31 ARALIK 2005 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE MALİ TABLOLAR VE BAĞIMSIZ DENETÇİ RAPORU
1 OCAK 31 ARALIK 2005 HESAP DÖNEMİNE AİT DENETİM RAPORU 1. Petrol Ofisi A.Ş. nin ( Şirket ) 31 Aralık 2005 tarihi itibariyle Sermaye Piyasası Kurulu ( SPK ) tarafından yayımlanan muhasebe standartlarına göre hazırlanan konsolide bilançosunu ve bu tarihte sona eren yıla ait konsolide gelir, özsermaye değişim ve nakit akım tablolarını incelemiş bulunuyoruz. İncelememiz, genel kabul görmüş denetim ilke, esas ve standartlarına uygun yapılmış ve dolayısıyla hesap ve işlemlerle ilgili olarak muhasebe kayıtlarının kontrolü ile gerekli gördüğümüz diğer denetim yöntem ve tekniklerini içermiştir. Hazırlanan bu mali tablolardan Şirket yönetimi sorumludur. Bizim sorumluluğumuz, yaptığımız denetime dayanarak bu mali tablolar üzerinde görüş bildirmektir. 2. Şirket in 1 Ocak - 31 Aralık 2004 dönemine ait konsolide mali tablolarının bağımsız denetimi başka bir bağımsız denetim firması tarafından yapılmış ve 8 Nisan 2005 tarihli bağımsız denetim raporunda olumlu görüşe yer verilmiştir. 3. Görüşümüze göre, söz konusu konsolide mali tablolar, Şirket in 31 Aralık 2005 tarihindeki gerçek mali durumunu ve bu tarihte sona eren hesap dönemine ait gerçek faaliyet sonucunu Sermaye Piyasası Kurulu tarafından yayımlanmış muhasebe standartlarına (not 2) uygun olarak doğru bir biçimde yansıtmaktadır. Görüşümüzü etkilememekle birlikte aşağıdaki hususa dikkatinizi çekmek isteriz: 4. Not 2.4, Not 14 ve Not 28 de açıklandığı üzere Şirket in 31 Aralık 2004 konsolide mali tablolarının halka açıklanmasından sonra VUK 5024 kapsamında bazı sabit kıymetlerin ilk maliyet değerlerinde düzeltmeler yapılmıştır. 2004 mali yılını ilgilendiren ve 31 Aralık 2004 konsolide mali tablolarının kamuya açıklanmasından sonra ortaya çıkan bu düzeltmelerin etkisi 44,877,447 YTL olup, 2005 yılı açılış ertelenmiş vergi aktifinden ve geçmiş yıl karlarından ilgili tutarın azaltılması suretiyle düzeltilmiştir. DENETİM SERBEST MALİ MÜŞAVİRLİK A.Ş. Member of DELOITTE TOUCHE TOHMATSU Hüseyin Gürer Sorumlu Ortak, Başdenetçi İstanbul, 15 Mart 2006
İÇİNDEKİLER SAYFA KONSOLİDE BİLANÇOLAR... 1-2 KONSOLİDE GELİR TABLOLARI... 3 KONSOLİDE ÖZ SERMAYE DEĞİŞİM TABLOLARI... 4 KONSOLİDE NAKİT AKIM TABLOLARI... 5... 6-53 NOT 1 ŞİRKETİN ORGANİZASYONU VE FAALİYET KONUSU... 6-7 NOT 2 MALİ TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR... 8-10 NOT 3 UYGULANAN DEĞERLEME İLKELERİ/MUHASEBE POLİTİKALARI... 11-19 NOT 4 HAZIR DEĞERLER... 20 NOT 5 MENKUL DEĞERLER... 20 NOT 6 FİNANSAL BORÇLAR... 21-23 NOT 7 TİCARİ ALACAK VE BORÇLAR... 23-25 NOT 8 FİNANSAL KİRALAMA ALACAKLARI VE BORÇLARI... 25 NOT 9 İLİŞKİLİ TARAFLARDAN ALACAKLAR VE BORÇLAR... 26-30 NOT 10 DİĞER ALACAKLAR VE BORÇLAR... 31-32 NOT 11 CANLI VARLIKLAR... 32 NOT 12 STOKLAR... 32 NOT 13 DEVAM EDEN İNŞAAT SÖZLEŞMELERİ ALACAKLARI VE HAKEDİŞ BEDELLERİ... 32 NOT 14 ERTELENEN VERGİ VARLIKLARI VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ... 33 NOT 15 DİĞER CARİ/CARİ OLMAYAN VARLIKLAR VE KISA/UZUN VADELİ YÜKÜMLÜLÜKLER 34 NOT 16 FİNANSAL VARLIKLAR... 34 NOT 17 POZİTİF/NEGATİF ŞEREFİYE... 35 NOT 18 YATIRIM AMAÇLI GAYRİMENKULLER... 36 NOT 19 MADDİ DURAN VARLIKLAR... 36-37 NOT 20 MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR... 38 NOT 21 ALINAN AVANSLAR... 39 NOT 22 EMEKLİLİK PLANLARI... 39 NOT 23 BORÇ KARŞILIKLARI... 39-40 NOT 24 ANA ORTAKLIK DIŞI PAYLAR/ANA ORTAKLIK DIŞI KAR ZARAR... 40 NOT 25 SERMAYE/KARŞILIKLI İŞTİRAK SERMAYE DÜZELTMESİ... 41 NOT 26 SERMAYE YEDEKLERİ... 42 NOT 27 KAR YEDEKLERİ... 43 NOT 28 GEÇMİŞ YIL KAR/ZARARLARI... 43 NOT 29 YABANCI PARA POZİSYONU... 44 NOT 30 DEVLET TEŞVİK YARDIMLARI... 45 NOT 31 KARŞILIKLAR, ŞARTA BAĞLI VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLER... 45 NOT 32 İŞLETME BİRLEŞMELERİ... 46 NOT 33 BÖLÜMLERE GÖRE RAPORLAMA... 46-47 NOT 34 BİLANÇO TARİHİNDEN SONRAKİ OLAYLAR... 48 NOT 35 DURDURULAN FAALİYETLER... 48 NOT 36 ESAS FAALİYET GELİRLERİ... 49 NOT 37 FAALİYET GİDERLERİ... 49 NOT 38 DİĞER FAALİYETLERDEN GELİR/GİDERLER VE KAR/ZARARLAR... 50 NOT 39 FİNANSMAN GİDERLERİ... 50 NOT 40 NET PARASAL POZİSYON KAR/ZARARI... 50 NOT 41 VERGİLER... 51-52 NOT 42 HİSSE BAŞINA KAZANÇ... 52 NOT 43 NAKİT AKIM TABLOSU... 53 NOT 44 DİĞER HUSUSLAR... 53
31 ARALIK 2005 VE 31 ARALIK 2004 TARİHLERİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇOLAR Cari Dönem (Bağımsız Denetimden Geçmiş) Geçmiş Dönem (Bağımsız Denetimden Geçmiş) Not VARLIKLAR Dönen Varlıklar 1.632.751.386 1.290.656.502 Hazır Değerler 4 137.833.806 124.616.915 Menkul Kıymetler (net) 5 - - Ticari Alacaklar (net) 7 843.164.256 584.448.921 Finansal Kiralama Alacakları (net) 8 - - İlişkili Taraflardan Alacaklar (net) 9 324.937 5.049.966 Diğer Alacaklar (net) 10 51.886.368 55.010.770 Canlı Varlıklar (net) 11 - - Stoklar (net) 12 561.508.247 490.831.348 Devam Eden İnşaat Sözleşmelerinden Alacaklar (net) 13 - - Ertelenen Vergi Varlıkları 14 - - Diğer Dönen Varlıklar 15 38.033.772 30.698.582 Duran Varlıklar 3.075.135.996 3.069.708.424 Ticari Alacaklar (net) 7 8.075.610 6.973.053 Finansal Kiralama Alacakları (net) 8 - - İlişkili Taraflardan Alacaklar (net) 9 - - Diğer Alacaklar (net) 10 - - Finansal Varlıklar (net) 16 138.214 141.222 Pozitif/Negatif Şerefiye (net) 17 2.230.454.638 2.230.454.638 Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller (net) 18 - - Maddi Varlıklar (net) 19 827.397.473 769.128.652 Maddi Olmayan Varlıklar (net) 20 4.163.663 5.846.891 Ertelenen Vergi Varlıkları 14-53.294.780 Diğer Duran Varlıklar 15 4.906.398 3.869.188 TOPLAM VARLIKLAR 4.707.887.382 4.360.364.926 31 Aralık 2005 Konsolide mali tabloları Yönetim Kurulu tarafından 15 Mart 2006 tarihinde onaylanmıştır. Jan Nahum Yönetim Kurulu Üyesi Vural Akışık Yönetim Kurulu Başkanı İlişikteki dipnotlar konsolide mali tabloların tamamlayıcı bir parçasıdır. 1
