TÜRKĠYE DEPREMLERĠ ĠÇĠN SĠSMĠK ġġddet ĠLE YER HAREKETĠ PARAMETRELERĠ ARASINDA BAĞINTILAR

Benzer belgeler
Senaryo Depremlerin Zemin Hareketi

EN BÜYÜK OLASILIK YÖNTEMİ KULLANILARAK BATI ANADOLU NUN FARKLI BÖLGELERİNDE ALETSEL DÖNEM İÇİN DEPREM TEHLİKE ANALİZİ

1. Giriş. 2. Model Parametreleri

TÜRKİYE NİN FARKLI BÖLGELERİ İÇİN SİSMİK HAZARD PARAMETRELERİ ARASINDAKİ İLİŞKİLER

BATI MARMARA BÖLGESİ İÇİN ALTERNATİF YÖNTEMLERLE DEPREM HASAR VE KAYIP TAHMİNİ ÇALIŞMALARI

AVRUPA VE ORTADOĞU İÇİN HESAPLANAN YER HAREKETİ TAHMİN DENKLEMLERİNİN TÜRKİYE İLE UYUMLULUĞUNUN İRDELENMESİ

Arş. Gör., İnşaat Müh. Bölümü, Gebze Teknik Üniversitesi, Kocaeli, 2

AVRO-AKDENİZ BÖLGESİ İÇİN GELİŞTİRİLEN EŞ ZAMANLI ANALİTİK ŞİDDET DAĞILIMI HESAPLAMA YÖNTEMLERİ

PRELIMINARY REPORT. 19/09/2012 KAHRAMANMARAŞ PAZARCIK EARTHQUAKE (SOUTHEAST TURKEY) Ml=5.1.

TÜRKİYE ULUSAL KUVVETLİ YER HAREKETİ GÖZLEM AĞI VERİLERİNİN MEVCUT YER HAREKETİ TAHMİN İLİŞKİLERİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ

MARMARA BÖLGESİNİN KUVVETLİ YER HAREKETİ AZALIM İLİŞKİSİ MODELİ STRONG GROUND MOTION ATTENUATION RELATIONSHIP MODEL FOR MARMARA REGION

Türkiye Deprem Tehlike Haritası ve İnteraktif Web Uygulaması

1. Türkiye Deprem Mühendisliği ve Sismoloji Konferansı Ekim 2011 ODTÜ ANKARA

SAKARYA ÜNİVERSİTESİ DEPREM KAYIT İSTASYONUNUNA AİT SÜREYE BAĞLI BÜYÜKLÜK HESABI

Elazığ ve Çevresindeki Sismik Aktivitelerin Deprem Parametreleri İlişkisinin İncelenmesi

İZMİR VE ÇEVRESİNİN ÜST-KABUK HIZ YAPISININ BELİRLENMESİ. Araştırma Görevlisi, Jeofizik Müh. Bölümü, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir 2

İTME ANALİZİ KULLANILARAK YÜKSEK RİSKLİ DEPREM BÖLGESİNDEKİ BİR PREFABRİK YAPININ SİSMİK KAPASİTESİNİN İNCELENMESİ

Deprem Tehlike Analizi Nedir? Ne Zaman Gerekir? Nasıl Yapılır? Naz Topkara Özcan

Ö. Kale 1 ve S. Akkar 2. Araştırma Görevlisi, İnşaat Müh. Bölümü, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara 2

AKILLI TELEFONLAR ARACILIĞI İLE DEPREM SONRASI ŞİDDET TAHMİNİ

DOĞU ANADOLU BÖLGESİ VE CİVARININ POISSON YÖNTEMİ İLE DEPREM TEHLİKE TAHMİNİ

İNM Ders 2.2 YER HAREKETİ PARAMETRELERİNİN HESAPLANMASI. Yrd. Doç. Dr. Pelin ÖZENER İnşaat Mühendisliği Bölümü Geoteknik Anabilim Dalı

KONU: KOMİTE RAPORU TAKDİMİ SUNUM YAPAN: SALİH BİLGİN AKMAN, İNŞ. YÜK. MÜH. ESPROJE GENEL MÜDÜRÜ

MAKSİMUM YER İVMESİ VE HIZI İLE YER DEĞİŞTİRME TALEBİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN ARAŞTIRILMASI

YEREL VE GLOBAL YER HAREKETİ TAHMİN DENKLEMLERİNİN TÜRKİYE İÇİN UYGULANABİLECEK SİSMİK TEHLİKE ANALİZLERİNDE KULLANILABİLİRLİKLERİNİN TEST EDİLMESİ

3 ŞUBAT 2002 ÇAY DEPREMİNİN SAYISAL MODELLENMESİ: KUVVETLİ YER HAREKETİ SİMÜLASYONU VE ŞİDDET DAĞILIMI

T.C. BAŞBAKANLIK AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI DEPREM DAİRESİ BAŞKANLIĞI. BASINA VE KAMUOYUNA (Ön Bilgi Formu)

T.C. BAŞBAKANLIK AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI DEPREM DAİRESİ BAŞKANLIĞI. BASINA VE KAMUOYUNA (Ön Bilgi Formu)

