Diyalog. Yalıtım kalınlığı, enerji verimliliği ve tasarruf demek

Diyalog Ekim Kasım Aralık 2013 Yalıtım kalınlığı, enerji verimliliği ve tasarruf demek İzocam, Pasif Ev Semineri ve Ürün Sergisi nin platin sponsoruydu, Yapı tasarlama bilincimizi kökten değiştirmeliyiz, İlk hedef enerji verimliliği bilincine sahip KOBİ ler, Çevre ve şehircilik adına daha kökten bir dönüşüm ve değişim lazım, Tüm sektörlerle kurgulanan çevre dostu bir ideal kent mümkün

2 Ekim - Kasım - Aralık 2013 İZO CAM Di ya log İzo cam Ya yın Or ga nı için de ki ler Ya yın tü rü Ye rel, sü re li, üç ay lık der gi İzo cam Adı na İm ti yaz Sa hi bi A. Nu ri Bu lut s. 04 İzocam dan Haberler İzocam, Pasif Ev Semineri ve Ürün Sergisi nin platin sponsoruydu Ya yın So rum lu su İpek Sey han Ya yın Ku ru lu Fa tih Ök tem, İpek Sey han, Hakan Kiraz, Be tül Kı lıç Da nış man Dr. Ke mal Ga ni Bay rak tar s. 06 s. 08 Rö por taj Bir gün pasif ev taleplerinde patlama olacağına inanıyorum Rö por taj Prefabrik pasif evler geleceğin yapıları olacak Edi tör Melda Bağdatlı Gra fik Ta sa rım Kadir Kaymakçı Ya zış ma Ad re si İzocam Ticaret ve Sanayi A.Ş. Altayçeşme Mahallesi Öz Sokak No: 19 Kat: 3-5-6 Maltepe 34843 İstanbul Tel: (0 216) 440 40 50 Faks: (0 216) 440 40 70 kurumsaliletisim@izo cam.com.tr Ya pım Konak Medya Yıldız Posta Cad. Akın Sitesi 3. Blok No: 10 K: 5 D: 54 Gayrettepe İstanbul Tel: (0 212) 216 97 00 www.konakmedya.com Renk Ay rı mı ve Bas kı Özgün Ofset Aytekin Sok. Yeşilce Mah. No: 21 34418 4. Le vent İs tan bul Tel: (0 212) 280 00 09 Faks: (0 212) 264 74 33 s. 16 s. 20 s. 22 s. 32 s. 38 İzocam dan Haberler Yalıtım, enerji verimliliğine katkı sağlayabilecek unsurlar arasında ilk sıralarda yer alıyor Rö por taj Yapı tasarlama bilincimizi kökten değiştirmeliyiz Rö por taj Çevre ve şehircilik adına daha kökten bir dönüşüm ve değişim lazım Yol Hikâyeleri Marmara nın üç güzeli: Tekirdağ, Çanakkale ve Balıkesir Ki şi sel Ge li şim Konsantrasyonunuzu artırabilirsiniz 06 08 20 32

Yalıtım kalınlığı, enerji verimliliği ve tasarruf demek Dergimizin son sayısında, 1990 larda Almanya da ortaya çıkan ve örnekleri dünyada giderek çoğalan Pasif Ev ve Multi Konfor Binalara odaklandık ve konuyla ilgili dünyaca tanınan isimlerle görüştük. Ayrıca, 8 Kasım ın Dünya Şehircilik Günü olması nedeniyle Çevre ve Şehircilik Bakanlığı nın ideal kent üzerine görüşlerini aldık. Yılın son Diyalog dergisi, yalıtım kalınlıklarının ve enerji verimliliğinin ön planda olduğu Pasif Ev ve Multi Konfor Binalar üzerine odaklanıyor. 1991 de Almanya da geliştirilen bir yapı standardı olan Pasif Ev, dünya genelinde 50 bini aşkın örneğiyle bugün uluslararası enerji etkin tasarım standartlarının en önde gelenleri arasında yerini aldı. Pasif yapılarda ısıtma ve soğutma ihtiyacı için harcanan enerji, ülkemizdeki tipik bir binanın enerji ihtiyacının onda biri kadardır. İzocam ın sunmakta olduğu ve Pasif Ev kavramından hareketle tasarlanan Multi Konfor Binalar ise, biyoiklimsel tasarımı hedefliyor. Ankara da 28 Kasım 2013 tarihinde SEPEV (Sıfır Enerjı ve Pasif Ev Derneği) tarafından ilki düzenlenen ve Platin Sponsoru olduğumuz Pasif Ev Semineri ve Ürün Sergisi, konuyla ilgili pek çok tanınmış ismi biraraya getirdi. İzocam olarak biz de, seminerde Multi Konfor Binaları anlattık ve yalıtım kalınlıklarının önemine bir kez daha değindik. Yalıtım kalınlığı, enerji verimliliğine giden yolda atılacak adımlardan ilki ve şüphesiz en önemlisi. Pasif Ev ve Multi Konfor Binaların da ilkesel olarak zeminini kalın yalıtım ve her alanda yalıtım oluşturuyor. Sanayi binalarımız ve işyerlerimiz kadar, konutlarımızda da yalıtımı gereğince uygulamak ve önemsemek yaşadığımız dünyaya dair başlıca sorumluluğumuz olmalı Başlar ken "Pasif Ev" çalışmaları ve projeleriyle bu sayıda bizi aydınlatan konuklarımıza; Almanya nın en önemli Pasif Ev tasarımcılarından Mimar Roland Matzig, Ekho Mimarlık ekibinden Tuğba Salman Gürcan ve Rüksan Tuna, İngiltere deki Architype mimarlıktan Mimar Jonathan Hines, Gaziantep Büyükşehir Belediyesi Ekolojik Kent Tasarım Müdürlüğü nden Y. Mimar Seda Müftüoğlu Güleç, E-G Mimarlık tan Mimar Erden Güven ve Abant İzzet Baysal Üniversitesi Enerji Verimliliği Eğitim Binası projesinin sahibi Baran Yapı dan Yıldırım Yılmaz a teşekkürü bir borç bilirim. Bildiğiniz gibi 8 Kasım tüm dünyada Dünya Şehircilik Günü olarak kutlanıyor. Biz de bu vesileyle, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile görüşerek, ideal kent, Pasif Ev, Multi Konfor Yapılar üzerine fikirlerini aldık. Gelecekte nasıl bir Türkiye nin bizi aydınlığa taşıyacağını öğrenmeye çalıştık. İzocam olarak eğitimlerimize de dur durak bilmeden devam ediyoruz. Bu sayıda da göreceğiniz gibi, Yalıtım ve Yenilikler Semineri nde kamuda görevli mimar ve mühendisleri bir araya getirdik. Narman Meslek Yüksek Okulu nda ısı ve su yalıtımı seminerlerimize devam ettik. İzoder in Kartal Belediyesi ile birlikte çalışan personeline yönelik hazırladığımız eğitim programı dâhilinde iki gün boyunca Tesisat Yalıtımı eğitimi verdik. Her yıl bayi ve bayi müşterilerine yönelik düzenlediğimiz İzodemi eğitimlerini de tamamladık. Her yıl farklı bir temayla gerçekleştirilen İzodemi eğitimlerinin bu yılki konusu Kurumsallaşma ve Markalaşma oldu. Konutlarda enerji tüketimini yüzde 90 oranında azaltan pasif uygulamaları ülkemizde de yaygınlaştırmayı amaçlayan SEPEV de bu sorumluluktan hareketle, Pasif Ev Semineri ve Ürün Sergisi ni gerçekleştirerek ülkemiz için sıra dışı bir etkinliğe imza attı. İngiltere, Almanya ve Yunanistan dan uzmanların katılımıyla gerçekleştirilen seminer sayesinde; Pasif Ev konusunda farklı ülke deneyimlerinin ve bilgi birikimlerinin paylaşıldığı bir ortam oluştu. Türkiye deki ilk Pasif Ev projelerinin sahipleri de, gösterdikleri çaba ve destek için seminer sonrasında ödüllendirildi. Türkiye nin sertifikasyon süreci tamamlanan ilk Pasif Ev Projesi olan ve Gaziantep Büyükşehir Belediyesi tarafından hayata geçirilen Ekolojik Bina projesinin yanı sıra, ülkemizde proje süreci devam etmekte olan 4 pasif ev daha bulunuyor. Bu projelerden biri, İzocam ve SEPEV in katkılarıyla geliştirilen UNDP- GAP EVD Kuluçka Merkezi. İzocam Kullananlar sayfamızda GAP Bölgesinde yürütülen enerji verimliliği projeleri kapsamında gerçekleşen enerji etkin yenilemeye örnek teşkil edecek uygulama ile ilgili detayları okuma fırsatı da bulacaksınız. 