31 ARALIK 2005 VE 31 ARALIK 2004 TARİHLERİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇOLAR Cari Dönem (Bağımsız Denetimden Geçmiş) Geçmiş Dönem (Bağımsız Denetimden Geçmiş) Not YÜKÜMLÜLÜKLER Kısa Vadeli Yükümlülükler 1.565.983.687 1.569.383.844 Finansal Borçlar (net) 6 206.858.601 171.599.086 Uzun Vadeli Finansal Borçların Kısa Vadeli Kısımları (net) 6 199.243.542 149.368.861 Finansal Kiralama İşlemlerinden Borçlar (net) 8 3.314.095 1.764.585 Diğer Finansal Yükümlülükler (net) 10 - - Ticari Borçlar (net) 7 739.880.995 698.591.892 İlişkili Taraflara Borçlar (net) 9 2.367.670 1.507.210 Alınan Avanslar 21 79.797 350.900 Devam Eden İnşaat Sözleşmeleri Hakediş Bedelleri (net) 13 - - Borç Karşılıkları 23 1.481.390 496.933 Ertelenen Vergi Yükümlülüğü 14 - - Diğer Yükümlülükler (net) 10 412.757.597 545.704.377 Uzun Vadeli Yükümlülükler 959.054.815 780.521.326 Finansal Borçlar (net) 6 538.458.831 766.476.507 Finansal Kiralama İşlemlerinden Borçlar (net) 8 7.914.186 3.518.785 Diğer Finansal Yükümlülükler (net) 10 - - Ticari Borçlar (net) 7 324.674.436 585.338 İlişkili Taraflara Borçlar (net) 9 - - Alınan Avanslar 21 125.775 6 Borç Karşılıkları 23 7.642.550 9.909.084 Ertelenen Vergi Yükümlülüğü 14 80.207.584 - Diğer Yükümlülükler (net) 10 31.453 31.606 ANA ORTAKLIK DIŞI PAYLAR 24 3.495.774 2.250.711 ÖZSERMAYE 2.179.353.106 2.008.209.045 Sermaye 25 417.450.000 345.000.000 Karşılıklı İştirak Sermaye Düzeltmesi 25 - - Sermaye Yedekleri 26 1.242.847.720 1.242.847.720 İlave Ödenmiş Sermaye 247.461.598 247.461.598 Hisse Senetleri İhraç Primleri - - Hisse Senedi İptal Karları - - Yeniden Değerleme Fonu - - Finansal Varlıklar Değer Artış Fonu - - Öz Sermaye Enflasyon Düzeltmesi Farkları 995.386.122 995.386.122 Kar Yedekleri 27 34.175.944 23.198.765 Yasal Yedekler 35.732.137 24.743.892 Statü Yedekleri - - Olağanüstü Yedekler 2.827.642 2.827.642 Özel Yedekler 2.976.458 2.976.458 Sermayeye Eklenecek İştirak Hisseleri ve Gayrimenkul Satış Kazançları - - Yabancı Para Çevrim Farkları (7.360.293) (7.349.227) Net Dönem Karı/Zararı 216.032.574 248.595.053 Geçmiş Yıllar Kar/Zararları 28 268.846.868 148.567.507 TOPLAM ÖZSERMAYE VE YÜKÜMLÜLÜKLER 4.707.887.382 4.360.364.926 İlişikteki dipnotlar konsolide mali tabloların tamamlayıcı bir parçasıdır. 2
31 ARALIK 2005 VE 31 ARALIK 2004 TARİHLERİNDE SONA EREN YILLARA AİT KONSOLİDE GELİR TABLOLARI ESAS FAALİYET GELİRLERİ Cari Dönem (Bağımsız Denetimden Geçmiş) Geçmiş Dönem (Bağımsız Denetimden Geçmiş) Not 1 Ocak 31 Aralık 2005 1 Ocak - 31 Aralık 2004 Satış Gelirleri (net) 36 11.836.261.132 10.364.153.845 Satışların Maliyeti (-) 36 (11.179.747.001) (9.795.972.473) Esas Faaliyetlerden Diğer Gelirler / Faiz+Temettü+Kira (net) 36 - - BRÜT ESAS FAALİYET KARI/ZARARI 656.514.131 568.181.372 Faaliyet Giderleri (-) 37 (305.321.342) (382.586.931) NET ESAS FAALİYET KARI/ZARARI 351.192.789 185.594.441 Diğer Faaliyetlerden Gelir ve Karlar 38 284.871.045 387.795.709 Diğer Faaliyetlerden Gider ve Zararlar (-) 38 (213.382.245) (244.184.109) Finansman Giderleri (-) 39 (114.852.090) (121.396.968) FAALİYET KARI/ZARARI 307.829.499 207.809.073 Net Parasal Pozisyon Kar/Zararı 40-180.898.964 ANA ORTAKLIK DIŞI KAR/ZARAR 24 (1.235.063) (530.817) VERGİ ÖNCESİ KAR/ZARAR 306.594.436 388.177.220 Vergiler 41 (90.561.862) (139.582.167) NET DÖNEM KARI/ZARARI 216.032.574 248.595.053 HİSSE BAŞINA KAZANÇ 42 0,518 0,721 İlişikteki dipnotlar konsolide mali tabloların tamamlayıcı bir parçasıdır. 3
31ARALIK 2005 VE 31 ARALIK 2004 TARİHLERİNDE SONA EREN YILLARA AİT KONSOLİDE ÖZ SERMAYE DEĞİŞİM TABLOLARI Sermaye İlave Ödenmiş Sermaye Öz Sermaye Enflasyon Düzeltmesi Farkları Yasal Yedekler Olağanüstü Yedekler Özel Yedekler Yabancı Çevrim Far 31 Aralık 2003 300.000.000 247.461.598 1.005.259.206 24.743.892 2.827.642 2.976.458 (4.302 Transfer 45.000.000 - (9.873.084) - - - Yabancı para çevrim farkı - - - - - - (3.046 Cari dönem karı - - - - - - 31 Aralık 2004 345.000.000 247.461.598 995.386.122 24.743.892 2.827.642 2.976.458 (7.349 Sermaye İlave Ödenmiş Sermaye Öz Sermaye Enflasyon Düzeltmesi Farkları Yasal Yedekler Olağanüstü Yedekler Özel Yedekler Yabancı Çevrim Far 31 Aralık 2004 (daha önce raporlanan) 345.000.000 247.461.598 995.386.122 24.743.892 2.827.642 2.976.458 (7.349 Düzeltme etkisi (Not 2.4, 14 ve 28) - - - - - - 1 Ocak 2005 (yeniden düzenlenmiş) 345.000.000 247.461.598 995.386.122 24.743.892 2.827.642 2.976.458 (7.349 Geçmiş yıllar karından transfer 72.450.000 - - 10.988.245 - - Yabancı para çevrim farkı - - - - - - (11 Cari dönem karı - - - - - - 31 Aralık 2005 417.450.000 247.461.598 995.386.122 35.732.137 2.827.642 2.976.458 (7.360 İlişikteki dipnotlar konsolide mali tabloların tamamlayıcı bir parçasıdır. 4
KONSOLİDE NAKİT AKIM TABLOLARI İşletme faaliyetlerinden sağlanan nakit akımı Not 2005 2004 Vergi ve ana ortaklık dışı pay öncesi kar 307.829.499 388.708.037 Vergi ve ana ortaklık dışı pay öncesi kar ile işletme faaliyetlerinden sağlanan net nakit girişleri mutabakatı için gerekli düzeltmeler : Amortisman ve itfa payları 19, 20 95.281.374 213.709.414 Kıdem tazminatı yükündeki artış 23 118.755 4.329.151 Faiz gideri-net 87.641.398 83.495.028 Maddi duran varlık satışlarından kaynaklanan (karlar)/zarar 7.390.208 (1.495.638) Şüpheli alacak karşılığı, net 7 4.041.035 11.818.659 Ertelenmiş finansman (geliri) / gideri 13.671.759 (7.904.416) Yabancı para çevrim farkları (11.066) (3.046.787) Finansal faaliyetlerden kaynaklanan kur farkı (geliri)/gideri (760.298) (42.739.774) İşletme faaliyetleri dışındaki faaliyetlerden kaynaklanan parasal (kazanç) /kayıp - (3.072.467) Varlık ve yükümlülüklerdeki değişimler öncesi net nakit 515.202.664 643.801.207 Ticari alacaklardaki (artış) / azalış (277.530.686) (36.032.416) İlişkili taraflardan alacaklar ve ilişkili taraflara