19 Mayıs 2011 M w 6.0 Simav-Kütahya Depreminin Kaynak Parametreleri ve Coulomb Gerilim Değişimleri

2017 AYVACIK DEPREM SERİSİNDE M 5.0 OLAN DEPREMLERİN KUVETLİ YER HAREKETİ KAYITLARI VE İSTASYON ZEMİN PARAMETRELERİ ÜZERİNE DEĞERLENDİRMELER

12 HAZİRAN 2017 (15:28 TSİ), Mw=6.2 İZMİR KARABURUN (EGE DENİZİ) DEPREMİ SİSMOLOJİK ÖN DEĞERLENDİRME RAPORU

DEPREM BİLGİ SİSTEMİ

by Karin Şeşetyan BS. In C.E., Boğaziçi University, 1994

Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi Afyon Kocatepe University Journal of Science and Engineering

Kastamonu İlinin depremselliği ve deprem tehlikesi The seismicity and earthquake hazard of Kastamonu Province

DEPREM KONUMLARININ BELİRLENMESİNDE BULANIK MANTIK YAKLAŞIMI

B.Ü. KANDİLLİ RASATHANESİ ve DAE. BÖLGESEL DEPREM-TSUNAMİ İZLEME ve DEĞERLENDİRME MERKEZİ 25 MART 2019 YAĞCA-HEKİMHAN MALATYA DEPREMİ BASIN BÜLTENİ

Kastamonu İlinin Depremselliği ve Deprem Tehlikesi. Bülent ÖZMEN. Afet İşleri Genel Müdürlüğü, Deprem Araştırma Dairesi

24/05/2014 GÖKÇEADA AÇIKLARI EGE DENİZİ DEPREMİ Mw:6.5

Kuzeybatı Anadolu da Bölgesel Kappa Modeli

EGE DENİZİ DEPREMİ

TÜRKİYE KUVVETLİ YER HAREKETİ VERİ TABANININ GENİŞLETİLMESİ: BİR ÖN ÇALIŞMA

21 TEMMUZ 2017 KOS ADASI - GÖKOVA KÖRFEZİ DEPREMİ İVME KAYITLARI VE ÖZELLİKLERİ

GÜÇLENDİRİLEN YAPILARDA YAPI ÖZELLİKLERİ MALİYET İLİŞKİLERİ ÜZERİNE İSTATİSTİKSEL BİR ÇALIŞMA

ULUSAL KUVVETLİ YER HAREKETLERİ KAYIT ŞEBEKESİ NATIONAL STRONG GROUND MOTION NETWORK

21 TEMMUZ 2017 KOS ADASI - GÖKOVA KÖRFEZİ DEPREMİ İVME KAYITLARI VE ÖZELLİKLERİ

21 NİSAN 2017, 17h12, Mw=4.9 MANİSA-ŞEHZADELER DEPREMİ SİSMOLOJİK ÖN DEĞERLENDİRME RAPORU

YÜKSEK RİSKLİ DEPREM BÖLGESİNDEKİ BİR PREFABRİK YAPININ FARKLI YER HAREKETLERİ ETKİSİNDEKİ SİSMİK DAVRANIŞININ İNCELENMESİ

16 NİSAN 2015 GİRİT (YUNANİSTAN) DEPREMİ

DEPREM YÖNETMELİĞİ 2007 VE TÜRKİYE BİNA DEPREM YÖNETMELİĞİ İLE UYUMLU ZAMAN TANIM ALANINDA ANALİZ SONUÇLARININ KARŞILAŞTIRILMASI

Ders 1.2 Türkiyede Barajlar ve Deprem Tehlikesi

İNM Ders 1.2 Türkiye nin Depremselliği

TÜRKİYE DEKİ ZEMİNE ÖZGÜ ORTALAMA TEPKİ SPEKTRUMLARININ AASHTO LRFD (2007 VE 2010) KÖPRÜ TASARIM ŞARTNAMELERİ İLE KARŞILAŞTIRILMASI

KENTSEL ALANLAR İÇİN BÜTÜNLEŞİK SİSMİK KAYIP TAHMİN YÖNTEMİ: ERZİNCAN PİLOT UYGULAMASI

SİSMİK KAYNAK ve YER HAREKETİ TAHMİN DENKLEMLERİNE BAĞLI MODELLEME BELİRSİZLİĞİNİN OLASILIKSAL SİSMİK TEHLİKE HESAPLARINA ETKİLERİ

Sıvı Depolarının Statik ve Dinamik Hesapları

MAK 210 SAYISAL ANALİZ

B.Ü. KANDİLLİ RASATHANESİ ve DAE. BÖLGESEL DEPREM-TSUNAMİ İZLEME ve DEĞERLENDİRME MERKEZİ 20 ŞUBAT 2019 TARTIŞIK-AYVACIK-ÇANAKKALE DEPREMİ

Tek Katlı Prefabrik Sanayi Yapıları İçin Hasar Görebilirlik Eğrileri *

BETONARME PERDE DUVAR ORANININ BİNALARIN SİSMİK PERFORMANSINA ETKİSİ

Geçmiş depremlerde gözlenen hasarlar Güncellenen deprem yönetmelikleri Tipik bir binada depremsellik incelemesi

Şekil 1. DEÜ Test Asansörü kuyusu.

