Global İlİşkİler Forumu Global Relations Forum Global İlİşkİler Forumu Global Relations Forum Global İlİşkİler Forumu Global Relations Forum Yapı Kredİ Plaza D Blok, Levent 34330 İstanbul Türkiye T: +90 212 339 71 51 F: +90 212 339 61 04 www.gif.org.tr 2009-2010 01 01
İçindekiler Globalleşerek tüm noktaları birbirleriyle etkileşimli hale gelen dünyamıza egemen olan haber, veri ve perspektif bolluğunu (ve karmaşasını) sentezleyecek, anlamlı ve yol gösterici sonuçlar çıkartacak ve bu sonuçları yayacak mekanizma ve süreçlere bireysel, toplumsal ve siyasal açılardan çok büyük ihtiyaç vardır. İşte Global İlişkiler Forumu bu ihtiyaca cevap verebilmek amacıyla oluşturduğumuz bir platformdur. Muhsin Mengütürk 02 GIF Hakkında 03 Tarihçe 04 Yönetim Kurulu Başkanı nın Mesajı 06 Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı nın Mesajı 08 Yönetim Organları 10 Hedeflerimiz 14 Task Force Çalışmaları 18 Seçkin Konuşmacılar Serisi 20 Yuvarlak Masa Toplantıları 23 Fikir Konseyi 26 Uluslararası Temaslar 30 Üniversitelerde Faaliyetler 32 GIF İletişim Araçları 36 GIF Young Scholars Seminerleri 38 Geleceğe Dönük 40 Üyeler 01
GIF Hakkında GIF, kurulduğundan beri etkinlikleri için sağlam bir zemin hazırlamaya özellikle dikkat etmiştir. Her şeyden önce üyelerini geniş bir oydaşma imkanını elde tutabilmek amacı ile itinayla seçmiş, kamuoyuna olumlu bir imajı başından beri yansıtmayı başarmış, hem Türkiye den hem de diğer ülkelerden geniş deneyime sahip konuşmacılar konukları olmuşlardır. Çalışmalarına temelde ideolojiden uzak bir pragmatizm, dünyaya açılma ve dengeli politikalar geliştirilmesine katkıda bulunma kaygısı hakim olmuştur. İlter Türkmen Global İlişkiler Forumu (GIF), üyelerini ve tüm ilgili bireyleri, uluslararası ilişkiler ve global meselelere dair her konuda bilgi edinebilecekleri, sorgulayıp tartışabilecekleri bir platformda buluşturmayı amaçlayan, bağımsız bir dernektir. Global İlişkiler Forumu bu misyonunu yerine getirirken; Farklı düşüncelerin uyum içinde varolduğu ve yaratıcı bir şekilde harmanlandığı bir kültürü destekleyip, daha da ileri götürmeyi hedefler. Barış, refah ve ilerlemeye giden yolun, herkese açık, kolay erişilebilir ve adil bir süreç olması gerektiği anlayışını benimser ve destekler. GIF in tüm faaliyetlerinde sınırsız merak, analitik sorgulama, rasyonel tartışma, yapıcı üslup ve nesnel sentez esastır. GIF, hedeflerine ulaşmak için çeşitli faaliyetler yürütmektedir. Bağımsız komisyon çalışmaları (Task Force lar) ve politika raporları, önde gelen global liderlerin katıldıkları toplantılar ve uzmanlarla Yuvarlak Masa Toplantıları bu faaliyetler arasındadır. GIF ayrıca, global muhataplarla kalıcı işbirliğini desteklerken, gençlerin global gündeme katılımını hedefleyen etkinlikler de düzenlemektedir. GIF in web sitesi www.gif.org.tr, derneğin tüm faaliyetlerini tamamlayıcı canlı bir platform niteliğindedir. Tarihçe GIF in kuruluş tüzüğü, değerli 40 imzacısıyla, vizyon, inanç ve dengeli bir iyimserlik ortaya koyan tarihsel bir belgedir. GIF i oluşturma fikri ilk kez Mayıs 2008 de, Türkiye nin küresel gündeme düşünsel katılımını daha da güçlendirmeyi ve küresel işbirliğini ileriye götürme kararlılığını desteklemeyi amaçlayan, önde gelen bir grup iş insanı, diplomat ve akademisyen tarafından gündeme getirildi. Genişletilmiş bir liderler grubu, 23 Ocak 2009 da, yeni oluşumun hedeflerini, araçlarını ve temel değerlerini tartışmak üzere bir araya geldi. Uzun ve hararetli bir tartışmanın sonunda, değerli katılımcılar, derneğin 20 sayfalık tüzük maddeleri üzerinde oybirliğiyle anlaşmaya vardılar. GIF, 11 Mayıs 2009 tarihinde resmen kuruldu. Derneğin 40 kurucu üyesinin tamamı, uluslararası platformlarda liderlik rolleri üstlenmiş ve kariyerleri boyunca yürüttükleri çabalarla uluslararası düzeyde saygınlık kazanmış, başarılı kişilerden oluşmaktadır. Aralarında eski TBMM başkanı, bakanlar, üniversite rektörleri, silahlı kuvvetler mensupları, Merkez Bankası başkanı, AİHM yargıcı, emekli büyükelçiler ile önde gelen iş insanları, hukukçular, bilim insanları, sanatçılar ve basın mensupları yer almaktadır. GIF, Eylül 2009 da halihazırdaki merkez ofisine taşınarak faaliyetlerine başlamıştır. Resmi açılış konuşması T.C. Cumhurbaşkanı Sayın Abdullah Gül tarafından yapılmıştır. GIF in üye sayısı, saygın yeni üyelerin katılımı ile birlikte, birinci yıldönümünde 80 kişiye yükselmiştir. GIF, üyelerini ve konuklarını Task Force ve Yuvarlak Masa Toplantıları ile üst düzey misafir konuşmacıların katıldığı konferanslarda bir araya getiren hareketli bir platform durumuna gelmiştir. Dünyanın dört bir yanından gelen etkin siyasetçilere, iş adamlarına ve akademisyenlere ev sahipliği yapmaktadır. GIF, kuruluşunun birinci yılında, küresel tartışmanın donanımlı ve saygın bir muhatabı olma yolunda sağlam adımlarla ilerlemektedir. 02 03
