T.C. KÜTAHYA VALİLİĞİ İl Sosyal Etüt ve Proje Müdürlüğü YAZMA ESERLER SENİNLE TOPLUMA KAZANDIRILIYOR. PROJESİ Ekim 2012 / Kütahya 1
T.C. KÜTAHYA VALİLİĞİ İl Sosyal Etüt ve Proje Müdürlüğü YAZMA ESERLER SENİNLE TOPLUMA KAZANDIRILIYOR. PROJESİ I. PROJENİN AMACI Bu projenin amacı, ülkelerin en değerli kültür varlıkları arasında yer alan, bilim, sanat ve kültür araştırmalarında en otantik kaynaklardan olan el yazmaların, 6093 sayılı Kanun uyarınca satın alma ve bağış yolu ile yazma eser kütüphaneleri ne kazandırılması hakkında gerekli bilgilendirme ve duyuruların halka yapılmasıdır. II. GİRİŞ ve GEREKÇE Ülkelerin en değerli kültür varlıkları arasında yer alan, bilim, sanat ve kültür araştırmalarında en otantik kaynaklardan olan yazmalar, el ile yazılarak meydana getirilmiş eserlerdir. El yazması kitaplarımız, matbaanın Türkiye'de kurulmasından evvel ve daha sonra, elle yazılan ve elle çoğaltılan Arapça, Farsça ve Osmanlıca olarak Arap Harfleri ile yazılmış kitaplardır. Bu eserler; akıllara elçi, ilimlere hüccet, medeniyetlere senettir Ülkemizde en eskileri 10. yüzyıla kadar tarihlendirilebilen eserler, yaklaşık 900 yıllık bir tarihin sayfalarını gözler önüne sermektedir. El yazması eserler Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlı kütüphaneler ve müzeler olmak üzere, üniversiteler, resmi ve özel kurum-kuruluşlarda, şahıslarda bulunmaktadır. Bu eserlerimiz, tezhibli, minyatürlü, altın cetvelli vb. süslemelerle bezenmiştir. Cildleri itina ile yapılır. Her döneme ait cild sanatının (Lâke, zerbahar, ciharguşe, soğuk ve sıcak şemse vb.) eşsiz numuneleri sergilenir. Yazma eserlerimiz büyük bir titizlikle, büyük bir itina ile hazırlanan kâğıdı, mürekkebi ve satır düzeniyle, kalemiyle de mükemmellik arz ederler. "Kur'an, Mekke'de nâzil oldu, Kahire'de okundu, İstanbul'da yazıldı" sözü, Türklerin, Kur'an yazısını sanat haline getirdiğini gösterir. Yazma eserlerimizde, bilhassa ilk sayfalarında bazen de eserin tamamında- görülen süslemeleri (tezhipleri) yapan müzehhipler, minyatürleri yapan nakkaşlar, ayrı ayrı sanatkârlardır. Kitabın cildini yapan mücellidler, her devre ait cild sanatını, tekâmülün nâdide örneklerini sunarlar. Cild malzemesinin seçimi de ayrı bir estetik anlayışına dayanır. Eserleri vakfedenlerin mühürleri, bazen de esere kimin veya kimlerin sahip olduğunu gösteren kayıtlar, birer emek mahsûlüdür. Yazma eserlerin ilk sayfası BESMELE ile başlar; Allah a hamd, peygambere salâvatla devam eder. Sonra eserin yazılış sebebi, kitap adı, müellifin adı belirtilir. Daha sonra 2
esas metin başlar, devam eder. Kitabın en sonunda "ketebe" kaydı vardır. İstinsah tarihi, kitabı çoğaltanın adı kayıtlıdır. Yazma eserler içerik, sanat ve etnografik özelliklerden birini ya da tümünü içinde taşıdıkları, çok zahmetli bir çalışmanın ürünü oldukları, uzun bir geçmiş zaman dilimi içinde meydana geldikleri için ulusal ve evrensel kültürün çok önemli bir bölümünü oluştururlar. Bu nedenle el yazması eserlerimiz, bilimsel içeriğinin yanı sıra cilt, tezhip ve yazı sanatımızın da paha biçilmez örneklerini oluşturdukları için en iyi biçimde korumamız gereken, gelecek kuşaklara sağlıklı bir biçimde aktarmakla yükümlü olduğumuz kültür hazinelerimizdir. Toplumlar, kültürel varlıkları ve bu varlıkların belirli dönemlerde yeryüzünde bıraktığı olumlu etkilerle, izlerle övünür. Bir toplumu diğer toplumlardan ayıracak olan da bu