EK-A: MEVCUT TRT SAYISAL ARŞİV SİSTEMİ 1.1. Giriş Sayısal Arşivleme, Kurumun yapım yayın sürecinde üretilen her türlü görsel, işitsel yayın materyalinin (videobant, film, ses bandı, vb) yayınlanan ve/veya ham malzeme olarak elde edilen kısımlarının, ayrıntılı içerik çözümlemesi de yapılarak sayısal ortama aktarılmasıdır. 1.2. Tarihçe 2000 yılında TRT bünyesinde bir komisyon oluşturulmuş ve ihaleye çıkılmıştır. Bu ihalede teknik grup çalışmalarını tamamlayarak üst komisyona göndermiş, ancak bazı idari ve hukuksal nedenlerle ihale Yönetim Kurulunda iptal edilmiştir. 2002 yılında bu konuyla ilgili çalışmalara tekrar başlanmıştır. Aradan geçen süre zarfında teknolojik pek çok yenilik göz önünde bulundurularak Stüdyolar Dairesi, Bilgi İşlem ve Yayın Arşivleri Daire Başkanlıklarından 2(iki)şer kişiden oluşan komisyon oluşturulmuş ve bu grup tüm çalışmaları yürütmeye başlamıştır. Öncelikle TRT gereksinimleri ve ihtiyaçları yeniden değerlendirilmiş ve bu ihtiyaçları karşılayan yeni bir şartname hazırlanmıştır. Yapılan ihale sonunda 2003 yılında ihalenin Meteksan Sistem ve Bilgisayar Teknolojileri A.Ş. tarafından alındığı TRT Yönetim Kurulunda onaylanmıştır. 2003/Nisan yılında ise ilgili firmayla sözleşme imzalanmıştır. Kurulum, yükleme, yazılımların TRT ye göre uyarlanması/geliştirilmesi ve ortaya çıkan çeşitli problemlerin giderilmesi ile birlikte sözkonusu sistemin geçici kabulü 2005/Mayıs ve kesin kabulü 2007/Kasım yılında yapılmıştır ve şuanda aktif olarak kullanılmaktadır. 1.3. Son Durum ve Amaç TRT nin şu an için (sisteme henüz aktarılmamış) yaklaşık 200.000 saatlik arşiv materyali mevcuttur ve her sene 10.000 saat arşive eklenmektedir. Bu materyal içerisinden Yayın Arşivleri Kurulu nun belirleyeceği öncelikler doğrultusunda 10.000 saatlik materyal, ilk iki yıl içersinde sisteme aktarılması planlanmış ancak bugüne kadar 5.000 saat materyal aktarılmıştır. Bu materyaller, analog ve dijital (1, 1 B, Betacam SP, D3, DigiBeta bantlar vb) gibi kaynaklardan okutulmuştur. Teknolojik gelişmeler ve artan ihtiyaçlar doğrultusunda TRT arşiv sisteminin genişletilmesi ve güncelleştirilmesi ya da yeni baştan bir arşiv sistemi satın alınması düşünülmektedir. Her iki durumda da hedef; arşiv kapasitesinin 50.000(ellibin) saate artırılması, aktarma (ingest) istasyonlarının sayısının 20(yirmi)ye çıkartılması ve sistemin aynı anda en az 300(üçyüz) kullanıcının eş-zamanlı erişimine imkân sağlayacak şekilde yapılandırılmasıdır. Aynı zamanda sistemin internet üzerinden de son kullanıcılara açılarak kullanılmasını sağlamaktır. 