: Yemleme sisteminin elektrik panosu: Yemleme sisteminin elektrik tesisatı ve kumanda panosu, başta ve sonda stop switchlerini, kumanda kablolarını ve zaman saatini içerir. Gübre temizleme sisteminin elektrik panosu: Su sızdırmaz tip kendinden motor koruma sistemine sahip şalterler ve gübre nakil yatay ve dikey konveyörlerinin iki adet redüktörülü motorunun koruma devrelerini ve sigortalarını ihtiva eder. Havalandırma Sistemi: Havalandırma; Kümes içerisindeki CO 2, amonyak, kötü kokulu gazların, nemin ve tozun ortam dışına çıkarılmasıdır. Yetiştirilmekte olan tavuklar hangi yaşta olursa olsun havalandırma özel yer işgal eder. Kümeslerin bulunduğu bölgenin iklim şartları ve rüzgâr durumları dikkate alınarak havalandırma yapılır. Havalandırma sayesinde kümeslerde amonyak kokusu birikimi önlenmiş olur. Bu işlem ya tabii havalandırma bacaları ile veya pencerelerden istifade edilerek veya vantilatörler kullanılarak yapılır. Kümeslerde homojen havalandırma, soğutma ve nem kontrolü sağlar. Kümes içindeki ısıyı kontrol ederken, aynı zamanda hayvanların minimum ve maksimum hava ihtiyacını karşılar. Tam otomatik havalandırma sisteminin en büyük özelliği kümes içi tüm hava hareketlerinin kontrolünün PLC (Bilgisayarlı Sistem) tarafından gerçekleştirilmesidir. PLC sistemi; kümesin sağ ön, sağ arka, sol ön, sol arka ve ortasının ayrı ayrı sıcaklıklarını gösterir. B - TAVUK KAFESLERİ Yumurta Tavukçuluğu Tesisi nde bulunan 1, 2, 3 ve 4 nolu tavuk kümeslerinde 6 kat, 4 sıra, 96 göz, 5 nolu tavuk kümeslerinde 6 kat, 5 sıra,80 göz, 6 nolu tavuk kümesinde 6 kat, 4 sıra 190 göz, 9, 10 ve 11 nolu tavuk kümeslerinde 6 kat, 5 sıra 165 göz oluşması planlanmakta olup 99.000 adet tavuk bulundurulacaktır. 10
Kafesler; yemlik uzunluğu 60 cm, derinliği 60 cm ve yüksekliği 59 cm olan gözlerden oluşacaktır. Toplam taban alanı 3.600 cm 2 olmakta ve 9 adet tavuk konulması planlanmaktadır. Her bir ünitesi 2.4 m den oluşacak ve her 60 cm de bir U profil ayaklarla desteklenecektir. Tavuk kafesinin her bir ünitesi 2,4 m 2 ye tekabül eden ve 2 gözden oluşan ünitelerden oluşacaktır. Kafeslerde Kullanılacak Malzemelerin Özellikleri: Kafes yapımında kullanılan tüm tel ve saç malzemeler sıcak daldırma galvaniz malzemeden imal edilmiş olacaktır. Kafes parçalarının tümü kaynaksız ve boyasız olacaktır. Kafes parçalarının birleştirilmesinde kaynaklı konstrüksiyon kullanılmayacaktır. Kafeste 60 cm. bir ayak konulacak. Ayaklar 2 mm kalınlığında, 275 gr/m sıcak daldırma galvanizli sacdan U profil olarak imal edilmiş olacaktır. Ayakların arası ara bölme sacı ile bağlanacak. Ara bölme sacı 70 mm kalınlığında, 225 gr/m 2 sıcak daldırma galvanizli sacdan imal edilmiş olacaktır. Her gözde bir, iki adet alt destek teli kullanılacaktır. Bu teller 6,5 mm çapındadır. Ara bölme teli her 60 cm. de bir adettir. Yatay teller 5 mm çapındadır. Alt hasır telinin ön tarafında yumurta bandının sağlıklı çalışması ve yumurtanın uygun pozisyonda muhafaza edilebilmesi için özel bir form verilecektir. Birinci katlarda ayak basma borusu bulunacaktır. Böylelikle üzerine basılarak üst kattaki yemliklere zarar vermeden rahatça ulaşım imkanı sağlanacaktır. Kafes Gözleri: Kafes gözleri kapakları yatay olarak çalışan kapaklardır. Alt hasır teller en yüksek kalitede yumurta üretimi ve tavuklar için maksimum konfor sağlar. 11
