BUĞDAY UNU MEVZUATI Ahmet KAVAK Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü Genel Müdür Yardımcısı 13.03.2013 1
BUĞDAY UNU TEBLİĞİ(TASLAK/2013)-GEREKÇE Türk Gıda Kodeksi -Ekmek ve Ekmek Çeşitleri Tebliği (Tebliğ No:2012/2) 04/01/2012 tarih ve 24672 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Söz konusu Tebliğle ekmeklerin kül içeriği kuru maddede tuz hariç en az % 0,65 olarak belirlenmiş ve bu ekmeklerin sadece 17.02.1999 tarih ve 23614 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Türk Gıda Kodeksi Buğday Unu Tebliğinde tanımlanan ve maksimum % 0,65 kül içeriğine sahip tip 650 undan yapılması zorunluluğu getirilmiştir. Ancak ekmek üreticileri Tip 650 un kullanmalarına rağmen 2012/2 nolu Tebliğdeki küle ilişkin kriteri karşılayamadıklarını sıklıkla dile getirmişlerdir. 8 Mart 2013 2
BUĞDAY UNU TEBLİĞİ(TASLAK/2013)-GEREKÇE Yine ülkemizde son yıllarda yaygınlaşan ve bir çok hastalığın nedeni olan obezitenin temel sebeplerinden birisi olarak kepek miktarı düşük ekmek tüketiminin fazlalığı gösterilmektedir. Bu nedenlerden dolayı temel bir tüketim maddesi olan ekmeğin yapımında kullanılan unun kepek miktarının artırılarak protein kalitesinin iyileştirilmesi büyük önem arz etmektedir. Bu sebeple mevzuat ve uygulama birlikteliğinin sağlanması, gıda işletmecilerinin mağduriyetinin engellenmesi ve buğday ununun kalite standartlarının iyileştirilmesi için Buğday Unu Tebliğinin revize edilmesi ihtiyacı hasıl olmuştur. 3
BUĞDAY UNU TEBLİĞİ(TASLAK/2013)-HAZIRLIK SÜRECİ 29/12/2011 tarihli ve 28157 3 üncü mükerrer sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Hazırlama Yönetmeliği nin 11 inci maddesi gereği Bakanlığımız tarafından Un Tebliğinin Revizyonuna yönelik çalışma grubu oluşturulmuştur. Çalışma grubu tarafından hazırlanan taslak son görüş verme süresi 11/10/2012 tarihi olmak üzere 8/11/2012 tarihinde www.gkgm.gov.tr adresinde görüşe açılmış olup taslağa 108 farklı kurumdan toplam 218 adet görüş verilmiştir. 8 Mart 2013 4
BUĞDAY UNU TEBLİĞİ(TASLAK/2013)-HAZIRLIK SÜRECİ Gelen görüşler; tam buğday unu tanımında, ürünlerin net miktarıyla ilgili hükme, ambalaj materyaline ilişkin konularda yoğunlaşmıştır. Taslağa gelen görüşlerin %66 sı olumludur. 8 Mart 2013 5
BUĞDAY UNU TEBLİĞİ(TASLAK/2013)-HAZIRLIK SÜRECİ Gelen Görüşler 10/12/2012 tarihinde Tahıl ve Baklagiller İhtisas Alt Komisyonunca yapılan görüş değerlendirme toplantısında değerlendirilerek taslağa son hali verilmiştir. Taslağın 29/1/2013 tarihli ve 2013/1 nolu UGKK toplantısında yayımlanmasına karar verilmiştir. 8 Mart 2013 6
BUĞDAY UNU TEBLİĞİ(TASLAK/2013)-TANIMLAR Tam buğday unu: Yabancı maddelerden temizlenmiş buğdayların, tavlanarak veya tavlanmadan, buğday tanesinin bütün anatomik kısımlarını içerecek şekilde tekniğine uygun olarak öğütülmesiyle elde edilen unu. Gıda amaçlı kullanılan buğday kepeği: Yabancı maddelerden temizlenmiş ve tavlanmış buğdayın, öğütme işlemi sonrası elde edilen unların ayrılmasından sonra arta kalan kısımları. Yabancı madde: Buğday unu dışındaki böcek ve böcek parçaları ile kalıntıları, hayvansal atık ve kalıntıları, yabancı ot tohumları gibi organik maddeler ile taş, kum, toprak ve metal gibi inorganik maddeleri. 8 Mart 2013 7
BUĞDAY UNU TEBLİĞİ(TASLAK/2013)-ÜRÜN ÖZELLİKLERİ Tam buğday unu hariç olmak üzere buğday unlarının en az %98 i 212 mikronluk elekten geçer. Buğday, çavdar veya arpadan hazırlanmış enzim aktivitesi yüksek malt unu veya diğer malt ürünleri ile vital buğday gluteni teknolojik amaçlarla buğday ununa gerektiği kadar katılabilir. Net un ağırlığı %14,5 nem esasına göre hesaplanır. Özel amaçlı buğday unlarına baklagil unları teknolojik amaçlarla gerektiği kadar katılabilir. 8 Mart 2013 8
