69. Türkiye Jeoloji Kurultayı 69 th Geological Congress Of Turkey 3 ARALIK 2015 KİĞI-BİNGÖL DEPREMİ (Mw=5.3), ARTÇI DEPREM AKTİVİTESİ VE BÖLGENİN TEKTONİĞİ İLE İLİŞKİSİ Recai F. KARTAL a, F. Tuba KADİRİOĞLU a, Ramazan DEMİRTAŞ a a Afet ve acil Durum Yönetimi Başkanlığı, Deprem Dairesi, Ankara (recai.kartal@afad.gov.tr) ÖZ 03 Aralık 2015 tarihinde yerel saat ile 01:27 de merkez üssü Bingöl ün Kiğı ilçesi olan ve aletsel büyüklüğü Mw=5.3 olarak hesaplanan, orta büyüklükte bir deprem meydana gelmiştir. Depremin meydana geldiği tarihten itibaren ilk 6 gün içinde aletsel büyüklüğü 1.0 ile 4.5 arasında değişen 140 artçı deprem kaydedilmiştir. Depremin meydana geldiği lokasyon Yenilenmiş Türkiye Diri Fay Haritası na göre, Kuzey Anadolu Fay Zonuna (KAFZ) yaklaşık 27 km, Doğu Anadolu Fay Zonuna (DAFZ) yaklaşık 21 km mesafededir. Öte yandan söz konusu lokasyon KAFZ ile DAFZ nin kesiştiği üçlü birleşim noktasının batısında yer almaktadır. Tektonik olarak oldukça karmaşık bir yapı sunan bölgenin özellikle aletsel dönem sismik aktivitesi de her zaman yoğun olmuştur. Yapılan bu çalışma ile Kiğı ilçe sınırlarına 50 km mesafede bulunan noktaların oluşturduğu poligon, çalışma alanı olarak belirlenmiştir. Aletsel dönemde çalışma alanı içerisinde büyüklüğü 4.0 ve daha büyük 183 deprem kayıtlara geçmiştir. 3 Aralık 2015 tarihinde meydana gelen depreme ait P dalgası ilk hareketine göre yapılan fay düzlemi çözümü, depreme kaynaklık eden fayın, normal bileşeni olan doğrultu atımlı fay olduğuna işaret etmektedir. Ancak bu çözümden, depreme kaynaklık eden fayın sağ yanal doğrultu atımlı mı ya da sol yanal doğrultu atımlı mı olduğu netleştirilememiştir. Çünkü bölgenin genel tektonik yapısı, gerek sağ yanal gerekse sol yanal doğrultu atımlı faylanma ile uyumluluk göstermektedir. Öte yandan söz konusu depremden sonra bölgede meydana gelen aletsel büyüklüğü 3.5 ve daha büyük olan depremlerin P dalgası ilk hareketine göre fay düzlemi çözümleri yapılmıştır. Ayrıca depremlerin episantr dağılımlarına göre derinlik kesidi alınmış ve yapılan fay düzlemi çözümleri ile ilişkilendirilmiştir. Elde edilen sonuçlar birlikte değerlendirilmiş ve çalışmaya konu olan depremlere kaynaklık eden fayın genel karakteri hakkında yorum getirilmeye çalışılmıştır. Anahtar Kelimeler: Kiğı-BİNGÖL deprem aktivitesi, fay düzlemi çözümü, artçı deprem, odak derinliği. 1
69. Türkiye Jeoloji Kurultayı 69 th Geological Congress Of Turkey DECEMBER, 03, 2015 KİĞI-BİNGÖL EARTHQUAKE (Mw=5.3), AFTERSHOCK ACTIVITY AND RELATIONSHIP WITH TECTONICS OF THE REGION Recai F. KARTAL a, F. Tuba KADİRİOĞLU a, Ramazan DEMİRTAŞ a a Disaster and Emergency Management Authority, Earthquake Department, Ankara (recai.kartal@afad.gov.tr) ABSTRACT A moderate earthquake with magnitude Mw=5.3 occurred at local time 01:27 on December, 03, 2015 in Kiğı-Bingöl. Since than, 140 aftershocks were recorded with magnitude range 1.0 4.5 in first 6 days. The earthquake