zengin ve değerli kültür kaynaklarıdır. Geçmişle ilgili bilim, sanat, tarih, edebiyat ve siyasi araştırmalar konularında en güvenilir bilgi kaynakları el yazması eser koleksiyonlarımızdır. Bunların yüzlerce yıl, bilim alemine tanıtılmaması açıklanamaz bir ihmaldir. Kütahya tarih sahnesinde yüzlerce yıl yer alan bir il olduğu için, bunun getirdiği tarihi ve kültürel bir hazineye sahiptir. Bu hazinelerin içinde de el yazması eserler vardır. Bunların hepsi bir Kütahyalı olarak hepimizindir. Bunları herkesin okuması araştırması, dokunması, üzerindeki tarihi kokuyu alması gerekir. Bunlar bizim ortak birikimimizdir. Bu el yazması eserleri, ilimizdeki duyarlı vatandaşlarımızdan bağış yoluyla veya ücret karşılığında Vahit Paşa Yazma Eser Kütüphanesine kazandırmak ve herkesin faydalanmasını sağlamak, bu projenin esas işlevi olacaktır. III. PROJENİN UYGULAMA ALANI VE ZAMANI Bu proje, Kütahya Merkez ve Kütahya ya bağlı 12 ilçede uygulanacaktır. Bağlı belediyeler ve muhtarlıklarla temasa geçilerek geniş bir proje uygulama alanı oluşturulacaktır. Proje 01 Ekim 2012 ve 31 Aralık 2012 tarihleri arasında, üç aylık bir süre içinde uygulanacaktır. IV. PROJENİN UYGULANMASI A. PROJENİN ORTAK VE PAYDAŞLARI 1. Ortak: Kütahya Valiliği (İl Sosyal Etüt ve Proje Müdürlüğü) 2. Ortak: Vahit Paşa Yazma Eser Kütüphanesi Müdürlüğü 3. Ortak: İl Emniyet Müdürlüğü 4. Ortak: İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü 5. Ortak: İl Müftülüğü (Din görevlileri sayesinde halkla temas) 6. Ortak: İl Milli Eğitim Müdürlüğü (Öğretmenler aracılığıyla halkla temas) 7. Ortak: İl Mahalli İdareler Müdürlüğü (Belediye Başkanlıkları ve Mahalle Muhtarları) 8. Ortak: İl Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü 3
B. PROJENİN KOORDİNASYONU VE GÖREV PAYLAŞIMI 1. Projenin ilk çalışmalarını, İl Sosyal Etüt ve Proje Müdürlüğü yapacaktır; koordinatör müdürlük olarak her aşamada gerektikçe üzerine düşeni gerçekleştirecektir. 2. Yazma eserlerin özenle korunması, saklanması, ilgililerce kullanılabilir halde tutulmasını yapmakta olan Vahit Paşa Yazma Eser Kütüphanesi Müdürlüğü 6093 sayılı Kanun gereği, vatandaşlarca getirilen yazma eserlerin, satın alma ve bağış yoluyla yazma eser kütüphaneleri ne kazandırılması için gerekli çalışmaları ve yönlendirmeleri yapar. Bunun için öğretmen, polis, imam ve muhtarlara dağıtılmak üzere bir metin hazırlar. (EK:1) Ayrıca Belediye sesli yayın cihazları aracılığı ile duyurulmak üzere, konuya ilişkin ikinci bir metin hazırlar. (EK:2) İmkanlar elverirse, konuya ilişkin olarak, çeşitli ebatlarda afişler de Vahit Paşa Yazma Eser Kütüphanesi Müdürlüğü tarafından hazırlanır ve dağıtımı yapılır. 3. İl Emniyet Müdürlüğü, EK:1 ile bağlı emniyet amirleri ile polis memurlarını konu hakkında bilgilendirir. 4. İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, el yazması eserlerin Devlet tarafından satın alınarak ya da bağış yoluyla toplanıp yazma eser kütüphaneleri ne konulduğuna/konulacağına dair bilgilendirmeyi bağlı kuruluşlarına yapar. 5. İl Müftülüğü, Cuma hutbelerinde din görevlileri aracılığıyla konuyu, EK:1 den yararlanarak halka aktaracak ve bilgi sahibi olmasını sağlayacaktır. 6. İl Milli Eğitim Müdürlüğü, öğretmenler aracılığıyla konunun kamuoyuna (veli ve öğrencilere) duyurulmasını, EK:1 den yararlanarak sağlayacaktır. 