KELAM DERSĠ ÖĞRETĠM PROGRAMI ÖRNEK ETKĠNLĠK UYGULAMALARI

Benzer belgeler
EĞİTİM ÖĞRETİM YILI 8. SINIF DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ DERSİ KONU VE KAZANIMLARININ ÇALIŞMA TAKVİMİNE GÖRE DAĞILIM ÇİZELGESİ

KELAM DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI

EĞİTİM ÖĞRETİM YILI 8. SINIF DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ DERSİ KONU VE KAZANIMLARININ ÇALIŞMA TAKVİMİNE GÖRE DAĞILIM ÇİZELGESİ

EĞİTİM ÖĞRETİM YILI 8. SINIF DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ DERSİ KONU VE KAZANIMLARININ ÇALIŞMA TAKVİMİNE GÖRE DAĞILIM ÇİZELGESİ

ÖLÇME, DEĞERLENDİRME VE SINAV HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

kaza, hükmetmek, Terim anlamı ise kaza, yaratılması demektir.

EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI 11. SINIF DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ DERSİ DESTEKLEME VE YETİŞTİRME KURSU KAZANIMLARI VE TESTLERİ

EĞĠTĠM ÖĞRETĠM YILI 8. SINIF DĠN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BĠLGĠSĠ DERSĠ KONU VE KAZANIMLARININ ÇALIġMA TAKVĠMĠNE GÖRE DAĞILIM ÇĠZELGESĠ

EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI 10. SINIF DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ DERSİ DESTEKLEME VE YETİŞTİRME KURSU KAZANIMLARI VE TESTLERİ

11. SINIF DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ DERSİ KURS KAZANIMLARI VE TESTLERİ

İnsanı Diğer Canlılardan Ayıran Özellikler

EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI 7. SINIF DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ DERSİ DERSİ DESTEKLEME VE YETİŞTİRME KURSU KAZANIMLARI VE TESTLERİ

Ders Adı Kodu Yarıyılı T+U Saati Ulusal Kredisi AKTS KELAM VE İSLAM MEZHEPLERİ ILH

EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI 9. SINIF DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ DERSİ DESTEKLEME VE YETİŞTİRME KURSU KAZANIMLARI VE TESTLERİ

GENEL YAYIN YÖNETMENÝ VE SORUMLU YAZI ÝÞLERÝ MÜDÜRÜ TALÝP ARSLAN

EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI 12. SINIF DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ DERSİ DESTEKLEME VE YETİŞTİRME KURSU KAZANIMLARI VE TESTLERİ

Öğrenim Kazanımları Bu programı başarı ile tamamlayan öğrenci;

CEVAPLARIM GENEL AÇIKLAMA. 1. Bu kitapçıkta, 8. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi Ünite Değerlendirme Sınavı bulunmaktadır.

8. SINIF Din Kültürü

5. SINIF DİN KÜLTÜRÜ ve AHLAK BİLGİSİ

EĞİTİM ÖĞRETİM 8. SINIF TÜRKÇE DERSİ KONULARININ ÇALIŞMA TAKVİMİNE GÖRE DAĞILIM ÇİZELGESİ

9. SINIF DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ DERSİ KURS KAZANIMLARI VE TESTLERİ

İSMAİL TAŞ, MEHMET HARMANCI, TAHİR ULUÇ,

Ders Adı Kodu Yarıyılı T+U Saati Ulusal Kredisi AKTS

Ck MTP61 AYRINTILAR. 5. Sınıf Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi. Konu Tarama No. 01 Allah İnancı - I. Allah inancı. 03 Allah İnancı - III

Ü N İ T E L E N D İ R İ L M İ Ş Y I L L I K D E R S P L A N I

Ders Adı Kodu Yarıyılı T+U Saati Ulusal Kredisi AKTS ÇAĞDAŞ DİNİ AKIMLAR İLH

Yine onlar, sana indirilene ve senden önce indirilene iman ederler; ahiret gününe de kesin olarak inanırlar. Bakara suresi, 4. ayet.

HADİS DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI

7- Peygamberimizin aile hayatı ve çocuklarla olan ilişkilerini araştırınız

ÖNCESİNDE BİZ SORDUK Editör Yayınevi LGS Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Yeni Tarz Sorular Nasıl Çözülür? s. 55

Öğrenim Kazanımları Bu programı başarı ile tamamlayan öğrenci;

Ders Adı Kodu Yarıyılı T+U Saati Ulusal Kredisi AKTS

T.C. 8. SINIF I. DÖNEM. ORTAK SINAVI 26 KASIM 2014 Saat: 11.20

T.C. 8. SINIF I. DÖNEM. ORTAK SINAVI 26 KASIM 2014 Saat: 11.20

Ders Adı Kodu Yarıyılı T+U Saati Ulusal Kredisi AKTS KURAN OKUM VE TECVİD VIII İLH