epicenter is located around 27 km to North Anatolian Fault Zone (NAFZ) and 21 km to East Anatolian Fault Zone (EAFZ) according to Updated Turkey Active Fault Map. On the other hand aforementioned location is located in the west part of triple junction where NAFZ and EAFZ intersect. The region that indicates highly complex tectonic structure has intense seismic activity especially in instrumental period. In this study, the polygon formed by the points located 50 km away to Kiğı district border was determined as a study area. In this region, 183 earthquakes with magnitude equal and greather than 4.0 were recorded in instrumental period. According to focal mechanism solution performed by considering first motion direction of P wave of December, 03, 2015 earthquake, source fault refers to strike slip faulting with normal component. Because of the common tectonic structure of the region is compatible with both right and left lateral faulting, it is not clarified direction of the source fault which are right or left lateral from this solution. In other respects, after the main shock, faut plane solutions were performed for the earthquakes with magnitude 3.5 according to p wave first motion. Also, hypocentral depth was ploted with regard to distribution of the earthquakes epicenter and correlated with fault plane solutions. As a result, obtained findings were evaluated together and it is tried to make an interpretation about earthquake source fault that is subject to this study. Keywords: Kiğı-BİNGÖL earthquake activity, fault plane solution, after shock, hypocentral depth. 2
69. Türkiye Jeoloji Kurultayı 69 th Geological Congress Of Turkey 1. GİRİŞ Afrika, Arabistan ve Avrasya plakaları arasında sıkışan Türkiye anakarasında üç önemli fay zonu gelişmiştir. Bunlar; (1) Kabaca Karlıova dan başlayıp Karadeniz kıyısına yaklaşık paralel uzanıp Saros Körfezine kadar devam eden ve uzunluğu yaklaşık 1500 km olan Kuzey Anadolu Fay Zonu (KAFZ), (2) Yine KAFZ ile aynı bölgeden başlayıp yaklaşık GB yönünde Hatay a kadar devam eden ve uzunluğu yaklaşık 600 km olan Doğu Anadolu Fay Zonu (DAFZ), (3) Türkiye anakarasının batısını oluşturan ve yaklaşık K-G yönlü açılmanın etkisi ile oluşan Ege Graben Sistemidir (EGS). KAFZ ile DAFZ nin başlangıç noktası olarak kabul edilen Karlıova üçlü birleşim noktası (kavşak noktası), tektonik olarak karmaşık bir yapı sunar. Bu nedenle de sismik aktivitesi oldukça fazladır. 3 Aralık 2015 tarihinde, Karlıova üçlü birleşim noktasına oldukça yakın bir yer olan Bingöl ün Kiğı ilçesinde aletsel büyüklüğü 5.3 olarak hesaplanan bir deprem meydana gelmiştir. Bu deprem ve artçı deprem aktivitesinin değerlendirilmesi ve bölgenin tektonik yapısı ile ilişkisi, sunulan bu çalışmanın konusu olarak seçilmiş; Kiğı ilçe sınırlarına 50 km mesafede bulunan noktaların oluşturduğu poligon ise çalışma alanı olarak belirlenmiştir (Şekil 1). Çalışmada, 1900-2015 dönemine ait bölgede meydana gelen depremler kullanılmıştır. Bu depremlerden 1900-2012 zaman diliminde meydana gelmiş ve aletsel büyüklüğü 4.0 ve daha büyük olanlar için Kadirioğlu ve diğ. [1] kataloğu, 2012 yılı sonrasında meydana gelmiş bütün depremler ile 2012 yılına kadar meydana gelen ve aletsel büyüklüğü 4.0 dan küçük olan depremler için AFAD Deprem Dairesi Kataloğu [2] kullanılmıştır. Şekil 1. Çalışma alanı. 3
