RAKAMLARLA DENİZLİ Ocak 2013 DENİZLİ SANAYİ ODASI Gazi Mustafa Kemal Bulvarı No: 76/2 DENİZLİ Zeren GERELİOĞLU İsmail TİLLEM Tel : +90 (258) 242 10 04 www.dso.org.tr - dso@dso.org.tr Denizli nin üretim merkezi Organize Sanayi Bölgesi nde elektrik tüketimi 30.000 MWh in üzerinde seyrediyor. Kaynak : Denizli OSB Kasım ayında 33.978 MWh e kadar yükselen elektrik tüketimi Aralık 2012 de 32.986 MWh olarak gerçekleşti. 2005 yılı Temmuz ayından bugüne doğalgazın kullanıldığı Organize Sanayi Bölgesi nde son yıllarda doğalgaz fiyatlarındaki hızlı artışlar nedeniyle, doğalgaz tüketimindeki azalma elektrik tüketimindeki azalmadan çok daha yüksek miktarda gerçekleşmiştir. İhracatçının pazar yelpazesini genişlettiği görülüyor DENİZLİ İHRACATININ ÜLKELERE DAĞILIMI (bin $) 2004 2011 2012 Pay Pay Pay ABD 240.878 20,30% 235.843 8,55% 280.395 10,24% AB 735.260 61,95% 1.600.497 58,06% 1.457.391 53,21% Yükselen Pazarlar (Y.P.) * 83.522 7,04% 521.521 18,92% 537.238 19,61% Diğer Ülkeler (D.Ü.) 127.202 10,72% 398.978 14,47% 464.086 16,94% TOPLAM 1.186.862 2.756.840 2.739.110 Denizli ihracatının yarıdan fazlası AB ülkelerine gerçekleşmektedir. İhracatımız içinde ABD pay kaybetmektedir. AB ve ABD nin Denizli ihracatındaki payları 2004 yılında sırasıyla %61,95 ve %20,30 iken, 2012 itibarıyla bu oranlar %53,21 ve %10,24 e gerilemiştir. Aynı periyotta ihracatçılarımızın Yükselen Pazarlar olarak adlandırdığımız, aralarında başta komşularımız ile Balkan, Ortadoğu, Kuzey ve Orta Afrika ülkelerinin bulunduğu ülkelere yöneldiği ve bu ülkelere yapılan ihracatın payının %7,04 ten %19,61 e yükseldiği görülmektedir. 2004 AB- 61,95% Y.P.- 7,04% D.Ü.- 10,72% ABD- 20,30% AB- 53,21% 2012 Y.P.- 19,61% D.Ü.- 16,94% ABD- 10,24% Denizli Sanayi Odası 1
2012 de AB nin ihracatındaki payı oldukça geriledi. İlimiz ihracatı, ithalatımızı rahatlıkla karşılıyor, ancak geneli için durum farklı TÜRKİYE VE DENİZLİ İHRACATINDA AB NİN PAYI 2011 2012 46,22% 38,33% Denizli 58,06% 53,21% 2012 de den Avrupa Birliği ne gerçekleşen ihracatın payı 2011 e göre 8 puanlık sıra dışı bir düşüş gösterdi. Denizli de ise bu pay kaybı yaklaşık 5 puan olarak gerçekleşti. DENİZLİ - TÜRKİYE DIŞ TİCARETİ (bin $) İhracat İthalat Fark İhracatın ithalatı karşılama oranı Denizli 2011 2.639.582 2.262.650 376.932 116,66% 2012 2.624.591 2.258.660 365.931 116,20% 2011 134.906.869 240.841.676-105.934.807 56,01% 2012 152.560.775 236.536.949-83.976.174 64,50% * İl Merkezinde kayıtlı firmaların rakamları - Kaynak : Ekonomi Bak. İlimiz ihracatı ithalatının %16,20 üzerinde seyretmektedir. Kullanılan ithal mallarının pek çoğunun farklı iller üzerinden ithal edildiği; bir başka deyişle diğer illerin ithalat kalemlerine eklendiği düşünüldüğünde, Denizli deki durumun da genelindeki tabloya benzer olduğunu söylemek daha gerçekçi bir yaklaşım olacaktır. 