Eğitim Programları ANA HATLARIYLA İSLAM DİNİ

CEVAP ANAHTARI. Meleklerin Özellikleri ve Görevleri - Meleklere İman, Davranışların Güzelleşmesine Katkıda Bulunur

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı ORTAOKUL TEMEL DİNÎ BİLGİLER DERSİ (İSLAM; I-II) ÖĞRETİM PROGRAMI

Kültürümüzden Dua Örnekleri. Güzel İş ve Davranış: Salih Amel. İbadetler Davranışlarımızı Güzelleştirir. Rabbena Duaları ve Anlamları BÖLÜM: 3 URL:

T.C. 8. SINIF I. DÖNEM. ORTAK SINAVI 26 KASIM 2014 Saat: 11.20

Cümle bağlamından gerçek ve mecaz anlamlı sözcükleri ayırt eder.

IÇERIK ÖNSÖZ. Giriş. Birinci Bölüm ALLAH A İMAN

1-Anlatım 2-Soru ve Cevap 3-Sunum 4-Tartışma

Sınıf. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 1. TEOG DENEME SINAVI. 8. Sınıf TEOG. Sınavına. Bizim İçin Hepiniz Özelsiniz...

Ders Adı Kodu Yarıyılı T+U Saati Ulusal Kredisi AKTS KURAN IKUMA VE TECVİD II İLH

5. SINIF DENEME SINAVLARI DAĞILIMI / TÜRKÇE

SELÇUK ÜNİVERSİTESİ İSLÂMÎ İLİMLER FAKÜLTESİ LİSANS PROGRAMI 1. Yıl / I. Dönem Ders. Kur'an Okuma ve Tecvid I

Terim olarak kader, "Allah'ın her şeyi belirli bir ölçü, düzen ve uyum içerisinde yaratmasına ve yaratılmış olan her şeyi programlamasına " denir.

EĞİTİM ÖĞRETİM YILI 8. SINIF DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ DERSİ KONU VE KAZANIMLARININ ÇALIŞMA TAKVİMİNE GÖRE DAĞILIM ÇİZELGESİ

1. Paylaşma ve yardımlaşmanın birey ve toplum için önemini yorumlar. 2. İslam ın paylaşma ve yardımlaşmaya verdiği önemi yorumlar.

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı ORTAÖĞRETİM TEMEL DİNÎ BİLGİLER DERSİ (İSLAM, I-II) ÖĞRETİM PROGRAMI

MÂTÜRÎDÎ KELÂMINDA TEVİL

Öğrenim Kazanımları Bu programı başarı ile tamamlayan öğrenci;

5 Kimin ümmetisin? Hazreti Muhammed Mustafa nın (sallallahu aleyhi ve sellem) ümmetiyim. 6 Müslüman mısın? Elhamdülillah, Müslümanım.

Ders Adı Kodu Yarıyılı T+U Saati Ulusal Kredisi AKTS DİNLER TARİHİ I İLH Yüz Yüze / Zorunlu / Seçmeli

T.C. BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ İSLAMİ İLİMLER FAKÜLTESİ İSLAMİ İLİMLER BÖLÜMÜ EĞİTİM-ÖĞRETİM PROGRAMI

8. S. I. ÜNİTE TEST (40 SORU):

Ders Adı Kodu Yarıyılı T+U Saati Ulusal Kredisi AKTS KURAN OKUMA VE TECVİD IV ILH

Ders Adı : DİN PSİKOLOJİSİ Ders No : Teorik : 3 Pratik : 0 Kredi : 3 ECTS : 4. Ders Bilgileri. Ön Koşul Dersleri

Ders Adı Kodu Yarıyılı T+U Saati Ulusal Kredisi AKTS FIKIH I İLH

Öğrenim Kazanımları Bu programı başarı ile tamamlayan öğrenci;

BAYRAM DALKILIÇ, HÜSAMETTİN ERDEM,

HADİS DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI HADİS DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI

DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ

T.C. 8. SINIF I. DÖNEM. ORTAK SINAVI 26 KASIM 2014 Saat: 11.20

DİNLER TARİHİ DERSİ ÖĞRETİM ROGRAMI

AKADEMİK YILI

8. SINIF II. DÖNEM ORTAK SINAVI

LGS de hangi dersler önemli?

TİN SURESİ. Rahman ve Rahim Olan Allah ın Adıyla TİN SURESİ TİN SURESİ TİN SURESİ TİN SURESİ TİN SURESİ TİN SURESİ. 3 Bu güvenli belde şahittir;

7. SINIF TÜRKÇE PROGRAMI. Önerilen Anlatım Süresi (Ders Saati) Keşfetme Alanı (Föy No)

PEK OKULLARI 4A KASIM. İzimden gelin gençler! Bocalamadan, yorulmadan, sıkılmadan Tek çıkış yolunuz budur!