Yemleme Sistemi: Yumurta tavuğu kafeslerinde en önemli faktörlerden yemin yumurtaya dönüşüm oranı, yumurta tavuğu kafeslerinde maksimum düzeye ulaştırılmıştır. Yem arabası ve silo ve helozonun özellikleri aşağıda sıralanmıştır. Otomatik yem arabalı yemleme sistemi, yemin ayar aparatları ile homojen, güvenli ve hızlı bir şekilde dağılımını sağlayacaktır. Yem arabası ve silo ve helozonun özellikleri aşağıda sıralanmıştır. Yem Arabası; Kafesin üstündeki raylarda hareket eden rulmanlı tekerlekleri olan köprüler mevcuttur. Yem arabaları otomatik olarak bir zamanlayıcı ile yönetilir. Yemlik içerisindeki yem miktarı ayarlanabilir şekilde ve her göze eşit miktarda dağıtılır. Yem miktarı seviyesi tüm yemlik hattı boyunca eşittir. Silo ve Helezon; Silo ayakları kıvrımlı olup, galvaniz ile uzun ömürlü kılınacaktır. Silodaki yemler yemleme sistemine otomatik olarak 0,125 lik helezon kullanılarak aktarılacaktır. Sulama Sistemi: Merkezde bulunan nipel sulama hattı ve her gözde iki çelik nipel ile her tavuğun suya kolayca ulaşmasına imkân verilir. V damlalık kanalı ile gübrenin kuru kalması sağlanmış olur. Sulama sisteminin özellikleri aşağıda sıralanmıştır. Her sırada ve her katta 1 adet tek çıkışlı rezervuar (herbiri 8 lt kapasiteli) ve rezervuarlardan nipel hatlarına kadar olan bağlantı boruları bulunacaktır. Bütün nipel hatlarının altında 45 mm derinlikteki PVC damlalık kanalı kullanılacak ve sıçrayan damlaların gübre bandına inmesi engellenecektir. Her katta sulama merkezdeki 22 x 22mm hat ile yapılır ve su hatları üzerindeki 2 adet nipel ile sırt sırta bakan iki gözdeki tavuklar için daha fazla kombinasyon ile daha rahat sulama imkanı sağlanır. Su hattında şeffaf su seviye göstergesi boruları bulunacaktır. 12
Otomatik Yumurta Toplama Sistemi: Her kata aşağı yukarı hareket ederek ulaşan lift sistemi bulunacaktır. Otomatik yumurta toplama ünitesi, galvaniz sac ve malzemeden imal edilecektir. Yumurta konveyörü galvaniz sac gövdeli olarak üretilecek olup; elektrostatik plastik kaplamalı fırın boyalı zincir ve çubuklu, redüktörlü lift tertibatlı olacaktır. Konveyör motoru 0,75 HP, bez bant motoru 0,75 HP, asansör motoru 0,75 HP gücündedir. İthal bez yumurta bantları ile yumurtalar nakledilmektedir. İthal bez bantları antistatiktir ve toz tutmaz. Bez bantlar ve alt tel, yumurtaların çarpışmasını engelleyecek şekilde tasarlanmıştır. Asansörlü konveyör sisteminin aşağı yukarı hareketi sayesinde her kattaki yumurtalar, yumurta bantlarından yumurta taşıma konveyörüne geçirilir. Bu sayede en az düzeyde enerji tüketimi ile yumurtalar toplanacaktır. Sistemde 90 derece + 90 derece viraj dönmek mümkün olduğundan, herhangi bir aktarmaya ihtiyaç duymadan yumurtaların kırılmaları engellenmektedir. Her sıra sonunda yumurta bantlarını temiz tutmak amacıyla konulmuş özel fırçalar bulunacaktır. Gübre Sevk Sistemi: Gübre, her kafes sırası ve katının altında bulunan, kafes boyunca uzanan ve gübrenin kusursuz olarak temizlenmesine olanak tanıyan, 