ANKARA ÜNİVERSİTESİ BİLİMSEL ARAŞTIRMA PROJELERİ KOORDİNASYON BİRİMİ KOORDİNATÖRLÜĞÜNE Proje Türü Proje No Proje Yöneticisi Proje Başlığı : Hızlandırılmış Destek Projesi : 15H0237002 : Prof. Dr. Bengi USLU : Paroksetin in Elektrokimyasal İncelenmesi Yukarıda bilgileri yazılı olan projemin sonuç raporunun ekütüphanede yayınlanmasını; İSTİYORUM İSTEMİYORUM GEREKÇESİ: 23.11.2015 Prof. Dr. Bengi USLU
ANKARA ÜNİVERSİTESİ BİLİMSEL ARAŞTIRMA PROJESİ SONUÇ RAPORU Paroksetin in Elektrokimyasal İncelenmesi Proje Yürütücüsünün İsmi: Prof. Dr. Bengi USLU Yardımcı Araştırmacıların İsmi: Araş Gör. Nurgül KARADAŞ BAKIRHAN Araş. Gör. Burçin BOZAL PALABIYIK Proje Numarası: 15H0237002 Başlama Tarihi: 04.02.2015 Bitiş Tarihi: 04.09.2015 Rapor Tarihi: 23.11.2015 Ankara Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Ankara " 2015 "
I. Projenin Türkçe ve İngilizce Adı ve Özetleri Paroksetin in Elektrokimyasal İncelenmesi Paroksetin in (PRX) tabletlerden analizi için basit, hızlı, duyarlı ve tekrar edilebilir yöntemler geliştirilmiştir. PRX in yükseltgenme davranışı ve tayini bor ile katkılandırılmış elmas (BDDE) ve edge plane grafit elektrotlarla (EPGE), dönüşümlü, diferansiyel puls ve kare dalga voltametrik yöntemler kullanılarak detaylı olarak incelenmiştir. Yükseltgenme işlemi geri dönüşümsüzdür ve ph a bağlı olarak difüzyonadsorpsiyon karışımı bir mekanizma göstermektedir. Pik potansiyeli ve pik akımının üzerine ph, tampon çözeltinin cinsi ve tarama hızının etkisi detaylı olarak incelenmiştir. Doğrusal cevaplar bor ile katkılandırılmış elmas elektrot için 7,0 10 7 M ile 3,5 10 6 M aralığında 6,95 10 9 M teşhis sınırı ile ve edge plane grafit elektrot için 1,0 10 8 M ile 5,0 10 6 M aralığında 1,03 10 9 M teşhis sınırı ile elde edilmiştir. Tamsulosin ve mebeverin model ilaçları aracılığıyla PRX in mümkün olan yükseltgenme mekanizması incelenmiştir. PRX in yükseltgenmesinden sorumlu olan grubun alkoksibenzen olabileceği düşünülmüştür. Geliştirilen yöntemler paroksetin in farmasötik dozaj şekillerinden analizi için başarıyla uygulanmıştır. Electrochemical Investigation of Paroxetine Simple, rapid, sensitive, and reproducible methods were developed for the assay of paroxetine (PRX) in tablets. The electrooxidative behavior and determination of PRX on borondoped diamond (BDDE) and edge plane graphite electrodes (EPGE) were investigated as details using cyclic, differential pulse, and square wave voltammetric methods. The oxidation process was irreversible and exhibited mixed diffusionadsorption controlled process depending on ph. The dependence of the peak current and peak potentials on ph, nature of the buffer, and scan rate studies were examined as details. The linear responses have been obtained in the range from 7,0 10 7 M to 3,5 10 6 M with 6,95 10 9 M detection limit for the borondoped diamond electrode and from 1,0 10 8 M to 5,0 10 6 M with 1,03 10 9 M detection limit for the edge plane graphite electrode. The possible electrooxidation mechanism of PRX was investigated by means of model compounds of tamsulosin and mebeverine. It can be suggested that alkoxybenzene moiety may be the responsible group for the oxidation of PRX. The developed methods have been successfully applied for the determination of PRX in pharmaceutical dosage form.