borçlardakidaki (artış) / azalış 9 5.585.489 1.818.938 Stoklardaki (artış) / azalış 12 (70.676.899) (149.816.142) Diğer dönen ve diğer duran varlıklardaki (artış) / azalış (5.247.998) (31.279.764) Ticari borçlardaki artış / (azalış) 110.048.525 44.688.205 Diğer kısa vadeli ve diğer uzun vadeli borçlardaki artış / (azalış) (50.041.540) 49.027.830 Faaliyetlerden sağlanan nakit 227.339.555 522.207.858 Ödenen kıdem tazminatı 23 (2.385.289) (2.186.361) Ödenen vergiler (1.217.968) (1.039.907) İşletme faaliyetlerinden kaynaklanan parasal kazanç - 2.360.490 İşletme faaliyetlerinden sağlanan net nakit 223.736.298 521.342.080 Yatırım faaliyetleri Maddi ve maddi olmayan duran varlık alımları 19, 20 (165.710.704) (73.381.745) Diğer yatırım faaliyetlerinden nakit akımları-net 6.453.528 5.641.519 Satılmaya hazır finansal duran varlıklardan elde edilen nakit 3.008 (2.127) Yatırım faaliyetlerinde kullanılan net nakit (159.254.168) (67.742.353) Finansal faaliyetler Ödenen krediler (349.754.211) (680.394.871) Kullanılan krediler 206.870.730 410.427.836 Ticari borçlar içinde ödenen vadeli akreditifler (459.113.010) (308.291.236) Ticari borçlar içinde alınan vadeli akreditifler 720.387.597 585.891.667 Özelleştirme İdaresi ne olan borcun ödenmesi (82.785.247) (254.374.069) Ana ortaklık dışı paylara ödenen temettüler - (396.767) Alınan / (ödenen) faiz-net (86.893.480) (86.214.576) Sermaye arttırımlarının azınlık paylarına ait kısmı 10.000 - Finansal faaliyetlerden kaynaklanan parasal kazanç - (82.910.244) Finansal faaliyetlerde kullanılan net nakit (51.277.621) (416.262.260) Nakit ve nakit benzeri değerler üzerindeki parasal kazanç / (kayıp) - (14.014.692) Nakit ve nakit benzeri değerlerdeki net artış / (azalış) 13.204.509 23.322.775 Nakit ve nakit benzeri değerlerin dönem başı bakiyesi 4 124.535.357 101.212.582 Nakit ve nakit benzeri değerlerin dönem sonu bakiyesi 4 137.739.866 124.535.357 İlişikteki dipnotlar konsolide mali tabloların tamamlayıcı bir parçasıdır. 5
NOT 1 ŞİRKETİN ORGANİZASYONU VE FAALİYET KONUSU Petrol Ofisi A.Ş. ( Şirket ) 1941 yılında bir Kamu İktisadi Teşekkülü olarak kurulmuş olup, fiili faaliyet konusu yurt içinden ve yurt dışından akaryakıt temin etmek ve satmak, dağıtımını tanzim etmek, depolamak, ayrıca rafineri yan ürünlerini satmak, her türlü madeni yağ ve gres ile bunların yan ürünlerini üretmek, harmanlamak, üretim ve harmanlama için gerekli tesisleri kurmak, toptan ve perakende satışını, ithalini ve ihracını yapmaktır. Şirket in 8 bölge ofisi, 3.730 (Petrol Ofisi: 3.194, Kipet: 84, Erk: 452) istasyon bayii, 2 madeni yağ fabrikası, 9 tesisatı, 2 akaryakıt deposu, 3 madeni yağ deposu, bir irtibat bürosu ve 27 hava ikmal ünitesi bulunmaktadır. Şirket in 31 Aralık 2005 tarihi itibariyle personel sayısı 1.149 dur. (31 Aralık 2004: 1.094) Şirket, Türkiye de kayıtlı olup adresi aşağıdaki gibidir: Eski Büyükdere Caddesi No: 37 Maslak 34398 İstanbul Şirket hisse senetleri 1991 yılından itibaren İstanbul Menkul Kıymetler Borsası nda işlem görmektedir. Şirket, 1990 yılında özelleştirme kapsamına alınmış ve 21 Temmuz 2000 tarihinde %51 hissesi Özelleştirme İdari Başkanlığı nca ( ÖİB ) Türkiye İş Bankası A.Ş. ( İş Bankası ) ve Doğan Şirketler Grubu Holding A.Ş. ( Doğan Holding ) ortaklığı ile oluşmuş olan İş Doğan Petrol Yatırımları A.Ş. ye ( İş Doğan ) satılmıştır. Mart 2002 de ikincil halka arzı gerçekleşmiş ve ÖİB tarafından elde tutulan %16,5 oranında hisse halka satılmıştır. Temmuz 2002 de, ÖİB elinde kalan %25,83 oranındaki hisse Şirket in %51 hissesine sahip olan İş Doğan tarafından satın alınmıştır. Şirket, 27 Aralık 2002 tarihi itibariyle, Sermaye Piyasası Kurulu'nun ( SPK ) 24 Aralık 2002 tarih ve 61/1705 sayılı toplantısında verdiği izinle ana ortaklığı İş Doğan ile mevcut tüm aktif ve pasiflerinin bir kül halinde devir alınması suretiyle Türk Ticaret Kanunu nun 451 ve Kurumlar Vergisi Kanunu nun 37, 38 ve 39. maddeleri hükümlerine uygun olarak birleşmiştir. Şirket hissedarlarından Doğan Holding ve İş Bankası % 6,75 oranındaki hisselerini 2005 yılı Şubat ayında yabancı fonlara satmıştır. Bu satış sonrası Doğan Holding in hisse oranı %47,68 den %44,31 e, İş Bankası nın hisse oranı %39,33 den %35,96 ya gerilerken halka açıklık oranı %4,89 den %11,64 e yükselmiştir. 2 Eylül 2005 tarihinde imzalanan hisse devir sözleşmesiyle, Petrol Ofisi A.Ş.'nin sermayesinde İş Bankası'na ait toplam 150.099.673,315 YTL nominal değerli (A/B) grubu, Camiş Yatırım Holding A.Ş.'ne ait toplam 16.905.377,762 YTL nominal değerli (A/B) grubu ve Camiş Madencilik A.Ş.'ne ait toplam 16.905.377,775 YTL nominal değerli (A/B) grubu olmak üzere, toplam 183.910.428,852 YTL nominal değerli (A/B) grubu hisseler (Şirket sermayesinin % 44,06'sı) Doğan Holding e devredilmiştir. Devir işlemi sonucunda Petrol Ofisi A.Ş.'nin sermayesindeki Doğan Holding in payı % 44,31'den %88,36'ya yükselmiştir. Sermaye Piyasası Kurulu'nun Seri:IV, No:8 sayılı "Halka Açık Anonim Ortaklıklar Genel Kurullarında Vekaleten Oy Kullanılmasına ve Çağrı Yoluyla Vekalet Veya Hisse Senedi Toplanmasına İlişkin Esaslar Tebliği nin 17'nci maddesi uyarınca, Doğan Holding, Petrol Ofisi A.Ş.'nin kendisi dışındaki ortaklarının ellerinde bulundurdukları toplam 48.586.553 YTL nominal bedelli A Grubu hisse senetlerinin satın alınması için 14 Ekim 2005 ile 31 Ekim 2005 tarihleri arasında çağrıda bulunmuştur. Çağrı işlemi sonucunda satın alınan 19.285.118,11 YTL nominal değerli hisse senedi ile birlikte Doğan Holding in şirket sermayesindeki payı %92,98 e ulaşmıştır. NOT 1 ŞİRKETİN ORGANİZASYONU VE FAALİYET KONUSU (devamı) 6