2012 de Tarım ve Madencilik ihracatlarının payları artıyor DENİZLİ SEKTÖREL İHRACATI (bin $) 2011 2012 Değişim (%) % Pay %Pay 2011-2012 Tarım 87.721 3,18 111.036 4,05 26,58 Tekstil ve Konfeksiyon 1.278.604 46,38 1.217.011 44,43-4,82 Elektrik - Elektronik ve Demir - Demir Dışı Metal 747.335 27,11 728.116 26,58-2,57 Demir Çelik Ürünleri 372.365 13,51 391.221 14,28 5,06 Madencilik Ürünleri 132.771 4,82 161.716 5,90 21,80 Diğer 138.045 5,01 130.006 4,75 6,77 TOPLAM 2.756.840 2.739.106-0,64 Tekstil ve konfeksiyon, Denizli nin ana sektörüdür ve ihracatın yarıdan fazlasını gerçekleştirmektedir. Elektrik- Elektronik, Demir, Demir Dışı Metaller ve Demir-Çelik de son yıllarda Denizli ihracatındaki paylarını arttıran sektörlerdir. Son yıllarda gerileyen tekstil ve konfeksiyon sektörünün Denizli ihracatı içindeki payı 2011 de %46,38 seviyesindeyken, bu oran 2012 de %44,43 e gerilemiştir. Buna karşın 2011 ve 2012 karşılaştırıldığında, Elektrik - Elektronik ve Demir, Demir Dışı Metaller ihracatının payı sırasıyla %27,11 ve %26,58 olarak gerçekleşmiş, Demir-Çelik ihracatının payı ise %13,51 den %14,28 e yükselmiştir. Bu değişimde son dönemlerde uluslararası piyasalarda hammadde fiyatlarında meydana gelen değişiklikler etkin rol oynamıştır. Madencilik ve tarım sektörleri ise sırasıyla %21,80 ve %26,58 lik artış göstermiştir. nin havlu bornoz, çarşaf-nevresim ihracatı Denizli den TÜRKİYE TEKSTİL İHRACATINDA DENİZLİ NİN PAYI ÜRÜNLER 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Havlu % 70,93 % 70,77 % 74,58 % 72,21 % 75,05 % 74,03 Bornoz-Sabahlık % 69,63 % 69,42 % 65,19 % 66,14 % 66,70 % 69,05 Çarşaf-Nevresim % 24,11 % 32,95 % 42,96 % 49,40 % 49,99 % 44,47 Kaynak : DENİB İlimiz tekstil ve konfeksiyon sektörü ihracatının ana kalemi havludur ve ihracatının %74,03 ünü almaktadır. Bu oran, bornoz ve sabahlıkta %69,05 olup, üçüncü ana kalem çarşaf ve nevresim için 2006 dan 2009 a %24,11 den %44,47 ye yükselmiştir. Denizli Sanayi Odası 2
İhracatta kriz sonrası toparlanma sürüyor Kasım 2012 de 267 milyon dolara kadar yükselen Denizli nin aylık ihracatı, Aralık 2012 de 223 milyon dolar olarak gerçekleşti. İlimizde sosyal güvenlik kapsamındaki nüfus artıyor DENİZLİ VE TÜRKİYE'DE SOSYAL GÜVENLİK KAPSAMINDAKİ NÜFUS Aralık 2011 Ekim 2012 Denizli Denizli nin Denizli nin Denizli Payı Payı Hizmet Akdi ile Çalışan 155.030 11.030.939 1,41% 163.248 11.743.906 1,39% Kamu Çalışanları 30.282 2.554.200 1,19% 32.383 2.688.851 1,20% Bağımsız Çalışanlar 59.882 2.989.958 2,00% 59.327 3.002.304 1,98% TOPLAM : 245.194 16.575.097 1,48% 254.958 17.435.061 1,46% Kaynak : SGK İl Müdürlüğü, SGK Genel Müdürlüğü Tekstil