KUR-AN VE YORUMU İSLAM DÜŞÜNCESİNDE YORUMLAR

Sayın Velimiz, Ocak ayında sizlere ulaştırdığımız Veli Bilgilendirme Bülteni nde belirtildiği gibi,

Ders Adı Kodu Yarıyılı T+U Saati Ulusal Kredisi AKTS. Tefsir II ILH

İnönü Üniversitesi Fırat Üniversitesi Siirt Üniversitesi Ardahan Üniversitesi - Milli Eğitim Bakanlığı ‘Değerler Eğitimi’ Milli ve Manevi Değerlerimiz by İngilizce Öğretmeni Sefa Sezer

dinkulturuahlakbilgisi.com Konu Anlatımı MELEKLER Hazırlayan Memduh ÇELMELİ dinkulturuahlakbilgisi.com

Etkinlik No 15 Dersin Adı Görsel Sanatlar Sınıf

Ders Adı Kodu Yarıyılı T+U Saati Ulusal Kredisi AKTS

Ders Adı Kodu Yarıyılı T+U Saati Ulusal Kredisi AKTS

1. İnanç, 2. İbadet, 3. Ahlak, 4. Kıssalar

TEFSİR DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI

Öğrenim Kazanımları Bu programı başarı ile tamamlayan öğrenci;

KURAN I KERİMİN İÇ DÜZENİ

7. SINIF DENEME SINAVLARI DAĞILIMI / TÜRKÇE

SINIF CEVAP ANAHTARI

EĞİTİM ÖĞRETİM YILI I. DÖNEM 6. SINIFLAR FEN BİLİMLERİ DERSİ İL GENELİ I. ORTAK YAZILI SINAVI BELİRTKE TABLOSU

YAZILIYA HAZIRLIK SINAVI TÜRKÇE 5. SINIF

DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ TESTİ

DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ

DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ

FELSEFİ PROBLEMLERE GENEL BAKIŞ

Öğrenim Kazanımları Bu programı başarı ile tamamlayan öğrenci;

7. SINIF DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ DERSİ KURS KAZANIMLARI VE TESTLERİ

KİPAŞ GİRİŞ SINAVI (KGS)

Ders Adı Kodu Yarıyılı T+U Saati Ulusal Kredisi AKTS HUKUK DOKTORİNLERİ VE İSLAM HUKUKU

7.SINIF SEÇMELİ KUR AN-I KERİM DERSİ ETKİNLİK (ÇALIŞMA) KÂĞITLARI (1.ÜNİTE)

LGS Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Deneme Sınavı

[!] Bu ünitede verilecek temel beceriler Gözlem, iletişim, yaratıcılık, problem çözme, girişimcilik, Türkçeyi doğru, güzel ve etkili kullanma

Transkript:

KELAM DERSĠ ÖĞRETĠM PROGRAMI ÖRNEK ETKĠNLĠK UYGULAMALARI 290

ARAŞTIRIYORUZ DERS : Kelam SINIF : 12 YAKLAŞIK SÜRE : 40 ÜNİTE KAZANIMLAR TEMEL BECERİLER : Kelam Bilimi ve Temel Sorunları : Kelam biliminin kullandığı yöntemleri ve çağdaş problemlerin çözümünde bu yöntemlerden yararlanma biçimlerini bilir. Kelam biliminin doğuşunu ve gelişmesini açıklar. : Türkçeyi doğru, güzel ve etkili kullanma, problem çözme, araştırma, değişim ve sürekliliği algılama ve Kur an-ı Kerim mealini kullanma KAYNAK/MATERYAL : Kelam dersi kaynak kitapları SÜREÇ 1. Öğrenciler iki gruba ayrılır. 2. Grupların birinden kelam biliminin yöntemleri ve çağdaş problemlerin çözümünde bu yöntemlerden yararlanma biçimlerini, diğer gruptan ise bu bilim dalının doğuşu ve gelişmesi hakkında araştırma yapması istenir. Öğrencilerin yeterli araştırma yapabilmeleri için konular bir veya iki hafta önce verilir. 3. Grupların çalışmalarını sunu hâline getirerek sınıfta paylaşmaları sağlanır. DEĞERLENDİRME Grupların birbirlerini değerlendirmeleri istenir (akran değerlendirme). 291