14 yıldır başarıyla yürüttüğümüz Üniversite Öğrencileri Yalıtım Yarışması nı bu yıl Gaziantep Büyükşehir Belediyesi işbirliğiyle gerçekleştiriyoruz ve öğrencilerden Gaziantep te bir ilkokul tasarlamasını istiyoruz. Isover tarafından düzenlenen Multi Konfor Binalar Öğrenci Yarışması nın uluslararası organizasyonundan sorumlu Gabriel Golumbeanu da bu sayımızın konuğumuzdu. Yarışmanın tarihçesinden ve dereceye giren katılımcıları bekleyen sürprizlerden bahsetti bize. Biz de tüm katılımcılara şimdiden başarılar diliyoruz. Bu sayının Yol Hikâyeleri sayfasının konukları İzocam satış ve uygulama bayilerimizden; Çorlu daki Coşkun İnşaat ve Tic. Ltd. Şti. kurucularından Hüseyin A. Abanozoğlu, Çanakkale deki Anadolu Mak. Tek. Mlz. İnş. Tic. ve San. A.Ş. kurucularından İbrahim Gün ve Balıkesir de yer alan Can Yapı Paz. Turizm San. ve Tic. Ltd. Şti. kurucularından Erdem Ürer oldu; kendileri bölgelerindeki İzocam satış faaliyetleri ile ilgili bizi bilgilendirdiler. Yeni yılda farklı bir Diyalog dergisiyle sizlerle birlikte olmayı hedefliyoruz. 2014 ün hepimiz için yeniliklerle dolu olmasını temenni ediyor ve İzocam ailesi adına mutlu bir yıl diliyorum. Sevgi ve Saygılarımla, A. Nuri Bulut Ge nel Mü dür

4 İzocam'dan Haberler İzocam, Pasif Ev Semineri ve Ürün Sergisi nin platin sponsoruydu Sıfır Enerji ve Pasif Ev Derneği (SEPEV) tarafından bu yıl ilki düzenlenen Pasif Ev Semineri ve Ürün Sergisi, Uluslararası Pasif Ev Derneği'nin de desteğiyle, 28 Kasım 2013 tarihinde Ankara, Cer Modern Sanat Merkezi nde gerçekleştirildi. Enerji verimliliği ve Pasif Ev in önemine her platformda dikkat çeken ve etkinliğin platin sponsoru olan İzocam da seminerde Multi Konfor Binaları anlattı. Pasif Ev Semineri nin açılış konuşmacılarından ilki SEPEV adına konuşma yapan Tuğba Salman Gürcan dı. Konuşmasında, ülke olarak tükettiğimiz enerjinin yüzde 40 ının binalardan kaynaklandığına ve ülkemizdeki 18 milyondan fazla binanın sadece yüzde 10 unun yalıtımlı olduğuna değinen Salman, inşa etme biçimimizi değiştirmemiz gerektiğini vurguladı. Pasif evlerde 30 metrekarelik bir alanı ısıtmak için 10 adet mumun yeterli olduğunu belirten Salman, Avrupa Birliği'nin 2019 dan sonra inşa edilecek bütün binaların pasif standartta olmasını ön gördüğünü ve gelişmekte olan bir ülke olarak Türkiye'nin dünyadaki gidişata kayıtsız kalamayacağını belirtti. Yeni binaların yanı sıra mevcut binalar için de pasif ev standardında enerji verimli iyileştirmenin mümkün olduğunu belirten Salman, Dünyada 2050 yılındaki konut bina stoğunun yüzde 80 inin mevcut binalardan oluşacağını düşünürsek, pasif standartta iyileştirme çalışmaları, Türkiye de sürekli maruz kaldığımız bir başlık olan kentsel dönüşüm projeleri için bir anlam ifade etmeli diyerek sözlerine devam etti. Dönüşüm yerine yıkım yaparak enerji, hammadde ve para kaybettiğimizi vurguladı. Almanya da 1991 de fizikçi Dr. Wolfgang Feist tarafından geliştirilen pasif standartla inşa edilen ilk konut projesinin ardından, 1996 da Darmstadt da Pasif Ev Enstitüsü nün kurulduğunu ve 2012 itibariyle dünya genelinde 50 bini aşkın pasif ev olduğunu belirten Salman, Aralık 2012 de bu konuya yürekten destek veren bir grup olarak, Sıfır Enerji ve Pasif Ev Derneği SEPEV i kurduklarını sözlerine ekledi. Tuğba Gürcan Salman ın ardından, Pasif Ev Semineri ve Ürün Sergisi nin platin sponsoru olan İzocam ın Teknik Pazarlama Müdürü Dr. Kemal Gani Bayraktar söz aldı. Adı pasif olan Tuğba Salman Gürcan bu yapı sisteminin, aslında çok da aktif bir sistem olduğunu belirten Bayraktar, özellikle pasif yapıların getirdiği çoklu konfor kavramı üzerinde durulması gerektiğini vurguladı. Pasif yapıların kullanıcılarına enerji tasarrufunun yanı sıra; içerideki gürültü seviyesini azaltarak, kullanılan yapı ve yalıtım malzemelerinin kalitesini artırarak, yangın güvenliğini azami seviyede çözümleyerek ve kaliteli iç ortam havası oluşturarak, multi konfor olarak da tanımlanan çoklu konfor ortamı sağladığını belirtti. Pasif ev standardının konut ya da konut dışı her tür tasarıma uygulanabilecek ve her türlü yapı elemanıyla çözümlenebilecek kendini ispatlamış bir yaklaşım olduğuna değinen Bayraktar, konuyla ilgili farklı ülkelerden farklı pasif ev örneklerine değindi. Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği kapsamında 2017 ye dek tüm binalar için çıkartılması zorunlu kılınan Enerji Kimlik Belgesi nin önemine de değinen Dr. Kemal Gani Bayraktar, Enerji Kimlik Belgesi çıkarırken, olması gereken en düşük sınıf konusunda herhangi bir yaptırım olmadığını, sadece kimlik belgesi çıkarma zorunluluğu olduğunu belirterek, uygulamadaki eksikliklere dikkati çekti. Konuşmasında, yalıtım kalınlığının önemini de vurgulayan Bayraktar, sözlerine şöyle devam et- Kemal Gani Bayraktar Roland Matzig Jonathan Hines

Pasif ev ve multi konfor bina nedir? 1991 de Almanya da geliştirilen bir yapı standardı olan pasif ev, dünya genelinde 50.000 i aşkın örneğiyle bugün uluslararası enerji etkin tasarım standartlarının en önde gelenlerinden biridir. Pasif yapılarda ısıtma ve soğutma ihtiyacı için harcanan enerji, ülkemizdeki tipik bir binanın enerji ihtiyacının onda biri kadardır. Bu yapılar Almanya daki Pasif Ev Enstitüsü nün belirlemiş olduğu standartlar doğrultusunda tasarlanarak inşa edilir. Daha sonra enstitünün vermiş olduğu standartlara uygunluklarına bağlı olarak yapılan testlerin ardından sertifikalandırılır. İzocam ın sunmakta olduğu multi konfor binalar ise pasif ev kavramından türemiştir ve biyoiklimsel tasarımı hedefler. İzocam ın sürdürülebilir yapılar geliştirme stratejisinin merkezinde yer alan multi konfor binalar, en üst düzeyde ısıl konforu yüksek enerji tasarrufuyla sunarken, kusursuz akustik ve görsel konfor, kaliteli iç ortam havası, yangın korunumu ve güvenliği sağlar. ti: Ülkemizde yalıtım kalınlıklarından bahsettiğimizde, 10 cm bile fazla kalın algılanıyor. Halbuki yurtdışındaki örneklere baktığımızda 30-35 cm, hatta 40 cm yalıtım kalınlıkları gözlemliyoruz. Türkiye deki mevcut yapılarda, mühendislik ve mimarlık yaklaşımları sayesinde alınacak önlemlerle yüzde 80 lerin üzerinde çok rahat tasarruf yapılabilir. Bir başka avantajımız da ülkemizin güneş enerjisi potansiyeli Doğru tasarımlar ve yenilikçi yaklaşımlarla güneşten kış aylarında da yararlanarak yapılarda pasif seviyelere çok rahat erişebiliriz. Gaziantep Büyükşehir Belediyesi tarafından hayata geçirilen Türkiye nin ilk pasif evine de değinen Bayraktar, yapının duvarlarında 40 cm, çatısında 30 cm, döşemesinde 30 cm yalıtım uygulandığını sözlerine ekledi. Açılış konuşmalarının ardından başlayan Pasif Ev Semineri nde ilk söz alan Almanya r-m-p mimarlık ofisinden Roland