2. DONANIM BİLEŞENLERİ 2.1. TAPE LIBRARY - IBM 3584 Kaset Kütüphanesi Bu kütüphanede; MPEG2 görüntüler, MPEG1 görüntülerin kopyası, sunucuların sistem yedeği ve anahtar kareler tutuluyor. Kapasitesinin hemen henem tamamı dolmak üzeredir; 1 robot kolu, 3 adet okuma istasyonu/kafası, 721 adet kaset yuvası bulunmaktadır. Kartuşlar LTO2 olup sistem sıkıştırmasız 72200 GB = 144 TB saklama alanı kapasitesine sahiptir. [ Şu anda yaklaşık 130 TB alan kullanılmış durumdadır. ] Aktarılan videolar yüksek çözünürlükte 50Mbit MPEG-2, 4:2:2 I-Frame Only ve düşük çözünürlükte ise VCD kalitesinde saklanmaktadır. 1
2.2. Content Management Server (2 adet) IBM P Series 660 Model 6H1 Bu sunucularda IBM AIX 5.3 işletim sistemi var. İlk planlamada bu iki adet Content Management Server birbirlerinin cluster ı (dual active cluster) olarak çalışması düşünülmüş ancak şu an her ikisinde ayrı ayrı deamon lar çalışmaktadır. DB2 8.1 veritabanı, GPFS 2.1 dosya sistemi, Tivoli Storage Manager (TSM) 5.1.6.3, High Availability Cluster Multi-Processing (HACMP) 4.4, SAMBA 2.2.3a ağ dosya paylaşımı ve FTP sunucuları bu sunucular üzerinde yer almaktadır. IBM P Series 660 Model 6H1 sistem özellikleri: 750 MHz 64 bit IBM RS64-IV RISC İşlemci, 8 MB L2 Cache Bellek 8 GB Sistem Belleği 36.4 GB Ultra 3 SCSI RAID 1 Hot Spare, Hot Swappable Sistem Diski 1 TB Kapasiteli FastT500 Fiber Arayüzlü Disk Yedekli Gigabit ve 10/100 Mbit Ethernet Arayüzü Hot swap güç kaynağı ve fanlar SAN için 64 bit HBA arayüzü 50 kartuşu ile birlikte 3580 Ultrium Teyp Sürücüsü 2.3. Transcoding Server (5 adet) - IBM X series 235 Kayıt/Okuma istasyonlarından gelen MPEG 2 görüntüyü MPEG1 e çevirir. Bu sunucularda Linux Redhat 8.0 işletim sistemi var. Transkodlama için Ardendo firmasının ArdEnc (Ardendo Encoder) yazılımı kullanılmaktadır. IBM x235 sistem özellikleri: 1.8 GHz Xeon işlemci 18 GByte Ultra 3 SCSI, 15.000 rpm RAID 1 Sistem Diski 73.4 GByte Ultra 3 SCSI, 10.000 rpm RAID 5 Veri Diski 1 GByte Sistem Belleği Her işlemci için 512 K L2 Cache Bellek 10/100 Mbps full duplex ethernet arayüzü Hot swappable yedekli güç kaynağı Internal 20/40 GByte DAT Teyp Sürücü 2.4. Web Server (2 adet) - IBM x series 235 Bu sunucularda da Linux Redhat 8.0 işletim sistemi var. Transkodlama sunucularıyla aynı donanımda 2 adet hem TRT intraneti içindeki kullanıcılar hem de daha sonra planlanan internet üzerinden olan kullanıcılar için web sunucu bulunmaktadır. Web sunucusu olarak Apache çalışmaktadır. 