Yönetim Kurulu Başkanı nın Mesajı Yaklaşık on iki senedir Council on Foreign Relations Uluslararası Danışma Kurulu nda yer almaktayım. Orada katıldığım toplantılarda gördüm ki, dünya globalleşip küçüldükçe milletlerin dış politikaları daha fazla önem arz ediyor. Dış politika iç politikayı, o da ekonomiyi etkiliyor. Devletlerin dış politikaları orta ve uzun vadeli olarak hesaplanmalı, ince nüanslara dikkat edilmelidir. Bu politikalar belirlenirken büyük ve ekonomisi güçlü devletlerin dinamikleri hesaba katılmalı, aynı zamanda bölgesel gelişmeler nazar-ı dikkate alınarak, komşuluk ilişkilerinde ikili menfaatler gözetilmelidir. Rusya nın başı çektiği komünist bloğun parçalanmasından sonra Amerikan dış politikası dünyada daha önemli bir rol oynamaya başladı. Council on Foreign Relations gibi tamamen bitaraf ve hükümetlere dış politika konusunda tavsiyeler veren, neşriyatlar yapan, toplantılar, konuşmalar, seminerler düzenleyen bir kuruluşun faydasını yakınen gördüm. Türkiye de böyle bir kuruluşun nüveleri birkaç defa atıldı, fakat benim kafamda çizdiğim noktaya gelemediler. Onun üzerine memleketimize kısa, orta, uzun vadede faydalı olacağına inandığımız bu kuruluşu, bazı yakın arkadaşlar ile görüşüp hayata geçirmeye karar verdik. Yaşamın her kademesinden, çeşitli alanlardan seçtiğimiz arkadaşlarla Global İlişkiler Forumu nu kurduk. Böyle bir kurumun yurtiçi ve yurtdışında saygınlık kazanması için planlı, programlı ve sabırlı bir şekilde hareket etmekteyiz. GIF i kurmadan evvel, Sayın Cumhurbaşkanı, Sayın Başbakan, Dışişleri Bakanı Sayın Ahmet Davutoğlu, Ekonomiden Sorumlu Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Sayın Ali Babacan, Devlet Bakanı ve Başmüzakereci Sayın Egemen Bağış ve Sanayi ve Ticaret Bakanı Sayın Zafer Çağlayan ile konuyu görüştük ve öncelikle onların icazetlerini aldık. Birinci yaşımızı doldurduk. Geçtiğimiz sene baş döndürücü bir süratle geçti. Tahminimizden daha fazla yol aldık ve itibar elde ettik. Gerek Yönetim Kurulu ve dernek üyelerimize gerekse bize değerli zamanını veren Yönetim Kurulu Başkan Yardımcımız Sayın Memduh Karakullukçu ya ve dernek çalışanlarımıza maddi ve manevi yakın alakaları için teşekkür eder, GIF e başarılar dilerim. Rahmi M. KOÇ Global İlişkiler Forumu nun yurtiçi ve yurtdışında saygınlık kazanması için planlı, programlı ve sabırlı bir şekilde hareket etmekteyiz. 04 05
Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı nın Mesajı Global İlişkiler Forumu nu takdim etmek olağanüstü bir ayrıcalık. Yolun başında olmak, hiç şüphesiz kurum için kapsamlı ve iddialı bir vizyon tarif etmek özgürlüğünü veriyor. Ancak geleceğe karşı mahçup olmamak için bu takdimi tevazu ile yapmakta fayda var. Muhtemelen geride bıraktığımız birkaç yıl, sınırlı bir grup ülke tarafından yön verilen küresel sistemden daha geniş bir ülke grubunun katılımıyla şekillenecek bir düzene geçişin başlangıç dönemi olarak hatırlanacak. Bu sürecin endişe veren yönü, etkisi artan ülkeler arasında rekabetin yıkıcı boyutlara ulaşması tehdidi; umut veren yanı ise, daha çok sayıda ülkenin dünyanın geleceğine dair birlikte sorumluluk alması ihtimali. Sürecin akıbeti henüz belirsiz; sonuç, dünya siyasetinin geleceğini ve hatta insanlığın ilerleme çizgisini belirleyecek kadar mühim. Bu yol ayrımında, GIF in yönü, küresel barış ve insanlığın ilerlemesi için yetki ve sorumlulukların paylaşıldığı bir uluslararası düzen istikametinde. Bu iradenin gereği olarak GIF, Türkiye nin küresel gündemin şekillenmesinde daha donanımlı bir ulus olması sürecine katkıda bulunmak için çalışıyor. GIF, çözüm bekleyen küresel ölçekteki sorunları ele alıyor, muteber bireysel ve kurumsal muhataplar ile entelektüel saygıya dayalı işbirliğinin temellerini atıyor, Türkiye de global dinamikler ile ilgili farkındalığı artırmak ve gençleri dünya meselelerinde aktif oyuncular olmaya teşvik etmek için inisiyatifler alıyor. Hiç kuşku yok ki, bu genç kurum