Des gn Schneider Kas m-aral k 2008 Y l: 2 Say : 12 K fi SEL TUTKUSUNU B NALARA YANSITIYOR: RAFAEL MONEO / GERÇEK B R USTA: CENG Z BEKTAfi / DÖNEM N N VE TEKNOLOJ N N ÖTES NDE B R M MAR: JORN UTZON PARAD GMALARI YIKAN TASARIMCI: KAR M RASH D
enerjinizle daha fazlas için
Kırdı ımız oyuncaklar yerini sevgiyle sarmalanmıfl kalplere bırakıyorsa, Emir ve Hasan, Kabil'de monarflinin son yıllarında birlikte büyüyen iki çocuk... Aynı evde büyüyüp, aynı sütanneyi paylaflmalarına ra men Emir'le Hasan'ın dünyaları arasında uçurumlar var. Klasik zengin ve fakir hikayesi ama, sizi tıpkı alıp tıpkı bir uçurtma gibi peflinden sürüklüyor. Onunla da ları, tepeleri aflıyor, ne kadar yol aldı ınızı bilmeden sonuna geliyorsunuz. Khaled Hosseini'nin kaleme aldı ı bu çocukların birbirleriyle kesiflen yaflamları, bir süre sonra çeflitli olaylar nedeniyle ayrılıyor. Emir herfleyini bırakıp ülkesinden gitmek zorunda kalıyor. Böylece geçmiflinden kaçtı ını düflünüyor. Ama sonra anlıyor ki, bırakıpta gidemedi i tek bir fley var hayatında. Hasan'ın hatırasından kopamıyor, geriye dönüyor ama... Uçurtma Avcısı arkadafllık, dostluk, sadakat, fedakarlık ve ihaneti anlatan bir roman, ama daha çok dostlu u anlatan bir roman. Dostlu un ne kadar önemli oldu unu, her satırda anlatmasa da hissettiren bir roman. Bayramlar da öyle de il midir? Dostlu un, dostların ne kadar önemli oldu unu hatırlatır, mutlu eder bizi. Bu güzel günlerde biraraya gelir, dostlu umuzu paylaflır, mutlu oluruz. Bir de buna damaklarımızdaki fleker tadı eklendi inde, küçük bir çocukken kırdı ımız oyuncaklar yerini sevgiyle sarmalanmıfl kalplere bırakır. Bayramınız kutlu olsun. Sevgi ve saygılarımla, fierife Oktay serife.oktay@tr.schneider- electric.com 3
mtiyaz Sahibi Ç NDEK LER BPM Halkla liflkiler Tan t m Ltd. fiti. ad na M. Bülent Güven Sorumlu Yaz flleri Müdürü Fatma Necla Özden Editör fierife Oktay Yay n Kurulu Meltem Çak c U ur Oktar lker flgör Tasar m Dan flman Batur Can 12 Yönetim yeri Çelik fl Merkezi A Blok No: 9 D: 5 Mecidiyeköy / stanbul Tel: 0212 288 97 23-288 95 62-288 96 72 16 Bask ESEN OFSET MATBAACILIK SAN. VE T C. A. fi. kitelli Organize San. Bölgesi Atatürk Bulvar No: 103 34260 kitelli/ stanbul Tel: 0212 549 25 68 Faks: 0212 549 25 74 Yay n türü Yerel, süreli, iki ayda bir yay nlan r 28 Yay n Yeri ve Tarihi stanbul, Kas m-aral k 2008 Bas n bülteni ve haber önerileri için info@bpmlook.com Derginin içindeki ilanlar ücretsizdir ve ilan verenlerin sorumlulu undad r. Dergimizdeki makale ve röportajlarda geçen görüfl ve elefltiriler beyan veren kiflilere ve yazarlara aittir. ki ayda bir ücretsiz yay nlan r. 4
8 PROF L RAFAEL MONEO Kiflisel tutkusunu binalara yans t yor 12 RÖPORTAJ Gerçek bir usta CENG Z BEKTAfi 16 PROF L Zamans z mimar, cam evin yarat c s PHILIP JOHNSON 28 PROF L Döneminin ve teknolojinin ötesinde bir mimar JORN UTZON 42 MEKAN Neo-rönasans stilinin en güzel örneklerinden STANBUL ÜN VERS TES REKTÖRLÜK B NASI 52 ALIfiVER fi Y lbafl al flverifl rotalar 56 GEZ Hindistan n girifl kap s : MUMBAI 62 HOB Teknolojiyi yakalama hobisi 64 MODA Yeni bir DER SHOW k fl 66 ED TÖRÜN SEÇ M Akaretler de bir talyan: Pastarito
GÜNDEM Premio Lissone Design 2008: Uluslararas Tasar m Yar flmas Local Council of Lissone, Premio Lissone Design tasar m yar flmas n ikinci kez ayd nlatma konusu ile düzenliyor. Ayd nlatma pazar için yeni nesil ürün konseptlerinin hedeflendi i yar flma genifl bir yelpazede iç mekan, mobilya aksesuarlar ve d fl mekan ayd nlatma gereçlerinde yenilikçi uygulamalar kaps yor. Temel amac genç tasar mc lar ile mobilya, ayd nlatma gereçleri üreticileri, iç mekan dekoratörleri ve flehir planlamac lar aras nda köprü oluflturmak olan yar flmada, ayr ca lokal üretim endüstrisi ve pazar oluflturanlar n etkinli e dahil olmalar, araflt rma ve yenilikçili i desteklemeleri de önemli bir hedefini oluflturuyor. Yar flma, üniversite ö rencilerine (endüstri tasar m, mimari ve mühendislik) ve tasar m teknik okul ö rencilerinin yan s ra profesyonel tasar mc lar, sanatç lar ve mimarlara aç k olarak düzenleniyor. Yar flmaya son kat l m tarihi 20 Aral k 2008. GE Edison Ödülü GE Consumer & Industrial taraf ndan bu sene 26.s gerçeklefltirilecek olan geleneksel GE Edison Ödülleri duyuruldu. Yar flmada fl k kaynaklar n n (lambalar ve/veya LEDler) dikkate