69. Türkiye Jeoloji Kurultayı 69 th Geological Congress Of Turkey 2. BÖLGENİN JEOLOJİSİ VE TEKTONİĞİ 2.1 Bölgenin Jeolojisi Maden Tetkik ve Arama (MTA) Genel Müdürlüğü nün 2001 yılında yayımlamış olduğu Türkiye Jeoloji Haritasına [3] göre çalışma alanında genellikle volkanik kayaçların hakim olduğu bir yapı söz konusudur. Özellikle çalışma alanının kuzeyinde gözlenen temel birimler; en altta Üst Kretase-Paleosen yaşlı volkanik kayaçlar (koyu yeşil renk), bunların üzerinde Eosen ve Orta Miyosen yaşlı sedimanter birimler (kırmızı ve sarı renkler) göze çarpmaktadır. Güney kısımda ise yine Miyosen yaşlı sedimanter birimleri (sarı renkli) ve bunların üzerinde yaygın olarak Üst Miyosen-Pliyosen yaşlı volkanik kayaçlar (gri ve açık yeşil) yer almaktadır (Şekil 2). 2.2 Bölgenin Tektoniği Şekil 2. Çalışma alanının jeolojisi. Çalışma alanının merkezindeki Kiğı ilçesi, paralelkenarı andıran bir yapı sunan aktif faylarla kuşatılmıştır. KAFZ ve Nazimiye Fayı pararlelkenarın KB-GD uzanımlı kenarlarını oluştururken; DAFZ ve Ovacık Fay Zonu ise KD-GB uzanımlı kenarlarını oluşturmuştur (Şekil 3). KAFZ ve Nazimiye Fayı sağ yanal hareket ederken, DAFZ ve Ovacık Fay Zonunun bir üyesi olan Heltepe Fayı sol yanal hareket etmektedir. 4
69. Türkiye Jeoloji Kurultayı 69 th Geological Congress Of Turkey Şekil 3. Bölgedeki tektonik hatlar. 3. ALETSEL DÖNEM DEPREM AKTİVİTESİ Aletsel dönemde çalışma alnı içerisinde aletsel büyüklüğü 1.0 ve daha büyük depremler kayıtlara geçmiş olsa da, magnitüdü 1.0 ile 2.8 arasında değişen depremlere ait kayıtlara daha çok 2005 yılı ve sonrasında rastlanmıştır. Magnitüdü 2.8 den büyük olan depremlere ise 2003 yılı ve sonrasında rastlamak mümkün olmuştur. Aynı zamada deprem dış merkez koordinatlarının belirlenmesindeki hata oranı da 1 km nin altına inmiştir. Bu durum Türkiye genelindeki sismik istasyon sayısının artışı ile doğrudan ilişkilidir. Çalışma alanında 01.01.1900-31.12.2015 tarih aralığında aletsel büyüklüğü 1.0 ile 6.8 arasında değişen 3262 deprem kayıtlara geçmiştir. Depremlerin dış merkezleri genel olarak aletsel büyüklüğü 6.0 ve daha büyük olan depremlerin dış merkezleri etrafında ve bu depremlerin artçıları şeklinde dağılım göstermektedir. Artçı dağılımları aynı zamanda, ana şoklara kaynaklık eden fayların genel doğrultuları hakkında da fikir vermektedir. Bu çerçeveden bakıldığında çalışma alanındaki KB-GD uzanımlı sismik çizgisellik oldukça dikkat çekicidir, ki bu çizgiselliğin KB ve GD ucunda 4 ay ara ile aletsel büyüklüğü 6.0 ve 6.3 olan iki