Bilgisayara Teknolojisine Giriş Bilgisayar belirli komutlara göre veri işleyen ve depolayan bir makinedir.bilgisayarlar çok farklı biçimlerde karşımıza çıkabilirler. 20. yüzyılın ortalarındaki ilk bilgisayarlar büyük bir oda büyüklüğünde olup, günümüz bilgisayarlarından yüzlerce kat daha fazla güç tüketiyorlardı. 21. yüzyılın başına varıldığında ise bilgisayarlar bir kol saatine sığacak ve küçük bir pil ile çalışacak duruma geldiler. Toplumumuz kişisel bilgisayarı ve onun taşınabilir eşdeğeri, dizüstü bilgisayarını, bilgi çağının simgeleri olarak tanıdılar ve bilgisayar kavramıyla özdeşleştirdiler. Günümüzde çok yaygın kullanılmaktadırlar.
Günümüz teknolojileri hayatımıza o denli girmiştir ki, yaşamımızın bir parçası haline gelmiştir. Bilişim teknolojileri ile yaptıklarımıza bir göz atarsak: 1. Her hangi bir konuda belge oluşturup, rapor yazabilirsiniz dilekçe, özgeçmiş, sipariş formu, (WORD) 2. Yazdığınız bilgileri kağıda dökebilirsiniz 3. İşyerinde grafik uygulamalarında kullanabilirsiniz 4. İş ile ilgili teknik resim çizimlerinde (AUTOCAD) 5. Belgeleri tarayarak bilgisayar ortamına atabilirsiniz (SCANER) 6. Fotoğrafınızı bilgisayar ortamına aktarabilirsiniz 7. Çeşitli konularda sunu hazırlaya bilirsiniz (POWERPOİNT) 8. Elektronik tablolarda hesaplama işlemleri yapabilirsiniz (EXCEL) 9. Birçok verinizi düzenli olarak listeleyebilirsini (ACCESS) 10. Fax-alıp gönderebilirsiniz 11. Internete bağlanabilirsiniz 12. Elektronik ileti alıp-gönderebilirsiniz 13. Görüntülü haberleşebilirsiniz 14. Yazarak haberleşebilirsiniz 14. Film izleyebilirsiniz 15. Oyun oynaya bilirsiniz 16. Televizyon izleyebilirsiniz 17. Müzik dinleyebilirsiniz 18. Mobil telefonlar, hesap makineleri ile dolaşıyor, 19. Sayısal çalışan cihazlardan birkaç santim farkla yerimizi buluyor, CPRS 20. Evimizde otururken dünyanın öbür ucundaki bir arşive girebiliyor, kopya edebiliyoruz. 21. Evimizden veya işyerimizden bir çok resmi işi görebiliyoruz. E-devlet, E-üniversite 22.. Yukarıdaki liste sonu olmayan bir sıralama haline gelecektir ki yukarıda sıralananlar gündelik işlemlerimizde kullanılan alışkanlıklarımızdır. Öğr. Gör. Emre İNCE Bilgisayar Uygulamaları 11
Bilgisayar Nedir ve Nasıl Çalışır: Bilgisayar, kullanıcıdan veya çevre birimlerinden gelen verileri alıp, Aritmetiksel(+,-,*,/) ve Mantıksal (<,>,=,or,and,xor ) işlem yapabilen, İstenilen verileri kaydedip, gerektiğinde yeniden ulaşan, Hızlı ve hatasız İşlem Yapan, Donanım ve yazılım ilişkisiyle çalışan, elektronik cihazlardır. Bilgisayar bir çok arabirimden oluşur (veri giriş birimleri klave, fare, optik okuyucu,..-, veri çıkış birimleri yazıcı, ekran-). Bilgisayarda işlem akışında ilk aşamada verilerin girişi ile işlem başlar. Bu veriler: Sayısal değerler, Sözel ifadeler, Resim veya görüntü verileri olabilir. Öğr. Gör. Emre İNCE Bilgisayar Uygulamaları 12
