Meslek ve Meslektaşlarımıza Yönelik Çalışmalar Meslek ve Meslektaşlarımıza Yönelik Çalışmalar - 119 -
41. Dönem Çalışma Raporu - 120 -
Meslek ve Meslektaşlarımıza Yönelik Çalışmalar Meslekiçi Eğitim Çalışmaları Ülkemizdeki inşaat mühendisliği profilinin niteliksel olarak gelişimine, teknik ve mesleki yönden yapmaya çalıştığımız katkı ve çabalarımızın en etkin çalışmalarından biri olan meslekiçi eğitim faaliyetleri, 41. Dönemde artarak devam etmiştir. İnşaat Mühendisleri Odası, inşaat mühendislerinin, üniversite eğitimi sonrasında mesleki çalışma alanlarındaki gelişmeleri takip edebilmelerinin yanı sıra bilgi ve becerilerini arttırmayı hedeflemektedir. Bu doğrultuda, Şubelerimiz vasıtasıyla sürekli ve planlı eğitimler düzenlenmektedir. Tüm bu eğitimlerin planlama ve koordinasyonu Meslekiçi Eğitim Kurulumuz (MİEK) aracılığı ile ve Oda Merkezince sürdürülmektedir. Yerel bazdaki eğitim programları ise, Şube Meslekiçi Eğitim Komisyonları tarafından oluşturulmaktadır. Yapılan her meslekiçi eğitim sonucunda, katılımcılara muhtelif kriterlere göre tespit edilen meslek içi eğitim puanı verilmektedir. Bu puanlama MİEK tarafından, SİM Yönetmeliği olarak da bilinen ve 1 Ocak 2006 tarihinde yürürlüğe giren İnşaat Mühendisleri Odası Serbest İnşaat Mühendisliği Hizmetleri Uygulama, Tescil, Denetim ve Belgelendirme Yönetmeliği içerisinde kredilendirmeye esas puan dağılımında belirtilen meslekiçi eğitim çalışmalarının kredileri göz önünde bulundurularak gerçekleştirilmektedir. 2008-2010 tarihleri arasındaki çalışmalar - Seminer, Kurs : 0,4 puan/saat - Sempozyum, Kongre, Konferans : 1 puan/gün olarak belirlenmiştir. Şube ve şubelere bağlı temsilciliklerde yapılan meslekiçi eğitim çalışmaları MİEK in belirlemiş olduğu kriterler çerçevesinde puanlaması yapılarak üyelerimizin sicillerine işlenmektedir. Eğitim çalışmaları, Oda Merkezi ve MİEK tarafından planlanan ve düzenlenen bölgesel eğitim faaliyetleri ve Şubelerimiz tarafından tekil ve yerel eğitim faaliyetleri olmak üzere iki ana grupta toplanabilir. MİEK Tarafından Gerçekleştirilen Eğitim Faaliyetleri Oda Merkezi ve MİEK tarafından düzenlenen meslekiçi eğitim faaliyetleri, çok kapsamlı ve ülke genelindeki tüm inşaat mühendisi profiline hitap edecek içerikte planlanmıştır. Bu eğitimler kendi içerisinde üç ana grupta toplanabilir: SİM e Yönelik Eğitim Faaliyetleri, Yapı Denetime Yönelik Eğitim Faaliyetleri ve Bilirkişilik Eksperlik Hakemlik ve Teknik Müşavirliğe Yönelik Eğitim Faaliyetleri. SİM e Yönelik Eğitim Faaliyetleri SİM e yönelik olan eğitimler, inşaat mühendisliğinin tüm uzmanlık dallarını kapsayacak şekilde, programlı olarak verilen eğitim faaliyetleridir. Yurt genelinde Şubelerimizde verilen bu faaliyetlere katılan kursiyerlere, SİM Yönetmeliği çerçevesinde, eğitim süresine bağlı olarak meslekiçi eğitim faaliyet puanları verilmiştir. - 121 -
41. Dönem Çalışma Raporu MİEK Tarafından Şubelerde Düzenlenen Etkinlikler Meslekiçi Eğitim Kurulumuz; - Adana, Balıkesir, Diyarbakır, Erzurum, Hatay Şubelerimiz ile Lüleburgaz ve Kayseri Temsilciliklerimizde toplam 7 adet Bölgesel Meslekiçi Eğitim düzenlemiştir. Etkinliklere toplam 581 üyemiz katılmıştır. Etkinlikler kurs olarak düzenlenmiştir ve kurs sonunda çoktan seçmeli sınav yapılmıştır. Düzenlenen kurslara 581 üyemiz sınavlara 469 üyemiz katılmış olup; - 337 üyemiz sınavlar sonucunda başarı belgesi almaya hak kazanmıştır. - 130 üyemiz sınavlarda öngörülen başarı puanını alamadığı için 114 üyemiz ise sınavlara girmeyi tercih etmediği için katılım belgesi almıştır. Bölgesel Meslekiçi Eğitimler - 17-19 Ekim 2008 tarihlerinde Diyarbakır da, - 14-16 Kasım 2008 tarihlerinde Erzurum da, - 28-30 Kasım 2008 tarihlerinde Lüleburgaz da, - 26-28 Aralık 2008 tarihlerinde Adana da, - 06-08 Şubat 2009 tarihlerinde Hatay da, - 03-05 Nisan 2009 tarihlerinde Kayseri de, - 22-24 Mayıs 2009 tarihlerinde Balıkesir de, düzenlenmiştir. 17-19 Ekim 2008 tarihlerinde Diyarbakır da Düzenlenen Meslekiçi Eğitim Kursunun Konu Başlıkları - Çelik Yapılarda Taşıyıcı Sistem Düzenlemesi, - Betonarme Taşıyıcı sistemlerin Depreme Karşı Tasarım İlkeleri, - Dayanıklı Beton Tasarımı ve Değerlendirmesi, - Prefabrike Yapıların Tasarımı, - Deprem Yönetmeliğinde Doğrusal Olmayan Yöntemler, - Deprem Hareketi ve Yapının Tepkisi, 14-16 Kasım 2008 tarihlerinde Erzurum da Düzenlenen Meslekiçi Eğitim Kursunun Konu Başlıkları - Yapı Mühendisliği Zemin Mekaniği, - Betonarme Yapılarda Taşıyıcı Sistem Düzenlenmesi, - Temel Tasarımı, - Çelik Yapılarda Taşıyıcı sistem Düzenlemesi, - Betonarme Haznelerin Tasarımı, - Betonun Boşluk Yapısı ve Donatı Korozyonu, - Deprem Yönetmeliğinde Doğrusal Olmayan Yöntemler, - Dayanıklı Beton Tasarımı ve Değerlendirmesi, - 122 -
Meslek ve Meslektaşlarımıza Yönelik Çalışmalar 28-30 Kasım 2008 tarihlerinde Lüleburgaz da Düzenlenen Meslekiçi Eğitim Kursunun Konu Başlıkları - Beton ve Donatılı Betonun Temel Malzeme Özellikleri, Üretimi ve Denetimi, - Betonarme Yapılarda Derzler, - Deprem Etkisindeki Betonarme Yapıların Tasarımı, - Deprem Yönetmeliğinde Doğrusal Olmayan Yöntemler, - Çerçeve Türünden Prefabrike Yapılar, - Çelik Yapılarda Taşıyıcı sistem Düzenlemesi, 26-28 Aralık 2008 tarihlerinde Adana da Düzenlenen Meslekiçi Eğitim Kursunun Konu Başlıkları - Deprem Etkisi Altında Betonarme Taşıyıcı sistemler ve Proje Uygulamaları, - Yapı Mühendisliğinde Zemin Mekaniği ve Temel Mühendisliği, - Betonarme Binaların Göçme Güvenliği İçin Geliştirilen P25 Öndeğerlendirme Yöntemi ve İlgili Parametreler, - Betonarme Taşıyıcı Sistem Elemanları ve Tasarımları, - Çerçeve Türünden Prefabrike Yapılar, - Deprem Yönetmeliğinde Doğrusal Olmayan Yöntemler, 06-08 Şubat 2009 tarihlerinde Hatay da Düzenlenen Meslekiçi Eğitim Kursunun Konu Başlıkları - Yapılar İçin Geoteknik Raporların Hazırlanması ve Değerlendirmesi, - Dayanıklı Beton Tasarımı, Üretimi ve denetimi TS EN 206-1 İlkeleri, - Betonarme Taşıyıcı Sistem Elemanları ve Tasarımları, - Çelik Yapılarda Taşıyıcı sistem düzenlemesi, - Performansa Dayalı Deprem Hesabı: Nedir, Nasıl Uygulanır? - Betonarme Yapıların Güçlendirilmesi, 03-05 Nisan 2009 tarihlerinde Kayseri de Düzenlenen Meslekiçi Eğitim Kursunun Konu Başlıkları - Çelik Yapılarda Taşıyıcı sistem Düzenlemesi, - Çerçeve Türünden Prefabrike Yapılar, - Betonarme Yapılarda Donatı Düzenleme Teknikleri, - Betonarme Taşıyıcı sistem Elemanları ve Tasarımları, - Mevcut Betonarme Binalarda Güçlendirme İlkeleri ve Örnekleri, - Betonarme Yapılarda Taşıyıcı Sistem Düzenlemesi, 22-24 Mayıs 2009 tarihlerinde Balıkesir de Düzenlenen Meslekiçi Eğitim Kursunun Konu Başlıkları - Betonarme Binaların Deprem Güvenliğinin belirlenmesi, - Çelik Yapılarda Taşıyıcı Sistem Düzenlenmesi, - Betonarme Yapılarda Donatı Düzenleme İlkeleri, - Beton Prefabrikasyonu ve Uygulamaları, - Yapı Malzemeleri: Beton ve Çelik, - Mevcut Betonarme Binalarda Güçlendirme İlkeleri ve Örnekleri, olarak yer almıştır. - 123 -
