HABER BÜLTENĐ 18 Ocak 2005 Haber Özetleri Ortadoğu Irak ta iki ayrı yerde düzenlenen saldırılarda 15 Iraklı polis ve ulusal muhafızın öldüğü bildirildi. Bağdat ın kuzeyindeki Bakuba kenti yakınında düzenlenen ilk saldırıda, direnişçilerin Irak Ulusal Muhafızları nın kontrol noktasını hedef aldığı, saldırıda en az 8 muhafızın öldürüldüğü belirtildi. Kuzeydeki Beyci kentinde ise bir karakol yakınında düzenlenen intihar saldırısında en az 7 Iraklı polis öldü, 15 i de yaralandı. Irak ta isyancılar 30 Ocak ta yapılacak seçimleri engellemek amacıyla sık sık saldırı düzenliyor. Amerikalı yetkililer dün Irak ın çeşitli yerlerinde yapılan baskınlarda direnişçi olduğu sanılan 40 kişinin yakalandığını bildirdi.(voanews) Vatikan, Irak'ta Hıristiyanların önde gelen din adamlarından Suriye Katolik Kilisesi'nin Musul Başpiskoposu'nun kaçırılmasını sert bir dille kınadı. Eylemi bir terör hareketi olarak niteleyen Vatikan, din adamının derhal serbest bırakılmasını istedi. Suriye Katolik kilisesinin Musul daki Başpiskoposu Gorgis Kasmussa dün akşam saatlerinde kilise yakınlarında yürürken silahlı kişilerce bir otomobile bindirildi ve uzaklaştırıldı. Eylemin amacı henüz netleşmiş değil. Fidye almak gerekçelerden biri olabilir ancak bazı çevrelerde de eylemin mezhep bölünmelerini tırmandırmayı amaçladığı belirtiliyor. Roma'dan BBC muhabiri David Willey, kaçırılan başpiskoposun Papa II. Jean Paul tarafından Musul'a altı yıl önce atandığını aktarıyor. Temsilcisi olduğu Suriye Katolik Kilisesi, Katolikliğin doğu kanadına mensup. Ortadoğu'da Roma'daki Papa'ya bağlılıklarını bildiren ancak kendi ibadetlerinde bir noktaya kadar bağımsız davranan böyle pek çok yarı özerk kilise var. Suriye Katolik Kilisesi'nin merkezi Lübnan'da. Musul bölgesinde de kilisenin 35 bin kadar mensubu olduğu tahmin ediliyor. Ancak bu kilisenin cemaati nispeten az. Irak geneline bakıldığında Keldani Katolik kilisesinin 500 bini aşkın bir cemaati olduğu tahmin ediliyor. (BBC) Irak geçici Başbakanı Đyad Allavi nin seçim listesinden bazı kişiler, Sistani nin El Hekim başkanlığındaki Irak birleşik seçim listesini desteklemediğini ifade etti. Bununla birlikte, Sistani nin temsilcilerinden birinin oğlunun silahlı kişilerce öldürüldüğü bildirildi. (ALQUDS GAZETESĐ) 1
Mısır Başbakanı Hüsnü Mubarek, Irak ın Somaliye dönebileceği uyarısında bulundu. Mubarek, Sünnilerin seçimlere katılmamasının, Irak taki siyasi ve güvenlik durumunu daha karmaşık hale getireceğini vurguladı.(alquds GAZETESĐ) Đngiliz askeri kaynaklarına dayanan habere göre, 650 Đngiliz askeri Irak a ulaştı. Bu güçlerin güvenliğin sağlanmasında kullanılacağı bildirildi.(alquds GAZETESĐ) Saddam Hüseyin in kuzeni Đzzedin El-Mecid sorgusunda Ansar El Sünne, Đslami Direniş, Muhammed in Ordusu gibi terörist grupların kendilerini finanse ettiklerini ve bu yolla milyonlarca dolar harcadıklarını itiraf etti. (EL-ŞARK EL AVSAT GAZETESĐ) Irak Başbakanı Đyad Allavi BM Genel Sekreteri Kofi Annan dan Irak seçimlerinin denetlemek amacıyla BM denetçilerini bölgeye göndermelerini istedi.