Kullanılan veri ne olursa olsun, girilen verilerin bir uygulamada çalışabilmesi için bilgisayarın anlayabileceği bir dile çevrilmesi gerekmektedir. Bu işi yapacak olan bilgisayarın ana mekanizması olan işlemcidir. İşlemci verileri 2 tabanlı sayısal verilere dönüştürür ve verilerin işleneceği esas mekanizmaya gönderir. Gündelik hayatta kullandığımız sayı tabanı 10 luk sayı tabanıdır. 10 luk sayı tabanında sayılar 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 rakamları ile ifade edilir. 2 tabanlı sayı lar 0 ve 1 rakamları ile ifade edilir. Bilgisayardaki tüm işlemler temelde 1 ve 0 kullanılarak gerçekleştirilir.elektronik devrenin açık olması 1,kapalı olması da 0 değerine karşılık gelir.devreleri açıp kapama işlemini transistörler yapar. Basit bir elektrik devresi düşünelim (bir akü, bir anahtar, bir lambadan oluşsun) Eğer anahtar açık olursa akım geçişi olur, devre tamamlanır ve lamba yanar ve üretilen sonuç 1 dir. Eğer anahtar kapalı olursa, akım geçişi olmaz, devre tamamlanamayacağı için lamba yanmaz ve üretilen sonuç 0 dır. İşlemci her bir işlemi bu akım giriş çıkışları işlemler sokup bir nevi çevirmen gibi veriler arasında bir dönüşüm işlemi yapar. Girilecek olan veriler önceden sistem tarafından tanımlanmıştır. Örneğin klavyeden girilecek karakterler (alfabetik değerler veya sayısal değerler) önceden sayısal değerler ile tanımlanmıştır. Bu tanımların olduğu tabloya ASCII (American Standard Codefor Information Interchange) tablosu adı verilmiş. Öğr. Gör. Emre İNCE Bilgisayar Uygulamaları 13
Şekil 1 ASCII tablosu Örneğin kalvyeden girilen A karakterinin karşılığı 10 luk tabanda ASCII tablosunda 65 sayısına karşılık gelir. Bunun işlemci de ki dönüşümü sonrasında karşımıza çıkacak olan değeri:1000001dir. Sayı sistemleri; sembollerden ve bu sembolleri kullanma yöntemlerinden meydana gelir.en çok kullanılanlar, 16, 10 lu ve 2 li sayı sistemidir. 10 tabanındaki her bir sayının rakamları, 10 un kuvvetleri biçiminde sağdan sola doğru okunmaya başlanır ve her bir rakam çarpan olarak işleme girer.on tabanındaki bir sayı ikili tabana çevrilirken sürekli 2 ye bölünerek elde edilir. Veriler 2 lik tabanda elde edilerek hafıza birimlerin de tutulur. Hafıza birimlerinde tutulan veriler, hafıza da yer kaplarlar bu kapladıkları alan miktarları, bilişim terimlerince ifade edilirler. Bu terimler: Hafıza Büyüklükleri Kapasite ölçüm birimlerinde temel olan iki alan terimi vardır. Bu miktar ifade eden büyüklükler küçükten büyüğe sıralanırsa: 1. Bit:En küçük birim bit tir. Bilgisayar içinde karakterler ikilik sayı siteminde 8 haneli bir sayıyla ifade edilir. İşte bu sayının her bir basamağına 1 Bit denir. Önceki örnekte : A karakteri 1000001 sayısıyla ifade edilir. İşte bu sayının her basamağına 1 Bit denir. O zaman Bilgisayar içindeki her bir karakter 8 bit ten oluşur. A karakteri=8 Bit, + kararkteri=8 bit. 2. Byte (Bayt) : Bilgisayar içinde her karakter aynı zamanda 1 Byte tır. Örneğin A karakteri=1 Byte = 8 Bit. Yukardaki eşitliklere göre 1 Byte=8 Bit sonucu çıkarılabilir. Öğr. Gör. Emre İNCE Bilgisayar Uygulamaları 14