41. Dönem Çalışma Raporu MİEK Kurs Tarihi TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası Meslekiçi Eğitim Kurulunca Şubelerde Düzenlenen Bölgesel Meslekiçi Eğitim Kursları MİEK Kurs Yeri Kursa Katılan Sınava Giren Başarı Belgesi Alan Sınavda Barajı Geçemeyip Katilim Belgesi Alanlar Sınava Girmeden Katilim Belgesi Alanlar 17-18-19 Ekim 2008 Diyarbakır 105 92 57 35 13 14,4 7,2 Yapı 14-15-16 Kasım 2008 Erzurum 41 26 16 10 15 13,6 6,8 Yapı 28-29-30 Kasım 2008 Lüleburgaz 96 76 51 24 21 14,4 7,2 Yapı 26-27-28 Aralık 2008 Adana 137 120 92 27 18 14,4 7,2 Yapı 06-07-08 Şubat 2009 Hatay 69 44 35 9 25 14,4 7,2 Yapı 03-04-05 Nisan 2009 Kayseri 67 59 45 14 8 14,4 7,2 Yapı 22-23-24 Mayıs 2009 Balıkesir 66 52 41 11 14 6,8 13,6 Yapı 581 469 337 130 114 Başarı Puanı Katılım Puanı Uzmanlık Şubelerimiz Tarafından Planlanan ve Düzenlenen Eğitim Faaliyetleri Serbest İnşaat Mühendisliği Hizmetleri Uygulama, Tescil, Denetim ve Belgelendirme Yönetmeliği Çerçevesinde Şubelerimizce Düzenlenen Kurs, Konferans, Seminer, Sempozyum vb. Etkinlik Verileri Şubelerce düzenlenen etkinliklerin uzmanlık alanlarına göre dağılımı Sıra Şube Merkezinde Yapılan Etkinlik Sayısı Temsilciliklerinde Yapılan Etkinlik Sayısı Toplam Katılımcı Sayısı Şube Etkinliklerine Verilen Toplam Puan Şubesi 1 Adana 16 8 2117 44 4-2 - 5 9 1 3 2 Ankara 90 32 13669 305,9 11 2 7 1 18 48 16 19 3 Antalya 33 45 5646 137,7 14 3 4 8 13 27 6 3 4 Aydın 11 3 1035 30 4 - - - 3 2 2 3 5 Balıkesir 7 3 560 40,2 4 1-1 - 3 1-6 Bursa 33 21 4132 102,1 4 1 1 1 8 27 8 4 7 Çanakkale 6-257 23,2 2 - - - 1 3 - - 8 Denizli 22-1723 66,2 1-1 - 2 15 1 2 9 Diyarbakır 28 53 3446 147,65 13-6 5 13 35 4 5 10 Erzurum 11 4 578 52 - - - - 3 6 3 3 11 Eskişehir 44-2127 85,4 3-2 - 9 24 4 2 12 Gaziantep 28-1248 72,9 4 1 - - 3 15 4 1 Geoteknik Kıyı Liman Hidrolik ve Su Kaynakları Ulaştırma Yapı Malzemeleri Yapı Yapım Yönetimi ve Yapı İşletmesi Genel - 124 -
Meslek ve Meslektaşlarımıza Yönelik Çalışmalar 13 Hatay 26 15 2471 54,8 4 - - - 5 26 3 3 14 İstanbul 145 141 18387 748,9 4 1 13 3 12 222 12 19 15 İzmir 94 2 4407 267,6 7 1 2 2 15 39 13 17 16 Kocaeli 9 14 944 86,4 3 - - - 4 16 - - 17 Konya 28 16 6988 66,5 3-1 2 14 18 6-18 Manisa 28-1097 50,5 3 - - - 6 17 2-19 Mersin 11-1281 15,6 - - 1 1-6 1 2 20 Muğla 13 14 1550 40,7 2 - - - 12 6 2 5 21 Sakarya 10-887 22,6 1 - - - 3 4 1 1 22 Samsun 20 21 1843 111,6 4-1 - 10 17 2 7 23 Tekirdağ 2 4 390 15,9 - - - - - 3 3-24 Trabzon 29 9 2059 88,6 5-2 - 2 20 1 8 25 Uşak 14-968 23,8 - - - - 5 7 1 1 26 Van 7-331 11,8 1 - - - 3 3 - - Toplam 765 405 80141 2712,55 101 10 43 24 169 618 97 108 Genel Toplam 1170 80141 2712,55 1170 Bilirkişilik Eksperlik Hakemlik ve Teknik Müşavirliğe Yönelik Eğitim Faaliyetleri 41. Dönemde Bilirkişilik Komisyonu kamulaştırma bilirkişilik eğitim çalışmalarına ağırlık vermiştir. Kamulaştırma bilirkişilik alanında Maliye Bakanlığı tarafından 24 Kasım 2006 tarih ve 26356 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Kamulaştırma Davalarında Bilirkişi Olarak Görev Yapacakların Nitelikleri ve Çalışma Esaslarına İlişkin Yönetmelik gereği kamulaştırma bilirkişilik eğitimlerine devam edilmiştir. Dönem içinde düzenlenen kamulaştırma bilirkişilik kursları sonucunda, 2008 yılında 569 üyemiz, 2009 yılında ise 608 üyemiz Bilirkişi Yetki Belgesi almaya hak kazanmıştır. Bir önceki dönem 2007 yılında Bilirkişi Yetki Belgesi alan 838 üyemizle birlikte Bilirkişi Yetki Belgesi alan üye sayımız toplam 2015 kişiye ulaşmıştır. Dönem içinde eksikliliği uzun yıllardır hissedilen ve bilirkişilik atamalarında meslektaşlar arasında hak ve adaleti sağlayacak, TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası Kamulaştırma Davalarında Bilirkişilik Yapacak İnşaat Mühendislerinin Çalışmalarının İzlenmesi, Sicillerinin Tutulması ve Atama İlkeleri Yönergesi yayınlanmış olup uygulama iki yıldır yönerge kapsamında yapılmaktadır. (Bakınız: sayfa 105) 2008 Yılında yapılan 40.Genel Kurulun İMO Yönetim Kuruluna verdiği görev doğrultusunda dönemimiz içinde İnşaat Mühendisleri Odası Bilirkişilik Yönetmeliği 15 Ocak 2010 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Önümüzdeki çalışma döneminde bilirkişilik hizmet alanlarının düzenlenmesine yönelik Bilirkişilik Yönetmeliği Uygulama Esasları nın hazırlanması öngörülmektedir. Bilirkişilik Komisyonumuzun çalışmaları ile geliştirilen bir diğer çalışma da Mühendislerin Hukuki ve Cezai Sorumlulukları konulu konferanslar olmuştur. Antalya, İzmir ve Ankara da yapılan konferanslarda üyelerimize yapı üretim süreçlerinde mühendislik ve mimarlık hizmetleri, deprem ve diğer doğal afetlerden kaynaklı hukuki sorumluluklar hakkında bilgilendirmeler yapılmış, oluşabilecek sorunlara dair çözüm önerileri aktarılmıştır. Bilindiği gibi mesleki uygulamalarımızdan kaynaklanan sorunlar nedeniyle çok sayıda meslektaşımız yargılanmakta ve ceza almaktadır. Bu nedenle düzenlenen konferanslarla mühendislerin önceden uyarılması ve bu alandaki sorumluluklarımızın bilince çıkarılması amaçlanmıştır. - 125 -
41. Dönem Çalışma Raporu TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası Kamulaştırma Bilirkişilik Kursları Bilirkişi Yetki Belgesi Alan Üye Sayıları Sıra No Eğitim Tarihi Eğitim Yeri Belge Alan Üye Sayısı Toplam 2007/1 18-20 Mayıs 2007 Diyarbakır 53 53 2007/2 25-27 Mayıs 2007 Erzurum 26 79 2007/3 29-30 Haziran 2007 Samsun 44 123 2007/4 07-08 Temmuz 2007 Trabzon 78 201 2007/5 31 Ağustos-02 Eylül 2007 Bursa 108 309 2007/6 07-09 Eylül 2007 İzmir 110 419 2007/7 20-22 Eylül 2007 Ankara 112 531 2007/8 05-07 Ekim 2007 İstanbul 126 657 2007/9 18-20 Ekim 2007 Adana 120 777-03 Kasım 2007 Ara Sınav 6 783 2007/10 14-16 Aralık 2007 Van 55 838 2007 Yılı Toplamı 838 2008/1 11-13 Ocak 2008 Gaziantep 39 39 2008/2 23-25 Mayıs 2008 Antalya 57 96 2008/3 06-08 Haziran 2008 Ankara 48 144 2008/4 29-31 Ağustos 2008 Adana 72 216 2008/5 05-07 Eylül 2008 Samsun 33 249 2008/6 17-19 Ekim 2008 İstanbul 113 362 2008/7 31 Ekim 2 Kasım 2008 Trabzon 58 420 2008/8 15-17 Kasım 2008 İzmir 94 514 2008/9 28-30 Kasım 2008 Bursa 47 561-03 Aralık 2008 Ara Sınav 8 569 2007-2008 Yılı Toplamı 1407 2009/1 3-5 Nisan 2009 Erzurum 26 26 2009/2 1-3 Mayıs 2009 Adana 37 63 2009/3 15-17 Mayıs 2009 Antalya 71 134 2009/4 5-7 Haziran 2009 Diyarbakır 56 190 2009/5 03-05 Temmuz 2009 Trabzon 38 228 2009/6 10-12 Temmuz 2009 Samsun 27 255 2009/7 28-30 Ağustos 2009 İstanbul 102 357 2009/8 04-06 Eylül 2009 İzmir 42 399 2009/9 02-04 Ekim 2009 Bursa 63 462 2009/10 23-25 Ekim 2009 Ankara 141 603-31 Ekim 2009 Ara Sınav 5 608 2007-2008-2009 Yılı Toplamı 2015-126 -
