İnternetin Tarihi ve Tanımı A.B.D. Savunma Bakanlığı 1969 da savaş sırasında iletişimin kesintisiz sağlanabilmesi için ARPA(Advanced Research Projects Agency) tarafından birbirine bağlı 4 bilgisayardan oluşan ARPANET adlı bir bilgisayar ağı kurdu. Zamanla dosya alışverişi ve elktronik mesaj gibi ağ hizmetlerinden dolayı yeni bilgisayarlar eklendi. 1973 yılında ARPA isim değiştirerek DARPA(Defence Advanced Research Projects Agency) yapıldı ve mvecut diğer ağları bağlama çalışmaları başladı.
İnternetin Tarihi ve Tanımı 1982 yılında TCP/IP protokolünün oluşturulmasıyla farklı ağ işletim sistemi ve farklı ağ yapılarında olan ağlar bu ağa katılır duruma getirildi. 1983 te ARPANET askeri amaçlı MİLNET ve sivil amaçlı ARPANET olarak ikiye ayrıldı ve bu ağa üniversitelerin, kuruluşların, tartışma kanalları, reklam, eğitim, elektronik mesaj v.b. İnternet hizmetlerinin katılımıyla büyüdü ve internet ismini aldı. İnternet dünyadaki milyonlarca bilgisayarın TCP/IP protokolünü kullanarak iletişim kuran sürekli büyüyen en büyük bilgisayar ağıdır.
İnternet için kullanılan diğer ifadeler: Ağlar arası ağ veya ağların ağı, En büyük WAN, Uluslar arası kütüphane. TCP/IP(Transmission Control Protocol/İnternet Protocol) İnternette yüz kadar protokolden (http,ftp,telnet,smtp gibi) oluşan TCP/IP protokolü kullanılmaktadır. TCP mesajların doğru alıcıya gidip gitmediğini, IP ise adresleme sistemini kontrol etmektedir.
İnternete doğrudan bağlı her bilgisayara internet adresi yada IP adresi denilen arasına nokta konulmuş 4 kısımdan oluşan (194.27.16.7 gibi) bir numara verilir. Aynı yerel ağda iki bilgisayarın IP adresi aynı olması durumunda mesajın gideceği yer belirlenemez ve bir yerel ağda kullanılan IP adresler kümesi başka ağlarda kullanılamaz. IP adreslerinin dağıtımını Amerika da bulunan NIC (Network İnformation Service) tarafından yapılmaktadır. IP adresi bir ağda kullanılacak olan bilgisayarların sayısına göre dört sınıfa ayrılır.
SINIF BAŞLAMA BİTİŞ Class A 1.0.0.0 128.0.0 Class B 128.0.0 191.255.0.0 Class C 192.0.0.0 223.255.255.0 Class D 224 254 Örneğin C sınıfı bir adrese sahip olan Gazi Universitesi 194.27.12.0-194.27.19.255 IP aralığını almıştır. Gazi Üniversitesi n de ki tüm IP adresleri 194.27 ile başlar. Diğer iki kısım ise üniversite tarafından kendi yerel ağını oluşturmada serbestçe kullanılır.
DNS(DOMAİN NAME SYSTEM) Bir TCP/IP servis protocolüdür. Host olarak adlandırılan internete bağlı tüm birimlerin yerel olarak bir ağaç yapısı içersinde gruplandırılmasını sağlayan hiyerarşik bir isimlendirme sistemidir. Bu şekilde internete bağlı bilgisayarlara ve bilgisayar sistemlerine isimler verilir ve bu sistem sayesinde bütün adreslerin her yerde tanımlı olmasına gerek kalmaz. Örnek olarak, gazi.edu.tr altında, ttef.gazi.edu.tr onun altında da cinar.ttef.gazi.edu.tr v.b. Dallanmış bir çok adres olabilir.
Domain ve alt domain hiyerarşisi.
Toparlamak gerekirse; DNS ile, internete bağlı bilgisayarlara, sayısal IP numaralarından başka, sayısal IP numaralarına karşılık gelen ve bu sayede daha kolay akılda kalmasını sağlayan sözel bir makine ismide (domain isimleri) verilmiş olunur. Her domainde o domaine ait IP numaraları ve makine isimleri arasında geçişi sağlayan bir servis (alan isim servisi-domain name service) bulunur. Bu servis aynı zamanda diğer domainlere ait isimleri, ilgili domain isimlerini ve domain isimlerine karşılık gelen numerik IP adreslerini veri tabanında bulunduran sunuculara (domain name server veya root name server lara) sorarak öğrenir. Her internet adresinin ilk kısmı bulunduğu domainin network adresini, son kısmı ise bilgisayarın (host) adını verecek şekilde ikiye bölünür.