1mm kalınlığında Polipropilen gübre bantları ile 1 HP gübre bandı redüktörlü hareket motorları sayesinde temizlenecektir. Her katta bulunan merdane ve sıyırıcılar ile kümes sonundaki gübre boşaltma konveyörüne atılan gübre, buradan kümes dışına çıkarılacaktır. Gübre bantlarının kümesin arka tarafına denk gelen kısmına, gübrenin dışarıya sıçrayıp kümesi kirletmemesi ve düzgün bir şekilde gübre konveyörüne aktarılması için koruyucu bir kapak konulacaktır. Gübre Nakil Konveyörü Yatay: Galvanizli konstrüksiyon üzerinde hareketli merdaneler ile çalışan kord bezli 6 mm kalınlığında kauçuk bant ve ön arka merdaneler ile 1.5 HP redüktörlü motoru bulunacaktır. Gübre Nakil Konveyörü Dikey: Galvanizli konstrüksiyon üzerinde hareketli merdaneler ile çalışan kord bezli 6 mm kalınlığında kauçuk bant ve ön arka merdaneler ile 1.5 HP redüktörlü motoru bulunacaktır. 13
Elektrik Panoları: Yemleme sisteminin elektrik panosu: Yemleme sisteminin elektrik tesisatı ve kumanda panosu, başta ve sonda stop switchlerini, kumanda kablolarını ve zaman saatini içerir. Gübre temizleme sisteminin elektrik panosu: Su sızdırmaz tip kendinden motor koruma sistemine sahip şalterler ve gübre nakil yatay ve dikey konveyörlerinin iki adet redüktörülü motorunun koruma devrelerini ve sigortalarını ihtiva eder. Otomatik yumurta toplama sisteminin elektrik tesisatı ve kumanda panosu: Otomatik yumurta yumurta toplama sisteminin motorlarının koruma devrelerini, lift in aşağı ve yukarı hareketinin durmasını sağlayan stop switchleri, kumanda kablolarını ve kumanda panosunu içerir. Yem Stoklama ve Dağıtım Sistemi: Yem Silosu: Galvanizli çelik malzemeden mamul konik tabana ve 6 adet ayağa sahip olacaktır. Özel tasarlanmış ondüleli yan duvar sacları ve dikey bağlantı babaları ile mevcut konstrüksiyona ekstra bir mukavemet kazandırmaktadır. Yem Silosundan Yem Nakil Arabalarına Kadar Yem Helezonu: 125 mm P.P. borudan, içinde 100 mm çelik spiral helezon ile arka ve ön başlıkları 2 HP elektrik motoru bulunacaktır. Havalandırma Sistemi: Havalandırma; Kümes içerisindeki CO 2, amonyak, kötü kokulu gazların, nemin ve tozun ortam dışına çıkarılmasıdır. Yetiştirilmekte olan tavuklar hangi yaşta olursa olsun havalandırma özel yer işgal eder. Kümeslerin bulunduğu bölgenin iklim şartları ve rüzgâr durumları dikkate alınarak havalandırma yapılır. Havalandırma sayesinde kümeslerde amonyak kokusu birikimi önlenmiş olur. Bu işlem ya tabii havalandırma bacaları ile veya pencerelerden istifade edilerek veya vantilatörler kullanılarak yapılır. Kümeslerde homojen havalandırma, soğutma ve nem kontrolü sağlar. Kümes içindeki ısıyı kontrol ederken, aynı zamanda hayvanların minimum ve maksimum hava ihtiyacını karşılar. Tam otomatik havalandırma sisteminin en büyük özelliği kümes içi tüm hava hareketlerinin kontrolünün PLC (Bilgisayarlı Sistem) tarafından gerçekleştirilmesidir. PLC sistemi; kümesin sağ ön, sağ arka, sol ön, sol arka ve ortasının ayrı ayrı sıcaklıklarını gösterir. 14