Meslek ve Meslektaşlarımıza Yönelik Çalışmalar Yetkinlik Belgelendirme Çalışmaları İMO tarihinde yetkin mühendislik çalışmalarının başlangıcını 1990 lı yılların başına kadar götürmek mümkündür. Başlangıcından günümüze Odamız bünyesinde çeşitli seminerlerle de anlatılan önceleri Yetkin Mühendislik, en güncel haliyle Yetkinlik Belgelendirme yönetmeliği, öncelikle doğru anlaşılması gereken ve oluşturulmasındaki tartışma süreci tamamlanmış bir uygulamadır. Zorlayıcılığı olmayan, gönüllülük esasına dayalı, yetki kaldırmadan ve yetki vermeden, ancak mesleki açıdan önemi açık olan, TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası nın referansı olarak bir öz değerlendirme şeklinde algılanmalıdır. Süreç, yönetmelikler, tanıtım çabaları, başvurular, iptaller ve çalışmaları baltalamaya yönelik girişimlerle şekillenmiştir. 2006 yılında Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren yönetmelik, 06.11.2007 tarihinde iptal edilmiştir. 41. çalışma döneminde Yetkin Mühendislik Komisyonu ile çalışmalarını sürdüren İMO, uzun ve meşakkatli bir çalışmanın ardından, ilgili kuruluşların da görüşünü alarak yeni bir yönetmelik hazırlamıştır. Yetkinlik Belgelendirme Yönetmeliği 15.02.2009 tarihinde Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir ve yönetmelik gereği Yetkin Mühendislik Komisyonu Yetkinlik Belgelendirme Kurulu adı altında çalışmalarına devam etmiştir. Ancak açılan davalar sonucu Danıştay 8.Dairesi tarafından, yeni çıkan yönetmeliğin de yürütmesi 8 Temmuz 2009 tarihinde durdurulmuştur. Geçerli olduğu kısa dönem boyunca yeni yönetmelik kapsamında en az 12 yıl tecrübeli mühendislerden gelen 24 başvuru değerlendirilmiş, bunlardan 16 tanesine çeşitli alanlarda yetkinlik belgesi verilmiştir. Bu arada, bir önceki yönetmelik döneminin de başvuruları İMO ya ulaşmış, ancak yönetmelik iptali sebebiyle dosyaları değerlendirilmeye alınmamış; adayların başvuruları yeni yönetmelik çerçevesinde değerlendirilmiştir. Başvuruları değerlendirilmiş ve belge almaya hak kazanmış, ancak aynı gerekçeyle kendilerine belge ulaştırılmamış mühendislere de yeni yönetmeliğe göre hazırlanmış yetkinlik belgeleri gönderilmiştir. Yetkinlik Belgelendirme Uygulaması Yetkinlik Belgelendirme Yönetmeliği, İMO nun inşaat mühendislerine referans olabilmesi için gerekli kriterleri içermektedir. Uygulama kapsamında, belli bir mesleki deneyim yılı (asgari 5 yıl), mesleki ve teknik bilgi düzeyinin sınandığı biri genel mühendislik konuları diğeri özel çalışma alanına yönelik iki yazılı sınav, ayrıca kişinin kendini ve deneyimlerini anlatacağı rapor yer almaktadır. Yönetmeliğin önemli bir önermesi ise Yetkinlik Belgesinin süresiz geçerli olmayacağı, geçerliliğinin korunması için yine bazı kriterlerin sağlanması zorunluluğudur. Yetkinlik Belgelendirme yönetmeliği çerçevesinde bir sınav takvimi hazırlanmış, ancak takvim ilan edilmeden evvel yönetmelik iptal edildiği için sınav uygulaması yapılamamıştır. Yönetmelik kapsamında, üç yıl süre ile sınırlı olmak kaydıyla; meslekte asgari 12 yıl fiilen görev yapmış meslektaşlarımıza mesleki bilgisini ve deneyimini kanıtlamaları şartıyla Yetkinlik Belgesi verilebilmekte, raporları yetersiz görülenler ise sınavlara davet edilmektedir. Yetkinlik Belgelendirme Yönetmeliği dâhilinde kabul edilen başvuruların hepsi bu kategoride yer almıştır. Yetkinlik Belgelendirme Yönetmeliği çerçevesinde Yetkinlik Belgelendirme Kurulu, Sınav Kurulu ve Soru Hazırlayıcılar belirlenmiştir. Kurullar, yönetim kurulu kararı ile kurulmuştur ancak yönetim kurulundan bağımsız çalışmaktadır. - 127 -
41. Dönem Çalışma Raporu İnşaat Mühendisinin Yetkinlik Yemini Ben, [isim - soyisim], gereklerini yerine getirerek almaya hak kazandığım Yetkinlik Belgesi ni alırken, bu belgenin bana yüklediği yeni sorumlulukların bilincinde olarak, daha önce etmiş olduğum Mühendislik Yemini ni yineler ve ayrıca, onurum ve tüm manevi değerlerim üzerine yemin ederim ki, Belgeyi her koşul altında, iyi ve doğru yönde kullanacağım; Tüm yetenek ve olanaklarımla kendimi ve mesleğimi geliştirmeye uğraşacağım; Meslek uygulamalarımda ülkemin ve insanlığın yararlarını ön planda tutacağım; Genç mühendislerin gelişimine katkıda bulunacak, onlara iyi örnek olacağım; Hiçbir koşulda meslek etiğinden ödün vermeyeceğim. Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği İnşaat Mühendisleri Odası Yetkinlik Belgelendirme Yönetmeliği 15 Şubat 2008 tarihinde 27142 sayılı Resmi Gazete de yayımlanmıştır BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 - (1) Bu Yönetmelik; üyelerin temel bilgilerine ve meslekî deneyimlerine dayanan yetkinliklerin belirlenmesi ve belgelenmesi yoluyla, deprem ve diğer afet zararlarının azaltılması başta olmak üzere, inşaat mühendisliğinin bütün alanlarında, toplum yararına, çağdaş tekniklere ve etik ilkelerine uygun, üstün nitelikli ve güvenilir mühendislik hizmetlerinin sunulmasına ve bu hizmetlerle ilgili yanlış uygulamaların önlenmesine yönelik gelişmelere katkıda bulunmak amacıyla hazırlanmıştır. Kapsam MADDE 2 - (1) Bu Yönetmelik, inşaat mühendisliğinin yapı, yapı malzemesi, geoteknik, hidrolik ve su kaynakları, kıyı-liman, ulaştırma ve yapım yönetimi alanlarında, toplum gereksinimlerini karşılamak doğrultusunda araştırma, inceleme, projelendirme, raporlama, eğitim, denetleme ve teknik sorumluluk üstlenme gibi yetkinlik gerektiren hizmetler için Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği İnşaat Mühendisleri Odasına kayıtlı inşaat mühendisleri arasından uygun nitelikte olanların belgelendirilmesine dair usul ve esasları kapsar. Dayanak MADDE 3 - (1) Bu Yönetmelik, 27/1/1954 tarihli ve 6235 sayılı Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Kanununun 39 uncu maddesi hükmüne dayanılarak hazırlanmıştır. Tanımlar MADDE 4 - (1) Bu Yönetmelikte geçen; a) Belge: Meslek bilgisi ve meslek deneyimi ile yetkinlik düzeyine erişmiş olduğunu kanıtlayan inşaat mühendislerine bu Yönetmelik uyarınca verilecek belgeyi, b) Belgelendirme Kurulu: Üyeleri Oda Genel Kurulunca seçilen ve bu Yönetmelikte tanımlanan belgelendirme düzenini yürüten ve yönlendiren yetkili kurulu, c) Birlik: Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliğini (TMMOB), ç) Oda: TMMOB İnşaat Mühendisleri Odasını (İMO), d) Şube: Adayın kayıtlı olduğu Oda şubesini, ifade eder. - 128 -