de er bir biçimde kullan ld, mükemmellik ve kalite içeren tasar mlara önem veriliyor. Profesyonel tasar mc lara, mimarlara, mühendislere ve dan flmanlara aç k olan yar flmada baflvurular; fonksiyonel mükemmellik, mimari uyumluluk; modern ayd nlatma ürünleri ve tekniklerinin etkin kullan m ; uygun renk,form ve dokuyu ön plana ç karma; enerji ve maliyet giderlerine duyarl l k kriterlerine göre de erlendirilecek. En yüksek puan alan tasar mlar, Yararl l k Ödülü ya da Mükemmellik Ödülü almak üzere de erlendirilecektir. GE Edison Ödülünün sahibi, Mükemmellik Ödülü kazananlar n aras ndan seçilecek. Baflvurular n son teslim tarihi 12 Ocak 2009. IxDA Etkileflim 09 nteraktif tasar m konferans IXDA 2009 y l program Simon Fraser Üniversitesi nteraktif Sanatlar ve Teknoloji Bölümü ve flletme Fakültesi'nin iflbirli iyle 5-8 fiubat 2009 tarihleri aras nda Vancouver da gerçekleflecek. Web ten masaüstü programlar na, mobil araçlardan elektronik tüketim malzemelerinden digital olarak gelifltirilmifl alanlara etkileflimli tasar m n farkl örneklerini bu interaktif tasar m konferans nda inceleyebilir ve bilgi edinebilirsiniz. Ahflap stanbul Alman Arkeoloji Enstitüsü stanbul fiubesi ve Suna- nan K raç Vakf stanbul Araflt rmalar Enstitüsü ortakl nda düzenlenen "Ahflap stanbul; Konut Mimarisinden Örnekler" Sergisi 15 Mart 2009 tarihine kadar stanbul Araflt rmalar Enstitüsü nün Tepebafl nda ki binas nda ziyaretçilerini a rlayacak. Sergide Bo aziçi nin muhteflem yal lar ndan, Zeyrek ten bulunan burjuva konutlar na kadar çok çeflitli eski ahflap evlerinin örnekleri bulunmakta. Sergide ayr ca Alman Arkeoloji Enstitüsü nün arflivinden birçok tarihi foto rafa da yer verilmifl. 6
2012 Londra Olimpiyat Stadyumu Londra, 2012 Olimpiyatlar adayl k sürecinde, yapt titiz çal flmalarla olimpiyatlar bu kente tafl may baflard. Kas m ay bafl nda aç klanan olimpiyat stadyumu projesi, bugüne kadar yap lm fl stadyumlarla karfl laflt r ld nda sürdürülebilirlik aç s ndan ç r açacak gibi görünüyor. Olimpiyat Stadyumu nun oyunlar bittikten sonra da Londral lar için sosyal bir merkez olmas planlan yor. Oyunlar için 80 bin kiflilik olarak yap lan stadyumun kapasitesi, oyunlar sona erdikten sonra 25 bine düflürülerek e itim, kültür, spor ve toplumsal faaliyetlerin gerçeklefltirilebilece i bir stadyuma dönüfltürülecek. Ayr ca stadyumun merkezi bir yerde olmas ndan dolay da çeflitli ifl ve yat r m olanaklar n kendine çekebilece i düflünülüyor. Sökülebilir mimari elemanlar, geçici ve sabit oturma alanlar ndan oluflan stadyumun asma germe olarak tasarlanan çat strüktürü, kütlesinden tamamen ba ms z olarak düflünülmüfl. Hava koflullar na karfl koyulacak olan kumafl paneller ayn zamanda görüntülerin yans t labilmesi için bir perde görevi de görecek. Stadyumun giriflleri, bütün çevresini kaplayan bir podyum taraf ndan sa lanacak. Ayr ca seyircilerin olimpik park n do as yla iç içe olabilmeleri için de yeme içme ve di er ihtiyaç birimleri podyumdan ba ms z olarak konumland r lacak. " ne Deli inden Dünya" Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Foto raf Bölümü nün 30. kurulufl y l nedeniyle düzenlenen ne Deli inden Dünya sergisi stanbul Frans z Kültür Merkezi nde yer al yor. Ö renci çal flmalar ndan yap lan seçkilerin yer ald sergide ziyaretçiler, foto raf sanat n n ilginç dünyas na tan kl k ediyor. Türkiye'yi "Mimari Ayd nlatma Tasar m "yla tan flt ran PLD Türkiye bir ilke daha imza at yor Karanl ktan Ayd nl a Dört Cephe Demonstrasyonu Ayd nlatma tasar m n n geldi i boyutlar üzerine bir panorama sunmay amaçlayan PLD Türkiye, 27 Aral k 2008 de stanbul Büyükflehir Belediyesi fiehir Ayd nlatma ve Enerji Müdürlü ü'yle birlikte Türkiye'de bir ilk olacak olan ayd nlatma demonstrasyon çal flmas n gerçeklefltirecek. Santral stanbul da gerçekleflecek seminerde ayd nlatma tasar m n n flehre ve yaflam kalitemize katt klar hakk nda kat l mc lara farkl bir bak fl aç s sunulacak. PLD Uluslararas Gelifltirme Direktörü Susanna Antico'nun tasarlad projede "Karanl ktan Ayd nl a Dört Cephe" ayd nlatma tasar m demonstrasyonu çerçevesinde çeflitli cephelerde dört farkl ayd nlatma tekni i kullan lacak ve farkl ayd nlatma tekniklerinin yaratt etkiler üzerine kat l mc larla etkileflimli bir çal flma yap lacak. Ayr ca tarihi dokular üzerinde ayd nlatma tasar m kullan m n n amaçlar ve etkileri hakk nda da kat l c mlara bilgi verilecek. 7