ÖNCE YOKKEN SONRADAN NEDEN? DERS : Kelam SINIF : 12 YAKLAŞIK SÜRE : 40 ÜNİTE : İslam Düşüncesinde Yorumlar KAZANIMLAR : İslam düşüncesindeki yorum farklılıklarının nedenlerini sorgular. İslam düşüncesinde ortaya çıkan itikadi yorumların İslam la özdeşleştirilemeyeceğini kavrar. TEMEL BECERİLER : Türkçeyi doğru, güzel ve etkili kullanmak, eleştirel düşünme, mekân zaman ve kronolojiyi algılama, iletişim ve empati, problem çözme KAYNAK/MATERYAL : Asetat, tepegöz, kâğıt, kalem SÜREÇ 1. Dindeki anlayış farlılıklarının nedenlerinin neler olabileceği öğrencilere sorulur. Alınan cevaplar listelenir ve (Ek-1) kavram haritası tahtaya yansıtılarak öğrencilerin cevaplarıyla karşılaştırılır. Daha sonra sürece şu sorularla devam edilir: a. Mezhep nedir? b. Hz. Muhammed döneminde farklı yorumlar ve düşünce ekolleri niçin oluşmamıştır? c. Bu düşünce ekolleri sonradan nasıl ortaya çıkmıştır? d. İtikadi düşünce ne demektir? e. Farklı düşüncelerin ekolleşmesi sonucu ortaya çıkan itikadi mezhepler hangileridir? 2. Ek-2 de verilen şema tahtaya yansıtılır (e) maddesindeki soruya verilen cevaplarla karşılaştırılır. 3. Ortaya çıkan bu farklı yorumların, İslam ın düşünce özgürlüğüne verdiği önemin bir sonucu olduğu vurgulanır (Ek-3). 4. Farklı itikadi ekollerin ve mezheplerin İslam la özdeşleştirilemeyeceğinin nedenleri üzerinde konuşulur. DEĞERLENDİRME Öğrencilerin farklı itikadi oluşumların ortaya çıkış nedenlerini anlayıp anlamadıkları değerlendirilir. 292

EK-1 İLGİLİ OLUŞUMLAR SEBEPLERİ Mezhepler Tarikatlar Cemaatler İnsanın yapısı Ortam ve kültür Siyaset Ekonomi Ġslam DüĢüncesindeki AnlayıĢ Farklılıkları Dinî canlılık Farklı seçenekler Düşünce zenginliği SONUÇLARI İslam düşüncesindeki anlayış farklılıklarının sebepleri, sonuçları ve ilgili kurumlar 293

EK-2 BELLĠ BAġLI ĠTĠKADĠ MEZHEPLER HAVARİÇ ŞİA MÜRCİE MUTEZİLE EHL-İ SÜNNET MATURİDİYE EŞ ARİYE 294

EK-3 ZORLAMA NASĠHAT -yı kabul etmez. -ı da içerir. ĠSLAM DÜġÜNCESĠ -ı öğütler. -ü öne çıkarır. GÜZEL AHLAK ÖZGÜRLÜK Ġslam düģüncesinin özgürlüklere verdiği önemi gösteren kavram haritası 295

MÜMİNLER O KİMSELERDİR Kİ. DERS : Kelam SINIF : 12 YAKLAŞIK SÜRE : 40 ÜNİTE KAZANIMLAR : İman,Bilgi ve Amel : Kur an çerçevesinde insanın inanç durumları üzerinde tartışır. TEMEL BECERİLER : Türkçeyi doğru, güzel ve etkili kullanma, Kur an-ı Kerim mealini kullanma KAYNAK/MATERYAL : Kur an-ı Kerim meâli, hadisler SÜREÇ 1.Öğrencilerden Kur an da ve hadislerde geçen inanç biçimleri ve bunların özellikleri ile ilgili ayet ve hadisler bulmaları istenir. Bunlar içinde özellikle müminlerin sıfatlarını bildiren ayetlerden oluşan bir şema (Ek-1) oluşturulur. 2.Bu şema oluşturulurken şu ayetlerden yararlanılabilir: 2/Bakara, 3, 25, 177; 3/Âl-i İmrân, 133; 8/Enfâl, 2; 17/İsrâ, 23; 70/Meâric, 23, 34; 23/Mü minûn, 2, 3, 5, 8, 9; 9/Tevbe, 71; 25/Furkan 63, 72, 74; 24/Nûr, 37, 51; 42/Şûrâ, 37, 38, 39; 49/Hucurât, 9, 11. 3.Bu vb. ayetler verilerek burada müminlerin hangi özelliğinden bahsedildiği de sorulabilir. DEĞERLENDİRME Öğrencilerin şema oluşturmak için ayetlerden müminlerin özelliklerini bulmaları değerlendirilir. 296

Ek-1 İyiliği emredip kötülükten alıkorlar. (9/Tevbe, 71) Müminler o kimselerdir ki 297

