Turunçgil yaprak galerigüvesi, Phyllocnistis citrella (Stainton, 1856) (Lepidoptera: Gracillariidae) nın parazitoiti Citrostichus phyllocnistoides

Benzer belgeler
EĞİTİM BİLGİLERİ Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü - ADANA Çukurova Üniversitesi, Ziraat Fakültesi- ADANA

Yrd.Doç.Dr. NAİME ZÜLAL ELEKCİOĞLU

Doç.Dr. NAİME ZÜLAL ELEKCİOĞLU

DOI: /teb Türk. entomol. bült., 2016, 6 (2): ISSN X

Araştırma Makalesi. Ali GÜNCAN 1 Zeynep YOLDAŞ 2 Türkan KOÇLU 3 ÖZET. Anahtar Sözcükler: Phyllocnistis citrella, turunçgil, İzmir, zararlı durumu

Orijinal araştırma (Original article)

FARKLI SICAKLIKLARIN AVCI BÖCEK SCYMNUS SUBVILLOSUS (GOEZE) (COLEOPTERA: COCCINELLIDAE) UN ERGİN ÖNCESİ DÖNEMLERİNİN ÖLÜM ORANLARINA ETKİLERİ *

ÖZGEÇMİŞ. Adı-Soyadı : Miray DURLU KÜLBAŞ. Doğum Yeri : Beyoğlu-İstanbul. Doğum Tarihi : Medeni Hali : Evli. Yabancı Dili : İngilizce

Yafes YILDIZ, Azize TOPER KAYGIN 1 ÖZET

FARKLI SICAKLIKLARIN AVCI BÖCEK Cheilomenes propinqua (Mulstant) (COLEOPTERA:COCCINELLIDAE) NIN ERGİN ÖNCESİ DÖNEMLERİNİN ÖLÜM ORANLARINA ETKİLERİ*

Süleyman Demirel Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bitki Koruma Bölümü, 32200, Isparta. Ahmet AKSOY, İsmail KARACA *

Celalettin GÖZÜAÇIK 2 Abdurrahman YİĞİT 3

Doğu Akdeniz Bölgesi nar bahçelerinde Harnup güvesi [Ectomyelois ceratoniae Zell., 1839 (Lepidoptera: Pyralidae)] nin ergin popülasyon değişimi

ISPARTA YÖRESİNDE Thaumetopoea pityocampa (Den. & Schiff.) (Lep.: Thaumetopoeidae) NIN YUMURTA KOÇANLARI ÜZERİNE ARAŞTIRMALAR.

Görev Yeri Unvanı Sınıf. Biyoloji Manisa Merkez Bilim ve Sanat Merkezi

ORNEMENTAL HORTİKÜLTÜR &ÇİÇEK TASARIMI

Türkiye Biyolojik Mücadele Dergisi 2015, 6 (2): Turkish Journal of Biological Control Orijinal araştırma (Original article)

ÖZET. Yüksek Lisans Tezi. Đmge Đ. TOKBAY. Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı

Hatay İli Heterocera (Lepidoptera) Faunasına Katkılar

BİYOLOJİK SAVAŞ. Kültür bitkilerinde zararlı organizmalara karşı doğal düşmanlarının kullanılmasıdır.

PARAZİTOİT CALES NOACKI HOWARD (HYMENOPTERA: APHELINIDAE) NİN KONUKÇULARI VE DOĞADAKİ YILLIK DÖL SAYISI

SÜNENĠN YUMURTA PARAZĠTOĠTĠ, TRISSOLCUS SEMISTRIATUS (NEES) (HYMENOPTERA: SCELIONIDAE) DA TÜR ĠÇĠ REKABET VE SÜPERPARAZĠTĠZM ÜZERĠNE ARAġTIRMALAR

Ç.Ü Fen Bilimleri Enstitüsü Yıl:2008 Cilt:17-3

Bazı Ceviz (Juglans regia L.) Çeşitlerinin Çimlenme ve Çöğür (Anaçlık) Gelişme Performanslarının Belirlenmesi

Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Derim Dergisi, 2008,25(2):13-23 ISSN

Türk. biyo. müc. derg., 2014, 5 (2): Orijinal araştırma (Original article)

Coccidoxenoides perminutus Girault (Hymenoptera: Encyrtidae) un Planococcus citri Risso (Hemiptera: Pseudococcidae) üzerinde yaģam çizelgesi

Malatya ili kayısı bahçelerinde yeni bir zararlı Eurytoma schreineri Schreiner (Hymenoptera:Eurytomidae)

Dryocosmus kuriphilus(kestane gal arısı)sürvey Talimatı. Dryocosmuskuriphilus(Yasumatsu) (Kestane gal arısı)

Doğa koşullarında Portakal güvesi [Cryptoblabes gnidiella Mill., 1867 (Lepidoptera: Pyralidae)] nin biyolojisi üzerinde araştırmalar 1

zeytinist

Sıvı azotta depolanmış Ephestia kuehniella Zeller yumurtalarını kullanarak Trichogramma pintoi Voegele nin kitle üretimi 1

zeytinist

Arboridia adanae (Dlabola, 1957) (Hemiptera: Cicadellidae) nin Öküzgözü Asma Çeşidindeki Zararının Belirlenmesi İnanç Özgen 1* Yusuf Karsavuran 2