BASIN DUYURUSU. 10 Haziran 2012 FETHİYE KÖRFEZİ Depremi

EN BÜYÜK OLASILIK YÖNTEMİ KULLANILARAK BATI ANADOLU NUN FARKLI BÖLGELERİNDE ALETSEL DÖNEM İÇİN DEPREM TEHLİKE ANALİZİ

Şekil :51 Depremi Kaynak Spektral Parametreleri

EN BÜYÜK YER İVMESİNİN TAHMİNİNDE YAPAY SİNİR AĞLARININ KULLANIMI

GEOTEKNİK DEPREM MÜHENDİSLİĞİ (Yer Hareketi Parametreleri)

SİSMİK TEHLİKE ANALİZİ

DEPREME DAYANIKLI YAPI TASARIMI

FAYLARDA YIRTILMA MODELİ - DEPREM DAVRANIŞI MARMARA DENİZİ NDEKİ DEPREM TEHLİKESİNE ve RİSKİNE FARKLI BİR YAKLAŞIM

KKTC-NET IVME KAYITLARI ÖZELLİKLERİNİN İRDELENMESİ

Deprem Mühendisliği 1

YÜKSEK LİSANS TEZİ Volkan SEVİLGEN ( ) Prof.Dr. Haluk EYİDOĞAN. Doç.Dr. Argun KOCAOĞLU

08 Mart 2010 Elazığ-Kovancılar Deprem Raporu

Eşdeğer Deprem Yüklerinin Dağılım Biçimleri

TÜRKİYE İÇİN ALAN KAYNAK MODELİNE DAYALI OLASILIKSAL DEPREM TEHLİKE ANALİZİ

ARTIMLI DİNAMİK ANALİZ YÖNTEMİ İLE BETON AĞIRLIK BARAJLARDAKİ HASAR BELİRLENMESİ

DEPREME DAYANIKLI YAPI TASARIMINDA GENEL ĐLKELER

GEOTEKNİK DEPREM MÜHENDİSLİĞİ

Deprem Kayıtlarının Seçilmesi ve Ölçeklendirilmesi

T.C. BAŞBAKANLIK AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI DEPREM DAİRESİ BAŞKANLIĞI AYLIK DEPREM RAPORU

TÜRKİYE ULUSAL KUVVETLİ YER HAREKETİ GÖZLEM AĞINDAKİ GELİŞMELER

İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ÖĞRENCİLERİNİN BAŞARI NOTLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ. Tamer Yılmaz, Barış Yılmaz, Halim Sezici 1 ÖZET

24 MAYIS 2014 Mw:6.5 GÖKÇEADA DEPREMİNDEKİ BÜYÜK GENLİKLİ KUVETLİ YER HAREKETİ KAYITLARI VE MOHO SÜREKSİZLİĞİNDEN YANSIYAN DALGALAR (SmS) İLE İLİŞKİSİ

24 MAYIS 2014 GÖKÇEADA AÇIKLARI - EGE DENİZİ DEPREMİ BASIN BÜLTENİ

OLASILIK VE İSTATİSTİK YÖNTEMLER İLE MERSİN İLİNİN SİSMİK TEHLİKESİNİN TAHMİNİ

TDY 2007 YE GÖRE DEPREM ELASTİK TASARIM İVME SPEKTRUMU

YAKIN SAHA DEPREMLERİNİN ZEMİN ÖZELLİKLERİ FARKLI YÜKSEK KATLI BETONARME BİNALARA ETKİSİ

BETONARME ÇERÇEVE YAPILARIN GERÇEK DEPREMLERE AİT İVME KAYITLARI İLE DOĞRUSAL OLMAYAN DİNAMİK ANALİZİ

ORTA KATLI MEVCUT BETONARME YAPILARDA ÇEKİÇLEME DAVRANIŞININ İNCELENMESİ

KENT ÖLÇEĞİNDE SENARYO DEPREMDE OLUŞACAK BİNA HASARLARININ TAHMİNİ

İÇİNDEKİLER. BÖLÜM 1 Değişkenler ve Grafikler 1. BÖLÜM 2 Frekans Dağılımları 37

YAPI ZEMİN ETKİLEŞİMİ. Yrd. Doç. Dr Mehmet Alpaslan KÖROĞLU

AYLIK DEPREM RAPORU Mart

DEPREM KUVVETİNE ESAS SPEKTRAL İVME DEĞERLERİNİN TBDY 2018 ve TDY 2007 ye GÖRE KARŞILAŞTIRILMASI

LİTERATÜRÜNE KATKILARI: MARMARA DEPREMİ NİN ETKİSİ. Zehra TAŞKIN HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ BİLGİ VE BELGE YÖNETİMİ BÖLÜMÜ

UZUN PERİYOTLU YER HAREKETİNİN KARAKTERİZASYONU

YÜKSEK SÖNÜM ORANLARI İÇİN ÖNERİLEN SÖNÜM AZALTMA KATSAYILARININ DEPREM ETKİME AÇISINA BAĞLI DEĞİŞİMİ

BETONARME ÇERÇEVELERİN DEPREM HESABINDA TASARIM İVME SPEKTRUMU UYUMLU DİNAMİK YÖNTEMLERİN KARŞILAŞTIRILMASI

YAPILARIN ZORLANMIŞ TİTREŞİM DURUMLARININ ARAŞTIRILMASI

Transkript:

