Gelir Dağılımı. Gelir dağılımını belirleyen faktörler; Adil gelir dağılımı - Gelir eşitsizliği. otonus.home.anadolu.edu.tr



Benzer belgeler
TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ

GELİR VE YAŞAM KOŞULLARI ARAŞTIRMASI. Son Güncelleme

Avrupa Ve Türkiye Araç Pazarı Değerlendirmesi (2013/2014 Şubat)

Avrupa Birliği ve Türkiye Yerel Yönetimler Analizi

AVRUPA OTOMOTİV PAZARI 2014 YILI OCAK AYINDA %5 ARTTI.

Avrupa Birliği ve Türkiye Yerel Yönetimler Analizi 2014 Mali Verileri

Avrupa Ve Türkiye Araç Pazarı Değerlendirmesi (2011/2012 Ekim)

Avrupa Ve Türkiye Araç Pazarı Değerlendirmesi (2012/2013 Ağustos)

Ekonomik Rapor Kaynak: TÜİK. Grafik 92. Yıllara göre Doğuşta Beklenen Yaşam Süresi. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği /

HABER BÜLTENİ xx Sayı 8

Araştırma Notu 18/225

01/05/ /05/2016 TARİHLERİ ARASINDAKİ EŞYA TAŞIMA GEÇİŞLERİ

Pazar AVRUPA TOPLAM OTOMOTİV SEKTÖR ANALİZİ. Ekim 2018

HABER BÜLTENİ xx Sayı 10

HABER BÜLTENİ xx Sayı 11

Araştırma Notu 16/193

AVRUPA TİCARİ ARAÇ SEKTÖR ANALİZİ. 22 Aralık 2015

AB NİN EKONOMİK YAPISIYLA İLGİLİ TEMEL BİLGİLER 1. Ülkelerin Yüz Ölçümü 2. Ülkelerin Nüfusu 3. Ülkelerin Gayri Safi Yurtiçi Hâsıla 4.

8 Aralık 2016, İstanbul

TÜİK in YOKSULLUK ANALİZLERİ ÜZERİNE

HABER BÜLTENİ Sayı 9

T.C. DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ İKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ ÇALIŞMA EKONOMİSİ VE ENDÜSTRİ İLİŞKİLERİ BÖLÜMÜ

Devlet Planlama Örgütü 16 Eylül 2010 İstatistik ve Araştırma Dairesi. Haber Bülteni

HABER BÜLTENİ xx Sayı 45

HABER BÜLTENİ xx Sayı 19

HABER BÜLTENİ Sayı 38

KONYA İNŞAAT SEKTÖRÜNÜN, FİYAT BEKLENTİSİ DÜŞTÜ

HABER BÜLTENİ xx Sayı 40

Cumhuriyet Halk Partisi

HABER BÜLTENİ xx Sayı 14

HABER BÜLTENİ xx Sayı 13

HABER BÜLTENİ Sayı 24 KONYA İNŞAAT SEKTÖRÜ GÜVEN ENDEKSİ GEÇEN AYA GÖRE DÜŞTÜ:

HABER BÜLTENİ xx Sayı 33

Pazar AVRUPA TİCARİ ARAÇ SEKTÖR ANALİZİ. 27 Şubat 2018

HABER BÜLTENİ Sayı 35

AVRUPA TİCARİ ARAÇ SEKTÖR ANALİZİ

AB NİN EKONOMİK YAPISIYLA İLGİLİ TEMEL BİLGİLER 1. Ülkelerin Yüz Ölçümü 2. Ülkelerin Nüfusu 3. Ülkelerin Gayri Safi Yurtiçi Hâsıla 4.

