DIŞ TİCARET, ŞİRKET VE ESNAF GEÇİCİ İDARİ VERİLERİ Bakanlığımız idari kayıtlarından derlenen resmi olmayan geçici dış ticaret verilerine göre,2016 yılı Mart ayı ihracatımız 12 milyar 789 milyon dolar, ithalatımız ise 17 milyar 761 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. 2015 ve 2016 yılları Ocak-Şubat aylarına ilişkin dış ticaret verileri Bakanlığımız ve TÜİK ile ortaklaşa hazırlanarak TÜİK tarafından kamuoyu ile paylaşılan resmi dış ticaret verilerinden, Mart aylarına ait veriler ise Bakanlığımız idari kayıtlarından derlenerek hazırlanmıştır. Diğer taraftan, Resmi Dış Ticaret İstatistikleri, her ayın son iş günü TÜİK in resmi internet sayfasından kamuoyuna duyurulmaktadır. A. DIŞ TİCARET VERİLERİ I. Genel İhracat ve İthalat Mart ayında ihracat bir önceki yılın aynı ayına göre % 3,22 oranında artmış, ithalat ise % 5,07 oranında azalmıştır. 1 2016 yılı Mart ayında geçen yılın aynı ayına göre; İhracat, % 3,22 artarak 12 milyar 789 milyon dolar, İthalat, % 5,07 azalarak 17 milyar 761 milyon dolar, Dış ticaret hacmi, % 1,77 azalarak 30 milyar 551 milyon dolar, Dış ticaret açığı, % 21,31 azalarak 4 milyar 972 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Mart ayında ihracatın ithalatı karşılama oranı % 72,0 olmuştur. İhracatın ithalatı karşılama oranı 2015 yılı Mart ayında % 66,2 iken, 2016 yılı Mart ayında % 72,0 olarak gerçekleşmiştir.
Tablo 1: Dış Ticaret Verileri, 2015-2016 (Milyon Dolar) Dış Ticaret GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI Ocak-Şubat İhracat 24.535 21.966-10,47 12.391 12.789 3,22 36.925 34.755-5,88 İthalat 33.587 29.029-13,57 18.709 17.761-5,07 52.296 46.790-10,53 Dış Ticaret Hacmi 58.121 50.995-12,26 31.100 30.551-1,77 89.221 81.546-8,60 Dış Ticaret Dengesi -9.052-7.063-21,97-6.319-4.972-21,31-15.371-12.035-21,70 İhr./ İth. Karşılama Oranı 73,0 75,7 66,2 72,0 70,6 74,3 Mart Ocak-Mart Grafik 1: Aylara Göre Dış Ticaret Verileri 2 Son 12 aylık dönemde, İhracat bir önceki yılın aynı dönemine göre % 8,3 oranında azalış ile 141 milyar 561 milyon dolar olarak gerçekleşmiş iken, ithalat % 14,9 oranındaki azalış ile 201 milyar 684 milyon dolar olmuştur. Dış ticaret hacmi ise bir önceki yılın aynı dönemine göre % 12,3 oranında azalarak 343 milyar 246 milyon dolar, dış ticaret açığı % 27,2 oranında azalarak 60 milyar 123 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. İhracatın ithalatı karşılama oranı ise %70,2 olmuştur.