HER ŞEY ONUN DELİLİDİR DERS : Kelam SINIF : 12 YAKLAŞIK SÜRE : 40 ÜNİTE KAZANIMLAR : Allah ın Varlığı ve Birliği (Tevhit) : Allah ın varlığı ve birliğini akli olarak delillendirir. TEMEL BECERİLER : Türkçeyi doğru, güzel ve etkili kullanma, değişim ve sürekliliği algılama, Kur an-ı Kerim mealini kullanma KAYNAK/MATERYAL : Kelam kitapları, CD, tepegöz, projeksiyon SÜREÇ 1.Sınıfa evrendeki varlıkların oluşumunu anlatan CD veya CD ler getirilir (Film izleme yönergesi önceden okunur ve kontrol edilir). 2.Film izlenirken gerektiğinde kesilerek şu sorularla süreç devam ettirilir: Varlıktaki uyum ve düzen bize neyi göstermektedir. Bu oluşumda tesadüfe yer var mıdır? Varlıktaki bu uyumlu süreç bize Allah ın birliğini nasıl gösterir? 3.Sürece film izletilerek devam edilir. Öğrencilerin evrenden kendilerine ait başka gözlemleri varsa sınıfla paylaşmaları istenir. DEĞERLENDİRME Allah ın varlığı ve birliğinin anlaşılıp anlaşılmadığı değerlendirilir. 298

İNKÂRI MÜMKÜN MÜ? DERS : Kelam SINIF : 12 YAKLAŞIK SÜRE : 40 ÜNİTE KAZANIMLAR : Melekler : Meleklerin varlığına dair delillerden örnekler verir. TEMEL BECERİLER : Türkçeyi doğru, güzel ve etkili kullanma, problem çözme, eleştirel düşünme, iletişim ve empati, sosyal katılım, Kur an-ı Kerim mealini kullanma KAYNAK/MATERYAL : Kur an-ı Kerim SÜREÇ 1. Sınıf iki gruba ayrılır. 2. Grupların birinden meleklerin varlığına dair deliller araştırmaları istenir. 3. İkinci gruptan ise Kur an da meleklerin varlığına işaret eden ayetleri araştırmaları istenir. 4. Gruplardan yaptıkları çalışmaları sunu hâline getirmeleri ve sınıfta sunmaları sağlanır. 5. Akli ve naklî deliller ışığında meleklerin varlığı üzerinde konuşulur. Grupların çalışmaları değerlendirilir. DEĞERLENDİRME 299

EN GÜZEL ÖRNEK DERS : Kelam SINIF : 12 YAKLAŞIK SÜRE : 40 ÜNİTE : Nübüvvet ve İlahî kitaplar KAZANIMLAR : Hz. Muhammed in İslam ı anlama ve yaşamada örnekliğini kavrar. TEMEL BECERİLER : Türkçeyi doğru, güzel ve etkili kullanma, değişim ve sürekliliği algılama, sosyal katılım, Kur an-ı Kerim mealini kullanma KAYNAK/MATERYAL : Kur an-ı Kerim meali, hadis kitapları, Tahta, çalışma kâğıdı, projeksiyon SÜREÇ 1- Sınıfa Güzel davranış kavramından ne anlaşıldığı sorusu yöneltilir ve alınan cevaplar tahtaya listelenir. 2- Hz. Muhammed in örnek ahlakı ile ilgili ayetler tahtaya yansıtılarak öğrenciler konuşturulur. 3- Sınıfa Hz. Muhammed in güzel davranışları nelerdir? sorusu yöneltilir ve alınan cevaplar tahtaya listelenir. 4- Hz. Peygamberin örnek ahlakını içeren davranışlar bizim için ne anlam ifade etmektedir? sorusu yöneltilerek öğrenciler konuşturulur. 5- Hz. Muhammed in davranışlarından hareketle örnek ahlakı ile ilgili çıkarımda bulunulur (EK-1). 6- Hz. Muhammed in örnek ahlakından hareketle öğrencilerin kendi davranışlarını sorgulamaları sağlanır. Ek-1 deki çalışma kâğıdı doldurtulur. DEĞERLENDİRME Ek-1 Çalışma kâğıdı kontrol edilir. 300

ÇALIġMA KÂĞIDI EK 1 Adı Soyadı: Hz. Muhammed (s.a.v.) in Örnek Ahlakı BEN? Her Zaman Bazen Hiç Hz. Muhammed güvenilir bir insandı. Hz. Muhammed merhametliydi. Hz. Muhammed insanlara değer verirdi. Hz. Muhammed cesaretliydi. Hz. Muhammed hakkı gözetirdi. Hz. Muhammed sabırlıydı. Hz. Muhammed verdiği sözde dururdu. Hz. Muhammed hoşgörülüydü. Hz. Muhammed zamanı iyi kullanırdı. Hz. Muhammed danışarak iş yapardı. Hz. Muhammed ailesi ile iyi geçinirdi. Hz. Muhammed küçükleri severdi. Hz. Muhammed uzlaşmacı idi. Hz. Muhammed kimseyi küçümsemezdi. Hz. Muhammed yardım severdi. Hz. Muhammed kimsesizlerin sahibi idi. Hz. Muhammed cömertti. Hz. Muhammed ibadetlerine düşkündü. 301

