Gü ngü nçal ı ş mayapr ak l ar ı
4. Sınıf TÜRKÇE Bu kitabın bütün hakları Fatih KÜÇÜKAYDIN a aittir. Yazarın yazılı izni olmaksızın kısmen veya tamamen alıntı yapılamaz ve çoğaltılamaz. Copyright 2014 4. Sınıf Türkçe Etkinliklerle Çalışma Yaprakları YAZAR Ahmet KÜÇÜKAYDIN Fatih KÜÇÜKAYDIN KAPAK TASARIMI Resul KÖSE DİZGİ - SAYFA TASARIMI Resul KÖSE BASIM YERİ Ada MATBAA BASIM TARİHİ Ağustos 2014 - ANKARA ISBN: 978-605-65024-7-7
İÇİNDEKİLER Zıt Anlamlı Kelimeler...1 Eş Anlamlı Kelimeler...3 Eş Sesli Kelimeler...5 Değerlendirme - 1...7 Alfabetik Sıralama...9 Noktalama İşaretleri...11 Değerlendirme - 2...15 Kurallı Cümle...17 Mi Soru Ekinin Yazımı...21 Değerlendirme - 3...23 Sebep - Sonuç Cümleleri...27 Değerlendirme - 4...29 Destekleyici ve Açıklayıcı Örnekler..31 Yazım Yanlışı...33 İsmin Hâl Ekleri...35 Değerlendirme - 5...37 Anlatım Bozukluğu...39 Sözcüklerin Kısaltılması...41 Değerlendirme - 6...45 Ki nin Yazımı...47 Deyimler...49 Atasözleri...51 Değerlendirme - 7...53 Sözcüklerin Anlamları...57 Yapım Ekleri...59 Değerlendirme - 8...61 Özel İsimler - Tür İsimler...67 Değerlendirme - 9...69 İsmin Yerine Kullanılan Kelimeler..71 Değerlendirme - 10...77 Varlığın Özelliğini Belirten Sözcükler..79 Kelimelerin Çağrıştırdıkları...81 Sözcükte Anlam...83 Değerlendirme - 11...85 Önem Belirten İfadeler...87 Öznel ve Nesnel İfadeler...89 Soru Oluşturma...91 Değerlendirme - 12...93 Cümlede Anlam...95 Eylem...97 Varlığın Özelliğini Belirten Sözcükler..99 Değerlendirme - 13...101 Gerçek ve Mecaz Anlam...103 Eylemin Zamanı...105 Deyimler ve Atasözleri...107 Değerlendirme - 14...109 Eş, Zıt ve Sesteş Sözcükler...111 Sözcüklerin Anlamları...113 Cümlede Anlam...115 Değerlendirme - 15...117 Hâl Ekleri...119 Şiirde Anlam...123 Değerlendirme - 16...125 Noktalama İşaretleri ve Terim Anlamlı Sözcükler...127 Değerlendirme - 17...131
4.SINIF TÜRKÇE ZIT ANLAMLI KELİMELER Aşağıdaki kelimelerin zıt anlamlılarını karşılarına yazalım. KELİME ZIT ANLAMLISI KELİME ZIT ANLAMLISI ucuz 4. giriş barış taze kuzey toplama soru cesur boş içeri Aşağıdaki I. tabloda verilmiş olan kelimelerin zıt anlamlıları II. tabloda verilmiştir. Eşleştirmeleri yapalım. I II a) katı f) karanlık 1) cömert 6) yakın b) uzak g) cimri 2) kaybetmek 7) şehirli c) zengin h) kazanmak 3) tutsak 8) sıvı d) köylü ı) doğal 4) aydınlık 9) ıslak e) kuru i) özgür 5) yapay 10) fakir a b c d e f g h ı i... 8........................... Aşağıdaki atasözlerini okuyalım. Zıt anlamlı kelimelerin altını renkli kalemle çizelim. Az veren candan, çok veren maldan verir. Bir deli kuyuya taş atmış, kırk akıllı çıkaramamış. Ölüevinde ağlamayı, düğünevinde gülmeyi bilmeli. Karıncadan ibret al, yazdan kışı karşıla. İyi evlat babayı vezir eder, kötü evlat rezil eder. İlim, sahibine dost; mal, sahibine düşman kazandırır. 1
