On5yirmi5.com Derin Tarih'ten Atatürk ün yasakladığı kitap Mustafa Kemal Atatürk'ün 1923'te yurda girişini yasakladığı Manavoğlu Nevres Bey'in 'Kemalizmin İç Yüzü' adlı kitap, bu ay Derin Tarih Dergisi tarafından okurlarına hediye ediliyor. Yayın Tarihi : 7 Mart 2015 Cumartesi (oluşturma : 9/20/2015) Derin Tarih Dergisi Mart sayısında Mustafa Kemal in yurda girişini yasakladığı kitabı okuyucularına hediye ediyor. Son Halife Abdülmecid le birlikte yurt dışına çıkan Manavoğlu Nevres Bey Kemalizmin İç Yüzü adlı 95 yıl sonra ilk kez yayınlanan kitabında kuruluhş yılında Cumhuriyet i bütün çıplaklığıyla gözler önüne seriyor. Yurda girişi, Mustafa Kemal başkanlığındaki Bakanlar Kurulu nun 22 Temmuz 1923 tarihli kararnamesiyle yasaklanan o kitaptan çarpıcı bir bölüm: Vakıa, Kemalizm namında bir kanaat yok ve Kemalistler bir mahşer-i mahlukat (sürü-kalabalık) olmaktan başka bir şey değildirler. Fakat biz, ruhi sahada Türkiye de bir cereyan görmekteyiz ki, bugün için onun adını Kemalizm koymaktan başka çare yoktur. Kemalizm demek, silahsız halkın üzerinde silah kuvvetiyle hükümran olmak, fevka l-kanun (kanunların üstünde) yaşamak, zahmetsiz ve seri bir surette zenginleşmek için her vesileden bilistifade buhranlar, dağdağalar tevlid etmek (çıkarmak) demektir. Kemalizm, bir hastalıktır ki, Türkiye nin sû-i teşekkül-i içtimaisi (sosyal yapısının bozukluğu) yüzünden devr-i ahîr-i istibdadın (son istibdat döneminin) mirası olan kaht-ı rical (devlet adamı kıtlığı) karşısında devr-i Meşrutiyetin (Meşrutiyet devrinin) yetiştirdiği türedi kabadayıların, hamiyet inhisarcılarının (tekelcilerinin) lâ-yu add sû-i misalleriyle (sayısız kötü örnekleriyle) sârî (bulaşıcı) bir surette hemen bütün memleketi kaplamıştır. Enver i, Talat ı, Cemal i yetiştiren zihniyet ve emel ne ise, Mustafa Kemal i meydana çıkaran gaye ve tarz-ı tefekkür de odur ve eğer memlekette bir inkılab-ı mes ûd-i içtimai (mesut bir sosyal inkılap) yapılamazsa bunun tekerrür ve temâdî (tekrarlanacağına ve devam) edeceğine de şüphe yoktur. *** Kemalist ve komünistlerin dost ve müttefik olduklarına dair çok şey işittik. Evet, filhakika ruhî manasıyla bu iki kuvvetin yan yana yürümesinden daha tabii bir hal olamaz. Kemalizm bir zümre-i yârân (kafadarlar grubunun) menfaatına bir ülkeyi haraç-güzâr etmek (haraca kesmek); Bolşevizm (ise), bir sınıf-ı mahsus (belli bir sınıf ) lehine bir milleti esir (etmek) ve münkâd eylemektir (boyun eğdirmektir). Bolşevizm, idol lerini, kurşuna dizmekle; Kemalizm (ise), gayelerini idam sehpalarıyla kabul ettirmek istiyor. Kemalizm; rüesâsının (önderlerinin) mâ-fevka l-kanun (yasaların üstünde) olduğunu; Bolşevizm (ise), zu amâsının (önde gelenlerinin) mâ-fevk(a l-)beşer (insan üstü) bulunduğunu kabul etmiştir. Bolşevizm de vicdan, Kemalizm de haya yoktur; iğfal