hedeflerine doğru ilerlerken öngörülmemiş sayısız değişimden geçecek. Ancak yıllar içerisinde GIF değişse de, temel değerleri değişmeyecek; entelektüel merak, sistemli sorgulama, doğruyu aramakta ısrar, tutarlılık ve dürüstlük, yapıcı üslup, farklı bakış açılarına saygı ve birey iradesinin gücüne duyulan güven kuruma her zaman yol gösterecek. GIF güvenilir, istikrarlı ve kalıcı olmayı bu değerlere bağlı kalarak sağlayacak. Gelecekten bugüne baktığımda, GIF in 2009 yılında aynı vizyonu paylaşan saygın bir heyet tarafından hayal edilmiş ve hayata geçirilmiş sorumlu, akılcı ve zamanı gelmiş bir teşebbüs olarak algılanacağı umudunu taşıyorum. Değerli üyelerinin rehberliğinde GIF, ortak yetki ve sorumluluğa dayalı uluslararası bir düzeni savunan, bu düzende Türkiye nin saygın ve yapıcı bir rol üstlenmesi için çalışan ve üyelerinin şekillendirdiği üstün temel değerler çerçevesinde sürekli gelişen ve hedefine ilerleyen bir kurum olacaktır. İlk yıl faaliyetlerimizin uzun ve başarılı bir yolculuğun ilk adımı olmasını temenni ederim. Değerli üyelerinin rehberliğinde GIF, ortak yetki ve sorumluluğa dayalı uluslararası bir düzeni savunan, bu düzende Türkiye nin saygın ve yapıcı bir rol üstlenmesi için çalışan ve üyelerinin şekillendirdiği üstün temel değerler çerçevesinde sürekli gelişen ve hedefine ilerleyen bir kurum olacaktır. Memduh Karakullukçu 06 07
Yönetim Organları YÖNETİM KURULU ÜYELERİ Rahmi M. Koç Yönetim Kurulu Başkanı Memduh Karakullukçu Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Hanzade Doğan Boyner Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Lucien Arkas Aslı Başgöz Hasan Çolakoğlu Salim Dervişoğlu Suzan Sabancı Dinçer Ali Doğramacı Metin Fadıllıoğlu Sönmez Köksal Gülsün Sağlamer Özdem Sanberk Ferit Şahenk İlter Türkmen DENETİM KURULU ÜYELERİ Eşref Cerrahoğlu Hayati Kamhi Zekeriya Yıldırım İCRA KURULU ÜYELERİ Canan Ediboğlu Memduh Karakullukçu Gülsün Sağlamer Özdem Sanberk Zekeriya Yıldırım Denetçi ÇALIŞMA KOMİSYONU ÜYELERİ Aslı Başgöz Salim Dervişoğlu Suzan Sabancı Dinçer Ali Doğramacı Metin Fadıllıoğlu Memduh Karakullukçu Sönmez Köksal Muhsin Mengütürk Gülsün Sağlamer Özdem Sanberk İlter Türkmen ÜYELİK DEĞERLENDİRME KOMİTESİ ÜYELERİ Piraye Antika Hanzade Doğan Boyner Ali Doğramacı Tarhan Erdem Sönmez Köksal Muhsin Mengütürk YÖNETİM KADROSU Maxine İmer - İdari Koordinatör Nigar Ağaoğulları - Program Direktörü Gözde Küçük - Program Direktörü 08 09
H e d e f l e r i m i z İstişare Platformu Bilgi ve Fikir Kaynağı Küresel Muhatap Çekim Merkezi 10 11
İ s t i ş a r e P l a t f o r m u İstişare ve kılavuzluk görevi üstlenen bağımsız ve etkin bir platform Mesleki, siyasi ve ideolojik ayrım çizgilerinin ötesine geçen tartışma ortamı Ortak temel değerlerden yola çıkıp, uzlaştıkları tespit ve önerilerin küresel ölçekte kabul görmesini sağlayan liderler Uluslararası politika konularında sentez sunan çalışmalar 12 13
Task Force Çalışmaları GIF Task Force çalışmaları, kendi alanlarında başarılı bireyleri bir araya getiren ve küresel politikaya dair karmaşık konuları etraflıca düşünüp, bir uzlaşı metni oluşturmalarına imkan veren bağımsız komisyonlardır. Çalışmalar, orta ve uzun vadede belirsizlik taşıyan konuları netleştirmeye katkıda bulunmayı ve bu konular ekseninde tartışmaya ışık tutmak için iyi düşünülmüş ve dengeli tespitler yapmayı amaçlamaktadır. Task Force grupları, yaptıkları tespitler doğrultusunda net stratejiler ve politika önerileri sunarlar. Her Task Force üyesi, komisyonun tespit ve önerilerine ek veya muhalif görüş bildirme imkanına sahiptir. Task Force çalışma gruplarında üye sayısı ihtiyaca göre belirlenir; fakat bu sayı, verimli fikir alışverişi ile üye çeşitliliğini dengelemek adına GIF tarafından 10-15 kişiyle sınırlandırılır. Üyelerin arasından iki eş-başkan ve bir direktör, Task Force sürecinin yönetiminde ve bireysel fikirlerin sentezinin oluşturulmasında görev alır. Hazırlanan raporların içeriği sadece Task Force üyelerinin görüşlerini yansıtır. 