Meslek ve Meslektaşlarımıza Yönelik Çalışmalar İKİNCİ BÖLÜM Belge Alanları, Başvuru Koşulları ve Sınav Esasları Belge alanları MADDE 5 - (1) Belge verilecek alanlar aşağıda belirtilmiştir. a) Yapı b) Yapı Malzemesi c) Geoteknik ç) Hidrolik ve Su Kaynakları d) Kıyı-Liman e) Ulaştırma f) Yapım Yönetimi (2) Belge, ayrı sınav dönemlerinde ayrı başvurularla birden fazla alanda alınabilir. Belge başvuru koşulları MADDE 6 - (1) Belge başvurusu yapabilmek için aşağıda belirtilen koşulları yerine getirmiş olmak gerekir. a) Başvuru gününde en az beş yıldan beri İMO nun kayıtlı üyesi olmak. b) İMO ya karşı yükümlülüklerini yerine getirmiş olmak. c) 5 inci maddede belirtilen uzmanlık alanlarından birinde, belge sahibi mühendisler gözetiminde gerçekleştirilmiş en az beş yıl mühendislik deneyimi sahibi olmak ve bu hizmetleri belgelemek. Yüksek lisans veya doktora derecesi almış olup ta kendi uzmanlık alanında belge başvurusunda bulunan adaylar için bu süre, yüksek lisansta dört, doktorada üç yıla indirilir. ç) Basit ve nitelikli zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, emniyeti suistimal ve hileli iflas gibi yüz kızartıcı veya şeref ve haysiyeti kırıcı suçtan veya resmî ihale ve alım satımlara fesat karıştırma suçundan hüküm giymemiş, İMO Onur Kurulundan 27/1/1954 tarihli ve 6235 sayılı Kanunun 26 ncı maddesinin (b), (c), (ç) ve (d) bentleri uyarınca disiplin cezası almamış ve herhangi bir etik ihlali nedeniyle cezalandırılmamış olmak. Belge başvuru süreci MADDE 7 - (1) 6 ncı maddede belirtilen koşulları yerine getiren aday, bir dilekçeyle kayıtlı bulunduğu şubeye başvurur ve dilekçeye aşağıda belirtilen belgeleri ekler. a) Meslekteki başlıca çalışmalarını özetleyen özet bilgi formu. b) Adayın daha önce yaptığı mühendislik uygulamaları arasından uygun gördüğü birini özetleyen 1000 ± 200 kelime uzunluğunda bir rapor. c) Belge sahibi bir mühendisten aldığı, adayın mühendislik yeteneklerini değerlendiren kapalı ve imzalı zarfta verilmiş referans mektubu. ç) Sınav ücreti makbuzu. (2) Kapalı zarf içindeki şube görüşü formu da eklenerek Oda Genel Merkezine gönderilen başvuru dosyası Belgelendirme Kuruluna aktarılır. Şube gerekli görürse, şube görüşü formunun doldurulmasında, adayın bağlı olduğu temsilcilikten görüş isteyebilir. Sınavlar ve değerlendirme MADDE 8 - (1) Bir uzmanlık alanında sınav açıldığında, o alana başvurmuş olan adayların tümü, 11 inci maddede belirtilmiş olan konularda düzenlenen iki yazılı sınava katılırlar. (2) Belgelendirme Kurulu, tüm adayların sınav sonuçlarını, özet bilgi formunu ve raporunu topluca değerlendirerek, belge verilecek adayları belirler. (3) Sınavda başarılı olamayan bir aday, ancak bir yıl sonra yeniden başvuruda bulunabilir. - 129 -
41. Dönem Çalışma Raporu Sınav kapsamları MADDE 9 - (1) 5 inci maddede belirtilen belge alanlarında yapılacak yazılı sınavlar ve her birinin içereceği konular aşağıda belirtilmiştir. a) Genel Konular Sınavı: Aynı dönemde belge sınavı açılan bütün alanlar için ortak bir sınavdır. İnşaat mühendisliğinin çeşitli alanlarındaki temel ilke ve kavramlar ile mühendisin uygulama çalışmaları sırasında kazanması beklenen uygulama bilgisini kapsayan bu sınavda sorulan çok sayıda sorudan yarıdan az olmayan bir bölümünün yanıtlanması istenir. Bu sınav, genel değerlendirmede 1/3 ağırlık taşır. b) Özel Konular Sınavı: Başvurulan alanın kapsadığı temel konuları ve bunlarla ilgili norm ilke ve kuralları ile bu alandaki sistemlerin tasarımına ve yapımına ilişkin uygulama kurallarını kapsayan bu sınav, genel değerlendirmede 2/3 ağırlık taşır. Bu sınavın en az %20 ağırlık taşıyan bir bölümü, 7 nci maddenin birinci fıkrasının (b) bendindeki raporun değerlendirmesine ayrılır. Sınav kurulları MADDE 10 - (1) Belgelendirme Kurulu, yazılı sınavları düzenlemek ve gerçekleştirmek üzere, gerekli sayıda ve nitelikte sınav kurulları oluşturur. Sınav kurulları, yazılı sınavları ve raporları değerlendirerek sayısal sonuçları topluca Belgelendirme Kuruluna sunar. Sınav sonucuna itiraz MADDE 11 - (1) Aday, sınav başvuru ücreti tutarındaki itiraz ücretini yatırdıktan sonra, İMO Yönetim Kuruluna başvurarak sınav sonucuna itiraz edebilir. Bu itiraz İMO Yönetim Kurulu tarafından Belgelendirme Kuruluna gönderilir. İtiraz başvurusunu değerlendiren Belgelendirme Kurulu, yazılı sınav değerlendirmesinde maddi hata saptarsa gerekli düzeltmeyi yapar. İtiraz haklı görülürse, itiraz ücreti başvuru sahibine geri verilir; aksi durumda, itiraz ücreti geri ödenmez. İMO Yönetim Kurulunun itirazla ilgili kararı kesindir. Belge geçerliliğinin sürdürülmesi koşulları MADDE 12 - (1) Belge beş yılda bir değerlendirilir; belgenin geçerli kalabilmesi için aşağıdaki koşulların yerine getirilmesi gerekir. a) Değerlendirilen beş yıllık süre içinde, 6 ncı maddenin birinci fıkrasının (d) bendinde belirtilen türden cezaları almamış olmak; bu tür bir ceza alınırsa, belge geçerliliğini yitirir. b) Yetkinlik belgesi aidatlarını ödemiş olmak. c) İMO ya karşı yükümlülüklerini yerine getirmiş olmak. ç) Beş yıl boyunca yaptığı bütün işleri, tarih sırasıyla belirten ve her sayfası imzalanmış listeyi beş yıllık dönem sonunda Belgelendirme Kuruluna vermiş olmak. d) Beş yıl boyunca, her yıl 10 saatten az olmayan, meslekte gelişmeye yönelik kurs, seminer, konferans, çalıştay ve benzeri etkinliklere katılmış olduğunu belgelemek. Bu konudaki mazeretler ve katılınan etkinliklerin eşdeğerliği, Belgelendirme Kurulunca değerlendirilir. Belgenin kullanılması ve kazanılmış haklar MADDE 13 - (1) Belge, 30/10/2005 tarihli ve 25981 sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği İnşaat Mühendisleri Odası Serbest İnşaat Mühendisliği Hizmetleri Uygulama, Tescil, Denetim ve Belgelendirme Yönetmeliğinin 12 nci maddesinde tanımlanan uygulama için de geçerlidir. (2) İMO üyelerinin bu alandaki kazanılmış hakları saklıdır. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Onursal Belge ve Belgelendirme Kurulu Onursal belge MADDE 14 - (1) İnşaat mühendisliği mesleğine değerli katkılarda bulunmuş, ülke ve toplum yararına - 130 -