(yanıltma-aldatma) ve mütemadiyen iğfal, her iki mesleğin en birinci silahıdır. Kemalizm en terhibkâr (korkutucu) bir konvansiyon (meclis) altına gizlenmiş desisekâr (hilekar) bir monarşi; Bolşevizm, en aman-sûz (acımasız) bir oligarşi içinden dişlerini gösteren ısırıcı bir emperyalizmdir. Ömer Hakan Özalp in editörlüğünde hazırlanan kitabın önsözünde Manavoğlu Nevres Bey hakkında verilen bilgiler şöyle: Manavoğlu Nevres Bey Kimdir? 150 liklerden bilinmesine rağmen 150 lik olmayan Manavoğlu Nevres Bey Bursalı Ahmed Fehmi Bey in oğludur. 1904 te Mühendishane-i Berrî-i Hümayun un istihkâm kısmından, 1907 de de Erkânı Harbiye Mektebi nden mezun oldu. Hürriyetin ilan edildiği 1908 yılında İkinci Ordu da (Edirne) Nazım Paşa nın seçme kurmay heyeti içerisinde yer aldı ve bilahare Paşa yla birlikte Bağdat a gitti. Basra da, Kuveyt Sultanlığının ilanıyla sonuçlanan başarısız bir çıkarma yaptı ve Havran harekâtında bulundu. 1912 de, İttihat ve Terakki komitesini araştırmak üzere kurulan bir araştırma komisyonunda görev aldı. Ve meşhur Edirne muhasarasında, Şark tabyalarının yıkılmaz tahkimat planlarını yaptı. Bir ara Edirne gazetesinin başyazarlığında bulundu. Aynı yıl, İstanbul muhafızlık erkân-ı harbiye reisliğine (kurmay başkanlığına) getirildiyse de, çok geçmeden tekrar alınarak muavin yapıldı. 1913 te, Mahmud Şevket Paşa suikastı üzerine, 600 kadar muhalifle birlikte Sinop a sürüldü. Çok geçmeden, birkaç arkadaşıyla buradan kaçarak Rusya ya, oradan da Mısır a geçti. 1913 yılının bir kısmını, hükümeti yıkmak için bir araya gelen Hürriyet ve İtilaf Fırkası ndan Sadık Bey in başkanlığındaki bir grupla Atina da geçirdi. 1914 te, siyasete karıştığı gerekçesiyle emekliye sevk edildi. Bilahare, yaşamakta olduğu Mısır da İngilizler tarafından tutuklanarak Malta adasına sürüldü. Dört yıl kadar burada kaldı. 1918 de İstanbul a döndü ve ayağının tozuyla, Aralık ayında, Tevfik Paşa kabinesine karşı gerçekleştirilen, ancak başarılı olamayan bir cunta hareketi içerisinde, 1919 Ocak ı başlarında da Askerî Nigehban Cemiyeti nin kurucuları arasında yer aldı. 1919 yılını memleketi Bursa da geçirdi ve burada Bursa Redd-i İlhak Cemiyeti nin kuruculuğunu yaptı. Ve kendi sermaye ve gayretiyle Kuvâ-yı Milliye yanlısı Gündüz ve mizah eki Kunduz u çıkardı. Bir ara Bursa Sanayi Mektebi (Sanat Okulu) müdürlüğünde bulundu. 1920 Ocak ında Bursa da büyük bir miting düzenleyerek bir konuşma yaptı. Bir süre sonra İstanbul a gitti ve 1920 Mart ı sonlarında Celaleddin Arif, İsmail Fazıl Paşa, Halide Edip Hanım, Saffet (Arıkan)Bey, Özbekler tekkesi şeyhi Ata Efendi ve İsmet Bey (İnönü) gibi kişilerle birlikte Anadolu ya geçti. Kurtuluş Savaşı yıllarını İstanbul, Bursa, Eskişehir ve Konya da geçirdi ve bir ara Konya da Öğüd
