VI. BAHÇE ÜRÜNLERİNDE MUHAFAZA VE PAZARLAMA SEMPOZYUMU 22-25 EYLÜL 2014 BURSA, TÜRKİYE BİLDİRİ KİTAPÇIĞI BURSA, 2014
SEMPOZYUM DÜZENLEME KURULU ONURSAL BAŞKAN Prof. Dr. Kamil Dilek SEMPOZYUM BAŞKANLARI Prof. Dr. M. Hakan Özer Prof. Dr. Bülent Akbudak SEMPOZYUM SEKRETERYASI Doç. Dr. Nuray Akbudak Doç. Dr. Cevriye Mert ORGANİZASYON KOMİTESİ Prof. Dr. Erdoğan Barut Prof. Dr. Cihat Türkben Doç. Dr. C. Ece Tamer Dr. Tuncay Acıcan Öğr. Grv. Murat Çetin Araş. Gör. Müge Kesici Zengin Araş. Gör. T. Can Ulu Araş. Gör. Sevin Teoman Araş. Gör. N. Erem Gülsoylu
SEMPOZYUM BİLİM KURULU Prof. Dr. Bülent Akbudak Prof. Dr. Uygun Aksoy Doç. Dr. Elif Çandır Prof. Dr. Fisun Gürsel Çelikel Prof. Dr. Ömür Dündar Prof. Dr. Mustafa Erkan Prof. Dr. Resul Gerçekcioğlu Prof. Dr. Nurdan Tuna Güneş Prof. Dr. Nilgün Halloran Prof. Dr. Kenan Kaynaş Prof. Dr. M. Ali Koyuncu Prof. Dr. Muharrem Özcan Doç. Dr. A. Erhan Özdemir Prof. Dr. M. Hakan Özer Doç. Dr. Fatih Şen Prof. Dr. Cihat Türkben Prof. Dr. Hasan Vural
ÖNSÖZ Günümüz koşullarında, Dünya da hızla artan nüfusun beslenme ihtiyacını karşılamak, sınırlı tarım toprakları çerçevesinde verimdeki artış kadar, alınan ürünün korunması ve muhafazası ile de mümkündür. Ülkemiz, sanayii alanındaki atılımları ile kendine yeterli olan ender tarım ülkelerinden birisidir. Bu durum doğal koşulların uygunluğunun yanı sıra verimdeki artıştan da kaynaklanmaktadır. Ancak, artan nüfusa karşılık, sınırlı tarım topraklarından alınan ürünün korunması, muhafazası ve pazarlanması da; en az verim artışı kadar önemlidir. Dolayısıyla, tarımsal üretimin artışına paralel olarak üretim ve tüketim zincirinde ortaya çıkan ürün kayıplarının mümkün olan en az düzeye indirilmesi gerekmektedir. Bu kayıpların en aza indirilmesi ile milli servet kaybı azalacak, daha fazla ve daha kaliteli ürün tüketime ve ihracata sunulmuş olacaktır. Ayrıca, ülkemizin yurtdışındaki imajı da olumlu yönde etkilenecektir. Yapılan incelemelere göre, yaş meyve ve sebzedeki hasat sonrası kayıplar gelişmekte olan ülkelerde ortalama %20-30 gibi oldukça önemli düzeylerdedir. Bu durum, hasat sonrasında ürünün canlılık olaylarının yeterince kontrol edilememesinin yanında, ürünlerin muhafaza koşullarının iyi olmaması ve esas itibariyle üretici-tüketici zinciri arasındaki hatalardan da kaynaklanmaktadır. Bahçe ürünleri hasat tazeliklerini, doğal olarak bünyelerinde bulunan enzim faaliyetleri, oksidasyon ve su kaybı gibi olaylar sonucu yavaş yavaş kaybederek kalite kayıplarına uğrarlar. Bu nedenle, günümüzde bahçe ürünlerinin bozulmadan uzun süre saklanabilmeleri konusu giderek önem kazanmaya başlamıştır. Bahçe ürünlerinin bünyelerindeki fiziksel ve kimyasal değişimler üzerine dolayısıyla dayanma sürelerine paketleme, ortam koşulları, taşıma ve pazarlama gibi birçok faktör