Çağrı sonrasında, Petrol Ofisi A.Ş. nin 417.450.000 YTL ödenmiş sermayesinin % 92,98 ini temsil eden 388.148.531 YTL nominal bedelli hisse Doğan Holding A.Ş. ne, % 00008 ini temsil eden 33,81 YTL nominal bedelli hisse Doğan Enerji Yatırımları Sanayi ve Ticaret A.Ş. ne ait olup, kalan % 7,01 lik kısım halka açık paylardan oluşmaktadır. Doğan Holding A.Ş. çağrı öncesinde de Petrol Ofisi A.Ş. nin hakim hissedarı olduğundan, yapılan çağrı işlemi Petrol Ofisi A.Ş. nin yönetim ve kontrolünde herhangi bir değişikliğe yol açmamıştır. Şirket in bağlı ortaklıkları ( Bağlı Ortaklıklar ) ve temel faaliyet konuları aşağıda belirtilmiştir: Kıbrıs Türk Petrolleri Ltd. ( KIPET ), 1975 yılında Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti nde kurulmuş olup akaryakıt dağıtım faaliyeti gerçekleştirmektedir. Lysa Investments Ltd., 2001 yılında Bahamalar da petrol alım satımı yapmak amacı ile kurulmuş ve 2003 yılı içinde ismi Petrol Ofisi International Oil Trading Ltd. ( PO International ) olarak değiştirilmiştir. PO Petrofinance N.V. ( Petrofinance ), 2002 yılında Hollanda da fon yaratma, borç alma ve kredilendirme amacı ile kurulmuştur. Şirket, 5 Haziran 2003 tarihinde 20.000.000 YTL nominal sermaye ile kurulan Erk Petrol Yatırımları A.Ş. ye ( Erk Petrol ) %99,96 tutarında iştirak etmiş olup, 31 Aralık 2005 tarihi itibariyle 9.996.000 YTL tutarında sermaye taahhütü bulunmaktadır (31 Aralık 2004: 14.994.000 YTL). Erk Petrol ün fiili faaliyet konusu yurt içinden ve yurt dışından akaryakıt, petrol ve petrol ürünleri ile LPG ve benzeri diğer her türlü ürünü temin etmek ve satmak, dağıtımını tanzim etmek, depolamak, ayrıca rafineri yan ürünlerini satmak, her türlü madeni yağ ve gres ile bunların yan ürünlerini üretmek, harmanlamak, üretim ve harmanlama için gerekli tesisleri kurmak, toptan ve perakende satışını, ithalini ve ihracını yapmaktır. PO Oil Financing Ltd. ( PO Oil Financing ), 2004 yılında Cayman Adaları nda uluslararası piyasalarda tahvil ihraç amacı ile kurulmuştur. Petrol Ofisi Alternatif Yakıtlar Toptan Satış A.Ş. ( PO Alternatif Yakıtlar ), 2005 yılında Türkiye içinde ve/veya dışında doğalgaz piyasasında faaliyette bulunmak, doğalgaz kullanımını aktif bir şekilde geliştirmek, doğalgaz, sıvılaştırılmış doğalgaz ve benzeri ürünleri yurtiçinden temin etmek veya ithal etmek, Türkiye içinde ve/veya dışında satmak ve pazarlamak, dağıtımını tanzim etmek, depolanması ve modülasyonu için gerekli düzenlemeleri yapmak üzere kurulmuştur. Petrol Ofisi Gaz İletim A.Ş. ( PO Gaz İletim ), 2005 yılında Türkiye içinde ve/veya dışında doğal gaz piyasasında faaliyette bulunmak, doğalgaz kullanımını aktif bir şekilde geliştirmek, Türkiye içinde ve/veya dışında doğalgaz piyasasında sıvılaştırılmış doğalgaz, sıkıştırılmış doğalgaz ve doğalgaz iletim, dolum, taşıma ve teslim faaliyetlerinde bulunmak ve bu faaliyetlere yönelik taşıma vasıtaları ile tesislerin projelendirilmesi, inşası ve işletilmesini yapmak, Türkiye içinde doğalgaz piyasasında faaliyette bulunan şirketler ile teslim ve taşıma sözleşmeleri yapmak ve teslim aldığı doğalgazı nakil vasıtaları ile taşımak ve bu ürünlerin ürünün depolanması ve modülasyonu için gerekli düzenlemeleri yapmak üzere kurulmuştur. Petrol Ofisi UK Limited, 9 Eylül 2003 tarihinde İngiltere de petrol ürünlerinin uluslararası ticaretinde danışmanlık ve destek servisi sağlamak amacı ile kurulmuştur. 7
NOT 2 MALİ TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR 2.1 Uygulanan Muhasebe Standartları Şirket muhasebe kayıtlarını Tek Düzen Hesap Planı, Türk Ticaret Kanunu, Türk Vergi Kanunları ve Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) nın yayımladığı ve İstanbul Menkul Kıymetler Borsası na (İMKB) kote şirketler için geçerli olan genel kabul görmüş muhasebe politikalarına uygun olarak tutmakta ve yasal mali tablolarını da buna uygun olarak hazırlamaktadır. Şirket in konsolide mali tabloları, SPK tarafından yayımlanan muhasebe ve raporlama ilkelerine (SPK Muhasebe Standartları) uygun olarak hazırlanmıştır. SPK XI-25 no.lu Sermaye Piyasalarında Muhasebe Standartları tebliğinde kapsamlı bir muhasebe ilkeleri seti yayınlamıştır. Anılan tebliğde, alternatif olarak Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu (IASB) ve Uluslararası Muhasebe Standartları Komitesi (IASC) tarafından çıkarılmış olan muhasebe standartlarının uygulanmasının da, SPK muhasebe standartlarına uyulmuş sayılacağı belirtilmiştir. 2.2 Yüksek Enflasyon Dönemlerinde Mali Tabloların Düzeltilmesi SPK, 17 Mart 2005 tarihinde almış olduğu bir kararla, Türkiye de faaliyette bulunan ve SPK Muhasebe Standartları na uygun mali tablo hazırlayan şirketler için, 1 Ocak 2005 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere enflasyon muhasebesi uygulamasının gerekli olmadığını ilan etmiştir. Dolayısıyla mali tablolarda, IASC tarafından yayımlanmış 29 no.lu Yüksek Enflasyonlu Ekonomilerde Finansal Raporlama standardı (UMS 29) uygulanmamıştır. Karşılaştırma amacı ile sunulan mali tablolar ise, Yeni Türk Lirası nın 31 Aralık 2004 tarihindeki satın alma gücüyle ifade edilmiştir. Mali tablolar ve ilgili dipnotlar yukarıda bahsedilen SPK nın izin verdiği alternatif uygulama çerçevesinde ve SPK tarafından 20 Aralık 2004 tarihli duyuru ile uygulanması zorunlu kılınan formatlara uygun olarak sunulmuştur. 2.3 Konsolidasyon Esasları (i) Bağlı Ortaklıklar Bağlı ortaklıklar doğrudan şirket tarafından kontrol edilen işletmelerdir. Kontrol gücü, Şirket in doğrudan veya dolaylı olarak şirketlerin finansal ve faaliyet politikalarını yönetmesini ve bundan yarar elde etmesini ifade eder. Bağlı ortaklıkların mali tabloları yönetim kontrolünün başladığı tarihten kontrolün sona erdiği tarihe kadar konsolide mali tablolara dahil edilir. Aşağıda 31 Aralık 2005 ve 31 Aralık 2004 tarihleri itibariyle bağlı ortaklıklar ve ortaklık oranları gösterilmiştir: 8