(el-şark EL-AVSAT GAZETESĐ) Iraklı yetkililer Irak ın yeniden yapılandırılması için seçim sonrası yapılacak çalışmalara şimdiden başladı. Đlk olarak, yurtdışında öğrenci bursu adı altında 100 milyon dolar Milli Eğitim Bakanlığına tahsis edilecek. Ayrıca, Đçişleri Bakanlığı, Orta Fırat ve Güney Irak aşiretleriyle bölgenin güvenliğini sağlamak amacıyla hazırlanan programı görüştükten sonra mutabakata vardıklarını açıkladı. (EL-ŞARK EL AVSAT GAZETESĐ) Đslami Devrim Yüksek Konseyi merkez binasını hedef alan bombalı saldırı çok sayıda Iraklının ölmesine ve yaralanmasına neden oldu. Cadiriye semtinde bulunan bina, patlamanın ardından Amerikalı ve Iraklı timler kuşattıktan sonra boşaltıldı. (KUVEYTHABER AJANSI) Irak Ulusal Konseyi Başkanı Fuat Masum Kürtlerin yeni kurulacak devlette üç önemli mevkilerden birinde (cumhurbaşkanlığı, başbakanlık, parlamento başkanlığı) ısrarcı olduğunu açıkladı. Konsey başkanın tahminlerine göre, Kürtlerin listesi ikinci sırada yer alacak. Fuat Masum ayrıca, Kürtlerin sunduğu seçim listesinde bulunan partilerin seçimlerden sonra diğer listelerdeki güçlü partilerle işbirliği kurmak için girişimlerde bulunacağına işaret etti.(el-hayat GAZETESĐ) Irak Bağımsız Yüksek Seçim Komiserliği Başkanı Abdül Huseyn El Hindavi, Kerkük ten göç ettirilen Kürtlerin, Kerkük il meclis seçimlerine katılmalarına izin verdikten sonra Kerkük teki seçimleri gözetecek bir komite kurduklarını açıkladı. Bu komite, bir Kürt, bir Türkmen, bir Arap ve bir Hıristiyan olmak üzere 4 kişiden oluşmaktadır. Bu komitenin başkanı olmayıp yönetimi, dört üye eşit olarak üstlenmektedir.(el-hayat GAZETESĐ) Irak hükümeti, 29-31 Ocak tarihleri arasında komşu ülkelere olan sınırlarını kapatma kararı aldı. Ayrıca, 30 bin Iraklı Türkiye de seçime katılıyor. (KUVEYT HABER AJANSI) Irak taki Đngiliz Büyükelçiliğinden yapılan açıklamaya göre Irak seçimlerini desteklemek amacıyla Đngiltere 10 milyon sterlin bağışta bulundu. (KUVEYT HABER AJANSI) 2
Kerkük bölgesi Arap Topluluğu sözcüsü verdiği demeçte, Araplar ve Türkmenler arasında Seçim Komiserliğinin aldığı kararların adil ve tarafsız olmadığı noktasında fikir birliğine vardıklarını açıkladı. Sözcü, Türkmenlerin seçimleri boykot edebilecekleri uyarısında bulunarak, Seçim Komiserliğinin aldığı son kararın doğru olmadığının altını çizdi. Ayrıca, seçime katılmasına izin verilen Kürt grubun kendilerin de Kerkük kökenli olmadıklarını bildikleri ifade edildi. Sözcü bu yüzden bu grubun Kerkük il seçimlerine katılmasının sahtekarlık olacağını belirtti.(www.kerkuk.net) Seçim denetçilerinin tahminine göre, Kürtlerin Kerkük il seçimlerine karşı daha önceden aldıkları boykot kararından geri dönmeleri sonucunda, Kürtler bu şehirde yönetimi ele alabileceklerdir. Seçim Komiserliğine mensup önemli yetkililerden Adil El Lami, 1975 yılında Saddam döneminde göç ettirilen Kürtlerin seçimlerde oy kullanabilmeleri için bunu kanıtlamaları gerektiğini belirtti. KDP Bağdat yetkilisi Dilşad Miran, Araplaştırma faaliyetlerinden endişe duyduklarını ifade etti. Dolayısıyla Arapların Kerkük il meclis seçimlerine katılmaması gerektiğini belirtti. Kerkük şuan 1 milyon 200 bin nüfusa sahip. 100 bin Kürtün bu seçimlere katılması Kürtlerin il meclisinde çoğunluk oluşturmalarını sağlayacaktır. Kerkük il meclisinde şuan 15 Kürt, 11 Arap, 9 Türkmen ve 7 Hıristiyan var. Amerikalı yetkililer ise seçimlerde Kürtlerin zaferinden sonra Kerkük te çatışmaların çıkabileceğini vurguluyorlar. Amerikalı bir istihbaratçı Kerkük, en büyük sorunlardan birini teşkil etmekte. Şehrin kontrolü Kürtlere geçerse yeşil hat aşılacaktır. Ancak Araplar kazanırsa Araplar ve Kürtler arasında çatışmalar başlayacaktır diye konuştu. Türkmen bir yetkili Yabancıların Kürtlerin lehine oy kullandıklarını tespit edersek, seçimlerden çekilmek dahil tüm seçenekleri gözden geçireceğiz şeklinde açıklamada bulundu. (www.kerkuk.net) Amerika nın Đran da gizli