İSTANBUL SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLER ODASI ISTANBUL CHAMBER OF CERTIFIED PUBLIC ACCOUNTANTS ÇÖZÜM MART - NİSAN 2011 March - April 2011 YIL 21 YEAR 21 İ K İ A Y L I K M E S L E K İ D E R G İ Sahibi İSMMMO Adına - Owner on behalf of the ISMMMO Genel Yayın Yönetmeni - Editor Sorumlu Yazı İşleri Müdürü - Editorial Assistant YAHYA ARIKAN HÜSEYİN FIRAT VEYSEL KARANİ PALAK DANIŞMA KURULU Advisory Board Alfabetik Sıraya göre (Alphabetical Orders) Doç. Dr. Volkan DEMİR (Galatasaray Üniversitesi) Prof. Dr. Rüstem HACIRÜSTEMOĞLU (Galatasaray Ün.) Prof. Dr. Cemal İBİŞ (Marmara Üniversitesi) Doç. Dr. İsmail Ufuk MISIRLIOĞLU (Bilgi Üniversitesi) Prof. Dr. S. Ateş OKTAR (İstanbul Üniversitesi) Prof. Dr. Serdar ÖZKAN (İzmir Ekonomi Üniversitesi) YAYIN KURULU Publication Board Hüseyin FIRAT (Serbest Muhasebeci Mali Müşavir) Veysel Karani PALAK (Serbest Muhasebeci Mali Müşavir) Orhan SARIGENE (Serbest Muhasebeci Mali Müşavir) Ertuğrul ERDEM (Serbest Muhasebeci Mali Müşavir) Bahriye PAYAL (Serbest Muhasebeci Mali Müşavir) Prof. Dr. Nalan AKDOĞAN (Başkent Üniversitesi) Doç. Dr. Tamer AKSOY (TOBB Üniversitesi) Prof. Dr. Doğan ARGUN (Marmara Üniversitesi) Prof. Dr. Ercan BAYAZITLI (Ankara Üniversitesi) Prof. Dr. Nejat BOZKURT (Marmara Üniversitesi) Prof. Dr. Emre BURÇKİN (Marmara Üniversitesi) Doç. Dr. Nurşen CANİKLİOĞLU (Marmara Üniversitesi) Prof. Dr. Nuran CÖMERT (Marmara Üniversitesi) Doç. Dr. Volkan DEMİR (Galatasaray Üniversitesi) Dr. A. Bumin DOĞRUSÖZ (Marmara Üniversitesi) Prof. Dr. M. Banu DURUKAN (Dokuz Eylül Üniversitesi) Prof. Dr. Melih ERDOĞAN (Anadolu Üniversitesi) Prof. Dr. Recep GÜNEŞ (İnönü Üniversitesi) Prof. Dr. Oktay GÜVEMLİ Prof. Dr. Rüstem HACIRÜSTEMOĞLU (Galatasaray Ünv.) Prof. Dr. Cemal İBİŞ (Marmara Üniversitesi) Prof. Dr. Seval KARDEŞ SELİMOĞLU (Anadolu Üniversitesi) Dr. Ahmet KAVAK (Yeminli Mali Müşavir) HAKEM KURULU (Alfabetik S raya Göre) Editorial Advisory Board (Alphabetical Orders) Prof. Dr. Yüksel KOÇ YALKIN (Ankara Üniversitesi) Dr. Resul KURT (Sosyal Güvenlik Uzmanı) Prof. Dr. Ömer LALİK (Yeni Yüzyıl Üniversitesi) Mehmet MAÇ (Yeminli Mali Müşavir) Doç. Dr. İsmail Ufuk MISIRLIOĞLU (Bilgi Üniversitesi) Prof. Dr. S. Ateş OKTAR (İstanbul Üniversitesi) Prof. Dr. Serdar ÖZKAN (İzmir Ekonomi Üniversitesi) Prof. Dr. Recep PEKDEMİR (İstanbul Üniversitesi) Dr. Veysi SEVİĞ (Marmara Üniversitesi) Prof. Dr. Barış SİPAHİ (Marmara Üniversitesi) Prof. Dr. Fevzi SÜRMELİ (Anadolu Üniversitesi) Prof. Dr. Münir ŞAKRAK (Marmara Üniversitesi) Prof. Dr. Tuğrul TÜFEKÇİOĞLU (Anadolu Üniversitesi) Yrd. Doç. Dr. Masum TÜRKER (İstanbul Ticaret Ünv.) Prof. Dr. Nuri UMAN (Koç Üniversitesi) Prof. Dr. Selçuk USLU (Başkent Üniversitesi) Prof. Dr. Süleyman YÜKÇÜ (Dokuz Eylül Üniversitesi) 1