II. Geniş Ekonomik Grupların (GEG) Sınıflamasına Göre İhracat ve İthalat En fazla ihracat Hammadde (Ara mallar) grubundan yapılmıştır. 2016 yılı Mart ayında Geniş Ekonomik Grupların sınıflamasına göre ihracat incelendiğinde; en çok ihracat Hammadde (Ara mallar) (6 milyar 221 milyon dolar) grubunda yapılırken, bu grubu sırasıyla Tüketim malları (5 milyar 1 milyon dolar) ve Yatırım (Sermaye) malları (1 milyar 423 milyon dolar) grupları takip etmiştir. Tablo 2: GEG Sınıflamasına Göre İhracat (Milyon Dolar) Ocak-Şubat Mart Ocak-Mart Sıra Sektör adı No 1 Yatırım (sermaye) malları 2.347 2.480 5,67 1.220 1.423 16,64 3.567 3.903 9,42 2 Hammadde (ara mallar) 12.685 10.645-16,08 6.296 6.221-1,19 18.981 16.866-11,14 3 Tüketim malları 9.387 8.695-7,37 4.805 5.001 4,08 14.192 13.697-3,49 Diğer 116 146 26,16 70 144 107,19 185 290 56,62 Toplam 24.535 21.966-10,47 12.391 12.789 3,22 36.925 34.755-5,88 En fazla ithalat Hammadde (Ara mallar) grubundan yapılmıştır. 2016 yılı Mart ayında Geniş Ekonomik Grupların sınıflamasına göre ithalat incelendiğinde; en çok ithalat Hammadde (Ara mallar) (11 milyar 600 milyon dolar) grubunda yapılırken, bu grubu sırasıyla Yatırım (Sermaye) malları (3 milyar 441 milyon dolar) ve Tüketim malları (2 milyar 685 milyon dolar) grupları takip etmiştir. 3 Tablo 3: GEG Sınıflamasına Göre İthalat (Milyon Dolar) Ocak-Şubat Mart Ocak-Mart Sıra Sektör adı No 1 Yatırım (sermaye) malları 5.002 4.905-1,94 2.802 3.441 22,81 7.804 8.346 6,95 2 Hammadde (ara mallar) 24.497 20.216-17,48 13.072 11.600-11,26 37.569 31.816-15,31 3 Tüketim malları 4.011 3.842-4,21 2.736 2.685-1,86 6.747 6.527-3,26 Diğer 77 66-13,73 99 35-64,44 176 101-42,37 Toplam 33.587 29.029-13,57 18.709 17.761-5,07 52.296 46.790-10,53
III. Fasıllara Göre İhracat ve İthalat En fazla ihracat yapılan fasıl Motorlu kara taşıtları olmuştur. 2016 yılı Mart ayında en çok ihraç edilen Motorlu kara taşıtları, traktörler, bisikletler, motosikletler ve diğer kara taşıtları faslını (1 milyar 694 milyon dolar), Kıymetli veya yarı kıymetli taşlar ve kıymetli metaller, inciler (1 milyar 330 milyon dolar) ve Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar parçaları (1 milyar 86 milyon dolar) ihracatı takip etmiştir. Fasıllar düzeyinde en büyük 5 ihracat kalemi; Tablo 4: Fasıl Verilerine Göre İhracat (Milyon Dolar) Sıra No Fasıl Açıklaması Ocak-Şubat 1 Motorlu kara taşıtları,traktör,bisiklet,motosiklet ve diğer 2.841 2.885 1.458 1.694 4.299 4.579 2 İnciler,kıymetli taş ve metal mamulleri,madeni paralar 3.619 2.206 1.301 1.330 4.921 3.537 3 Kazan:makina ve cihazlar,aletler,parçaları 1.872 1.817 1.063 1.086 2.935 2.903 4 Örme giyim eşyası ve aksesuarları 1.377 1.386 665 770 2.042 2.156 5 Elektrikli makina ve cihazlar,aksam ve parçaları 1.238 1.147 651 724 1.889 1.871 Diğer 13.588 12.525 7.253 7.185 20.839 19.709 Toplam 24.535 21.966 12.391 12.789 36.925 34.755 Mart Ocak-Mart En fazla ithalat yapılan fasıl Kazan, makine ve cihazlar olmuştur. 