ENERJİ BÜLTENİ EYLÜL 2016 - SAYI 32
syf.1 ENERJİ BÜLTENİ Piyasalar Elektrik Tüketimi ve Analizi Kaynaklara Göre Elektrik Üretimi Hava Durumu ve Rüzgar Tahmini 1 3 4 6 Gün Öncesi Piyasası Eylül Değişim % 2013 156,40-2014 163,82 4,75% 2015 160,69-1,91% 2016 139,75-13,03% * Eylül ayında SGÖF ortalaması 139,7 TL/MWh oldu. * Türkiye'de toplam elektrik tüketimi 21,23 TWh oldu. * Gerçekleşen rüzgar üretimi 1.313.883 MWh oldu. * Hidroelektrik kaynaklı üretim 4.157.254 MWh oldu. * Termik kaynaklı üretim 15.035.412 MWh oldu. Bayrama ve Rüzgara rağmen Eylül Fiyatı Düşmedi 139,75 TL!!! Eylül ayında 9 günlük tatil ve Rüzgar üretiminin yüksek olmasına bağlı düşüş bekleniyordu fakat gerçekleşmedi.eylül ayı değerlerinde 2015 ve 2016 arasındaki yıllık farkta ise yaklaşık -20,94 TL değerinde bir azalış oldu. Yıllar araso yüzdesel olarak azalış ise -13,03 % oldu. Piyasalar - Eylül 2016 Eylül ayında Gün Öncesi aylık fiyat ortalaması 139,75 TL olarak gerçekleşti. En yüksek çıkan aylık gün ortalaması fiyatı 163,89 TL ile 21.09.2016 Çarşamba günü,en düşük çıkan gün ortalaması ise 112,31 TL ile 25.09.2016 Pazar gününde oluştu.saatlik olarak inceledeğimizde ise ;en yüksek oluşan saatlik piyasa takas fiyatı 224,09 TL ile 19.09.2016 saat 11:00-12:00 arası,en düşük ise 0,00 TL ile 04.09.2016 saat 06:00-07:00 işlem gördü.eylül ayında birinci 7 günlük dilimde ortalama fiyat 147,41 TL,ikinci 7 günlük dilimde 138,30 TL,üçüncü 7 günlük dilimde 142,16 TL,dördüncü 9 günlük dilimde 133,04 TL oluştu. Blok alışlara baktığımızda ise günlük olarak en yüksek blok alış miktar toplamı 54.264 MWh ile 12.09.2016 Pazartesi,en düşük blok alış miktar toplamı 1.664 MWh ile 09.09.2016 Cuma günü gerçekleşti.en yüksek toplam alış miktarındaki gün ortalaması fiyatı 115 TL,en düşük toplam alış miktarındaki gün ortalaması fiyatı ise 162 TL oluştu. Fiyattan Bağımsız Satış Teklifi miktarlarına baktığımızda ise günlük olarak en yüksek satış miktar toplamı 232.906 MWh ile 12.09.2016 Pazartesi,en yüksek fiyattan bağımsız alış miktar toplamı 294.619 MWh ile 01.09.2016 Perşembe günü gerçekleşti.fiyattan Bağımsız satış toplamının en yüksek miktarda olduğu gün ortalaması fiyatı 115 TL,alış toplamında en yüksek miktarda olduğu gün ortalaması fiyatı ise 160 TL oluştu. Yönetici Özeti- Eylül 2016 Eylül ayı mevsim normallerinin altında sıcaklık değeri ile kapandı. Bayram tatilin 9 gün olması ile beklenen PTF ortalaması 130-135 TL civarlarındaydı.beklenen 9 günlük ortalamanın ise iki haneli değerlerde olması bekleniyordu fakat 9 günün ortalamasına baktığımızda 129 TL'lik bir ortalamanın söz konusu olduğunu görmekteyiz. Bunun en büyük nedeni ise 2500 MW 'lık bir kömür santrali üretiminin azalmasının olduğunu görmekteyiz. Fiyattan bağımsız alış miktarının