PROF L 1996 y l nda Pritzker Ödülünü alan ünlü mimar Jose Rafael Moneo Valles, 2003 y l nda da Kraliyet Alt n Madalyas n kazand... 8
RAFAEL MONEO Kiflisel tutkusunu binalara yans t yor Harvard Üniversitesi Tasar m Bölümü Baflkanl yapan mimar Rafael Moneo, yap tlar na kendi kiflisel tutkular n yans tt için baflar l oldu unu söylüyor 9
PROF L Rafael Moneo, teknolojinin mimarl k üzerinde etkileriyle ilgili tart flmalara asla girmedi. O teknolojiyi, gerekti i yerde, gerekti i ölçüde kullanmay tercih ediyor. Basitli e karfl yap lan s n fland rmaya kat lm yor. 1996 y l nda Pritzker Ödülünü, 2003 y l nda da Kraliyet Alt n Madalyas n kazanan ünlü mimar tam ad yla Jose Rafael Moneo Valles, 9 May s 1937 y l nda spanya da dünyaya geldi. Madrid teki ETSAM Teknik Üniversitesi Mimarl k bölümünü bitiren Moneo, 1958-1961 tarihleri aras nda Madrid te Francisco Javier Saenz de Oiza mimarl k bürosunda çal flt. Ama o sadece çizimleri ile de il, mimarl k konusundaki bilgileriyle de sürekli dan fl lan damad. Dünyan n birçok yerindeki üniversitelerden seminer teklifleri al yordu. Daha sonra bunu kal c bir hale getirdi ve 1985 y l ndan 1990 y l na kadar Harvard Tasar m Bölümü Yüksek Lisans Okulu nun rektörlük görevini yürüttü. 1191 y l nda ise Harvard da Josep Lluis Sert Mimarl k Profesörü unvan n ald ve hala ayn yerde hocal k yapmaya devam ediyor. Ald kültür, yetiflti i çevre Moneo nun çizimlerinde ve yap tlar nda her zaman etkili oldu. Ülkesini ve kültürünü hiç 10
Teknolojiyi, ideolojik veya teknik olarak istismar edenler, kas tl form seçimi duygusunu engellemeye çal fl yorlar. Amaçlar ve anlamlar kar flt r yorlar. unutmad, her f rsatta dile getirdi. 12 Kas m 2003 y l nda da Kraliyet Alt n Madalyas na lay k görüldü. Kraliçenin onay ile hayat boyu çal flmalar n de erlendirilmesiyle her y l birine verilen bu unvan daha önce Le Corbusier, Sir Giles Gilbert Scott, Frank Gehry ve Archigram gibi isimler de alm flt. spanya da oldukça üretken ve ünlü bir mimar olan Moneo nun projeleri, zaman içinde tüm dünyaya yay ld. Tasar mlar aras nda Thyssen-Bornemisza Müzesi, Massachusetts Wellesley College da Davis Sanat Müzesi, Stockholm daki Modern Sanat Müzesi, Sen Sebastian daki Kursal Oditoryum ve Kongre Salonu, Houstan da Güzel Sanatlar Müzesi içindeki Audrey Jones Beck Binas ve Los Angeles taki Our Lady of The Angels Katedrali, Moneo nun projelerinden baz lar. Ayr ca Beyrut taki Pazar, Prado Müzesi Ek Binas ve Madrid teki Anna-Çocuk Hastanesi de yine ona ait projeler. Rafael Moneo, teknolojinin mimarl k üzerinde etkileriyle ilgili tart flmalara asla girmedi. O teknolojiyi, gerekti i yerde, gerekti i ölçüde kullanmay tercih ediyor. Basitli e karfl yap lan s n fland rmaya kat lm yor. Kiflisel ihtiraslar n ve tutkular n binalar na yans tt n söylüyor. Bugün, mimarl sadece anl k olma ve hareket ile ba lant l olarak düflünmeyi isteyenler var. Ama benim düflünceme göre mimarl n çabas belli bir dayan kl l sa lamak olmal d r. Teknolojiyi, ideolojik veya teknik olarak istismar edenler, kas tl form seçimi duygusunu engellemeye çal fl yorlar. Amaçlar ve anlamlar kar flt r yorlar. Ben tabii ki teknolojiyle ilgiliyim ama mimari amaçlar n hizmetinde olmak kayd yla. diyor 11
RÖPORTAJ Gerçek bir usta CENG Z BEKTAfi Türkiye nin en ünlü mimarlar ndan biri Cengiz Bektafl. Sadece mimar de il, ayn zamanda da edebiyatç. Uluslararas ve ulusal mimarl k yar flmalar nda 25 in üzerinde ödüle sahip. Bunlardan biri de 2001 A a Han Mimarl k Ödülleri 427 tasar m aras nda dokuz projeye verilen ödülü Bektafl, Olbia Sosyal Merkezi projesi kazand. Cengiz Bektafl, Cumhuriyet Dönemi örnekleri aras nda say lan birçok yap ta imza att. Cengiz Bektafl 26 Kas m 1934 te Denizli de do du. stanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi ç Mimarl k, Mimarl k bölümlerinde okudu. 1959 da Münih Teknik Üniversitesi Mimarl k Bölümü nü bitirdi. 1960 Alman fiehircilik Akademisi kurslar n izledi. 1959-62 y llar aras nda Münih te serbest mimar olarak çal flt. 1962 de Orta Do u Teknik Üniversitesi ne ça r ld. Orada nflaat flleri Mimarl k Bürosu nu yönetti. Üniversiteden kendi iste iyle ayr ld. 1963 de özel atölyesini kurdu. 