Diğer büyüklükler bu iki ifade esas alınarak listelenirse: Birim Tanım Örnek Bit() Byte(B) KiloByte(KB) MegaByte(MB) GigaByte (GB) TeraByte (TB) PetaByte (PB) 1 ve 0 dan meydana gelen 2 li rakamdır. 8 bit 1 byte oluşturur. 1 KB = 1024 Byte 1 MB = 1024 KB 1 GB = 1024 MB 1 TB = 1024 GB 1 PB = 1024 TB Bir devrenin açık 0 konumu 0 Volt, kapalı 1 durumu 5volt olarak gösterilir. Buda ASCII formatında bir karakteri ifade eder. A,C, 2,% gibi. 640 KB bellek gibi Disket kapasitesi : 1.44MB Cd Rom : 700MB RAM : 256 MB gibi Sabit Disk : 120 GB 1000 adet Britannicaansiklopesidi 1000*1000 adet Britanicaans. Yukarıdaki tabloda verilen terimlerden, KiloByte, MegaByte ve GigaByte büyüklükleri günlük hayatımızda kullandığımız terimlerdir. Soru:25 yazısı kaç Bytedır? Cevap: 2 karakter yani 2 byte yani 16 bit dir. Soru: ANADOLU kelimesi kaç Byte ve kaç Bit tir. Çözüm: ANADOLU kelimesi 7 karakterden oluşmaktadır. 1 Karakter=1 Byte olduğu için bu kelime 7 Byte tır. 1Byte=8 bit olduğundan dolayı bu kelime 8x7=56 Bit tir. Soru:54 sayısı kaç byte ile ifade edilebilinir. Çözüm:110110 dur 2 li sistemde. Yani 6 bit dir. Yani 8 bit e sığıyor o zaman 1 byteın içine sığıyor. 54 sayısı 1 byte ile ifade edilir. Soru:285 sayısını kaç byte ile ifade ederiz. Öğr. Gör. Emre İNCE Bilgisayar Uygulamaları 15
Çözüm:100000000 dur 2 li sistemde. Yani 9 bit. 1 byte = 8 bit e sığmadı. Demekki 285 sayısı 2 byte ile ifade edilir. Soru: 2048 KB kaç MB dır? Çözüm: 1024 tane KB=1 MB olduğundan 2048 KB=2 MB tır. Çünkü 2048 in içinde 2 tane 1024 vardır Bilgisayarların tarihsel gelişimi ENIAC, 30 ton ağırlığında; 9x15 metrelik bir odayı doldurmakta; hesaplama vurumları 1500 elektromekaniik röleden (yolvericiden) geçip 18.000 den çok radyo lambasından akmaktaydı. ENIAC'ı çalıştırmak için 150.000 vat enerji gerekliydi. ENIAC, yalnızca 80 karaktere eş veri saklayabiliyordu. Lambalaların hepsi çalıştığında, mühendis ekibi bir problemi çözmek için 6000 kabloyu elle fişe takarak ENIAC'ı kuruyorlardı. 600 mühendis tarafından işletiliyordu ve dakikada 5000 işlem yapma yeteneğine sahipti. İlk popüler grafiksel işletim sistemi 1984 yılında, Apple Macintosh'u sürdüğünde piyasaya girdi. Microsoft firması Macintosh için sözlük işlemci ve elektronik tablo programı yazdı. Öğr. Gör. Emre İNCE Bilgisayar Uygulamaları 16