Kümeslerin ve yumurtalıkların inşasında beton prefabrik yapı tercih edilecek olup, Beton prefabrik yapıların avantajları aşağıda sıralanmıştır; Önceden fabrika ortamında üretilen sistemde insan hatası minimize edilmiştir. Çok kötü zemin koşullarında bile uygulanabilir hafif ve sağlam bir sistemdir. Hızlı ve kolay montaj sayesinde yapım süresi kısalır. 10 gün ile 45 gün gibi kısa sürede bitirilebilir. Hava ve iklim koşullarına bağlı kalmadan, yaz kış sürekli inşa edilebilir. Fabrika üretimi aşamasında tesisat delikleri açılabildiği için delme ve kırma yoktur. Sistem elemanları diğer yapı tekniklerinde olduğu gibi çalışan ve şekil değiştiren malzemelerden oluşmadığı için doğru şekilde yalıtıldığında yapısal değişiklik göstermez. Böcek ve benzeri haşere oluşumuna yol açmaz. Diğer yapı çeşitlerine kıyasla daha ekonomiktir. Kısa süre teslime hazır hale gelmesi de yatırımın fizbillitesi açısında değerlidir. C - YUMURTA TASNİF BİNASI Proje kapsamında bir adet yumurta tasnif binası için muafiyet belgesi alınmış olup inşaat işlemlerine başlanmıştır. Yumurtalar kümeslerden otomatik yumurta toplama bantlarıyla toplanarak yumurta tasnif ve viollere yerleştirilmeleri yapılacak, paketleme makinesine alınıp yumurtalar burada sınıflandırılarak viollere yerleştirilecek, paketlenen yumurtalar pazara satışa sunulacaktır. Ç - YEM SİLOSU 1,2,3,4, ve 5 nolu kümeslerde 1 er adet 18 tonluk, 6 ve 7 nolu kümesler 2 şer adet 18 tonluk, 7,8,9 ve 10 nolu kümeslerde ise 4 er adet 18 tonluk yem silosu bulunacaktır. Silolar bombeli galvaniz saç metalden imal edilecektir. Silo ayakları kıvrımlı olup, galvaniz ile uzun ömürlü kılınacaktır. Silodaki yemler yemleme sistemine otomatik olarak helezon kullanılarak aktarılacaktır. D - CİVCİV ISITMA ÜNİTESİ Civcivlerin büyütülmesi sırasında ısı sağlamak amacıyla ısıtma kazanı kullanılacak olup, 4 aylık civciv büyütme döneminde yaklaşık 5 ton kömür kullanılması planlanmaktadır. 15
E - ÖLÜ ÇUKURU Hastalıktan kaynaklanan tavuk ölülerinin hemen ölü gömme çukura atılmaları gerekmektedir. Gömme çukurlarında çözücü maddeler kullanılmamaktadır. Çünkü gömme çukurlarında oluşan bakteriler ölü tavukların çözülmesinde yardımcı olurlar. Fakat bakterilerin artışı kontrol altında tutulmaktadır. Ayrıca çukurlar tam sızdırmaz olacak ve etrafı kireçlenecektir. Bu çukurlar bakterilerin organik materyalleri parçalayabileceği uygun bir ortam yaratmaktadır. Ölü çukuruna atılan tavuklardan oluşacak sızıntı sularının tabii zemine geçerek yeraltı su kaynaklarının kirlenmesinin önlenmesi amacıyla geçirimsizlik tabakası projelendirilecektir. Geçirimsizlik tabakasını oluşturan katmanlar ve özellikleri; Ölü hayvanların yeraltı suyunu kirletmelerini önlemek için tabanda kil tabakası teşekkül edilecektir. Ölü çukurunun üzeri betonarme olarak kapalı olarak, zeminden 20-30 cm. yükseklikte teşkil edilecek böylelikle; yağmur sularının çukura girmesi önlenecektir. Ölü çukurlarının yan duvarları da sızdırmaz betonarme teşkil edileceği için çukurun içine sızıntı suyu girmesi mümkün değildir. Bu nedenle sadece tabanda kil tabakası yer alacaktır. Bu tabaka ile aynı zamanda geçirimsizlik tabakasından oluşabilecek sızıntıların kontrolü de yapılacaktır. F - FOSSEPTİK Faaliyet kapsamında 19.03.1971 tarih ve 13783 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiş "Lağım