DNS için bir örnek: Şirketimizin adi PLANET AS. olsun. Şirketimiz su anda Türkiye de çalıştığı için tabiki üst seviye domain adı.tr olacak. Alt seviyede ise şirket olmasından dolayı.com domanini altında bulunmaktadır. Bir alt domain ise şirketimizin adini göstermektedir, planet.com.tr. Büyük bir şirket olduğumuz için farklı birimlere sahibiz ve her birimimizde ayrı bir domain altındadır. Araştırma geliştirme bölümü arge.planet.com.tr, satış bolumu sales.planet.com.tr, destek bölümü support.planet.com.tr gibi.
Birimlerimiz oldukça büyük olduğu için her birim kendi Domain Name Servisini kendisi kontrol etmektedir. Şirketimizin ayrıca tüm bu alt seviye domainler tanıyan bir "root name server" makinesi bulunmaktadır. Alt domainler sadece kendi domainler ile ilgili bilgiyi ellerinde tutarlar ve bilemedikleri her turlu domain için sorgulamayı "root name server" üzerinden yaparlar. Ayrıca eğer istenirse alt seviye domainler (.sales,.arge gibi) kendi içlerinde başka alt seviye domainler de (sub domain) yaratabilirler. Aslında tüm seviyelerdeki domainler kontrol eden "name server" makineleri kendi sorumlulukları altındaki bilgisayarların isimlerini ve IP adreslerini tablolarda tutan birer Bilgi Bankasından (Database) başka bir şey değildir.
Şirketimiz bu yapıyı kurduktan sonra doğal olarak Internet üzerindeki başka merkezlerle alfanumerik adresler kullanarak haberleşmek isteyecek ya da dışardan kullanıcılar şirketimizin sunduğu bazı servislerimizi alabilmek için bize ulaşmak isteyeceklerdir. Bu noktada şirketimizin "root name server" makinesini ülke içindeki root name server makinesine tanıtmamız gerekmektedir.(şirketimizin root name server makinesinin adresi netmgr.planet.com.tr olsun.) Şu anda Türkiye içindeki.com dahil tüm domainler için bu görevi knidos.cc.metu.edu.tr adresinde bulunan bir UNIX makine yapmaktadır. Bu "name server" üzerinde PLANET şirketinin root name server kaydı yapıldıktan sonra artık dünyanın dört bir yanına alfanumerik isimler kullanarak ulaşmak için hazırız demektir. (Name server tanımının yapılmaması IP adresleri kullanarak Internet üzerindeki adreslere ulaşmamıza engel değildir. Name server bize sadece alfanumerik isimler kullanma imkanını verir.)
Şimdi Amerikandaki bir kullanıcının şirketimizin satış bölümündeki unix1.sales.planet.com.tr isimli bilgisayara Internet üzerinden ulaşmak istediğini varsayalım. Şekilde de görüldüğü gibi unix1.sales.planet.com.tr adresine ulaşmak için lokal server önce ABDde icm1.icp.net adresindeki name servera sorguyu yolluyor. icm1.icp.net Türkiye ile ilgili bütün kayıtların knidos.cc.metu.edu.tr adresinden alınacağını bildiği için sorgulamanın bu adresten yapılmasını istiyor. Ayni sorgu bu sefer knidos.cc.metu.edu.tr adresine yollandığında sorgulanan adresin netmgr.planet.com.tr tarafından bilindiği cevabi yollanıyor. Ve sonuçta ulaşılmak istenen adres (193.141.75.9) netmgr.planet.com.tr adresinden elde ediliyor.
Türkiye de kullanılan internet adresleri 144.122.x.x ODTÜ 155.223.x.x Ege Ü. 160.75.x.x 139.179.x.x 193.140.x.x 194.27.x.x 194.54.x.x 195.174.x.x İTÜ BİLKENT Diğer üni. ve resmi kuruluşlar. Gazi v.b Turnet den hizmet alan kuruluşlar.
Sözel IP adresinin formatı; İNTERNET Bilgisayar (host) adı veya kodu Bilgisayarın bağlı olduğu kurum Kurumun tütü Ülke kodu Sirius.gazi.edu.tr 194.27.12.132 Gazi Ü. IP aralığı: 194.27.12.0 194.27.19.255 132 bilgisayar adı veya kodunu temsil eder DNS ağaç hiyerarşisi içinde, tr domaini altında edu domaini, edu domaini altında gazi domaini ve gazi domaini altında sirius domaini.