ISSN 1303-5444 Net 20000 adet basılmıştır. Dergi Adı: Mali Çözüm Dergimiz EBSCO ve ULAKBİM Sosyal Bilimler Veritabanı tarafından taranmaktadır. İmtiyaz Sahibinin Adı, Soyadı ve Adresi: Yahya ARIKAN Kurtuluş Caddesi No: 114 A Blok Kat:7 Kurtuluş-Şişli/İSTANBUL Genel Yayın Yönetmeni: Hüseyin FIRAT Kurtuluş Caddesi No: 114 A Blok Kat:5 Kurtuluş-Şişli/İSTANBUL Sorumlu Müdürün Adı, Soyadı ve Adresi: Veysel Karani PALAK Kurtuluş Caddesi No: 114 A Blok Kat:5 Kurtuluş-Şişli/İSTANBUL Yazı İçerik-Teknik Sorumlusu: İlkim MENGÜLEREK Kurtuluş Caddesi No: 114 B Blok Kat:5 Kurtuluş-Şişli/İSTANBUL Gra k Tasarım ve Dizgi: Evren GÜNAY Kurtuluş Caddesi No: 114 A Blok Kat:6 Kurtuluş-Şişli/İSTANBUL Yönetim Yeri Adresi: Kurtuluş Caddesi No: 114 Kurtuluş-Şişli/İSTANBUL Basımı Yapanın Adı, Soyadı ve Adresi: YAMAÇ OFSET SAN. VE TİC. A.Ş. Matbaacılar Sitesi, 100. Yıl Mahallesi 1. Cadde No: 103 Bağcılar/İSTANBUL Telefon: (0212) 629 06 87 pbx Faks: (0212) 620 06 91 Yayın Türü: Yerel-Süreli, 2 aylık Dergimiz HAKEMLİ DERGİ olma özelliği taşımaktadır. Dergimize gönderilen yazılar, hakem değerlendirmesine tabi tutulduğundan yayımında gecikmeler olabilmektedir. Dergimizde yayınlanan yazılar kaynak gösterilerek kullanılabilir. Yazılardaki görüşler yazarlarına aittir. Mali Çözüm (Financal Analyze) is two months journal of Chamber of Certi ed Public Accountants of Istanbul. It is a peer-reviewed Journal publishing refered articles, opinion papers, letters, reviews, news, questions and answers, law decisions on accounting. Yönetim Merkezi ve Yazışma Adresi: İSMMMO Kurtuluş Caddesi No: 114 Kurtuluş-Şişli/İSTANBUL Telefon: (0212) 315 84 00 pbx Faks: (0212) 343 47 80 E-mail: ismmmo@ismmmo.org.tr www.istanbulsmmmodasi.org.tr 2
Sunuş 14.02.2011 tarih ve 27846 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Yeni TTK bazı maddeleri farklı tarihlerde olmak üzere genel anlamda 01.07.2012 tarihinde yürürlüğe girecektir. 01.01.2013 tarihi ise meslek camiamızı yakından ilgilendiren milat olarak nitelendireceğimiz bir tarihtir. Bu tarihle birlikte muhasebe mesleği artık vergi için değil bilgi için muhasebe anlamını taşıyacaktır. Tüm sermaye şirketleri, şahıs şirketleri ve bilanço usulüne göre defter tutan şahıs firmaları ve adi ortaklıklar muhasebe sistemlerini TMS/TFRS ye uyumlu hale getirmek zorundadırlar. Bunun yanı sıra sermaye şirketleri yeni TTK hükümleri gereği 01.03.2013 tarihine kadar denetçilerini atamak zorunda olacaklardır. Bu yeni süreçte meslek mensuplarının önlerinde yoğunlaşmaları gereken üç konu başlığı bulunmaktadır. - Yeni TTK - TMS / TFRS (KOBİ Standardı) - Denetim Mali Çözüm Dergisi olarak siz meslek mensuplarımıza destek olabilmek için dergimizde Türkiye Muhasebe Standartları konularına ağırlıklı olarak yer verdik. Bu zorlu süreçte de yeni TTK ve denetim konuları ile ilgili siz meslek mensuplarımıza yol haritası oluşturabilecek makalelere yer vereceğiz. Yeni Türk Ticaret Kanunu, KOBİ Standartları ve Türkiye Denetim Standartları konuları üzerinde yoğunlaşarak bu sürece kendimizi hazırlamak durumundayız. Dağın öbür yüzüne ulaşmak ancak bu şekilde gerçekleşecektir. Bir diğer sayıda yeni makalelerle sizlerle buluşmak ümidiyle sevgiyle kalın. YÖNETİM KURULU 3
4