Matzig, oğlunun hastalığı üzerine tasarladığı ilk pasif ev projesinden söz ederek konuşmasına başladı: Farklı bir ev tasarlama ihtiyacı duydum. Temiz hava akımına sahip pasif evimize taşındıktan sonra oğlum da iyileşti. Stefan Pallantzas Farklı iklimlerdeki pasif uygulamalara değinen Matzig, özellikle Abu Dabi gibi sıcak iklimli ülkelerde pasif yapıların çokça tercih edildiğini ve ülkede 200 ün üzerinde pasif ev bulunduğunu, bu sayının dünya genelinde 50 bini aştığını belirtti. Pasif evleri tercih etmek için; karbon ayak izini azaltmak, sağlıklı bir yaşam standardına kavuşmak ve etkin enerji tasarrufu yapmak gibi çok temel üç nedenimiz var diyen Matzig, Mannheim da inşa ettiği kendi ev-ofisinin de pasif standartlara uygun olduğunu belirtti. Matzig in ardından söz alan İngiltere deki Architype mimarlık ofisinden Mimar Jonathan Hines ise, pasif ev standartlarıyla İngiltere de inşa ettiği ilkokul ve kamu binalarından örnekler gösterdi. Ayrıca, harcamayı yalıtıma yönelterek, daha basit ama şık ve yenilikçi tasarımlarla yapım maliyetlerini dengelemenin mümkün olduğuna dikkati çekti. Lothar Moll Yunanistan daki Hellenic Pasif Ev Enstitüsü Başkanı Stefan Pallantzas ise, Türkiye gibi sıcak iklim bölgesi olan Yunanistan daki pasif ev uygulamalarından bahsetti. Akdeniz ikliminde etkili olacak pasif ev tasarımlarında yerden soğutmanın ve gece havalandırmasının önemini vurguladı. Geleneksel yapı tekniklerinin her birinin aslında birer pasif ev tasarımı olduğunun altını çizen Pallantzas, tarihi mimarlık yapılarından örnekler verdi. Seminerin son konuşmacısı Almanya merkezli bir şirket olan Pro Clima nın kurucusu ve Ceo su Lothar Moll oldu ve nem önleme üzerine geliştirdikleri teknikler üzerinde durdu. Seminer sonrasında, Türkiye deki ilk Pasif Ev projelerinin sahipleri, pasif evlerin ülkemizde uygulanması için gösterdikleri çaba ve destek için ödüllendirildi. Bugün Türkiye de sertifikasyon süreci başarıyla tamamlanan ilk pasif ev projesi Gaziantep Büyükşehir Belediyesi Ekolojik Bina Tanıtım ve Bilgilendirme Merkezi nin yanı sıra, proje süreci devam etmekte olan 4 pasif ev daha bulunuyor: Vendeka A.Ş. Ofis Binası (Ankara), Abant İzzet Baysal Üniversitesi Enerji Verimliliği Eğitim Binası (Bolu), İzocam ve SEPEV in katkılarıyla gelişmekte olan UNDP-GAP EVD Kuluçka Merkezi (Gaziantep) ve Tektunalı Ailesi Konutu (Ankara). Ödül töreninin ardından gerçekleştirilen ürün sergisinde ise, sektörün öncü firmaları ile pasif ev inşaat ürünleri tanıtıldı.

6 Röportaj Bir gün pasif ev taleplerinde patlama olacağına inanıyorum Almanya daki en önemli pasif ev tasarımcılarından Mimar Roland Matzig, aynı zamanda Türkiye nin ilk pasif yapısı olan Gaziantep teki Ekolojik Bina nın da pasif uygulamalarından sorumlu proje mimarı. Şimdiye dek 350 pasif yapı projesini hayata geçiren Matzig e göre, pasif evler enerji verimliliğinde en temel noktada yer alıyor. ofisteki çalışma biçimimizden müşterilerimize dek olumlu yönde değiştirdi. Yaklaşık yedi yıldır da sertifikalı pasif ev tasarımcısı olmak isteyenlere eğitimler veriyorum. Sertifikalı pasif ev tasarımcısı olmanın iki yolu var; sertifikalı bir pasif ev tasarlayıp inşa ettikten sonra Pasif Ev Enstitüsü ne sertifika için kendiniz başvuruda bulunabiliyorsunuz, ya da yine Pasif Ev Enstitüsü ne bağlı pasif yapı ilkeleri üzerine eğitim veren sertifikalı pasif ev tasarımı kurslarını bitiriyorsunuz. Bu tür eğitimler veren çeşitli enstitüler var, ben de bunlardan birinde eğitmenlik yapıyorum. Ekibim de tamamen sertifikalı tasarımcılardan oluşuyor. Roland Matzig Roland Matzig, pasif ev tasarımı üzerine çalışmaya 12 yıl önce kendi evini pasif yapı ilkeleriyle inşa ederek başlamış. Sertifikalı bir pasif ev tasarımcısı ve danışmanı olan Matzig, Saint- Gobain ISOVER G+H AG Binalarda Enerji Verimliliği Ödülü, Baden Württemberg Çevre Ödülü ve Pasif Ev standardında Renovasyon Projesi Mannheim Belediyesi Özel Onur Ödülü ne sahip. Çalışmalarına kendi şirketi olan r-m-p mimarlık ve mühendislik bünyesinde devam eden Matzig, pasif ev konusunda henüz yolun çok başında olan Türkiye nin geleceğinden umutlu olduğunu söylüyor. Dünya genelinde pasif yapıların gelecekte çok daha fazla talep göreceğine inanıyor. Pasif ev tasarımları üzerine çalışmaya ne zaman, nasıl başladınız? 57 yaşındayım ve mimarlık mesleğinde 34. yılım. Hayli uzun bir süre Bundan 12 yıl önce, ilk pasif ev projem olan kendi evimin tasarımıyla bu konuda çalışmaya başladım. Pasif bir evde yaşamanın iyi ve olumlu yanlarını bizzat de- neyimledim ve başkaları da bu deneyimi yaşasın istedim. Herşey böyle başladı. Yaklaşık 10 yıl önce tamamen pasif ev projelerine yönelerek, standart mimarlık yapmaktan vazgeçtim ve Almanya nın ilk sertifikalı pasif ev tasarımcılarından biri oldum. Bu hayatımdaki en büyük değişikliklerden biriydi. Çünkü 30 yıldan uzun bir zamandır mimarlık yapıyorum ve bunun neredeyse 20 yılında diğer tüm mimarlar gibi hizmet verdim. Bu geçiş elbette kolay olmadı. Özellikle ilk iki yıl çok zor geçti. Müşteriler normal olarak pasif ev çizmem için bana gelmiyorlardı; onları pasif evi tercih etmeleri konusunda ikna etmem gerekiyordu. Pasif evin maliyetleri de eklenince elbette bu zorlu bir süreç oluyordu. Bir süre bu şekilde direndim, şimdiyse işler gayet yolunda gidiyor. Pekçok teklif alıyoruz; insanlar pasif ev projeleri, tasarımları için kendi istekleriyle geliyor. Ofisimiz bu konuda Almanya da ve başka ülkelerde de hayli meşhur oldu. Pasif yapılar konusundaki bu ısrarımın verdiğim en iyi kararlardan biri olduğuna inanıyorum. Çünkü hayatımda neredeyse herşeyi; İlk yıllarımızda biraz zorlandık. Ofislerimizden biri Mannheim da diğeri ise Frankfurt ta Yaklaşık 75 kilometrelik bir mesafe var arada. Elbette temelde bu iki bölgeye yakın olan alanlarda çalışmaya gayret ediyorduk. Ancak pasif ev tasarımı için aldığımız teklifler çok uzak bölgelerde olabiliyordu. Özellikle bu ilk yıllarda Almanya nın dışından da pasif ev talepleri aldık; Lüksemburg, Belçika, Fransa, İngiltere Son yıllarda ise Romanya ve Türkiye de bu ülkeler arasına eklendi. Pasif yapı projeleri daha fazla zaman alıyor oluşu ve maliyetleri açısından ülkenizde kolay kabul görmüyor. Hukuki süreç de daha farklı işliyor. Dil sorununu da tüm bunlara eklemek lazım. Dolayısıyla Gaziantep teki çalışmamız bizim için o kadar kolay olmadı ama gayet iyi gitti. Şimdi kendi ülkemizde, ofisimize çok yakın bir başka projenin çalışmaları başladı; yani bir nevi köklerimize geri dönüyor olacağız. Ofisimiz artık pasif yapılar konusunda deneyimli olduğu için, bu tarz proje hazırlamak isteyen başka mimarlar veya ofisler, danışmanlığımız için de bize başvuruyor. Dolayısıyla r-m-p mimarlık ve mühendislik şirketine ek olarak, bir de r-m-p danışmanlık şirketini kurduk. Mannheim a 20 km uzaklıktaki Heidelberg de yaklaşık 5 bin konutluk bir proje var; bütün bir kasabayı pasif yapı ilkeleriyle inşa etmek istiyorlar. Şimdi onlara danışmanlık vermemi istediler. Şimdiye dek kaç pasif yapı projesi gerçekleştirdiniz? Almanya da 350 proje bitirdik şimdiye dek. Bunlardan kimi konuttu, kimi ofis, kimi okul veya anaokulu, hatta klinik gibi farklı amaçlara yö-