NOT 2 MALİ TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR (devamı) 2.3 Konsolidasyon Esasları (devamı) (ii) Bağlı Ortaklıklar (devamı) Doğrudan pay (%) Adı KIPET 52,00 52,00 PO International 100,00 100,00 Petrofinance 100,00 100,00 Erk Petrol 99,96 99,96 PO Oil Financing 100,00 100,00 PO Alternatif Yakıtlar 99,83 - PO Gaz İletim 99,50 - PO UK Limited* 100,00 100,00 * PO International ın %100 üne sahip olduğu bağlı ortaklıklarından Petrol Ofisi UK Limited, konsolide mali tablolar açısından önemlilik teşkil etmediğinden dolayı konsolidasyon kapsamına alınmamış, maliyet bedeli 31 Aralık 2004 tarihi itibariyle Yeni Türk Lirası nın cari alım gücüne göre düzeltilmiş olarak konsolide mali tablolara yansıtılmıştır. (ii) Konsolidasyonda eliminasyon işlemleri Konsolide mali tablolar, Şirket ve bağlı ortaklıkları( Grup ) arasındaki işlemlerden dolayı oluşan tüm bakiye ve işlemler ve gerçekleşmemiş her türlü gelirden arındırılmıştır. Grup içi işlemlerden kaynaklanan gerçekleşmemiş zararlar da, değer düşüklüğüyle ilgili kanıt olmadığı hallerde, gerçekleşmemiş karların silinmesinde kullanılan yöntemle silinmiştir. (iii) Yabancı ülkelerde faaliyet gösteren bağlı ortaklık mali tabloları Yabancı ülkelerde faaliyet gösteren bağlı ortaklıkların mali tabloları, faaliyet gösterdikleri ülkelerde geçerli olan mevzuata göre hazırlanmış olup UFRS ye uygunluk açısından gerekli tashih ve sınıflandırmalar yansıtılarak düzenlenmiştir. Yabancı bağlı ortaklıkların aktif ve pasifleri bilanço tarihindeki döviz kurundan Yeni Türk Lirası na çevrilmiştir. Gelir ve giderler ortalama döviz kuru kullanılarak Yeni Türk Lirası na çevrilmiştir. Kapanış ve ortalama kur kullanımı sonucu ortaya çıkan kur farkları öz sermaye içerisindeki yabancı para çevrim farkları kalemi altında takip edilmektedir. 2.4 Karşılaştırmalı Bilgiler ve Önceki Dönem Tarihli Mali Tabloların Düzeltilmesi Mali durum ve performans trendlerinin tespitine imkan vermek üzere, Şirket in konsolide mali tabloları önceki dönemle karşılaştırmalı hazırlanmaktadır. Mali tabloların kalemlerinin gösterimi veya sınıflandırılması değiştiğinde karşılaştırılabilirliği sağlamak amacıyla, önceki dönem mali tabloları da buna uygun olarak yeniden sınıflandırılır. Not 14 ve Not 28 de açıklandığı üzere Şirket in 31 Aralık 2004 konsolide mali tablolarının ilanından sonra VUK 5024 kapsamında bazı sabit kıymetlerin ilk maliyet değerlerinde düzeltmeler yapılmıştır. 2004 mali yılını ilgilendiren ve 31 Aralık 2004 konsolide mali tablolarının ilanından sonra ortaya çıkan ertelenmiş vergi ile ilgili bu düzeltmelerin etkisi 44.877.447 YTL olup, 2005 yılı açılış ertelenmiş vergi aktifinden ve geçmiş yıl karlarından ilgili tutarın azaltılması suretiyle düzeltilmiştir. 9
NOT 2 MALİ TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR (devamı) 2.5 Netleştirme/Mahsup Finansal varlık ve yükümlülükler, gerekli kanuni hak olması, söz konusu varlık ve yükümlülükleri net olarak değerlendirmeye niyet olması veya varlıkların elde edilmesi ile yükümlülüklerin yerine getirilmesinin eş zamanlı olduğu durumlarda net olarak gösterilirler. 2.6 Yeni ve Revize Edilmiş Uluslararası Finansal Raporlama Standartları Şirket cari dönemde, Uluslarası Muhasebe Standartları Kurulu (IASB) ve Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarını Yorumlama Komitesi (IFRIC) tarafından 1 Ocak 2005 tarihinden geçerli olmak üzere yayınlanmış yeni ve revize edilmiş Uluslararası Finansal Raporlama Standartları ve Yorumları ndan kendi faaliyet konusu ile ilgili olanlarını SPK tarafından 20 Aralık 2004 tarihli duyuru ile uygulanması zorunlu kılınan formatlarla çelişen hususlar haricinde, uygulanmıştır. Yeni ve revize edilmiş Uluslararası Finansal Raporlama Standartları ve Yorumları nın uygulanması Şirket mali tablolarında işletme birleşmeleri ile ilgili olarak aşağıdaki değişikliklere yol açmıştır: Konsolide mali tablolarda, iktisap edilen şirketin net varlıklarının makul değerindeki payı ile satın alma fiyatı arasındaki farkı gösteren pozitif şerefiye, 31 Mart 2004 tarihinden önce gerçekleşen satın almalara ilişkin ise aktifleştirilmiş ve doğrusal amortisman yöntemi kullanılarak faydalı ömrü üzerinden itfa edilerek gelir tablosu ile ilişkilendirilmiştir. UFRS 3 İşletme Birleşmeleri çerçevesinde 31 Mart 2004 tarihinden sonra gerçekleşen satın almalardan kaynaklanan pozitif şerefiye gözden geçirilerek varsa değer düşüklüğü ayrılmaktadır. Yine aynı tarihten sonra gerçekleşen satın almalara ilişkin iktisap edilen tanımlanabilir varlık ve borçların makul değerinde Şirket in payının iktisap maliyetini aşması, diğer bir ifadeyle negatif şerefiye oluşması söz konusu ise bu tutar oluştuğu dönemde gelir olarak kaydedilmektedir. UFRS 3 çerçevesinde, Şirket 31 Mart 2004 tarihinden sonra sona eren ilk yıllık hesap döneminin başından itibaren (1 Ocak 2005), 31 Mart 2004 tarihinden önce gerçekleşmiş işlemlerden doğan pozitif şerefiye tutarını itfa etmeyi durdurmuştur. Ekli mali tabloların onaylanma tarihi itibariyle aşağıdaki standartlar ve yorumlar yayınlanmış ancak yürürlüğe girmemiştir: UFRS 6 Yeraltı Kaynaklarının Aranması ve Değerlenmesi UFRS 7 Finansal Entrümanlar: Dipnotlarda Açıklanacak Hususlar IFRIC 4 Bir Anlaşmanın Kiralama Hakkı İçerip İçermediğinin Belirlenmesi IFRIC 5 Yıkım, Eski Haline Getirme ve Çevre Rehabilitasyon Fonlarından Doğan Haklar IFRIC 6 Özel Bir Piyasaya Katılım Sonucu Ortaya Çıkan Yükümlülükler Atık Elektrik ve Elektronik Ekipmanlar IFRIC 7 UMS 29 Hiperenflasyonist Ekonomilerde Finansal Raporlama Standardı Kapsamında Yeniden Düzenleme Metodunun Uygulanması IFRIC 8 UFRS 2 nin kapsamı IFRIS 9 Gömülü türev ensturümanlarının yeniden değerlendirilmesi Şirket yönetimi bu standart ve yorumların gelecek dönemlerde uygulanmasının Şirket mali tablolarına önemli etkisi olmayacağını düşünmektedir. 10