4 2016 yılı Mart ayında en çok ithal edilen Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve parçaları faslını (2 milyar 552 milyon dolar), Mineral yakıtlar, mineral yağlar ve müstahsalları, mineral mumlar (2 milyar 213 milyon dolar) ve Elektrikli makina ve cihazlar, aksam-parça-aksesuarı (1 milyar 755 milyon dolar) ithalatı takip etmiştir. Fasıllar düzeyinde en büyük 5 ithalat kalemi; Tablo 5: Fasıl Verilerine Göre İthalat (Milyon Dolar) Sıra No Fasıl Açıklaması Ocak-Şubat Mart Ocak-Mart 1 Kazan:makina ve cihazlar,aletler,parçaları 3.895 3.768 2.211 2.552 6.106 6.320 2 Mineral yakıtlar,mineral yağlar ve müstahsalları,mumlar 7.222 4.273 3.692 2.213 10.914 6.486 3 Elektrikli makina ve cihazlar,aksam ve parçaları 3.009 2.892 1.507 1.755 4.516 4.647 4 Motorlu kara taşıtları,traktör,bisiklet,motosiklet ve diğer 2.057 2.043 1.594 1.710 3.651 3.752 5 Demir ve çelik 2.628 1.898 1.393 1.105 4.021 3.003 Diğer 14.776 14.155 8.312 8.426 23.088 22.582 Toplam 33.587 29.029 18.709 17.761 52.296 46.790
IV. Ülkelere Göre İhracat ve İthalat En fazla ihracat yapılan ülkeler sırasıyla İngiltere, Almanya ve Irak olmuştur. 2016 yılı Mart ayında en fazla ihracat yapılan ülke İngiltere (1 milyar 383 milyon dolar) olurken, bu ülkeyi sırasıyla Almanya (1 milyar 216 milyon dolar) ve Irak (654 milyon dolar) izlemektedir. En fazla ihracat yapılan ülkeler; Tablo 6: Ülkelere Göre İhracat (Milyon Dolar) Ocak-Şubat Mart Ocak-Mart Sıra Ülke Adı No 1 İngiltere 2.047 1.705-16,71 1.029 1.383 34,40 3.076 3.088 0,39 2 Almanya 2.131 2.256 5,87 1.059 1.216 14,83 3.190 3.471 8,81 3 Irak 1.588 1.176-25,94 742 654-11,86 2.330 1.830-21,46 4 İtalya 1.101 1.167 5,99 557 609 9,34 1.658 1.777 7,18 5 ABD 1.025 951-7,22 586 538-8,19 1.611 1.489-7,57 Diğer 16.643 14.711-11,61 8.418 8.389-0,34 25.060 23.100-7,82 Toplam 24.535 21.966-10,47 12.391 12.789 3,21 36.925 34.755-5,88 5 Grafik 2: İhracatta İlk 3 Ülkenin Genel İçindeki Payları
En fazla ithalat yapılan ülkeler sırasıyla Çin, Almanya ve Rusya olmuştur. 2016 yılı Mart ayında en fazla ithalat yapılan ülke Çin Halk Cumhuriyeti (2 milyar 273 milyon dolar) olurken, bu ülkeyi sırasıyla Almanya (2 milyar 25 milyon dolar) ve Rusya Federasyonu (1 milyar 408 milyon dolar) izlemektedir. En fazla ithalat yapılan ülkeler; Tablo 7: Ülkelere Göre İthalat (Milyon Dolar) Ocak-Şubat Mart Ocak-Mart Sıra Ülke Adı No 1 Çin 4.184 3.982-4,83 2.347 2.273-3,15 6.532 6.255-4,24 2 Almanya 2.887 2.935 1,66 1.814 2.025 11,63 4.700 4.960 5,53 3 Rusya Federasyonu 3.772 2.534-32,82 2.191 1.408-35,74 5.963 3.942-33,89 4 ABD 1.685 1.586-5,88 901 1.008 11,88 2.585 2.595 0,39 5 İtalya 1.577 1.386-12,11 960 941-1,98 2.538 2.326-8,35 Diğer 19.482 16.606-14,76 10.496 10.106-3,72 29.978 26.712-10,89 Toplam 33.587 29.029-13,57 18.709 17.761-5,07 52.296 46.790-10,53 Grafik 3: İthalatta İlk 3 Ülkenin Genel İçindeki Payları 6
V. Taşıma Şekillerine Göre İhracat ve İthalat 2016 yılı Mart ayında dış ticarette en çok kullanılan taşıma şekli deniz yolu taşımacılığı olmuştur. 2016 yılı Mart ayında gerçekleştirilen ihracatın taşıma şekillerine bakıldığında en çok ihracat Deniz Yolu (6 milyar 821 milyon dolar) ile yapılırken, bu taşıma şeklini sırasıyla Kara Yolu (4 milyar 10 milyon dolar) ve Hava Yolu ulaşımı (1 milyar 856 milyon dolar) izlemektedir. Grafik 4: Taşıma Şekillerine Göre İhracat (Milyon Dolar) Not: Diğer taşıma şekli, kendinden hareketli araçlar, boru hattı ve postayla göndermeyi içermektedir. 7 2016 yılı Mart ayında gerçekleştirilen ithalatın taşıma şekillerine bakıldığında ise, en çok ithalat Deniz Yolu (11 milyar 571 milyon dolar) ile yapılırken, bu taşıma şeklini sırasıyla Kara Yolu (3 milyar 120 milyon dolar) ve Hava Yolu ulaşımı (1 milyar 876 milyon dolar) izlemektedir. Grafik 5: Taşıma Şekillerine Göre İthalat (Milyon Dolar) Not: Diğer taşıma şekli, kendinden hareketli araçlar, boru hattı ve postayla göndermeyi içermektedir.