KAVRAM HARİTASI OLUŞTURUYORUZ DERS : Kelam SINIF : 12 YAKLAŞIK SÜRE : 40 ÜNİTE KAZANIMLAR : Ahiret İnancı (Mead) : Ahiretle ilgili kavramları açıklar. TEMEL BECERİLER : Türkçeyi doğru, güzel ve etkili kullanma, eleştirel düşünme, zaman ve kronolojiyi algılama, Kur an-ı Kerim mealini kullanma KAYNAK/MATERYAL : Kur an-ı Kerim meali SÜREÇ 1. Ahiretle ilgili kavramlar araştırılması için öğrencilere dağıtılır. 2. Öğrencilerden bu kavramların ifade ettikleri anlamları ve fonksiyonlarını kaynaklardan araştırmaları istenir. Kaynaklar konusunda öğrencilere yardımcı olunur. 3. Yapılan araştırmaların sınıfta sunulması sağlanır. 4. Bu kavramların birbiriyle ilişkileri üzerinde konuşulur ve bir kavram haritası oluşturulur. DEĞERLENDİRME Ahiretle ilgili kavramların anlaşılıp anlaşılmadığı ölçülür. 302

İNSAN FARKLI YARATILMIŞTIR DERS : Kelam SINIF : 12 YAKLAŞIK SÜRE : 40 ÜNİTE : İnsan ve Kaderi KAZANIMLAR : İnsanın kader açısından akıl sahibi, özgür ve sorumlu olmak gibi özelliklerini irdeler. TEMEL BECERİLER : Türkçeyi doğru, güzel ve etkili kullanma, eleştirel düşünme, problem çözme, Kur an-ı Kerim mealini kullanma. KAYNAK/MATERYAL: Kur an-ı Kerim meali, projeksiyon SÜREÇ Kaderle ilgili kavram haritası tahtaya yansıtılır (Ek-1). 1. Kaza ve kader kavramlarının sözlük ve terim anlamları açıklanır. Kaza sözcüğü bir işi tam sağlamlık ve tam bir güvenle gerçekleştirmek; ayırıcı kesin söz, hüküm demektir. Kur'an-ı Kerim de de geçen bu kelime emir, hüküm, karar, yargılama, ilan, beyan ve yaratma gibi anlamlarda kullanılmıştır. Bu kelimenin de eksenini "herhangi bir şeyi tamamlamak" oluşturur. Böylece onları yedi gök hâlinde yaptı (41/Fussilet, 12) ve Rabb in yalnız kendine tapmanı emretti (hükmünü verdi) (17/İsrâ, 23) ayetlerinde bu anlamların bazıları gözlemlenebilir. Kader sözcüğü sözlükte bir şeyin sınırı, ölçüsü, miktarı, kıymeti anlamına gelmektedir. Kur'an-ı Kerim de ise ölçme, güç yetirme, kudret, ölçerek ve takdir ederek tayin, rızkı daraltma, ölçüp-biçip hüküm verme, Allah'ın irade ettiği külli hüküm anlamlarında kullanılmıştır. Kur'an'ın birçok ayetinde geçen kader kelimesi ve türevlerinin eksenini "her şeyi bir ölçü ve nizama göre tanzim" etmek teşkil etmektedir. "Biz her şeyi bir ölçüye göre yaratmışızdır." (54/Kamer, 49) "Hazinesi bizim katımızda olmayan hiçbir şey yoktur. Biz onu ancak belli bir ölçüye göre indiririz." (15/Hicr, 21) ayetlerinde bu açıkça görülmektedir. (Ayrıca bk. 87/A lâ, 2-3; 65/Talâk, 3; 73/Müzemmil, 20; 56/Vâkıa, 60) Terim olarak kader; Allah'ın, ezelden ebede kadar olmuş ve olacak şeylerin zaman ve mekânını, özelliklerini bilip ezelde o şekilde takdir etmesidir. Kaza ise Allah'ın ezelde irade ve takdir ettiği şeylerin, yeri ve zamanı gelince, ezeldeki ilim, irade ve takdire uygun olarak Allah'ın yaratması ile varlık sahasına çıkmasıdır. Bu iki kavram, zaman zaman birbirinin yerine de kullanılmaktadır. Bu durumda kaza, Allah'ın ezelde bütün eşyanın gelecekte ne şekilde olacağını bilmesi, kader ise bu eşyanın, Allah'ın ezeldeki eşya ile ilgili ilmine uygun olarak icat edilmesidir. 2. Sonra (Ek-2) kavram haritası yansıtılarak öğrencilere okutulur ve "Biz her şeyi bir ölçüye göre yaratmışızdır." (54/Kamer, 49) ayetiyle pekiştirilir. 3. Evrenin bir nizam ve düzen içinde yaratıldığı ve belli yasaların işlediği (Ek-3) kavram haritası yansıtılarak her şeyin ilâhî bir ölçüye tabi olduğu vurgulanır. 303