NOT 3 UYGULANAN DEĞERLEME İLKELERİ / MUHASEBE POLİTİKALARI 3.1 Hasılat Gelirler, gelir tutarının güvenilir şekilde belirlenebilmesi ve işlemle ilgili ekonomik yararların Şirket e akmasının muhtemel olması üzerine alınan veya alınabilecek bedelin rayiç değeri üzerinden tahakkuk esasına göre kayıtlara alınır. Net satışlar, mal satışlarından iade ve satış iskontolarının düşülmesi suretiyle bulunmuştur. Faiz gelirleri etkin faiz yöntemi esasına göre, temettü gelirleri ise temettü tahsil etme hakkının ortaya çıktığı tarihte gelir olarak kayıtlara alınmaktadır. 3.2 Stoklar Stoklar, net gerçekleşebilir değer ya da maliyet bedelinden düşük olanı ile değerlenir. Stoklara dahil edilen maliyeti oluşturan unsurlar malzeme, işçilik ve genel üretim giderleridir. Maliyet, ağırlıklı ortalama metodu ile hesaplanmaktadır. Net gerçekleşebilir değer, olağan ticari faaliyet içerisinde oluşan tahmini satış fiyatından tahmini tamamlanma maliyeti ve satışı gerçekleştirmek için gerekli tahmini satış maliyeti toplamının indirilmesiyle elde edilen tutardır. 3.3 Maddi Varlıklar Maddi varlıklar, 1 Ocak 2005 tarihinden önce satın alınan kalemler için 31 Aralık 2004 tarihi itibariyle enflasyonun etkilerine göre düzeltilmiş maliyet değerlerinden ve 2005 yılında alınan kalemler için satın alım maliyet değerlerinden birikmiş amortisman ve kalıcı değer kayıpları düşülerek mali tablolara yansıtılır. Maddi varlıklar doğrusal amortisman metoduyla amortismana tabi tutulmuştur. Arsa, faydalı ömrünün sınırsız kabul edilmesinden dolayı amortismana tabi tutulmamaktadır. Maddi varlıkların amortisman dönemleri, tahmin edilen faydalı ömürleri esas alınarak, aşağıda belirtilmiştir: Binalar, yeraltı ve yerüstü düzenleri Makine, tesis ve cihazlar Taşıt araçları Döşeme ve demirbaşlar Özel maliyetler Diğer maddi duran varlıklar 2-50 yıl 2-28 yıl 2-17 yıl 2-50 yıl 5-20 yıl 1-50 yıl Diğer maddi varlıklar, ağırlıklı olarak dolum tankları, istasyon ve istasyon ekipmanlarından oluşmaktadır. Maddi varlıklar olası bir değer düşüklüğünün tespiti amacıyla incelenir ve bu inceleme sonunda maddi varlığın kayıtlı değeri, geri kazanılabilir değerinden fazla ise, karşılık ayrılmak suretiyle kayıtlı değeri geri kazanılabilir değerine indirilir. Geri kazanılabilir değer, ilgili maddi duran varlığın mevcut kullanımından gelecek net nakit akımları ile net satış fiyatından yüksek olanı olarak kabul edilir. Maddi varlıkların elden çıkartılması sonucu oluşan kar ve zararlar ilgili gelir ve gider hesaplarına dahil edilirler. 11
NOT 3 UYGULANAN DEĞERLEME İLKELERİ / MUHASEBE POLİTİKALARI (devamı) 3.4 Finansal Kiralama İşlemleri Tüm fayda ve risklerin üstlenildiği maddi varlıkların finansal kiralama yolu ile elde edilmesi Şirket tarafından finansal kiralama adı altında sınıflandırılır. Finansal kiralamalar gerçekleştirildikleri tarihte, kiralanan varlığın piyasa değeri veya minimum finansal kiralama ödemelerinin bugünkü değerinin düşük olanından aktifleştirilirler. Kira ödemeleri anapara ve faiz içeriyormuş gibi işleme konulur. Anapara kira ödemeleri yükümlülük olarak gösterilir ve ödendikçe azaltılır. Faiz ödemeleri ise, finansal kiralama dönemi boyunca konsolide gelir tablosunda giderleştirilir. Finansal kiralama sözleşmesi ile elde edilen maddi duran varlıklar, varlığın faydalı ömrü boyunca amortismana tabi tutulur. 3.5 Maddi Olmayan Varlıklar (i) Şerefiye ve ilgili itfa payı Şerefiye, satın alınan varlıkların satınalma maliyetleriyle, sözkonusu varlıkların net olarak ayrıştırılabilen makul değeri arasındaki farkı temsil etmektedir. Şerefiye, 31 Mart 2004 tarihinden önce gerçekleşen satın almalara ilişkin ise aktifleştirilmiş ve doğrusal amortisman yöntemi kullanılarak 20 yıl olarak belirlenen tahmini faydalı ömrü üzerinden 31 Aralık 2004 tarihine kadar itfa edilmiştir. 1 Ocak 2005 tarihinden itibaren uygulanmakta olan muhasebe standartlarında yapılan değişiklik ile şerefiyeye amortisman ayrılması durdurulmuş olup şerefiyenin net kayıtlı değeri yıllık olarak gözden geçirilir ve gerekli görüldüğü durumlarda daimi değer kaybı göz önüne alınarak düzeltmeye tabi tutulur. (ii) Diğer maddi olmayan varlıklar Diğer maddi olmayan varlıklar, 1 Ocak 2005 tarihinden önce satın alınan kalemler için enflasyonun etkilerine göre düzeltilmiş maliyetlerinden ve 2005 yılında satın alınan kalemler için satın alım maliyet değerinden, birikmiş itfa ve tükenme payları ile kalıcı değer kayıpları düşülmüş olarak gösterilirler. Diğer maddi olmayan varlıklar edinilmiş bilgi sistemleri, imtiyaz hakları ve bilgisayar yazılımlarından oluşmaktadır. Faydalı ömürleri olan 5-20 yıl boyunca doğrusal olarak itfa edilirler. 3.6 Varlıklarda Değer Düşüklüğü Şirket, ertelenen vergi alacağı ve şerefiye dışında kalan her varlık için her bir bilanço tarihinde, sözkonusu varlığa ilişkin değer kaybının olduğuna dair herhangi bir gösterge olup olmadığını değerlendirir. Eğer böyle bir gösterge mevcutsa, değer düşüklüğünün tutarını belirlemek için o varlığın geri kazanılabilir tutarı tahmin edilir. Kullanıma uygun olmayan maddi olmayan varlıklarda ise geri kazanılabilir değer her bir bilanço tarihinde tahmin edilir. Eğer sözkonusu varlığın veya o varlığa ait nakit üreten herhangi bir biriminin kayıtlı değeri, kullanım veya satış yoluyla geri kazanılacak tutarından yüksekse değer düşüklüğü meydana gelmiştir. Değer düşüklüğü kayıpları gelir tablosunda muhasebeleştirilir. Bir varlıkta oluşan değer düşüklüğü, o varlığın geri kazanılabilir tutarındaki müteakip artışın, değer düşüklüğünün kayıtlara alınmalarını izleyen dönemlerde ortaya çıkan bir olayla ilişkilendirilebilmesi durumunda daha önce değer düşüklüğü ayrılan tutarı geçmeyecek şekilde geri çevrilir. 12