etkili olmaktadır. Bozulabilir tarımsal ürünlerin, taze olarak kullanılma sürelerini uzatmak, özellikle ortam sıcaklığını o ürüne özgü muhafaza sıcaklığına düşürmek ile, yani soğukta muhafaza ile mümkündür. Son 20-30 yılda, insanların gıda tüketimi alışkanlıklarında çok büyük değişiklikler olmuş, özellikle sağlık kaygısı yüzünden taze meyve-sebze tüketiminde büyük bir artış gözlemlenmiştir. Bu değişiklikler, çabuk bozulabilen gıdaların korunması için uygun teknolojilerin geliştirilmesi ihtiyacını doğurmuştur. Sempozyum kapsamında da bahçe ürünlerinde hasat ve hasat sonrası süreçler, meydana gelen değişimler ve kullanılan son teknolojiler ile ilgili çalışmalar konunun uzmanları tarafından tartışılacak ve pratiğe aktarılabilecek uygulamalar değerlendirilecektir. Bu amaçla, 22-25 Eylül 2014 tarihleri arasında Uludağ Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü tarafından düzenlenecek olan VI. Bahçe Ürünlerinde Muhafaza ve Pazarlama Sempozyumu nda muhafaza ve pazarlama sorunları tartışılacak, bu konuda hazırlanacak sunumlar incelenecek ve bu alanda çalışan bilim insanları, kamu ve özel kurum çalışanları bir araya getirilecektir. Böyle önemli bir platformda sizleri aramızda görmekten ve ağırlamaktan son derece memnunluk duyacağız. Sempozyum Düzenleme Kurulu
İÇİNDEKİLER Taze Kesilmiş Karnabaharda Kararmanın Önlenmesinde Sitrik Asit Uygulamaları...1 M. Ufuk Kasım, Rezzan Kasım Üzüm Muhafazasında Salisilik Asit Kullanımı...2 Derya Erbaş, Cemile Ebru Onursal, Zehra Babalık, Mehmet Ali Koyuncu Vakum İnfiltrasyon Yöntemi ile Derim Sonrası Aminoetoksivinilglisin Uygulamasının Domates Meyvelerinin Olgunluğuna Etkisi...3 Altan Çandır, Fatih Şen, Elif Çandır Ozon Uygulamasının Red Globe Üzüm Çeşidinin Soğukta Depolanması Üzerine Etkisi...4 İbrahim Onur Çakır, Mehmet Ali Koyuncu Hasat Sonrası UV-C ve Sıcak Su Uygulamalarının Erciş Üzüm Çeşidinin Meyve Kalitesi ve Soğukta Muhafazası Üzerine Etkileri...5 Nurhan Keskin, Muhammed Sıddık Baytin, Şeyda Çavuşoğlu*, Nalan Türkoğlu, Rana Baytin, Çağla Parlar Deveci Armut Çeşidinde Muhafaza Periyodu Süresince; 1-MCP Uygulaması, Αlpha Farnesene Enzim Aktivitesi, Etilen Üretimi ve Yüzeysel Yanıklığın Gelişimi Arasındaki İlişkiler...6 Arzu Şen Aslım, Tuncay Acıcan, M. Emin Akçay, Seçil Erdoğan, Erdinç Uysal, M. Hakan Özer, Himmet Tezcan Farklı Sıcaklıklarda Muhafaza Edilen Silifke Aşısı Nar Çeşidi Meyvelerinin Bazı Kalite Özelliklerine 1-Metilsiklopropen Uygulamalarının Etkisi...7 Nurdan Tuna Güneş, A. İlhami Köksal, Özge Özüpek, Bilgin Kaya Hasat Öncesi ve Sonrası 1-Metilsiklopropen (1-MCP) Uygulamalarının Starkrimson Elma Çeşidinin Muhafazası ve Raf Ömrü Üzerine Etkileri...8 Cemile Ebru Onursa, İsa Eren, Özgür Çalhan, Atakan Güneyli, Tuba Topcu Farklı Dozda 1-Metilsiklopropen Uygulamalarının Nova Mandarin Çeşidinin Soğukta Muhafazası Üzerine Etkisi...9 Zafer Karaşahin, Mustafa Ünlü, Celile Aylin Oluk, Ebru Yazıcı, İhsan Canan, Ahmet Erhan Özdemir Ankara Armudunda 1-Metilsiklopropen in Bazı Derim Sonrası Kalite Parametrelerine Etkisi... 