bir operasyon yürüterek bu ülkedeki potansiyel askeri hedefleri belirlediği iddia edildi. New Yorker dergisinde yer alan habere göre Đran a gizlice gönderilen komando birlikleri, hava ve kara operasyonlarıyla imha edilebilecek nükleer ve kimyasal tesislerle, füze rampalarının yerini belirlemeye çalışıyor. Habere göre, Đran da 30 u aşkın yerde yürütülen bu operasyonlara geçen yaz aylarında başlandı. Ebu Gureyp hapishanesindeki skandalı ortaya çıkaran ünlü gazeteci Seymour Hersh in Đran daki gizli operasyonlarla ilgili haberi Beyaz Saray tarafından yalanlandı. Ödüllü gazeteci Seymour Hersh'in imzasını taşıyan haberde yüksek düzeyli eski bir istihbarat görevlisinin Irak ın teröre karşı savaşın sadece bir cephesi olduğunu vurguladığı ve Bush yönetiminin bir sonraki adımda, Đran a saldırmayı hedeflediğini söylediği belirtiliyor. Haberde, ayrıca Amerikan Savunma Bakanlığı Pentagon ile yakın bağları olan bir hükümet danışmanının da Pentagon da çalışan sivillerin Đran'a girerek ülkede mümkün olduğunca fazla sayıdaki askeri altyapıyı imha etmeyi istediğini söylediği belirtildi. Geçtiğimiz hafta içinde Birleşmiş Milletlere bağlı Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu müfettişleri Amerika tarafından, gizli bir nükleer silah üretim merkezi olabileceği iddia edilen tesisi incelemek üzere Đran'a gitmişti. Amerikalı uzmanlar, elde ettikleri uydu fotoğraflarına dayanarak, tesiste bulunan bazı binalarda nükleer bir bombada kullanılabilecek parçaların denemelerinin yapılmış olabileceğini iddia ediyor. Amerika ise, Đran'ın gizli bir nükleer silah 3
programı yürüttüğünden şüpheleniyor ve Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu'nun, bu konuyu Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'ne getirmesini istiyor. Tahran yönetimiyse, iddiaları reddediyor ve nükleer programının barışçı amaçlı olduğunu, nükleer silahlar üretme amacı olmadığını savunuyor.(voanews) Đsrail uçakları, Güney Lübnan daki Hizbullah hedeflerini bombaladı. Hizbullah a bağlı El Manar televizyonu, saldırılarda iki Lübnanlı kadının yaralandığını duyurdu. Hava saldırısından önce Hizbullah militanları Şiba Çiftlikleri olarak bilinen tartışmalı sınır bölgesinde, Đsrail e ait bir buldozere bombalı saldırı düzenlemişti. Đsrail, Şiba Çiftlikleri ni 1967 yılında işgal etti. Lübnan ve Suriye, bölgenin Lübnan toprakları içersinde yer aldığını öne sürerken, Birleşmiş Milletler tartışmalı sınırı Đsrail güçlerince işgal edilmiş Suriye toprakları olarak niteliyor.(voanews) Kafkasya-Orta Asya Rus yetkililer, güvenlik güçlerinin Dağıstan'da hafta sonunda yaptığı operasyon sırasında öldürülen, beş silahlı kişinin cesetlerinin bulunduğunu açıkladı. Rus yetkililer bu kişilerin Çeçen isyancılarla ilişkisi olduğunu ve Beslan'daki okul baskınına benzer büyük çaplı bir saldırı hazırlığı içinde bulunduklarını düşünüyor. Dağıstan'ın başkenti Mahaçkale'deki operasyon sırasında, militanların sığındığı ev yüzlerce Rus askeri tarafından kuşatıldı. Tanksavar ve helikopterlerden açılan ateşin yetersiz kalması ardından ev, bir Rus tankı tarafından yerle bir edildi. Operasyon sırasında bir güvenlik görevlisi öldürüldü, ikisi de yaralandı. Yerel güvenlik servisleri, grubun liderinin Çeçen lider Şamil Basayef'e bağlı bir kişi olduğunu söylüyor. Grubun Dağıstan içindeki farklı saldırılarda otuz civarında Rus asker ve polisini öldürdüğü düşünülüyor. Bu arada Mahaçkale yakınlarındaki Kaspiysk'te yaşanan çatışmalar sırasında üç polis ve bir terör zanlısının hayatını kaybettiği belirtildi. Mahaçkale'deki operasyonla aynı saatte yaşanan çatışmalar sırasında bir militanın da yakalandığı haber veriliyor.