HABER BÜLTENİ Sayı 22

TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ

HABER BÜLTENİ Sayı 28

HABER BÜLTENİ Sayı 50

HABER BÜLTENİ xx Sayı 34

Araştırma Notu 15/180

HABER BÜLTENİ xx Sayı 24

HABER BÜLTENİ Sayı 20

HABER BÜLTENİ xx Sayı 26 KONYA HİZMETLER SEKTÖRÜ ÖNÜMÜZDEKİ DÖNEMDEN UMUTLU

HABER BÜLTENİ Sayı 25 KONYA HİZMETLER SEKTÖRÜ ÖNÜMÜZDEKİ DÖNEMDEN UMUTLU

Pazar AVRUPA TİCARİ ARAÇ SEKTÖR ANALİZİ. 21 Mayıs 2018

HABER BÜLTENİ Sayı 49

HABER BÜLTENİ xx Sayı 33 KONYA HİZMETLER SEKTÖRÜNÜN ÇALIŞAN SAYISI BEKLENTİSİ ARTTI

HABER BÜLTENİ xx Sayı 47

HABER BÜLTENİ xx Sayı 31 KONYA HİZMETLER SEKTÖRÜNÜN ÇALIŞAN SAYISI BEKLENTİSİ ARTTI

HABER BÜLTENİ Sayı 50

HABER BÜLTENİ xx Sayı 26 KONYA İNŞAAT SEKTÖRÜ GÜVEN ENDEKSİ BİR ÖNCEKİ AYA GÖRE YÜKSELDİ

AVRUPA TİCARİ ARAÇ SEKTÖR ANALİZİ

Araştırma Notu 17/209

AVRUPA TİCARİ ARAÇ SEKTÖR ANALİZİ

HABER BÜLTENİ xx Sayı 17

HABER BÜLTENİ xx Sayı 14

HABER BÜLTENİ xx Sayı 16

HABER BÜLTENİ Sayı 51

Tablo Yılında İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflaması Düzey-1 e göre Bireylerin Bilgisayar ve İnternet Kullanım Oranı

HABER BÜLTENİ Sayı 9

KONYA HİZMETLER SEKTÖRÜNÜN FİYAT BEKLENTİSİ DÜŞTÜ

Pazar AVRUPA TİCARİ ARAÇ SEKTÖR ANALİZİ. 14 Temmuz 2017

HABER BÜLTENİ Sayı 51 Konya Hizmetler Sektörü 2017 de, 2016 ya Göre Daha İyi Performans Sergiledi:

HABER BÜLTENİ Sayı 39

EKONOMİK GELİŞMELER Temmuz

HABER BÜLTENİ xx Sayı 11

AVRUPA BİRLİĞİNE ÜYE VE ADAY ÜLKELERDE TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER. (Kasım 2011) Ankara

Çok tatil yapan ülke imajı yanlış!

Türkiye Bilişim Sektörü:

AVRUPA TİCARİ ARAÇ SEKTÖR ANALİZİ

Türkiye, OECD üyesi ülkeler arasında çalışanların en az boş zamana sahip olduğu ülke!

Yoksulluk Analizi: Türkiye, Kent ve Kır

2017 YILI İLK İKİ ÇEYREK BLOK MERMER TRAVERTEN DIŞ TİCARET VERİLERİ

Uludağ Üniversitesi Uluslararası İlişkiler / Erasmus Ofisi

TARIMSAL EMTİA FİYATLARI No 77 - Ekim 2018

EKONOMİK GELİŞMELER Haziran

AB de Sosyal Güvenlik Politikası Oluşturma

TÜRKİYE İŞSİZLİKTE EN KÖTÜ DÖRT ÜLKE ARASINDA

HABER BÜLTENİ xx Sayı 8

HABER BÜLTENİ Sayı 111 PERAKENDE GÜVENİ, GEÇEN AYA GÖRE ARTTIĞI HALDE GEÇEN YILA GÖRE AZALDI

HABER BÜLTENİ Sayı 75

Değerlendirme ölçütleri ve ağırlıklı puanlar şunlardır:

HABER BÜLTENİ Sayı 82 PERAKENDE GÜVENİ EKİM DE SON 7 YILIN EN DÜŞÜK DEĞERİNİ ALDI

HABER BÜLTENİ Sayı 106 PERAKENDECİLERİN TEDARİKÇİLERDEN SİPARİŞ VE SATIŞ BEKLENTİLERİ DÜŞTÜ

HABER BÜLTENİ Sayı 74 GELECEĞE YÖNELİK KARAMSARLIK, PERAKENDE GÜVENİNİ AZALTTI:

Gıda Fiyatları Endeksi Ocak AB, Eurostat endeksi, 2005=100. Aylık ortalama GIDA % 0.5% Aylık ortalama GIDA % 0.

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU İzmir Bölge Müdürlüğü 1/52

KÜRESEL KRİZLERİN YEREL YÖNETİMLERE ETKİLERİ. Erol KAYA

Erasmus+ Programı Avrupa Birliğinin yılları arasında eğitim, gençlik ve spor alanlarında uyguladığı hibe destek programıdır.