1) Aşağıdaki sözcük çiftlerinden hangisi zıt anlamlıdır? A) sıkıntı - dert B) renkli - renksiz C) gece - gündüz D) basit - kolay 2) faydalı sözcüğünün zıt anlamlısı aşağıdakilerden hangisidir? A) faydasız B) yararlı C) yararsız D) zararlı 3) I. cevap - yanıt II. önce - sonra III. ödül - ceza IV. hediye - armağan Yukarıdaki sözcüklerden hangileri zıt anlamlıdır? A) I - II B) II - III C) III - IV D) II - IV 4) Aşağıdaki sözcüklerden hangisinin zıt anlamlısı yoktur? A) çalışkan B) mutlu C) sakin D) misafir 5) Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zıt anlamlı sözcükler bir arada verilmiştir? A) Sinan gizlice dışarı çıktı. B) Ebru, yaşlı adamın yanına oturdu. C) Soruların bazılarını doğru, bazılarını yanlış yapmışsın. D) Soğuk su içince hastalandı. 6) Aşağıdaki sözcük çiftlerinden hangisi zıt anlamlı değildir? A) uzun - ince B) ağır - hafif C) ileri - geri D) sert - yumuşak 2 7) Günümüzde ilaçlar Veremi engelliyor, Doktorlar sabah akşam: Veremden korkma, diyor. Yukarıdaki dörtlüğün hangi satırında zıt anlamlı sözcükler bir arada kullanılmıştır? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 8) Hangi seçenekteki sözcükler arasındaki anlam ilişkisi farklıdır? A) öğrenci - talebe B) siyah - kara C) misafir - konuk D) dar - geniş 9) Annem parayı nereye koyduğunu unuttu. Cümlesinde altı çizili sözcüğün zıt anlamlısı aşağıdakilerden hangisidir? A) buldu B) hatırladı C) anladı D) sandı 10) Aşağıdaki sözcüklerden hangisinin zıt anlamlısı yanlış verilmiştir? A) kalabalık-tenha B) acı-tatlı C) komik-gülünç D) büyük-küçük 11) Acemi şoför arabayı duvara çarptı. Cümlesinde altı çizili sözcüğün zıt anlamlısı hangisidir? A) usta B) korkak C) cesur 12) Dün doğalgaza zam yapıldı. Cümlesinde altı çizili sözcüğün zıt anlamlısı hangisidir? A) artış B) fark C) indirim D) üretim
4.SINIF TÜRKÇE EŞ ANLAMLI KELİMELER Aşağıdaki kelimelerin eş anlamlılarını karşılarına yazalım. KELİME EŞ ANLAMLISI KELİME EŞ ANLAMLISI ihtiyar 4. misafir hekim talebe yoksul hatıra yıl kırmızı süratli dargın Aşağıdaki I. tabloda verilmiş olan kelimelerin eş anlamlıları II. tabloda verilmiştir. Eşleştirmeleri yapalım. I II a) kelime f) hürriyet 1) delil 6) birey b) görev g) cümle 2) kuvvet 7) rastlantı c) tesadüf h) yolculuk 3) ihtiyaç 8) sözcük d) gereksinim ı) fert 4) vazife 9) özgürlük e) kanıt i) güç 5) tümce 10) seyahat a b c d e f g h ı i... 8........................... Tablolarda verilmiş olan büyük harfleri eş anlamlısının yanına yazarak şifreyi bulunuz. Kelime Eş Anlamlısı R millet harp A beyaz güz Z savaş ulus F taşıt yel A rüzgâr araç Ü sonbahar ak Kelime Eş Anlamlısı R hür çağrı U savunma esir K davetiye özgür P vatan yurt A tutsak müdafaa Z tertipli düzenli 3