İçindekiler MESLEKİ BAKIŞ VE YAKLAŞIMA VERGİ SİSTEMİ ÜzERİNDEN ANALİz Yahya ARIKAN 9 HAKEMLİ YAZILAR REFEREED PAPERS ÇALIŞANLARIN MESLEKİ HİLE ALGISI VE İHBAR HATTI KULLANARAK RAPOR ETME EĞİLİMLERİ ÜzERİNE AKDENİz ÜNİVERSİTESİ İKTİSADİ İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİNDE YAPILAN BİR ARAŞTIRMA Yrd. Doç. Dr. Adnan DÖNMEZ - Tamer KARAUSTA 17 TÜRK TİCARET KANUNUNDAKİ DEĞİŞİKLİKLERİN MUHASEBE VE VERGİLENDİRME YÖNÜYLE DEĞERLENDİRİLMESİ Dr. Şeref DEMİR 43 HAKEMSİZ YAZILAR OPINION PAPERS YENİ TÜRK TİCARET KANUNU NA GÖRE DENETÇİNİN NİTELİĞİ Erdoğan ARSLAN 73 YENİ TÜRK TİCARET KANUNA GÖRE ANONİM ŞİRKET YÖNETİM KURULUNUN YAPISI VE ÜYELERİNİN NİTELİKLERİ Soner ALTAŞ 109 ROYALTİ VE LİSANS ÖDEMELERİNİN GÜMRÜK İDARESİNE BEYANI VE VERGİLENDİRİLMESİ NASIL OLMALIDIR Nevzat BOZKURT 121 KÜÇÜK TORBA YASANIN, KOOPERATİF YÖNETİM VE DENETİM KURULU ÜYELERİNE GETİRDİĞİ İKİNCİ GÖREV YASAĞI Merdan ÇALIŞKAN 129 İHALE İŞLEMLERİNDE PROFORMA FATURA İBRAzI Ömer KÖSE 141 MENŞE KAVRAMI VE MENŞE KAzANMA KRİTERLERİNİN İLGİLİ MEVzUAT IŞIĞINDA DEĞERLENDİRİLMESİ Cevdet BOZKURT 149 5
İçindekiler YAPIM İŞLERİNDE KDV TEVKİFATI UYGULAMASI Fevzi BULUT - Oktay COŞKUN 161 VERGİ İNCELEMERİNDE UYULACAK ESASLARA İLİŞKİN YENİ DÜzENLEME Fatih GÜNDÜZ 171 ÖzEL MALİYET BEDELİ NİTELİĞİNDEKİ KIYMETLERİN KİRA BEDELİ KARŞILIĞINDA DEVRİNİN GELİR VE KURUMLAR VERGİSİ TEVKİFATI İLE KDV AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ İbrahim ERCAN 177 GÜMRÜKSÜz SATIŞ MAĞAzALARINA YURTİÇİNDEN YAPILAN MAL TESLİMLERİ İLE BU MAĞAzALAR TARAFINDAN YAPILAN İŞLEMLERİN KDV VE ÖTV KARŞISINDAKİ DURUMU Mustafa İNANÇ 191 6183 SAYILI KANUN HÜKÜMLERİNE GÖRE TEFERRUĞ Mehmet Burak TOPRAK 199 VERGİ DAİRELERİNCE YAPILAN TEBLİĞLER VE ÖzELLİKLİ DURUMLAR Ayşe GINALI 215 VERGİ MEVzUATINDA MENKUL MALLARIN HACzİ VE SATIŞI Baki ALTUN 225 ÖLÜM KARİNESİ VE GAİPLİK DURUMUNDA SOSYAL GÜVENLİK MEVzUATI KAPSAMINDA HAK SAHİPLERİNE GELİR VE AYLIK BAĞLANMASI Mehmet Zülfi CAMKURT 235 5510 SAYILI KANUNA GÖRE 4 (a) 4 (b) ve 4 (c) SİGORTALILARININ MALULLÜK HALİ İLE MALULLÜK SİGORTASINDAN SAĞLANAN YARDIMLAR Yunus YELMEN 249 6 ANAYASA MAHKEMESİ MEMURİYET HİzMETİ OLAN ANCAK MEMURLUKTAN EMEKLİ OLMAYANLARA İKRAMİYE ÖDENMESİNE ENGEL KANUN HÜKMÜNÜ YİNE İPTAL ETTİ BUNDAN SONRA KİMLERE İKRAMİYE ÖDENECEK Mehmet UZUN 259
İçindekiler HAK KAzANMADIĞI YILLIK ÜCRETLİ İzNİ KULLANAN İŞÇİ İŞYERİNDEN AYRILIRSA İŞVEREN İŞÇİDEN İzİN ÜCRETİNİ TALEP EDEBİLİR Mİ? Erol GÜNER 267 6111 SAYILI TORBA KANUNDAKİ DÜzENLEMEYLE BİRLİKTE İŞSİzLİK SİGORTASI KANUNUNDA YER ALAN İSTİHDAM TEŞVİKİNE İLİŞKİN DÜzENLEMELER Raşit ULUBEY 277 TORBA KANUNDAKİ KISA ÇALIŞMA VE KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ İLE İLGİLİ DEĞİŞİKLİKLER VE YENİLİKLER Ersin UMDU 289 6111 SAYILI KANUN İLE GETİRİLEN SİGORTA PRİM TEŞVİKİ UYGULAMA ESASLARI Umut TOPCU 297 MESLEK ODASI KAYITLARINA GÖRE GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜzE SGK'NIN NASIL HİzMET VERDİĞİNİN AÇIKLANMASI Vakkas DEMİR 305 PSİKOLOJİK TACİz ( MOBBİNG ) VE BAŞBAKANLIK GENELGESİ Selahattin BAYRAM 317 6111 SAYILI KANUNLA TARIM İŞLERİNDE SÜREKSİz ÇALIŞANLARIN SİGORTALILIĞI Ahmet ADIGÜZEL 327 PRATİK BİLGİLER 337 YAYIN POLİTİKASI 395 7
8