Başlıca kuruluş türleri; edu education Eğitim kurumları gov goverment Hükümet kuruluşları com commercial Ticari kuruluşlar org organization Ticari olmayan kuruluşlar net network İnternet servis sağlayıcı firma. Bazı ülke kodları; tr : Türkiye nl : Hollanda uk: İngiltere de : Alamanya ru : Rusya jp : Japonya fr : Fransa cy : Kıbrıs ml : Mali
Kişisel İnternet Bağlantısı İNTERNET İnternete evden yada iş yerinden kişisel bağlantı yapabilmek için; o Bir bilgisayara, o Modeme o Telefon hattına o İnternet servis sağlayıcıya ihtiyaç vardır.
İnternetin Temel Hizmetleri ve Uygulamaları www(world wide web-dünya çapında ağ) Bir hiper-ortam sistemidir. Hiper ortam sayfalarında ses, görüntü, animasyon, resim, yazı olabilmektedir. Bu sayfada bağlantı veya link adı verilen herhangi bir renkli, altı çizili yazıya yada nesneye tıklandığında, başka hiper ortam sayfalara geçiş yapılabilmektedir. Web sayfalarını sabit diskinde tutan ve bu sayfaları explorer, netscape gibi tarayıcılarla taranmasına imkan tanıyan bilgisayarlara web sitesi (web sunucusu) denir.(www.gazi.edu.tr web adresi Gazi Ü. nin web sitersini gösterir.) web hizmetine erişmek içim http (hyper text transfer protocol) kullanılır.
İnternet üzerinde erişebilecek servislere ulaşmak için kullanılan adresleme formatına URL (Uniform Resource Locator) denir. URL, bir sayfanın nerede bulunduğunu, bu sayfnın nasıl isimlendirildiğini ve en önemlisi bu sayfanın nasıl bir dosya ve uygulama olduğunu belirler. URL formatı: protocol://adress:port_numarası/dizin/dosya adı Protocol yerine http,ftp,gopher telnet vb. gelebilir. URL adresleri; Web http://www.gazi.edu.tr Gopher gopher://gopher.itü.edu.tr:70/11/inet-turkey ftp ftp://ftp.prenhall.com telnet telnet://sirius.gazi.edu.tr Mailto mailto://hcakır@sirius.gazi.edu.tr
İnternetin en önemli hizmetlerinden biri olan elektronik postayı istenilen kullanıcıya göndermek için kullanılan protokol SMTP (Simple Mail Transfer Protocol) dır. Uzaktan Erişim (Telnet-Remote Login) Telnet, Internet ağı üzerindeki bir makinaya uzaktan bağlanmak için geliştirilen bir TCP/IP protokolü ve bu işi yapan programlara verilen genel addır. Bu programla uzaktaki bilgisayara doğrudan bağlanıp sanki kendi bilgisayarınızmış gibi kullanılabilir. İnternetin en eski hizmetlerinden olup farklı işletim sistemlerinde çalışabilmektedir. Bu servisten yararlanmak için servis sağlayıcıdan veya bağlanılacak ana makinenin ait olduğu kişi yada kurumdan kullanıcı hesabı açtırılmalı yani kullanıcı adı ve şifresi temin edilmelidir. Program, başlat/çalıştır penceresine telnet yazıp enter tuşuna basmakla veya tamam düğmesine tıklamakla çalışır.
Dosya Taşıma Protokolü (FTP File Transfer Protocol) Bilgisayardan bilgisayara dosya transferi için kullanılan bir protokoldür. İnternet üzerinde serbest kullanıma açık dosyaların bulunduğu bilgisayarlara FTP siteleri veya sunucuları denir. Bu tür bilgisayarlardan kullanıcı paylaşıma açık (bedava-freeware) dosyalardan istediklerini kendi bilgisayarına aktarabilir. Gopher Bir tür kaynak tarama hizmetidir. Belirli bir konudaki seçenekleri bir menü halinde sunar ve bu seçeneklerden istenilen seçilerek yeni menülere ulaşılır. Gopher, genellikle text tabanlı (düz yazı) bilgilere menüler yardımıyla kolayca ulaşılmasını sağlayan bir sistem ve bu sistemin kullandığı TCP/IP protokolüne verilen genel addır.