. Türkiye Deprem Mühendisliği ve Sismoloji Konferansı ÖZET: TÜRKĠYE DEPREMLERĠ ĠÇĠN SĠSMĠK ġġddet ĠLE YER HAREKETĠ PARAMETRELERĠ ARASINDA BAĞINTILAR M. Bilal ve A. Askan Doktora Öğrencisi, İnşaat Müh. Bölümü, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara Doçent Doktor, İnşaat Müh. Bölümü, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara Email: mst.bilal@gmail.com Depremler yüksek hasar potansiyeli taşıyan doğal afetlerdir. Ancak bu afetlerden doğacak kayıpları çeşitli önlemler ile azaltmak mümkündür. Sismik kayıpların azaltılması için önemli bir husus, depremlerden hemen sonra deprem bölgesindeki şiddet dağılımının belirlenmesidir. Bu amaçla, öncelikle yer hareketi şiddeti için güvenilir bir değerlendirme yönteminin belirlenmesi gerekir. Literatürdeki çalışmalarda, hissedilen şiddetin ölçülen yer hareketlerine bağlı olduğu ancak bu bağıntıların bölgesel oldukları belirlenmiştir. An itibariyle Türkiye verileri için hissedilen şiddet ile ölçülen yer hareketi parametreleri arasında iyi kurulmuş bağıntılar bulunmamaktadır. Bu çalışmada doğrusal en küçük-kareler regresyon yöntemi kullanılarak hissedilen şiddet ile maksimum yer hareketi parametreleri arasında iki bağıntı oluşturulmuştur. Bu bağıntılardan ilki Değiştirilmiş Mercalli Şiddeti (MMI) ile Maksimum Yer İvmesi (MYİ), ikincisi ise MMI ile Maksimum Yer Hızı (MYH) arasındadır. Regresyon analizinde kullanılan adet MMI, MYİ ve MYH veri çiftini oluşturmak için eski hasar raporları ve eşşiddet haritaları kullanılmıştır. Elde edilen bağıntılar dünyadaki diğer deprem bölgeleri için çıkarılmış denklemler ile karşılaştırılmıştır. Bu yerel bağıntılar, gelecekte ülkemizdeki acil müdahale ve afet yönetimi uygulamalarında eşşiddet haritaları oluşturmak için kullanılabilecektir. ANAHTAR KELĠMELER: Hissedilen şiddet, eşşiddet haritası, en küçük-kareler regresyonu, değiştirilmiş Mercalli şiddeti (MMI).. GĠRĠġ Bir depremin hasar oluşturma potansiyeli, yer hareketi parametreleri cinsinden nicel olarak, hissedilen şiddet cinsinden ise nitel olarak belirlenebilmektedir. Maksimum yer hareketi parametreleri, ivme ve hız kayıtlarından; şiddet değerleri ise insanların depreme verdiği tepkilerden ve yapılarda oluşan hasarların gözleminden elde edilmektedir. Yer hareketi parametreleri ile hissedilen şiddet arasındaki ilişkiler, tarihsel depremlerin değerlendirilmesi, sismik tehlike ve risk çalışmaları gibi çeşitli alanlarda önemli bir araç olarak kullanılmasından ötürü büyük önem arz etmektedir. Hissedilen şiddet ile ölçülen yer hareketi parametreleri arasındaki ilişkinin en yaygın olarak kullanıldığı uygulama ise eşşiddet haritalarıdır. Eşşiddet haritaları depremlerden çok kısa bir süre sonra oluşturulabilmektedir. Bu haritalar, depremden etkilenen alan hakkında ilk değerlendirmenin yapılmasını ve yapılarda oluşabilecek hasar hakkında hızlıca yaklaşık bir fikir edinilmesini mümkün kılmaktadır. Dünyanın birçok yerinde depremden sonra müdahale anında veya afet yönetimi alanında kullanılan eşşiddet haritalarından en yaygın olanı ShakeMap uygulamasıdır (Wald vd., a). Hissedilen şiddet (MMI)-maksimum yer ivmesi (MYİ) ve hissedilen şiddet-maksimum yer hızı (MYH) bağıntıları, eşşiddet haritalarının oluşturulmasında en yaygın kullanılan ilişkilerdir. Yer hareketi parametreleri ile hissedilen şiddet arasında ilişki kurma çabaları deprem mühendisliği literatüründe önemli bir yere sahiptir (örn: Murphy ve O Brien, ; Wald vd., b; Kaka ve Atkinson, 00; Tselentis ve Danciu, 00; Faenza ve Michelini, 00). Bu ilişkiler bölgesel veya global veri tabanları kullanılarak elde edilebilir. Ancak MMI değerleri yapılardaki hasara da bağlı oldukları için,