önemli deprem meydana gelmiştir (Şekil 4). Buna ek olarak, bu çalışmanın konusu olan Kiğı depreminin dış merkez koordinatı da söz konusu çizgiselliğin yaklaşık ortasında yer almıştır. Öte yandan mevcut diri fay haritaları dikkate alındığında sözü edilen sismik çizgisellik ile ilişkilendirilebilecek fay hatları mevcut olmadığı da aşikardır. O halde bu depremlere hangi tür fay ya da faylar kaynaklık etmektedir? Bu belirsizliklere ışık tutabilmek için bölgede meydana gelmiş olan ve aletsel büyüklüğü 4.0 ve daha büyük olan depremlerin mercek altına alınması gerekecektir. 5
69. Türkiye Jeoloji Kurultayı 69 th Geological Congress Of Turkey Şekil 4. 01.01.1900-02.12.2015 tarih aralığında çalışma alanında meydana gelen deprem aktivitesi. Çalışma alanı içerisinde aletsel dönemde gözlenen ilk büyük deprem 1949 yılında Erzincan da meydana gelen MS=6.7 olarak hesaplanan depremdir. Bu depremden sonra 1971 yılına kadar aralıklarla aletsel büyüklüğü 6.0 ve daha büyük olan 3 deprem daha meydana gelmiştir. 1949 yılından 2003 yılına kadar bölgede meydana gelen ve aletsel büyüklüğü 4.0 ile 5.9 arasında değişen depremlerin meydana geliş tarihleri incelendiğinde ise bu depremlerin genellikle aletsel büyüklüğü 6.0 ve daha büyük olan depremlerin artçı şokları şeklinde geliştiği söylenebilir (Şekil 5). Ancak sözü edilen depremlerin dışmerkez dağılımlarının geniş bir alanda saçılmış olmaları (Şekil 5), ilk bakışta bu depremlerin artçı şoktan ziyade bağımsız depremler olduğu düşünülebilir. Oysa 1900 lü yıllardaki sismik istasyon sayıları göz önüne alındığında, depremlerin dışmerkez hatalarının kilimetreler bazında olabileceği beklenen bir durumdur. Bahsi geçen depremlerden sonra bölge, yaklaşık 30 yıllık bir suskunluk dönemi geçirmiş ve 2003 yılında Mw=6.0 ve Mw=6.3 olan iki deprem daha meydana gelmiştir. Bölgede en son meydana gelen büyük deprem ise 08 Mart 2010 Kovancılar-Elazığ depremidir (Mw = 6.1). Özellikle 2003 yılı içerisinde meydana gelen ve aletsel büyüklüğü 6.0 ve 6.3 olarak hesaplanan depremler ve artçı depremleri, sunulan bu çalışma açısından önem arz etmektedir. Çünkü bu depremler ile bu çalışmaya konu olan 02 Aralık 2015 (Mw=5.3) depreminin dış merkez dağılımları KB-GD uzanımlı çizgisellik oluşturmaktadır. Aynı zamanda 01 Mayıs 2003 depreminin artçı depremleri olan ve aletsel büyüklüğü 4.0 ve daha büyük olan depremlerin dış merkez dağılımları da benzer çizgiselliği göstermektedir (Şekil 6). 6
69. Türkiye Jeoloji Kurultayı 69 th Geological Congress Of Turkey Şekil 5. 1900-2003 yılları arasında çalışma alanında meydana gelen ve aletsel büyüklüğü 4.0 ve daha büyük olan depremlerin merkez üslerinin dağılımı. Şekil 6. 2003 yıllı ve sonrasında çalışma alanında meydana gelen ve aletsel büyüklüğü 4.0 ve daha büyük olan depremlerin dış merkezlerinin dağılımı. Söz konusu (Şekil 6, mor elips ile sınırlandırılan) depremlerin boylam-derinlik grafiğinde, doğuya eğimli bir yapının varlığı açıkça görülmektedir (Şekil 7). Bu depremlerden fay düzlemi çözümü yapılanlara ait sonuçlar (Tablo 1) ise normal bileşeni olan doğrultu atımlı faylanmayı işaret etmektedir (Şekil 8). Ancak hangi 7