2.5. Disk Array ler Online saklama alanı olarak farklı media türleri (High Resolution /tampon olarak/, Low Resolution, Anahtar kare ve önizleme kopyaları, veri tabanı) depolanmaktadır. RAID 5 kullanılmaktadır. FAStT1 RAID storage: (2.2 TB kapasiteli 30x 73.4GB disk) FAStT2 RAID storage: (2.2 TB kapasiteli 30x73.4GB disk) FAStT3 RAID storage: (7.34 TB kapasiteli 100x73.4GB disk) 2.6. Network Elemanları Gigabit Switch : Cisco 2970 series 24 port (172.16.212.91) SAN Switch : IBM 2109F16 series 16 port (172.16.20.10) 10/100 Switch : CNET Power switch CNSH 1600 16 port 2
Professional Workstation 6000 SD PRO A B C D E F G H SELECTED ON-LINE Professional Workstation 6000 SD PRO Professional Workstation 6000 1 1 1 1 C 7891011128 9 A 1234 56 A B 1 1 1 1 C 7891011128 9 A 1234 56 A B 1 1 1 1 C 7789101112 8 9 A 1234 56 A B SD SD PRO Professional Workstation 6000 SD PRO 2.7. Kayıt/Okuma İstasyonları (4 adet IBM ZPro) Windows Xp işletim sistemi yüklü 4 adet Kayıt/Okuma istasyonu bulunmaktadır. Her istasyonda bir adet Targa 9600/3200 video kodlama kartı bulunmaktadır. Bu kart iki kanal olup sisteme aynı anda 8 kanal giriş/çıkış yapılabilmektedir. Bu 8 kanalın 6 tanesi giriş (ingest) için, 2 tanesi çıkış için tahsis edilmiş durumdadır. Ardendo firmasının ArdCap yazılımıyla kaynaklardan okutulan video materyalleri bu istasyonlarda dijital ortama aktarılıyor. Ayrıca SAS den talep edilen görüntüler CD/DVD ve kaset gibi ortamlara bu istasyonlardan aktarılıyor. IBM ZPro system özellikleri: 2.67 Ghz Xeon, 533Mhz, FSB, 512 KB L2 Cache, 512 MB Bellek, SCSI Controller: Dual Channel Ultra320 Hot Swappable HDD: Total 183.8GB (36.4GB+73.4GB) 2 adet 17 monitör Ethernet Ethernet Ethernet Şekil 1: Donanım Mimarisi ve Bileşenleri 3
Şekil 2: Sistem Odası Yerleşimi 1 DPS 575 D VITS ins. 1 Ingest 1 1 DPS 575 D VITS ins. 2 Ingest 12 Betacam SP DPS 575 D VITS ins. 3 Ingest 3 D3 D VITS ins. 4 Ingest 4 IMX VTR D VITS ins. 5 DigiBeta VTR LTC TC Gen SPG Şekil 3: Video Bağlantı Şeması 4
3. YAZILIM BİLEŞENLERİ 3.1. ArdEnc The Ardendo Encoder (ArdEnc), 5 adet transkodlama sunucularında yüklü olan bu yazılımla yüksek çözünürlüklü (MPEG-2, 50 Mbps) görüntülerin düşük çözünürlüklü (MPEG-1, 1.5 Mbps) hali elde ediliyor. Program görüntüyü kodlarken aynı zamanda anahtar çerçevelerini (keyframe) otomatik olarak çıkarabiliyor. Kodlanacak görüntü sayısının çok olması durumunda öncelik atanabilir, işler sıraya konabilir. Bir terminal bağlantısıyla kodlamanın durumu ve performansı gözlenebilir. ArdEnc performance monitor 3.2. ArdCap 4 adet Kayıt/Okuma İstasyonlarında yüklü olan Ardendo firmasının ingest/playout yazılımıdır. Kaynaklardan okutulan video materyalleri bu programla dijital ortama aktarılıyor. Aynı şekilde teyp kütüphanesindeki yüksek çözünürlüklü görüntülerin CD, DVD, VTR gibi ortamlara aktarılmasında da kullanılıyor. 5