(bbc) Rusya Federasyonu Başkanı Vladimir Putin, ülkenin sosyal güvenlik sisteminde yapılan tartışmalı değişiklikler hakkında Rusya hükümetini ve bölgesel yetkilileri eleştirdi. Putin, bu değişikliklere ilişkin uygulamanın iyi düşünülmediğini ve bazı insanların eskisine kıyasla daha kötü duruma düştüğünü söyledi.(bbc) Kısa Kısa Dünya Đspanya da terör suçlarına bakan bir mahkeme, 11 Eylül saldırılarını düzenleyen teröristlere yardım ettikleri iddia edilen sekiz kişiyi yargılamaya başladı. Đspanyol yargıç Baltazar Garzon, zanlılardan yedisine haklarındaki suçlamayı dün resmen tebliğ etti. Hala kaçak olan Tahar Ezirülali ise gıyabında yargılanacak. Zanlılar iddiaya göre, el Kaide ile 11 Eylül saldırılarını düzenleyen hava korsanları arasındaki iletişimi sağlayan Remzi Binalşip e sahte kimlik ve diğer dokümanları sağladı. Binalşip, Amerika da tutuklu bulunuyor.(voanews) 4
Asya da üç hafta önce meydana gelen deprem ve tsunamide ölenlerin sayısı artmaya devam ediyor. Bugün yapılan açıklamada, Sri Lanka da 7 bin kişinin daha öldüğü bildirildi. Böylece, bölgedeki ölü sayısı toplam 170 bine ulaştı. Öte yandan, Đsveç, Finlandiya ve Norveç başbakanları Tayland da afet bölgelerini ziyaret etti. Đskandinav liderler, ziyaretleri sırasında halkın protestosuyla karşılaştı. Protestocular, Budist bir tapınağa kurulan morgun, Puket Adasına taşınmasına karşı çıkıyor. Tayland Başbakanı Taksin Şinawatra, ölülere dini kurallar çerçevesinde gereken saygının gösterileceğini söyleyerek göstericileri sakinleştirdi.(voanews) Hırvatistan Devlet Başkanı Stipe Mesiç, Pazar günü yapılan ikinci tur başkanlık seçimlerini açık farkla kazandı. Seçim yetkilileri, Meşiç in oyların yüzde 66 sını kazandığını açıkladı. Rakibi, muhafazakar Başbakan Yardımcısı Jadranka Kosor ise oyların ancak yüzde 34 ünü alabildi. Hırvatistan Başbakanı Đvo Sanader, Hırvatistan Demokratik Birliği Partisi adına yengiyi kabul ettiklerini açıkladı. Sanader, Hırvatistan ın kadın bir devlet başkanına henüz hazır olmadığını; ancak muhafazakarların Hırvatistan ın en güçlü siyasi oluşumu olduğunun görüldüğünü söyledi. (VOANEWS) Gazete Başlıkları Bugün Đngiliz gazetelerinde, Eğitim Standardı Bürosu Başkanı, başmüfettiş David Bell'in, Đslami eğitim veren okullara ilişkin değerlendirmeleri öne çıkıyor. Times gazetesindeki habere göre, David Bell, sayısı artmakta olan Müslüman okullarında verilen eğitimin Đngiltere'nin ulusal kimliğine tehdit oluşturduğunu söylüyor. Bell'e göre, devletin eğitim sistemi dışında yer alan inanç okulları öğrencileri çok kültürlü demokrasi içinde yaşamaya hazırlayamıyor. Yine Times'ın haberine göre, Müslüman Okulları Birliği'nin başkanı Muhammed Mukadam ise, Bell'i ''Đslam fobisi'' içinde olmakla suçluyor. Daily Telegraph'ın Kerkük'le ilgili haberinde, Kürtlerin seçimlerden beklentilerini öne çıkarıyor. Haberde, ''Iraklı Kürtler, seçimlerde ve ardından gelecek olan at pazarlığında özellikle bir şey istiyor; Petrol Zengini Kerkük'ü'' denilirken, Kürtlerin Saddam Hüseyin döneminde getirilen Arap yerleşimcilerin kenti terk ederek, topraklarının eski sahiplerine geri verilmesini istediğini aktarıyor. Habere göre, Kürtler Irak yönetimini Amerikalıların arkasına saklanmakla suçluyor. Kerkük'ün Kürt kontrolüne geçmesinin bağımsız bir Kürdistan için ilk adım olacağını akıllarının bir köşesinde