1966-69 y llar nda Zafer Mühendislik Mimarl k Yüksek Okulu nda ö retim görevlisi olarak çal flt. Bektafl 1977 y l ndan bu yana stanbul da yafl yor. Eskiflehir Anadolu Üniversitesi nde bir y l, Trakya Üniversitesi nde iki y l Halk Yap Sanat dersi verdi. Mimar Sinan ve Marmara Üniversitesi ndeki derslerine de bir yandan devam eden Cengiz Bektafl, ça r l olarak gitti i Makedonya, Amerika (MIT) ve Almanya da k sa süreli konuk hocal k yapt, konferanslar verdi. Bektafl ayn zamanda edebiyat alan ndaki çal flmalar n da hiç b rakmad. Yazarl k yaflam na 1950 de 16 yafl nda Denizli de bir günlük gazetede köfle yaz lar yla bafllad. 1959 da Münih te birkaç arkadafl yla birlikte Dilmaç dergisini ç kard. Türkiye de ilk kez 1960 da Faz l Hüsnü Da larca n n ç kard Türkçe dergisinde fliirlerini yay nlamaya bafllad. lk fliir kitab Kifli 1964 te Ankara da, Dost Yay nevi taraf ndan 12
yay nland. Bugüne dek fliir deneme, inceleme, araflt rma, çocuk yaz n dallar nda 55 kitab yay nland ünlü mimar n. Cengiz Bektafl, Türkiye P. E. N. Yazarlar Derne i Yönetim Kurulu üyeli inin yan s ra bir dönem ikinci baflkanl k görevini de sürdürdü. Befl y l Akdeniz çevresi ozanlar n n Bergama da toplanmalar n ve tart flmalar n örgütledi. Türkiye Yazarlar Sendikas Yönetim Kurulu üyeli ini y llarca sürdürdü, ikinci baflkanl n yapt. Üç y ld r bu sendikan n Genel Baflkan d r. Pek çok uluslararas yaz n toplant s na kat ld. fiiirleri ngilizce, Almanca, Rusça, S rpça, H rvatça, Bulgarca, Romence, Yunanca, Arapça, Arnavutça ve Makedonca ve Balkarca dillerine çevrildi. Amerika Birleflik Devletleri nde bir fliir kitab yay nland. Cengiz Bektafl, 1960 dan beri yay nlad fliirleri, kullan m na az rastlanan sözcüklerle, kendine özgü bir söylefliyle, akla seslenen insanc l özle, geçmifl uygarl klara, kültürlere ve do aya yönelik sevecen bir duyarl kla dikkati çekmeyi tercih etti eserlerinde daima. Türkiye de bir mimar olarak ifl alma süreci nas l iflliyor? Mimar olarak ad n duyurmak isteyen bir insan n ilk deneyece i yol yar flmalard r. Yar flmalar, günlük gazetelerde yay nlan r ve insanlar da görürler. Bir yar flmaya, o güne kadar yap lan ifllerden farkl bir söylemle kat l p derece al yorsan z, bu önemli. Bu yar flmalarla hem kendinizi dener ve tan m fl NCELEME YAPITLARI Cengiz Bektafl, ad n da kendi koydu u Halk Yap Sanat konusunun Halk Bilimi konular aras na girmesini sa lam fl. Bu alanda ilk ve örnek çal flmalar yapm flt r, kitaplar yay nlam fl, sergiler açm fl, konferanslar verdi. Bektafl, Eskiflehir Anadolu Üniversitesinde Halk Bilimi Bölümünde ilk Halk Yap Sanat dersini de bafllatt. Trakya Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Mimarl k Bölümü nde de iki y l bu dersi okuttu. Bu alanda yapt çal flmalarla pek çok Türk mimar n etkiledi. Koca Sinan (1968) Halk Yap Sanat ndan Bir Örnek: Bodrum, (1977, 1996) Antalya (1980) Babada Evleri (1987, 1991) Kufladas Evleri (1987, 1991) fiirinköy Evleri (1987, 1991) Akflehir Evleri (1987, 1991) Koruma Onar m (1993, 2001) Mimarca Mermer (1993) Kufl Evleri (1994) Türk Evi (1996) Selçuklu Kervansaraylar (1999) Halk Yap Sanat (2001) Olbia Sosyal-Kültürel Öze i Gelecekteki mimarl k, zorunlu olarak daha sa l kl bir ortam n elde edilmesi konusunda bilgilenmek ve o ayarda ifl yapmak zorunda kalacak olursunuz, hem de tan tm fl olursunuz. K s tl bir süre için de olsa, ben de yar flmalara bu flekilde girdim. Elbette, mesleki birikiminiz ve deneyiminiz nedeniyle söyleyecek sözünüz olabilece i düflüncesiyle ça r l olarak kat ld n z yar flmalar olabilir, bunun için farkl düflünüfl yollar olabilir. Ancak, yar flmalarla ad n duyuran kifli, ifl gelmeye bafllad ktan sonra art k kendini ifline vermelidir. fl almaya bafllad ktan sonra, size ifl bulacak olan art k sizin kendi iflinizdir. Mimar - iflveren iliflkisinde mimar ne kadar söz sahibi? Benim uygulamamda, mal sahibinin mutlulu u temel. Ama o mutluluk aldat c, geçici modalara ba l olmamal. Örne in, postmodern yap flimdi nas l komik kal yor de il mi? Mal sahibinin mutlulu u derken, bir insan olarak mutlulu undan söz ediyorum. Benim ona kendi dal mda bir kültür aktarma, do ru bir seçim yapmas n sa lama zorunlulu um var. Birkaç mal sahibi, Yaflam m z de ifltirdin demiflti. flte o zaman ben iflimi do ru yapm fl oluyorum. Mimarl k e itiminde neler eksik, ne gibi düzenlemeler yap lmal? Gazetelerin birisinde flöyle bir fley vard : E itimde konuflulanlarla d flar da konuflulanlar n hiçbir iliflkisi yok. D flar da ve e itimde baflka baflka fleyler konufluluyorsa, ö renci flaflk nl a düfler. Genellikle e itimi suçlar. Çünkü, karn iflle doyacak. Onun için aradaki kopukluk, ülkenin yarar na olmaz genellikle. Biz uluslararas düzeyde de baksak, kendi 13