4. Evrendeki her varlığın bir kaderi ve her şeyin bir ölçüsü olduğu gibi, insanın da kendine özgü bir kaderi ve uymak durumunda bir ölçüsü olduğu ifade edilerek (Ek-4) şema yansıtılır. İnsanın kaderinin iyilik ve kötülük işleyecek şekilde yaratılması ve kendine akıl ve irade güçlerinin verilmiş olduğu anlayışına ulaşılır. 5. İnsanlığın yanlış anlayış ve geleneklerin etkisinde kalarak hoşa gitmeyen değiştirme ve düzeltme imkânı olmayan durumlar karşısında Ne yapalım kader böyleymiş. diyerek sorumluluğu bilinmeyen bir güce yükleme eğilimi kader ve alın yazısı olarak yerleştiği yazgı, talih, kötü talih gibi kelimelerin kullanıldığı vurgulanır. 6. İslam ın insanların kaderi bir sığınak olarak görmelerini istemediği ve onun arkasına sığınılmasına karşı çıktığı, beceriksizliğin ve tembelliğin böyle bir anlayışa sürüklediği vurgusu yapılır ve (Ek-5) şema tahtaya yansıtılır. 7. Allah ın insana geniş bir hareket alanı tanıdığı, insanın bu geniş alan içinde istediği gibi hareket edebilme imkânı sağladığı (Ek-6) şema ile işlenir. 8. İnsana iyiliği ve kötülüğü yapabilme gücü ve imkânı veren Allah tır. Bu imkânı, insan özgür iradesi doğrultusunda kullanmaktadır. Sonucu da kendi lehine veya aleyhine olmaktadır. İnsanın kaderi, insanın fiillerinde özgür olması ve istediğini yapabilmesidir. Özgürlük, hem iyiliğin hem de kötülüğün kaynağıdır. Bu beraberinde fiillerinden sorumlu olmayı getirmektedir. İnsan sorumluluğu oranında özgürdür. Sınırları Allah tarafından çizilmiş alanda insan, kendi özgür iradesini kullanmaktadır. İnsan kendi tercihini yaparken Allah ona yardımcı olmak üzere peygamber ve kitap göndermiştir. Sonra da Şüphesiz biz ona (doğru) yolu gösterdik. İster şükredici olsun, ister nankör. (75/İnsan, 3) ayetinde belirtildiği gibi insanı inanıp inanmama konusunda serbest bırakmıştır. Dolayısıyla insanın özgür iradesi olduğu için Allah ona sorumluluk yüklemiştir. İnsan, sorumluluk yönüyle diğer varlıklardan ayrılmaktadır. Sonuç olarak insan, kendinde potansiyel olarak varolan seçme ve tercih yapabilme yeteneğini kullanmaktadır. Allah, insanı bu özellik ve nitelikte yaratmıştır. Bu, insana verilen özgür irade ile sorumluluk arasında bir ilişki olduğunu göstermektedir. Bu seçme özgürlüğünden dolayı da insanın yaptıklarına karışmamaktadır. Özgürlük beraberinde insana kendi iradesiyle hareket etmeyi ve yaptıklarından sorumlu olmayı getirmektedir. Ancak insanın fiilleri Allah ın ilmi ve iradesi dışında değildir. DEĞERLENDİRME 1- Kader konusunun bütün insanlığın sorunu olduğu yeterince algılandı mı? 2- İnsanların kaderci eğilime düşmelerinin sosyolojik sebepleri fark edildi mi? 3- İnsanın kaderinin ilişkili olduğu kavramları gösteren haritayı öğrencilerin doldurmaları istenir (Ek-7). 304

EK-1 Ġrade Sorumluluk -ye göre oluşur. -tan kaçmamızın nedeni olamaz. KADER -in sonucudur. -yla gerçeklik kazanır. Eylemler Kaza Kaderle ilgili kavram haritası 308

EK-2 UYUM Dünya ile Güneş arasındaki uzaklık Atmosfer tabakasının kalınlığı Ay ın Dünya ya olan uzaklığı Dünya nın kendi etrafındaki dönüş hızı DÜZEN Gece gündüzün oluşması Gelgit olayı Mevsimlerin oluşması Yer çekiminin olması ALLAH HERġEYĠ BĠR ÖLÇÜYE GÖRE YARATMIġTIR (54/Kamer, 49) Mevsimlerin sürekliliği Her cismin bir yörüngede hareket etmesi Cansız varlıkları yaratmıştır. Canlı varlıkları yaratmıştır. Gece ve gündüzün birbirini takip etmesi Tabiat olaylarını yaratmıştır. KURALLAR Allah ın yaratmasındaki ölçüye iliģkin kavram haritası 309 YARATMA