Çanakkale ilinde Domates güvesi Tuta absoluta (Meyrick 1917), (Lepidoptera: Gelechiidae) nin konukçuları ve bulaşma oranının belirlenmesi 1

Azize Toper Kaygın Accepted: January ISSN : azize_toper@yahoo.com Bartin-Turkey

ISSN: Yıl /Year: 2017 Cilt(Sayı)/Vol.(Issue): 1(Özel) Sayfa/Page: Araştırma Makalesi Research Article

makalenin özettir Bu makalenin özettir Bu makalenin özettir Bu makalenin özettir Bu makalenin özettir

KİŞİSEL BİLGİLER. Ziraat Fakültesi- Bitki Koruma Bölümü Entomoloji Anabilim Dalı -2011

FEN ve MÜHENDİSLİK BİLİMLERİ DERGİSİ

Üniversitesi, Ziraat Fakultesi, Bahçe Bitkileri Bolumu Balcalı, Adana. (Sorumlu Yazar)

Akdeniz Meyvesineği. N. Zülal ELEKÇİOĞLU¹ ¹Adana Zirai Mücadele Araştırma Enstitüsü

Türk. biyo. müc. derg., 2011, 2 (1): Orijinal araştırma (Original article)

Turunçgil bahçelerinde yaprakbiti parazitoiti Binodoxys angelicae (Haliday) (Hymenoptera: Braconidae) ya bazı insektisitlerin etkileri

Araştırma Makalesi/Article

Türk. Biyo. müc. derg., 2011, 2 (2): Orijinal araştırma (Original article)

Arboridia adanae (Dlabola) (Hemiptera: Cicadellidae) nin populasyon değişimine ve zarar oranına farklı üzüm çeşitlerinin etkisi 1

T.C. MEHMET AKİF ERSOY ÜNİVERSİTESİ Fen-Edebiyat Fakültesi

BİYOLOJİK MÜCADELE. Kültür bitkilerinde zararlı organizmalarakarşı doğal düşmanlarının insan katkısıyla kullanılmasıdır.

SOĞUKTA DEPOLAMANIN FARKLI KONUKÇULARDA YETİŞEN Trichogramma evanescens Westwood (HYM: TRICHOGRAMMATIDAE) in FARKLI EVRELERİ ÜZERİNE ETKİLERİ ÖZET

Halil BOLU 4 SUMMARY ÖZET

Örnekleme Süreci ve Örnekleme Yöntemleri

Summary. Murat MUŞTU * Neşet KILINÇER *

Iğdır İlinin Hayvansal Atık Kaynaklı Biyogaz Potansiyeli. Biogas Potential from Animal Waste of Iğdır Province

BİYOLOJİK MÜCADELE. Dr. Bilgin GÜVEN

ANTALYA İLİNDE NAR ZARARLILARI ÜZERİNE ARAŞTIRMALAR: GÖVDE VE DALLARDA ZARAR YAPANLAR

Yalova da (Türkiye) Kestane gal arısı, Dryocosmus kuriphilus Yasumatsu (Hymenoptera: Cynipidae)'nin doğal düģman faunası hakkında ilk kayıtlar

Mahmut İSLAMOĞLU 1 * Summary

Türk. biyo. müc. derg., 2014, 5 (2): Orijinal araştırma (Original article)

AMERİKAN BEYAZ KELEBEĞİ (Hyphantria cunea (Dry.)) ÜZERİNE BİYOLOJİK VE MORFOLOJİK ARAŞTIRMALAR * Erol AKKUZU 1 Torul MOL 2

Diyarbakır, Elazığ ve Mardin illeri badem ağaçlarında zararlı Agrilus roscidus

Önceden Tahmin ve Erken Uyarı

Araştırma Makalesi/Research Article Derim, 2014, 31 (1):35-49

Halil BOLU İnanç ÖZGEN. Yayın Geliş Tarihi: Yayın Kabul Tarihi:

Yumurta Parazitoidi Trichogramma evanescens Westwood (Hymenoptera: Trichogrammatidae) in Farklı Biyolojik Dönemleri Üzerine Ultraviyole nin Etkisi

Besin Durumunun Helicoverpa armigera (Hüb.) (Lepidoptera: Noctuidae) Üzerinde Yetiştirilen Hyposoter didymator

Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 3(2): 52-59, 2008 ISSN

Erbey, M., Bazı Dysmachus (Diptera: Asilidae) türlerinin spermateka yapıları.

Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakultesi Bahçe Bitkileri Bolumu Selçuklu/KONYA (Sorumlu Yazar)

Dr. Yasemin GÜLER. Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Gayret Mah., Fatih Sultan Mehmet Bulvarı, No:66, Yenimahalle- Ankara

2017 YILI TEMMUZ AYI FAALİYET RAPORU

Pimpla turionellae (Linnaeus,1758) (Hymenoptera: Ichneumonidae) DA BAĞIL NEMİN YUMURTA VERİMİ, AÇILIMI VE LARVAL GELİŞİM SÜRESİNE ETKİSİ

6. Seçilmiş 24 erkek tipte ağacın büyüme biçimi, ağacın büyüme gücü (cm), çiçeklenmenin çakışma süresi, bir salkımdaki çiçek tozu üretim miktarı,

Aphis gossypii Glover (Hemiptera: Aphididae) nin önemli bir parazitoidi Lysiphlebus testaceipes (Cresson) (Hymenoptera: Braconidae) in