Meslek ve Meslektaşlarımıza Yönelik Çalışmalar üstün hizmetler vermiş olan seçkin inşaat mühendislerine, kendileri tarafından hiçbir başvuru yapılmaksızın, Belgelendirme Kurulunun önerisi ile İMO Yönetim Kurulu tarafından onursal belge verilebilir. (2) Onursal belge sahiplerine, 12 nci maddenin birinci fıkrasının (a) bendi dışındaki koşullar uygulanmaz. Belgelendirme Kurulu MADDE 15 - (1) Belgelendirme Kurulu, tümü belge sahibi olan yedi asıl, yedi de yedek üyeden oluşur. Kurul toplantı ve karar yeter sayısı dörttür. Yedi asıl üyeden üçü, yedi yedek üyeden dördü ilk Olağan Genel Kurulda diğer kurullarla birlikte seçilir. İlk Genel Kurulu izleyen dönemde ise yedi asıl üyeden dördü ve yedi yedek üyeden üçü diğer kurullarla birlikte her iki yılda bir yapılan İMO Olağan Genel Kurulunda seçilerek yenilenir. Kurul üyelik süresi dört yıl olup bir asıl üye Belgelendirme Kurulunda art arda en çok iki dönem görev yapabilir. Herhangi bir nedenle Kurul dan ayrılan bir asıl üyenin yerine geçen yedek üye, yerini aldığı üyenin görev dönemini tamamlar. Belgelendirme Kurulunun çalışma düzeni ve uygulama ilkeleri MADDE 16 - (1) Belgelendirme Kurulunun çalışmalarını düzenleyen kurallar ile bu Yönetmelikte tanımlanan belgelendirme düzeninin uygulama ilkeleri, Belgelendirme Kurulunca düzenlenen ve İMO Yönetim Kurulunca onaylanarak yürürlüğe konulan İMO Yetkinlik Belgelendirme Yönetmeliği Uygulama Esasları ile düzenlenir. Belgelendirme Kurulunun görevleri MADDE 17 - (1) Belgelendirme Kurulunun görevleri şunlardır: a) Belgelendirme sisteminin sağlıklı biçimde işlemesinin sürdürülmesini sağlamak. b) Belge sınavlarını yılda en az bir kez düzenlemek, sınav kurullarını belirlemek, sınavları gerçekleştirmek, değerlendirmek ve sonuçlandırmak. c) Belge sahibi mühendislerin 12 nci maddede belirtilen koşullarla ilgili bilgilerinin düzenli olarak güncellenmesini sağlamak; belge geçerliliğini sürdürme koşullarının sağlanıp sağlanmadığını denetlemek, meslekiçi seminerlerine katılamayanların mazeretlerini değerlendirmek. ç) Belge geçerliliğini sürdürme koşullarından bazılarını sağlamayanların durumunu değerlendirmek. d) Başvuran adaylarla ilgili işlemlerin düzenli olarak kayıt altına alınmasını sağlamak. e) İMO yetkili kurullarınca puan değeri belirlenmiş olmayan kurs ve seminer gibi etkinliklerin denkliğine karar vermek. f) Belge sınav ücretlerini ve çeşitli türlerde görev alan uzmanların toplantı huzur haklarını önermek. g) Hizmetine gerek duyulan geçici veya sürekli kurullar oluşturmasını İMO Yönetim Kuruluna önermek. DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Çeşitli ve Son Hükümler Hüküm bulunmayan hususlar MADDE 18 - (1) Bu Yönetmelikte hüküm bulunmayan hususlarda, 14/12/2004 tarihli ve 25670 sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Meslek İçi Eğitim ve Belgelendirme Yönetmeliği hükümleri uygulanır. İlk Belgelendirme Kurulunun oluşturulması GEÇİCİ MADDE 1 - (1) İlk Belgelendirme Kurulu, bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir ay içinde, İMO Yönetim Kurulu tarafından oluşturularak göreve başlar. İki yıl süreyle görev yapacak olan ilk Belgelendirme Kurulundan ayrılanlar olursa, onların yerini alacak olan üyeler de İMO Yönetim Kurulu tarafından belirlenir. İlk Belgelendirme Kurulunun, yedi asıl ve yedi yedek üyesi arasından ad çekimi yoluyla belirlenecek, üç asıl ve dört yedek üyesi için ilk Olağan Genel Kurulda, diğer dört asıl ve üç yedek üyesi için bir sonraki Olağan Genel Kurulda seçim yapılır. - 131 -
41. Dönem Çalışma Raporu Beş yıldan fazla deneyimli mühendislerin durumu GEÇİCİ MADDE 2 - (1) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihte en az beş yıl aktif mühendislik deneyimi bulunan ve 6 ncı maddede belirtilen koşulları yerine getiren inşaat mühendisleri, sınava girmek üzere derhâl başvuruda bulunabilirler. Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren beş yıl süreyle, 6 ncı maddenin birinci fıkrasının (c) bendi gereği olan belge sahibi bir mühendis gözetiminde görev yapmış olma koşulu aranmaz. Bu süre sonunda belge sahibi mühendis sayısı göz önünde bulundurularak, Belgelendirme Kurulunun önerisi ve Yönetim Kurulunun kararı ile bu süre uzatılabilir. Bu süre içinde, 7 nci maddede belirtilen referans mektubu da en az oniki yıl deneyimli bir inşaat mühendisinden alınabilir. Oniki yıldan fazla deneyimli mühendislerin durumu GEÇİCİ MADDE 3 - (1) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihte en az oniki yıl aktif mühendislik deneyimi bulunan inşaat mühendisleri, bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç yıl içinde, İMO Yönetim Kuruluna başvurarak belge isteyebilirler. Bu başvuru yalnızca bir kez yapılabilir. Bununla birlikte, ilk başvurularında yeterli bulunanlar, eğer isterlerse, ikinci bir uzmanlık alanına daha başvurabilirler. İkiden fazla alanda belge almak isteyenler bu Yönetmelik hükümlerine uymak zorundadırlar. Bu mühendislerin dilekçeleri ekinde Belgelendirme Kuruluna sunacakları dosyada; a) Özet bilgi formunu eksiksiz doldurmaları ve aktif mühendislik hizmet sürelerini belgelemeleri, b) Ayrıntılı özgeçmiş sunmaları, c) Düzenleyecekleri 3000 ± 500 kelime uzunluğunda bir raporda, hizmet süreleri içinde gerçekleştirdikleri başlıca çalışmaları özet olarak tanıtmaları, gerekir. (2) Başvurular, Belgelendirme Kurulu tarafından değerlendirilerek, başvuru sahibinin sınava davet edilmesine gerek bulunup bulunmadığına karar verilir. Sınava davet edilmesine gerek görülmeyen mühendislere belge doğrudan verilir. Yürürlük MADDE 19 - (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer. Yürütme MADDE 20 - (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği İnşaat Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu yürütür. - 132 -
Meslek ve Meslektaşlarımıza Yönelik Çalışmalar Serbest İnşaat Mühendisleri (SİM) ve İşyeri Tescil ve Belgelendirilmesi (İTB) Çalışmaları Serbest İnşaat Mühendisliği Yönetmeliği Yoluna Devam Ediyor 1 Ocak 2006 tarihinde yürürlüğe giren TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası Serbest İnşaat Mühendisliği Hizmetleri Uygulama, Tescil, Denetim ve Belgelendirme Yönetmeliği 4 yılını geride bırakmıştır. SİM Yönetmeliği, mühendislik hizmetlerinin daha nitelikli üretilmesindeki yararlılığını şimdiye kadar göstermiştir. Standartlara, şartnamelere ve yönetmeliklere uygun çalışmayan proje büroları, müşavirlik hizmeti veren firmalar da süreç içerisinde bu dinamik mekanizmanın bir parçası olmaya başlamışlardır. Aktif projecilik yapan, denetim hizmetlerini gerektiği gibi veren, ranta değil insan yaşamına dönük üretimde bulunan serbest piyasa koşullarının tüm zorluklarına karşın ilkeli, kurallı çalışma yürüten işyerleri ve bünyelerinde görev yapan meslektaşlarımız çalışmalarımızın amacını kavrayıp, sonuçlarını gördükçe süreci daha çok sahiplenmiş; mesleki faaliyetlerinin çıtasını daha da yükseğe taşımışlardır. Mesleki yetkinliklerini geliştirmek için, eğitimin ne denli önemli olduğunun bilinciyle meslek içi eğitim faaliyetlerine aktif katılan bu meslektaşlarımız SİM Yönetmeliğinin gereklerini hassasiyetle yerine getirmektedirler. Yönetmeliklere ve düzenlemelere tereddütle yaklaşan bazı meslektaşlarımız da zamanla sürecin yanında yer almışlardır. Buna karşın birden fazla uygulama alanında faaliyet gösterip az sayıda proje üreten üyelerimiz; Yönetmelik hükümlerini kendilerine karşı