69. Türkiye Jeoloji Kurultayı 69 th Geological Congress Of Turkey düzlemin fay düzlemi olduğu kesin değildir. Çünkü bölgedeki tektonik yapılar fay düzlemlerinin her ikisi için de uyum sağlamaktadır. Şekil 7. 01.05.2003 depremi ve artçı deprem (M>=4.0) aktivitesine ait boylam-derinlik grafiği. Şekil 8. Çalışma alanında aletsel dönemde meydana gelen ve aletsel büyüklüğü 4.0 ve daha büyük olan depremlere ait fay düzlemi çözümleri. Dolayısı ile 01 Mayıs 2003 depremine kaynaklık eden fayın genel yapısı hakkında yoruma gidebilmek için her üç sonucun (artçı deprem aktivitesinin dışmerkez dağılımı, boylam-derinlik grafiği, fay düzlemi 8
Number 69. Türkiye Jeoloji Kurultayı 69 th Geological Congress Of Turkey çözümleri) birlikte değerlendirilmesi gerekir. Bu çerçevede yapılan değerlendirmeye göre, depremlere kaynaklık eden fayın KB-GD uzanımlı, KD ye ortalama 71 eğimli (Tablo 1; Strike1, Dip1, Rake1), normal bileşeni olan sağ yanal doğrultu atımlı olduğu söylenebilir. Tablo 1. 1 Mayıs 2003 depremi ve artçı depremlerinden fay düzlemi çözümü yapılmış olanların doğrultu, eğim ve kayma açısı bilgileri. Date Time Lat Long Depth Mtype M Strike1 Dip1 Rake1 Strike2 Dip2 Rake2 01.05.2003 00:27:05.00 39.0100 40.4600-10.0 Mw 6.3 333 67-171 239 82-23 08.05.2003 01:44:21.00 38.9960 40.5770-03.2 Mb 4.4 325 79-172 233 82-11 10.05.2003 15:44:52.00 39.0720 40.4330-01.7 Mb 4.5 321 70-171 228 82-20 03.06.2006 14:40:28.00 39.0980 40.3610-17.1 Mb 4.4 304 45 166 44 80 46 08.03.2007 12:35:41.00 39.0220 40.4990-12.0 Mb 4.5 313 79-152 218 63-12 09.03.2007 23:24:55.00 39.0230 40.4460-01.2 Mb 4.4 148 88 175 238 85 2 4. 3 ARALIK 2015 Kiğı-BİNGÖL DEPREMİ (Mw=5.3) 3 Aralık 2015 tarihinde yerel saat ile 01:27 de, merkez üssü Bingöl ilinin Kiğı ilçesi olan ve MW=5.3 olarak hesaplanan bir deprem meydana gelmiştir. Odak derinliği yaklaşık 10.7 km olarak hesaplanan deprem sonrası bölgede, ilk dokuz gün içerisinde aletsel büyüklüğü 1.0 ile 4.5 arasında değişen 162 deprem kayıtlara geçmiştir. Artçı depremlerin 1.0 ile 2.0 arasında yoğunlaştığı gözlenmektedir (Şekil 9). Söz konusu depremlerden aletsel büyüklüğü 3.5 ve daha büyük olanlar için P dalgası ilk hareketine göre yapılan fay düzlemi çözümleri, depremlere kaynaklık eden fayın normal bileşeni olan doğrultu atımlı fay olduğunu işaret etmiştir. Öte yandan depremlerin dışmerkezlerinin dağılımı ise yaklaşık KB-GD uzanımlı çizgisellik sunmaktadır (Şekil 10). Buna ek olarak, aletsel büyüklüğü 2.5 ve daha büyük olan depremlere ait derinliklerin boylama göre dağılımı grafiklendiğinde ise KD ye eğimli bir yapının varlığı açıkça görülmektedir (Şekil 11). D I S T R I B U T I O N O F A F T E R S H O C K S O C C U R R E D I N T H E F I R S T 9 D A Y S 120 99 90 60 52 30 0 6 5 1.0 <= M < 2.0 2.0 <= M < 3.0 3.0 <= M < 4.0 M >= 4.0 Magnitude Şekil 9. Artçı depremlerin dağılım grafiği. 9