BUĞDAY UNLARI VE GIDA AMAÇLI BUĞDAY KEPEĞİNE AİT KİMYASAL ÖZELLİKLER Ürün Nem% (m/m) En çok %Kül Km de (m/m) Sedimantas yon (ml) Beklemeli Sedimantasyon (ml) %Protein ¹ Miktarı Km de (en az) %Asitlik Km de (sülfürik asit cinsinden) en çok Düşme Sayısı (Sn) En az Özel Amaçlı Buğday Unu 14,5 Aranmaz Aranmaz Aranmaz 7 0,07 Aranmaz Ekmeklik Buğday Unu 14,5 0,7<%Kül 0,8 En az 30 En az 30 10,5 0,07 250 Tam Buğday Unu 14,5 En az 1,2 Aranmaz Aranmaz 11 0,09 Aranmaz Gıda Amaçlı Buğday Kepeği 12 Aranmaz Aranmaz Aranmaz Aranmaz Aranmaz Aranmaz (¹)%Protein Miktarı Km de (en az) (N x 5.7) 8 Mart 2013 9
YATAY GEREKLİLİKLER Katkı maddeleri Türk Gıda Kodeksi Gıda Katkı Maddeleri Yönetmeliğinde yer alan hükümlere uygun olur. Bulaşanlar Türk Gıda Kodeksi Bulaşanlar Yönetmeliğinde yer alan hükümlere uygun olur. Pestisit kalıntıları Türk Gıda Kodeksi Pestisitlerin Maksimum Kalıntı Limitleri Yönetmeliğinde yer alan hükümlere uygun olur. Hijyen Gıda Hijyeni Yönetmeliği ve Türk Gıda Kodeksi Mikrobiyolojik Kriterler Yönetmeliğinde yer alan hükümlere uygun olur. 8 Mart 2013 10
YATAY GEREKLİLİKLER Ambalajlama Türk Gıda Kodeksi Gıda ile Temas Eden Madde ve Malzemeler Yönetmeliğine uygun madde ve malzemelerden oluşur. Tebliğ kapsamında dökme olarak satışa arz edilen ürünlerin taşımasında ve depolamasında kullanılan un tankeri ve silolarının buğday unu ile temas eden yüzeyleri, Türk Gıda Kodeksi Gıda ile Temas Eden Madde ve Malzemeler Yönetmeliğine uygun, yeterli temizlik ve dezenfeksiyona izin veren madde ve malzemeden yapılır. 8 Mart 2013 11
YENİ UN TEBLİĞİ NELER GETİRECEK? Mevcut Tebliğ 1-Ekmeklik un; Tip 550 %kül KM de en çok 0.55 Tip 650 %kül KM de en çok 0.65 Tip 850 %kül KM de en çok 0.85 Yeni Un Tebliği 1-Ekmeklik buğday unu; % kül KM de En az 0,7, En çok 0,8 2-Özel amaçlı un 2-Özel Amaçlı Buğday Unu; kül miktarına ilişkin bir sınırlama getirilmemiştir. Tüketici talebine göre istenilen külde üretilebilecek. Tanımlanmamıştır. 3-Tam Buğday Unu ekmek ve ekmek çeşitleri tebliğine uyumlu olarak ilk defa mevzuatta tanımlanmıştır Tanımlanmamıştır. Gıda amaçlı kullanılan buğday kepeği tanımlanmıştır. 8 Mart 2013 12
YENİ UN TEBLİĞİ NELER GETİRECEK? Mevcut Tebliğ Mevcut uygulamada genellikle polipropilen çuvallar kullanılmaktadır. Bunlar gözenekli bir yapıda olup bulaşmaya açıktır. Aynı zamanda bu malzemeden yapılan çuvalların tozuşmadan dolayı çuval başı 139 gr un kaybına neden olduğu bilinmektedir. Herhangi bir değer yok Yeni Un Tebliği Un ambalajlarının büyük çoğunluğunu oluşturan polipropilen malzemeden üretilen çuvallara ilişkin kalite kriteri belirlenmiştir. Ambalaj malzemesinin polipiropilen olması durumunda polipiropilen ambalajın dokuma sıklığı cm de 5 adet ve ağırlığı en az 80 gr /m2 olur. hükmü getirilmiştir. Sedimantasyon ve düşme sayısı gibi yeni kalite kriterleri getirilmiştir. Bu düzenleme ile ekmeklik buğday unlarının kalite özelliklerinin iyileştirilmesi amaçlanmıştır. 8 Mart 2013 13
ETİKETLEME Buğday Unlarının etiketlerinde; Gıdanın adı, Bileşenler listesi (katkı içermez ise gerek yok) Gıdanın net miktarı, Tavsiye edilen tüketim tarihi, Özel muhafaza koşulları ve/veya kullanım koşulları, Üreticinin veya ambalajlayıcının veya ithalatçının veya dağıtıcının adı veya ticari unvanı ve adresi, 8 Mart 2013 14