10 Nalan Bakoğlu, Nurdan Tuna Güneş Soğan Yetiştiriciliğinde Azot Uygulamalarının Hasat Sonrası Depolama Sürecinde Kalite Özellikleri Üzerine Etkisinin Belirlenmesi... 11 Arzu Şen Aslım, Tuncay Acıcan, Seçil Erdoğan, Barış Albayrak, Gülay Beşirli, Zühtü Polat Hicaznar Çeşidinde Sıcak Su Uygulamalarının Antioksidan Bileşikler ve Muhafaza Üzerine Etkileri... 12 Nurten Selçuk, Mustafa Erkan Organik Kuru İncirin Depolanmasında Defne Ve Kekik Uçucu Yağlarının Kullanım Olanaklarının Araştırılması... 13 Birgül Ertan, Özlem Doğan, Berrin Şahin, Mesut Özen, Eşref Tutmuş, Banu Bahar, Hüsnü Can Başer Taze İncir (cv. Sarılop) Meyvelerinde Mikotoksin Oluşumu... 14 Hilmi Kocataş, Ramazan Konak
Pink Lady Elma Çeşidine Hasat Sonrası Yapılan Kalsiyum Klorür ve Kalsiyum Oksit Uygulamalarının Meyvenin Muhafaza Kalitesi Üzerine Etkileri... 15 Uygun Aksoy, Fatih Şen, K. Betül Özer, H. Zafer Can, İlknur Vural, Neslihan Ekinci, Mustafa Sakaldaş Vakum Altında Meyveye Kalsiyum Emdirme Uygulamasının Eşme Çeşidi Ayvada Muhafaza Sürecinde Meyve Eti Kahverengileşmesi Fizyolojik Bozukluğu İle Meyve Kalitesine Etkisi... 16 Tuncay Acıcan, Arzu Şen Aslım, Cüneyt Tunçkal, Hakan Özer, M. Emin Akçay, Erdinç Uysal, Zühtü Polat, Engin Güven, Muammer Yalçın Taze Dilimlenmiş Fuji ve Granny Smith Elma Çeşitlerinde Farklı Dozda Kalsiyum Laktat ve Askorbik Asit Uygulamalarının Muhafaza ve Kalite Üzerine Etkisi... 17 Ömür Dündar, Okan Özkaya, Adel Valizadeh, Umut Erdoğan Sergen Koşullarda Aşılı Crisby Çeşidi Karpuzlarda Kalite Parametrelerindeki Değişimleri... 18 Ahmet Erhan Özdemir, Halit Yetişir, Elif Çandır, Veysel Aras, Ömer Aslan, Durmuş Üstün, Mustafa Ünlü Muhafaza Öncesi Sıcak ve Soğuk Su Uygulamalarının Kestanelerin Normal ve Kontrollü Atmosferde Muhafazası Üzerine Etkisi... 19 Murat Çetin, Bülent Akbudak Kontrollü Atmosferde Muhafazanın Gold Nugget Yenidünya Çeşidinin Depo Ömrü ve Meyve Kalitesi Üzerine Etkileri... 20 Işılay Yıldırım, M. Seçkin Kurubaş, Mustafa Erkan, Nedim Tetik Kontrollü Atmosfer, Etilen Kontrolü ve 1-MCP nin Hayward Kivi Çeşidinin Muhafazası Üzerine Etkilerinin Araştırılması... 21 Işılay Yıldırım, Mustafa Pekmezci Palistore Ortamında Depolanan Dikenli ve Dikensiz Frenk İnciri nin Muhafaza Bakımından Karşılaştırılması... 22 Yasin Topçu, Adem Doğan, Mustafa Erkan Modifiye Atmosferin Bamya Muhafazası Üzerine Etkileri... 23 Serdar Polat, Erdinç Bal Dereotunda (Anethum graveolens L.) Farklı Sıcaklıklarda Modifiye Atmosfer Uygulamalarının Depolama Süresince Kaliteye Olan Etkileri... 