69. Türkiye Jeoloji Kurultayı 69 th Geological Congress Of Turkey Şekil 10. Aletsel büyüklüğü 3.5 ve daha büyük olan depremlerin merkez üslerinin dağılımı ve P dalgası ilk hareketine göre yapılan fay düzlemi çözümleri. Bütün bunlar birlikte değerlendirildiğinde; çalışmanın konusu olan depremlere kaynaklık eden fayın özellikleri ile ilgili olarak, KB-GD uzanımlı, KD ye ortalama 72 eğimli (Tablo 2; Strike1, Dip1, Rake1), normal bileşeni olan sağ yanal doğrultu atımlı olduğu söylenebilir. Şekil 11. Aletsel büyüklüğü 2.5 ve daha büyük olan depremlere ait derinliklerin boylama göre dağılımı. 10
69. Türkiye Jeoloji Kurultayı 69 th Geological Congress Of Turkey Tablo 2. 2 Aralık 2015 depremi ve artçı depremlerinden fay düzlemi çözümü yapılmış olanların doğrultu, eğim ve kayma açısı bilgileri. Date Time Lat Long Depth Mtype M Strike1 Dip1 Rake1 Strike2 Dip2 Rake2 02.12.2015 23:27:07.19 39.2610 40.217-10.7 Mw 5.3 317 72-161 221 72-19 03.12.2015 00:36:25.77 39.2736 40.2023-10.0 Mw 4.0 332 57-142 219 59-39 03.12.2015 01:14:21.72 39.2855 40.2226-14.6 Mw 3.8 303 80-158 209 68-10 03.12.2015 16:42:12.22 39.2856 40.1853-09.9 Mw 4.0 320 80-150 225 61-11 04.12.2015 15:37:41.32 39.2613 40.2135-09.8 Mw 4.1 310 77-165 216 76-13 04.12.2015 16:00:15.47 39.2746 40.1996-11.4 Mw 4.0 326 68-162 229 73-23 04.12.2015 16:13:18.38 39.2670 40.2156-07.0 Mw 3.5 322 75-167 229 77-15 07.12.2015 23:27:17.37 39.2863 40.1905-09.8 Mw 4.5 313 79-165 220 75-11 08.12.2015 09:51:32.73 39.2843 40.1801-08.8 Mw 3.9 310 71-171 217 82-19 16.12.2015 05:31:25.29 39.2573 40.1755-14.2 Ml 3.6 325 60-159 224 72-32 5. TARTIŞMA KAFZ ve DAFZ Karlıova kavşak bölgesinde bir makas gibi çalışmaktadır. Bir başka deyişle KAFZ DAFZ yi, DAFZ de KAFZ yi dönemsel olarak ötelemektedir. Bu durum depremlerle de kendini göstermektedir. Bu dönemsel hareketlere bağlı olarak KAFZ DAFZ ye ait fayları oluşumundan bu yana yaklaşık sağ yanal olarak 30 km civarında; DAFZ da KAFZ ye ait fayları yaklaşık 16 km civarında sol yanal ötelemiştir (Şekil 12). Şekil 12. KAFZ ve DAFZ nin dönemsel olarak birbirlerini ötelemeleri. Kavşak bölgesine yaklaşıldıkça birkaç yüz metre ile birkaç km arasında değişen sağ ve sol yanal ötelenmeler şeklinde 15-20 km lik bir zon gelişmiştir. Kavşağa yaklaşıldıkça daha az, kavşaktan uzaklaştıkça daha büyük 11
69. Türkiye Jeoloji Kurultayı 69 th Geological Congress Of Turkey sağ ve sol yanal ötelenmeler gelişmiştir. Bu durum deprem kümelenmelerinde de kendini göstermektedir (Şekil 4). Karlıova, Erzincan Havzası, Ovacık ve Genç ilçeleri arasında tanımlanan bölge, gerek faylanma mekanizması gerekse fay düzlemi çözümleri KKB-GGD yönünde sıkıştığına işaret etmektedir. Bu sıkışma sonucu paralelkenar alanda aşmalı KB-GD ve KD-GB gidişli kırıkların gelişmiş olduğu görülmektedir (Şekil 13). 27.01.2003 ve 01.05.2003 depremlerine ait odak mekanizması çözümünün KB-GD yönlü normal bileşenli sağ yanal doğrultu atımlı faylanma vermesi bu görüşümüzü doğrulamaktadır. (a) (b) 12
