T.C. DIŞİŞLERİ BAKANLIĞI Ocak 2013 - İzmir BEŞİNCİ BÜYÜKELÇİLER KONFERANSI SONUÇ BİLDİRİSİ 1. Beşinci Büyükelçiler Konferansı, İnsani Diplomasi temasıyla 2-7 Ocak 2013 tarihlerinde Ankara ve İzmir de gerçekleştirilmiştir. Konferans, Büyükelçilerimizin 2 Ocak Çarşamba sabahı Anıtkabir i toplu ziyaretiyle başlamış ve 7 Ocak Pazartesi günü İzmir deki Şehit Diplomatlar Anıtı nda gerçekleştirilen anma töreniyle sona ermiştir. 2. 2008 yılından beri düzenli olarak gerçekleştirilen Büyükelçiler Konferansları bölgemizde ve ötesinde barış ve istikrarın kalıcı kılınmasını hedefleyen çok boyutlu dış politikamızın farklı açılardan ele alınması, geride bırakılan yıl içinde Bakanlığımızca atılan adımların muhasebesinin yapılması ve önümüzdeki dönem için öncelikli hedeflerimizin değerlendirilmesi bakımından önemli bir fırsat teşkil etmektedir. Bu çerçevede, Konferans vesilesiyle gerçekleştirilen toplantılarda, Türk dış politikasının, ulusal çıkar ve değerlerimizin en etkin şekilde korunması amacıyla, özgüvenli, çok boyutlu ve vizyoner bir anlayışla uygulanmaya devam edileceği ifade edilmiş, bu ilkeler temelinde izlediğimiz aktif dış politikanın ülkemizin 2023 vizyonuna ulaşılmasını sağlayacak en önemli araçlar arasında yer aldığı vurgulanmıştır. 3. Büyükelçilerimiz, Konferans kapsamında çoğunluğu bizzat Sayın Bakanımızın başkanlığında gerçekleştirilen toplam 44 oturuma katılmış, ayrıca Sayın Cumhurbaşkanımız ve Sayın Başbakanımız tarafından kabul edilmişlerdir. Dış politikamızın çeşitli veçhelerine dair bölgesel ve tematik içerikli Bakanlık içi değerlendirme toplantılarının yanısıra, Büyükelçilerimiz, 11 Sayın Bakanımızla da bir araya gelmişlerdir. Bu kapsamda, Başbakan Yardımcıları Sayın Bülent Arınç, Sayın Beşir Atalay ve Sayın Bekir Bozdağ ın yanısıra, Adalet Bakanı Sayın Sadullah Ergin, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Sayın Fatma Şahin, AB Bakanı Sayın Egemen Bağış, Ekonomi Bakanı Sayın Zafer Çağlayan, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Sayın Taner Yıldız, İçişleri Bakanı Sayın İdris Naim Şahin, Kültür ve Turizm Bakanı Sayın Ertuğrul Günay, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Sayın Binali Yıldırım Büyükelçilerimize hitap etmişlerdir.
Büyükelçilerimiz ayrıca, MİT Müsteşarı Sayın Hakan Fidan ve Yüksek Öğretim Kurulu Başkanı Prof. Gökhan Çetinsaya ile de bir araya gelmişlerdir. Bu oturumlarda, terörle mücadeleden yargı reformuna, ulaştırmadan enerjiye, ekonomiden sosyal politikalara, kültür ve eğitimden beşeri kalkınmaya kadar bir çok alanda ülkemizin kat ettiği mesafe hakkında ilk elden bilgi alınmış ve aktif dış politikamızın arkasındaki temel itici gücü oluşturan bu gelişmelerin daha da ilerletilmesi için birlikte atılacak adımlar değerlendirilmiştir. Bu oturumlar ayrıca, etkin bir dış politikanın icra edilmesi ve yurtdışında yaşayan vatandaşlarımıza her bakımdan en kaliteli hizmetin sağlanabilmesi için temel bir gereklilik olan kurumlar arası mevcut işbirliği ve eşgüdümün geliştirilmesine de katkı sağlamıştır. 4. Bilindiği üzere, Konferansın bu yılki ana teması "İnsani Diplomasi" olarak belirlenmiştir. Sayın Bakanımızın açış konuşmasında belirttiği üzere bu kavram, ülkemizin müşfik ve muktedir karakterini en doğru şekilde ifade ettiği ve dış politikamızın çıkarlarımız ile değerlerimizi bütünleştiren insan odaklı niteliğini yansıttığı için seçilmiştir. Özellikle yakın çevremizde gerçekleşen tarihi dönüşüm bağlamında, insanı referans alan ve elindeki tüm imkan ve kabiliyetlerini bu doğrultuda kullanma iradesini ortaya koyabilen Türkiye'nin, önümüzdeki dönemde de Suriye'den Afganistan'a, Myanmar'dan Somali'ye kadar uzanan geniş bir coğrafyada insani diplomasiyi etkin ve kararlı bir şekilde uygulamaya devam etmesi gerektiği Konferansın başlıca saptamalarından birini teşkil etmiştir. 