nelik binalardı. Son çalışmamız olan pasif klinik projesi, aynı zamanda pasif ilkelerle yapılmış ilk klinik olma özelliğine sahip. Bu proje Frankfurt ta yer alıyor ve yaklaşık 70.000 metrekarelik ölçekte. Plan çizimleri ve saha çalışmaları başladı. Üç ya da dört yıl içinde bitirmeyi planlıyoruz. Projenin mimarı ben değilim, klinik mimarisi konusunda uzmanlaşmış olan bir mimarları var. Ben projeye pasif yapı danışmanlığı vereceğim. Gaziantep teki Ekolojik Bina projesine nasıl dahil oldunuz? Gaziantep teki Ekolojik Bina'nın pasif yapı hesaplamalarını yaptım. Pasif yapı hesaplamaları PHPP (Pasif Ev Planlama Paketi) olarak isimlendirdiğimiz bir sistemle yapılıyor. PHI (Passive House Institute-Pasif Ev Enstitüsü) tarafından geliştirilen bu sistem temelde bir excel dosyasından oluşuyor. Bütün hesaplamalar bu sistem üzerinden yapılıyor. Sistem, tasarımda yapılan her değişikliğin, tercih edilen her yapı malzemesinin enerji tüketimine olan etkisini birer birer gösteriyor. Böylelikle mimar binayı daha doğru bir bilinçle tasarlayabiliyor. Projeye nasıl dahil olduğuma gelince Bir konferansta pasif evler konusunda sunum yapmak için İstanbul a gelmiştim. Konferansta sunduğum metin daha sonra bir şekilde Tuğba Salman Gürcan ın eline geçince, kendisi beni tanıdığını belirtmiş. Kendisiyle 2010 yılında Londra da pasif yapılar üzerine eğitimini sürdürdüğü sırada tanışmış, birlikte çalışmaya başlamıştık. Kendisi, Gaziantep teki Ekolojik Kent projesinin mimarı Erden Güven tarafından bölgeye davet edildiğinde, beni de pasif yapılar üzerine Gaziantep te sunum yapmam için çağırdılar. Sunumlarımız sonrasında Gaziantep Belediye Başkanı bize, Ben bu pasif evi istiyorum, yapabilir misiniz? dedi. Böylece, Erden beyle tanışmış ve Türkiye nin ilk pasif evi olarak adlandırılan Gaziantep Ekolojik Bina projesi için birlikte çalışmaya başlamış olduk. Projenin pasif yapı hesaplamaları ve uygulama detaylarından sorumluydum. Tuğba ise hepimizin iletişimini sağlayan kişi oldu, sonraki süreçte şantiye uygulamalarına teknik destek verdi. Proje artık son aşamasına geldi, şu anda sertifikalandırma çalışmaları devam ediyor. Türkiye nin ilk pasif ev sertifikalı yapısı olacak. LEED sertifikası için de ayrı çalışmalar sürüyor sanıyorum. Gaziantep teki Ekolojik Bina da ne tür yalıtım malzemeleri ve enerji tasarrufu uygulamaları kullandınız? İlk tasarıma bir oditoryum, sergi salonu, ofis alanı gibi üniteler ekledik. Yapının pasif uygulamaları için daha önce bahsettiğim PHPP sistemini kullandık. İzocam ın Teknik Pazarlama Müdürü Dr. Kemal Gani Bayraktar aynı zamanda yakın arkadaşımdır. Kendisine bu pasif yapıya yalıtım malzemeleri konusunda destek vermek isterler mi diye sorduğumda, Elbette destekleriz cevabını aldım. Böylece yalıtım malzemelerini İzocam dan temin ettik. Duvarlarda yalıtım malzemesi olarak camyününü tercih ettik. Türkiye de yalıtım genellikle 5-10 cm lik malzemelerle yapılıyor. Biz ise pasif ev için 35 cm kalınlığında yalıtım malzemesi kullanmak istemiştik. Bu anlamda da Gaziantep teki pasif ev projesi öncü oldu. Pasif evde aynı zamanda MVHR (mekanik ısı geri kazandırmalı havalandırma) sistemini kullandık. Türkiye de ısı kazanımı oranları çok düşük; yüzde 55-60 larda. Pasif evlerde ise ısı geri kazanım oranının yüzde 85 olması hedefleniyor. Almanya ve Avusturya daki daha ileri örneklerde bu oran yüzde 90-95 lerde. Sadece yüzde 5 lik bir kayıp oluyor. Dolayısıyla, MVHR sisteminin yapının verimliliğine katkısı çok büyük. Bina verimliliğinde hem binanın dış cephesinin hem de MVHR sisteminin birarada kullanılıyor olması çok önemli. Ardından güneş kazanımı geliyor. Biliyorsunuz pasif binalar, gü- neye bakan üçlü veya ikili camlar aracılığıyla güneş enerjisini toplayarak, hemen ya da ileride kullanılmak üzere saklıyor. Türkiye de pasif yapıların geleceğini nasıl görüyorsunuz? Enerji verimi arayışında olan insanlar bir şekilde pasif yapıların kalitesinin ve kazancının farkına varacak ve kabul edecekler. Ben buna inanıyorum. Sadece zaman meselesi Pasif evlerin yaygınlaşması konusunda doğal olarak en çok kanuni yaptırımlar etkili olabilir. Bir de insanlar pasif yapıların maliyetinden çekiniyor. Pasif evin doğum yeri olan Almanya da artık maliyetler standart yapılarınkinden farklı değil. Avusturya, İngiltere ve Fransa da da neredeyse öyle. Türkiye ise daha başlangıç aşamasında; ilk pasif ev projesi henüz yeni hayata geçiyor. Zaman veremiyorum elbette, ancak bir gün hemen her yerde pasif ev taleplerinde patlama olacağına inanıyorum. En beğendiğiniz pasif yapı uygulaması hangisi? Elbette kendi evim. Pasif yapı ilkeleriyle yaptığım ilk evimizi 4-5 yıl kadar önce sattık. Daha sonra Mannheim da satın aldığımız eski bir evi yine pasif yapı standartlarında yeniden inşa ettim. Alt katta ofisim yer alıyor, üstteki iki katı ise yaşama alanlarımız oluşturuyor. Yani bir pasif evde yaşıyor ve çalışıyorum. Pasif evler sizce enerji tasarrufunda son nokta mı? Şu anda Almanya da aktif ev denilen bir yapı hareketi var. Pasif ev" isminin çağrıştırdığı olumsuz havadan da sanıyorum pazarlama aracı olarak faydalandıklarından bu ismi seçmişler. Pazarlama açısından da güçlü bir imajı olacağı düşünülen bu aktif evler, enerjiden tasarruf etmenin en iyi yolunun akıllı ev sistemleri olması mantığından hareket ediyor. Ki bence bu tamamen yanlış. Mesela akıllı telefonlarımızla hemen her şeyi kontrol ettiğimizi düşünüyoruz ama aslında onlar bize ne yapacağımızı söylüyorlar. Bence sistem basit olmalı. Bu sistemse basit değil. Evinizi yöneten bu sistemdeki en ufak bir aksaklıkta evinizi kullanamaz hale geliyorsunuz. Ne ışık, ne su, ne de ısıtma Dolayısıyla evet, enerji tasarrufunda pasif ev son nokta değil ama enerji verimliliğinde en temel noktada yer alıyor. Pasif yapıların bir ileri aşamasını ise multikonfor yapılar oluşturuyor. Multikonfor yapılarda, pasif yapı ilkelerine camyünüyle yapılan ses yalıtımı da ekleniyor.