RÖPORTAJ gerçeklerimizden yola ç karak da baksak, çok gerideyiz. Yaln zca teknik bilgi donan m ndan söz etmiyorum. Teknik bilgi donan m n n ilkelerini ö retirsin, o kendisi toparlar. Bugün, okullar m zda böyle bir fley yok. Örne in, sosyal bilimlerle ilgili dersler belirli bir a rl kta olmad sürece, olmaz. Ben kendim de ders veriyorum. Zor olmas na karfl n, bir sorumluluk olarak yap yorum bunu. Onlar n söyledikleri bafll klarda da vermiyorum. Diyorlar ki, Felsefe anlat. Ben nas l felsefe anlat r m antik sözcü ünün anlam n bilmeyen adama? Ben kendi dersimi, kendi düflündü üm flekilde kurguluyorum. Mimarl n yak n gelece inde Türkiye de ve dünyada ne gibi de ifliklikler bekliyorsunuz? Bugüne kadar sanki idealizm u runa yap ld n sand m z fleylerin, bir zorunluluk durumuna geldi ini görüyoruz. Art k zorunlu olarak, daha sa l kl yaflam biçimleri, yap lar üretebilmek için bunu bilmek zorunday z. Gelecekteki mimarl k, zorunlu olarak daha sa l kl bir ortam n elde edilmesi konusunda bilgilenmek ve o ayarda ifl yapmak zorunda kalacak. Kentsel Dönüflüm ad alt nda yeni uygulamalar gündemde... Ustaca bir kamuflaj yapt klar n san yorlar. Kentsel dönüflüm, kentlinin dönüflümü ile olabilir. Kentlinin dönüflümü de kültür ile mümkün olabilir. Hangi proje kaynaflt racak insanlar, var m öyle bir proje, duyduk mu? Belediyenin temel ödevi kentliyi yaratmakt r. Diyorlar ki, Felsefe anlat. Ben nas l felsefe anlat r m antik sözcü ünün anlam n bilmeyen adama Küreselleflme ile birlikte yerel de erler h zla afl n yor. Mimarl k nas l etkileniyor bundan? Yerellik, iyi tart fl lmas gereken bir konu. Benim için stanbul da yerellik, her inançtan insan n bir arada yaflayabilmesidir. Asl nda burada mimarlar n da, flehircilerin de baflka aç lardan suçlar var. Yap lm fl pek çok flehircilik projesinin uygulanmamas n n bir flans oldu unu söyleyebilmeliyiz. Baz projeler uygulanm fl olsayd, bugün kimi kentlerimizde tek bir tarihi eser kalmayacakt. Yerellik, Anadolu nun genel kültürü içine konulacak bir fley. Kendinizi mesleki anlamda nas l besliyorsunuz? Türkiye deki mimari yay nlar hakk nda ne düflünüyorsunuz? ngiltere de iki mimarl k dergisi ç k yor. Türkiye de ise yedi. Yeni haz rl klar da var. Bu yedi dergi içinde, do ru dürüst bir mimarl k kültürüyle yönetilen iki- üç dergi say labilir mi bilmiyorum. Eskiden çantas n n içine kitap doldurup, mimarl k iflliklerini dolaflarak kitap satmaya çal flan kifliler yay nc l a soyundular. Çünkü kolay gidiyor bu ifller. Bununla mimarl k ortam yarat lamaz. Onun için, yay nlar izlerken seçici olmak zorundas n z. CENG Z BEKTAfi IN ALDI I ÖDÜLLERDEN BAZILARI * 1967 M.S. Bakanl Onur Plaketi * 1968 Türk Dil Kurumu Deneme Ödülü * 1970 TRT yar flmas tek fliir ödülü * 1970 TRT k sa metraj film ödülü * 1987 Makedonya Bienali Ödülü * 1988 Ulusal Mimarl k Sergisi Ödülü (Türk Dil Kurumu yap s yla) * 1989 Makedonya Bienali Ödülü * 1992 DEN-B R Sanata Hizmet Ödülü * 1992 KET-SAV Onur Ödülü * 1992 Ulusal Mimarl k Sergisi Ödülü (Kad n Eserleri Kitapl yap s yla) * 1996 Abdi pekçi Bar fl Ödülü * 1998 Makedonya da Balkan Mimarl k Buluflmas Ödülü * 2001 Bergama Köylüleri Çevre Ödülü * 2001 A ahan Mimarl k Ödülü (Akdeniz Üniversitesi/Antalya Olbia Sosyal-Kültürel Öze i yap s yla) Türk Dil Kurumu yap s 14
Unica top 15
PROF L Zamans z mimar, cam evin yarat c s : PHILIP JOHNSON Amerika n en etkili mimarlar ndan olan Philip Johnson 8 Temmuz 1906 y l nda dünyaya geldi. Ama o zaman n n çok daha ötesinde ifller yapmay baflard. Ocak 2005 te hayat n kaybeden mimar, siyah kal n çerçeveli gözlükleriyle her zaman haf zlarda yer etmeye devam edek gibi görünüyor. Nas l etmesin meflhur Cam Ev den Seagram Binas na kadar dünyan n en s ra d fl yap tlar nda hep onun imzas var. 16