. Türkiye Deprem Mühendisliği ve Sismoloji Konferansı bu değerler lokal bir karakteristik gösterecektir. Dolayısıyla, benzer yer hareketi kayıtları için farklı bölgelerde farklı MMI değerleri gözlenmesi muhtemeldir. Bu nedenle, bu ilişkilerin mümkün olduğunca lokal ölçekte elde edilmesi önerilmektedir. Bu çalışmada, Türkiye için elde edilen MMI-MYİ ve MMI-MYH denklemleri sunulmuştur. Sismik olarak son derece aktif bir bölgenin üzerinde yer alan Türkiye, geçtiğimiz yüzyılda Kuzey Anadolu Fay Zonu nda oluşan birçok yıkıcı deprem ile sarsılmıştır (Ambraseys, 00). Yıkıcı depremler sonrasında afet yönetim stratejisinde köklü değişikliklere gidilmiş olup, bu strateji doğrultusunda halen sismik tehlike ve risk azaltma alanında birçok çalışma yürütülmektedir. Ancak, Türkiye deki depremler detaylı bir şekilde incelenerek hissedilen şiddet ile ölçülen yer hareketi parametreleri arasında güçlü bir bağıntı kurmayı amaçlayan çalışmalara yeterince yer verilmediği gözlemlenmektedir. MMI-MYİ arasında mevcut olan tek denklem Arıoğlu vd. (00) tarafından önerilen ve Ağustos Kocaeli (Mw=.) depreminin kaydı kullanılarak elde edilen denklemdir. Bu denklem halen Afet ve Acil Durum Yönetimi (AFAD) Başkanlığınca da kullanılmaktadır. Ancak, tek bir depremden elde edilmiş tane veriye dayanan bu denklemin ülke genelinde doğru sonuçlar veremeyebileceği bilinmektedir. Bu amaçla, bu çalışmada birçok depremden yararlanılarak MMI-MYİ ile MMI- MYH arasında daha genel ve ülke çapında kullanıma elverişli denklemler elde edilmiştir. Yapılan bazı çalışmalarda MMI-MYH ilişkisinin hasar oranları için daha kuvvetli bir belirteç olduğu aktarılmıştır (örn.: Boatwright vd., 00; Atkinson ve Kaka, 00). Ancak Türkiye de MMI değerlerinin yapıların rijitliğine göre MYİ veya MYH ile ilişkilendirilebileceği de görülmüştür (Akansel vd., 0). MYİ daha rijit yapılar olan yığma binalarda, MYH ise nispeten daha esnek yapılar olan betonarme yapılarda hasar oranlarının belirlenmesi için daha iyi bir ölçektir (Erberik, 00a; 00b). Türkiye de betonarme yapılar ve yığma yapılar en yaygın iki yapı türüdür. Bu bildiride bu iki yapı tipinde kullanılması amacıyla MMI-MYİ ve MMI-MYH denklemleri sunulmuştur. Bu çalışmada, MMI-MYİ ve MYH ilişkisinde moment büyüklükleri (Mw). ile. arasında değişen depremden veri çifti kullanılmış ve verilerin en küçük-kareler metodu ile regresyon analizi yapılmıştır.. VERĠ Bu çalışmada ile 0 yılları arasında meydana gelmiş, büyüklükleri. ile. arasında değişen depremden elde edilen veri çifti kullanılmıştır. Deprem ham verileri Ulusal Kuvvetli Yer Hareketi Gözlem Ağı internet adresinden (http://daphne.deprem.gov.tr) temin edilmiştir. Sıfırdan sapma (baseline) düzeltmesi ve filtreleme işlemlerinde Akkar ve Bomer (00) ve Akkar vd.(0) tarafından tavsiye edilen prosedür uygulanmıştır. Ekim 0 Van (Mw=.) depremi dışındaki depremlere ait şiddet değerleri AFAD Deprem Dairesi Başkanlığı arşivinde bulunan eşşiddet haritalarının analiz edilmesiyle belirlenmiştir. Ekim 0 Van (Mw=.) depreminin şiddet değerleri ise USGS nin ağ tabanlı anket sistemi Did You Feel It? (DYFI) ten alınmıştır. Eşşiddet haritalarının büyük bir çoğunluğu MMI ölçeğinde hazırlanmış olmasına rağmen bir kısmının da MSK ölçeğinde hazırlandığı görülmüştür. Standart bir ölçeğe bağlı kalmak ve yurtdışındaki literatür çalışmalarıyla uyumlu olmak amacıyla MSK ölçeğindeki raporlar Musson vd.(00) tarafından önerilen çevrim tablosuyla MMI ölçeğine uyarlanmıştır. Elde edilen şiddet değerleri kayıt alınan en yakın istasyona atanmıştır. Analizde kullanılan depremlerin yerleri ve kayıt alan istasyonlar Şekil de; depremler, şiddet değerleri, istasyonlar ile ilgili detaylı bilgiler ise Tablo de sunulmuştur. Mw, zemin sınıfı, MMI, MYİ ve MYH parametrelerinin mesafeye bağlı değişimleri Şekil de gösterilmiştir.