8 Röportaj Prefabrik pasif evler geleceğin yapıları olacak Ekho Mimarlık ekibinden Tuğba Salman Gürcan, Gaziantep Ekolojik Bina nın proje geliştirme ve tasarım sürecinde aktif olarak yer aldı. Ekho Mimarlık olarak hedefleri, Ekolojik Bina nın sertifikasyon sürecini tamamlayarak Türkiye nin ilk Pasif Ev Sertifikası nı bir kamu binasına kazandırmak. Tuğba Salman Gürcan, Almanya da Pasif Ev Enstitüsü nden sertifikalı pasif ev tasarımcısı olmak için aldığı eğitimden sonra, Almanya nın ünlü pasif yapı mimarlık ofislerinden r-m-p mimarlık ekibine dahil olmuş. Ardından, Nidderau Passivhaus, Müller Haus başta olmak üzere birkaç müstakil pasif ev projesinde pasif ev tasarımcısı olarak çalışarak, bu konuda deneyim kazanmış. Pasif ev ilkeleriyle projelendirilen ve Gaziantep Büyükşehir Belediyesi Tanıtım ve Bilgilendirme Merkezi olarak hizmet verecek Ekolojik Bina nın proje geliştirme ve tasarım sürecinde yer alan Gürcan, pasif ev standartlarını birgün Türkiye de uygulama hayalinin gerçekleştiğini belirtiyor. Ekolojik Bina nın uygulama sürecinde Ekho Mimarlık ekibi olarak pasif ev danışmanlık hizmeti sunduklarını söyleyen Tuğba Tuğba Salman Gürcan Salman Gürcan, Pasif Ev Enstitüsü ile sertifikasyon sürecinin sürdüğünü ve Türkiye nin ilk Pasif Ev Sertifikası nı bir kamu binasına kazandırmayı hedeflediklerini ekliyor. Pasif ev konusunda çalışmaya ne zaman, nasıl başladınız? Pasif evlerle İngiltere de sürdürülebilir mimarlık üzerine 2009-10 yıllarında yüksek lisans çalışmamı yaparken tanıştım. Bölüm başkanı ve tez danışmanı olan hocam pasif ev üzerine uzmandı. O dönemde sıfır karbon salımlı yapılar İngiltere nin gündemindeydi. Hâlâ da öyle 2016 dan sonra ülkede inşa edilecek tüm binaların sıfır karbon salımlı olmasını hedefliyorlar. Şehir ölçeğinde sıfır enerjiye ulaşmak neredeyse imkânsız Binalar birbirine gölge yapıyor, bir yoğunluk hakim Bu nedenle binanın doğru inşa edilmesi, enerji verimli bir kabuğunun olmasının altı çiziliyordu, yüksek lisans yaptığım dönemde. Pasif evler yeni yeni giriyordu İngiltere inşaat sistemine. Orada gördüğüm bütün örnekler, bu sistemi Türkiye de uygulayabilme fikrini doğurdu bende. 2013 te Türkiye ye dönünce, bunu uygulamanın, insanlara anlatmanın pek de kolay olmadığını gördüm. İnsanlara anlattığımda bana hep, Bu dediğin Almanya da, İngiltere de olur ama Türkiye de olmaz dediler. İlk olarak Gaziantep Büyükşehir Belediye Başkanı inandı ve küçük ölçekli bir pasif bina yapmayı önerdi. Böylece ilk pasif bina çalışmalarına Gaziantep te başlamış olduk. Bir ilk olduğu için de süreç biraz daha uzun sürdü. 2012 de inşaatına başlanan yapının 2013 yaz sonu itibariyle yapım çalışmaları tamamlandı. Böylece Türkiye nin ilk pasif yapısının ev sahibi Gaziantep olmuş oldu; bu bir başarı hikâyesidir. Bu da Dr. Asım Güzelbey in konuya inanan, destekleyen, vizyon sahibi bir belediye başkanı olmasıyla ilgiliydi. İnsanlar bu ilk örneği gördükten sonra kendi talepleriyle gelmeye başladı. Bu birşeylerin değiştiğinin göstergesi. Nasıl dahil oldunuz Gaziantep teki Ekolojik Bina projesine? Gaziantep te çalışmaları süren Ekolojik Kent projesi dolayısıyla benimle irtibata geçmişlerdi. İstanbul da bir görüşme organize edilmişti. Toplantı sırasında, Bir ekokent kurulacaksa binalar nasıl olacak? diye sorduğumda, O aşamaya

daha gelemedik dediler. Sonuçta enerji verimli bir kent inşa etmediğiniz sürece peyzaj ve diğer detaylar ne olursa olsun sürdürülebilir bir ekokent yapabilmeniz mümkün değil. Bunun üzerine, Ekolojik Kent projesinin mimarı Erden Güven e pasif evlerden bahsettim. Onun da ilgisini çekti. Anlattıklarımı Gaziantep Belediye Başkanı na da anlatmamı rica etti. Kasım 2010 da Roland Matzig le birlikte Gaziantep e gittik ve belediye başkanına bir sunum yaptık. Ekolojik Kent teki evlerin neden pasif yapı standardında inşa edilmesi gerektiğini anlattık. Asım bey de bizlere küçük bir ölçekle başlamayı önerdi. Pasif ev Türkiye için bir ilk olacağı için insanlara bu şekilde daha kolay anlatabileceğimizi söyledi. Herşey böyle başladı. 2010 dan 2013 e, süreç yavaş ilerlese de, artık önümüzde tamamlanmış, somut bir proje var. Pasif evi nasıl tarif edersiniz? Avantajları nedir? Pasif ev, Türkçe deki anlamıyla sadece konutlar üzerinde geçerli bir yapı standardı izlenimi uyandırsa da Almanca Passivhausen kelimesinden geliyor. Almanca haus bina anlamında kullanılıyor; bu bağlamda pasif ev, her bina türüne adapte edilebilen enerji verimliliğini temel alan bir yapı standardıdır diyebiliriz. 1991 de geliştirilen bu yapı standardı, günümüzde uluslararası enerji etkin tasarım standartlarının en önde gelenidir. Pasif ev standardı sayesinde bina, tasarım aşamasından itibaren enerji verimliliği ve konfor koşulları gözetilerek tamamlanıyor ve Almanya da yer alan Darmstadt Pasif Ev Enstitüsü nün vermiş olduğu standartlara uygun olmalarına bağlı olarak sertifikalandırılıyorlar. Pasif yapılar, çok az miktarda enerjiyle ısıtma ve soğutma yaparak içerisinde ikamet edenlerin konforunu sağlayabiliyor. Kullanılan enerji miktarıyla, Türkiye deki standart binalara oranla, ısıtma ve soğutmada yüzde 90 lara varan oranda tasarruf sağlanıyor. Enerjide dışa bağımlı bir ülke olduğumuz göz önünde bulundurulursa, pasif evlerin faydalarından uzun uzun bahsetmeye gerek kalmıyor. Bu bağlamda, inşa etme biçimimizin değişmesi gerektiğine inanan bir mimarlık ofisi olarak, hayatımızı geçirdiğimiz binaların kullanıcı konforu ve sağlığına göre detaylandırılması için çalışıyoruz. Pasif evi, multikonfor binalardan ayıran temel detaylar nedir? Pasif ev enerji verimliliği ve konfora odaklı yapı standartları sunuyor. Multikonfor binalar ise pasif ev standartlarını baz alarak enerji verimliliği ve konfora, akustik ve yangın yalıtımı çözümlerini de ekliyor. Pasif ev yapabilmek için gereken standartlar nelerdir? Pasif evi ısıtmak için bir saç kurutma makinesi yeterlidir Bu söylem gerçekdışı gibi gelse de, pasif evin ısıtma ve soğutma ihtiyacı için harcanan enerji, ülkemizdeki standart bir binanın enerji harcamasının onda biri kadardır. Pasif yapıların temel tasarım özellikleri: Yüksek düzeyde yalıtım (Ud < 0.15 W/(m 2 K) Son derece yüksek performanslı ve yalıtımlı pencere, kapı sistemleri (Up < 0.8 W/(m 2 K) Hava sızdırmaz bina kabuğu (< 0.6 /h @50 Pa) Isı köprülerinin oluşmasına engel mimari detay çözümleri (Ψ 0.01 W/(mK) [TbCrit] Yüksek verimli, ısı geri kazanımlı mekanik havalandırma sistemi ( 75 verimlilik) Rakamsal verilerden bahsedecek olursak; pasif evlerde bir yılda ısıtma ve soğutma için harcanan en fazla enerji metrekare başına 15 kilovat saat tir (15 kwh/m 2 /yıl). Isıtma, soğutma, havalandırma, aydınlatma, sıcak su, elektrik tüketimini kapsayan primer enerji ihtiyacı ise 120 kwh/m 2 /yıl olarak hesaplanır. Pasif ev kriterleri doğrultusunda tasarım sürecinden itibaren binanın doğru yönlenmesi, bina kabuğuna dair doğru detay çözümleri ve doğru malzeme seçimiyle enerji ihtiyacı en aza çekilebilir. Proje, uygulandığı bölgenin iklimine en uygun yenilenebilir enerji sistemleriyle uyumlu hale getirildiğinde ise enerji ihtiyacı sıfıra indirilebilir. Bu sayede sıfır enerji olarak adlandırdığımız, enerji için dışa bağımsız binalar kolaylıkla uygulanabilir. Binanın tasarım kararlarının teknik anlamda doğru alınmasının ardından yapı, PHPP (Pasif Ev Planlama Paketi) programıyla inşaat öncesinde kontrol edilmeli ve gerekli revizyonlar yapılmalıdır. Tamamlanan PHPP modelinin sertifikasyon sürecinde Pasif Ev Enstitüsü ne sunulması zorunludur. Bu nedenle tasarım ekibinde mutlaka PHPP modelleme programını kullanabilen bir uzman bulunmalıdır. Bir pasif evi projelendirmek ve inşa etmek zor mu? Evet, pasif yapı ilkelerine uygun proje üretmek ya da inşa etmek teknik detaylardan ötürü standart bir projeye kıyasla daha zor ve uzun bir süreç alıyor. Ancak, mevcut yapım yöntemlerindeki eksikliklerin bulunmadığı bir inşa etme sisteminden bahsediyoruz Bu anlamda zor olanın değil, olması gerekenin yapılmasın- Kaynak: SEPEV dan yanayız. Ekho Mimarlık olarak daha çevreci, daha enerji verimli bir yapı sektörünün ülkemizde oluşması isteğiyle çalışıyoruz. Uygulamacının inşa sürecinde, en az tasarım esnasında olunduğu kadar titiz, bilinçli ve deneyimli olması önemli. İlk pasif ev örneği ne zaman nerede yapıldı? O günden bu yana ne değişti? Pasif ev ilk kez 1991 de Almanya da uygulanan bir yapı standardı. Bir fizikçi tarafından yazılıyor ve temelde bir yapı fiziği standardı İşlerliği kabul edildikten sonra da 1996 da Dr Wolfgang Feist tarafından Almanya da Pasif Ev Enstitüsü (Passive House Institute-PHI) kuruluyor. 