VI. Ödeme Şekillerine Göre İhracat ve İthalat 2016 yılı Mart ayında ihracatta tercih edilen ödeme şekillerine bakıldığında; en çok ihracat Mal Mukabili Ödeme (8 milyar 825 milyon dolar) ile yapılırken, bu ödeme şeklini Vesaik Mukabili Ödeme (1 milyar 884 milyon dolar) ve Peşin Ödeme (1 milyar 82 milyon dolar) takip etmiştir. 2016 yılı Mart ayında ithalatta tercih edilen ödeme şekillerine bakıldığında; en çok ithalat Peşin Ödeme (8 milyar 8 milyon dolar) ile yapılırken, bu ödeme şeklini Mal Mukabili Ödeme (6 milyar 171 milyon dolar) ve Akreditif (1 milyar 48 milyon dolar) takip etmektedir. Tablo 8: Ödeme Şekillerine Göre İhracat ve İthalat (Milyon Dolar) Ödeme Şekli İHRACAT İTHALAT Ocak-Şubat Mart Ocak-Mart Ocak-Şubat Mart Ocak-Mart Mal mukabili ödeme 15.996 15.161 8.192 8.825 24.188 23.986 8.933 11.619 3.356 6.171 12.288 17.790 Peşin ödeme 2.626 1.850 1.012 1.082 3.638 2.932 17.558 11.543 11.352 8.008 28.910 19.551 Vesaik mukabili ödeme 3.648 3.280 1.896 1.884 5.544 5.164 2.006 1.541 1.086 823 3.092 2.364 Vadeli akreditif 321 263 169 170 489 432 1.652 1.546 727 819 2.379 2.366 Bedelsiz 207 233 113 158 320 391 582 1.065 385 806 968 1.870 Özel takas 1 1 1 1 2 1 3 3 3 2 6 5 Akreditif 1.698 1.136 985 646 2.683 1.783 2.673 1.569 1.704 1.048 4.377 2.617 Diğer* 38 42 23 23 61 66 180 143 96 84 276 227 TOPLAM 24.535 21.966 12.391 12.789 36.925 34.755 33.587 29.029 18.709 17.761 52.296 46.790 *"Diğer": Bağlı Muamele, Kabul Kredili Akreditif, Kabul Kredili Vesaik Mukabili, Kabul Kredili Mal Mukabili, Peşin Akreditif ve Özel Hesap ödeme şekillerini içermektedir. 8 B. GÜMRÜK VERGİLERİNE İLİŞKİN VERİLER 2016 yılı Mart ayında 7,3 Milyar TL vergi Gümrük İdarelerince tahsil edildi. Gümrük İdareleri tarafından 2016 yılı Şubat ayında 6 milyar 608 milyon TL, 2016 yılı Mart ayında 7 milyar 266 milyon TL vergi tahsil edilmiştir. 2016 yılı Mart ayında Gümrük İdarelerince tahsil edilen vergiler bir önceki aya göre % 9,95 artış göstermiştir. 2016 yılı Ocak-Şubat döneminde ülkemiz vergi gelirleri toplamı 78 milyar 47 milyon TL dir. 2016 yılı Ocak-Şubat döneminde Gümrük İdarelerince tahsil edilen vergilerin toplam vergi gelirleri içerisindeki payı %16,34 olarak gerçekleşmiştir.
C. ŞİRKET VERİLERİ Tablo 9: 2016 Yılı Mart Ayında Kurulan ve Aktif Olan Toplam Firma Sayıları Türü Kurulan Firma Sayısı Aktif Firma Sayısı LİMİTED ŞİRKET 5.317 761.127 TİCARİ İŞLETME 3.996 722.746 ŞUBE 2.109 184.682 ANONİM ŞİRKET 1.203 113.903 KOOPERATİF 66 56.029 KOLLEKTİF ŞİRKET 0 12.097 KOMANDİT ŞİRKET 0 1.926 KONSORSİYUM 0 63 DONATMA İŞTİRAKI 0 4 TOPLAM 12.691 1.852.577 2016 yılı Mart ayında 5.317 Limited Şirket, 3.996 Ticari İşletme, 2.109 Şube, 1.203 Anonim Şirket ve 66 Kooperatif kurulmuştur. Tablo 10: 2016 Yılı Mart Ayında Kurulan Tek Kişilik Şirketlerin Sayısı Alt Türü Sayısı TEK KİŞİLİK LİMİTED ŞİRKET 3.281 TEK KİŞİLİK ANONİM ŞİRKET 697 TOPLAM 3.978 9 2016 yılı Mart ayında 3.281 tek kişilik Limited Şirket ve 697 tek kişilik Anonim Şirket kurulmuştur. Grafik 6: 2016 Yılı Mart Ayında Terkin Olan ve Tasfiyeye Giren Firma Sayıları