1979 y l nda ilk Pritzker Ödülü nü kazanan Johnson Harvard Üniversitesi Tasar m Bölümü nü bitirdi. Asl nda onun hayat baflar ve h rslarla doluydu. Amerika2n n küçük bir kasabas olan Ohio da dünyaya geldi. Liseyi New York taki Hackley School da tamamlad. Harvard Üniversitesi ne girdi inde esas ilgi alan felsefeydi. Onun mimarl a geçiflinde Avrupa ya yapt seyahatler etkili oldu. Gördü ü tap naklardan ve katedrallerden çok etkilenen Johnson, mimarl k okumaya karar verdi. 1928 y l nda Bauhaus un mimar Ludwig Mis van der Rohe ile tan flt. Bu tan flma daha sonralar ömür boyu ortakl a dönüfltü. Onun en bilindik projelerinin bafl nda Cam Ev geliyor. New York flehrindeki Modern Sanat Müzesi nde de bu evin bir modeli sergileniyor. Cam kullanmay çok seven mimar, 1949 17
PROF L Sadece Amerikal mimarlar taraf ndan de il Cesar Pelli den Zaha Hadid e kadar pek çok mimar için de Johnson önemli bir örnek oldu. Onun yap tlar aras nda Seagram Binas, New York taki Four Seasons Hotel i, Rockerfeller Guest House, New York fiehir Tiyatrosu gibi birçok bina var. y l nda Connecticut taki evini tamamen camdan tasarlad. Evin duvarlar camlarla ayr l yordu. Onun bu tasar m, transparanl k, ergonemetre, minimallik ve geometri gibi birçok alan n nas l do ru kullan ld nda baflar l bir sonuç verdi inin kan t yd. G R fi MC RUH Johnson, giriflimcilik aç s ndan da mimarlara kusursuz bir örnekti. Belki yoktan var etmedi, ama var olan kimsenin akl na gelmeyeck biçimde ve do ru orant da kullanmay çok iyi bildi. Giriflimleri sadece çizimleriyle de s n rl de ildi. 1932 y l nda müzede bir sergi açarak, mimarl n da t pk resim ve heykel gibi sergilenebilecek bir sanat eseri oldu unu herkese gösterdi. Amerika da mimarlar n babas ilan edildi. Sadece Amerikal mimarlar taraf ndan de il Cesar Pelli den Zaha Hadid e kadar pek çok mimar için de Johnson önemli bir örnek oldu. Onun yap tlar aras nda Seagram Binas, New York taki Four Seasons Hotel i, Rockerfeller Guest House, New York fiehir Tiyatrosu gibi birçok bina var. 18
Unica plus 19
PROF L Türkiye nin en çok uluslararas tasar m ödülüne sahip markas Nurus 35.000 metrekare kapal alana sahip 4 fabrikas, y lda 150 bin adet komodin üretim kapasitesine sahip metal üretim tesisi ve 30 ülkede 100 ün üzerindeki bayisi ile, ofis mobilyas sektörünün dünyadaki en önemli oyuncular ndan biri haline gelen Nurus ayn zamanda, tasar m alan ndaki prestijli yar flmalarda ard ard na kazand ödüllerle, Türkiye nin en çok uluslar aras tasar m ödülüne sahip markas ünvan n da elinde bulunduruyor. Tasar m ve do a aras ndaki kusursuz dengeyi keflfet Geçti imiz ay içinde, dünyan n en önemli ofis mobilyas fuar Orgatec 2008 de Tasar m ve do a aras ndaki kusursuz dengeyi keflfet temas yla haz rlad 800 metrekarelik standa, ço unlu u mimar ve yat r mc lardan oluflan 6000 in üzerinde ziyaretçiyi a rlayan Nurus, ödüllü tasar mlar ile fuar n en çok ilgi çeken markalar ndan biri oldu. Geçti imiz y l Türkiye de ve dünyan n farkl co rafyalar nda yaflayan Türk tasar mc lar n biraraya geldi i, Milano Tasar m Haftas kapsam ndaki lk in Milano sergisiyle, Türk endüstriyel tasar m n dünyaya tan tma misyonunu da üstlenen Nurus ayn zamanda, Salone Satellite de sergilenen TÜ Endüstri Ürünleri Tasar m Yüksek Lisans Program Nurus, son olarak tasar m Alper Böler ve Ömer Ünal taraf ndan yap lan Sema Sehpa ile IF Product Design Award 2009 da yeni bir ödül daha kazand. 20
ö rencilerinin ürünlerinden oluflan 5 Senses of stanbul sergisinin de sponsoru olarak, gelece in tasar mc lar n desteklemiflti. Alper Böler ve Ömer Ünal tasar m Sema Sehpa ya IF Product Design Award 2009 ödülü Fritz Frenkler, Anette Ponholzer, Tanju Özelgin, Can Yalman, Defne Koz, nci Mutlu, Atilla Kuzu, Sezgin Aksu, Silvia Suardi, Adriano Baldanzi, Alessandro Novelli, Alper Böler, Ömer Ünal, Ece Yal m ve O uz Yal m dan oluflan tasar m grubu ile, Türkiye nin en çok uluslararas tasar m ödülüne sahip markas ünvan n elinde bulunduran Nurus, son olarak tasar m Alper Böler ve Ömer Ünal taraf ndan yap lan Sema Sehpa ile IF Product Design Award 2009 da yeni bir ödül daha kazand. 39 ülkeden 2808 ürünün kat ld IF Product Design Award 2009 da ödüle lay k görülen Alper Böler&Ömer Ünal tasar m Sema Sehpa ad n, dervifllerin uyum ve dengeyi sembolize eden dans ndan alm fl. Tablas nda mdf ve tafl y c aya nda çelik Osmanl daki divan kültüründen gelen toplant anlay fl n günümüze tafl yan Nurus un TO serisi, tek bir koltuktan dev bir toplant sistemine kadar çeflitlilik gösterebiliyor.