1) Tarkan meşhur bir şarkıcıdır. Cümlesinde altı çizili sözcüğün eş anlamlısı aşağıdakilerden hangisidir? A) yardımsever B) mutlu C) ünlü D) cömert 2) Hakan yaşadıklarını detaylı bir şekilde anlattı. Yukarıdaki cümlede altı çizili sözcüğün yerine hangisi yazılırsa cümlenin anlamı değişmez? A) farklı B) ayrıntılı C) üzüntülü D) karışık 3) Mağazamıza deneyimli satış elemanı alınacaktır. Cümlesinde altı çizili sözcüğün anlamdaşı aşağıdakilerden hangisidir? A) usta B) tecrübeli C) güvenilir D) dürüst 4) korkak - cesur sözcükleri arasındaki anlam ilişkisi hangi seçenekte vardır? A) kalp - yürek B) anne - valide C) soru - cevap D) arpa - buğday 5) Babam, bozulan ütüyü onardı. Cümlesinde altı çizili sözcüğün yerine hangisi yazılırsa cümlenin anlamı değişmez? A) attı B) tamir etti C) bozdu D) parçaladı 6) Basket maçında 4-A sınıfına yenildik. Cümlesinde altı çizili sözcükle aynı anlama gelen sözcük grubu aşağıdakilerden hangisidir? A) mağlup olduk B) ters geldik C) üstünlük sağladık D) galip geldik 4 7) Aşağıdaki seçeneklerin hangisinde eş anlamlı kelimeler bir arada kullanılmıştır? A) özlem - hasret B) ters - düz C) üretim - tüketim D) cömert - cimri 8) Keloğlan azığını alarak yola koyuldu. Cümlesinde altı çizili sözcüğün anlamdaşı aşağıdakilerden hangisidir? A) yiyecek B) şapka C) ceket D) çanta 9) Hangi seçenekteki sözcükler arasındaki anlam ilişkisi farklıdır? A) doğu - batı B) ödül - ceza C) hayret - şaşkınlık D) güzel - çirkin 10) Aşağıdaki sözcüklerden hangisinin eş anlamlısı yanlış verilmiştir? A) maaş - aylık B) zengin - varlıklı C) hediye - armağan D) alıcı - satıcı 11) basit sözcüğünün anlamdaşı hangi seçenekte kullanılmıştır? A) Çok zor görevlerin üstesinden geldi. B) Ebru gösterişli bir elbise aldı. C) Bu soru diğerine göre daha kolay. D) Hafif yemekler yemesini söyledi. 12) I- Öykünün sonunu hatırlamadım II- Arkadaşımla aynı fikirdeyim. III- Ayşe nin hastalığına çare bulamadılar. Altı çizgili sözcüklerin eş anlamlıları hangi seçenekte sırasıyla verilmiştir? A) Masal - söz - dert B) Hikaye - düşünce - derman C) Hikaye - düşünce - hastalık D) Şiir - söz - emek
4.SINIF TÜRKÇE EŞ SESLİ KELİMELER Cümlelerdeki noktalı yerlere ifadelerden uygun olanı yazalım. zıt anlamlı eş anlamlı eş sesli 4. a) Anlamları aynı olan kelimelere... kelimeler denir. b) Birden fazla anlamı olan kelimelere... kelimeler denir. c) Karşıt anlamlı kelimelere... kelimeler denir. Aşağıdaki kelimelerin iki anlamı vardır. Kelimeleri belirtilen anlamlarıyla cümle içinde kullanınız. (Kelimelere ek getirebilirsiniz.) PAZAR : 1.anlamı: Haftanın günlerinden bir tanesi. PAZAR : 2.anlamı: Alışveriş yapılan yer. AY: 1.anlamı: Dünya mızın uydusu olan gök cismi. AY: 2.anlamı: Yılın on ikiye bölünmüş parçasından her biri. KAZ : 1.anlamı: Karada ve suda yaşayan eti yenen bir hayvan. KAZ : 2.anlamı: Toprağı kazma eylemi. DİL: 1.anlamı: Tad alma organımız. DİL: 2.anlamı: Konuştuğumuz, anlaştığımız lisan. ŞİŞ: 1.anlamı: Örgü örmede kullanılan demirden yapılmış ince çubuk. ŞİŞ: 2.anlamı: Çarpma sonucu oluşan kabartı. 5