5. Konferansın Akdeniz Havzası nda Siyasi ve Ekonomik Dönüşüm konulu ana oturumunda da, Türkiye nin tarihten kaynaklanan özel bağlarının bulunduğu Akdeniz in güneyinde ve kuzeyinde meydana gelen gelişmelere ilgisiz kalamayacağı, aksine, bu coğrafyada merkezi bir konuma sahip olan ülkemizin gelişmeleri doğru istikamette yönlendirebilmek için aktif çabalarını sürdürmesi gerektiği teyid edilmiştir. Bu çerçevede, Akdeniz in güneyinde bölge halklarının onurlu bir yaşam ve demokratik bir düzen yönündeki meşru taleplerinin desteklenmesine önümüzdeki dönemde de aynı kararlılıkla devam edilmesi kararlaştırılmış, uluslararası toplumun bölgede yaşanan gelişmelere somut katkı sağlamasının önemi üzerinde durulmuştur. Beraberinde büyük fırsatlar kadar zorlu sınamalar da getiren bu sürecin, barışçıl bir şekilde ve bölge halkları arasında yeni bölünmelere yol açmadan sürdürülmesi gerektiğine dikkat çekilmiştir.
Akdeniz havzasının kuzeyinde etkilerini sürdüren ekonomik krize ilişkin olarak ise, krizin AB nin gelecekteki kurumsal yapısında köklü değişiklikler getirebilecek bir nitelik taşıdığı, buna bağlı olarak ülkemizin Avrupa Birliği üyeliğinin bu kritik dönemde her iki taraf için de daha fazla önem arzettiği, bu itibarla önümüzdeki dönemde AB üyeliğimiz yönünde gerekli tüm adımların kararlı bir şekilde atılmasının yanısıra, AB'nin gelecekteki yapılanmasına ilişkin görüş ve önerilerimizin de zamanlıca belirlenerek yapıcı bir şekilde ortaya konması gerektiği ifade edilmiştir. Öte yandan toplantılarda, AB içindeki krizin ekonomik etkilerinin yanısıra siyasi ve sosyal bazı yansımalarının da olabileceği ve ırkçılık, yabancı düşmanlığı ve Müslüman karşıtlığının artmasından endişe edildiği kaydedilmiş, bu tehlikeye karşı ilgili ülkelerle yakın temas içinde olunması, konunun ikili ve çok taraflı tüm platformlarda gündemde tutulması ve farklılıklar içinde bir arada yaşama kültürünü zedeleyebilecek her türlü gelişmeye karşı gerekli önlemlerin birlikte alınması için çaba gösterilmesi üzerinde mutabık kalınmıştır. 6. Avrupa ve Orta Doğu bölgelerindeki gelişmeler ve bu coğrafyalardaki ülkelerle ikili ilişkilerimiz ayrıca, Afrika, Asya ve Latin Amerika için olduğu gibi, düzenlenen 5 ayrı bölgesel oturumda da ele alınmış ve bu bölgelere yönelik politikalarımız tüm boyutlarıyla değerlendirilmiştir. Afrika, Asya ve Latin Amerika özelinde, bu bölgelere yönelik aktif politikalarımızın devam ettirilmesi ve bölge ülkeleriyle son yıllarda önemli gelişme gösteren ilişkilerimizin daha da ilerletilmesi hususunda mutabık kalınmıştır. Bu çerçevede ülkemizin Afrika kıtasında yükselen çok boyutlu profiline bilhassa dikkat çekilmiş ve 2013 yılında gerçekleştirilecek İkinci Türkiye-Afrika İşbirliği Zirve Toplantısı'na giden süreçte atılabilecek ilave adımlar değerlendirilmiştir. Konferans sırasında ayrıca, 1915 olayları ve Kıbrıs konuları da kapsamlı şekilde ele alınmış ve önümüzdeki döneme ilişkin olası gelişmeler üzerinde durulmuştur.. Diğer yandan, üst düzey yabancı konukların Büyükelçiler Konferanslarına konuşmacı olarak davet edilmesi uygulamasına bu defa da devam edilmiştir. Bu çerçevede Singapur Dışişleri Bakanı K Shanmugam Konferansın Ankara bölümüne, Brezilya Dışişleri Bakanı Antonio Patriota ve İsveç Dışişleri Bakanı Carl Bildt ise Konferansın İzmir bölümüne katılarak Büyükelçilerimize hitap etmişlerdir.