HAZIRLAYAN GAZİANTEP SANAYİ ODASI TİCARET DAİRESİ EKİM

HABER BÜLTENİ xx Sayı 28 KONYA HİZMETLER SEKTÖRÜNÜN, ÇALIŞAN SAYISI BEKLENTİSİ ARTTI

HABER BÜLTENİ Sayı 69

TARIMSAL EMTİA FİYATLARI No 65 - Ekim 2017

HABER BÜLTENİ Sayı 78

HABER BÜLTENİ xx Sayı 10

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU İzmir Bölge Müdürlüğü 1/54

PERAKENDE GÜVEN ENDEKSİ (EKİM 2015)

Transkript:

İKT442 Gelir Dağılımı Türkiye de Gelir Dağılımı Ve Yoksulluk Bir ekonomide belli bir dönemde yaradlan gelirin kişiler, hane halkları, sınıflar ve ürejm faktörleri arasında bölüşülmesini ifade etmektedir. Gelir eşitsizlikleri ile sosyal ve ekonomik kurumlar arasında nasıl bir ilişki olduğunu, zengin ve yoksul arasındaki gelir farklılığının zaman içindeki değişimini, gelir eşitsizliğindeki değişikliklerin servet, sermaye birikimi ve büyüme üzerindeki etkilerini ve kaynak dağılımını ortaya koymaktadır. İKT442 Türkiye Ekonomisi Gelir dağılımını belirleyen faktörler; 115 Adil gelir dağılımı - Gelir eşitsizliği ÜreJm araçları mülkiyej, Kamu hizmetlerinin dağılımı, İşgücü hareketliliği, PoliJk tercihler, Sendikal hakların yaygınlığı ve kullanımı Bir toplumda gelir eşitsizlikleri fazla ise ne gibi sorunlar olabilir? Kastedilen her bireyin- hanenin gelirden eşit pay almasını sağlamak değildir. Kapitalizm içinde teorik olarak bu mümkün değildir. O halde burada kastedilen gelir dağılımında iyileşme, düşük gelir gruplarının gelirden daha fazla pay almasını sağlama ve yoksulluğu azaltmakdr. Bu nedenle gelir dağılımı kavramı yanında, artan bir biçimde gelir eşitsizliği kavramı kullanılmaya başlanmışdr. 117 116 1

Gelir dağılımı Gelir eşitsizliği nasıl ölçülür? 118 Fonksiyonel gelir dağılımı Kişisel gelir dağılımı Üretim sürecinde ortaya çıkan gelirin, üretim faktörleri ve sosyo-ekonomik gruplar arasındaki dağılımını gösteren yaklaşımdır. Üretim faktörlerinin ulusal gelirden aldıkları paylar (ulusal gelir içindeki ücret, faiz, rant ve kâr payları) hakkında bilgi verir. Toplam gelirin toplumu oluşturan bireyler, aileler ve gruplar arasındaki dağılımını ifade eder. 119 Gelir ve Yaşam Koşulları AraşDrması Hanehalkı Bütçe AnkeJ Değişim Aralığı, Aralık Ölçüsü, Göreli Ortalama Sapma, Standart Sapma, Varyans, Logaritmik Varyans, Değişim Katsayısı, Gini Oranı, Yüzde Payları, Lorenz Eğrisi, Pareto Katsayısı ve Atkinson Eşitsizlik Ölçüsü. Gelir dağılımı serilerinde, değişkenliğin (dağılımın) fazla olması eşitsizliğin de fazla olmasını göstermektedir. Lorenz Eğrisi: Gini Katsayısı: 120 Lorenz eğrisi, yüzde olarak ülkedeki toplam gelirin ne kadarını kaç kişinin aldığını göstermektedir. Lorenz eğrisi, eğer gelirin dağılımında bir eşitlik söz konusu ise 'tam eşitlik doğrusu' adını alır. Gelirler bireyler arasında eşit olarak dağılmışsa Lorenz eğrisi mutlak eşitlik doğrusu ile çakışarak 45 'lik bir doğru biçimini alacakdr. 121 Bir Lorenz Eğrisi ölçüsüdür. G=A / (A+B) Lorenz eğrisinin tam eşitlik doğrusundan uzaklaşmaya başlayarak daha çukur hâle gelmesi gelir paylaşımında eşitsizlik olduğu anlamına gelmektedir. 2