II. Amaç ve Kapsam Çalışmanın amacı PRX in voltametrik davranışının detaylı bir şekilde incelenmesi ve miktar tayininin hassas, hızlı ve basit bir şekilde yapılmasıdır. PRX in yükseltgenme davranışının bor ile katkılandırılmış elmas ve pirolitik grafit elektrotlar kullanılarak karşılaştırmalı olarak incelenmesi amaçlanmaktadır. İlaç etkin maddelerinin elektrot yüzeyindeki yükseltgenmeindirgenme davranışları, ilaçların vücuda alındığı zaman vücutta uğradıkları invivo redoks davranışlarına benzetilmekte, başka bir deyişle metabolizmaları hakkında bilgi verebileceği düşünülmektedir. Yapılacak çalışma, bu maddenin vücut sıvılarından analizi ile ilgili fikir verebilecek, aynı zamanda vücutta metabolize edilmeleri ile ilgili fikir verecek ve yeni ilaç moleküllerinin sentezinde yol gösterici olacaktır. III. Materyal ve Yöntem Sonuç raporunda proje sonuçlarını içeren, ISI nın SCI veya SSCI veya AHCI dizinleri kapsamında ve diğer uluslararası dizinlerce taranan hakemli dergilerde yayınlanmış makaleler, III. Materyal ve Yöntem ve IV. Analiz ve Bulgular bölümleri yerine kabul edilir. maddesi gereği Materyal ve Yöntem kısmı burada yazılmamıştır. Yayımlanan makale ekte bulunmaktadır. IV. Analiz ve Bulgular Sonuç raporunda proje sonuçlarını içeren, ISI nın SCI veya SSCI veya AHCI dizinleri kapsamında ve diğer uluslararası dizinlerce taranan hakemli dergilerde yayınlanmış makaleler, III. Materyal ve Yöntem ve IV. Analiz ve Bulgular bölümleri yerine kabul edilir. maddesi gereği Analiz ve Bulgular kısmı burada yazılmamıştır. Yayımlanan makale ekte bulunmaktadır. V. Sonuç ve Öneriler PRX in elektrokimyasal davranışı ve farmasötik dozaj şekillerinden analizi BDDE ve EPPGE kullanılarak detaylı bir şekilde incelenmiştir. PRX çalışılan bütün ph değerlerinde ve bütün destek elektrolitlerde geri dönüşümsüz tek bir pik vermiştir. PRX in karbon temelli elektrotlarda elektrot yüzeyine taşınması difüzyonadsorpsiyın karışımı bir mekanizmadır. Çalışılan her iki elektrot ile de reaksiyonda yer alan elektrot sayısı ~2 olarak bulunmuştur. PRX nin yükseltgenme mekanizması yapısındaki
alkoksibenzen grubu üzerinden önerilmiştir. Elde edilen % geri kazanım çalışmalarının sonuçları geliştirilen yöntemlerin farmasötik dozaj şekillerinde kullanılan yardımcı maddelerden etkilenmediğini göstermektedir. Sonuçlar, EPGE nin PRX in farmasötik dozaj şekillerinden analizi için BDDE ye göre daha duyarlı olduğunu göstermiştir. Ayrıca geliştirilen yöntemler kalite kontrol laboratuarlarındaki analizler için de uygundur. VI. Geleceğe İlişkin Öngörülen Katkılar Voltametrik yöntemlerin eczacılık alanında ve klinik çalışmalarda sıklıkla kullanılmasının nedeni düşük derişimlerde analizlerin yapılabilmesi, numunelerin kolayca ve çok kısa bir sürede hazırlanabilmesi, analiz süresinin kısa olması, ortamda bulunan katkı maddelerinin veya safsızlıkların analiz sonucunu etkilememesi, bu tekniklerin ürün kalite kontrolünde kullanılabilmesine olanak sağlamaktadır. Tablet, kapsül, süspansiyon, şurup vb. ilaç dozaj formlarının çözünmeyen kısımlarının veya katkı maddelerinin genelde elektroaktiviteleri bulunmadığı için herhangi bir ayırma işlemine gerek olmadan analizleri yapılabilmektedir. Ayrıca bu yöntemlerin diğer bir avantajı da pahalı ve az miktardaki ilaçların analizinde de çok az miktarda numuneye ihtiyaç gösterdiği için kullanılabilmesidir. Projedeki voltametrik yöntemlerin bu avantajlarından yararlanarak basit, hızlı, ucuz, hassas ve az miktarda çözücü sarfiyatı ile paroksetin in tayininin yapılabildiği yöntemler geliştirilmesi literatüre katkı sağlamıştır. Geliştirilen yöntemler gelecekte hasta başında analiz yapılmasına imkan tanıyan mikroçiplerin geliştirilmesinde yol gösterici olacak; ayrıca farmakokinetik çalışmalar ve biyolojik numune analizlerinin oldukça duyarlı ve seçici olarak gerçekleştirilmesi mümkün olabilecektir. VII. Sağlanan Altyapı Olanakları ile Varsa Gerçekleştirilen Projeler VIII. Sağlanan Altyapı Olanaklarının Varsa Bilim/Hizmet ve Eğitim Alanlarındaki Katkıları
IX. Kaynaklar Yararlanılan kaynaklar yayımlanan ve ekte sunulan makalede bulunmaktadır. X. Ekler a. Mali Bilanço ve Açıklamaları Pyrolytic Graphite electrode (Edge Plane) OD: 6mm ID: 3mm: Çalışma elektrodu olarak kullanılacaktır. RE5BAg/AgCl reference with flexible wire connector (1 pakette 3 adet bulunmaktadır): Üçlü elektrot sisteminde referans elektrot olarak kullanılacaktır. Boron Doped Diamond Electrode: Çalışma elektrodu olarak kullanılacaktır. Pt Wire Auxiliary Electrode (7,5 cm): Üçlü elektrot sisteminde yardımcı elektrot olarak kullanılacaktır. Raporun sonunda bütçe yılı ve detayları tablosu bulunmaktadır. b. Makine ve Teçhizatın Konumu ve İlerideki Kullanımına Dair Açıklamalar Proje bütçesinden yararlanılarak makine ve teçhizat alımı yapılmamıştır. c. Teknik ve Bilimsel Ayrıntılar (varsa Kesim III'de yer almayan analiz ayrıntıları) d. Sunumlar (bildiriler ve teknik raporlar) (Altyapı Projeleri için uygulanmaz) e. Yayınlar (hakemli bilimsel dergiler) ve tezler (Altyapı Projeleri için uygulanmaz) Mariola Brycht, Sławomira Skrzypek, Nurgul KaradasBakirhan, Sylwia Smarzewska, Burcin BozalPalabiyik, Sibel A. Ozkan, Bengi Uslu Voltammetric behavior and determination of antidepressant drug paroxetine at carbonbased electrodes Ionics (2015) 21: 2345 2354.