NOT 3 UYGULANAN DEĞERLEME İLKELERİ / MUHASEBE POLİTİKALARI (devamı) 3.7 Borçlanma Maliyetleri Kullanıma ve satışa hazır hale getirilmesi önemli ölçüde zaman isteyen varlıklar söz konusu olduğunda, satın alınması, yapımı veya üretimi ile direkt ilişki kurulabilen faiz giderleri, ilgili varlık kullanıma veya satışa hazır hale getirilene kadar maliyetine dahil edilmektedir. Diğer tüm finansman giderleri, oluştukları dönemlerde gelir tablosuna kaydedilmektedir. 3.8 Finansal Araçlar Finansal varlıklar ilk kayıt tarihinde işlem tarihi esasına göre rayiç değerleri ile muhasebeleştirilmektedirler. İlk kayıt tarihinden sonraki raporlama dönemlerinde, Şirket in vade sonuna kadar elinde tutma niyet ve gücü olan finansal varlıklar, iskonto edilmiş maliyet değerleri üzerinden değer düşüklüğü dikkate alınarak değerlenir. Vade sonuna kadar elde tutulacaklar haricinde kalan finansal varlıklar alım-satım amaçlı yatırımlar ve satılmaya hazır finansal varlıklar olarak sınıflanır ve bilanço tarihindeki rayiç değerleri ile değerlendirilirler. Alım-satım amaçlı finansal varlıklardan kaynaklanan gerçekleşmemiş kar ve zararlar dönem kar zararına yansıtılır. Satılmaya hazır finansal varlıklardan kaynaklanan gerçekleşmemiş kar ve zararlar ise, satışa ya da sürekli değer düşüklüğüne karar verilene kadar, özkaynaklar altında muhasebeleştirilir ve satışta ya da değer düşüklüğünde daha önce özkaynaklar içinde oluşan kümülatif kar zarar dönem kar zararına intikal ettirilir. Aktif bir piyasada oluşmuş piyasa fiyatı olmayan ve diğer değerleme yöntemleri kullanılarak piyasa değeri tespit edilemeyen satılmaya hazır finansal varlıklar ekli konsolide mali tablolarda endekslenmiş maliyet değerleri ile gösterilmiştir. Gerçeğe uygun değer, istekli alıcı ve satıcıların biraraya geldiği piyasalarda bir aktifin başka bir varlıkla değiştirilebileceği veya bir taahhütün yerine getirilebileceği değerdir. Bir finansal enstrümanın piyasa değeri, aktif bir pazarın mevcudiyeti durumunda, satıştan elde edilebilecek tutara veya satın almadan doğabilecek borca eşittir. Finansal enstrümanların gerçeğe uygun tahmini değeri Şirket tarafından piyasalara ilişkin bilgiler ve gerekli değerleme yöntemleri kullanılarak belirlenmiştir. Ancak, gerçeğe uygun değerin belirlenmesinde kullanılan piyasa verilerinin yorumlanmasına gerek duyulmaktadır. Bu nedenle, bu raporda sunulan tahminler Şirket in varlıklarını elden çıkarması durumunda cari piyasa koşullarında elde edebileceği değerler olmayabilir. Banka mevduatları, alacaklar, teminat mektupları ve akreditifler gibi şarta bağlı taahhütler karşı tarafın anlaşmanın şartlarını yerine getirememesi durumunda, Şirket finansal durumunu olumsuz yönde etkileyebilecek önemli finansal enstrümanlardır. Bazı menkul değerlerin maliyet değerine eşit olan kayıtlı değerlerinin, kısa vadeli nitelikleri nedeniyle gerçeğe uygun değerlerine eşit olduğu varsayılmaktadır. 13
NOT 3 UYGULANAN DEĞERLEME İLKELERİ / MUHASEBE POLİTİKALARI (devamı) 3.8 Finansal Araçlar (devamı) Aşağıda her mali enstrümanın gerçeğe uygun tahmini değerlerini belirlemede kullanılan yöntemler ve varsayımlar belirtilmiştir. Hazır değerler Yabancı para cinsinden olan kasa ve banka bakiyeleri cari dönem sonu kurundan değerlenmişlerdir. Bilançodaki nakit ile bankadaki mevduatın mevcut değeri, bu varlıkların gerçeğe uygun tahmini değerleridir. Finansal varlıklar Borsalarda işlem gören finansal varlıklar için gerçeğe uygun değerler borsa rayiçleri veya piyasa değerleri kullanılarak bulunur. Piyasa değeri bilinmeyenler için defter değeri gerçeğe uygun tahmini değerleridir. Ticari alacaklar ve ticari borçlar Şirket tarafından bir borçluya ürün veya hizmet sağlanması sonucunda oluşan ticari alacaklar ertelenmiş finansman gelirinden netleştirilmiş olarak taşınırlar. Ertelenmiş finansman geliri netleştirilmiş ticari alacaklar, orijinal fatura değerinden kayda alınan alacakların izleyen dönemlerde elde edilecek tutarlarının etkin faiz yöntemi ile iskonto edilmesi ile hesaplanır. Belirlenmiş faiz oranı olmayan kısa vadeli alacaklar, faiz tahakkuk etkisinin çok büyük olmaması durumunda, orijinal fatura değerleri üzerinden gösterilmiştir. Şirket, ödenmesi gereken meblağları tahsil edemeyecek olduğunu gösteren bir durumun söz konusu olması halinde ticari alacaklar için bir alacak risk karşılığı oluşturur. Söz konusu bu karşılığın tutarı, alacağın kayıtlı değeri ile tahsili mümkün tutar arasındaki farktır. Tahsili mümkün tutar, teminatlardan ve güvencelerden tahsil edilebilecek meblağlar dahil olmak üzere tüm nakit akışlarının, oluşan ticari alacağın orjinal etkin faiz oranı esas alınarak iskonto edilen değeridir. Şüpheli alacak tutarına karşılık ayrılmasını takiben, şüpheli alacak tutarının tamamının veya bir kısmının tahsil edilmesi durumunda, tahsil edilen tutar ayrılan şüpheli alacak karşılığından düşülerek diğer gelirlere kaydedilir. Ticari borçların bilançodaki mevcut değerleri, gerçeğe uygun tahmini değerleridir. İlişkili şirketlerden alacaklar / borçlar İlişkili şirketlerden alacaklar / borçların bilanço değerleri gerçeğe uygun değerler olarak kabul edilir. 14
NOT 3 UYGULANAN DEĞERLEME İLKELERİ / MUHASEBE POLİTİKALARI (devamı) 3.8 Finansal Araçlar (devamı) Kullanılan krediler Kullanılan krediler, kullanıldıkları tarihte sabitlenen faiz oranlarına tabidir. Ancak LIBOR artı sabit bir oranla alınan krediler daha sonra LIBOR daki geçerli olan faiz oranlarındaki dalgalanmalara göre değişen faiz oranlarına tabidir. Banka kredileri elde edilen nakit tutarından muhasebeleştirilirler. Finansman giderleri tahakkuk esasına göre muhasebeleştirilir ve oluştukları dönemde ödenmeyen kısım bilançodaki kredi tutarına eklenir. Şirket, olağan faaliyetleri sırasında akreditifler vb, gibi bilanço dışı riski bulunan finansal enstrümanlar kullanmaktadır. Şirket in bu tür enstrümanlardan kaynaklanabilecek zararları söz konusu enstrümanların sözleşme tutarlarına eşdeğerdir. Fiyat riski Şirket, döviz cinsinden varlık ve yükümlülüklerinin Türk lirasına çevriminde kullanılan kur oranlarının değişimi nedeniyle, kur riskine maruzdur. Şirket, döviz cinsinden kredileri nedeniyle net yabancı para açık pozisyonu taşımaktadır. Buna karşılık, sektördeki temel ticari işlemlerin