GÜNEŞ ENERJISININ DIĞER UYGULAMA ALANLARı GÜNEŞ MİMARİSİ GÜNEŞ ENERJİSİ İLE KURUTMA GÜNEŞ BACALARI GÜNEŞ FIRINLARI GÜNEŞ ENERJISI İLE KURUTMA Kurutma işlemi maddenin içindeki suyun buharlaştırılarak uzaklaştırılması ile oluşmaktadır. Ürün kurutma sistemi (doğal sistem) Ürün kurutma sistemi (zorlanmış sistem) Büyük hacimli ürün kurutma sistemi [17] GÜNEŞ MIMARISI Güneş enerjisinden en iyi şekilde yararlanması için tasarlanmış mimari yapılara (konut, işyeri, üretim tesisleri, alışveriş merkezleri) denilmektedir. Bu sistemler, Aktif sistemler Pasif sistemler olarak iki guruptan Oluşmaktadır. Menderes Havza Solar Çamur Kurutma Tesisi 1
AKTIF SISTEMLER: Bu sistemlerde güneş enerjisi kollektörler aracılığıyla toplanmakta ve elde edilen ısı enerjisi sirkülasyon akışkanı ile mekanik sistemler vasıtasıyla ısıtılacak hacimlere taşınılarak kullanılmaktadır. Aktif sistemler (radyatör ile ısıtma) Güneş enerjisinin herhangi bir mekanik ve aracı sistemler kullanılmaksızın kullanım alanlarına yönlendirilerek ısı enerjisinden faydalanılan sistemlerdir. Aktif sistemler (yerden ısıtma) Güneş mimarisi dikkate alınarak tasarlanan evlerde, güney cephelere bol ve büyük alanlara sahip pencereler yerleştirilmektedir. Güney cephesindeki odalar doğu cephesindeki odalara göre daha geniş alanlı olarak planlanmaktadır. Güneşin kışın doğudan batıya doğru güney tarafına yatık ilerlemesinden yararlanarak evin içine bol miktarda girmesi amaçlanmaktadır[15]. Yazın ise güneşin eve az miktarda girmesi sağlanmaktadır. Güneş kışa göre daha dik açıda geçtiği için çatı ve saçakları, evin aşırı güneş altında kalmasını engellenmektedir. [15] 2
Pasif sistemler genelde aşağıdaki şekillerde uygulanmaktadır, Ortam ısıtma Duvar ısıtma (Trombe duvarları) Sera ısıtma (kış bahçeleri) ORTAM ısıtma Güneş enerjisinin doğrudan kullanım alanlarına yönlendirilmesi ile gerçekleştirilen ısıtma türüdür. Pasif sistemlerde ısıtılan hacim içinde doğrudan güneş alan yerlere ısı depolayabilen kütleler yerleştirilerek, bunların gündüz enerji depolamaları sağlanmakta ve kazandıkları ısıyı, gece geri bırakmaları amaçlanmaktadır. taş, tuğla beton gibi ısıl kütleler Ortam ısıtma (Özyeğin Üniversitesi) Ortam ısıtma DUVAR ısıtma (TROMBE DUVARLARı) Güney cephesindeki duvarın bir boşluk bırakılarak saydam örtüyle kaplanmasıyla oluşturulmaktadır. Duvar ile saydam cephe arasında sera etkisiyle oluşan ısı, difüzyon yoluyla ya da termal duvarın üst ve alt kısmına açılan kapaklar aracılığıyla sıcak hava kullanım alanına yönlendirilmektedir. DUVAR ısıtma (TROMBE DUVARLARı) Güneş duvarının etkinliği için bölgenin ışınım değeri, doğrudan güneş ışınım oranı, duvar yüzeyinin soğurma gücü, duvarın yoğunluğu duvarın kalınlığı duvarın ısı depolama kapasitesi önemli faktörlerdir 3
Trombe duvarlarında gece enerji döngüsü Sera ısıtma (Kış Bahçeleri) aşağıdaki şekillerde uygulanmaktadır; Güney yönünde tasarlanan seralar, ısıtılacak mekanlarla doğrudan ilişkilendirilmektedir. Zorlanmış(fanlı) Tromb sistem veya ısıtılacak hacim ile arasında hava akımı olmayacak şekilde bir termal kütle(duvar) yerleştirilerek ısı bu kütleden difüzyon yolu ile yayılacak şekilde oluşturulmaktadır. Bazen de termal kütleye kapaklar eklenerek, kış bahçesi ile yaşama mekanı arasında hava akımı yolu ile ısı transferi sağlanmaktadır. Yaz aylarında istenmeyen ısı kazançlarını önlemek amacıyla gölgeleme sistemleri kullanılır. 4
GÜNEŞ FıRıNLARı Kutu tipi fırınlar Yoğunlaştırıcı fırınlar Güneş fırınlarının uygulamaları Güneş bacaları güneş enerjisini ısıl enerjiye ve ısıl enerjiyi kinetik enerjiye (rüzgar) dönüştürerek enerji (elektrik) üreten sistemlerdir. Bu sistemlerde baca yüksekliği arttıkça verim de yükselmektedir. Oluşan hava akımının etkisiyle türbinlerden elektrik enerjisi üretilir. Rüzgar hızı 15m/sn Şeffaf saydam örtü altındaki ısınan hava yukarıya doğru yükselir. Yükselen sıcak hava merkezdeki bacada toplanır. Merkezdeki bacanın içine yerleştirilen rüzgar türbini geçen havadan yardımı ile elektrik üretir. GÜNEŞ BACALARININ AVANTAJLARI Güneş ışınımının yoğun zamanlarda dahi difüz ışınımdan faydalanılabilmektedir. Güneş bacası sistemleri diğer sistemlere göre daha güvenilir ve basit sistemlerdir. Yapımı karmaşık olmayıp kolay bulunan malzemeler ile inşa edilebilir. Kollektör altında su torbaları yerleştirilerek ucuz ve kolay bir şekilde ısı enerjisi depolanabilir. 5
Güneş toplayıcı alanın altında seracılık uygulamaları yapılabilmektedir. Gece elektrik üretiminin devamı için çatı altına su tüpleri yerleştirlir. Bu tüpler güneş enerjisini depolayarak geceleri hava akımı oluşmasını sağlarlar. UYGULAMALARı KAYNAKLAR [11] http://www.eie.gov.tr/ [12] Şahin, B., Yenilenebilir enerji dönüşüm sistemleri. [14] www.teknoraysolar.com.tr [15] https://kucukevim. [16] http://www.gunesenerjisisistemler.com/ [17] http://solarwall.com/tr 6