ve konfeksiyon sektörü, istihdam içindeki yüksek payını her gün biraz daha yitiriyor İlimiz ve ülkemizde sosyal güvenlik kapsamındaki nüfus Ekim 2012 itibariyle 2011 sonuna göre artmıştır. Denizli de sosyal güvenlik çatısı altında çalışan toplam kişi sayısı 254.958 e yükselmiştir. * Hizmet akdi ile çalışan zorunlu sigortalılar İlimizin lokomotif sektörü olan tekstil ve konfeksiyon sektörünün istihdamdan aldığı pay giderek azalmaktadır. 2002 de %51,0 olan bu pay her yıl biraz daha düşerek, Ekim2012 de %26,13 e kadar düşmüştür. Denizli Sanayi Odası 3
Denizli de İŞKUR ca alınan açık işler ve işe yerleştirmeler artıyor İŞKUR'CA DENİZLİ'DE ALINAN AÇIK İŞLER VE İŞE YERLEŞTİRMELER Aralık 2012 Aralık 2011 Aralık 2010 Başvurular 2.862 1.252 1.732 Açık İşler 1.013 593 370 İşe Yerleştirmeler 677 347 105 İşe Yerleş. / Açık İş 66,83% 58,52% 28,38% 2011 yılı sonunda 1.252 ye gerileyen İŞKUR a başvuru sayısı, Aralık 2012 de 2.862 ye ulaştı. Aralık 2010 dan Aralık 2012 ye İŞKUR ca alınan açık işler 370 den 1.013 e, işe yerleştirmeler ise 105 den 677 ye yükselmiştir. Eğitim sektörünün İstihdam üzerindeki etkisi devam ediyor Sıra Sektör DENİZLİ'DE SSK'LI* İSTİHDAMIN EN ÇOK ARTTIĞI 5 SEKTÖR Çalışan Sayısı Fark Ekim 12 Eylül 12 1 Bina dışı yapıların inşaatı 509 4.400 3.891 2 Ormancılık ve tomrukçuluk 117 798 681 3 Tekstil ürünlerinin imalatı 105 34.660 34.555 4 Gıda ürünlerinin imalatı 94 3.147 3.053 5 Yiyecek ve içecek hizmeti faaliyetleri 81 4.259 4.178 DENİZLİ'DE SSK'LI* İSTİHDAMIN EN ÇOK AZALDIĞI 5 SEKTÖR Sıra Sektör Fark Ekim 12 Eylül 12 1 Eğitim -2.506 4.309 6.815 2 Bina inşaatı -1.330 13.309 14.639 3 Makine ve teçhizat hariç, fabrikasyon metal ürünleri imalatı -256 5.745 6.001 4 Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı -218 7.909 8.127 5 Perakende ticaret ( Motorlu kara taşıtları ve motosikletler hariç) -198 12.272 12.470 Kaynak : SGK Denizli İl Müdürlüğü * Hizmet akdi ile çalışan zorunlu sigortalılar Denizli Toplamı : -4.383 163.248 167.631 Ekim-Eylül 2012 verilerinin karşılaştırılması neticesinde, 4.383 kişilik azalmanın büyük bir bölümünün eğitim ve inşaat sektöründe olduğu anlaşılmaktadır. Eğitim sektöründeki azalma ise yükseköğretim ve genel ortaöğretimdeki stajyer öğrencilerden kaynaklanmaktadır. Tekstil ve konfeksiyon sektörü, krediler içindeki payını da kaybediyor BANKALARCA DENİZLİ DE KULLANDIRILAN SEKTÖREL KREDİLER (milyon TL) 2005 2011 Eylül 2012 pay(%) pay(%) pay(%) Tekstil ve Tekstil Ürünleri 680.181 40,06 1.082.051 13,63 1.202.085 13,38 Metal ve İşlenmiş Maden 101.482 5,98 644.249 8,11 633.404 7,05 Ziraat ve Balıkçılık 32.027 1,89 532.049 6,70 564.577 6,29 Diğer Kurumsal-Ticari Krediler 593.813 34,98 3.205.063 40,37 3.771.977 42,00 Toplam Kurumsal-Ticari