Amerikan Doları na endekslenmiş olması nedeniyle Şirket in faaliyet sonuçları Türk Lirası nın Amerikan Doları karşısındaki değer kazanç veya kayıplarından etkilenmektedir. Bu çerçevede, Şirket, kur riskini döviz bakiyeleri pozisyonu analizi ile izlemektedir. Faiz Riski Kullanılan kredilere ilişkin faiz oranlarının bir bölümü piyasada oluşan faiz oranlarına paralel olarak değişmektedir. Bu nedenle, Şirket, iç ve dış piyasalarda faiz dalgalanmalarına da maruz kalmaktadır. Bu riskler faiz oranına duyarlı varlık ve yükümlülüklerin birbirlerini dengelemesi yoluyla yönetilmektedir. Kredi riski Finansal aktiflerin mülkiyeti karşı tarafın sözleşme şartlarını yerine getirememe riskini beraberinde getirir. Bu riskler her bir borçlu için kredi miktarının sınırlandırılması ve kredi verilen müşterilerden alınan teminatların elde tutulması suretiyle kontrol edilir. Borçlu tarafların sayıca çok olması nedeniyle kredi riski büyük ölçüde dağıtılmaktadır. Likidite riski Şirket genellikle kısa vadeli finansal enstrümanlarını nakde çevirerek; örneğin alacaklarını tahsil ederek, menkul kıymetlerini elden çıkararak kendisine fon yaratmaktadır. Bu enstrümanlardan elde edilen tutarlar gerçeğe uygun değerleriyle kayıtlarda yer almaktadır. 15
NOT 3 UYGULANAN DEĞERLEME İLKELERİ / MUHASEBE POLİTİKALARI (devamı) 3.9 İşletme Birleşmeleri Yoktur. 3.10 Kur Değişiminin Etkileri Yabancı para cinsinden olan işlemler, işlemin yapıldığı tarihte geçerli olan kurdan; yabancı para cinsinden olan parasal varlık ve borçlar ise, bilanço tarihindeki T.C. Merkez Bankası alış kurundan Yeni Türk Lirası na çevrilmiştir. Yabancı para cinsinden olan kalemlerin çevrimi sonucunda ortaya çıkan gelir ve giderler, ilgili yılın konsolide gelir tablosuna dahil edilmiştir. 3.11 Hisse Başına Kazanç Konsolide gelir tablosunda belirtilen hisse başına kazanç, net karın, yıl boyunca piyasada bulunan hisse senetlerinin ağırlıklı ortalama sayısına bölünmesi ile bulunmuştur. Türkiye de şirketler, sermayelerini, hissedarlarına geçmiş yıl karlarından dağıttıkları bedelsiz hisse yolu ile arttırabilmektedirler. Bu tip bedelsiz hisse dağıtımları, hisse başına kazanç hesaplamalarında, ihraç edilmiş hisse gibi değerlendirilir. Buna göre, bu hesaplamalarda kullanılan ağırlıklı ortalama hisse sayısı, söz konusu hisse senedi dağıtımlarının geçmişe dönük etkileri de dikkate alınarak bulunmuştur. 3.12 Bilanço Tarihinden Sonraki Olaylar Bilanço tarihinden sonraki olaylar; kara ilişkin herhangi bir duyuru veya diğer seçilmiş finansal bilgilerin kamuya açıklanmasından sonra ortaya çıkmış olsalar bile, bilanço tarihi ile bilançonun yayımı için yetkilendirilme tarihi arasındaki tüm olayları kapsar. Şirket, bilanço tarihinden sonraki düzeltme gerektiren olayların ortaya çıkması durumunda, mali tablolara alınan tutarları bu yeni duruma uygun şekilde düzeltir. 3.13 Karşılıklar, Şarta Bağlı Yükümlülükler ve Şarta Bağlı Varlıklar Şirket in geçmiş olaylardan kaynaklanan mevcut bir yükümlülüğünün bulunması, bu yükümlülüğün yerine getirilmesi için ekonomik fayda içeren kaynakların işletmeden çıkmasının muhtemel olması ve söz konusu yükümlülük tutarının güvenilir bir biçimde tahmin edilebiliyor olması durumunda ilgili yükümlülük, karşılık olarak mali tablolara alınır. Şarta bağlı yükümlülükler, ekonomik fayda içeren kaynakların işletmeden çıkma ihtimalinin muhtemel hale gelip gelmediğinin tespiti amacıyla sürekli olarak değerlendirmeye tabi tutulur. Şarta bağlı yükümlülük olarak işleme tabi tutulan kalemler için gelecekte ekonomik fayda içeren kaynakların işletmeden çıkma ihtimalinin muhtemel hale gelmesi durumunda, bu şarta bağlı yükümlülük, güvenilir tahminin yapılamadığı durumlar hariç, olasılıktaki değişikliğin olduğu dönemin mali tablolarında karşılık olarak mali tablolara alınır. Şirket şarta bağlı yükümlülüklerin muhtemel hale geldiği ancak ekonomik fayda içeren kaynakların tutarı hakkında güvenilir tahminin yapılamaması durumunda ilgili yükümlülüğü dipnotlarında göstermektedir. Şirket, şarta bağlı varlıkları mali tablolarına almamaktadır. 16
NOT 3 UYGULANAN DEĞERLEME İLKELERİ / MUHASEBE POLİTİKALARI (devamı) 3.14 Muhasebe Politikaları, Muhasebe Tahminlerinde Değişiklik ve Hatalar Muhasebe politikalarında yapılan önemli değişiklikler ve tespit edilen önemli muhasebe hataları geriye dönük olarak uygulanır ve önceki dönem mali tabloları yeniden düzenlenir. Muhasebe tahminlerindeki değişiklikler, yalnızca bir döneme ilişkin ise, değişikliğin yapıldığı cari dönemde, gelecek dönemlere ilişkin ise, hem değişikliğin yapıldığı dönemde hem de gelecek dönemde, ileriye yönelik olarak uygulanır. 3.15 İlişkili Taraflar Konsolide mali tablolarda, Doğan Holding ve İş Bankası grupları, önemli yönetim personeli ve Yönetim Kurulu üyeleri, aileleri ve onlar tarafından kontrol edilen veya onlara bağlı şirketler, iştirak ve ortaklıklar ilişkili taraflar ( İlişkili Taraflar ) olarak kabul ve ifade edilmişlerdir. Not 1 de detaylı olarak açıklandığı üzere, Doğan Holding in 2 Eylül 2005 tarihinde İş Bankası ve iştiraklerinin sahibi olduğu %44,06 oranındaki hisseleri devralması sonucunda, 31 Aralık 2005 tarihi itibariyle İş Bankası ve iştirakleri ilişkili kuruluş olarak sınıflanmamış ve bu şirketlerle 2 Eylül 2005 tarihinden sonra yapılan işlemler ilişkili taraf bakiyelerine dahil edilmemiştir. Olağan faaliyetler nedeniyle İlişkili Taraflarla bazı iş ilişkilerine girilebilir. Bu işlemler piyasa koşullarına uygun fiyatlarla gerçekleştirilmiştir. 3.16 Finansal Bilgilerin Bölümlere Göre Raporlanması Şirket, bölümlere göre finansal raporlamayı değişik risk ve faydalar taşıyan müşteri gruplarına göre gerçekleştirmiştir. 3.17 İnşaat Sözleşmeleri Yoktur. 3.18 Durdurulan Faaliyetler Yoktur. 3.19 Devlet Teşvik ve Yardımları Yoktur. 3.20 Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller Yoktur. 17