Gini Katsayısı: 122 Gini katsayısı '0' ile '1' arasında değer alabilir. Bir toplumda gelir adaletli olarak paylaşılmışsa (herkes eşit gelir elde ediyorsa) Gini katsayısı '0' değerini almakta, toplumdaki gelirler yalnız bir kişi tarahndan alınmışsa Gini katsayısı '1'e eşit olmaktadır. 123 Dünya da ve Türkiye de Gelir Dağılımına Genel Bakış Gini oranı, Lorenz eğrisine bağlı olup Lorenz ile köşegen arasında kalan alanın, köşegenin aldnda kalan toplam alana oranına eşiir. Gini oranının artması eşitsizliğin arjğını, azalması ise eşitsizliğin azaldığını gösterir. Küreselleşme? / Yoksulluk? Dünya; Gelirden Alınan Pay 124 Dünya nüfusunun 1/5 i açlık sınırında yaşamaktadır, Dünya nüfusunun 1/3 ü aşırı yoksulluk sınırının aldndadır, Dünya nüfusunun %80 i dünya gelirinin %15 i ile yejnmek zorundadır, Dünya nüfusunun en zengin %20 si, dünya gelirinin %85 ini elde etmektedir. 125 Ülkenin Gelir Grubu Toplam Nüfus Nüfus Payı % Toplam GSMH ($) Gelir Payı Kişi Başına GSHM ($) Düşük Gelir 846,141,764 12.5 419,652,131,761 0.7 1,161 Orta Gelir 4,812,542,242 71.0 16,095,002,077,950 27.6 6,408 Yüksek Gelir 1,116,551,735 16.5 41,718,726,418,880 71.6 36,518 Dünya 6,775,235,741 100 58,228,178,259,358 100 10,706 3

Batsın bu dünya; Servet dağılımı (2013); 126 127 Bölgelerin Serveqen Aldıkları Pay 2010 128 129 4

AB- 27 ve Türkiye Gini Katsayıları 130 0,45 0,40 0,35 0,30 0,25 0,20 0,15 0,10 0,05 0,00 AB27 Belçika Bulgaristan Çek Cum. Danimarka Almanya Estonya İrlanda Yunanistan İspanya Fransa İtalya G. Kıbrıs Litvanya Letonya Lüksemburg Macaristan Malta Hollanda Avusturya Polonya Portekiz Romanya Slovenya Slovakya Finlandiya İsveç İngiltere İzlanda Hırvatistan Türkiye 131 Türkiye yüzde 40'lık Gini katsayısıyla 124 ülke arasında en iyiden en kötüye doğru sıralama yapıldığında 70. sırada yer alıyor. Türkiye de gelir dağılımı çalışmaları Türkiye de Yapılmış Gelir Dağılımı Çalışmaları Sonuçları 132 Türkiye de hanehalkı gelirini temel alan gelir dağılımı anketlerine dayanılarak Türkiye de bireysel gelir dağılımı sonuçlarını elde etmeye yönelik, farklı yöntemler içeren birçok çalışma yapılmışdr. TÜİK, 2006 yılından ijbaren Avrupa Birliği uyum çerçevesinde gelir dağılımı istajsjklerini üretmek üzere bağımsız bir gelir dağılımı araşdrması olan Gelir ve Yaşam Koşulları AraşYrması nı uygulamaya başlamışdr. 133 5

Yüzde 20'lik grupların gelirden aldığı paylar, 2006-2013 134 Güncel Gelir Dağılımı Sonuçları 135 %20'lik gruplar 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Birinci % 20 5,1 5,8 5,8 5,6 5,8 5,8 5,9 6,1 İkinci % 20 9,9 10,6 10,4 10,3 10,6 10,6 10,6 10,7 Üçüncü % 20 14,8 15,2 15,2 15,1 15,3 15,2 15,3 15,2 Dördüncü % 20 21,9 21,5 21,9 21,5 21,9 21,7 21,7 21,4 Beşinci % 20 48,4 46,9 46,7 47,6 46,4 46,7 46,6 46,6 Gini Katsayısı 0,43 0,41 0,4 0,41 0,402 0,404 0,402 0,400 P80/P20 9,5 8,1 8,1 8,5 8 8 8 7,7 136 Kent- Kır Kent %20'lik gruplar 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Birinci %20 6,4 5,5 6,2 6,1 6 6,3 6,2 6,4 6,4 İkinci %20 11,5 10,3 11 10,7 10,7 11 10,8 10,9 10,9 Üçüncü %20 16 15 15,3 15,3 15 15,3 15,2 15,3 15,2 Dördüncü %20 22,6 21,8 21,2 21,9 21,1 21,6 21,5 21,3 21,1 Beşinci %20 43,5 47,5 46,2 46 47,3 45,7 46,2 46,1 46,4 Gini Katsayısı 0,37 0,42 0,39 0,39 0,4 0,39 0,39 0,39 0,392 Kır Birinci %20 6,1 5,6 6,4 6,5 6,1 6,2 6,1 6,1 6,7 İkinci %20 11,3 10,2 11,1 10,8 10,9 11 10,9 11,2 11,4 Üçüncü %20 15,9 15,3 16 15,6 15,9 15,7 15,7 15,9 16,1 Dördüncü %20 22,6 22,6 22,3 22,5 23,1 22,8 22,5 22,8 22,6 Beşinci %20 44,2 46,3 44,2 44,5 44 44,3 44,8 44 43,3 Gini Katsayısı 0,38 0,41 0,38 0,38 0,38 0,38 0,39 0,38 0,365 137 Eşdeğer hanehalkı kullanılabilir gelire göre gini katsayısı, 2006-2013 İBBS, 1, Düzey - SR, Level 1 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 TR1 İstanbul 0,375 0,346 0,362 0,363 0,373 0,371 0,384 0,392 TR2 BaY Marmara 0,350 0,321 0,331 0,361 0,360 0,365 0,356 0,337 TR3 Ege 0,426 0,376 0,387 0,381 0,387 0,397 0,382 0,370 TR4 Doğu Marmara 0,392 0,393 0,335 0,368 0,341 0,326 0,344 0,322 TR5 BaY Anadolu 0,413 0,379 0,402 0,408 0,367 0,374 0,369 0,396 TR6 Akdeniz 0,421 0,418 0,387 0,403 0,397 0,404 0,407 0,399 TR7 Orta Anadolu 0,342 0,328 0,339 0,395 0,362 0,366 0,360 0,342 TR8 BaY Karadeniz 0,372 0,360 0,366 0,382 0,348 0,335 0,338 0,331 TR9 Doğu Karadeniz 0,378 0,346 0,365 0,359 0,327 0,327 0,309 0,315 TRA Kuzeydoğu Anadolu 0,381 0,405 0,436 0,407 0,404 0,390 0,393 0,398 TRB Ortadoğu Anadolu 0,404 0,397 0,405 0,415 0,417 0,427 0,386 0,373 TRC Güneydoğu Anadolu 0,396 0,366 0,395 0,411 0,404 0,396 0,375 0,380 6