2009-2010 döneminde, Enerji ve İklim Değişikliği ve Türkiye-ABD İlişkileri olmak üzere iki Task Force çalışması yapılmıştır. Türkiye-ABD İlişkileri GIF Türkiye-ABD İlişkileri Task Force çalışması iki ülkenin dış politikasını ve birbirleriyle olan ilişkilerini belirleyen dinamikler konusunda tespitler yapmak, öngörülerde bulunmak ve politika önerileri sunmak amacıyla oluşturulmuştur. Türkiye-ABD İlişkileri Task Force grubunun ilk toplantısı 10 Aralık 2009 tarihinde gerçekleştirilmiştir. Uzlaşı metninin, 2011 senesinin ilk aylarında kamuoyuyla paylaşılması hedeflenmektedir. Task Force grubu üyeliğini kabul eden üyelerin listesi aşağıda yer almaktadır: Eş-Başkanlar: Yavuz Canevi, Türk Ekonomi Bankası Yönetim Kurulu Başkanı Füsun Türkmen, Galatasaray Üniversitesi Öğretim Üyesi Üyeler: Aslı Başgöz, White & Case LLP Global İcra Komitesi Üyesi Edip Başer, Orgeneral (E), Genelkurmay 2. Başkanı (E) Hanzade Doğan Boyner, Petrol Ofisi A.Ş., Doğan Gazetecilik A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Gökhan Çetinsaya, Uluslararası İlişkiler Profesörü, İstanbul Şehir Üniversitesi Rektörü Memduh Karakullukçu, GIF Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Umran İnan, Elektrik Mühendisliği Profesörü, Koç Üniversitesi Rektörü Sami Kohen, Gazeteci, Yazar Sönmez Köksal, Büyükelçi (E), MİT Müsteşarı (E) Özdem Sanberk, Büyükelçi (E), Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı (E) Task Force Koordinatörü: Gözde Küçük Task Force üyelerinin yanı sıra değerli görüşlerini bizlerle paylaşan konuk uzmanların listesi aşağıda yer almaktadır: Prof. Lenore Martin, Emmanuel College, Harvard University Dr. Bülent Alirıza, Center for Strategic and International Relations (CSIS) Prof. Stephen Walt, Harvard University John F. Kennedy School of Government Mustafa Özbey, Emekli Tümamiral Selim Yenel, Büyükelçi, Dışişleri Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Dr. Sharon Wiener, ABD Başkonsolosu (Ağustos 2007-Temmuz 2010) Sedat Ergin, Hürriyet Gazetesi Yazarı 14 15
Enerji ve İklim Değişikliği GIF Enerji ve İklim Değişikliği Task Force çalışması, uluslararası siyaset, iktisat ve güvenlik açılarından Türkiye için stratejik öneme sahip olan enerji alanında kapsamlı, sistemli ve dinamik değerlendirmeler yapmak ve öneriler sunmak üzere oluşturulmuştur. Enerji ve İklim Değişikliği Task Force grubunun ilk toplantısı 9 Aralık 2009 tarihinde düzenlenmiştir. Yıl içerisinde gerçekleştirilen 11 toplantıda Task Force üyeleri ve davet edilen çok değerli uzmanlar tarafından Enerji ve İklim Değişikliği konusunun farklı açılardan değerlendirildiği sunumlar yapılmıştır. Çalışma süreci sonucunda ortaya çıkan uzlaşı metninin 2011 senesinin ilk aylarında kamuoyuyla paylaşılması hedeflenmektedir. Task Force grubu üyeliğini kabul eden üyelerin listesi aşağıda yer almaktadır: Eş-Başkanlar: Fatih Birol, Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) Başekonomisti Gülsün Sağlamer, Mimarlık Profesörü, İTÜ Rektörü (E) Üyeler: Salim Dervişoğlu, Oramiral (E), Deniz Kuvvetleri Komutanı (E) Canan Ediboğlu, Ekonomist, Shell Türkiye Genel Müdürü (E) Mehmet Karaca, Yer Bilimleri Profesörü, İTÜ Rektör Yardımcısı Memduh Karakullukçu, GIF Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Sönmez Köksal, Büyükelçi (E), MİT Müsteşarı (E) C. Tanıl Küçük, İSO Yönetim Kurulu Başkanı Erol Memioğlu, Koç Holding A.Ş. Enerji Grubu Başkanı Muhsin Mengütürk, Doğuş Holding Yönetim Kurulu Üyesi İlhan Or, Boğaziçi Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Profesörü Ayşe Yasemin Örücü, ETKB Enerji ve İklim Değişikliği Uzmanı Mustafa Tırıs, Tübitak MAM Enerji Enstitüsü Müdürü Volkan Vural, Büyükelçi (E), Doğan Holding Yönetim Kurulu Başkanı Danışmanı Task Force Koordinatörü: Nigar Ağaoğulları Task Force üyelerinin yanı sıra değerli görüşlerini bizlerle paylaşan konuk uzmanların listesi aşağıda yer almaktadır: Budak Dilli, ETKB Enerji İşleri Genel Müdürü (E) - Enerji, İklim Değişikliği ve Türkiye Hakkı Akil, Büyükelçi ve Dışişleri Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı - Enerji Diplomasisi: Bugünü ve Yarını Nurşen Numanoğlu, AB Genel Sekreter Yardımcısı - AB Sürecinin Enerji ve İklim Politikalarımıza Etkisi Luis Echavarri, OECD Nükleer Enerji Ajansı Genel Koordinatörü - Nükleer Enerji: Mevcut Durum ve Trendler Prof. Dr. Cem Soruşbay, İTÜ Makina Fakültesi - Ulaştırma Sektöründe Enerji Verimliliği Prof. Dr. H. Mete Şen, İTÜ Makina Fakültesi Enerji Santrallerinde Verimlilik Dr. Selahaddin Anaç, Türkiye Kömür İşletmeleri (TKİ) Genel Müdürü ve Yönetim Kurulu Başkanı - Türkiye de Kömür Politikaları ve Temiz Kömür Teknolojileri Kausar Qazilbash, Smart Grid Hizmetleri Avrupa Bölgesi Genel Müdürü, Accenture; Hakan Irgıt, Enerji İşleri Türkiye Müdürü, Accenture - Smart-Grid/Bağlantı Sistemleri Prof. Dr. Sermin Onaygil, İTÜ Enerji Enstitüsü Enerji Planlaması ve Yönetimi Anabilim Dalı Başkanı - Sanayide Enerji Verimliliği Erdal Çalıkoğlu, Elektrik İşleri Etüt İdaresi (EİE) Genel Müdür Yardımcısı - Türkiye de Enerji Verimliliği Gökmen Topuz, Zorlu Enerji Yatırımlar Genel Müdür Yardımcısı - Türkiye de Enerji Sektörünün Gelişimi ve Yenilenebilir Enerji Potansiyeli Prof. Dr. Zerrin Yılmaz, İTÜ Mimarlık Fakültesi - Binalarda Enerji Verimliliği 16 17