Türkiye de yeni bir sedir zararlısı Dichelia cedricola (Diakonoff) 1974 (Lep.: Tortricidae) nın biyolojisi, zararı ve doğal düşmanları

YURTDIŞI GEÇİCİ GÖREV DÖNÜŞÜ BİLGİLENDİRME TOPLANTISI

BAZI LİMON ÇEŞİTLERİNİN YILLARI ARASINDA ANTALYA EKOLOJİK KOŞULLARINDA GÖSTERDİKLERİ VERİM VE POMOLOJİK ÖZELLİKLER

ORGANIC FARMING IN TURKEY

YABANCI DİL BİLGİSİ Yabancı Dil / Derecesi KPDS ÜDS TOEFL IELTS

Adnan Menderes Üniversitesi. Ankara Üniversitesi

T.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

EGE ÜNĠVERSĠTESĠ BĠLĠMSEL ARAġTIRMA PROJE KESĠN RAPORU EGE UNIVERSITY SCIENTIFIC RESEARCH PROJECT REPORT. PROJE NO: 2013 FEN 010 (Yüksek Lisans)

YURT DIŞINDAKİ ÜNİVERSİTELERDE PEYZAJ MİMARLIĞI MÜFREDATLARI

Türk. biyo. müc. derg., 2010, 1 (2): Orijinal araştırma (Original article)

Mehmet MAMAY 1 Atilla ÇAKIR 2 SUMMARY

Yusuf KARSAVURAN 2 Mustafa GÜCÜK 2

Tarım Bilimleri Dergisi Tar. Bil. Der. Dergi web sayfası:

Bracon hebetor (Say) (Hymenoptera: Braconidae) erginlerinde konukçu türünün ve besin tipinin ömür uzunluğuna etkisi

Manisa İlinde Sanayi Domatesi Üretim Alanlarında Görülen Thysanoptera Takımına Ait Türlerin Saptanması Üzerinde Araştırmalar 1

Aydın İli Çilek Alanlarında Saptanan Noctuidae (Lepidoptera) Familyası Türleri, Yayılışı, Zararı ve Popülasyon Dalgalanmaları Üzerinde Çalışmalar

Anoplophora chinensis(turunçgil uzun antenli böceği) Sürvey Talimatı

KÜTÜPHANE İNGİLİZCE DERGİ LİSTESİ

BAZI ARMUT ÇEŞİTLERİNİN ARMUT PSYLLİDİ, CACOPSYLLA PYRI (L.) (HOM., PSYLLIDAE) YE DUYARLILIK DÜZEYLERİ *

Kahramanmaraş İli Kışlak ve Buğday Alanlarında Süne Ergin Parazitoid (Diptera; Tachinidae) Türleri ile Parazitleme Oranlarının Belirlenmesi

ÖZGEÇMİŞ. Yıl Unvanı Görev Yeri Arş. Gör. Fen Edebiyat Fakültesi Giresun Üniversitesi 2000-

Malatya İli Kayısı Alanlarında Bulunan Forficula auricularia (Linnaeus, 1758) nın Populasyon Değişimleri

T"RK~YE B~L~MSEL YE TEKNOLOJ~K ARASTIRMA KURUMU

Doğu Akdeniz Bölgesi nde altıntop bahçelerinde Turunçgil unlubiti [(Planococcus citri) (Risso) (Hemiptera: Pseudococcidae)] nin popülasyon değişimi 1

KEMER BARAJ GÖLÜ'NDEKİ Cypr nus carpio L., 1758'NUN BAZI BİYOLOJİK ÖZELLİKLERİ

Bazı Böğürtlen ÇeĢitlerinde Budamanın Verim ve Meyve Kalite Özellikleri Üzerindeki Etkileri

Transkript:

BİTKİ KORUMA BÜLTENİ 2013, 53(4):191-198 ISSN 0406-3597 Turunçgil yaprak galerigüvesi, Phyllocnistis citrella (Stainton, 1856) (Lepidoptera: Gracillariidae) nın parazitoiti Citrostichus phyllocnistoides (Narayanan, 1960) (Hymenoptera: Eulophidae) in konukçuları ve bazı biyolojik özellikleri 1 Naime Z. ELEKÇĠOĞLU 2 Nedim UYGUN 3 SUMMARY Hosts and some biological characteristics of Citrostichus phyllocnistoides Narayanan (Narayanan, 1960) (Hymenoptera: Eulophidae), a parasitoid of Citrus leafminer, Phyllocnistis citrella (Stainton, 1856) (Lepidoptera: Gracillariidae) This study was carried out to determine the hosts and annual number of generation of Citrostichus phyllocnistoides (Narayanan, 1960) (Hymenoptera: Eulophidae), a specific parasitoid of citrus leafminer, Phyllocnistis citrella (Stainton, 1856) (Lepidoptera: Gracillariidae) in eastern Mediterranean region in 2007-2008. To determine the other hosts of the parasitoid, infected plant samples were collected on Mercurialis annua L., Sinapis arvensis L. and Sonchus oleraceus L. plants and cultured in the laboratory to reach to adult stage of parasitoid. Also, cage studies were conducted under field conditions on M. annua plants infected with larvae of Liriomyza spp. to search whether the parasitoid parasitize these leaf miners. The studies to determine annual generation number of C. phyllocnistoides were carried out with citrus saplings infected with III. instar larvae of P. citrella. It is determined that Liriomyza spp. were not the host of C. phyllocnistoides in eastern Mediterranean region and the parasitoid gave 15 generations per year in Adana. Key words: Citrostichus phyllocnistoides, Phyllocnistis citrella, biological control, host, generation number ÖZET Bu çalıģma, Turunçgil yaprak galerigüvesi, Phyllocnistis citrella (Stainton, 1856) (Lepidoptera: Gracillariidae) nın spesifik parazitoiti Citrostichus phyllocnistoides 1 Bu çalıģmanın bir kısmı104o526 nolu TÜBITAK projesinin bir bölümüdür 2 Biyolojik Mücadele AraĢtırma Ġstasyonu Müdürlüğü, 01321, Yüreğir, ADANA 3 Çukurova Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bitki Koruma Bölümü, 01380, Sarıçam, ADANA Sorumlu Yazar (Corresponding author) e-mail: nelekcioglu@yahoo.com Yazının Yayın Kuruluna GeliĢ Tarihi (Received): 25.07.2013 191