24 Mustafa Sakaldaş, Arzu Şen Aslım, Kenan Kaynaş Kalıntısız ve Geleneksel Olarak Yetiştirilen Kapya Tipi Urartu Biber Çeşidinin Muhafaza Bakımından Karşılaştırılması... 25 Adem Doğan, Mustafa Erkan Farklı Domates Çeşitlerinin Depolama Süresince Bazı Fiziksel ve Kimyasal Değişimlerinin Belirlenmesi... 26 Rüştü Efe Okşar, Mitra Bonakdarzadeh, Sevde Yaldız, Mina Golkarian, Fatih Şen, Ayşe Gül Yaş Meyve Ve Sebze Pazarlamasında Toptancı Hallerinde Depolama Hizmetinin Durumu: Ankara İli Örneği... 27 Mevhibe Albayrak, Nurdan Tuna Güneş, Hüseyin T. Güldal Tarımsal Pazarlamada İnovasyon ve Yeni Ürün Geliştirme... 28 Hasan Vural Rize İlindeki Yaş Meyve Ve Sebze Pazarlama Durumunun Araştırılması... 29 Mustafa Akbulut, Nalan Bakoğlu
Türkiye de ve Dünyada Ceviz Üretim ve Pazarlaması... 30 Filiz Pezikoğlu, Mustafa Öztürk Palistore Ortamında Kontrollü Atmosferde Muhafazanın 'Hass' Avokado Çeşidinin Muhafaza ve Meyve Kalitesi Üzerine Etkileri... 31 Gizem Şahin, M. Seçkin Kurubaş, Mustafa Erkan Angeleno Erik Çeşidinin Palistore Ortamında Muhafazası... 32 Mehmet Seçkin Kurubaş, Gizem Şahin, Mustafa Erkan 'Ninfa' Kayısı Çeşidinde Farklı Hasat Sonrası Uygulamalarının Muhafaza Süresi ve Kaliteye Etkileri... 33 Ferhan K. Sabır, Muzaffer İpek, Şeyma Arıkan Elegant Lady Şeftali Çeşidinde Hasat Sonrası Farklı Uygulamaların Muhafaza Süresi ve Meyve Kalitesi Üzerine Etkisi... 34 Azize Yenici, Bülent Akbudak Potasyum Permanganat ile Modifiye Atmosfer Paketleme Uygulamalarının Şeftali Meyvelerinin Muhafazası Üzerine Etkisi... 35 Erdinç Bal Hasat Sonrası Muhafaza Uygulamalarının Farklı Olgunlaşma Gruplarındaki Şeftali Çeşitlerinin Muhafaza ve Kalite Özelliklerine Etkisi... 36 Şenay Murat Doğru, Ercan Er, Erol Aydın, Aysen Koç Taze Doğranmış Elmalarda Dilimleme Öncesi Muhafaza Koşullarının Dilim Kalitesi ve Muhafaza Süresine Etkileri... 37 Ferhan K. Sabır, Ece Günal Bazı Nektarin Çeşitlerinin Soğukta Muhafaza Performanslarının İncelenmesi... 38 Ercan Er, Şenay Murat Doğru, Erol Aydın, Aysen Koç Kestanenin Vakumlu ve Vakumsuz Modifiye Atmosferde Muhafazası... 39 Murat Çetin, Bülent Akbudak Nar Meyvesinin Muhafazasında Farklı Modifiye Atmosfer Ambalajlarının Etkilerinin Belirlenmesi... 40 Sercan Karaca, Fatih Şen Hasat Öncesi Uygulamaların ve Farklı Modifiye Atmosfer Ambalajlarının Nar Meyvesinin Depolama Kalitesi ve Çürüklük Gelişimine Etkileri... 41 Fatih Şen, Kınay Teksür, Figen Yıldız, Nilay Özaltaca, Aşkın Altun, Ahmet Kaan Selvi, Ayser Billor Dörtyol Koşullarında Yetiştirilen Kaki Tipo Trabzon Hurmalarının Soğukta Muhafazası... 42 Ahmet Erhan Özdemir, Celil Toplu, Ercan Yıldız, Can Yıldız, Burak Katırcı, Canan Duman Trabzon Hurmasının Farklı Uygulama ve Muhafaza Sürelerindeki Bazı Fiziksel ve Kimyasal Özellikleri... 43 Halil Ünal, Bülent Akbudak, Tuğba Yener Vainiglia Trabzon Hurması Çeşidinde Soğukta Muhafazanın Burukluğu Önlemeye Etkisi... 44 Ahmet Erhan Özdemir, Celil Toplu, Ercan Yıldız, Canan Duman, Mustafa Ünlü Taze Kesilmiş Meyve ve Sebzelerin Muhafaza Süresi ve Raf Ömrü Üzerinde Koruyucu Bazı Uygulamaların Etkinliği... 45 Nurdan Tuna Güneş, Tülin Öz