Seçkin Konuşmacılar Serisi Türkiye ve AB nin güçlerini birleştirmelerinin, sadece her iki tarafın ortak çıkarlarına değil, bölgesel ve küresel barışa ve istikrara da hizmet edecek dinamik bir sinerji yaratacağına samimiyetle inanıyorum. Abdullah Gül Avrupa sadece bir pazardan ibaret GIF, küresel alanda öne çıkan değerli liderleri konuşmacı olarak davet eder. Bu etkinliklerin amacı, konuşmacıların GIF üyeleri ile düşüncelerini paylaşmalarını sağlamak ve istişare ortamı yaratmaktır. İlk senemizde pek çok saygıdeğer konuşmacıyı misafir etme onuruna sahip olduk. T.C. Cumhurbaşkanı Sayın Abdullah Gül Türkiye nin Avrupa Birliği nin Kurumsal ve Siyasi Yapısının Evrimine Bakışı Bugünkü küresel koşullarda, Avrupalılığı dar bir coğrafyaya, belirli bir inanca veya kültüre hapsetmenin mümkün olmayacağı açıktır. Geçmiş ihtilaflar ve problemler üzerinde odaklanmak, Avrupa da yeni ve yapay fay hatları oluşturmaya çalışmak yerine, ortak bir geleceği ve vizyonu hep birlikte düşünmemiz ve ileriye bakmamız gerekmektedir. T.C. 9. Cumhurbaşkanı Sayın Süleyman Demirel Küreselleşmenin Işığında 21. Yüzyılda Şekillenen Dengeler ve Türkiye Küreselleşmenin birinci meselesi yoksullukla mücadeledir. Yoksullukla mücadeleyi göz ardı eden ülkelerin ve dünyanın, dünyada barışı muhafaza etmesi zordur. Terör bunun arkasındadır. Goldman Sachs International Yönetim Kurulu Başkanı ve Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) Eski Genel Direktörü Sayın Peter Sutherland Avrupa Birliği nin Sosyal ve Siyasi Yapısına Dair Farklı Bakış Açıları Ben kendimi birleşik bir Avrupa fikrine adadım. Federal bir Avrupa ya inanıyorum. Avrupa nın bütünleşmesi yönündeki hamlenin, çok uzun bir süre çatışmanın merkezinde yer alan bu kıtanın tarihinde atılmış en olağanüstü siyasi adım olduğuna Kanada Eski Başbakanı Sayın Brian Mulroney Kanada ve Türkiye: Ortak Çıkarlar ve Hedefler G-20 nin uluslararası yönetişime, özellikle de finansal yönetişime olan halk güvenini pekiştirmesi gerekiyor. Ortak demokratik ve siyasi sistemlerimiz ile piyasa ekonomilerimizin merkezinde yer alan değerler nadiren karşılaşılan bir sınavdan geçiyor. değildir. Bana göre, Avrupa nın bir ruhu vardır. Ve bu, kadın ve erkeklerin haklarına dayanan, hepimizin paylaştığı ve toplumlarımız tarafından tek tek ve Avrupa Birliği ile bağlantılı olarak korunan bir ruhtur. Peter Sutherland Özgürlüğün nimetlerinden yararlanan Kanada ve Türkiye gibi ülkeler, bunun özünde barındırdığı faydaları asla küçümsememelidirler. Ne de olsa, özgürlük inovasyonun esin kaynağı, inovasyon ise ilerlemenin anahtarıdır. Brian Mulroney inanıyorum. 18 19
Yuvarlak Masa Toplantıları Yuvarlak Masa Toplantıları uluslararası ilişkiler veya küresel meselelere dair spesifik bir konuda bir uzmanın GIF üyeleri ile görüşlerini paylaştığı ve fikir alışverişinde bulunduğu etkinliklerdir. GIF in ilk senesi boyunca Yuvarlak Masa Toplantıları kapsamında aşağıda belirtilen etkinlikler gerçekleştirildi: Rusya nın Enerji Politikaları ve Türkiye ye Etkileri Sayın Robert W. Hand Emekli Yarbay, NATO Okulu (Oberrammergau, Almanya) Öğretim Görevlisi Türkiye, ABD ve Ortadoğu Dr. Steven A. Cook Council on Foreign Relations Hasib J. Sabbagh Ortadoğu Çalışmaları Uzmanı Akdeniz Bölgesine Transatlantik Bir Yaklaşım Dr. Ian O. Lesser The German Marshall Fund of the United States Kıdemli Transatlantik Çalışmaları Uzmanı Lee C. Bollinger Sinan Ülgen Nükleer Ülke Olma Yolunda Türkiye? Sayın Sinan Ülgen Ekonomi ve Dış Politika Araştırmalar Merkezi (EDAM) Başkanı Ian O. Lesser Çekincesiz, Sağlam ve Apaçık: Yeni Yüzyıl için Özgür Bir Basın Sayın Lee C. Bollinger Columbia Üniversitesi Rektörü Obama Döneminde Türk- Amerikan Ortaklığı: Olası Fay Hatlarını Öngörmek ve Kaçınmak Sayın Aslı Aydıntaşbaş Milliyet Gazetesi Yazarı İklim Çözümleri 2050 Sayın Akın Öngör WWF Türkiye Yönetim Kurulu Başkanı Bence Akdeniz, ABD-Avrupa ilişkilerinin geleceğini ciddi biçimde sınaması muhtemel bölgelerden biridir ve ABD-Türkiye ilişkilerini bile buna dahil etmem mümkündür, zira adı Akdeniz işbirliği olmasa da, işbirliği yapmaya davet edileceğimiz meseleler Avrupa nın güneyi ile ilgili olacaktır. Ian O. Lesser Kaşiflere ihtiyaç duyduğumuz bir devirde yaşıyoruz, çünkü dünya eskiye göre çok daha katılımcı, çok daha birbirine bağımlı ve biz henüz bu yeni dünyaya tam olarak ayak uyduran bir akademik gündeme sahip değiliz. Lee C. Bollinger 20 21