ciddi anlamda azaldığını da görüyoruz,bu faktör ile beraber fiyatların düşmesi gerekirdi ama sanırız ki EÜAŞ son sözü söylemiş gibi gözüküyor. Eylül ayı boyunca Arz ve Talep eğrisinde ciddi anlamda bir esneklik mevcuttu, 1000 MW'lık bir arz ve talep eğrisindeki fark 20 TL lilk bir gün ortalaması farkını getirebiliyordu. Bir önceki bültende de dediğimiz gibi bayram tatili ortalamasını bizler, iki haneli değerlerde bekliyorduk. Eğer beklediğimiz tatil ortalaması oluşsaydı, Eylül ayının PTF ortalaması 130 TL ortalamayı çok rahat yakalacaktı. Eylül ayı tüketim ortalamasını 22 TWh saat bekliyorduk,yaklaşık 1 TWh sıcaklığa bağlı eksik tüketim gerçekleşti.eylül ayı boyunca Eren Enerjinin Santrallerinin ve Erzin Doğalgaz santralininde arızalı oluşu nedeni ile fiyatlarda günler arasında yüksek değerli, günlük PTF değerleri gözlemlendi. Ekim ayında fiyatları etkilyecek ciddi bir durum gözükmemektedir. Sıcaklık değerlerine baktığımızda normallerin altında bir soğuk hava beklentisi mevcut. AO modeline baktığımızda Ocak ayına kadar eksi değerler mevcut.20 sinden sonra Trakya üzerinden soğuk hava girişi olabilir. Rüzgar aktivitesi ise Yaz aylarına oranla bir nebze mola verecek ve RES üretimlerinde ciddi azalmalar gözlemlenecek, bunun getirisi ise fiyattan bağımsız satışta azalma olacaktır. Örnek olarak;haftaiçi günlerinde 120 TL altında rakamları görme olasılığı bu durumda azalacak diyebiliriz. Rüzgarın yönü genellikle Kuzey yönlü olup,doğla serinleme mekanizmasını çalıştırıp, Türkiye'nin güney kesiminde çekişlerde azalmalar getirecektir.çalışmalarımız neticesinde, eğer ciddi arıza ve bakım miktarları oluşmaz ise Ekim ayının ortalamasını 135-140 TL arasında beklemekteyiz. 30 Eylül Tarihinde EPDK 2016 son çeyrek tarifesini yayınladı, tarifeye bakınca Enerji ve Dağıtım bedellerinde değişim olmadığını,indirim veya zamında olmadığını görmekteyiz.ayrıca diğer bir önemli unsur Mesken ve Sanayi için %10 doğalgaz indirimi gerçekleşti. Bunun yardımı ile Piyasada fiyatlarda düşüş oluşacaktır.
00:00-01:00 01:00-02:00 02:00-03:00 03:00-04:00 04:00-05:00 05:00-06:00 06:00-07:00 07:00-08:00 08:00-09:00 09:00-10:00 10:00-11:00 11:00-12:00 12:00-13:00 13:00-14:00 14:00-15:00 15:00-16:00 16:00-17:00 17:00-18:00 18:00-19:00 19:00-20:00 20:00-21:00 21:00-22:00 22:00-23:00 23:00-24:00 1.9.2016 2.9.2016 3.9.2016 4.9.2016 5.9.2016 6.9.2016 7.9.2016 8.9.2016 9.9.2016 10.9.2016 11.9.2016 12.9.2016 13.9.2016 14.9.2016 15.9.2016 16.9.2016 17.9.2016 18.9.2016 19.9.2016 20.9.2016 21.9.2016 22.9.2016 23.9.2016 24.9.2016 25.9.2016 26.9.2016 27.9.2016 28.9.2016 29.9.2016 30.9.2016 Eylül 2016 - Sayı 32 syf.2 Eylül 2016 Döneminde SGÖF Günlük Fiyatları 180,00 160,00 140,00 120,00 100,00 80,00 60,00 40,00 20,00 - Eylül 2016 Döneminde Saatlik SGÖF Fiyatları 200,00 180,00 160,00 140,00 120,00 100,00 80,00 60,00 40,00 20,00 - Eylül 2016 Döneminde Gün Bazında SGÖF Fiyatları 150,00 145,00 140,00 135,00 130,00 125,00 120,00 115,00 Pazartesi Salı Çarşamba Perşembe Cuma Cumartesi Pazar