Güvey Fenerinin Depolanma Potansiyelinin Belirlenmesi... 46 Arzu Şen Aslım, Tuncay Acıcan, Gülay Beşirli, İbrahim Sönmez, Zühtü Polat Tanelenmiş Hicaz Narının Muhafaza Ömrünün Araştırılması... 47 Ömür Dündar, Okan Özkaya, Adel Valizadeh, Ülkü Kandil Hicaz Nar Çeşidinde Hasat Sonrası Farklı Modifiye Atmosfer ve 1-Methylcyclopropane Uygulamalarının Muhafaza Süresince Kaliteye Etkileri... 48 Kenan Kaynaş, Mustafa Sakaldaş, F. Cem Kuzucu, Mehmet Ali Gündoğdu Hasat Sonrası Farklı 1-Metilsiklopropen Uygulamalarının Alstroemeria Muhafazası Üzerine Etkisi... 49 Öznur Seyhan, Bülent Akbudak Hasat Sonrası 1-Methylcyclopropene Uygulamasının Gerberada Vazo Ömrü ve Çiçek Kalitesine Etkileri... 50 Ali Sabır, Ferhan K. Sabır, Kevser Yazar, Zeki Kara Hasat Öncesi Vitormone Uygulamalarının Braeburn Elma Çeşidinin Muhafazası ve Raf Ömrü Üzerine Etkileri... 51 Atakan Güneyli, İsa Eren, Cemile Ebru Onursal, Özgür Çalhan Farklı Yöntemlerle Kurutulmuş Hacıhaliloğlu Kayısı Çeşidinin Oda Koşullarında Muhafazasında SO 2 Değişimi... 52 Ömür Dündar, Okan Özkaya, Adel Valizadeh, Hüseyin Kalkan, Hatice Demircioğlu Sofralık İncirlerde Ambalaj ve Ozon Uygulamalarının Kalite Korunumu Üzerine Etkileri... 53 Duygu Kılıç, Muharrem Özcan Farklı Sürelerde Sıcak Su Uygulamalarının Hasanbey Kayısı Çeşidi Meyvelerinin Bazı Kalite Özellikleri ile Raf Ömrüne Etkisi... 54 Burcu Belge, Nurdan Tuna Güneş Yeni Bir Armut Çeşidi Olan Akçay 77'nin Bazı Kalite Özellikleri... 55 M. Emin Akçay, Neslihan Ekinci Washington Navel Portakal Çeşidinin Meyve Gelişim Sürecindeki Kalite Parametrelerindeki Değişimler ve Derim Olumu... 56 Ahmet Erhan Özdemir, Mustafa Kaplankıran, Elif Çandır, Turan Hakan Demirkeser, Celil Toplu, Ercan Yıldız Taze Kesilmiş (Fresh-Cut) Ürünlerde Kaliteyi Etkileyen Faktörler... 57 Nalan Bakoğlu, Özge Özüpek Kestanelerde (Castanea sativa Mill.) Hasat Öncesi ve Hasat Dönemlerinde Meyve Kalite Özelliklerinin Değişimi... 58 Esra Erdal, Engin Ertan, Burak Erdem Algül, Gülsüm Alkan Sofralık Olarak Değerlendirilen İncir Çeşitlerinde Farklı Hasat Zamanlarında Kalite Değişimleri Belirlenmesi... 59 Birgül Ertan, Özlem Tuncay Kirazın Raf Ömrü Süresince Bazı Fiziksel Kalite Özellikleri... 60 Halil Ünal, Bülent Akbudak, Erhan Duran Tere ve Roka da Hasat Öncesi Etkin Mikroorganizma Uygulamalarının Kalite Üzerine Etkisi. 61 Nafiz Biçen, Nuray Akbudak