. Türkiye Deprem Mühendisliği ve Sismoloji Konferansı Şekil. Çalışmada kullanılan depremler ve kayıt alınan kuvvetli yer hareketi istasyonları Tablo. Depremlerin tarih, koordinat, büyüklük ve kayıt alan istasyonların mesafe bilgileri Deprem (Kısaltma) Tarih (GG/AA/YYYY) Enlem (K)- Boylam (D) Büyüklük (Mw) MMI-MYĠ Veri Çifti Sayısı MMI-MYH Veri Çifti Sayısı Mesafe (km) Kocaeli (KOC) /0/ 0.-...0-.0 Adana (ADN) /0/.-...-. Afyon (AFY) 0/0/00.0-.0..-.0 Biga (BGA) 0/0/ 0.-.0..0-.00 Çorum (COR) /0/ 0.-...0-. Denizli (DNZ) /0/.-.000.. Düzce (DZC) // 0.0-...-. Erzincan (EZC) /0/.-...-. Erzurum (ERZ) 0/0/ 0.-...0-.0 İzmir (IZM) 0//.0-..0.-0.0 Malatya (MLT) 0/0/.0-..0. Malatya (MLT) 0/0/.00-.0..-. Orta (ORT) 0/0/000 0.00-..0.-. Van (VAN) /0/0.-...0-.00

log MYH(cm/s) log MYİ(cm/s²) Moment Büyüklüğü (Mw) Şiddet (MMI). Türkiye Deprem Mühendisliği ve Sismoloji Konferansı 0.0 0 00 00 00 00 00 00 Mesafe (km) (a).0.0.0 0 00 00 Mesafe 00 (km) 00 00 00 (b).0.0.0 Zemin Sınıfı B Zemin Sınıfı C Zemin Sınıfı D.0 0.0..0..0..0 0. 0.0 0 00 00 00 00 00 00 Mesafe (km) (c) 0 00 00 00 00 00 00 Mesafe(km) Şekil. Mesafeye karşı (a) Moment büyüklüğü, (b) MMI, (c) log(myi) (d) log(myh) değişim grafikleri (NEHRP zemin sınıflandırması kullanılmıştır) (d) Zemin Sınıfı B Zemin Sınıfı C Zemin Sınıfı D

Şiddet MMI Şiddet MMI. Türkiye Deprem Mühendisliği ve Sismoloji Konferansı. REGRESYON ANALĠZĠ MMI-MYİ/MYH analizlerinde en küçük-kareler regresyon metodu kullanılmıştır. MMI değerlerinin log(myi) ve log(myh) dağılımları Şekil.a ve Şekil.b de sunulmuştur. MYİ/MYH değerlerinde meydana gelebilecek saçılımı minimize etmek amacıyla önceki çalışmalarda (Kaka ve Atkinson, 00; Tselentis ve Danciu, 00) da kullanıldığı üzere her bir MMI değerine, o değere karşılık gelen MYİ/MYH değerlerinin ortalaması atanmıştır. MMI değerlerine karşılık gelen log(myi)/log(myh) değerlerine ait değerler Tablo ve Tablo te verilmiştir. Şekil te görüldüğü üzere, veri setini Denklem () ve Denklem () formunda doğrusal denklemler ile ifade etmek mümkün olacaktır. () () 0 0 0.0 0..0..0..0 log MYİ (cm/s²) (a) 0 0 0.0 0..0..0. log MYH (cm/s) (b) Şekil. Gözlemlenen şiddete karşı gelen (a) log(myi), (b) log(myh) değerleri grafiği (Her bir MMI değerine karşılık gelen yer hareketi parametrelerinin ortalama değerleri kare işareti ile gösterilmiştir)

. Türkiye Deprem Mühendisliği ve Sismoloji Konferansı Tablo. Her bir MMI için kaydedilen log(myi) değerleri ve bu değerlerin istatistiksel parametreleri MMI Ortalama (logmyġ) Standart Sapma (logmyġ) Her MMI için gözlemlenen kayıt sayısı I 0. 0.0 II 0. 0. III 0. 0.0 IV 0. 0. V. 0.0 VI.0 0.00 VII. 0. VIII.0 0. IX.0 0. X. 0. Tablo. Her bir MMI için kaydedilen log(myh) değerleri ve bu değerlerin istatistiksel parametreleri MMI Ortalama (logmyh) Standart Sapma (logmyh) Her MMI için gözlemlenen kayıt sayısı I -0.0 0. II -0.00 0.0 III 0. 0. IV 0. 0.0 V 0. 0. VI 0. 0. VII 0. 0. VIII. 0. IX. 0.0 X. 0. Regresyon sonucunda elde edilen denklem katsayıları ve denklemlerin standart hataları Tablo te verilmiştir. Her iki denklem için de standart hata MMI değerinden küçük olup, MMI-MYİ ilişkisindeki standart hata MMI-MYH ilişkisindeki hatadan daha düşük çıkmıştır. Bilindiği üzere, regresyon analizinde artık hata (residual) değerlerinin normal dağılım sergilediği varsayılmaktadır. Bu varsayımı doğrulamak amacıyla yapılan istatistik testler sonucu regresyon analizinin geçerliliği de doğrulanmıştır.