1.9.2016 2.9.2016 3.9.2016 4.9.2016 5.9.2016 6.9.2016 7.9.2016 8.9.2016 9.9.2016 10.9.2016 11.9.2016 12.9.2016 13.9.2016 14.9.2016 15.9.2016 16.9.2016 17.9.2016 18.9.2016 19.9.2016 20.9.2016 21.9.2016 22.9.2016 23.9.2016 24.9.2016 25.9.2016 26.9.2016 27.9.2016 28.9.2016 29.9.2016 30.9.2016 Eylül 2016 - Sayı 32 syf.3 Elektrik Tüketimi - Eylül 2016 Eylül ayında Türkiye genelinde toplam 21,23 TWh elektrik tüketimi gerçekleşti.tüketimin günlük ortalaması ise 707.773 MWh oldu. Eylül ayında Türkiye genelinde termik kaynaklardan 15,04 TWh, hidroelektrik kaynaklardan 4,16 TWh,rüzgar santrallerinden 1,31 TWh,jeotermal kaynaklardan ise 0,35 TWh üretim sağlandı.toplam elektrik üretimi 20,85 TWh olurken,ithalat ile birllikte net elektrik arzı 21,33 TWh olarak belirlendi.kaynaklar bazında üretime bakıldığında Eylül ayında kömür santrallerinden elektrik üretimi toplamı 7.916.607 MWh oldu.aynı rakam ise Ağustos ayında 8.284.840 MWh seviyesinde gerçekleşip,geçen ay ile oluşan fark -368.233 MWh düşüş olarak gerçekleşti.doğalgazdan elektrik üretimine baktığımızda bu ay 6.823.196 MWh elektrik üretimi gerçekleşti.geçen aya göre -2.674.593 MWh düşüş gözlemlendi.rüzgar üretimine baktığımızda ise Ağustos ayından Eylül ayına geçişte - 392.710 MWh'lik bir düşüş hesaplanmıştır.kuruluşlara göre elektrik üretimine baktığımızda EÜAŞ santrallerinden toplam 3.489.347 MWh,Serbest Üretim Santrallerinden toplam 12.811.339 MWh,Yap-İşlet Santrallerinden ise toplam 4.554.280 MWh üretim gerçekleşmiştir. Eylül ayı boyunca Türkiye genelinde toplam olarak birinci 7 günlük bölümde : 5,60 TWh,ikinci 7 günlük bölümde : 4,59 TWh,üçüncü 7 günlük bölümde : 4,59 TWh,dördüncü 7 günlük bölümde : 4,68 TWh çekiş oluşmuştur.toplam tüketimlere baktığımızda Ağustos 2016 dönemine oranla -%19,17 azalış, Eylül 2015 dönemine göre yani geçen yıla oranla -%2,00 azalış oluşmuştur. Eylül ayında çekişlere baktığımızda, Maksimum Türkiye günlük toplam çekişi 841.441 MWh ile 01.09.2016 Perşembe günü,minimum Türkiye günlük çekişi ise 513.812 MWh ile 12.09.2016 Pazartesi günü elde edilmiştir. Saatlik olarak baktığımızda maksimum çekiş 40.497 MWh ile 01.09.2016 Perşembe 14:00-15:00 arası olup, minimum çekişe baktığımızda ise 17.797 MWh ile 13.09.2016 Salı 06:00-07:00 arasında olduğunu görmekteyiz.ağustos ayında maksimum saatlik çekiş 44.341 MWh, minimum çekiş de 25.490 MWh oluşmuştur. Aylar Arasında Türkiye Çekişleri ( GWh ) 2015 2016 2015 vs 2016 Aylar Çekiş Aylar Çekiş Değişim Ocak 22.522,00 Ocak 