Turunçgillerde Hasat Sonrası Meydana Gelen Bozulmalar... 62 Gülşah Özcan Sinir, Senem Suna, Bige İncedayı Serada Yetiştiriciliğin Farklı Domates Çeşitlerinin Muhafaza Kalitelerine Etkisi... 63 Ömür Dündar, Okan Özkaya, Adel Valizadeh, Mert Morkal, Emre Kükürt Aydın İlinde Çam Fıstığı Üretimi ve Hasat Sonrası İşlemleri... 64 Burak Erdem Algül, Gonca Günver Dalkılıç Kullanıma Hazır Hale Getirilmiş (Ready-to-use) Maydanozlarda Aljinat Uygulamaları ile Kalitenin Arttırılması... 65 Rezzan Kasım, M. Ufuk Kasım Akıllı Ambalajlama Teknolojisi ve İzlenebilirlik... 66 Senem Suna, Canan Ece Tamer, Ömer Utku Çopur Türkiye de İyi Tarım Uygulamalarının Mevcut Durumu ve Geliştirilmesine Yönelik Öneriler. 67 Filiz Pezikoğlu Isparta İlindeki Meyve Paketleme Tesislerinin Mevcut Durumu... 68 Özgür Çalhan, Atakan Güneyli, Cemile Ebru Onursal, İsa Eren Hatay İli Soğuk Hava Depolarının Mevcut Durumu ve Sorunları... 69 Ahmet Onur Yıldız, Elif Çandır Mersin İli Turunçgil Paketleme Tesislerinin Altyapı Durumu ve Teknoloji Kullanım Düzeyi... 70 Mustafa Ünlü, Osman Uysal, O. Sedat Subaşı
SÖZLÜ SUNUMLAR
VI. BAHÇE ÜRÜNLERİNDE MUHAFAZA VE PAZARLAMA SEMPOZYUMU 22-25 EYLÜL 2014 BURSA, TÜRKİYE Farklı Dozda 1-Metilsiklopropen Uygulamalarının Nova Mandarin Çeşidinin Soğukta Muhafazası Üzerine Etkisi Zafer Karaşahin* 1, Mustafa Ünlü 1, Celile Aylin Oluk 1, Ebru Yazıcı 1, İhsan Canan 1, Ahmet Erhan Özdemir 2 1 Alata Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyon Müdürlüğü, Erdemli, Mersin 2 Mustafa Kemal Üniversitesi Bahçe Bitkileri Bölümü, Antakya, Hatay *Sorumlu yazar: zaferkarasahin@gmail.com 2013 yılında Alata Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyon Müdürlüğü nde gerçekleştirilen bu çalışmada; hasat sonrası 1-Metilsiklopropen (1-MCP) uygulamasının, Nova mandarin çeşidinin soğukta muhafazası süresince kalite parametrelerindeki değişimler üzerine etkilerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Meyve kabuğunun optimum %75 inin sarı-turuncuya döndüğü dönemde hasat edilen mandarin meyvelerine 20ºC de 24 saat süreyle 0,312 ve 0,625 ppm 1-MCP uygulanmıştır. Meyvelerin her 15 günde bir analizleri yapılmak üzere 4ºC de %90-95 oransal nemde 90 gün muhafaza edilmiştir. Çalışma süresince meyvelerde ağırlık kaybı (%), suda çözünebilir toplam kuru madde miktarı (SÇKM), ph, titre edilebilir asit miktarı, şeker (glikoz, fruktoz, sakkaroz), C vitamini (L-Askorbik asit), polifenoloksidaz enzim aktivitesi, yeşil kapsüllü meyve oranı, meyve kabuk rengi (L*a*b*), mantarsal ve fizyolojik bozulma oranları analizlenerek farklı dozda 1-MCP uygulamasının Nova mandarin çeşidinin soğukta muhafazası üzerine etkileri araştırılmıştır. Anahtar kelimeler : 1-Metilsiklopropen, Mandarin, Nova, Soğukta Muhafaza, 9
VI. BAHÇE ÜRÜNLERİNDE MUHAFAZA VE PAZARLAMA SEMPOZYUMU 22-25 EYLÜL 2014 BURSA, TÜRKİYE VI. BAHÇE ÜRÜNLERİNDE MUHAFAZA VE PAZARLAMA SEMPOZYUMU NA DESTEK VEREN KURUM VE KURULUŞLAR 71