ETİKETLEME -Kayıt işlemine tabi olan üreticinin veya ambalajlayıcının işletme kayıt numarası, -Menşe ülke, -Kullanım bilgisi olmadığında gıdanın uygun şekilde tüketimi mümkün değilse, gıdanın kullanım talimatı, bulunmak zorundadır. Bunlara ilave olarak; Buğday Unu Tebliği kapsamındaki ürünlerin adları; -Ekmeklik Buğday Unu, özel amaçlı buğday unu veya tam buğday unu olarak, 8 Mart 2013 15
ETİKETLEME -Özel amaçlı buğday unlarında unun hangi amaçla kullanılacağı etikette «Böreklik», «Baklavalık», «Simitlik» gibi, -Özel amaçlı buğday unlarının etiketi üzerinde maksimum kül (%Kül Km de (m/m)) ve minimum protein miktarları (%Protein Miktarı, Km de) belirtilmek zorundadır. Ayrıca istenmesi ve şartların sağlanması durumunda Bu Tebliğ kapsamında yer alan ürünlerin etiket bilgilerinde ürün adı ile birlikte katkısız ifadesi kullanılabilecektir. 8 Mart 2013 16
TEBLİĞ TAM OLARAK NE ZAMAN YÜRÜRLÜĞE GİRECEK? Bu Tebliğle; 17/02/1999 tarih ve 23614 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Türk Gıda Kodeksi Buğday Unu Tebliği yürürlükten kaldırılacaktır. Uyum Zorunluluğu; Tebliğin yayımlandığı tarihten önce faaliyet gösteren gıda işletmecileri bu tebliğ hükümlerine en geç 1/7/2013 tarihine kadar uyacaklardır. Tebliğ yayınlandıktan sonra faaliyete geçen gıda işletmecileri faaliyete başlar başlamaz bu tebliğ hükümlerine uyacaklardır. 8 Mart 2013 17
CEZALAR Türk Gıda Kodeksi- Buğday Unu Tebliğine aykırı üretim yapan gıda işletmecilerine idari para cezası verilir. Ürünlerin, insan sağlığı için risk oluşturması durumunda ürünler masrafları sorumlusuna ait olmak üzere piyasadan toplatılır ve mülkiyetinin kamuya geçirilmesine karar verilir. Aykırılık sadece etiket bilgilerinden kaynaklanıyor ise idarî para cezası % 50 oranında uygulanır. 8 Mart 2013 18
Denetim Sayısı İPC Savcılığa Suç Duyurusu Denetim Sayısı İPC Savcılığa Suç Duyurusu Denetim Sayısı İPC Savcılığa Suç Duyurusu Denetim Sayısı İPC Savcılığa Suç Duyurusu YILLARA GÖRE DENETİM SAYILARI GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI GENEL GIDA DENETİM SONUÇLARI GIDA ÜRETİM YERİ GIDA SATIŞ YERİ TOPLU TÜKETİM YERİ TOPLAM YIL 2002 39646 1544 551 39646 1544 551 2003 40558 1192 503 40558 1192 503 2004 48257 1259 524 105561 116 8 37011 15 4 190829 1390 536 2005 72487 3630 251 173729 1062 63 80246 202 74 326462 4894 388 2006 66597 3593 347 148536 1699 137 63650 469 99 278783 5761 583 2007 91780 4221 393 165604 1475 80 76905 354 113 334289 6050 586 2008 93358 4778 576 166337 1570 149 81179 610 180 340874 6958 905 2009 92718 5498 1162 163382 2289 265 94355 574 155 350455 8361 1582 2010 95920 7494 652 169483 3170 331 111353 771 278 376756 11435 1261 2011 86957 6826 190 187931 2697 86 125547 940 53 400435 10463 329 2012* 86892 6599 90 186270 6213 28 137179 4080 24 410341 16892 142 *2012 yılı veri girişleri devam etmektedir. 8 Mart 2013 19
YILLARA GÖRE ALO GIDA BAŞVURU SAYILARI Yıllar Oluşturulan Başvuru Sayısı** Sonuçlanan Başvuru Sayısı Cezai İşlem Sayısı 2009* 20.886 20.886 3.765 2010 33.163 33.060 6.920 2011 33.693 33.642 4.072 2012 54.495 54.040 8.052 2013*** 8.377 5.998 470 TOPLAM 150.614 147.626 23.279 **2009 yılı verileri, ALO 174 GIDA Hattı nın faaliyeti geçtiği 14 Şubat 2009 tarihinden sonraki verilerdir. ** Oluşturulan başvuru sayısı, gıda ihbar ve şikâyet kapsamında oluşturulan başvuruları içermektedir. *** 2013 yılı verileri 25 Şubat 2013 tarihine kadar olan verilerdir. 8 Mart 2013 20
SONUÇLANAN ALO GIDA BAŞVURU SAYILARI 2988 14 Şubat 2009 25 Şubat 2013 150.614 8 Mart 2013 21
TEŞEKKÜRLER 22