Aslı Aydıntaşbaş Lee C. Bollinger Fikir Konseyi GIF in hedefleri doğrultusunda attığı yeni bir adım olan Fikir Konseyi, ileri gelen bir GIF üyesinin öne sürdüğü düşündürücü bir tezin derinlemesine tartışıldığı bir platform görevi yapmaktadır. Fikir Konseyi toplantılarının ilki 17 Mayıs 2009 günü Sayın İlter Türkmen (GIF Yönetim Kurulu Üyesi, E. Dışişleri Bakanı ve E. Büyükelçi) ve Sayın Semih İdiz in (Milliyet Gazetesi Yazarı) katılımlarıyla gerçekleşmiştir. Toplantıda Sayın Türkmen in BİLGESAM için hazırladığı Türkiye nin Ortadoğu Politikası temalı çalışması ve kendisinin bu metinde yaptığı Ortadoğu daki sıfır sorun politikasında süreklilik tespiti temel olarak alınarak, Türkiye nin Ortadoğu daki dış politikası farklı açılardan ele alınmıştır. Akın Öngör Demokratik ve açık olduğunu veya olmak istediğini iddia eden bir toplumun, iç sürtüşme ve çatışmaları durdurmak için ifade özgürlüğünü kısıtlamak zorunda olduğunu ileri sürmesini son derece endişe verici ve korkutucu bulurum. Bundan kuşku ve kaygı duyarım, bu iddialar karşısında telaşa kapılırım. Bu kısmen, halkın serbestçe tartışma ve katılım kültürünü ne kadar çabuk geliştirebildiğinin ciddi biçimde küçümsenmesinden ya da en azından halkın ilgisi başka bir konuya yönelene kadar tartışmayı askıya almanın daha iyi olduğunun düşünülmesinden kaynaklanır. Lee C. Bollinger 22 23
K ü r e s e l M u h a t a p Küresel sorumluluklar ile Türkiye nin öncelikleri arasında makul bir denge kuran, istikrarlı ve itibar sahibi uluslararası bir muhatap Küresel gündeme katkı sağlama sorumluluğunu üstlenen bir kurum 24 25
Uluslararası Temaslar 01 02 05 GIF in ilk senesi boyunca temaslarda bulunduğu bireyler ve kuruluşlar aşağıda belirtilmektedir: 01 İngiltere Büyükelçisi Sayın David Reddaway ile Başkonsolos Sayın Jessica Hand Ziyareti 02 Synergos Institute Kurucusu ve Yönetim Kurulu Başkanı Sayın Peggy Dulany Ziyareti 03 German Marshall Fund of the United States (GMF) Başkanı Sayın Craig Kennedy ile Ankara Ofisi Direktörü Sayın Özgür Ünlühisarcıklı Ziyareti 04 ABD Büyükelçisi Sayın James F. Jeffrey ile Başkonsolos Sayın Sharon A. Wiener Ziyareti 03 06 05 Brookings Institution Başkanı Sayın Strobe Talbott ile Toplantı 06 US Air War College Ziyareti 07 Almanya Büyükelçisi Sayın Erckart Cuntz ile Başkonsolos Sayın Brita Wagener Ziyareti Kore Cumhuriyeti Büyükelçisi Sayın Jae-Hyun Bae Ziyareti Milletlerarası Ticaret Odası (MTO) Başkanı Sayın Victor Fung ve Sayın William Fung ile Toplantı İspanya Büyükelçisi Sayın Joan Clos Ziyareti 04 07 26 27
B i l g i v e F i k i r K a y n a ğ ı Türkiye de ve dünyada şekillenen politika tartışmalarını muhtelif yönleriyle sunan bilgi ve fikir kaynağı Dünya gündemi ile ilgili farkındalığı artıran ve inisiyatif almaya teşvik eden bir forum 28 29
Üniversitelerde Faaliyetler GIF, Türkiye ve dünyayı ilgilendiren meseleler konusunda global anlamda söz sahibi olan kuruluş ve bireylerin yüksek nitelikli analizlerini, çok boyutlu bir tartışma ortamı yaratılması amacıyla kamuoyuyla paylaşmaktadır. Geçtiğimiz sene içerisinde, GIF-Koç Üniversitesi işbirliğiyle, Council on Foreign Relations Başkanı Dr. Richard N. Haass ın konuk konuşmacı olarak davet edildiği bir konferans düzenlenmiştir. Sayın Haass ın Değişen Dünya Düzeni ne dair düşüncelerini paylaştığı etkinliğe, hem GIF üyeleri hem de Koç Üniversitesi ve diğer üniversitelerden gelen gençler büyük ilgi gösterdi. 21. yüzyıl tarihi, 20. yüzyıl tarihinin tekrarı olmayacaktır ve hiç kuşkusuz, tarihe geçecek olayların pek çoğu Avrupa da cereyan etmeyecektir. Richard N. Haass Değişen Dünya Düzeni Tek başına hiçbir ülke kendini dünyanın yerine koyma ya da kendi iradesini dünyaya zorla benimsetme kapasitesine ya da becerisine sahip değildir. Bu nedenle, esas olarak ortaklaşa çalışmamız ya da birlikte uyumlu bir çalışma yürütmemiz gerekmektedir. Ancak bu işbirliği çeşitli şekillerde olabilir Ben, geleceğin, belirli bir sorunun çözüm sürecine katkıda bulunabilecek ve buna istekli yeni hükümetleri de içeren esnek ve çoktaraflı bir yapıda olduğu inancındayım. Richard N. Haass 30 31