7. İl Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü, konunun ve projenin yerel basın ve yerel televizyonlar aracılığıyla duyurulmasını EK:1 den yararlanarak sağlayacaktır. 8. İl Mahalli İdareler Müdürlüğü, Merkez, ilçe ve belde belediyelerine ve mahalle muhtarlarına ulaşarak projenin halka anlatılmasını EK:1 ve EK: 2 den yararlanarak, sağlamış olacaktır. V. PROJENİN ÇIKTILARI 1. Yazma eserler, gün yüzüne çıkartılarak, ilgililerin kullanımına ve insanlığın hizmetine sunulmuş olur. 2. Yazma eserler için yapılmış olan bu çalışma halkımızın kendi değerlerine ve tarihine sahip çıkma bilincine katkıda bulunmuş olur. VI. PROJENİN ZAYIF YÖNLERİ a. Bazı eserler babadan oğula miras kaldığı için, hatıra değerinden dolayı vatandaşların vermeye yeterince istekli olmamaları yaşanabilir. b. Yazma eserlerin bazılarının tahrip olup tam orijinaline ulaşılamaması durumu yaşanabilir. c. Yazma eserin değer tespitindeki görecelilik de bir engel olarak karşımıza çıkabilir. d. Vatandaşın elindeki eserlerin devletçe müsadere edilmesi ve el konulması genellikle çekinilen bir husustur; ancak böyle bir durum asla söz konusu değildir. VII. PROJENİN GÜÇLÜ YÖNLERİ a. Kütahya Valisi Sayın Kenan ÇİFTÇİ nin desteği, bu proje için en önemli güçlü yöndür. 4
b. Vahit Paşa Yazma Eser Kütüphanesi nin merkezi bir konumda olmasından dolayı halk için ulaşımı kolaydır. c. Vahit Paşa Yazma Eserler Kütüphanesi nin konusunda uzman kişiler barındırması bir önemli avantajdır. VIII. SATIN ALINAN ESERLERİN ÜCRETLERİNİN ÖDENMESİ Resmi mevzuata göre yapılacaktır IX. PROJENİN FİNANSMANI Yazma eserin satın alınması ya da bağış yoluyla edinilmesi 6093 sayılı Kanun gereği Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı tarafından yapılacak olup EK: 1 ve EK:2 ile afişlerin üretilmesi ve çoğaltılıp dağıtılması Başkanlığın onayı ile Vahit Paşa Yazma Eser Kütüphanesi Müdürlüğü tarafından yapılacaktır. Proje için ayrıca bir finansman gerekmemektedir. X. PROJENİN TOPLAM MALİYETİ Bu projede gerekli olanlar, Vahit Paşa Yazma Eser Kütüphanesi Müdürlüğü tarafından yapılacağından ayrıca maliyet hesabı yapılmamıştır. XI. PROJENİN SÜRESİ Bu proje için uygulama zamanı, 01 Ekim 2012 ve 31 Aralık 2012 tarihleri arasında uygulanır. 5
Ek: 1 KONU HAKKINDA BİLGİ (Muhtar, öğretmen, polis, imamlar için hazırlanmıştır.) Kültür mirası yazma ve eski harfli nadir basma eserlerin toplanması, korunması, sağlıklı biçimde geleceğe ulaştırılması ile bilim, kültür ve sanat dünyasının hizmetine sunulmasına yönelik faaliyetlerde bulunmak üzere, 6093 sayılı Kanun ile Türkiye Yazma Eser Kurumu Başkanlığı oluşturulmuş, İlimizde de bu Kuruma bağlı Vahit Paşa Yazma Eser Kütüphanesi Müdürlüğü kurulmuştur. El yazması kitaplarımız elle yazılan ve elle çoğaltılan Arapça, farsça ve Osmanlıca olarak Arap Harfleri ile yazılmış tarihi, sanat veya içerik değeri olan kitap, mecmua, mektup, ferman, berat, levha, hat ve benzeri eserlerdir. Ülkemizde en eskileri 10. yüzyıla kadar tarihlendirilebilen eserler, yaklaşık 900 yıllık bir tarihin sayfalarını gözler önüne sermektedir. El yazması eserler Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlı yazma eser kütüphaneleri, diğer kütüphaneler ve müzeler olmak üzere, üniversiteler, resmi ve özel kurum-kuruluşlarda, şahıslarda bulunmaktadır. Bu eserlerimiz, tezhibli, minyatürlü, altın cetvelli vb. süslemelerle bezenmiştir. Cildleri itina ile yapılır. Her döneme ait cild sanatının (lâke, zerbahar, ciharguşe, soğuk ve sıcak şemse