İlk IBM Kişisel Bilgisayarı, 1981 yılının Ağustos ayında pazara çıkardı Günümüzde bilgisayar tipleri 1. Kişisel Bilgisayarlar (PersonalComputer) : Masa üstü bilgisayarlar da denir. Günümüzde en çok kullanılan bilgisayarlar. 2. Dizüstü Bilgisayarlar (Laptop) : Notebook, taşınabilir bilgisayarda denir. Bir pille çalıştığı ve hafif oldukları için taşınabilir özelliğe sahiptirler. 3. Sunucu Bilgisayarlar (Server Computer) : Bir hizmet amacı olarak gece gündüz sürekli kullanılan bilgisayarlardır.bu bilgisayarlar web sunucusu365 gün 24 saat açıktır, ftp sunucusu, mail sunucusu, mail sunucusu, yazdırma sunucusu, veritabanı sunucusu, uygulama sunucusu olarak kullanılırlar. Bu bilgisayarlarda birden fazla işlemci, çok sayıda sabit disk, büyük miktarda bellek bulunur. Öğr. Gör. Emre İNCE Bilgisayar Uygulamaları 17
4. İş istasyonları (Workstation) : Özel konfigürasyonlarla ve bir grup olarak çalışmaları için tasarlanan bilgisayarlardır.sunucu bilgisayarlara bağlanarak çalışırlar. 5. PDA (El Bilgisayarı) :Özel kalem kullanılır el yazısını tanıyabilir, ekranları dukunmatiktir.internte bağlanır, notlar tutulur. 6. Tablet PC : Özel kalem kullanılır el yazısını tanıyabilir. Sesi tanıyıp verilen komutu yapabilir. Dziüstü bil kullanıcılarıda daha fazla kolaylık sağlamak için tasarlanmıltır. Öğr. Gör. Emre İNCE Bilgisayar Uygulamaları 18
Bilgisayar Donanımları Donanım bilgisayarı oluşturan, bilgisayarın işleyişini sağlayan parçalardır. Aşağıda temel bileşenlerin bir listesi bulunmaktadır. CPU HARDDISK DISK DRIVE MAINBOARD RAM ROM KEYBOARD MONITOR SOUND CARD MOUSE CD-ROM DVD-ROM SCANNER PRINTER MODEM CPU Central ProcessingUnit ( Merkezi İşlem Birimi). Ana İşlem Ünitesi, Merkezi İşlemci ya da kısaca işlemci. Bilgisayarın program komutlarını bellekten aldıktan sonra kodlarını çözen ve karşılığı olan işlemleri yerine getiren merkez birimi. CPU genellikle bilgisayarın beyni olarak tanımlanır. Çünkü tüm işlemler CPU tarafından yapılır. Bu nedenle bir bilgisayarın işlem yeteneği ve hızı işlemcisinin yeteneği ve hızıyla doğrudan ilgilidir. Öğr. Gör. Emre İNCE Bilgisayar Uygulamaları 19
HARDDISK Sabit disk. Bilgisayarlarda bilgi depolama ünitesi. Sabit diskler büyük miktarda bilgiyi uzun süreli olarak saklamak için kullanılan manyetik disklerdir. Genellikle taşınabilir olma özelliği yoktur. Zaten bu yüzden de sabit disk adını almışlardır. Bilgisayar kasasının içinde kendileri için ayrılmış yuvalara yerleştirilirler. DISK DRIVE Disk sürücü. Diske veri yazan ya da okuyan birim. Disk sürücüler okuyup yazdıkları disk tipine göre çeşitli isimler alır: Disketlere okuyup yazan disket sürücüler, optik disklere okuyup yazan optik sürücüler gibi...genelde, disk sürücü dendiğinde sabit disk sürücü kastedilir. Disk sürücüler bilgisayarın içine yerleştirilebileceği gibi, bir dış ünite olarak da bağlanabilir. MAINBOARD Ana kart. Bilgisayarlardaki temel devre ve bileşenleri üzerinde bulunduran kart. Ana kart, CPU, BIOS, bellek, depolama aygıtı arabirimleri, seri ve paralel portlar, genişleme yuvaları ve ekran, klavye gibi çevre ünitelerinin denetleyicilerini bulundurur. Öğr. Gör. Emre İNCE Bilgisayar Uygulamaları 20