P80/P20 göstergesi Lorenz Eğrisi 138 Son %20 lik grubun toplam gelirden aldığı payın, ilk %20 lik grubun payına oranıdır. 2013 yılında P80/P20 göstergesi 7,7 kajr. P80/P20 göstergesi kentsel yerlerde 7,2 kırsal yerlerde ise 6,5 olarak hesaplandı. 139 Gelirin nüfusa dağılımındaki eşitsizliğin grafik gösterimi olan Lorenz eğrisi de bir önceki yıla göre gelir dağılımında önemli bir değişim olmadığını eğrilerdeki çakışma ile göstermektedir. Birikimli gelir yüzdeleri 100 80 60 40 20 6,1 16,8 16,5 5,9 0 0 20 40 60 80 100 32 Birikimli fert yüzdeleri 31,8 53,4 53,5 100 2012 2013 140 Gelir türlerine göre yıllık kullanılabilir fert gelirlerinin oransal dağılımı 141 Gelir Türleri 2005 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Maaş ve ücret 39,2 41,9 42,9 43,7 44,8 46,5 48,3 Yevmiye 3,3 4,1 3,5 3,6 3,6 3,4 3,2 Müteşebbis 28,8 22,4 20,4 20,2 21,4 20,4 19,6 Gayrimenkul 2,9 4,4 5 4,2 3,9 3,5 3,3 Menkul kıymet 2,7 4,2 5,3 4,5 3,8 3,3 3,1 Transfer 23 22,2 22,7 20,5 19,4 20 19,7 Toplam Yüzde 20'lik fert grupları Gelir türleri Dördüncü İlk %20 (1) İkinci %20 Üçüncü %20 %20 Son %20 Toplam 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 Maaş- ücret 48,3 31,5 44,0 46,6 47,4 51,6 Yevmiye 3,2 20,7 9,6 3,8 2,3 0,5 Müteşebbis 19,6 20,2 18,4 16,3 17,9 21,5 Tarım 6,4 11,7 8,7 7,4 6,6 5,1 Tarım dışı 13,2 8,6 9,6 8,9 11,3 16,4 Gayrimenkul 3,3 0,9 1,0 1,8 2,7 4,7 Menkul kıymet 3,1 2,4 2,2 2,4 2,5 3,8 Sosyal transferler (2) 19,7 17,4 20,8 25,7 24,3 16,0 Emekli ve dul- yejm aylıkları 18,2 10,5 17,8 24,0 23,3 15,2 Diğer sosyal transferler 1,5 7,0 3,0 1,7 0,9 0,8 Hanelerarası transferler (Alınan) 2,5 5,4 3,5 3,1 2,7 1,8 Diğer gelirler 0,2 1,4 0,6 0,3 0,1 0,0 7