gazetesinin başyazarlığını yaptı. Ancak, daha sonra, Anadolu harekâtının gidişatını beğenmemiş olacak ki, 1924 yılında halife Abdülmecid Efendi yle birlikte yurt dışına çıktı. Mısır, Şam, Halep ve Beyrut ta bulundu. Daha sonra Hicaz a geçerek, Emir Ali nin müşavirliğinde ve harbiye reisliğinde bulunarak Cidde savunmasında büyük rol oynadı. Ve ardından Ürdün de paşa unvanı alarak Şerif Abdullah ın harbiye nazırlığını yaptı. 18 Temmuz 1928 de, tebdil-i hava için gittiği Lazkiye de vefat etti. Siyaset dehlizlerinde koşuşturarak, dehâ derecesindeki askerlik becerisini gereğince ortaya koyma fırsatı bulamayan ve kabına sığamayan Nevres Bey, yurtiçi ve yurtdışında bazı eserler de yayımlamıştır: 1. Harb ve Darb, Edirne, 1325, 62 s. Üç bölümden meydana gelen eserde harbin ne olduğu, nasıl kazanılacağı, savaşta kumandanın nasıl davranması gerektiği; harpte kumandanlık makamının yeri ve önemi; harbin manevî ciheti anlatılmaktadır. 2. İçtimaiyat Huzurunda Fırkalarımız, İstanbul 1335, 32 s. Altı bölümlük bu risale, Hürriyet ve İtilaf Fırkası nın eleştirisine tahsis edilmiştir. 3. İmlaya Gelelim, 20 Mart-24 Nisan 1335 tarihleri arasında Müşâhede mecmuasında tefrika edilen eser, adından da anlaşılacağı üzere imla meselesiyle ilgilidir. 4. Merkad-i Osman da Yunan Süngüsü, Konya, 1920, 116+2 s. Bursa nın Yunanlılarca işgali, Yunan zulmü; halkın, Kuvâ-yı Milliye ve Ankara nın işgal karşısındaki tutumlarıyla ilgili gözlem ve hatıralarından yola çıkarak kaleme aldığı bir romandır. 5. el-leyletü Hublâ, Şam, 1925, 15 s. Osmanlı hanedanının ve halife Abdülmecid Efendi nin yurtdışına çıkarılmasının anlatıldığı bir kitapçıktır. (Derin Tarih dergisi tarafından 16. sayısına ilave olarak verilmiştir.) 6. Kamçı, Beyrut, (1925), 15 s. Mustafa Kemal Paşa, Büyük Millet Meclisi ve Mustafa Kemal Paşa nın yanında ve çevresinde yer almakta olan bazı şahısların eleştirildiği manzum bir risaledir. Tarafımızdan hazırlanan eser Derin Tarih ek kitapları arasından neşredilecektir. Nevres Bey in yurtdışında yayımladığı eserlerden bir tanesi de elinizde tuttuğunuz ve aslında, yazım aşamasında bulunan biyografisinde yayımlamak üzere hazırladığımız Anadolu isimli eseridir. Nevres Bey, bu eserini M. E(lif) N. Fehmi [Manav-oğlu Nevres (bin Ahmed) Fehmi] adıyla 1923 yılında, Mısru l-kahire de, Matbaatu l-mektebetü t-ticâriye de bastırmıştır. Nevres Bey in 1924 te halife Abdülmecid Efendi yle birlikte yurtdışına çıkmasından ve ismini gizlemesinden hareketle, eseri, eğer baskı tarihi bir yıl eski gösterilmemişse henüz burada
bulunduğu bir sırada, yurtdışına göndererek bastırmış olduğunu söylemek mümkündür. Kamçı adındaki risalesinin son kapağında eserleri arasında sayılmasından [müellifin âsâr-ı sâiresi: Anadolu-Siyasi ve içtimai mecmua; el-leyletü Hublâ-Hânedân-ı Osman ın teb îdi (sürülmesi) fâciası; Mısır Koçanı-(hicivler) der-dest-i neşr] ve yayımladığımızda görüleceği üzere aynı risaledeki konu, isim ve bilgilerle örtüşmesinden kendisine aidiyeti kesin bir şekilde anlaşılmaktadır. Bazı özel bilgilerin el-leyletü Hublâ da geçmesi de bunun bir diğer göstergesidir. Yenişafak'ın haberine göre baskısının