Canlıların oluşumu EK-3 Gelişimi Canlılık özellikleriyle ilgili yasalardır. BİYOLOJİK YASALAR Maddenin ve enerjinin değişimi Her canlı farklı biyolojiye sahiptir. Bilimsel olarak ortaya konulmuştur. Sosyolojinin alanıdır. İnsan ve toplum arasındaki ilişkileri konu edinir. ALLAH IN YASALARI (Sünnetullah) FİZİKSEL YASALAR Değişimi Yapısı Hareketi incelenir. Maddeler arası ilişkilerle ilgilidir. Deney, gözlem ve araştırmalarla ortaya konulmuştur. Evrenseldir. Sonuçlar test edilebilir. İnsanlar tarafından oluşturulur. Neden sonuç ilişkisi vardır. TOPLUMSAL YASALAR Evrendeki yasaları gösteren kavram haritası 310

EK-4 Kişinin annesi ve babası Yaşayacağı ömrü Başına gelecek olaylar Boyu, ten rengi Yaşadığı coğrafya ĠNSANIN KADERĠNĠ ETKĠLEYEN UNSURLAR ĠNSANIN KADERĠ EYLEMLER İnsan eylemlerinden sorumludur. İnsan özgür bir varlıktır. İnsana akıl verilmiştir. İnsana düşünme yeteneği verilmiştir. İnsan iyiyi kötüyü ayırt edebilecek özelliktedir. İnsana vahiyle doğru yol gösterilmiştir. İnsanın iradesi Ġnsan kaderini etkileyen bazı özellikleri gösteren kavram haritası 311

EK-5 KarĢılığı Din -nı alır. -in emridir. Tevekkül gerektirir. ĠNSANIN ÇALIġMASI -yi sağlar. Ġlerleme sağlar. verir. Planlılık Mutluluk Ġnsanın çalıģmasıyla ilgili kavram haritası 312

EK-6 Seçimlerinde Eylemleri özgürdür. -nden sorumludur. ĠNSAN şekillenir. yoktur. Baskı ve zorlama Cüz-i iradeyle Ġnsan hürriyeti ve eylemlerine iliģkin kavram haritası 313

EK-7 ĠNSANIN KADERĠ İle İlgilidir. EVRENDEKĠ YASALAR ĠRADĠ OLMAYAN DAVRANIġLAR ĠRADĠ DAVRANIġLAR Ġnsan kaderinin iliģkili olduğu kavramları gösteren kavram haritası 314

TARTIŞIYORUZ DERS : Kelam SINIF : 12 YAKLAŞIK SÜRE : 40 ÜNİTE : Din ve Vicdan Özgürlüğü KAZANIMLAR : Özgürlüklerin din seçmede olduğu gibi dinin içinde de olduğunun farkında olur. TEMEL BECERİLER : Türkçeyi doğru, güzel ve etkili kullanma, eleştirel düşünme, problem çözme, sosyal katılım, iletişim ve empati, değişim ve kronolojiyi algılama. KAYNAK/MATERYAL : Kur an-ı Kerim meali, hadis kaynakları, İslam tarihi kitapları SÜREÇ 1. Öğrenciler üç gruba ayrılır. Din seçme ve dinin buyruklarını yerine getirme konusundaki özgürlükle ilgili olarak birinci gruptan ayetler, ikinci gruptan hadisler, üçüncü gruptan ise İslam tarihinden örnekler bulmaları istenir. 2. Gruplar çalışmalarını sınıfta sunarlar. 3. Sonra bu sunulardan ne gibi sonuçlar çıkarılabileceği, konuşulan ayet ve hadislerle çelişen tarihî örnekler konusunda bir tartışma ortamı açılır. 4. İslam ın sadece din seçmede değil, dinin içinde de özgürlüklere önem verdiğine vurgu yapılır. Grupların sunumları değerlendirilir. DEĞERLENDİRME 315

NİÇİN LAİKLİK? DERS : Kelam SINIF : 12 YAKLAŞIK SÜRE : 40 ÜNİTE : Din ve Vicdan Özgürlüğü KAZANIMLAR : Laikliğin din ve devlet işlerini birbirinden ayırdığını kavrar. Laikliğin inanç ve davranış özgürlüğünün teminatı olduğunun bilincine varır. TEMEL BECERİLER : Türkçeyi doğru, güzel ve etkili kullanma, eleştirel düşünme, iletişim ve empati KAYNAK/MATERYAL : Nutuk, Atatürkçülük (I-III), projeksiyon SÜREÇ 1. Öğrencilerden Atatürk ün laiklik anlayışını içeren sözlerini ve uygulamalarını kaynaklardan araştırmaları istenir. 2. Yapılan araştırmalar sunu hâline getirilir. 3. Öğrencilerin hazırladığı sunuları sınıfla paylaşmaları istenir. 4. Sunu metinleri ve varsa görsel unsurlar sınıf panosunda sergilenir. DEĞERLENDİRME Atatürk ün laiklik anlayışının anlaşılıp anlaşılmadığı değerlendirilir. 316