Eşdeğer hanehalkı kullanılabilir gelire göre sıralı yüzde 20'lik gruplar ijbariyle yıllık eşdeğer hanehalkı kullanılabilir gelirin dağılımı, 2013 142 TOPLAM İlk %20 İkinci %20 Üçüncü %20 Dördüncü %20 Son %20 Yüzde 100,0 6,1 10,7 15,2 21,4 46,6 Ortalama 13 250 4 016 7 076 10 080 14 193 30 889 Medyan ( ) 10 024 4 188 7 080 10 024 14 000 24 726 143 Türkiye de 2013 yılında hanehalkı başına düşen ortalama yıllık kullanılabilir gelir 26.577 iken, ortalama yıllık eşdeğer hanehalkı kullanılabilir gelir ise 13.250 dir. İstanbul Bölgesi 18.848 gelir ile ortalama yıllık eşdeğer hanehalkı kullanılabilir geliri en yüksek olan bölge durumundadır. Bunu, 16.294 ortalama gelir ile BaD Anadolu Bölgesi izlemektedir. En düşük ortalama gelire sahip bölge ise 6.920 ile Güneydoğu Anadolu Bölgesi dir. Hanehalkı fertlerinin esas işteki durumlarına göre yıllık ortalama esas iş gelirleri, 2013 144 Ortalama gelir ( ) 145 Türkiye de Yoksulluk Türkiye Kır Kent Toplam Erkek Kadın Erkek Kadın Erkek Kadın Toplam 17.255 18.125 14.350 13.501 8.967 20.083 15.814 Ücretli, maaşlı 18.110 18.709 16.444 14.634 12.589 19.578 17.063 Yevmiyeli 6.322 7.187 3.272 5.981 2.780 8.045 3.649 İşveren 39.632 39.679 39.033 29.151 9.034 42.341 40.845 Kendi hesabına 13.356 14.582 7.333 13.021 6.747 16.999 7.871 8

Yoksulluk Yoksulluk Tanımları 146 Küreselleşme sürecinin beraberinde gejrdiği gelir eşitsizliğini ardrma etkisi sonucunda Dünya Bankası yapdğı çalışmalarla yoksulluk kavramını dünya gündemine yerleşjrmişjr. Ülkemizde gelir dağılımı göstergelerinin yanında, izlenecek ekonomi polijkalarında yoksulluk göstergeleri de önem kazanmaktadır. Dünya Bankası, BM,IMF, UNCTAD... 147 Mutlak yoksulluk; bir insanın günlük asgari kalori gereksinimine göre hesaplanır. Bu miktar yukarıda belirjldiği gibi ülkelerin sosyo- ekonomik yapıları ve coğrafi koşullarına göre değişebilmektedir. (sadece gıdayı dikkate alır) Göreli yoksulluk ise, iki yoldan hesaplanır. Birincisinde gelir dağılımı yüzdeleri baz alınır, ikincisinde ise kişi başına ortalama gelirin belirli bir oranı yoksulluk sınırı olarak alınır. (salt kişi başına ortalama geliri esas alması, dolayısıyla kişilerin yaşam standardı hakkında yeterli bilgi vermez) Yoksulluğun tanımı; Yoksulluk sınırı yöntemlerine göre fert yoksulluk oranları 148 149 Gelir Harcama Yöntemler 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 TÜİK yapdğı çalışmalarda göreli yoksulluğu eşdeğer hanehalkı kullanılabilir medyan gelirlere göre; Medyan gelirin % 40 ı, Medyan gelirin % 50 si, Medyan gelirin % 60 ı, Medyan gelirin % 70 i, olarak hesaplamakta, bu sınırların aldnda eşdeğer hanehalkı kullanılabilir gelire sahip olanlar yoksul olarak tanımlamaktadır. Uluslararası karşılaşdrmalarda kullanılabilmek üzere, sadnalma gücü paritesine göre günlük kişi başına 1 $, 2.15 $ ve 4.30 $ değerleri yoksulluk sınırı olarak tanımlanmışdr. Gıda yoksulluğu (açlık) 0,87 0,74 0,48 0,54 0,48 Yoksulluk (gıda + gıda dışı) 20,5 17,81 17,79 17,11 18,08 Kişi başı günlük 1 $'ın aly 0,01 - - - - - - Kişi başı günlük 2,15 $'ın aly Kişi başı günlük 4,3 $'ın aly Harcama esaslı göreli yoksulluk - - 1,55 1,41 0,52 0,47 0,22 0,21 0,14 0,06 0,06 16,36 13,33 8,41 6,83 4,35 3,66 2,79 2,27 2,06 16,16 14,5 14,7 15,06 15,12 9