1) Aşağıdaki sözcüklerden hangisinin eş seslisi (sesteşi) yoktur? A) yüz B) sağ C) dağ D) çay 2) Aşağıdaki sözcüklerden hangisinin eş seslisi (sesteşi) vardır? A) İhtiyar B) sıcak C) bayrak D) yaz 3) Dolu: Buz tanesi şeklinde yağan bir yağış çeşidi. Dolu sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde yukarıdaki anlamıyla kullanılmıştır? A) Bardağın yarısı su dolu. B) Bidonlar ağzına kadar yağ dolu. C) Benzin dolu varilleri kamyona yüklediler. D) Genellikle ilkbaharda dolu yağar. 4) Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yol sözcüğü farklı anlamda kullanılmıştır? A) Sana tavuğun tüylerini yol dedim. B) Okula genellikle bu yoldan giderim. C) Yol yapım çalışması devam ediyor. D) Çarşıdan dönerken yolunu kaybetti. 5) Aşağıdaki cümlelerin hangisinde gül sözcüğü diğerleriyle sesteştir? A) Kırmızı güllerden bir demet topladı. B) Gülmek sana çok yakışıyor. C) Gülme komşuna, gelir başına. D) Ağlanacak halimize güleriz bazen. 6) Aşağıdaki atasözlerinin hangisinde sesteş bir kelime vardır? A) Güneş girmeyen eve doktor girer. B) Mum dibine ışık vermez. C) Sütten ağzı yanan yoğurdu üfleyerek yer. D) Damlaya damlaya göl olur. 6 7) Dal: Ağaç gövdesine bağlı olan kollardan her biri. Dal sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde yukarıdaki anlamıyla kullanılmamıştır? A) Çocuklar, ağacın dallarını kırmayın. B) Meyve yüklü dallar yere eğiliyordu. C) Suya dalıp çocuğu kurtardı. D) Kuru dalları toplayıp eve götürdü. 8) I- kır II- bin III- bal IV- kara V- çöl VI- pil Yukarıdaki sözcüklerden hangilerinin iki anlamı vardır? A) I - III - IV B) I - II - IV C) II - IV - V D) III - V - VI 9) Aşağıdaki kelimelerden hangisi eş sesli (sesteş) değildir? A) ocak B) kır C) ben D) gün 10) Aşağıdaki cümlelerin hangisinde set sözcüğü diğerleriyle sesteştir? A) Babam toprağın kaymasını önlemek için set yaptı. B) Voleybol maçı toplam üç settir. C) Okan maçın ikinci setinde oyundan çıktı. D) Son sette maçı kazandık. 11) Aşağıdaki sözcüklerden hangisinin eş seslisi (sesteşi) yoktur? A) yat B) yağ C) yaş D) yak 12) Aşağıdaki cümlelerin hangisinde kara sözcüğü diğerleriyle sesteştir? A) Yolcular karaya çıktı. B) Sonunda kara göründü. C) Denizi doldurup kara yaptılar. D) Emre nin kara kaşları çok güzel.
4.SINIF TÜRKÇE DEĞERLENDİRME - 1... Bal arıları çok çalışmışlar, kovanlarını balla doldurmuşlar. Bir gün ormana yaban arıları gelmiş. 4. Bal arılarına: - Bal verin bize, yoksa saldırırız size, demişler. Bizimkiler eşek arılarından yardım istemişler. Eşek arıları: - Yardım ederiz size, balın yarısını verirseniz bize, demişler. Bizimkiler düşünmüşler, taşınmışlar: - Çalışmak bizden, yemek onlardan, olmaz böyle şey. En iyisi birlik olup savaşalım. Balımızı koruyalım, demişler. Birlik olmuşlar, savaşmışlar. Yaban arılarını ormandan kovmuşlar. ( Aşağıdaki ilk 5 soruyu metne göre cevaplandırınız.) 1) Aşağıdakilerden hangisi metne en uygun başlık olur? A) Eşek Arıları B) Afrika Arıları C) Yaban Arıları D) Bal Arıları 2) Yaban arıları, bal arılarını neyle tehdit etmişler? A) Ballarını almakla B) Saldırmakla C) Öldürmekle D) Kovmakla 3) Eşek arıları, bal arılarının yardım teklifine nasıl karşılık vermişler? A) Karşılıksız yardım edeceklerini söylemişler. B) Yardım karşılığında balın yarısını istemişler. C) Balın tamamını vermelerini söylemişler. D) Yardım teklifini kabul etmemişler. 