PROF L Nurus çözümlerinin kullan ld Turkcell Teknoloji binas 8000 metrekare kapal alana sahip. Binan n mimari kurgusunda araflt rma ve gelifltirme vurgusunun önemli bir yer tutuyor. Sosyal sorumluluk bilinci ile do al hayat n parças olabilme hedefi ile kurgulanan binada, çim çat uygulanm fl. malzeme kullan lan Sema sehpa, dergi, kitap ve gazeteleri düzenlemeye yarayan fonksiyonel ünitesiyle, daha anlaml ve yenilikçi bir tasar m anlay fl n n ürünü. Turkcell Teknoloji binas nda Nurus çözümleri Nurus, Ergino lu&çal fllar taraf ndan tasarlanan Turkcell Teknoloji nin uluslararas standartlardaki yeni binas n n ofis mobilyalar nda çözüm orta oldu. En büyük motivasyon unsuru olarak, bina kullan c lar n n fiziksel ve psikolojik konforlar n n artt r lmas n n hedeflendi i projede Nurus, aç k ofislere ek olarak, sosyal alanlarda da ihtiyac karfl layan mobilya çözümleri sunuyor. 22
TAR HLERLE NURUS Ofis alanlar n n maximum seviyede aç k ofis mant ile kurguland projede, mimari yap daki vurgu ayn kriterler ile mobilya seçimine yans m fl durumda. Nurus un projede sundu u çözümler, aç k ofislerde de iflen say lardaki grup çal flmalar na olanak verirken, ayn zamanda bireysel çal flmalar da mümkün k lan organik bir mobilya yerleflimini kaps yor. Mobilyalarda çal flanlar n de iflen ihtiyaçlar na cevap verebilecek esnek bir uygulama gerçeklefltiren Nurus, ekip çal flmas için gerekti inde tamamen fleffaflaflabilen veya bireysel çal flmada yeterince yükselebilen seperatörler ile çal flanlara alternatifler sunmufl. Her çal flma ünitesinde, k rtasiye ve vestiyer ihtiyaçlar n karfl layabilecek Fe Box dolaplar kullan ld projenin ayr ca, konferans salonlar, dinlenme alanlar, cafe, yemekhane ve spor salonunda da yine Nurus ürünleri tercih edilmifl. 1927 Nurettin Kunurkaya ilk mobilya atölyesini kurdu. 1980 Nurus markas ve flirketi kuruldu. 1999 Taklamakan oturma ünitesi Japon IFDA tasar m ödülünü kazand. 2001 I/X yönetici serisi Alman IF tasar m ödülünü kazand. 2004 Kiss operasyon serisi Alman IF tasar m ödülünü kazand. 2005 Nurus UIA (Dünya Mimarl k Kongresi) nin sponsorlar ndan biri oldu. 2006 Taklamakan oturma ünitesi Almanya da bulunan Marta Herford Muzesi nin daimi koleksiyonuna seçildi. 2006 Nurus un sponsor oldu u Ölçek 1/X Konferans serisinin ilki ünlü mimar Kisho Kurokawa ile bafllad. 2007 U Too Alman Red Dot tasar m ödülünü kazand. 2007 U Too ofis sistemi Alman Hükümetince verilen DesignPreis 2008 tasar m ödülüne aday oldu. 2007 Türk Endüstriyel Tasar m n n ilk defa uluslararas platforma tafl nd lk in Milano sergisinin sponsoru ve organizatörü oldu. 2007 Avrupa Birli i taraf nfddan düzenlenen (DME) Avrupa Tasar m Yönetimi Ödüllerinde mansiyon kazand. 2007 Dünyaca ünlü mimar Zaha Hadid konferans n n sponsoru oldu. 2007 13.000 metrekarelik yeni metal üretim tesisi Sincan Ankara da faliyete geçti, toplam üretim alan 35.000 metrekareye ulaflt. 2008 Me Too ofis koltu u Alman IF tasar m ödülünü kazand. 2008 Me Too ofis koltu u Alman Red Dot tasar m ödülünü kazanarak bu 2 ödülü birden alan ilk Türk tasar m oldu. 2008 Me Too ofis koltu u Alman Hükümeti taraf ndan verilen DesignPreis 2009 tasar m ödülüne aday oldu. 2008 Taklamakan oturma ünitesi Hollanda Good Industrial Design Award 2008 tasar m ödülünü kazand. 2008 U Too ofis sistemi Design Turkey 2008 yi Tasar m Ödülü nü kazand. 2009 Sema Sehpa IF tasar m ödülü kazand. 23
RÖPORTAJ Schneider Electric Pazarlama Direktörü U UR OKTAR Binalar ve konutlar için enerji çözümleri Schneider Electric, geleneksel ifl alanlar olan elektrik da t m ve endüstriyel otomasyon konular nda organik büyümeyle birlikte, bina ve ev otomasyonu, güvenlik, enerji izleme, elektrik tesisat, kesintisiz enerji, servisler gibi alanlarda da flirket sat n almalar ile çözüm sunma vizyonunda ilerliyor. Schneider Electric'in son yıllarda yaptı ı flirket satın alımları hakkında bilgi alabilir miyiz? Schneider özellikle son 5 yıl içinde konusunda uzman onlarca firmayı bünyesine kattı ve bu kapsamdaki ürün ve çözümleri elektrik enerjisini daha iyi yönetmek üzere entegre etti. 2007 yılında Amerika kökenli dev bir UPS firması ve bu alanda dünyanın en büyü ü olan APC'yi satın aldık. Bina otomasyonu ise, Türkiye'de 2006 yılında girifl yaptı ımız yeni bir alan ve ürünler Schneider çatısı altında TAC markasını taflıyor. Ev otomasyonu ve tesisat alanında Almanya'dan Merten'i 24