Turunçgil yaprak galerigüvesi, Phyllocnistis citrella (Stainton, 1856) (Lepidoptera: Gracillariidae) nın parazitoiti Citrostichus phyllocnistoides (Narayanan, 1960) (Hymenoptera: Eulophidae) in konukçuları ve bazı biyolojik özellikleri (Narayanan, 1960) (Hymenoptera: Eulophidae) in konukçularının ve yıllık döl sayısının belirlenmesi amacıyla Doğu Akdeniz Bölgesi nde 2007-2008 yıllarında yürütülmüģtür. Parazitoitin diğer konukçularının belirlenmesi için, Mercurialis annua L., Sinapis arvensis L. ve Sonchus oleraceus L. bitkilerinden örnekler toplanmıģ, laboratuvarda kültüre alınarak parazitoit ergini elde edilmeye çalıģılmıģtır. Ayrıca doğa koģullarında Liriomyza spp. larvalarıyla bulaģık M. annua bitkilerinde kafes denemeleri yapılarak, C. phyllocnistoides in bu galerisineklerini parazitleyip parazitlemediği araģtırılmıģtır. C. phyllocnistoides in yıllık döl sayısının belirlenmesi çalıģması, P. citrella nın III. dönem larvalarıyla bulaģık turunçgil fidanlarında gerçekleģtirilmiģtir. ÇalıĢma sonucunda, Doğu Akdeniz Bölgesi nde Liriomyza spp. nin C. phyllocnistoides in konukçusu olmadığı ve parazitoitin Adana da yılda 15 döl verdiği belirlenmiģtir. Anahtar kelimeler: Citrostichus phyllocnistoides, Phyllocnistis citrella, biyolojik mücadele, konukçu, döl sayısı GĠRĠġ Ülkemizin genç turunçgil bahçelerinde, mücadeleyi gerektiren zararlı etmenlerin baģında Turunçgil yaprak galerigüvesi, Phyllocnistis citrella Stainton (Lepidoptera: Gracillariidae) gelmektedir. Bu zararlı ülkemizde ilk olarak 1994 yılında görülmüģ, çok hızlı çoğalma ve yayılma özelliğinden dolayı önemli zararlara neden olmuģtur (Uygun ve ark. 1995). P. citrella üzerine yapılan çalıģmalarda zararlının bazı biyolojik ve ekolojik özellikleri saptanarak, doğal düģmanları belirlenmiģtir (Elekçioğlu 2001). Bu doğal düģmanlardan Citrostichus phyllocnistoides Narayanan (Hymenoptera: Eulophidae) zararlının spesifik parazitoiti olup (Schauff et al. 1998) ülkemizde ilk kez 1998 yılında saptanmıģtır. C. phyllocnistoides, bir ektoparazitoit olup diģi ve erkek bireylerin boyları ortalama 0.82±0.12 mm, kanat açıklıkları ortalama 1.43±0.15 mm ve siyah renklidirler (Kernasa et al. 2008). Daha sonraki yıllarda yapılan çalıģmalarda C. phyllocnistoides in zararlının en yaygın ve en etkili parazitoiti durumuna geldiği belirlenmiģtir (Elekçioğlu and Uygun 2006). C. phyllocnistoides in P. citrella nın biyolojik mücadelesinde en etkili doğal düģmanlardan biri olduğu ve zararlının mücadelesinde Ġspanya, Çin, Yunanistan gibi birçok ülkede baģarılı bir Ģekilde kullanıldığı farklı araģtırıcılar tarafından da bildirilmiģtir (Noyes 1998, Marquez et al. 2003, Vercher et al. 2003, Garcia-Marí et al. 2004, Wang et al. 2006, Kalaitzaki et al. 2011). C. phyllocnistoides in P. citrella nın spesifik bir parazitoiti olduğunun bilinmesinin yanında, bazı Lepidopter larvalarını ve Liriomyza türlerini de parazitlediği bildirilmektedir (Massa et al. 2001, Rizzo et al. 2006). Biyolojik mücadelede kullanılan ve doğal faunada yer alan doğal düģmanların daha etkin ve doğada daha yüksek popülasyonlarda tutulabilmeleri, popülasyonlarını sürdürebilmeleri, geliģtirebilmeleri ve etkinliklerini artırabilmelerinde ekosistemde bunların alternatif av ve konukçularının bulunması önemlidir (Hassan 1994). Özellikle tarım alanlarının içinde veya tarla kenarlarında yabani bitkilerin korunması, Ģerit Ģeklinde hasat, farklı ürünlerin iç içe yetiģtirilmesi yoluyla agro-ekosistem içinde çeģitlilik sağlanması, vb. doğal çeģitlilik kadar önemlidir. Bununla birlikte esas olan, tarım 192