23.210,00 3,05% Şubat 20.305,00 Şubat 21.146,00 4,14% Mart 21.553,00 Mart 22.157,00 2,80% Nisan 20.489,00 Nisan 21.295,00 3,93% Mayıs 21.142,00 Mayıs 21.891,41 3,54% Haziran 20.868,00 Haziran 23.046,32 10,44% Temmuz 23.590,00 Temmuz 24.369,54 3,30% Ağustos 25.076,00 Ağustos 26.264,71 4,74% Eylül 21.666,00 Eylül 21.233,18-2,00% Ekim 20.984,00 Ekim Kasım 21.262,00 Kasım Aralık 23.955,00 Aralık Toplam 197.211,00 Toplam 204.613,15 3,75% ( Yıllar arasındaki Toplamlar. 2016 yılının en son ayına göre denklenmiştir.) Eylül 2016 Dönemine ait Türkiye Çekişi 900.000,00 850.000,00 800.000,00 750.000,00 700.000,00 650.000,00 600.000,00 550.000,00 500.000,00
syf.4 Kaynaklara Göre Üretim - Eylül 2016 Hidroelektrik Santraller ile Üretim & Barajlara Gelen Su Eylül ayında toplam barajlara gelen su miktarı 3.633.277 m3 oldu.geçen sene bu miktar, 3.931.603 m3 olarak gerçekleşmişti.geçtiğimiz yıla göre -%7,59 altında oluştu.eylül 2016 dönemi için planlanan su miktarı 3.641.632 m3 kadardı.gerçekleşen değer, planlanan su gelişinin yaklaşık -%0,23 altında gerçekleşti.hidrolik santrallerden üretim miktarı ise 4.157.254 MWh gerçekleşirken,ortalama günlük üretim ise 138.575 MWh oldu.günlük olarak en fazla üretim 178.043 MWh ile 10.09.2016 tarihinde,en düşük üretim ise 102.738 MWh ile 12.09.2016 tarihinde gerçekleşti. Saatlik olarak baktığımızda maksimum üretim 11.054 MWh ile 10.09.2016 Cumartesi 11:00-12:00 arası olup, minimum üretime baktığımızda ise 2.607 MWh ile 13.09.2016 Salı 06:00-07:00 arasında oluşmuştur. 190.000 170.000 150.000 130.000 110.000 90.000 70.000 50.000 30.000 Eylül 2016 Gerçekleşen HES Üretimi Rüzgar Santralleri ile Elektrik Üretimi Eylül ayında Rüzgar santralleri ile elektrik üretim miktarı 1.313.883 MWh oldu.ağustos ayında bu rakam, 1.706.593 MWh olarak gerçekleşmişti.geçtiğimiz aya göre miktarda - 392.710 MWh düşüş oluştu.ortalama günlük üretime baktığımızda 43.796 MWh oldu.günlük olarak en fazla üretim 84.537 MWh ile 01.09.2016 tarihinde,en düşük üretim ise 17.587 MWh ile 05.09.2016 tarihinde gerçekleşti. Saatlik olarak baktığımızda maksimum üretim 3.901 MWh ile 01.09.2016 Perşembe 20:00-21:00 arası olup, minimum üretime baktığımızda ise 310 MWh ile 05.09.2016 Pazartesi 10:00-11:00 arasında olduğunu görmekteyiz. 90.000 80.000 70.000 60.000 50.000 40.000 30.000 20.000 10.000 0 Eylül 2016 Gerçekleşen Rüzgar Üretimi