ArdCap programı ingest modunda arayüzü ArdCap programı playout modunda arayüzü 3.3. ArdLog Sayısal arşiv sisteminde kayıtlı bulunan görüntülerin metadatalarını, etiketlerini, kliplerini oluşturmak ve düzenlemek için içerik çözümleyicilerinin kullandığı programdır. Bu işlem sadece disk array lerde tutulan düşük çözünürlüklü görüntüler üzerinde yapılıyor, teyp kütüphanesindeki yüksek çözünürlüklü görüntüler üzerinde hiçbir işlem yapılmıyor. 6
ArdLog programı kullanıcı arayüzü 3.4. Preview ve Precut Görüntü çözümleyicilerin arşivdeki görüntüleri basitçe izlemek ve düzenlemek için kullandıkları programlardır. Preview ve Precut programları kullanıcı arayüzü 7
Ingest and playout Transcoder Browser & Editor Catalogue Client Web-based search Video Card Ingest / Playout Workstation MPEG-2 4:2:2 MPEG-2 to MPEG-1 transcoder and keyframes MPEG-2, MPEG-1, images Browse edit and conform back-end ARDOME Web front-end Archive system back-end On-line storage (GPFS) Archive tape storage (Near-line) Tivoli Storage Manager DB2 Database Storage Şekil 4: Yazılım Mimarisi ve Bişenleri 8
4. İŞ AKIŞI 4.1. Arşive Materyal Eklenmesi (Ingest) ARŞİV FORMU GİRİŞİ (KULLANICI) TV ARŞİV YÖNETİCİSİ TEK PROGRAM ARŞİVLE TEK PROGRAM TEK PROGRAM ONAY TV ARŞİV YÖNETİCİSİ TEK PROGRAM ARŞİVLE DİZİ ARŞİVLE TV ARŞİV DİZİ ARŞİVLE MATERYAL KONTROLÜ MATERYAL KONTROLÜ KURGU KULLANICISI DİZİ PROGRAM YAPIM YÖNETİCİSİ DİZİ PROGRAM ONAY ARŞİVCİ GİRİŞ ÇIKIŞ YÖNETİCİSİ HABER / SPOR HABER / SPOR ONAY HAPER / SPOR ARŞİV GİRİŞ ÇIKIŞ OPERATÖRÜ GİRİŞ ÇIKIŞ YÖNETİCİSİ HABER ARŞİV YÖNETİCİSİ HABER / SPOR ARŞİVLE HABER ARŞİV YÖNETİCİSİ HABER / SPOR ARŞİVLE OPERATÖR ATAMA GİRİŞ İŞLEMİ MATERYALİN TEKNİK KONTROLÜ İÇERİK ÇÖZÜMLEME YÖNETİCİSİ KULLANICILAR ARŞİV DAİRESİ İÇERİK ÇÖZÜMLEMECİ VE ÇÖZÜMLEME KONTROL OPERATÖRÜ ATAMA İÇERİK ÇÖZÜMLEYİCİ İÇERİK ÇÖZÜMLEME İÇERİK ÇÖZÜMLEYİCİSİ KONTROL İÇERİK ÇÖZÜMLEME KONTROL İÇERİK ÇÖZÜMLEME YÖNETİCİSİ SON KONTROL SAYISAL ARŞİV SİSTEMİ MPEG1 MPEG2 METADATA ANAHTAR KARELER 9
4.2. Arşivden Materyal Çıkışı (Playout) SİSTEMDEKİ MATERYALLER SAYISAL ARŞİV MPEG1 MPEG2 METADATA ANAHTAR KURGU KULLANICISI ARAMA KULLANICISI İZLEME KULLANICISI EDL OLUŞTURARAK EDL OLUŞTURARAK EDL OLUŞTURARAK (KULLANICI) ONAYI (AMİR) YAPIM YÖNETİCİSİ ONAY ÇIKIŞ YÖNETİCİSİ FİYATLANDIRMA ONAY GİRİŞ ÇIKIŞ YÖNETİCİSİ KONTROL OPERATÖR ATAMA KULLANICILAR ARŞİV DAİRESİ GİRİŞ ÇIKIŞ OPERATÖRÜ İSTENİLEN FORMATTA KAYIT GİRİŞ ÇIKIŞ YÖNETİCİSİ YAPILAN KAYDIN KONTROLÜ ARŞİVCİ İSTEMCİ ÜNİTEYE TESLİM 10