Elekçioğlu N. Z. ve Uygun N., Bitki Koruma Bülteni, 53(4), 2013 alanlarındaki zararlıların parazitoit ve predatörü olan türlerin yıl boyunca varlıklarını sürdürebilmelerine imkân sağlayan fauna ve flora çeģitliliğinin ekosisteme katılmasıdır. C. phyllocnistoides in biyolojik mücadelesinde tüm dünyada ve ülkemizde baģarısının bilinmesinin yanı sıra, parazitoitin daha iyi tanınabilmesi, P. citrella dan baģka konukçusunun bulunup bulunmadığı, Doğu Akdeniz Bölgesi nde doğada kaç döl verdiğinin belirlenmesi amacıyla bu çalıģma ele alınmıģtır. MATERYAL VE METOT ÇalıĢmanın ana materyalini galerisinekleri ile bulaģık Mercurialis annua L. (Yer fesleğeni), Sinapis arvensis L. (Yabani hardal) ve Sonchus oleraceus L. (Adi eģek marulu) bitki örnekleri, P. citrella ile bulaģık turunç fidanları, C. phyllocnistoides bireyleri ile denemelerde kullanılan laboratuvar ve arazi malzemeleri oluģturmuģtur. Citrostichus phyllocnistoides Narayanan in konukçularının saptanması C. phyllocnistoides in P. citrella dıģında konukçularını belirlemek amacıyla, 2007-2008 yılları Haziran-Ekim ayları arasında dört turunçgil bahçesinde: [Hatay (Dörtyol- Tarım ĠĢletmesi Müdürlüğü), Adana (Balcalı-Ç.Ü.Z.F. AraĢtırma ve Uygulama Çiftliği), Adana (Biyolojik Mücadele AraĢtırma Ġstasyonu), Mersin (Erdemli- Alata Bahçe Kültürleri AraĢtırma Ġstasyonu)] periyodik olmayan arazi çalıģmaları gerçekleģtirilmiģtir. Belirlenen bahçelerin içerisinden veya çevresinden galerisineği larvaları ile bulaģık M. annua, S. arvensis ve S. oleraceus yaprak örnekleri toplanmıģtır. BulaĢık yaprak örnekleri laboratuvara getirilmiģ, sap kısımlarına ıslak pamuk parçaları sarılarak her biri ayrı ayrı petrilerde kültüre alınmıģtır (Çıkman et al. 2006). Petriler 25±2ºC sıcaklık, %70+5 orantılı nem ve 14 saat aydınlatmalı iklim odalarına yerleģtirilmiģtir. Günlük kontrollerle bulaģık yaprak örnekleri üzerindeki parazitlenme belirtisi gösteren bireylerden parazitoit ergininin çıkıģı sağlanmaya çalıģılmıģtır. Ergin parazitoit elde edilmesi durumunda, bu erginler teģhisli C. phyllocnistoides müze materyalleri ile karģılaģtırılmıģtır. Elde edilen bu parazitoitlerin C. phyllocnistoides olup olmama durumuna göre doğada parazitoitin galerisineklerini parazitlediği veya parazitlemediği kanısına varılmıģtır. Ayrıca, 2008 yılı Haziran-Ağustos aylarında, Biyolojik Mücadele AraĢtırma Ġstasyonu Müdürlüğü ne ait turunçgil bahçesinde, üzerinde galerisineklerinin larva zararının bulunduğu M. annua bitkilerinin üzerine tahta kafesler (40 cm x 40 cm x 80 cm h) yerleģtirilerek üzerleri tül ile örtülmüģtür. Bu Ģekilde hazırlanmıģ 10 kafesin herbiri içerisine, iklim odasında Argov and Rossler (1998) e göre üretimi yapılan C. phyllocnistoides erginlerinden emgi tüpü yardımıyla toplanan toplam 100 er (50 ve 50 ) birey salınmıģtır. Parazitoitler yumurta bırakmaları için üç gün bu bitkilerle tutulduktan sonra kafesler üzerindeki tüller kaldırılmıģ, kafes 193