ROM Read Only Memory. Salt Okunur Bellek.İçerdiği verilerin üzerine sadece bir kere yazıldığı ve bir daha değiştirilemediği bellek tipi. ROM lar bilgisayarlarda hiç değişmeyecek ancak sürekli kullanılan bazı programları saklamak için kullanılır. Bilgisayarın yüklenmesini sağlayan ana program örnek verilebilir. RAM Random Access Memory. Rasgele Erişimli Bellek. Herhangi bir noktasına doğrudan erişilebilen bellek tipi. Bir bilgisayarın ne kadar RAM a sahip olması gerektiği, kullandığı işletim sistemi ve çalıştıracağı programların ihtiyaçlarına bağlıdır. Özellikle grafik kullanıcı yüzüne sahip işletim sistemleri daha çok RAM kullanır. KEYBOARD Klavye. Bilgisayarın bilgi girişinde kullanılan ve daktiloya benzeyen parçası. Klavyeler harflerin dizilişine göre farklı tiplerde olabilirler. Sol üstte bulunan harf Q ise Q klavye F ise F klavye olarak adlandırılır. F klavyede harfler Türkçe daktilolarda düzenledikleri şekildedirler. MONITOR Ekran. Bilgisayarlarla kullanıcılar arasındaki görsel bağlantıyı sağlayan birim. Ekranlar büyüklüklerine, gösterdikleri renk sayısına ve destekledikleri çözünürlük oranlarına göre sınıflanır. Öğr. Gör. Emre İNCE Bilgisayar Uygulamaları 21
SOUND CARD Ses kartı. Bilgisayarın sesi işlemesini sağlayan genişleme kartı. Bir ses kartı olmadan bilgisayar sadece bip sesleri ve oldukça mekanik melodiler çıkarabilir. Oysa pek çok yazılım ve CD-ROM lar çok daha yüksek kalitede bir ses çıkışına ihtiyaç duyar. Ses kartları, karta bağlanan hoparlörler aracılığıyla dijital ses elde edilmesini sağlar. MOUSE Fare.İmlecin ekran üzerindeki hareketlerini kontrol eden araç. Bir kablo ile bilgisayara bağlanan küçük bir araç olan fare, düz bir yüzeye sürterek kullanılır. Bu yüzeyde yapılan hareketler, benzer şekilde imlecin (cursor) de ekranda serbestçe hareket etmesini sağlar. Böylece imleç istenen nesne üzerine getirilebilir CD-ROM Compact Disk-Read Only Memory. Yüksek kapasitede bilgi depolamak için kullanılan optik disklerdir. CD-ROM ların üzerine bilgiyi kaydedebilmek için özel araç kullanılır. Öğr. Gör. Emre İNCE Bilgisayar Uygulamaları 22
DVD-ROM Dijital Versatile Disk. CD-Rom ların yerini alması beklenen yeni bir optik disk teknolojisi. 133 dakikalık bir filmin tek bir diskte tutulması sağlanabilecek DVD-Romlarla. DVD-Rom oynatıcı denilen aletlerin normal CD-Romları da oynatması söz konusu. SCANNER Tarayıcı.Kağıda basılı yazı ve resimleri okuyup bilgisayarların anlayacağı biçime çeviren araç. PRINTER Yazıcı. Bilgisayar ile üretilen metin ve resimleri kağıda basmak için kullanılan araç. MODEM Kısaltma, Modulator-Demodulator.Telefon hatlarından veri aktarmakta kullanılan araçtır. Bilgisayarlar verileri dijital olarak saklarlar, ancak telefon hatları üzerinden gönderilen veriler analog yapıda olmalıdır. Bu yüzden modemler bilgisayarların dijital yapıda sakladıkları verileri analog yapıya çevirerek gönderme işini üstlenir. Öğr. Gör. Emre İNCE Bilgisayar Uygulamaları 23
Öğr. Gör. Emre İNCE Bilgisayar Uygulamaları 24