. Türkiye Deprem Mühendisliği ve Sismoloji Konferansı Tablo. Denklemlerin katsayıları ve standart hataları Denklem Regresyon DeğiĢkeni Regresyon Katsayısı Regresyon Katsayısının Standart Hatası Denklemin Standart Hatası (σ) 0. 0.0. 0.. 0..0 0.0 =0. =0.. LĠTERATÜRDEKĠ BENZER ÇALIġMALARLA KARġILAġTIRMALAR Bu kısımda, bu çalışmada elde edilen denklemler ile literatürde yer alan benzer çalışmalar karşılaştırılmıştır. MMI-MYİ denklemi Wald vd. (b), Arıoğlu vd. (00), Tselentis ve Danciu (00) ve Faenza ve Michelini (00) ile; MMI-MYH denklemi ise Wald vd. (b), Kaka ve Atkinson (00), Tselentis ve Danciu (00) ve Faenza ve Michelini (00) denklemleri ile karşılaştırılmıştır. Denklemlere ait detaylar Tablo ve Tablo da; denklemlerin grafiksel kıyaslaması Şekil ve Şekil te sunulmuştur. Tablo. MMI-MYİ referans çalışmaları ve denklemleri Referans ÇalıĢma Denklem Veritabanı Wald vd. (b) MMI=.*log(MYİ)-. California, ABD Arıoğlu vd. (00) MMI=.*ln(MYİ)-.0 Marmara, Türkiye Tselentis ve Danciu (00) MMI=-0.+.*log(MYİ) Yunanistan Faenza ve Michelini (00) MMI=.+.*log(MYİ) İtalya Bu çalışma MMI=0.+.*log(MYİ) Türkiye Tablo. MMI-MYH referans çalışmaları ve denklemleri Referans ÇalıĢma Denklem Veritabanı Wald vd. (b) MMI=.+.*log(MYH) California, ABD Kaka ve Atkinson (00) MMI=.+.*log(MYH) Kuzey Doğu Amerika Tselentis ve Danciu (00) MMI=.0+.*log(MYH) Yunanistan Faenza ve Michelini (00) MMI=.+.*log(MYH) İtalya Bu çalışma MMI=.+.0*log(MYH) Türkiye

MMI MMI. Türkiye Deprem Mühendisliği ve Sismoloji Konferansı 0 0 Wald vd. (b) Arioglu vd. (00) Tselentis ve Danciu (00) Faenza ve Michelini (00) MMI-PGA İlişkisi (Bu çalışma) Çalışmadan kullanılan veriler Ortalama log(myi) - - 0 log(myi) cm/s² Şekil. Bu çalışmada elde edilen MMI-MYİ denkleminin diğer çalışmalar ile kıyaslanması 0 0 Wald vd. (b) Atkinson ve Kaka (00) Tselentis ve Danciu (00) Faenza ve Michelini (00) MMI-PGV İlişkisi (Bu çalışma) Bu çalışmada kullanılan veriler Ortama log(myh) - 0 log(myh) cm/s Şekil. Bu çalışmada elde edilen MMI-MYH denkleminin diğer çalışmalar ile kıyaslanması Şekil incelendiğinde California denkleminin (Wald vd., b), Türkiye veri seti için düşük MMI değerleri verdiği gözlemlenmektedir. İnsanların benzer sarsıntılara benzer tepkiler verdikleri, dolayısıyla farklılıkların temelinde binaların inşa yönteminin olduğu düşünülmektedir. Ek olarak, California yapı stokunun Türkiye yapı stokuna göre daha az hasar görebileceği ve depreme daha dayanıklı olduğu çıkarımı da yapılabilmektedir. Tselentis ve Danciu (00) denkleminin de benzer bir şekilde düşük değerler verdiği gözlemlenmiştir. Faenza ve Michelini (00), bu çalışmada önerilen denkleme yakın sonuçlar vermekte olup İtalya yapı stoku ile Türkiye