Turunçgil yaprak galerigüvesi, Phyllocnistis citrella (Stainton, 1856) (Lepidoptera: Gracillariidae) nın parazitoiti Citrostichus phyllocnistoides (Narayanan, 1960) (Hymenoptera: Eulophidae) in konukçuları ve bazı biyolojik özellikleri içerisindeki parazitoitlerin ortamdan uzaklaģması sağlandıktan sonra kafesler üzerine tekrar tül örtülmüģtür. Günlük kontroller yapılarak yabancı otlar üzerindeki galerisineklerinden zararlı veya parazitoit ergini çıkıģı gözlenmiģtir. Parazitlenip parazitlenmeme durumuna göre galerisinekleri konukçu ya da konukçu değil olarak kabul edilmiģlerdir. Citrostichus phyllocnistoides in Doğu Akdeniz Bölgesi koģullarında doğadaki yıllık döl sayısının saptanması C. phyllocnistoides in doğada yıllık döl sayısını saptamak amacıyla 2007-2008 yıllarında Biyolojik Mücadele AraĢtırma Ġstasyonu na ait turunçgil bahçesinde bir deneme kurulmuģtur. Bu amaçla öncelikle polietilen torbalara dikili taze sürgün vermiģ turunç fidanları, Argov and Rossler (1998) e göre üretim yapılan P. citrella üretim odalarında bir gün süre ile bekletilerek zararlının fidanlar üzerine yumurta bırakmaları sağlanmıģtır. Fidanlar zararlı ile bulaģtırıldıktan sonra ortamdan uzaklaģtırılmıģ ve üzerindeki P. citrella bireyleri C. phyllocnistoides in parazitlemede öncelikle tercih ettiği III. larva dönemine (Garcia-Mari et al. 2004, Wang et al. 2006) gelinceye kadar farklı bir iklim odasında bekletilmiģtir. Daha sonra bu fidanlar turunçgil bahçesinde bir kafes (40cm x 40cm x 80cm h) içerisine yerleģtirilmiģtir. Kafesler içerisine bol miktarda C. phyllocnistoides erginleri salınarak bir gün süreyle (24 saat) P. citrella nın parazitlenmesi sağlanmıģtır. Doğada bu Ģekilde ilk bulaģtırma sağlandıktan sonra, P. citrella bireylerinin her gün 40x lik ıģıklı el lupuyla kontrolleri yapılarak zararlı larvalarının C. phyllocnistoides tarafından parazitlenip parazitlenmediği kontrol edilmiģtir. ParazitlenmiĢ P. citrella larvaları iģaretlenmiģ ve bu bireylerden ilk parazitoit çıkıģı ile birlikte bu fidanlar çıkarılıp yerine aynı gün parazitlenmesi için üzerinde III. larva dönemindeki P. citrella bireyleri bulunan yeni fidanlar konulmuģtur. Bu çalıģmaya yıl boyunca devam edilmiģ ve böylece parazitoitin bir yılda kaç döl verdiği ortaya çıkarılmıģtır. SONUÇLAR Citrostichus phyllocnistoides Narayanan in konukçularının saptanması Yapılan çalıģma sonucunda galerisineği larva zararı belirtisi gösteren M. annua, S. arvensis ve S. oleraceus bitkilerinden Liriomyza türleri erginleri elde edilmiģtir. Ancak, bu örneklerden C. phyllocnistoides ergini elde edilememiģtir. Bunun yanında doğa koģullarında yapılan kafes denemelerinde de adı geçen parazitoit elde edilememiģ ve C. phyllocnistoides in bu galerisineklerinin larvalarını parazitlemediği kanaatine varılmıģtır. Zararlı erginlerinin tür teģhisleri yaptırılmamıģtır. 194

Elekçioğlu N. Z. ve Uygun N., Bitki Koruma Bülteni, 53(4), 2013 Citrostichus phyllocnistoides in Doğu Akdeniz Bölgesi koģullarında doğadaki yıllık döl sayısının saptanması C. phyllocnistoides in yıllık döl sayısını saptama çalıģmalarına 2007 yılı Eylül ayında baģlanmıģtır. Parazitoitin 2007 Eylül- 2008 Eylül tarihleri arasında verdiği döl sayısı Çizelge 8 de verilmiģtir. ÇalıĢma süresi boyunca parazitoit toplam 15 döl vermiģtir. Çizelge 8 den de görüleceği üzeri parazitoit bir dölünü en uzun 139 gün ile kıģ aylarında, en kısa ise 12 gün ile temmuz-ağustos aylarında vermiģtir. C. phyllocnistoides in Adana da doğa koģullarında bir yıl içerisinde 15 döl verdiği Çizelge 1 den görülmektedir. Çizelge 1. Citrostichus phyllocnistoides in 2007-2008 yıllarında Adana da doğal koģullarda verdiği döl sayısı Döl Günlük Sıcaklık ( C) Sayı BaĢlangıç Süre BitiĢ tarihi tarihi (gün) Ort. Min. Max. 1 08.09.2007 23.09.2007 15 26.2 20.0 33.3 2 23.09.2007 14.10.2007 21 25.5 20.0 38.8 3 14.10.2007 10.11.2007 27 19.9 15.1 27.0 4 10.11.2007 28.03.2008 139 11.2 6.8 17.7 5 28.03.2008 25.04.2008 28 19.1 13.5 25.4 6 25.04.2008 19.05.2008 24 19.5 14.0 25.3 7 19.05.2008 05.06.2008 17 26.1 19.6 32.3 8 05.06.2008 19.06.2008 14 25.8 20.4 30.9 9 19.06.2008 02.07.2008 13 30.9 24.4 38.0 10 02.07.2008 15.07.2008 13 28.9 23.8 33.9 11 15.07.2008 27.07.2008 12 29.4 26.1 34.1 12 27.07.2008 08.08.2008 12 29.5 25.8 35.0 13 08.08.2008 20.08.2008 12 31.4 27.7 36.4 14 20.08.2008 02.09.2008 13 29.9 25.5 36.1 15 02.09.2008 16.09.2008 14 28.7 23.7 34.8 TARTIġMA VE KANI Parazitoit ve predatör türler, ekosistemde av ve konukçularının beslenme veya yumurta bırakmaları için uygun biyolojik dönemde olmadığı veya hiç bulunmadığı durumlarda baģka yerlerde yaģamak zorundadır. Üretim alanının çevresinde veya içinde alternatif konukçuların varlığı, parazitoit ve predatör popülasyonlarının yıl boyunca o ortamda yaģamını sürdürmelerine yardımcı olur. Alternatif konukçuların sağlanması, parazitoitler ile konukçuları arasındaki uyuma, parazitoit dağılımını geliģtirmeye ve parazitoit popülasyonlarında tür içi rekabeti azaltmaya yardımcı olabilir (Van den Bosch and Telford 1964). Alternatif konukçular yabani bitkiler üzerinde beslenen, ekonomik yönden önemsiz türler veya farklı bir ürün üzerinde beslenen diğer arthropodlar olabilir. 195