150 Yoksulluk sınırı yöntemlerine göre fert yoksulluk oranı (%) Gelire dayalı göreli yoksulluk sınırlarına göre yoksul sayıları, yoksulluk oranı 151 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Yoksulluk sınırı ( ) 40% 2.517 2.798 2.951 3.233 3.582 3.971 50% 3.146 3.498 3.689 4.041 4.477 4.963 60% 3.775 4.197 4.426 4.849 5.373 5.956 70% 4.404 4.897 5.164 5.657 6.268 6.950 Yoksul sayısı (Bin kişi) 40% 6.614 7.276 7.145 7.189 7.292 6.714 50% 11.123 11.891 11.817 11.589 11.915 11.076 60% 16.381 16.806 16.746 16.390 16.602 16.578 70% 21.171 21.740 21.700 21.519 22.307 21.923 Yoksulluk oranı (%) 40% 9,6 10,3 10,0 9,9 9,9 9,0 50% 16,1 16,9 16,6 16,0 16,2 14,9 60% 23,7 23,8 23,5 22,6 22,6 22,3 70% 30,6 30,8 30,4 29,7 30,3 29,4 Gelire dayalı göreli yoksulluk sınırlarına göre bölgesel yoksul sayıları ve oranı (2013) Hane büyüklüğü arjkça yoksulluk artmaktadır.* 152 153 İBBS, 1. Düzey Yoksulluk sınırı ( ) Yoksul sayısı (Bin kişi) Yoksulların oranı Yoksulluk oranı (%) (%) Türkiye 4.963 11 076-100 TR1 İstanbul 6.563 1 134 8,6 3,8 TR2 BaY Marmara 5.452 346 10,6 2,4 TR3 Ege 5.833 1 067 11,1 5,3 TR4 Doğu Marmara 5.870 658 9,1 3,9 TR5 BaY Anadolu 5.926 781 11,1 4,5 TR6 Akdeniz 4.288 1 073 11,2 15,1 TR7 Orta Anadolu 4.508 402 10,6 5,4 TR8 BaY Karadeniz 4.737 484 11,1 4,7 TR9 Doğu Karadeniz 5.207 228 9,0 1,9 TRA Kuzeydoğu Anadolu 3.067 242 11,8 7,2 TRB Ortadoğu Anadolu 2.983 470 12,5 13,2 TRC Güneydoğu Anadolu 2.599 960 11,9 32,5 Hanehalkı büyüklüğü 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 TÜRKİYE 23,02 20,67 15,42 13,98 13,64 13,52 14,54 1-2 13,41 14,49 8,44 10,95 9,36 9,85 11,52 3-4 17,08 13,71 9,22 8,27 8,06 8,23 9,41 5-6 31,67 27,4 22,41 17,54 20,79 21,14 21,79 7+ 48,41 51,06 44,08 41,83 39,79 37,68 38,5 10