Mecrası İnşası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik" hükümlerine uygun olarak yapılacak 3m x 3m x 3m: 27 m 3 sızdırmasız fosseptik tankta depolanacaktır. Tesiste 1 adet fosseptik bulunmakta olup, 1 adet fosseptik eklenecektir. G - GÜBRE BİRİKTİRME HAVUZU Proje kapsamında oluşacak gübreler Başmakçı İlçesi nde Bioden Enerji Üretim Ltd. Şti. tarafından kurulacak olan Biyogaz Tesisi ne gönderilecektir. Tesiste oluşacak gübreler Biyogaz Tesisi kurulana kadar ve Biyogaz Tesisinde oluşabilecek arıza durumlarında kullanılmak üzere gübreler gübre biriktirme havuzuna aktarılacaktır. (Ek.11. Biyogaz Tesisi Sözleşmesi). Proje kapsamıda oluşacak gübreler 13 m genişliğinde, 12 m uzunluğunda ve 3 m yüksekliğinde 8 bölümden oluşacak olup, her bölüm 1 haftalık gübreyi depolayabilecek kapasitede ebatlandırılacaktır. 8 hafta boyunca üzeri kapatılan gübre fermante edilmekte ve nitrifikasyon olayı gerçekleştirilmektedir. Nitrifikasyon olayı esnasında dışkılardan amonyak gazı çıkışı olmaktadır. Bu amonyak gazı sayesınde sinek oluşumu önlenmektedir. 16
Dışkıların, nitrifikasyon olayında üre ve ürik asıt giderimi de sağlanmış olmaktadır. Fermante edilmiş, üre ve ürik asit giderimi yapılmış olan dışkılar yakın köylerdeki çiftçilere verilerek tarımda gübre olarak kullanımı sağlanacaktır. Tesiste tam bir temizlik ve kuruluk sağlanacaktır. Tesiste oluşacak gübre miktarı Bölüm III.A.2. de hesaplanmıştır. Tesiste oluşacak haftalık gübre miktarı; 62 ton-gübre/gün x 7gün = 434 ton-gübre/hafta dır. Kümes hayvanı gübresi yoğunluğu 975kg/m 3 kabul edildiğinde; Oluşacak Haftalık Toplam Gübre Hacmi = 434 ton/hafta x 975 kg/m 3 / 1000 kg/ton = 423,15 m 3 /hafta olacaktır. Gübre biriktirme havuzunun her bir bölümü, bu hesap göz önünde bulundurulduğunda 423,15 m 3 gübre alacak kapasitede olmak üzere tasarlanacaktır. I.A.3. Projenin Ömrü Tesisin ekonomik ömrü 30 yıl olarak planlanmıştır. Her yıl periyodik bakım çalışmaları düzenli olarak gerçekleştirilecek olup gerekli revizeler yaptırılacaktır. Ekonomik ömrünü tamamlayan veya teknolojik gelişmelere bağlı olarak veyahut mevzuatlar çerçevesinde revize edilmesi gereken araç ve ekipmanlar yenilenerek veya bakımları yapılarak tesisin uzun yıllar yöreye ve ülkeye hizmet etmesi planlanmaktadır. I.A.4. Projenin Hizmet Maksatları, Önem ve Gerekliliği Günümüzde tavukçuluk önemli bir endüstri sektörü olmuş ve dev adımlarla ilerlemektedir. Yumurta tavukçuluğu, insan beslenmesinde mükemmel bir gıda olan yumurtanın üretimi açısından çok önemli bir yetiştiricilik faaliyetidir. Çünkü yumurta, anne sütünden sonra insanın ihtiyacı olan tüm besin ögelerini bulunduran tek besin kaynağıdır. İnsanların sağlıklı yaşamalarının yolu, sağlıklı beslenmeden geçmektedir. Beslenme fiziksel olarak doyumun yanısıra, yaşam için gerekli olan besin maddelerinin dengeli tüketilmesini kapsar. Bu çerçevede dünya genelinde nicel açlıktan söz edilmese de hayvansal protein yönünden açlık sorunu vardır. Hayvansal protein ihtiyacının karşılanmasında, hayvansal üretim dalları içinde tavukçuluk önemli bir yer tutmaktadır. Bu olgu, tavuk yetiştiriciliğinin ve tavukçuluk ürünlerinin özelliklerinden kaynaklanmaktadır. 17