Turunçgil yaprak galerigüvesi, Phyllocnistis citrella (Stainton, 1856) (Lepidoptera: Gracillariidae) nın parazitoiti Citrostichus phyllocnistoides (Narayanan, 1960) (Hymenoptera: Eulophidae) in konukçuları ve bazı biyolojik özellikleri Bu çalıģmada, literatür bilgileri göz önünde bulundurularak, C. phyllocnistoides in Doğu Akdeniz Bölgesi turunçgil alanlarında konukçusu P. citrella dan baģka konukçusu olup olmadığı araģtırılmıģtır. ÇalıĢma sonucunda, C. phyllocnistoides Liriomyza spp. üzerinde saptanamamıģtır. C. phyllocnistoides in M. annua, S. arvensis ve S. oleraceus üzerindeki Liriomyza spp. den elde edilememesi; ana konukçusu P. citrella nın populasyonunun yeterince yüksek olmasından dolayı baģka bir konukçuya gereksinimi olmadığı Ģeklinde düģünülebilir. C. phyllocnistoides in konukçularının belirlenmesi konusunda yapılan diğer çalıģmalarda; Ġtalya da parazitoitin Parietaria diffusa M. et K. üzerindeki Cosmopterix pulcherimella Chambers (Lepidoptera: Cosmopterigidae) dan ve M. annua üzerindeki bir Liriomyza türünden elde edildiği ve C. pulcherimella yı %8.3 ve Liriomyza türünü de %3.3 gibi düģük oranda parazitlediği bildirilmektedir. Ancak 48 potansiyel konukçu türü üzerinde gerek laboratuvar gerekse de doğa koģullarında yapılan çalıģmalarda, C. phyllocnistoides in P. citrella dan baģka konukçuya hareketinin olmadığı saptanmıģtır (Rizzo et al. 2006). Bununla birlikte, C. phyllocnistoides, Sicilya da Pistacia lentiscus L. üzerindeki Acalyptris minimella (Rebel) (Lepidoptera: Nepticulidae) üzerinde, Ürdün de Rubus ulmifolius Schott ile beslenen Stigmella sp. (Lepidoptera: Nepticulidae) ve Salix alba L. üzerinde tanımlanmamıģ bir nepticulid üzerinde (Massa et al. 2001, Rizzo 2003, LoDuca et al. 2002), Hindistan da Diospyros melanoxylon (Roxb.) üzerinde beslenen Trioza obsoleta Buckton (Homoptera: Psyllidae) da da belirlenmiģtir (Dash and Das 1997). Bu çalıģmada, C. phyllocnistoides in Adana da doğal koģullarda bir yıl içerisinde 15 döl verdiği belirlenmiģtir. Parazitoitin doğa koģullarında yılda kaç döl verdiği konusunda farklı ülkelerde yapılmıģ bir çalıģmaya rastlanmamıģtır. Ancak, parazitoitin laboratuvar koģullarında farklı sıcaklıklardaki geliģme sürelerinden faydalanarak hazırlanan regresyon denklemi ile iklim verilerinden yararlanılarak hesaplanan teorik döl sayısı (Kansu 1967, Urbanaja et al. 2003) 16 olarak belirlenmiģtir. Pratikte elde edilen döl sayısı (15 Döl), teorik olarak hesaplanan ile birbirine oldukça yakın bulunmuģtur. KAYNAKLAR Argov Y. and Rossler Y. 1998. Rearing methods for the citrus leafminer Phyllocnistis citrella Stainton and its parasitoids in Israel. Biological Control, 11, 18-21. Çıkman E., Beyarslan A. and Civelek H. S. 2006. Parasitoids of leafminers (Diptera: Agromyzidae) from Southeast Turkey with 3 New Records. Turkish Journal of Zoology, 30, 167-173. Dash P.C. and Das A.K. 1997. Arthropod fauna associated with kendu, Diospyros melanoxylon (Roxb.) (Ebenaceae) in Orissa. Insect Environment, 3, 71-72. 196