syf.5 Termik Santraller ile Üretim Eylül ayında Termik santralleri ile elektrik üretim miktarı 15.035.412 MWh oldu.ağustos ayında bu rakam, 18.085.057 MWh olarak gerçekleşmişti.geçtiğimiz aya göre miktarda - 3.049.645 MWh düşüş oluştu.ortalama günlük üretime baktığımızda 501.180 MWh oldu.günlük olarak en fazla üretim 590.826 MWh ile 02.09.2016 tarihinde,en düşük üretim ise 327.772 MWh ile 12.09.2016 tarihinde gerçekleşti. Saatlik olarak baktığımızda maksimum üretim 28.054 MWh ile 05.09.2016 Pazartesi 15:00-16:00 arası olup, minimum üretime baktığımızda ise 12.276 MWh ile 13.09.2016 Salı 05:00-06:00 arasında olduğunu görmekteyiz. 700.000 600.000 500.000 400.000 300.000 200.000 100.000 0 Ağustos 2016 Gerçekleşen Termik Üretimi Kaynaklara Göre Elektrik Üretimi Eylül ayında kaynaklara bakıldığında arz miktar ve dağılımları aşağıdaki gibi oluşmuştur.arz kaynakları incelendiğinde en fazla üretim Doğalgaz ve LNG santralleri ile olmuştur. ÜRETİM KAYNAKLARI BİRİM(MWh) Yüzdesel % Doğalgaz ve LNG 6.823.196 31,99% Hidroelektrik 4.157.254 19,49% İthal Kömür 4.402.098 20,64% Taş Kömürü ve Linyit 3.319.748 15,56% Rüzgar 1.313.883 6,16% Dış Enerji Ticareti 475.837 2,23% Fuel-oil+Motorin+ Asfaltit+Lpg+Nafta 330.502 1,55% Jeotermal 348.271 1,63% Biogaz ve Diğerleri 159.867 0,75% Toplam Üretim 21.330.656 100% Fuel-oil+Motorin+ Asfaltit+Lpg+Nafta 1% Dış Enerji Ticareti 2% Rüzgar 6% Taş Kömürü ve Linyit 16% Eylül 2016 Üretim Grafiği Jeotermal 2% Biogaz ve Diğerleri 1% Doğalgaz ve LNG 32% İthal Kömür 21% Hidroelektrik 19%
syf.6 Hava Durumu ve Rüzgar Tahmini - Eylül 2016 Hava Durumu GFS modellerine baktığımızda Ekim ayın ilk 20 gününde serin bir havanın söz konusu olduğu gözükmektedir. Sibirya ve İzlanda'dan gelen soğuk hava parçası, Trakya üzerinden giriş yapması beklenirken, balkanlarda takılı kaldı. Bu yüzden Türkiye'nin kuzeyinin kombi ve sobaları yakması 20 Ekim sonrasına kaldı diyebiliriz.ekim ayında AO eksi değerlerde, soğuk havanın bizimle olması olasıdır. Modellerde 16-20 Ekim arasında ise Libya kaynaklı, akdeniz üzerinden sıcak hava dalgası gözükmektedir. 20 Ekim sonrasından ise soğuk hava girişi gerçekleşebilir.rüzgar Kuzey yönlü esip havayı serinletecektir.4-14 Ekim arasındaki toplam yağış haritası aşağıdaki gibidir.genel Olarak Yağış Marmara,Batı Karadeniz ve Batı Ege ağırlıklı bir alana sahiptir. Yandaki resimde Ekim ayında, Dünya üzerindeki aylık sıcaklık ortalaması gözükmektedir. Modele göre Türkiye ortalaması mevsim normallerinde,kuzeyd e ise 1 derece ortalamanın altında gözükmektedir.
syf.7 Rüzgar Tahmini Aşağıda 20 Ekim'e kadar beklenen Rüzgar tahminleri mevcuttur.yaz dönemine oranla, rüzgar üretim miktarlarında düşüş oluşacaktır.1 Milyon MWh üretim miktarının altında bir üretim gerçekleşebilir.rüzgar Kuzey yönlü olacaktır.20 Ekim'e kadar rüzgar üretimi saatlik 1000-1500 MW civarlarında oluşacaktır. ÇATALCA HAVZASI BALIKESİR HAVZASI ÇANAKKALE HAVZASI Not : Diyagramlarda 20 adet model mevcuttur. Bu modellerin ağırlıklı ortalaması kırmızı eksen ile gösterilmiştir.ayrıca minimum ve maksimum olasılıklarda diyagramlarda gösterilmiştir.
syf.8 ÇEŞME HAVZASI SOMA HAVZASI