D. ESNAF VE SANATKÂR VERİLERİ GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI Tablo 11: Esnaf ve Sanatkâr Sayıları Esnaf ve Sanatkarlar Sayı Kadın 239.385 Erkek 1.392.793 Toplam 1.632.178 Esnaf ve Sanatkâr İşyeri Sayısı 1.757.287 Türkiye genelinde toplam 1.632.178 esnaf ve sanatkâr bulunmaktadır. Bu esnaf ve sanatkârların işletmekte olduğu toplam işyeri sayısı 1.757.287 dir. Tablo 12: 2016 Yılı Mart Ayında Esnaf ve Sanatkâr İşletmeleri Tescil-Terkin Sayıları Ocak-Şubat Mart Ocak-Mart İşlem Tescil (Açılış) 42.785 53.762 25,66% 20.006 26.574 32,83% 62.791 80.336 27,94% Terkin (Kapanış) 23.172 19.484-15,92% 8.658 9.406 8,64% 31.830 28.890-9,24% 2016 yılı Mart ayında Türkiye genelinde toplam 26.574 tane esnaf ve sanatkâr işletmesi kurulmuş, 9.406 esnaf ve sanatkâr işletmesi ise kapanmıştır. 2016 yılı Mart ayı tescil ve terkin istatistikleri, geçen yılın aynı ayı ile karşılaştırıldığında; kurulan esnaf ve sanatkâr işletme sayısı %32,83, kapanan esnaf ve sanatkâr işletme sayısı ise %8,64 artmıştır. 10 Tablo 13: En Fazla Artış Gösteren 5 Meslek (Artış Sayıları) Meslek Ocak-Şubat Mart Ocak-Mart Bakkallık, Bayilik, Büfecilik 1.449 2.712 812 1.238 2.261 3.950 Servis Aracı İşletmeciliği 993 1.289 600 691 1.593 1.980 Kadın ve Erkek Kuaförlüğü 1.006 1.387 586 656 1.592 2.043 Lokantacılık (Kebap, Köfte, Döner ve her türlü yemek) 724 1.136 448 646 1.172 1.782 Pazarcılık 448 1.291 306 597 754 1.888 2016 yılı Mart ayında sayısı en fazla artan meslekler (tescil-terkin farkına göre) ve geçmiş dönemle kıyaslaması yukarıdaki tabloda verilmiştir. Buna göre en fazla artış gösteren meslek Bakkallık, Bayilik, Büfecilik mesleğidir.
Tablo 14: En Fazla Azalış Gösteren 5 Meslek (Azalış Sayıları) Meslek Ocak-Şubat Mart Ocak-Mart Şoförlük -275-225 -148-140 -423-365 Plak, Bant, Video, VCD, DVD Kayıt, Kiralama ve Satıcılığı -24-16 -11-15 -35-31 Motorsuz Taşıt Aracı Nakliyeciliği -10-20 -2-14 -12-34 Turist Rehberleri 0 5 0-10 0-5 Her Türlü Seyyar Satıcılık (Süt, Yoğurt, Sebze ve Ev Eşyası Satanlar) -15-8 -2-9 -17-17 2016 yılı Mart ayında sayısı en çok azalan meslekler (tescil-terkin farkına göre) ve geçmiş dönemle kıyaslaması yukarıdaki tabloda verilmiştir. Buna göre Mart 2016 da en fazla azalış gösteren meslek Şoförlük tür. 11
YASAL UYARI Bültende yer verilen görüş ve değerlendirmeler, hiçbir kişi, kurum veya kuruluşa herhangi bir taahhüt içermemekte olup, sadece bilgi amaçlıdır. Bültende yer alan bilgiler, kaynak gösterilmek suretiyle yayımlanabilir; ancak bu bilgiler ticari amaçlarla kullanılamaz. Bültendeki bilgilerin telif ve diğer her türlü hakkı Gümrük ve Ticaret Bakanlığına aittir. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Bültende yer alan bilgi, görüş ve değerlendirmelerin doğru, değişmez ve eksiksiz olması konusunda hiçbir taahhüt ve sorumluluk kabul etmez. Bültendeki bilgilerin yanlış veya eksik kullanımı veya yorumlanması sonucunda Gümrük ve Ticaret Bakanlığına hiçbir kusur veya sorumluluk yüklenemez. Tabloda yer alan rakamlar yuvarlamadan dolayı toplamı vermeyebilir. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Bültende yer alan bütün bilgileri ve tasarımı önceden bildirimde bulunmaksızın değiştirebilir veya Bültenden kaldırabilir. 12