Krediler 1.407.503 82,90 5.463.412 68,81 6.172.043 68,72 Bireysel Krediler 290.251 17,10 2.476.003 31,19 2.808.908 31,28 Toplam Krediler 1.697.755 100 7.939.415 100 8.980.951 100 Kaynak : BDDK Finansal Harita Uygulaması Denizli de tekstil ve konfeksiyon sektörüne kullandırılan krediler, 2005-2011 periyodunda %40 tan %13 e gerilemiştir. Yükselen sektörler arasında yer alan metal ana sanayi 2005 te %6 larda olan payını, 2011 de %8 e kadar yükseltmiştir. Denizli Sanayi Odası 4
Bireysel kredilerdeki yükseliş oldukça çarpıcı Denizli de bankalarca kullandırılan bireysel kredilerin miktarı 2005-2012 periyodunda 290.251 milyon TL den 2.808.908 milyon TL ye yükselmiştir. Bu çarpıcı artış ile aynı dönemde bireysel kredilerin toplam krediler içindeki payı %17,1 den %31,3 e yükselmiştir. 2010 yılı ile yatırımlarda toparlanma başlamış gözüküyor Kamu gelirlerimizin ana kalemi: vergiler, faizler ve cezalar DENİZLİ İLİNE VERİLEN YATIRIM TEŞVİK BELGELERİ YILLIK DEĞİŞİMİ Kaynak : Ekonomi Bak. Belge Sayısı Yatırım Tutarı (bin TL) İstihdam (Kişi) 2003 141 353.914 6.130 2009 35 137.474 760 2010 62 1.567.328 1.212 2011 74 998.701 1.554 2012 71 405.078 1.364 Denizli de teşvik belgelerine konu sabit yatırımlar 2009 da 137 milyon TL ye kadar gerilemiş iken enerji yatırımlarının etkisi ile 2010 da 1,5 milyar TL nin üzerinde, 2011 de de yaklaşık 1 milyar TL olarak öngörüldü. 2012 de ise özellikle modernizasyon konulu sanayi yatırımları ağırlıktaydı. DENİZLİ - TÜRKİYE KONSOLİDE BÜTÇE GELİRLERİNİN TAHSİLATI (bin TL) 2012 2011 Gelir Kalemleri Denizli Diğer İller Denizli Diğer İller Toplam Toplam Merkezi Bütçe 1.055.479 330.644.871 331.700.350 942.167 294.920.269 295.862.436 Genel Bütçe 976.832 319.300.612 320.277.444 880.750 285.496.026 286.376.776 Vergi Gelirleri 878.826 277.872.241 278.751.067 788.409 252.976.961 253.765.370 Teşebbüs ve Mülkiyet Gelirleri 29.628 13.946.704 13.976.332 28.631 9.025.558 9.054.189 Alınan Bağış ve Yardımlar 585 1.576.699 1.577.284 312 1.275.874 1.276.186 Faizler,Paylar ve Cezalar 66.130 22.521.435 22.587.565 60.681 19.431.560 19.492.241 Sermaye Gelirleri 1.663 2.047.825 2.049.488 2.717 2.450.804 2.453.521 Alacaklardan Tahsilatlar 1.335.708 1.335.708 335.269 335.269 Özel Bütçe 78.647 9.006.236 9.084.883 61.417 7.328.769 7.390.186 Düzenleyici ve Denetleyici Kur. 2.338.023 2.338.023 2.095.474 2.095.474 Kaynak : T.C. Maliye Bakanlığı İlimiz ve ülkemizin kamu gelirlerine baktığımızda, en büyük iki gelir kaleminin vergi gelirleri ve faiz, pay ve ceza gelirleri olduğu görülmektedir. Not : İlimiz ve ülkemiz ekonomisine ilişkin daha ayrıntılı istatistik bilgileri Odamız web sitesi www.dso.org.tr adresinde İstatistikler bölümünden temin edebilirsiniz. Denizli Sanayi Odası 5