. Türkiye Deprem Mühendisliği ve Sismoloji Konferansı yapı stoku arasında bir benzerlik olduğu bilinmektedir. Arıoğlu vd. (00) denkleminin ise düşük ivme değerlerinde yaklaşık MMI ölçeği kadar düşük değerler verdiği görülmüştür. Bu farkın, o çalışmadaki kayıt çeşitliliğinin az olması nedeniyle meydana geldiği düşünülmektedir. Bu çalışmada ayrı depremden veri ile analiz yapılırken, Arıoğlu vd. (00) analizleri tek bir depremi esas almaktadır. Şekil incelendiğinde ise MMI-MYH denkleminin MMI-MYİ ilişkisine göre daha yüksek bir standart sapmaya sahip olduğu görülmektedir. Türkiye deki yapı stokunun ivmeye duyarlı olan daha az sünek ve kırılgan yapılardan oluştuğu dikkate alındığında elde edilen sonuç şaşırtıcı olmamıştır. Bununla birlikte Wald vd. (b) ve Atkinson ve Kaka (00) tarafından MYH nin yüksek MMI değerleri için daha iyi sonuçlar verdiği belirtilmektedir. Bunun nedeni söz konusu çalışmalara temel oluşturan yapılar hasarın MYH ile daha iyi ilişkilendirilebileceği daha sünek ve uzun periyotlu yapılar olmasıdır. Öte yandan, bu çalışmadaki MMI-MYH denklemine kıyasla Wald vd.() denkleminin tüm şiddet değerleri için düşük sonuçlar verdiği; diğer denklemlerin ise düşük şiddet değerlerinde yüksek, yüksek şiddet değerlerinde düşük değerler verdiği görülmektedir. Sonuçlardaki bu farklılığın yapı stoku farkının yanı sıra, MYH nin büyük varyanslı bir yer hareketi parametresi olması nedeniyle benzer MYH değerlerine farklı MMI değerlerinin atanmasından kaynaklandığı düşünülmektedir. Sonuç olarak, MMI-MYH ilişkisinin, MMI-MYİ ilişkisinden daha belirgin bir şekilde bölgesel karakteristik taşıdığı görülmüştür. Bu sebeple, başka bölgelere ait denklemler mümkün olduğunda kullanılmamalı ve kullanılması durumunda oluşacak hata payları göz önüne alınmalıdır.. SONUÇ Bu çalışmada, Türkiye yer hareketi veri tabanı kullanılarak MMI-MYİ ve MMI-MYH arasında yeni tahmin denklemleri elde edilmiştir. MMI veritabanı ise gözlemlere dayanan eski eşşiddet haritalarından oluşturulmuştur. Bu çalışma sonucu elde edilen denklemler, literatürdeki benzer çalışmalar ile karşılaştırılmıştır. California için geliştirilen denklemin Türkiye veritabanı için düşük değerler verdiği gözlemlenmiştir. Bu farkın California yapı stokunun depreme daha dayanıklı yapılardan oluşmasından meydana geldiği düşünülmüş; dolayısıyla benzer yer sarsıntılarının daha az hissedildiği ve daha az hasara sebep olduğu sonucuna varılmıştır. MMI-MYİ/MYH denklemlerinin mevcut olmaması durumunda diğer denklemler aracılığıyla yaklaşık sonuçlar elde edilebilmektedir. Ancak yer hareketi parametreleri ve bina karakteristikleri bölgesel farklılık gösterdiğinden depremlerden sonra mümkün olduğunca ilgili bölgeler için elde edilmiş denklemlerin kullanılması önerilmektedir. Bu çalışmada yapılan analizler doğrultusunda önerilen denklemler, ülkemizde afet öncesi risk azaltma çalışmalarında, afet sonrasında ise hızlı ve etkin müdahalede kullanılabilecektir. KAYNAKLAR Akansel, V., Ameri, G., Askan, A., Caner, A., Erdil, B., Kale, O., and Okuyucu, D. (0). The October 0 Mw.0 Van (Eastern Turkey) Earthquake: Interpretations of Recorded Strong Ground Motions and Post Earthquake Conditions of Nearby Structures, Earthquake Spectra. Akkar, S. and Bommer J.J. (00). Influence of long-period filter cut-off on elastic spectral displacements, Earthquake Engineering and Structural Dynamics,, -. Akkar, S., Kale, O., Yenier, E. and Bommer J.J. (0). The high-frequency limit of usable response spectral ordinates from filtered analogue and digital strong-motion accelerograms, Earthquake Engineering and Structural Dynamics, 0, -0.

. Türkiye Deprem Mühendisliği ve Sismoloji Konferansı Ambraseys, N. (00). Earthquakes in the Mediterranean and Middle East: A Multidisciplinary Study of Seismicity up to 00, Cambridge University Press. Arıoğlu, E., Arıoğlu, B., Girgin, C. (00). Assessment of the Eastern Marmara Earthquake in Terms of Acceleration Values, Beton Prefabrikasyon, -, -. Atkinson, G. M., and Kaka, S. L. (00). Atkinson, G. M. and Kaka, S. L., (00). Relationships between Felt Intensity and Instrumental Ground Motion in Central United States and California, Bulletin of Seismological Society of America, -, -0. Boatwright, J., K. Thywissen, and L. Seekins (00). Correlation of ground motion and intensity for the January Northridge, California earthquake, Bull. Seism. Soc. Am.,. Erberik, M.A. (00a). Generation of fragility curves for Turkish masonry buildings considering in-plane failure modes, Earthquake Eng. and Str. Dyn., -0. Erberik, M.A. (00b). Fragility-based assessment of typical mid-rise and low-rise RC buildings in Turkey, Engineering Structures 0, 0-. Faenza, L. and Michelini, A. (00). Regression Analysis of MCS Intensity and Ground Motion Parameters in Italy and its Application in ShakeMap, Geophysical Journal International, 0, -. Kaka, S.L. and Atkinson, G.M. (00). Relationships between Instrumental Ground-Motion Parameters and Modified Mercalli Intensity in Eastern North America, Bulletin of Seismological Society of America, -, -. Murphy, J. R. and O Brien, L. J. (). The Correlation of Peak Ground Acceleration Amplitude with Seismic Intensity and Other Physical Parameters, Bull. Seism. Soc. Am., -, -. Musson, R. M. W., Grünthal, G. Stucchi, M., (00). The Comparison of Macroseismic Intensity Scales, Journal of Seismology,, -. Tselentis, G. and Danciu, L. (00). Empirical Relationships between Modified Mercalli Intensity and Engineering Ground-Motion Parameters in Greece, Bulletin of Seismological Society of America, -. Wald, D.J., Quitoriano, V., Heaton, T.H., Kanamori, H., Scrivner, C.W., and Worden, B.C. (a). TriNet "ShakeMaps": Rapid generation of peak ground-motion and intensity maps for earthquakes in southern California: Earthquake Spectra, v., no., p. -. Wald, D. J., Quitoriano, V., Heaton, T. H., Kanamori, H. (b). Relationships between Peak Ground Acceleration, Peak Ground Velocity, and Modified Mercalli Intensity in California, Earthquake Spectra, -, -. Wald, D., V. Quitoriano, L. Dengler, and J. Dewey (c). Utilization of the Internet for rapid community intensity maps. Seismological Research Letters 0, 0. 0