atılmış bir adım olarak algılamışlardır. Tüm özverili çalışmaları görmezden gelerek mesleki yenilenme çabalarımıza karşı itirazla yaklaşan bu üyelerimiz, bilimsel-teknik gelişmelere açık olmak ve yönetmeliğin gereklerini yerine getirmek yerine mevcut durumu korumak gayreti içine girmişlerdir. Bu üyelerimiz, yaşamın her alanında olduğu gibi, inşaat mühendisliği alanında da yaşanan nitelik ve değer kaybının, mesleki saygınlığın yitirilmesinin nelere mal olabileceğini hesaba katmadan bakmaya devam etmek istemişler ve alanımıza yönelik çağdaş düzenlemelerin karşısında durmuşlardır. Ülke genelinde firma sayılarında yarı yarıya düşüş olmasında, ekonomik krizin etkileri kadar meslek etiğine uygun çalışmayan büroların denetim sonrasında kapatılmasının etkisi de yadsınamaz bir gerçektir. Meslek etiğine uygun çalışan firmalar ise daha kaliteli üretim için gerekli donanımlara, pratik ve teorik olarak bilgi birikimlerini artırmaya yönelmiş durumdalar. SİM Yönetmeliğinin hayata geçirilmesi ve bu çeçevede yapılan İTB denetimleri ve meslek içi eğitimler, yapı üretim sürecinde mühendislik hizmetlerinin kalitesini yükseltmiştir. Odamız, meslek alanımızın düzenlenmesinde ihtiyaç duyulan adımların atılması konusunda gecikmeye mahal vermemek iradesindedir. Bu çerçevede yapılacak çok yönlü çalışmalar mesleğimizi geleceğe taşımada hayati önem taşımaktadır. Yönetmelikler, genelgeler, tebliğler, ilgili kurum ve kuruluşlarla yapılan görüşmeler ve benzeri tüm çalışmalarımız kamu hizmeti niteliğinde, toplum yararı odaklı faaliyetlerdir. Katedilen mesafe küçümsenmemeli, kazanımların değeri bilinmeli ve daha ileri götürülebilmesi için çaba sarfedilmelidir. Seksen bin üyesi olan Odamız tüm ülkemizin yapılaşma kaderini neredeyse belirlediğinin bilinciyle ve sorumluluğuyla hareket etmektedir. - 133 -
41. Dönem Çalışma Raporu SİM Belgelerinin Yenilenmesi Süreci 01.01.2006 da yürürlüğe giren TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası Serbest İnşaat Mühendisliği Hizmetleri Uygulama, Tescil, Denetim ve Belgelendirme Yönetmeliği kapsamında ilk İşyeri Tescil Belgesi (İTB) ve SİM Belgeleri aynı yılın Mart ayında verilmeye başlanmıştır. SİM yönetmeliği gereği; Serbest İnşaat Mühendisliği (SİM) belgesinin geçerliliğini koruyabilmesi için 2 yılda bir Oda tarafından onaylanması zorunluluğu getirilmiştir. Oda Başkanlığı nın 16.07.2008 tarih ve OB.05174 sayılı genelgesi ile SİM belgelerinin yenilenmesi süreci başlatılmış, genelgede öngörülen çerçevede hazırlanan başvuru dosyaları Şubelerimizden Oda Başkanlığına ulaştırılmıştır. 13.08.2008 tarihi itibariyle de SİM belgeleri yenilenmeye başlanmıştır. SİM Belgelerinin yenilenmeye başlanmasının ilk aşamasından itibaren, serbest inşaat mühendisliği hizmetleri veren üyelerimizin sicil bilgilerinin sağlıklı tutulması olanağı elde edilmiş, üyelerimizin mesleki etkinlikleri, faaliyetleri, deneyimleri ve meslek içi eğitimleri ile ilgili detaylı bilgilere ulaşılmış, derlenen bu bilgilerle kimlerin nasıl çalıştığı ve ileriye dönük neler yapılabileceğine ilişkin yeni bulgular ortaya çıkmıştır. SİM Belgelerinin yenilenmeye başlandığı 2008 in Temmuz ayından SİM Yönetmeliğinin bazı maddelerinin yürütmesinin durdurulduğu Nisan 2009 un Nisan ayına kadar Odamıza 5.148 yenileme başvurusu yapılmıştır. Bunlardan 4.725 SİM belgesinin yenilenmesi sorunsuz olarak gerçekleştirilmiş, kalan 425 sorunlu başvuru dosyası Mesleki Değerlendirme Kurulu (MDK) tarafından incelenmiş ve 285 inin yenilemesi yapılmıştır. MDK, Yönetmelik gereği sorunlu 138 başvurunun SİM Belgesinin yenilemesinin uygun olmadığına karar vermiştir. Bu süreçte, SİM yenileme amaçlı başvuru dosyalarının % 97 sinin onayı yapılmıştır. Aşağıdaki tablo, süreçle ilgili bilgiler vermektedir. Şubelerden Gelen ve Onaylanan SİM Yenileme Dosya Bilgileri (01.04.2009) 01.04.2009 da Yenilenecek SİM Sayısı Gelen Dosyalar Onayı Yapılan MDK ca İncelenen Dosya MDK ca Onaylanan MDK ca Onaylanmayan Onaylanan / Toplam SİM Oranı Onaylanan / Gelen Dosya SİM Oranı Adana 338 235 222 35 22 13 66% 94% Ankara 1182 723 712 47 36 11 60% 98% Antalya 447 285 275 37 27 10 62% 96% Aydın 170 136 127 20 11 9 75% 93% Balıkesir 132 109 108 9 8 1 82% 99% Bursa 504 414 404 36 26 10 80% 98% Çanakkale 61 55 54 7 6 1 89% 98% Denizli 246 192 183 28 19 9 74% 95% Diyarbakır 231 132 132 0 0 0 57% 100% Erzurum 84 52 47 6 1 5 56% 90% Eskişehir 104 83 81 8 6 2 78% 98% Gaziantep 112 84 82 10 8 2 73% 98% Hatay 92 69 67 14 12 2 73% 97% İstanbul 975 596 588 33 25 8 60% 99% İzmir 532 346 336 22 12 10 63% 97% - 134 -
Meslek ve Meslektaşlarımıza Yönelik Çalışmalar Kocaeli 112 83 83 1 1 0 74% 100% Konya 483 358 350 19 11 8 72% 98% Manisa 182 150 145 7 2 5 80% 97% Mersin 165 119 117 4 2 2 71% 98% Muğla 329 279 268 19 8 11 81% 96% Sakarya 97 71 71 0 0 0 73% 100% Samsun 337 246 234 30 18 12 69% 95% Tekirdağ 83 68 68 2 2 0 82% 100% Trabzon 204 155 152 16 13 3 75% 98% Uşak 87 67 64 9 6 3 74% 96% Van 60 41 40 4 3 1 67% 98% Toplam 7349 5148 5010 423 285 138 68% 97% Danıştay 8. Dairesi nin, 01.04.2009 tarih ve 2008/11038 ile 2009/1182 esas no lu kararları gereği, TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası Serbest İnşaat Mühendisliği Hizmetleri Uygulama, Tescil, Denetim ve Belgelendirme Yönetmeliği nin 7, 10/1-ç,d, 10/2-c,ç,d ve 18/d maddeleri ile Yönetmelik eki Kredilendirmeye Esas Puan Dağılım Cetveli nin yürütmesinin durdurulmasına karar vermesinin ardından bir hukuksal duraksama yaşanmıştır. Ancak, hukuksal süreçlerin geçerli yasaların tanımladığı mantık çerçevesinde gerçekleşeceği öngörüsüyle Odamız SİM Yönetmeliğinde gerekli düzenlemeler yaparak; bu dönemeci iç gelişimi ve yenilenme için bir fırsata dönüştürmüştür. Danıştay Sekizinci Dairesinin SİM Yönetmeliği nin yürütmesini durdurduğu 01.04.2009 tarihinden sonra da Oda Başkanlığımıza Şubeler aracılığıyla gönderilen SİM Belgelerinin yenilenmesi işlemlerine devam edilmiştir. 01.01.2010 tarihi itibariyle Oda Başkanlığımıza toplam 5.767 SİM Belgesi Yenileme Başvuru Dosyası gelmiş ve bunların 5.640 ının onayı yapılmıştır. 01.01.2010 tarihi itibariyle onayı yapılan SİM Belgelerinin Şubelere göre dağılım tablosu aşağıda verilmiştir. Şubelerden Gelen ve Onaylanan SİM Yenileme Dosya Bilgileri (01.01.2010) 01.01.2010 da Yenilenecek SİM Sayısı Gelen Dosyalar Onayı Yapılan MDK ca İncelenen Dosya MDK ca Onaylanan MDK ca Onaylanmayan Onaylanan / Toplam SİM Oranı Onaylanan / Gelen Dosya SİM Oranı Adana 420 277 264 35 22 13 63% 95% Ankara 1496 861 850 47 36 11 57% 99% Antalya 505 319 309 37 27 10 61% 97% Aydın 178 139 130 20 11 9 73% 94% Balıkesir 160 128 127 9 8 1 79% 99% Bursa 538 429 419 36 26 10 78% 98% Çanakkale 69 61 60 7 6 1 87% 98% Denizli 252 194 185 28 19 9 73% 95% Diyarbakır 341 175 180 0 0 0 53% 103% Erzurum 95 54 49 6 1 5 52% 91% - 135 -