7 4) Metne göre aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Bal arıları, eşek arılarından yardım istemişler. B) Eşek arıları, yaban arılarından korkmuşlar. C) Bal arıları, birlik olup yaban arılarına saldırmışlar. D) Yaban arıları, bal arılarını tehdit etmişler. 5) Aşağıdakilerden hangisi eşek arıları için geçerli değildir? A) menfaatçi B) çıkarcı C) fırsatçı D) barışçı Sen ki bir Türk çocuğusun, Ulusun tek umudusun. Eğer çokça çalışırsan, Ömür boyu hep mutlusun. 6) Ulusun sözcüğünün eş anlamlısı aşağıdakilerden hangisidir? A) vatanın B) ülkenin C) ailenin D) milletin 7) Ömür sözcüğünün yerine hangisi yazılırsa şiirin anlamı bozulmaz? A) hayat B) yıl C) çocukluk D) gençlik 8) Öğretmenimiz zıt anlamlı sözcüklere örnek vermemizi istedi. Aşağıdaki örneklerden hangisi doğrudur? A) otur - oturma B) saygılı - saygısız C) mağlup - yenik D) önce - sonra 9) Aşağıdaki sözcüklerden hangisinin sesteşi yoktur? A) yüz B) can C) sağ D) bağ
10) ilk hafif sinirli ihtiyar soru son sakin ağır cevap Yukarıdaki sözcükler zıt anlamıyla eşleştirildiğinde hangisi boşta kalır? A) ilk B) hafif C) sinirli D) ihtiyar 11) anımsamak - hatırlamak sözcükleri arasındaki anlam ilişkisi hangi sözcükler arasında vardır? A) başlamak - bitirmek B) gülmek - ağlamak C) küsmek - darılmak D) bilmek - bilmemek 12) Aşağıdaki cümlelerin hangisinde dolu sözcüğü diğerleriyle sesteştir? A) Bardak yarıya kadar su dolu. B) Kuyuya su dolu olduğu için inemedi. C) On dakika boyunca dolu yağdı. D) Depodaki bidonlar ağzına kadar dolu. 13) Bu kitap... şu kitabı dolaba koy. Cümlesinde boş bırakılan yere aşağıdaki sözcüklerden hangisi gelmelidir? A) ile B) için C) ama D) ancak 14) Aşağıdaki atasözlerinin hangisinde zıt anlamlı sözcükler bir arada kullanılmıştır? A) Güneş girmeyen eve doktor girer. B) Mum dibine ışık vermez. C) Ev alma, komşu al. D) Dost başa, düşman ayağa bakar. 8 15) I- geri vermek - iade etmek II- etiket - kalite III- müsaade etmek - izin vermek IV- binmek - inmek Hangileri eş anlamlı sözcüklerdir? A) I - IV B) II - III C) I - III D) III - IV 16) Aşağıdaki atasözlerinin hangisinde eş sesli sözcükler bir arada kullanılmıştır? A) Sana vereyim bir öğüt, kendi ununu kendin öğüt. B) Sora sora Bağdat bulunur. C) İyi olacak hastanın doktor ayağına gelir. D) El atına binen çabuk iner. 17) Öğretmenimiz Ali yi affetti. Cümlesinde altı çizili sözcüğün yerine hangisi getirilirse cümlenin anlamında bir değişiklik olmaz? A) cezalandırdı B) bağışladı C) azarladı D) ödüllendirdi 18) Aşağıdaki cümlelerin hangisinde acı sözcüğü farklı anlamda kullanılmıştır? A) Manavdan acı biber aldı. B) Doktor acı yememesini söyledi. C) Lahmacunu acı olduğu için yemedi. D) Arkadaşlar, dost acı söyler! 19) Emrah, hızlı araba kullandığı için kendisiyle övünüyor. Cümlesinde altı çizili sözcüğün eş ve zıt anlamlıları sırasıyla aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir? A) süratli - acemi B) usta - yavaş C) süratli - yavaş D) tehlikeli - süratli