Yumurtanın Genel Özellikleri: Yumurta, anne sütünden sonra insanın ihtiyacı olan tüm besin öğelerini bulunduran tek besin kaynağıdır. 0-3 yaş döneminde yumurta ile düzenli beslenen çocukların zeka seviyeleri büyük ölçüde artış göstermiştir. Doğal ambalajı ile hiçbir şekilde hile yapmadan tüketiciye ulaştırılabilen önemli ve güvenilir bir besin kaynağıdır. Yumurta tüm besinler içerisinde en değerli proteini içermektedir. Sindirilebilirliği yüksektir, tamamına yakını vücut tarafından kullanılmakta ve vücut proteinlerine dönüşebilmektedir. A, D, E ve B grubu vitaminleri önemli oranda içeren yumurta, içinde bulunan KOLİN sayesinde beyin fonksiyonlarının yerine getirilmesinde önemli rol oynar. Hayvansal kaynaklı bir besin olmasına rağmen yumurtanın yağ içeriği düşüktür. Yani yumurtada kalp-damar hastalıkları için risk faktörü olan doymuş yağ asitleri ve toplam yağ miktarı azdır. Yapılan araştırmalar kahvaltıda yumurta tüketiminin vücut yağlarının yakılmasında önemli rol oynadığını ortaya koymaktadır. Yumurta sarısı, D vitamini sağlayan birkaç besinden biridir ve güneş ışıklarından da yeterince faydalanıldığı taktirde yumurta özellikle çocuklarda D vitamini eksikliğine bağlı kemik bozukluğu oluşmasını engeller. Ayrıca demir ve çinko gibi sağlığımız açısından önem taşıyan mineralleri de içerir. Demir, kan yapımı için gerekli olup, demirin büyüme, gelişme ve hastalıklardan koruma rölü vardır. Yetersizliği de çocukların öğrenme yeteneğini ve okul başarısını azaltır. Sağlıklı yaşamak için yeterli ve dengeli beslenmeye, yeterli ve dengeli beslenme için yumurtanın öğünlerden eksik edilmemesi gerekir; çünkü: Yumurta, küçük çocuklar için altıncı aydan sonra, değerli bir demir kaynağıdır. Demir yetersiz alındığında anemi (kansızlık) oluşur. Ayrıca demirin büyüme, gelişme ve hastalıklardan korunma da önemli rolü vardır. Günde yenen bir yumurta anne adayları için son derece yararlıdır; anne adayının hem protein ihtiyacını karşılar hem de bebeğin beslenmesi ve uygun ağırlıkta dünyaya merhaba demesini sağlar. Yumurtada bulunan kolin maddesi, özellikle çocukların zihinsel/beyinsel gelişiminde ve öğrenme yeteneklerinin artışında önemli rol oynar. Yaşam boyu başarılı birer birey olmaları için, erkeklerin 550 mg, bayanların 425 mg günlük kolin ihtiyacı vardır. Hamilelik döneminde bu ihtiyaç 7 kat artar. 18
Düzenli tüketilen yumurtanın; kanser, kalp-damar hastalıklarından korunmada ve bunların tedavisinde, sindirim sistemi sağlığında, menapoz semptomlarının hafiflemesinde, osteoporozun önlenmesinde etkili olduğu bilimsel çalışmalarla kanıtlanmıştır. Düzenli şekilde yumurta tüketen genç bayanlarda, ileriki yaşlarda göğüs kanseri görülme riskinin azaldığı saptanmıştır. Yumurta tüketimi felç olma riskini azaltmaktadır. Yumurta göz sağlığını korur; ileriki yaşlarda oluşabilecek görme bozuklukları ve katarakt riskini azaltır. Yüksek besin öğesi içeriğine rağmen düşük kalorilidir. İçerdiği 12 çeşit besin öğesi ile yumurta, sindirimi en kolay, en lezzetli ve en ucuz besin deposudur. Bir adet yumurta; %16 Vitamin B12, %12 Vitamin A,%20 protein, %8 Vitamin B6, %12 Vitamin D, %6 Vitamin