41. Dönem Çalışma Raporu Eskişehir 113 88 86 8 6 2 76% 98% Gaziantep 138 96 94 10 8 2 68% 98% Hatay 112 74 72 14 12 2 64% 97% İstanbul 1191 672 664 33 25 8 56% 99% İzmir 614 376 366 22 12 10 60% 97% Kocaeli 130 92 92 1 1 0 71% 100% Konya 576 403 395 19 11 8 69% 98% Manisa 201 160 155 7 2 5 77% 97% Mersin 199 138 136 4 2 2 68% 99% Muğla 377 307 296 19 8 11 79% 96% Sakarya 109 80 80 0 0 0 73% 100% Samsun 376 263 251 30 18 12 67% 95% Tekirdağ 96 69 75 2 2 0 78% 109% Trabzon 247 183 180 16 13 3 73% 98% Uşak 100 74 71 9 6 3 71% 96% Van 94 55 54 4 3 1 57% 98% Toplam 8727 5767 5640 423 285 138 65% 98% Ocak 2010 itibariyle onaylanması gereken 9 bine yakın SİM Belgesinin yaklaşık 6 bininin onayı yapılmıştır. Geriye kalan üç bin civarındaki SİM in aktif projecilik yapmadığı gözlemlenmiştir. Yukarıda yer alan iki tablonun içerikleri incelendiğinde SİM Yönetmeliğinin yürütmesinin durdurulmasının öncesi ve sonrasında hemen hiçbir değişiklik yaşanmadığı görülecektir. Yenilenme oranlarındaki % 1 lik değişim bir sapma değildir. SİM Yönetmeliği, meslek alanının düzenlenip nitelik kazanmasında bugünü yarına bağlayan bir köprü görevini layıkıyla yerine getirmiştir. Geleceğin sağlıklı planlanmasının temelini oluşturmuştur. Bu başarı, emeği geçen tüm inşaat mühendisliği camiasının başarısıdır. İşyeri Denetimleri İnsan yaşamını doğrudan etkileyen bir alanda; sağlıklı yapılaşmanın sağlanması, belirli bir kalitenin yakalanması, etik çalışma ilkelerinin uygulanabilmesi, imzacılığın önlenebilmesi için denetim yadsınamaz bir gerekliliktir. İMO, Odamızdan tescilli işyerlerinin denetlenmeye başlanmasıyla mesleki alanımızda yaşanan sorunların tamamının çözülemeyeceğinin bilincindedir. Ancak bu denetimlerin alan düzenlenemesine yönelik ciddi bir adım olduğuna inanmaktadır. İşyeri denetimleri Oda üye ilişkileri açısından bakıldığında, en başta firmalar ve bünyesinde çalışan meslektaşlarımızla karşılıklı konuşabilme, sorunları ilk ağızdan dinleme ve birlikte çözümler üretebilme, ilkesel çalışma kurallarını hatırlatma, alanın daha çok sahiplenilmesini sağlama gibi pek çok fayda sağlayan bir oda çalışması olmaktadır. Denetimin gücü de sürecin bilince çıkarılmasıyla görülecektir. Aksi halde, Yönetmelik kapsamındaki yaptırımları tek başına uygulamak yeterli olmayacaktır. İşyeri denetimlerine Oda Başkanlığının 2007 yılında çıkardığı genelge ile başlanmıştır. Mesleki faaliyetlerini meslek etiği ve yürürlükteki mevzuata uygun olarak sürdüren üyelerimizi, proje yapmadığı halde başkaları tarafından yapılan projelere imza atan, piyasada imzacı tabir edilen üyelere karşı korumak, Odamızın öncelikli amaçları arasında yer almaktadır. Bu bağlamda, gerçekleştirilen ilk işyeri denetimlerinde çok sayıda proje ürettiği görülen SİM lerin gerçekten proje üretip üretmediklerinin anlaşılabilmesi için Şubelerimizden, bu SİM lere ait İTB lerin; işyerinin mekansal - 136 -
Meslek ve Meslektaşlarımıza Yönelik Çalışmalar olanakları, donanımı ve personel sayısı itibariyle belirlenen proje sayısını üretmeye uygun olup olmadığının tespit edilmesi doğrultusunda ikinci denetimlerinin yapılması istenmiştir. Bu çerçevede ilk denetimler sonucunda tespit edilen sorunlu firmalara süre tanınarak ikinci denetimler yapılmış, sonrasında çoğu firmanın yönetmelik gereklerini yerine getirmeye başladıkları gözlenmiştir. Etik çalışmayan, imzacılık yapan, yapı denetim firmalarıyla birlikte çalışan işyerlerinin İşyeri Tescil Belgeleri iptal edilmiştir. Bu çalışmalar ayrıca bize şubelerimizin ne denli kurumsal kimliğe sahip olduklarını izleme ve kendi eksikliklerimizi giderme fırsatı tanımıştır. Genelgeler Aktif çalışan büroların büyük çoğunluğunun ilk denetimlerinin yapılmasından sonra, denetimlerde görülen eksiklerin tamamlanması ve soruşturmalara konu olabilecek işyerlerine yönelik Yönetmelik gereklerinin yerine getirilebilmesi için 18.12.2008 tarih ve OB.09436 sayılı genelge yayınlanmıştır. İlk denetimlerin tamamlanmasının ardından çıkan sonuçlarla Oda Başkanlığımız yeni bir yönlendirmeye daha ihtiyaç duymuş ve denetimler sırasında ve sonrasında, hukuksal bir boşluğa düşülmemesi ve sorunlu işyerlerinin SİM Yönetmeliği çerçevesinde soruşturma ve yaptırımlara tabi tutulabilmesi için 10.07.2009 tarih ve OB.04905 sayılı genelge uygulamaya konulmuştur. Böylece SİM Yönetmeliğimizin en güçlü ayaklarından biri olan denetimler, amacına daha çok hizmet eder hale getirilmiştir. İşyeri denetimlerinin daha sağlıklı yapılabilmesi için çıkarmış olduğumuz genelgelerin yanı sıra Etüt Proje Rapor Değerlendirme ve Kriter Tespit Kurulu tarafından hazırlanan TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası Proje Üretim Sürelerinin Belirlenmesi Cetveli çok sayıda proje üreten İTB lerin denetiminde önemli bir karşılaştırma kriteri olmuştur. Tarih : 18.12.2008 Sayı : OB.09436 ŞUBE BAŞKANLIĞI NA, 08.11.2007 / OB.08649 tarih ve sayılı İTB Verilen İşyerlerinde Yapılacak Denetimler Hakkında Genelge ve genelge eki 33 maddeden oluşan TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası İşyeri Bilgi Formu ile uygulanmakta olan işyeri denetimleri kapsamındaki formun, doğru bir değerlendirmeye veri teşkil edecek şekilde düzenlenmemesi nedeniyle yaşanan sıkıntıları gidermek üzere aşağıdaki açıklamalara gerek duyulmuştur. İşyeri Bilgi Formu nun aşağıdaki hususlara dikkat edilerek düzenlenmesi gerekmektedir. İşyeri denetimine gidilmeden önce mutlaka İTB üzerine kayıtlı işlerin dökümünün alınması, İşyerinin mekansal olanaklar, donanım ve personel itibariyle, İTB üzerinde kayıtlı proje miktarını üretmeye uygun olup olmadığının irdelenmesi, Formun denetçilerin görüşü ve şube görüşü hanelerinde konuyla ilgili değerlendirmelerin ayrıntılı olarak yazılması, Formun 28. maddesinde yer alan Lisanslı Bilgisayar Programları ve Versiyonları hanesinde mühendislik hizmeti verme amacıyla kullanılan bilgisayar programlarının lisanslı olup olmadığının mutlaka tespit edilmesi, İşyerinde kullanılan mühendislik hizmeti verme amaçlı bilgisayar programlarının, lisanslı olmadığının tespit edilmesi halinde SİM Yönetmeliği nin 22. maddesi gereği, eksikliğin giderilmesi için yazılı olarak 15 (onbeş) günden az olmamak üzere süre verilmesi kaydıyla uyarılması, süre sonunda yeniden yapılan denetimde, eksikliğin giderilmediğinin görülmesi halinde, ilgili dosyanın Oda Yönetim Kurulu na Bilgi Formu ve açıklayıcı üst yazı ile gönderilmesi, İşyeri bordrosu ile SİM belgeli çalışanların karşılaştırmalı incelemesinde, İTB altında ortak ya da çalışan olarak görünen SİM lerin işyerinde çalışmadıklarının ve bu durumun Şubeye bildirilmediğinin tespiti halinde, İTB belgeli işyerinin SİM Yönetmeliği nin 15. maddesi ile düzenlenen yükümlülüğünü yerine getirmesi konusunda yazılı olarak 15 (onbeş) günden az olmamak üzere - 137 -