üzerinden fazla bir zaman geçmeden risale, Türkiye Büyük Millet Meclisi reisi Mustafa Kemal ve İcra Vekilleri Heyeti reisi Hüseyin Rauf imzalarını da taşıyan 22 Temmuz 1923 tarihli İcra Vekilleri Heyeti nin (Bakanlar Kurulu nun) şu kararnamesiyle yurda girişi yasaklanmıştır: Kararname Mündericât-ı muzırrasına mebni (zararlı içeriğinden dolayı), Mısır da münteşir (yayımlanmış olan) Türkçe Anadolu risalesinin Türkiya ya men -i duhulü (girişinin yasaklanması) Dahiliye Vekaleti nin (İçişleri Bakanlığı nın) 9 Temmuz sene (1)339 (1923) tarih ve İdare-i Umumiye Müdüriyet-i Umumiyesi (nin) 2532/32688 numaralı tezkiresi üzerine İcra Vekilleri Heyeti nin 22.7.(13)39 (1923) tarihli içtimaında takarrür etmiştir (toplantısında kararlaştırılmıştır). 22.7.(13)39 İç kapakta yazılı olup bilahare silindiği anlaşılan ve birinci sene... gibi okunabilen ibareden ve Kamçı adındaki risalesinde geçen Anadolu-Siyasi ve içtimai mecmua bilgisinden, dergi olarak çıkmaya başladığını düşündüren ve bugüne kadar gözlerden kaçmış olan, Arap harfli 48 sayfalık bu eser, şu bölümlerden oluşmaktadır: İlk ve son söz (s. 2-3): Eserin yazılış gayesi ve izlenen yöntemle ilgili bir giriştir. İçtimaiyat Halk hükümeti (s. 3-18): Türk yönetim geleneği, Osmanlı nın son dönemdeki hürriyet anlayışı ve Lütfi Fikri Bey olayından hareketle Anadolu daki hükümet şekli irdelenmekte ve burada, halk hükümeti olmayıp harp, ihtilal ve diktatör hükümeti bulunduğu savunulmaktadır. Tahlil-i tarihî Bir nutuk münasebetiyle (s. 18-24): Osmanlı padişahlarından yapılan alıntılardan yola çıkılarak, Türkiye Büyük Millet Meclisi nin yapısı ele alınmaktadır. Ruhiyat Kemalizm-Komünizm (s. 24-31): Bu bölüm, Kemalizm le komünizmin ilişki ve benzerliklerine ayırılmıştır. Fikirler cevaplar Hürriyet Latife Hanım değildir (s. 31-32): O dönemdeki Abdullah Cevdet Bey hadisesi bağlamında, Anadolu da söz ve fikir hürriyeti bulunmadığı konusu işlenmiştir. Günün hadiseleri Fesh mi, infisah mı, tefessüh mü? (s. 33-40): Ali Şükrü Bey in Topal Osman tarafından katledilmesi ve bu bahaneyle Meclis in dağıtılması olayına yer verilmektedir. Örnekler
Halide Edib (s. 40-43): Halide Edip Adıvar ın ruh dünyasıyla Mustafa Kemal Paşa ya bakışı konu edinilmiştir. Mâ-vak lar (İki levha-i sefalet; Hükümdarlığa doğru mu?; Adaletin telakkisi; Para ver, can ver!; Mecburi izdivaç; Eyne s-serâ ve s-süreyyâ) (s. 44-48): Gazetelere yansıyan açlıktan iki kişinin intiharı; Mustafa Kemal Paşa nın kayd-ı hayat şartıyla reisliğe mi gittiği; Süleyman Nazif ve Cenab Şahabettin in vatana ihanetle yargılanmaları; halka yüklenen vergi yükü; Yeşilzade Mehmed Salih Efendi nin meşhur zorunlu evlilik ve taaddüd-i zevcat kanun teklifi konularının tahlil edildiği bu kısım, Türkiye den kovulan-kaçan ve Hicaz a giden siyasi mağdurların durumlarıyla son bulmaktadır. Bu dökümanı orjinal adreste göster Derin Tarih'ten Atatürk ün yasakladığı kitap