vb.) eşsiz numuneleri sergilenir. Yazma eserlerimiz büyük bir titizlikle, büyük bir itina ile hazırlanan kâğıdı, mürekkebi ve satır düzeniyle, kalemiyle de mükemmellik arz ederler. El yazması eserlerimiz, bilimsel içeriğinin yanı sıra cilt, tezhip ve yazı sanatımızın da paha biçilmez örneklerini oluşturdukları için en iyi biçimde korumamız gereken, gelecek kuşaklara sağlıklı bir biçimde aktarmakla yükümlü olduğumuz kültür hazinelerimizdir. Toplumlar, kültürel varlıkları ve bu varlıkların belirli dönemlerde yeryüzünde bıraktığı olumlu etkilerle, izlerle övünür. Bir toplumu diğer toplumlardan ayıracak olan da bu zengin ve değerli kültür kaynaklarıdır. Geçmişle ilgili bilim, sanat, tarih, edebiyat ve siyasi araştırmalar konularında en güvenilir bilgi kaynakları el yazması eser koleksiyonlarımızdır. Bunların yüzlerce yıl, bilim dünyasına tanıtılmaması açıklanamaz bir ihmaldir. Kütahya tarih sahnesinde yüzlerce yıl yer alan bir il olduğu için, bunun getirdiği tarihi ve kültürel bir hazineye sahiptir. Bu hazinelerin içinde de el yazması eserler vardır. Bunların hepsi bir Kütahyalı olarak hepimizindir. Bunları herkesin okuması araştırması, dokunması, üzerindeki tarihi kokuyu alması gerekir. Bunlar bizim ortak birikimimizdir. Ülkelerin en değerli kültür varlıkları arasında yer alan, bilim, sanat ve kültür araştırmalarında en otantik kaynaklardan olan el yazmaların, 6093 sayılı Kanun uyarınca satın alma ve bağış yolu ile yazma eser kütüphaneleri ne kazandırılması amaç edinilmiştir. Bu el yazması eserleri, ilimizdeki duyarlı vatandaşlarımızdan bağış yoluyla veya ücret karşılığında Vahit Paşa Yazma Eser Kütüphanesine kazandırmak ve herkesin faydalanmasını sağlamak insanlık ve vatandaşlık görevimizdir. Ellerinde eski harfli yazma eser bulunan vatandaşlar gerek bağış ve gerekse satmak istedikleri bu eserleri İlimizde kurulan kütüphaneye getirsinler. Eğer satmak istiyorlarsa değerinde bu eserler Yazma Eser Kurumu Başkanlığınca satın alınacaktır. Vatandaşların bilgisine sunulur. Bu eserlerin bilinçsizce yok olmasını önlemek için araştırmacıların istifade ettiği, titizlikle korunduğu güzide kütüphanelere kazandırmak hem maddi hem manevi açıdan faydalı olacaktır. İrtibat Adresi: Adres:Vahit Paşa Yazma Eser Kütüphanesi Müdürlüğü Alipaşa Mah. Menderes İş Hanı Kültür Sitesi (Türk Telekom Yanı) Kat:3 KÜTAHYA Tel: 274 223 62 17 - Faks: 274 23 62 15 6
Ek: 2 BELEDİYE SESLİ YAYIN CİHAZLARI İÇİN DUYURU METNİ 1928 öncesi eski harfli yazma ve basma eserleri satın ve bağış yoluyla sağlamak, korumak ve araştırmacıların istifadesine sunmak amacıyla 2011 yılında Türkiye Yazma Eser Kurumu Başkanlığı oluşturulmuş olup İlimizde de bu Kuruma bağlı Vahit Paşa Yazma Eser Kütüphanesi Müdürlüğü kurulmuştur. Ellerinde eski harfli elle yazma eser bulunan vatandaşlar gerek bağış ve gerekse satmak istedikleri bu eserleri İlimizde kurulan kütüphaneye getirsinler. Eğer satmak istiyorlarsa, bu eserler Yazma Eser Kurumu Başkanlığınca değerinde satın alınacaktır. Bu eserlerin bilinçsizce yok olmasını önlemek için araştırmacıların istifade ettiği, titizlikle korunduğu güzide kütüphanelere kazandırmak hem maddi hem manevi açıdan faydalı olacaktır. Vatandaşlarımızın bilgisine sunulur. Başvuru Adresi: Vahit Paşa Yazma Eser Kütüphanesi Müdürlüğü Alipaşa Mah. Menderes İş Hanı Kültür Sitesi (Türk Telekom Yanı) Kat:3 KÜTAHYA Tel: 274 223 62 17 - Faks: 274 223 62 15 7