69. Türkiye Jeoloji Kurultayı 69 th Geological Congress Of Turkey (c) Şekil 13. (a) Paralelkenar içerisinde kalan depremlere ait fay düzlemi çözümleri, (b) bu depremlerden ZMAP programı [4] ile hesaplanan asal gerilme eksenleri, (c) bölgedeki sıkışma ve açılma yönleri ile tektonik yapıların durumu. 13
69. Türkiye Jeoloji Kurultayı 69 th Geological Congress Of Turkey 6. SONUÇLAR Çalışma alanındaki aletsel dönem depremlerinin dışmerkez dağılımları KB-GD uzanımlı oldukça belirgin, KD-GB uzanımlı ise çok belirgin olmayan sismik çizgisellik sunmaktadır. KB-GD uzanımlı sismik çizgiselliğin uç noktalarını 27.01.2003 ve 01.05.2003 tarihli depremler oluşturmaktadır. KB-GD uzanımlı sismik çizgisellik içerisinde yer alan ve aletsel büyüklüğü 3.5 ve daha büyük olan depremlerden fay düzlemi çözümü yapılabilenler ile depremlerin odak derinliklerinin dağılımı birlikte değerlendirildiğinde, KB-GD uzanımlı KD ye ortalama 72 eğimli normal bileşeni olan sağ yanal doğrultu atımlı fayların varlığından söz etmek oldukça yerinde olacaktır. KD-GB uzanımlı olan sismik çizgiselliğin özellikle KD kısmını oluşturan ve aletsel büyüklüğü 4.0 ve daha büyük olan depremlere ait fay düzlemi çözümleri, ters bileşeni olan doğrultu atımlı faylanmayı işaret etmiştir. Bu sonuçlar, bölgenin KKB-GGD yönlü sıkışırken DKD-BGB yönlü açıldığının bir göstergesidir. Öte yandan paralelkenar alanda son yüzyılda olan depremlerin KB-GD ve KD-GB yönlü kümelenmesi üç şekilde açıklanabilir: 1. Bölgede KAFZ ye ve DAFZ ye paralel olmaktan ziyade çapraz şekilde eşlenik KB-GD ve KD-GB yönlü fayların oluşmaya başladığı, 2. KAFZ nin doğu ucunda yer alan Yedisu segmentindeki gerilmenin KB-GD ve KD-GB yönlü faylar üzerine transfer edilmiş olduğu, 3. Ya da bu görüntü KAFZ nin ana segmenti olan ve 1784 [5] yılından itibaren 232 yıldır deprem üretmeyen Yedisu segmenti üzerindeki gelecekte olabilecek olası büyük bir depremin hazırlık dönemine girilmiş olabileceğine işaret etmektedir. 14
69. Türkiye Jeoloji Kurultayı 69 th Geological Congress Of Turkey KAYNAKLAR [1] F. Tuba Kadirioğlu, Recai F. Kartal, Tuğbay Kılıç, Doğan Kalafat, Tamer Y. Duman, Tuba Eroğlu Azak, Selim Özalp, Ömer Emre. (Baskıda). An Improved Earthquake Catalogue (M 4.0) for Turkey and Its Near Vicinity (1900-2012). [2] http:www.deprem.gov.trtrddakatalogu [3] Şenel, M., Akdeniz, N., Turhan, N., Konak, N., Ulu, Ü., Türkecan, A., Aksay, A., Uğuz, M. F., Hakyemez, Y., Bilgiç, T., Tarhan, N., Günay, Y. (2001). Türkiye Jeoloji Haritası, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, Ankara. [4] Wyss, M., Wiemer, S. and Zuniqa, R. (2001). ZMAP A tool for Analyses of Seismicity Patterns. [5] Ambraseys, N. N. (1975). Studies in historical seismicity and tectonics in Geodynamics of Today, The Royal Soc., London, 7-16. 15