Elekçioğlu N. Z. ve Uygun N., Bitki Koruma Bülteni, 53(4), 2013 Elekçioğlu N.Z. 2001. Turunçgil Yaprak Galerigüvesi, Phyllocnistis citrella Stainton (Lepidoptera: Gracillaridae) nın Bazı Biyolojik ve Ekolojik Özellikleri Üzerinde AraĢtırmalar. Ç. Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Adana, 109 s. Elekçioğlu N.Z. and Uygun N. 2006. Parasitoid complex of the Citrus Leafminer, Phyllocnistis citrella Stainton (Lepidoptera: Gracillaridae) in east Mediterranean region of Turkey. Turkish Journal of Zoology, 30,155-160. Garcia-Marí F., Vercher R., Costa-Comelles J., Marzal C. and Villalba M. 2004. Establishment of Citrostichus phyllocnistoides (Hymenoptera: Eulophidae) as a biological control agent for the citrus leafminer Phyllocnistiscitrella (Lepidoptera: Gracillariidae) in Spain. Biological Control, 29, 215-226. Hassan S. 1994. Introduction to the ecology and population dynamics session. Trichogramma and other egg parasitoids. 4. International Symposium, 4-7 October 1994, Cairo - Egypt. Kalaitzaki A. P., Tsagkarakis A. E. and Lykouressis D.P. 2011. Population fluctuation of Phyllocnistis citrella and its parasitoids in two citrus species in Western Crete (Greece). Entomologia Hellenica, 20, 31-44. Kansu A. 1967. Genel Entomoloji. Ankara Üniversitesi Yayınları, Ankara, 245 s. Kernasa O., Suasa-ard W. and Charernsom K. 2008. Citrus leafminer, Phyllocnistis citrella Stainton (Lepidoptera: Phyllocnistidae) and its natural enemies. Kasetsart Journal - Natural Science, 42 (2), 238-245. Lo Duca R., Massa B.and Rizzo M.C. 2002. Importanza dei frammenti di habitat naturale per le comunita di fillominatori (Insecta Diptera, Lepidoptera et Hymenoptera) e loro parassitoidi (Hymenoptera Eulophidae). Accedemia Roveretana degli Agiata, a. 252, ser VIII, vol II, B: 51-122. Marquez A.L., Garcia S., Garcia E., Olivero J. and Wong E. 2003. Native auxiliary complex of citrus leaf-miner, Phyllocnistis citrella Stainton in Malaga province (Spain). Effects of competence with the introduced auxiliary species Citrostichus phyllocnistoides Narayanan. Integrated Control in Citrus Fruit Crops. IOBC wprs Bulletin, Bulletin OILB srop, 26 (6), 17-22. Massa B., Rizzo M.C.and Caleca V. 2001. Natural alternative hosts of Eulophidae (Hymenoptera: Chalcidoidea) parasitoids of the citrus leafminer Phyllocnistis citrella Stainton (Lepidoptera: Gracillariidae) in the Mediterranean basin. Journal of Hymenopteran Research, 10, 91-100. Noyes J.S. 1998. Catalogue of the Chalcidoidea of the world. CDRoom. ETI, Amsterdam, Holland. 288MB. Rizzo M.C. 2003. Tri- trophic interactions involving Eulophid parasitoids (Hymenoptera, Eulophidae) of the citrus leafminer Phyllocnistis citrella Stainton. Integrated Control in Citrus Fruit Crops, IOBC wprs Bulletin, 26 (69), 39-51. Rizzo M.C., Lo Verdi V. and Caleca V. 2006. Role of spontaneous plants as a reservoir of alternative hosts for Semielacher petiolatus (Girault) and Citrostichus phyllocnistoides (Narayanan) (Hymenoptera: Eulophidae) in citrus groves. 197

Turunçgil yaprak galerigüvesi, Phyllocnistis citrella (Stainton, 1856) (Lepidoptera: Gracillariidae) nın parazitoiti Citrostichus phyllocnistoides (Narayanan, 1960) (Hymenoptera: Eulophidae) in konukçuları ve bazı biyolojik özellikleri Landscape Management for Functional Biodiversity, IOBC wprs Bulletin, 29 (6), 109-112. Schauff M.E., LaSalle J. and Wıjesekara G.A. 1998. The genera of Chalcid parasitoids (Hym: Chalcidoidea) of citrus leafminer (P. citrella Stainton (Lep: Gracillaridae). Journal of Natural History, 32, 1001-1056. Urbaneja A., Morales C., Mendoza A.H., Garrido A. and Jacas J.A. 2003. Effect of temperature on development and survival of Citrostichus phyllocnistoides (Hymenoptera: Eulophidae), a parasitoid of Phyllocnistis citrela (Lepidoptera: Gracillariidae). Biocontrol Science and Technology, 13, 127-130. Uygun N., Karaca Ġ., AytaĢ M., Yumruktepe R., Yiğit A., Ulusoy M.R., Kersting U., Tekeli N.Z. ve Canhilal R. 1995. Türkiye de yeni bir turunçgil zararlısı, Turunçgil Yaprak Galerigüvesi, Phyllocnistis citrella Stainton (Lepidoptera: Gracillaridae). Türkiye Entomoloji Dergisi, 19, 247-252. Van den Bosch R. and Telford A.D. 1964. Environmental Modification and Biological Control. In: DeBach, P. (ed). Biological Control of Insect Pests and Weeds, pp. 459-488. Chapman and Hall Ltd. Vercher R., Garcia-Mari F., Costa Comelles J., Marzal C. and Villalba M. 2003. Biological control of the Phyllocnistis citrella Stainton (Lepidoptera: Gracillaridae) in Spain: native parasitoids and establishment of Citrostichus phyllocnistoides (Hymenoptera: Eulophidae). IOBC Bulletin, Bulletin OILB srop, 26 (6), 7-15. Wang L., Bisseleua D.H.B., You M., Huang J. and Liu B. 2006. Population dynamics and functional response of Citrostichus phyllocnistoides (Narayanan) (Hymenoptera: Eulophidae) on citrus leafminer, Phyllocnistis citrella (Stainton) (Lepidoptera: Phyllocnistidae) in Fuzhou region of south-east China. Journal of Applied Entomology, 130 (2), 96-102. 198