Amac m z enerji verimlili i konusunda uzman ve komple çözümler sa layan bir firma olarak tasarruf, konfor, güvenlik gibi konularda bildiklerimizi paylaflmak bünyemize kattık. Merten ev ve aydınlatma otomasyonu alanında son derece uzman bir firma. 2008 yılında Türkiye'de bununla ilgili ifl ortaklarımızı seçtik ve ev otomasyonun da sunumunu yaptık. Böylelikle sadece elektrik da ıtımı ve endüstriyel otomasyon konularında de il, aynı zamanda bina otomasyonu, elektrik tesisatı, kritik enerji gibi alanlar üzerine de odaklanmaya baflladık. Bu, Schneider Electric'in, elektrik enerjisinin yönetimi ile ilgili çözüm sa layıcı bir firma olmasının do al bir sonucu. Müflterilerinize artık ürün de il çözüm sundu unuzu görüyoruz? Bunun temel nedenleri nelerdir? Ürün satıflı yanında servis ve çözüm satıflına da yöneldik. Çünkü müflterilerimizin bir kısmı için ürün tek baflına fazla bir fley ifade etmemeye baflladı. Özellikle ürünlere bilgi ve teknoloji ekledi iniz zaman kullanıcılar ürünün kendisiyle çok fazla ilgilenmiyorlar. Onlar için önemli olan sundu unuz fleyin kendisine sa ladı ı fayda, konfor, güvenlik ya da tasarruf. Bunun yanı sıra, artık binaların altyapısında bilgi teknolojilerinin, haberleflmenin, kontrol ihtiyacının payı oldukça arttı. Akıllı sistemler ön plana çıkmaya baflladı. Sistemler akıllı hale geldikçe, kullanıcılar da ihtiyaçlarının akıllı tarafını yöneten firmalarla çalıflma e iliminde oluyorlar. Bu yüzden vizyonumuzu bu yönde çizdik. flin teknolojik altyapısına, entegrasyonuna biraz daha odaklanmaya baflladık. Bunu her yerde vurgulamaya çalıflıyoruz. Ayrıca flirket olarak yenilikçili e son derece önem veriyoruz. Müflterilerimize bütünleflik olarak enerji verimlili i anlamında bir takım çözümler sunan bir firma olmak istiyoruz. Pek çok ürünü ve çözümü bütünleflik olarak, tek elden müflterilerimize sunuyoruz. Bu bizi pek çok rakibimizden ayıran en önemli özellik. Bunların birlikte ve belli bir iflletme mantı ında çalıflabilmesi, müflterilerimize enerjiyi verimli kullanmalarını sa layan çözümler sunmamızı sa lıyor. Aynı zamanda flirketimizin tüm yapılanması flu anda enerji verimlili i ekseninde oluflmakta ve sürekli bir geniflletme vizyonu ile yoluna devam etmekte. fiirketimizin tüm yapılanması flu anda enerji verimlili i ekseninde oluflmakta ve sürekli bir geniflleme vizyonu ile yolumuza devam etmekteyiz. Amaç kullanıcıların tüm ihtiyaçları için tek elden enerji sa layıcısı olmak, tabii ki elektrik enerjisini daha iyi yönetebilmeleri için. Schneider Electric'in AR-GE faaliyetlerine son derece önem verdi ini biliyoruz. Bu konu hakkında neler söyleyebilirsiniz? Tüm çözümlerimizi enerji verimlili i sa lamak üzere tasarlıyoruz ve bu anlamda her yıl toplam satıflımızın yüzde 5'ini Ar-Ge'ye ayırıyoruz. Yenilikçilik ve kalite, bizi rekabette ön plana çıkartıyor, sa ladı ımız verimlilik çözümleri de kullanıcıların enerjiyi daha iyi yönetmelerine imkan veriyor. Farklı alanlarda uzmanlıklara yapılan yatırımlar, çözüm bakıfl açısıyla tek bir altyapı üzerine oturuyor, Schneider Electric tek elden uzman ürün ve çözüm sa layıcı olarak, daha azı ile daha çok sonuç üretmeye imkan tanıyor. Uzmanlarımız, iklimlendirme otomasyonu, aydınlatma otomasyonu, ev otomasyonu, binalar ve konutlar için entegre güvenlik çözümleri, kamera sistemleri, kartlı geçifl ve akıllı binalar gibi konularda yayınlar yapıyorlar, e itim ve seminerler veriyorlar. Amacımız enerji verimlili i konusunda uzman ve komple çözümler sa layan bir firma olarak tasarruf, konfor, güvenlik gibi konularda bildiklerimizi paylaflmak. 25