2012 sonu itibariyle dünya genelinde, farklı iklim örneklerinde 50 binden fazla pasif ev örneği mevcut. Bu büyük bir başarı. Almanya ve Avusturya bu konuda en iyi örnekleri veriyor. Dünyadan hangi pasif evleri ideal örnek olarak gösterebilirsiniz? En sevdiğim, ideal diyebileceğim pasif ev örneği Roland Matzig in evi. Alt katta ofisi var, üst iki katında da yaşama alanları Bir de ABD de Maine eyaletinde bir pasif ev örneği var. Prefabrik bir yapı Prefabrik pasif evlerin geleceğin yapıları olacağına inanıyorum. Çünkü bir ay gibi kısa bir sürede inşa edilebiliyorlar. Bu sayede inşaat için kaybedilen zaman, malzeme ve maliyeti hayli azaltmak mümkün oluyor. Sizin pasif ev projeniz var mı? Ekho Mimarlık olarak amacımız pasif ev standartlarında projeler tasarlamak, yapılan projelere danışmanlık ve destek vermek. Devam eden dört pasif ev projemiz mevcut:

10 Röportaj Vendeka Ofis Binası Projesi; içerisinde birçok AR-GE çalışmasını barındıracak bir bina olup, ülkemizde pasif ev standardında inşa edilen ve Pasif Ev Enstitüsü tarafından sertifikalı ilk ofis binası olma özelliğini taşıyacak. Tasarımı pasif ev ilkeleri doğrultusunda tarafımızdan yapılan binaya, İngiltere den Architype mimarlık ofisi tasarım süreci boyunca teknik destek verdi. 2500 metrekarelik binanın şantiye çalışmaları başlamış durumda. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Enerji Verimliliği Eğitim Binası nı ise, Türkiye nin ilk pasif eğitim binası olarak projelendirdik. Bolu Belediyesi, Astay Yapı ve Baran Yapı'nın sponsorluğunda inşa edilecek olan, Mühendislik Mimarlık Fakültesi bünyesindeki bu pasif yapının şantiye çalışmaları devam ediyor. 2014 te tamamlanacağını öngördüğümüz yapının, enerji verimliliği konusunda eğitimlere ve çalıştaylara ev sahipliği yapması planlanıyor. Ankara, Beysukent teki Tektunalı ailesine ait müstakil ev çalışmaları da şu an proje aşamasında. Pasif ev standardına göre planladığımız yapının 2014 te şantiye çalışmalarına başlayacağız. Gaziantep EVD Kuluçka Merkez Binası içinse; UNDP ve GAP ortaklığında, 1970 lerde inşa edilmiş bir binanın pasif ev standartlarında çevreci olarak yenilenmesi ve iyileştirilmesi yolunda adım atmış bulunuyoruz. Türkiye de binalarda iyileştirme yerine yıkımla gerçekleşen kentsel dönüşüm projeleri için çok doğru bir örnek olacak. Aynı zamanda Türkiye nin ilk EnerPHit (pasif iyileştirme) projesi olan bu binanın tasarım süreci başlamış bulunuyor. EnerPHit iyileştirmenin ne olduğunu açıklayabilir misiniz? Pasif yapı standardını yeni projelerde olduğu gibi mevcut yapıları iyileştirmek için de uygulamak mümkün. 1991 de pasif yapı standartlarının geliştirilmesinden bugüne, bir çok pasif yapı iyileştirme projesi başarıyla tamamlandı. Ancak özellikle eski ve tarihi yapılarda hedeflenen hava sızdırmazlık oranını tutturmak kolay olmuyor. Isı köprüleri oluşmasına izin vermeden yapı kabuğunu yalıtmak maliyet açısından etkin olmayan çözümlerle olabiliyor. Uygulama problemlerinden veya kötü işçilikten kaynaklanan, ilerleyen zamanlarda da cephe ve bina genelinde yoğuşma problemlerine yol açan sıkıntılar yaşanabiliyor. Pasif Ev Enstitüsü bu olumsuzlukları ve uygulanan projeleri analiz ederek, 2012 de iyileştirme projeleri için yeni bir enerji verimliliği standardı olan EnerPHit i geliştirdi. EnerPHit standardında, pasif yapı standartlarından farklı olan tasarım kriterlerine kısaca değinmek gerekirse; Isınmak için harcanan enerji: QH 25 kwh/ (m 2 yıl) Toplam primer enerji: QP 120 kwh/m 2 yıl + ((QH - 15 kwh/(m 2 yıl)).1.2) Hava sızdırmazlık oranı: 1 AC/H @50 Pa EnerPHit standartının sorunsuz yakalanması adına, sıradan iyileştirme ve yenileme projelerinden farklı olarak, Bina Entegre Tasarım ve Uygulama Süreci izleniyor. Bütün mimari, mekanik ve elektrik planlamaları ve çizimlerinin, Pasif Ev Enstitüsü ne sunulacak şekilde hazırlanması ve yapının yine proje sürecinde PHPP programıyla enerji tüketiminin modellenmesi gerekiyor. EnerPHit sertifikası uygulamaları ne zaman başladı, Türkiye deki tanınırlığı ne zaman oldu? EnerPHit 2012 de geliştirilen yeni bir yapı standardı. Fakat altyapısı, 20 yılı aşkın bir süredir kullanılagelen pasif yapı çalışmalarına dayandı- ğından kabul edilmesi ve yayılması kolay oldu. Bugün Almanya, Avusturya, İngiltere ve Amerika da örnek uygulamaları bulunuyor. Türkiye için henüz çok yabancı olsa da Sıfır Enerji ve Pasif Ev Derneği (SEPEV) bu standardı tanıtmak, örnek projeler başlatmak adına çalışmalar yürütüyor. Ülkemizde yalıtımsız binaların metrekare başına ısınmak için yıllık enerji tüketimi 300-350 kwh/(m 2 yıl) arasındadır. Bu miktar, EnerPHit standardında iyileştirilmiş bir binadan 15 kat daha fazladır. 2050 de dünyadaki konut yapı stoğunun yüzde 80 inin mevcut binalardan oluşacağı öngörülüyor. Bu noktadan bakınca, pasif yapı standardında gerçekleştirilen iyileştirme çalışmaları, Türkiye de sürekli uygulanagelen kentsel dönüşüm projeleri için bir anlam ifade etmeli diye düşünüyorum. İçinde bulunduğumuz süreçte dönüşüm yerine yıkım yaparak enerji, hammadde ve para kaybediyoruz. Oysa maliyet-etkin çözümlerle, EnerPHit kriterleri doğrultusunda enerji verimli iyileştirme projelerine imza atılabilir. Bu anlamda, UNDP ve GAP ortaklığında başlatılan EVD Kuluçka Merkez Binası nın, bir EnerPHit iyileştirme projesi olarak örnek bir proje olacağını düşünüyoruz. SEPEV nasıl kuruldu? SEPEV in pasif ev çalışmalarına katkısından bahsedebilir misiniz? SEPEV in açılımı, Sıfır Enerji ve Pasif Ev Derneği. Şu an Yönetim Kurulu Başkanlığını yürütüyorum. Nasıl kurulduğuna gelince Pasif ev sertifikasını aldıktan sonra, Türkiye de başka mimarlara, mühendislere, tasarımcılara da ihtiyacımız olduğunu düşündüm. Bu amaçla, pasif yapılar konusunda eğitimler verebilmek, sertifika kursları açmak ve uzmanlar yetiştirebilmek için bir dernek kurmaya verdik. Böylece SEPEV Aralık 2012 de kuruldu. Henüz küçük bir derneğiz, 32 üyemiz var. Üyelerimizden biri de Gaziantep Büyükşehir Belediyesi. İlk yılımız farklı mecralarda pasif ev standartlarını tanıtmakla geçti. Derneğimizin organizasyonları sayesinde Türkiye de yeni pasif ev projeleri ortaya çıkmaya başladı. Kamudan da bu yönde talepler alıyoruz. Derneğimiz büyüdükçe pasif evlerin sayısı da artacak. Bir dernek olduğumuz için öğrenciler de kendini bize yakın hissediyor. Bizi internetten bulup, projelerini anlatıyorlar. SEPEV olarak, pasif evlerin gerek tasarımı gerekse uygulama sürecinde yapılması gerekenlere dair eğitimler vermeyi de planlıyoruz.