41. Dönem Çalışma Raporu süre verilmesi kaydıyla uyarılması, süre sonunda yeniden yapılan denetimde, eksikliğin giderilmediğinin belirlenmesi halinde, ilgili dosyanın Oda Yönetim Kurulu na Bilgi Formu ve açıklayıcı üst yazı ile gönderilmesi gerekmektedir. İşyeri Bilgi Formu nda yer alan denetçilerin görüşü ve Şube görüşü bölümleri, Oda Başkanlığı nın ve ilgili kurulların kararlarına yol gösterici nitelikte olduğundan mutlaka doldurulmalı ve objektif kriterlere dayanan ayrıntılı açıklamaları içermelidir. Ayrıca, 08.11.2007 tarih OB.08649 sayılı genelgede belirtildiği üzere, Şube ve Temsilciliklerin 31 Aralık 2008 tarihine kadar kayıtlı İTB leri en az bir kez denetlemiş olmaları gerekmektedir. Şubenize kayıtlı İTB lerin denetlemesinin hangi oranda gerçekleştirildiği bilgisinin en geç 31 Aralık 2008 tarihine kadar Oda Başkanlığına iletilmesi hususunda gereğini ve bilgilerinizi önemle rica ederiz. Saygılarımızla, Gülay ÖZDEMİR Genel Sekreter Dağıtım : İMO Şube Başkanlıkları Tarih: 10.07.2009 Sayı: OB.04905 ŞUBE BAŞKANLIĞINA, İlgi: a) 08.11.2007 tarih ve OB.08649 sayılı yazı, b)18.12.2008 tarih ve OB.09436 sayılı yazı, c) 07.04.2009 tarih ve OB.02754 sayılı yazı, Serbest İnşaat Mühendisliği Hizmetleri Uygulama, Tescil, Denetim ve Belgelendirme Yönetmeliği (SİM) kapsamında, 2007 yılından itibaren gerçekleştirilmekte olan işyeri denetimlerinde yaşanan sorunlar dikkate alınarak, İşyeri Bilgi Formunun düzenlenmesinde dikkat edilmesi gereken hususları açıklayıcı bilgiler ilgi (a) ve (b) genelgelerimizle gönderilmiştir. İlgi (c) yazımız kapsamında da Şubelerimiz, bugüne kadar yapmış oldukları tüm İTB denetimlerini, bir tabloda toplayarak Oda Başkanlığına iletmişlerdir. Şubelerimizden gelen tabloların incelenmesinde, bazı işyerlerinin SİM Yönetmeliğinin öngördüğü şartları taşımadıkları görülmektedir. Şubelerimizin bugüne kadar gerçekleştirmiş oldukları işyeri denetimlerinde; SİM Yönetmeliğinin 14. maddesinde tanımlı tescile esas bilgilerdeki değişikliklerin Şubesine bildirilmediği, 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun a aykırı olarak, işyerinin bir yapı denetim firması ile ortak kullanıldığının belirlenmesi ve, İşyerinde kullanılan mühendislik hizmeti verme amaçlı bilgisayar programlarının, lisanslı olmadığı, İşyeri Bilgi Formu nun 32. maddesindeki Denetçilerin Görüşü hanesinde, denetçilerin, denetlenen İTB ye ilişkin olumsuz görüşte bulunmaları halinde, SİM Yönetmeliğinin 22. maddesinin (b) bendinin 1. ve 2. fıkraları hükümleri doğrultusunda işlem yapması gerekmektedir. SİM Yönetmeliğinin 22. maddesinin (b) bendinin 1. fıkrası, Şikâyet üzerine veya denetimler sırasında belirlenen eksiklik ve/veya aykırılığın giderilmesi için şube yönetim kurulunca 15 (on beş) günden az olmamak üzere süre verilerek yazılı ihtarda bulunulur. - 138 -
Meslek ve Meslektaşlarımıza Yönelik Çalışmalar SİM Yönetmeliğinin 22. maddesinin (b) bendinin 2. fıkrasında ise, Verilen süre içinde eksiklik ve/ veya aykırılık giderilmez ise ilgili dosya Oda Yönetim Kuruluna gönderilir. Şeklindedir. Bu bağlamda, hukuksal bir boşluğa düşülmemesi için, Şubelerimizin mutlaka anılan Yönetmelik hükümleri ve ilgi genelgelerimiz doğrultusunda aykırılığa konu durumun düzeltilmesi için ilgili İTB ye yazılı ihtarda bulunarak ikinci denetimleri gerçekleştirmeleri, aykırılığın giderilmemesi durumunda ise işyeri bilgi formlarının üst nüshaları ve ilgili tutanakların yer aldığı dosyayı bir üst yazı ile birlikte Oda Başkanlığı na iletmeleri gerekmektedir. Şubelerimizce gönderilecek dosyalar kapsamında, Sorunlu işyerlerine (İTB) ve bu işyerlerinde çalışan SİM lere, TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası Serbest İnşaat Mühendisliği Hizmetleri Uygulama, Tescil, Denetim ve Belgelendirme Yönetmeliğinin 22. maddesi hükümleri çerçevesinde gerekli işlem/ işlemler Oda Başkanlığınca tesis edilecektir. Bilgilerinizi ve gereğini önemle rica ederiz. Saygılarımızla, Gülsüm SÖNMEZ Genel Sekreter Yrd. Dağıtım: İMO Şube Başkanlıkları TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası Serbest İnşaat Mühendisliği Hizmetleri Uygulama, Tescil, Denetim ve Belgelendirme Yönetmeliği nde Yapılan Değişiklikler İnşaat mühendisliği çalışma alanları 1938 yılında çıkarılan Mühendislik ve Mimarlık Hakkında Kanun ile düzenlenmiştir. Bu kanunun, mesleki alanlarımızın geleceğinin planlanmasına engel olduğunun bilincinde olan Odamız, SİM Yönetmeliğini hazırlamıştır. 01.01.2006 tarihinde yürürlüğe giren SİM Yönetmeliği, kısa sürede meslek alanımızın düzenlenmesi konusunda etkili bir mekanizma olduğunu göstermiştir. Çarpık kentleşme, sağlıksız yapılaşma, üniversitelerde verilen niteliği tartışılır eğitim, yapı üretim sürecinin denetimsizliği gibi sorunların çözümüne dönük çabalarımız yasal sınırlılıklar nedeniyle olumsuz etkilenmektedir. Tam da bu noktada, SİM Yönetmeliğinin uygulanmaya başlanmasının üçüncü yılında Danıştay 8. Dairesinin almış olduğu kararla karşılaşılmıştır. Danıştay 8. Dairesi 01.04.2009 tarih ve 2008/11038 ile 2009/1182 esas nolu kararları gereği; SİM Yönetmeliğinin 7, 10/1-ç,d, 10/2-c,ç,d ve 18/d maddeleri ile Yönetmelik eki Kredilendirmeye Esas Puan Dağılım Cetveli nin yürütmesinin durdurulmasına karar vermiştir. Danıştay 8. Dairesinin yürütmeyi durdurma kararının gerekçesinde, 6235 sayılı TMMOB Yasasının ilgili hükümlerine gönderme yapan şu ifadeler yer almaktadır: Yukarıda alıntısı yapılan Anayasa ve Yasa kurallarından da anlaşılacağı üzere, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının; meslek mensuplarının ve mesleki faaliyetten yararlananların karşılıklı hak ve menfaatlerini koruyarak belli bir meslek disiplini sağlama amacına yönelik olarak örgütlenmiş olduğu açıktır. Bu kapsamda İnşaat Mühendisleri Odasının serbest çalışan inşaat mühendislerinin etkinliklerini denetlemek ve serbest inşaat mühendisliği hizmetlerinin esaslarını, mesleki deneyim, kapasite ve yeterlilik açısından değerlendirmekle görevli olduğu açıktırç Yasada öngörülmeyen bir yükümlülüğün yönetmelikle getirilmesi hukuken mümkün değildir. 3458 ve 6235 sayılı yasalarda belirtildiği üzere ilgili meslek odalarına, meslek mensuplarının faaliyetlerine devam edebilmesi için; meslek içi eğitim almaları veya akademik unvan edinmeleri, belli zaman aralığında belli sayıda işi bitirmeleri gibi yükümlülükler getirilmesi konusunda bir yetki verilmemiştir. - 139 -