154 Yoksul fert oranı (%) Hanehalkı Yoksul fert oranı (%) büyüklüğü 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 TÜRKİYE 26.96 28.12 25.60 20.50 17.81 17.79 17.11 18,08 1-2 16.48 13.50 13.96 8.25 10.66 8.84 9.57 10,64 3-4 16.68 17.48 13.84 9.36 8.49 8.30 8.48 9,65 5-6 29.47 32.04 27.74 22.77 17.76 21.20 21.54 22,20 7+ 47.38 49.22 51.97 45.99 42.98 41.32 38.20 40,05 KENT 21.95 22.30 16.57 12.83 9.31 10.36 9.38 8,86 1-2 7.16 8.93 6.06 3.17 3.26 2.92 2.92 3,21 3-4 13.24 15.37 8.75 5.12 3.99 3.90 4.27 4,52 5-6 26.47 29.00 21.01 14.62 10.80 14.36 12.20 12,72 7+ 43.36 39.05 38.71 40.20 28.38 31.47 26.95 25,21 KIR 34.48 37.13 39.97 32.95 31.98 34.80 34.62 38,69 1-2 27.64 20.73 26.46 16.98 22.07 22.23 23.51 26,41 3-4 23.61 22.70 26.10 19.80 18.87 22.87 21.65 29,02 5-6 34.03 36.51 37.24 34.52 29.60 36.72 39.51 39,89 7+ 51.18 56.59 63.49 51.00 55.22 51.71 54.03 54,06 155 Hane türüne göre yoksulluk; Hanehalkı türü Yoksul hanehalkı oranı (%) 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 TÜRKİYE 22.45 23.02 20.67 15.42 13.98 13.64 13.52 14.54 Çekirdek aile (çocuklu) 21.76 23.92 20.15 15.03 13.60 12.58 12.32 12.98 Çekirdek aile (çocuksuz) 15.05 13.25 12.99 8.35 10.14 7.92 8.69 9.81 Ataerkil veya geniş aile 30.08 28.87 28.16 23.15 17.11 20.28 18.81 21.43 Tek yetişkinli aile, diğer 22.42 19.16 20.10 11.75 15.74 14.19 16.57 16.62 KENT 17.38 18.49 12.90 8.91 6.85 7.28 6.80 6.62 Çekirdek aile (çocuklu) 18.12 20.34 13.68 9.50 7.13 7.07 6.86 6.85 Çekirdek aile (çocuksuz) 6.70 8.64 4.44 2.72 2.99 2.83 2.20 2.88 Ataerkil veya geniş aile 25.34 22.04 16.79 12.92 9.62 11.98 9.66 9.09 Tek yetişkinli aile, diğer 13.99 13.42 12.33 6.75 4.43 5.84 7.12 6.55 KIR 30.52 31.01 34.43 27.21 26.89 29.94 29.83 34.28 Çekirdek aile (çocuklu) 29.16 31.54 33.88 27.65 28.07 30.26 29.05 34.13 Çekirdek aile (çocuksuz) 23.81 19.59 24.72 16.53 20.09 18.27 20.51 23.31 Ataerkil veya geniş aile 34.04 36.19 39.92 33.35 25.81 33.59 33.56 37.42 Tek yetişkinli aile, diğer 40.98 32.90 40.35 23.84 36.46 36.85 40.49 42.71 156 EğiJm durumlarına göre yoksulluk; Eğiim durumu Fert yoksulluk oranı 2002 2009 Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın TÜRKİYE 26.9 26.7 27.2 18.08 17.10 19.03 6 yaşından küçük fertler 33.2 32.9 33.4 24.04 22.87 25.27 Okur- yazar değil 41.1 46.5 39.6 29.84 30.34 29.52 İlkokul 26.1 28.1 24.3 15.34 16.86 13.83 İlköğreim 26.6 28.4 24.1 17.77 17.19 18.39 Ortaokul ve orta dengi meslek 18.8 19.5 17.4 9.76 10.89 7.82 Lise ve lise dengi meslek 9.8 10.9 8.2 5.34 5.71 4.76 Yüksekokul, fakülte ve üstü 1.6 1.2 2.1 0.71 0.92 0.40 157 Hanehalkı fertlerinin çalışdğı sektöre göre yoksulluk oranları İşteki durum ve sektör 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 İsJhdamdaki fertler (İşteki durum) 25.08 26.12 23.33 18.96 15.81 14.21 14.82 15.37 Ücretli maaşlı 13.64 15.28 10.35 6.57 6.00 5.82 5.93 6.05 Yevmiyeli 45.01 43.09 37.52 32.12 28.63 26.71 28.56 26.86 İşveren 8.99 8.84 6.94 4.80 3.75 3.15 1.87 2.33 Kendi hesabına 29.91 32.38 30.48 26.22 22.06 22.89 24.10 22.49 Ücretsiz aile işçisi 35.33 38.51 38.73 34.52 31.98 28.58 32.03 29.58 Sektör Tarım 36.42 39.89 40.88 37.24 33.86 32.05 37.97 33.01 Sanayi 20.99 21.34 15.64 9.85 10.12 9.70 9.71 9.63 Hizmet 25.82 16.76 12.36 8.68 7.23 7.35 6.82 7.16 11

10. BYKP nda sosyal koruma alanındaki hedefler Genel değerlendirme; 158 2006 2011 2013 2018 Gini Katsayısı 0,40 0,38 0,37 0,36 Kişi Başı Günlük 4,30 Doların AlDndaki Nüfus Oranı (%) 13,3 2,8 2,3 <1,0 Göreli Yoksulluk (%) 25,0 22,6 22,0 19,0 159 İşsizlik ve yoksulluk birbirlerinden ayrılmıyorlar, Sektörlere göre bakıldığında en yüksek yoksulluk oranı %33 ile tarımda, Türkiye genelinde 15 yaş aldndaki nüfusun %26 sı yoksulluk sınırının aldnda, Kır yoksulları giderek çoğalmakta, Hanehalkı büyüklüğü arjkça, yoksulluk da atmakta, EğiJm seviyesi düştükçe yoksulluk daha da artmakta, Ekonomideki büyüme ve TL'nin değer kazanması Türkiye'deki yoksulluk sınırında bulunanların sayısını azalj. 12