tutan Amerikalı yetkililer de, yasal sürece uyulması gerektiğini, bunun da uzun zaman alacağını söylüyor. Financial Times ise, Kürt grupların, bölgesel özerkliklerini güçlendirmek için seçim ittifakı yaptıklarını anlatıyor. Haberde, Süleymaniye'den Kürdistan Demokratik Partisi temsilcisi Ari Karadağ'ın ''Olabildiğince çok sayıda milletvekilliğini kazanmayı amaçlıyoruz. Böylece laik ve ılımlı Đslamcı partilerle federatif bir Kürdistan üzerinde uzlaşabiliriz'' görüşlerinde de yer veriliyor. Kürdistan Yurtseverler Birliği temsilcisi Nevşervan Mustafa ise federalizmin pazarlığa açık olmadığını yineleyen görüşleri de haberde yer alıyor: ''Biz Irak'tan iki durumda ayrılırız. Birincisi Irak'ta Đslami bir devletin oluşması, 5
ikincisi de federalizmin reddedilmesi.'' Gazete haberinde, güvenlik sorununun diğer bölgelere göre daha az kaygı verici durumda olduğunu da aktarıyor. Birleşmiş Milletlerin Millenyum projesinin geldiği aşamayı irdeleyen raporuna ilişkin yorumlar da gazetelerde öne çıkan konulardan. Independent gazetesi başyazısında, raporun zengin ülkelerin önceliklerini belirleme konusundaki çarpık anlayışını ortaya koyduğuna dikkat çekiyor. Bazı sorunların, zengin ülkelerin yardım miktarını iki katına çıkarmalarıyla giderilebileceğine dikkat çeken gazete, şu uyarıda bulunuyor: ''Dünya bu fırsatı kullanmalı ve yoksulluk, hastalık ve umutsuzluk belasına karşı mücadele etmek için birlikte çalışmalı. Eğer bu fırsatı kaçırırsak tarih bizi merhametle yargılamayacak.'' New Yorker dergisi yazarı Seymour Hersh'ün Amerikan güçlerinin Đran'a gizlice sızdıkları haberinin ardından yeniden başlayan Đran tartışmaları gazetelerde çeşitli boyutlarıyla ele alınıyor. Financial Times gazetesi, Amerika'daki yeni muhafazakarların dikkatlerini Beyaz Saray'ın ihtiyatlı olduğu Đran konusuna yönlendirdiklerini aktarıyor. Yeni muhafazakarlar tarafından desteklenen Đranlı sürgündeki bazı muhalif grupların Amerikan yönetiminden mali yardım edinme umudunu taşıdıkları aktarılan haberde, Kongre'nin bütçeye 3 milyon dolarlık bir tutarı muhalif hareketleri desteklemek amacıyla eklediğine de yer veriliyor. Guardian ise, yeni muhafazakarların bölgedeki istihbarat faaliyetlerine dikkatleri çekiyor. Pentagon'un Irak sınırındaki Halkın Mücahitleri adlı Đranlı isyancı bir gruba sızmayı tasarladığını aktaran Guardian, örgütün Dışişleri Bakanlığı'nın terör listesinde olduğunu anımsatıyor. Gazetenin görüştüğü eski bir CIA görevlisi Pentagon'daki yeni muhafazakarların kendisine Irak'a giderek örgütün sınır ötesi operasyonlarına göz kulak olmasını istediklerini aktarıyor. Eski istihbaratçı öneriyi reddettiğini de sözlerine ekliyor. Daily Telegraph ise, Đran konusuna Washington yönetiminin Avrupa'yla ilişkileri penceresinden bakıyor. Gazeteye göre, Bush yönetimi Avrupa'nın, Đran'ın nükleer çalışmalarını dondurması karşılığında ticari ilişkileri geliştirme çabalarını sekteye uğratmayı planlıyor. George Bush'un Avrupa'yla ilişkileri geliştirme arayışı çerçevesinde Brüksel ve Londra'yı ziyaret edeceğini aktaran gazeteye göre, Avrupalıların Đran'la yaptıkları anlaşma Amerikalı yetkilileri çok kızdırmış. Fransız Liberation, Avrupa ile APPmerika arasındaki çekişmeye, Airbus'ın bugün tanıtılacak uçağı çerçevesinde ele alıyor. Liberation, Atlantik'in iki yakasında, Airbus ve Amerikalı Boeing şirketleri arasında yaşanan rekabeti, soğuk savaş döneminde eski Sovyetler Birliği ile Amerika Birleşik Devletleri arasında yaşanan rekabete benzetiyor. 6