E, %12 Folik Asit, %4 Tiyomin, %16 Fosfor, %30 Riboflavin, %8 Çinko, %8 Demir ihtiva etmektedir. Yumurtanın Protein Değeri: Yumurta en kaliteli proteini içeren temel besinlerden biridir. Çünkü yumurtada proteinin insan vücudunda sentezlenemeyen ve kesinlikle besinler ile dışarıdan alınması gerekli olan "elzem aminoasitleri" bulunmaktadır. Sindirilebilirliği yüksektir, tamamına yakını vücut tarafından kullanılmakta ve vücut proteinlerine dönüşebilmektedir. Uzmanlar; yeterli ve dengeli beslenmede, hızlı bir büyüme ve gelişme döneminde olan çocukların, protein tüketimlerinin en az yarısının hayvansal kaynaklı olmasını önermektedirler. Bu nedenle çocuk beslenmesinde protein kaynağı olan yumurtaya gereken önem mutlaka verilmelidir. Yumurtanın Vitamin Değeri: Yumurta başlıca A, D, E ve B grubu vitaminleri olmak üzere diğer vitaminleri de önemli oranda içermektedir. Yumurta sarısındaki A vitamini gözün iyi görmesini sağlar, kemik gelişimi ve sağlıklı dişler için de gereklidir. Vücut hücrelerinin gelişmesine yardım eder. Solunum ve sindirim sisteminin sağlıklı olmasını ve enfeksiyonlara karşı korunmasını sağlar. D vitamini, insan vücudunda kalsiyumun kullanılmasına yardımcı olur. Yumurta E vitamini yönünden de oldukça zengindir. E vitamini oksidasyonu önleyici etkisinden dolayı, vücudumuzu zararlı maddelere karşı korur. B grubu vitaminleri bazı besin öğelerinin vücutta enerjiye çevrilmesi için gereklidir. 19
Yumurta özellikle B2 vitamini açısından çok zengindir. Bu vitamin deri ve göz sağlığı için de gereklidir. Ayrıca yumurta da bulunan kolin, beyin fonksiyonlarının yerine getirilmesinde önemli rol oynamaktadır. Yumurtanın Mineral Değeri: Yumurta, demir ve çinko gibi sağlığımız için çok önemli olan mineralleri de içermektedir. Demir, kan yapımı için gereklidir. Demir yetersiz alındığında anemi (kansızlık) oluşur. Ayrıca demirin büyüme, gelişme ve hastalıklardan koruma rolü vardır. Yetersizliğinde çocukların öğrenme yeteneği ve okul başarısı azalır. Yumurtada C vitamini bulunmamasına rağmen C vitamini açısından zengin bir besinle tüketilirse yapısındaki demirin emilimini artırmış olursunuz. Yumurtadaki çinko minerali özellikle büyüme-gelişme ve bağışıklık sisteminde rolü olduğu için çok önemlidir. Yumurtanın Yağ İçeriği: bulunur. Yumurtanın yağ içeriği düşüktür. Büyük bir yumurtada 4,5 gram civarında yağ Yumurta Tavukçuluğu Sektörü: Dünyada giderek artan nüfus artışına paralel olarak gıda maddeleri tüketiminin de arttığı bilinen bir gerçektir. Günümüzde giderek artan dünya nüfusuna paralel olarak artış gösteren temel gıda maddelerin karşılanması da önem kazanmaktadır. İnsanlar günlük besin ihtiyaçlarını hayvansal ve bitkisel ürünlerden karşılarlar. Özellikle fakir ülkelerde besinlerin büyük bölümü bitkiseldir. Oysa insanların hayvansal besinlere de ihtiyacı vardır. Tavuklar bu besinleri hızla ve ucuz olarak insanlara vermektedir. Bir tavuk 40-50 gün içerisinde et için kesilebilecek büyüklüğe ulaşır. Yumurta vermeye ise 4,5 ve 5 ayda başlar. Yumurtayı kuluçkaya yatırdığımızda 21 gün sonra civciv meydana gelir. Hayvancılığın hiçbir kolu bu kadar hızlı üretim yapamaz. Tavuklardan bu kadar hızlı ürün alınabilmesi onları insanlar için her geçen gün daha kıymetli hale getirmektedir. Çünkü dünya nüfusu her yıl %1,7-%2,2 arasında; besin maddesi üretimi ise her yıl ancak %1 oranında artmaktadır. Yani kişi başına düşen besin maddesi miktarı her yıl azalmaktadır. Özellikle hayvansal bitkilerin üretim miktarı dengeli beslenme için gerekenin çok altındadır bu eksikler tavuk eti ve yumurtası ile kapatılabilecektir. 20