İzocam'dan Haberler İzocam, Yalıtım ve Yenilikler Semineri nde kamuda görevli mimar ve mühendisleri bir araya getirdi İzocam dan Narman MYO ya ısı ve su yalıtımı semineri Yalıtım sektörünün lideri İzocam, 9 Ekim 2013 tarihinde profesyonellere yönelik Yalıtım ve Yenilikler Semineri düzenledi. Ankara da düzenlenen seminere Bakanlıklarda çalışan 100 ü aşkın mimar ve mühendis katıldı. Seminerde sıvalı dış cephe yalıtımı, yangın güvenliği, BEP ve tesisat yalıtımı, enerji verimliliği ve Multi Konfor Binalar anlatılırken, Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik ve Binalarda Enerji Performans Yönetmeliği hakkında da gelişmeler ve detaylar aktarıldı. Yalıtım ve Yenilikler semineri sırasında İzocam Tekiz çatı ve cephe panelleri, Yangın Dayanımı Sertifikalandırılmış Inwall hafif bölme duvar sistemleri, İzocam Manto dış cephe yalıtım sistemleri, Manto Taşyünü R+, Lambda 30 Foamboard R+, Kalibel ve Endüstriyel Yapı Levhası gibi yeni ve yenilikçi ürünler ile sistemler de seminer fuayesinde sergilendi. İzocam tesisat yalıtımının önemini ele aldı İzocam, İzoder in Kartal Belediyesi ile birlikte çalışan 17 personeline yönelik hazırlamış olduğu eğitim programı dâhilinde iki gün boyunca Tesisat Yalıtımı eğitimi verdi. İzocam ın uzman teknik kadrosu tarafından verilen tüm eğitimlerde doğru tesisat yalıtımı nasıl olmalı, yalıtım uygulanırken nelere dikkat edilmeli, uygulamada hangi malzemeler kullanılmalı, yardımcı ürünler neler olmalı gibi konu başlıklarının detayları personele aktarıldı. Örnek uygulama ve esaslarının paylaşıldığı eğitimde Tesisat Hesaplama Yazılımı kullanımı da uygulamalı öğretildi. Narman Meslek Yüksek Okulu konferans salonunda 13 Kasım da gerçekleşen seminerde sunumu yapan İzocam Tic. ve Sanayi A.Ş. Erzurum Büro Sorumlusu ve İnşaat Mühendisi İlhan Tohumcu, yalıtım konusunun önemini ele aldı. Tohumcu, ülkemizde yaklaşık olarak 9 milyon bina ve 20,4 milyon konut bulunduğunu belirterek ısıtma ve soğutma işi için oldukça büyük miktarda enerji ve buna bağlı olarak para harcandığına değindi. Binalar verimli ve doğru bir şekilde yalıtıldığında, enerji verimi ve bütçesel olarak tasarruf sağlanacağını ifade eden Tohumcu, yalıtımın ısıl konforu dolayısıyla da yaşam konforunu artırırken, enerji tüketimini azaltıp çevrenin korunmasına katkı sağlayacağını anlattı. Ayrıca yalıtım konusunda 1 Kasım 2008 de yürürlüğe giren Isı Yalıtımı Yönetmeliği uyarınca yeni yapılan inşaatlarda ısı yalıtımının zorunluluğundan söz eden İlhan Tohumcu, mevcut eski binaların da Binalarda Enerji Perfomansı Yönetmeliği kapsamında 2017 yılına kadar enerji kimlik belgelerinin oluşturulması gerektiğini, bu durumda da mezun olacak öğrenciler için önemli bir istihdam sağlanacağını kaydetti.

12 Röportaj Gelecek pasif yapılarda İngiltere deki Architype mimarlığın yöneticilerinden mimar Jonathan Hines, sürdürülebilir mimarlığın önemli isimlerinden. Basit ve yenilikçi mimari tasarımlarla çevresel sürdürülebilirliğin mümkün olduğunu belirten Hines, aynı zamanda Türkiye nin ilk pasif ofis yapısı sertifikasını hedefleyen Vendeka Ofis Binası nın teknik danışmanlığını yürütüyor. Mimar Jonathan Hines, İngiltere de pasif yapı ve sürdürülebilir mimarlığın öncülerinden Architype mimarlığın yöneticisi. Hines, Architype ile birlikte gerçekleştirdiği konut, ofis, arşiv binası gibi farklı tipte pasif yapı projeleriyle, sektörün önemli isimleri arasında anılıyor. 2012 de sürdürülebilir mimarlığın gelişmesine en çok katkıda bulunan 50 kişi arasında gösterilen Hines, sürdürülebilirliğin tasarımla da başarılabileceğini savunuyor. Hines a göre, inşa sürecin- Jonathan Hines de yalıtım harcamalarına ağırlık vererek, daha basit ve şık tasarımlarla maliyeti dengelemenin mümkün olacağını belirtiyor. Pasif evler üzerine çalışmaya ne zaman, nasıl başladınız? Architype olarak her zaman enerji verimli, çevre dostu binalar yapmaya odaklandık. Pasif yapıları ilk kez yaklaşık yedi yıl önce duyduk. Bir meslektaşımız Almanya da pasif yapılar üzerine bir konferansa gitmişti. Döndüğünde bizlere, pasif yapı standardının ne kadar iyi ve doğru olduğunu anlattı. Pasif yapılar, enerji verimli yapıların temelini oluşturuyor; bir yandan da insanları bu konuda disipline ediyor. Böyle bir sistemin varlığını bilmek ve gerçekten işe yaradığını öğrenmek, bu tür projelere ağırlık vermemizi sağladı. Özellikle son üç dört yıldır pasif yapılar konusuna daha fazla ağırlık verdik; pek çok proje hazırladık. Bunlar arasında bir arşiv binası, bir kilise, bir konut projesi ve ilköğretim okulları var. Herefordshire Arşiv Merkezi ne (Herefordshire Archives and Records Centre) 2013 yılı içinde pasif yapı standartlarında yeni bir yer inşa ettik. Böylece ülkenin pasif yapı standartlarındaki ilk arşiv binasını yapmış olduk. İngiltere nin ilk sertifikalı pasif ilköğretim okulları olan projelerimizi ise, Oakmeadow ve Bushbury Hill de gerçekleştirdik. Her iki okul da 2012 de sertifikalarını aldı. Projelerimizi hayata geçirdikten sonra bir de gözlem sürecimiz oluyor; yapıların enerji sarfiyatını ölçüyoruz ve kişilerden geri bildirimler alıyoruz. Pasif yapı standartlarıyla inşa ettiğimiz okullarda öğretmenlerle konuştuğumuzda; bize bina içindeki havanın ne kadar taze olduğunu ve öğrencilerin bu sayede derslere daha iyi odaklanabildiklerini söylüyorlar. Üstelik bu okullar yeniden inşa edildikten sonra, eski binalarındaki harcamalarına göre enerjiden yüzde 90 oranında tasarruf ettiklerini de belirtiyorlar. Yani hem öğrenciler daha konforlu bir yapıda eğitim görüyor, hem de yapı enerjiden tasarruf edebiliyor. Bu da pasif yapı standartlarının gerçekten işe yaradığının bir göstergesi. İngiltere de pasif yapıların tanınırlığı ne durumda? Son beş yılda pasif evler İngiltere de giderek daha fazla tanınır oldu. Pasif Ev Enstitüsü nün kurucusu Profesör Wolfgang Feist, Avrupa da pasif yapıların yaygınlaşacağı son ülkenin İngiltere olacağını söylemişti. Ama en hızlı kabul gören ülkelerden oldu. Beş yıl önce İngiltere de belki bir iki pasif yapı vardı ama şimdi belki binlerce pasif yapının inşası sürüyor. Galler ve İskoçya da da durum çok farklı değil Bir sivil toplum kuruluşu olan Passivehaus Trust (İngiltere Pasif Ev Fonu), İngiltere de pasif yapı standartlarının yaygınlaştırılması konularında çalışmalar yapıyor ve ilgili araştırmalara destek veriyor.