GIF İletişim Araçları GIF, Council on Foreign Relations (CFR) ve Brookings Institution olmak üzere ABD deki iki köklü kurum ile işbirliği halindedir. Bu işbirliği çerçevesinde GIF, bu kurumların süreli yayınlarında ve internet sitelerinde yayımlanan makaleler ile bu çalışmaların tercümelerini web sitesi www.gif.org.tr aracılığıyla kamuoyuyla paylaşmaktadır. Geçtiğimiz sene içerisinde İngilizce den Türkçe ye çevirilen makaleler aşağıda yer almaktadır: İran ın Balistik Füze Programı Greg Bruno Umut Söyleminden Gözüpek Politikaya: Obama nın Dış Politikası Üzerine Bir Değerlendirme Zbigniew Brzezinski Ve Herkes için Adalet: Dünya Yoksulları için İnsan Haklarını Uygulamak Gary Haugen - Victor Boutros Daha Büyük Daha İyidir: Transatlantik Bir Ekonomik Birliğin Gerekçeleri Richard Rosecrance Çin in Mali Gücüyle Baş Etmek: Pekin in Mali Dış Politikası Ken Miller Hindistan ın Yükselişi, Amerika nın Çıkarı: ABD-Hindistan Ortaklığının Geleceği Evan A. Feigenbaum Obama'nın Yeni Nükleer Politikası: Doğru Yolda Atılmış Bir Adım Michael E. O'Hanlon Japonya'nın Yeni Dış Politikasını Anlamak için Üç Anahtar Keiko Iizuka Doğu Asya da ABD İttifakları: İttifak İçi Sorunlar ve Dış Tehditler William Breer Davos Müdavimlerinin Günleri Sayılı mı? Raj M. Desai - James Raymond Vreeland Global meselelere dair güvenilir bilgi kaynaklarına erişimde engel oluşturan dil bariyerinin iki yönlü olduğunu göz önünde bulunduran ve bunu aşmayı hedefleyen GIF, internet sitesinde kendi üyelerinin çalışmalarını da tercümeleri ile birlikte yayımlamaktadır. Geçtiğimiz sene içerisinde Türkçe den İngilizce ye çevirilen çalışmalar aşağıda yer almaktadır: "Açılım" Sürecinde Çözüm Arayışı Sönmez Köksal, Büyükelçi (E), MİT Müsteşarı (E) Kısır Döngü ve Ütopyalar Hangi Avrupa?: AB'nin Geleceği Özdem Sanberk, Büyükelçi (E), Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı (E) GIF, internet sitesinde sunulan bilgileri daha geniş kitlelerle paylaşmak ve yapıcı bir tartışma ortamına zemin hazırlamak amacıyla sosyal medya platformlarında da aktif rol almaktadır. Facebook ve Twitter gibi siteleri etkin bir iletişim aracı olarak kullanarak sanal dünyanın vatandaşlarıyla karşılıklı etkileşimi hedef alan GIF, kendi internet sitesinde sunduğu içeriğin yayılmasını ve yarattığı değerin ulaşılan kitlelerin katkılarıyla artmasını hedeflemektedir. 32 33
Ç e k i m M e r k e z i Dünyayla ilgilenen başarılı, bilinçli ve sorumluluk almayı hedefleyen gençleri çeken bir merkez Bugünü şekillendiren tecrübeli üyeler ile yarının liderlerinin birlikte düşünmelerini sağlayan bir platform 34 35
GIF Young Scholars Seminerleri GIF in yeni girişimlerinden biri olan GIF Young Scholars Seminerleri, öğrencileri uluslararası ilişkiler ve küresel meselelere dair konuları özgürce, akla dayalı ve yapıcı bir üslupla tartışıp sorgulayabilecekleri bir platformda buluşturmak için tasarlanmıştır. Amaç, Türkiye nin önde gelen üniversitelerinde lisans veya lisansüstü düzeyinde eğitim gören öğrencilerden seçilecek bir grubun konular hakkında derinlemesine bilgi sahibi olup, konuyu pek çok açıdan inceledikten sonra, nesnel bir senteze ulaşmalarını teşvik etmektir. GIF Young Scholars Seminerleri, farklı düşüncelerin uyum içinde varolduğu ve yaratıcı bir şekilde harmanlandığı bir kültürü gençlerimize aşılamayı, böylece bu kültürü yaygınlaştırıp daha ileri götürmeyi hedeflemektedir. Seminerlerde Türkiye yi ve dünyayı ilgilendiren önemli konular ele alınacak ve GIF üyelerinden ilgili kişiler konuk konuşmacı olarak seminerlere katkıda bulunacaklardır. Böylece öğrenciler, Türkiye de ve dünyada olayların şekillenmesinde rol almış liderler ile konuları tartışma fırsatı bulacaklardır. 36 37