Tavuk eti ve yumurta işte bu ihtiyacı karşılamada önemli bir kaynak olup, hem daha ucuza hem de daha hızlı üretilmektedir.tavuk, yetiştiriciler için de önemli bir üretim dalıdır. Türk çiftçisinin genelde toprakları azdır ve herhangi bir iş için harcayacakları para sınırlıdır örneğin bir süt sığırcılığı tesisi kurmak isteseler ahıra yeterince hayvan koymaya paraları yetmemektedir, bunu borç para ile yaptıklarında ise yatırdıkları parayı çok uzun bir süre sonra geri ödeyebilmektedirler. Oysa tavuk yetiştiriciliğinde kümesi dolduracak kadar civcive ahırı dolduracak kadar inekten daha az para harcanır üstelik tavuklar en geç 2 ay sonra kesilip satılabilir veya 4-5 ay sonra yumurta vermeye başlayabilir. Ülkemiz tavukçuluk sektörü, hayvancılığımız içerisinde en hızlı gelişen, modern teknolojiyi uygulamada bu konuda ileri ülkeler seviyesinde entegre tesislere sahiptir. 1950 den itibaren gelişmeye başlayan, 1970 li yıllardan sonra ticari mahiyette işletmelere dönüşen tavukçuluk, 1980 den sonra damızlıkçı işletmelerin kurulmaya başlaması, 1987 de Tarım Bakanlığınca kaynak kullanımını destekleme fonu uygulaması ile bugün, ülke ihtiyacının dışında oldukça büyük bir ihracat kapasitesine de ulaşmış durumdadır. Tavukçuluk ülkemizde ve dünyada hızla gelişen bir hayvancılık koludur. Tavukların hızla büyüyüp et ve yumurta vermeye başlaması, çok büyük üretim alanları içermesi ve insan beslenmesinde çok büyük önemi olan et ve yumurtayı insanlara ucuz yoldan kazandırması tavukçuluğu çok faydalı ve karlı bir hayvancılık kolu yapmaktadır. Tavukçulukta canlı ağırlık artışı yönündeki ıslah çalışmalarının yoğun olarak devam etmesi ve çevre koşullarının iyileştirilmesine koşut olarak, türler arasında yemden yararlanma bakımından görülen bu farklılığın tavukçuluk lehine giderek artacağı açıktır. Yirminci yüzyılın başlangıcında vitaminlerin ve aminoasitlerin öneminin anlaşılması ile yumurta; biyolojik değerliliği tam, insan sağlığı için, besin maddelerince en zengin ve koruyucu nitelikte gıda maddesi olarak tanımlanmıştır. Ayrıca, yumurta, tabiat tarafından orijinal ambalajı içerisinde sunulan ve bayatlaması dışında hiç bir hile karıştırılamayan tek gıda maddesi özelliğini taşımaktadır. Dışarıdan hiçbir ek besin maddesi katılmaksızın, sadece sıcaklık ve nem düzenlemesiyle, 21 günde bünyesinden eksiksiz bir canlı oluşturması yumurtanın besin değerini açıklamaya yeterlidir. Normal büyüklükte bir yumurta, yaklaşık 6,6 gram protein (% 12.9) içerir. Yumurta proteini insanların gıda maddeleri ile alması gereken aminoasitlerin tamamını içerir. Buna karşılık kalori düzeyi çok düşüktür (80-85 kcal.). Yumurta sarısı demir, kalsiyum, bakır, çinko ve A, D ve B vitaminleri bakımından da zengindir. 21