Sayın Bakanımız bu vesileyle ayrıca, Brezilya ve İsveç Dışişleri Bakanlarıyla, ilki 67. BM Genel Kurulu marjında 2012 Eylül ayında New York ta düzenlenen üçlü toplantının ikincisini de İzmir'de gerçekleştirmiştir. Toplantı sonrasında Barış İnşasında Üçlü Dayanışma (Trilateral Solidarity for Building peace) başlıklı bir açıklama yayınlanmış, açıklamayla Türkiye, İsveç ve Brezilya arasında üçlü formatta düzenlenen bahsekonu istişarelerin önümüzdeki dönemde de düzenli olarak yapılması hususunda mutabık kalındığı ilan edilmiştir. 8. Konferansın İzmir bölümünde ayrıca, İzmir'in EXPO 2020 adaylığı hakkında başta İzmir Valisi Sayın Cahit Kıraç ve İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Sayın Aziz Kocaoğlu olmak üzere yetkililerden kapsamlı bilgi alınmış, Türk ekonomisinin itici gücü ve dinamik çehresi niteliğindeki İzmir in adaylığının başarıya ulaşması için atılabilecek ilave adımlar hakkında görüş alış-verişinde bulunulmuştur. Büyükelçilerimiz bu vesileyle, bugüne kadar olduğu gibi, önümüzdeki dönemde de İzmir in EXPO 2020 adaylığının olumlu neticelendirilmesi için üzerlerine düşen görevi en iyi şekilde yerine getirmeye kararlı olduklarını ifade etmişlerdir. Görüşmelerde, EXPO 2020 nin, dış tanıtım ve turizm bakımından İzmir e sağlayacağı katkıların yanısıra, bu şehrimize yeni bir misyon kazandıracağı ve küresel bir şehir olarak hak ettiği konuma kavuşmasına yardımcı olacağı da vurgulanmıştır. İzmir'de keza, Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) tarafından Büyükelçilerimiz onuruna bir çalışma yemeği düzenlenmiş, 109 İş Konseyi Başkanı ile ilgili Büyükelçilerimizin bir araya geldiği bu toplantı iş dünyamız ile diplomatlarımız arasındaki işbirliği ve eşgüdümün perçinlenmesi bakımından yararlı olmuştur. İzmir'de ayrıca, Karşıyaka Belediyesi tarafından yaptırılan Şehit Diplomatlar Anıtı da ziyaret edilmiş ve bulundukları ülkelerde Türkiye'yi temsil ederken teröre kurban verdiğimiz şehit diplomatlarımız için anlamlı bir anma töreni düzenlenmiştir. 9. Neticede, Beşinci Büyükelçiler Konferansı, geçmiş yıllarda olduğu gibi Dışişleri Bakanlığı bünyesindeki kurumsal ortak aklın ileriye dönük şekilde tazelenmesine zemin hazırlamış, yapılan kapsamlı değerlendirmelerle dış politikamızın daha etkin bir eşgüdüm içinde yürütülmesine katkı sağlamış ve kısa, orta ve uzun vadeli önceliklerimizin gözden geçirilmesi bakımından yararlı olmuştur.
Konferans boyunca yapılan değerlendirmeler neticesinde, Türkiye nin gelişen demokrasisi, güçlenen ekonomisi ve aktif dış politikasıyla başta Akdeniz havzası olmak üzere küresel ölçekte aktif, yapıcı ve dinamik bir aktör olarak ön plana çıktığı, bu bağlamda Türkiye nin artık bölgesinde ve ötesinde meydana gelen gelişmeleri etkileyebilen, yeni dünya düzenine yön veren öndegelen ülkeler arasında yer aldığı bir kez daha teyid edilmiştir. 10. Büyükelçiler Konferansı uygulaması mevcut kurumsal temel üzerinde önümüzdeki yıllarda da gerçekleştirilmeye devam edecek olup, bir sonraki Konferansın Ankara'nın yanısıra Mersin'i de içerecek şekilde yapılması planlanmaktadır.