G e l e c e ğ e D ö n ü k Yeni Task Force Çalışmaları GIF Young Scholars Abroad Seminerleri 2010-2011 dönemindeki Task Force çalışmalarının geçtiğimiz sene ile uyumlu olarak, biri ikili ilişkiler, diğeri ise konu odaklı olmak üzere iki başlık etrafında yapılandırılması planlanmaktadır. Yapılan planlama toplantıları sonucunda gelecek dönemde üzerinde çalışma yapılacak Task Force konularının Türkiye-AB İlişkilerinde Hukuki Süreç: Karşılıklı Yükümlülükler ve Uygulamalar ve 2030 a Doğru Küresel Rekabette Türkiye nin İnsan Kaynakları olması kararlaştırılmıştır. Türkiye-AB İlişkilerinde Hukuki Süreç: Karşılıklı Yükümlülükler ve Uygulamalar Bu Task Force çalışmasında amaç, Türkiye-AB ilişkilerindeki süreci hukuki ve siyasi olmak üzere ikiye ayırmak ve uyum anlaşmalarını içeren hukuki süreç konusunda farkındalık yaratmaktır. Bu amaç doğrultusunda, Ortaklık Anlaşması ve Gümrük Birliği çerçevesinde iki tarafın karşılıklı hak ve sorumluluklarının ortaya konması planlanmaktadır. Müzakere eden ülke konumunda olan Türkiye için hukuktan kaynaklanan haklara ve yükümlülüklere yönelik objektif bir araştırma yapılması önem arz etmektedir. GIF üyeleri ve ilgili uzmanlar tarafından hazırlanacak Task Force Raporu ile hukuki süreç konusunda bütüncül bir sentez sunularak, kamuoyunun tarafsız bir şekilde bilgilendirilmesi ve karar vericilere bu sürecin yürütülmesi konusunda ışık tutulması hedeflenmektedir. 2030 a Doğru Küresel Rekabette Türkiye nin İnsan Kaynakları İnsan kaynağının ekonomik katma değer yaratmadaki katkısı küresel rekabet ortamında hızla önem kazanmaktadır. Bu Task Force çalışması; a) Dünyada insan kaynakları arz ve talebini etkileyecek küresel demografik, ekonomik, siyasi trendler ile b) Farklı ülkelerin bu trendler karşısında belirledikleri politikaların incelenmesini ve bu tespitler ışığında Türkiye açısından stratejik önceliklerin belirlenmesini amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda, küresel insan kaynakları ve eğitim konularında karşılaştırmalı bir durum tespiti yapılması ve çözümler sunulması planlanmaktadır. Küresel rekabet ortamında esneklik, çok disiplinlilik, hayat boyu eğitim, inovasyon, girişimcilik gibi gittikçe önem kazanan kavram ve uygulamaların geliştirilmesi konusunda uygulanabilir bir modelin sunulması hedeflenmektedir. GIF Young Scholars Abroad Seminerleri, dünyanın önde gelen üniversitelerinde okuyan lisans öğrencileri arasından seçilecek en fazla 20 öğrenciyi kapsayan bir programdır. 2010-11 dönemi için pilot program olarak tasarlanan seminerlerin odağı Harvard, Princeton, Yale, MIT, Columbia, Brown, Georgetown ve Stanford gibi Amerika nın ileri gelen okulları olmakla beraber, başvuru alımları bu okulların öğrencileriyle sınırlı tutulmayacaktır. Program, öğrencilerin Türkiye de oldukları kış ve yaz aylarında birer haftasonu boyunca gerçekleşecek seminerler olarak tasarlanmıştır. Program, öğrencileri uluslararası ve global ilişkilere dayalı konuları akılcı ve yapıcı bir üslupla özgürce tartışabilecekleri ve analitik bir şekilde sorgulayabilecekleri bir platformda buluşturmak için oluşturulmuştur. Amaç, gençlerin uzun vadeli, yani 20-30 senelik perspektifte izdüşümleri olabilecek konular hakkında derinlemesine bilgi sahibi olup, bu konuları çeşitli açılardan inceledikten sonra, nesnel bir senteze ulaşmalarını teşvik etmektir. GIF Young Scholars Abroad, GIF in benimsediği farklı düşüncelerin uyum içinde varolduğu ve yaratıcı bir şekilde harmanlandığı tartışma kültürünü gençlerimize aşılayıp, böylece bu kültürü daha da ileri taşımayı hedeflemektedir. Program, yurtdışında okuyan gençleri GIF in düşünme ve tartışma süreçlerine dahil etmeyi ve ileride küresel meseleler ile ilgilenen ve yenilikçi politika önerileri sunabilen GIF elçileri olarak yetiştirmeyi amaçlamaktadır. Bu hedefler doğrultusunda düzenlenecek olan toplantılarda, öğrenciler, uluslararası platformlarda Türkiye yi temsil etmiş siyasetçi, büyükelçi, akademisyen, silahlı kuvvetler mensubu, sanatçı, hukuk insanı, basın mensubu, iş adamı, iş kadını ve bürokratlardan meydana gelen GIF üyelerinden dünya meselelerini dinleme şansını elde edeceklerdir. Böylece, öğrenciler konular hakkında Türkiye de ve dünyada olayların şekillenmesinde birebir rol oynamış ve hala oynamakta olan liderler ile fikir alışverişinde bulunma, sorularını yöneltme ve de bu liderlerin tecrübelerinden yararlanma fırsatını elde edeceklerdir. Programa katılan öğrenciler, çok önemli bir politika platformuna ve fikir topluluğuna dahil olmanın yanı sıra, program süresince uluslararası düzeyde başarı kazanmış lider ve uzmanların katıldığı bazı GIF etkinliklerine de davet edileceklerdir. GIF olarak Young Scholars Abroad yoluyla, yurt dışındaki yetenekli Türk öğrencilere ulaşıp kendileriyle ülke ve dünya meseleleri üzerinde beraber düşünerek, çözüm yolunda beraber hareket edebileceğimiz bir geleceğin altyapısını oluşturmayı arzulamaktayız. 38 39