Pasif yapıların geleceği konusunda ne düşünüyorsunuz? Bence gelecek pasif yapılarda. 21. yüzyıl iklim değişikliği haberleri, yükselen fosil yakıt fiyatları, dünya çapında etkisini gösteren enerji krizleriyle birlikte geldi. Yeni bir inşa biçimi ortaya koyan pasif yapılar konforlu bir hayat sunarken, enerjiden tasarruf etmemizi de sağlayarak bizi bekleyen bütün bu sorunlara çözüm olabilir. Pasif yapılar konusunda ilgimi çeken, insanlar tarafından benimsenerek tabandan yukarıya doğru bir yayılma göstermesi oldu. Şimdi bazı ülkeler pasif yapıların işlerliği konusunda ikna olarak kendi standartlarını geliştirmeye başladılar. Norveç te, Brüksel de, Avusturya da ve Almanya nın bazı bölgelerinde insanların uymak zorunda olduğu bir yapı standardı haline geldi. Tahminime göre 10 yıl içinde birçok ülkede bu standartlar yaygın kabul görür olacak. Ancak, pasif yapı standartları inşaat endüstrisinde hâlâ pek çok kişi tarafından şüpheyle karşılanıyor; bir işe yaramayacağı düşünülüyor. Neyin daha doğru olduğu konusu ayrı bir tartışma konusu elbette Neden olduğunu anlamak zor ancak, pek çok ülke gibi İngiltere de de alışılageldik inşa biçimleri daha fazla tercih ediliyor. İnsanların çoğu, bütün o karmaşık, teknoloji ağırlıklı yapıları daha çok seviyor. Bütün bunlara gerek olmadığını; daha iyi bir tasarımla daha basit ve enerji verimli yapılar inşa edilebileceğini söylediğimizde, kimsenin hoşuna gitmiyor. İnşa biçimi üzerine tartışmalar uzun soluklu olacak gibi görünüyor. Ancak, pasif yapıların geleneksel düşüncenin aksini kanıtlayarak geleceğin yapıları olacağını hissediyorum. En beğendiğiniz pasif yapı projesi hangisi? Tek bir proje seçebilmem zor Ancak Avusturya da Vorarlberg bölgesinde inşa edilen bir grup pasif yapı projesini örnek verebilirim. Bu bölgede çok hoş tasarımlara sahip ahşap pasif yapı örnekleri görmek mümkün. Hepsi de ilham verici projeler.

14 Röportaj Türkiye de pasif yapı projelerinin çoğalacağına inanıyorum EKHO Mimarlık ortaklarından Y. Mimar Rüksan Tuna, Vendeka A.Ş. için hazırlanan ve Türkiye nin ilk pasif ofisi olacak yapının mimarı. Pasif yapı ilkeleriyle yola çıktıklarını belirten Tuna, yapının yüzde 92 lere varan enerji verimliliğine sahip olacağını belirtiyor. Pek çok projede tasarımcı mimar ve şantiye mimarı olarak görev alan Y. Mimar Rüksan Tuna, çalışmalarını 2008 den bu yana sürdürülebilir mimari ve yeşil binalar üzerine sürdürüyor. Tuna, ekolojik mimari deneyimini geliştirmek amacıyla farklı alanlarda çalışan uzmanların yanı sıra çevre mühendisleri ve ekolojistlerle sürdürülebilir bina tasarımı konusunda da işbirliği yapıyor. TMMOB Mimarlar Odası nın Ekolojik Mimarlık çalışma grubunun da üyesi olan Rüksan Tuna, Çevre Dostu Yeşil Binalar Derneği nin sertifika komitesinde yer alıyor. Eylül 2012 den bu yana ise TMMOB Mimarlar Odası Sürekli Mesleki Gelişim Merkezi nin Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği kapsamında yürüttüğü Enerji Kimlik Belgesi Uzmanlığı Eğitmeni olarak görev yapıyor. Ayrıca, Mimar Sinan Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Çevre Çözümlemesi ve Denetimi bilim dalında, Mimari Tasarımda Çevre Bilinci dersi öğretim görevlisi. Pasif yapılarla nasıl tanıştınız? Meslekte otuzuncu yılım, ancak pasif evler konusunda çok yeniyim. İki senedir İngiltere de düzenlenen Ecobuild fuarlarına katılıyorum. Londra da düzenlenen bu fuar kapsamındaki pasif yapı seminerlerinde onlarca pasif yapı tasarım örneği ile, sıcak ve soğuk iklimlerde uygulama farkları konularını izledim. Ancak kendim ilk kez tasarlayan ekip içinde yer alıyorum, bu nedenle de çok heyecanlıyım. Pasif yapılar konusunda uzman isimlerden destek alıyoruz. İngiltere deki bir mimarlık ofisi olan Architype tan Jonathan Hines proje danışmanımız. Kendisi çok deneyimli bir pasif yapı uzmanı. Her ne kadar meslekte uzun yıllarımı geçirmiş olsam da, pasif bina yapmanın standartları Rüksan Tuna ve düşünme tarzı bambaşka. Bunu öğreniyoruz hep birlikte. Çok hevesli bir ekibimiz var: Türkiye nin ilk ve tek PHPP (Pasif Ev Planlama Paketi) uzmanı Tuğba hanım, çok iyi bir günışığı modelleme uzmanı Mirbek bey ve yardımcı mimar Ayyüce hanımla beraber güzel bir tasarım süreci geçirdik. Avan proje aşamasından itibaren mekanik, elektrik ve statik mühendisi arkadaşlarımızla birlikte ekip olarak çalışmaya devam ediyoruz. Ülkemizde yapı sektöründe enerji tasarruflu binalar henüz yaygınlaşmamış durumda. Enerjiyi hiç kullanmayan ya da sıfıra yakın enerji kullanan bina sayısı ise bir elin parmaklarından az. Dolayısıyla pasif yapı ilkeleriyle bir ofis tasarlıyor olmak ve bu yapının Türkiye nin ilk pasif ofis binası olması heyecan verici. Proje için çalışmalara ne zaman başladınız? 2013 ün yılbaşından beri uğraşıyoruz. Büyük bir ileri görüşlülükle Vendeka A.Ş. nin önerisiyle başladı proje çalışmaları. İdari ofisleri olarak kullanmak üzere, bizden Hacettepe Teknopark içinde, enerji verimliliğine sahip bir bina tasarlamamızı istediler. Yapının ön etüt aşamasında, firma sahiplerinin aynı arazi içinde iki yapı inşa etmeyi ve birini AR-GE binası olarak kendi merkez ofislerinin ikametgâhında kullanmayı düşündükleri bilgisini aldık. Bu bilgiler ışığında, yaklaşık 200 kişilik bir ofis yapısı projelendirdik. 2500 metrekarelik üç katlı yapıyı, düşük karbon salımlı ve yüzde 92 lere ulaşan enerji verimliliğine sahip olacak şekilde planladık. Bunu sağlayabilmek için bütün yapı kabuğu pasif yapı ilkelerine uygun olarak yalıtıldı. Pasif yapı projelerinin standart mimari projelerden farkı nedir? Pasif yapı projelerinde detaylar önem kazanıyor. Pasif yapılar Türkiye de alışkın olduğumuz standart yapılardan çok farklı detaylara ve üretim süreçlerine sahipler. Öncelikle enerji verimliliğini sağlayabilmek adına, pasif yapıların 15 kwh/metrekare kuralını aşmamak gerekiyor. PHPP sistemine göre bütün mimari detaylar kontrol ediliyor. Ayrıca duvar ve yalıtım kalınlıklarını yerine göre azaltmak veya çoğaltmak, köşelerdeki detayları yeniden çözmek gerekiyor.