CEYLANPINAR ĠLÇE DURUM RAPORU Elif ATAR - M. Fatih ESLEMEZ Uzmanları ARALIK 2011
İÇİNDEKİLER 1. Tarihi...4 2. Coğrafi Yapısı...4 3. İklimi...5 4. Nüfus Durumu...5 5. İdari Durum...5 6. Sosyal Durum...6 7. Sağlık Durumu...8 8. Eğitim ve Kültür Durumu...8 8.1. Okul Öncesi, İlk ve Orta Öğretim...8 8.2. Yüksek Öğretim... 10 8.3. Yaygın Eğitim... 11 9. Ekonomik Durum... 11 9.1. Tarım... 11 9.1.1. Bakanlıkça Sağlanan Tarımsal Destekler... 13 9.1.2. Tarımsal Üretim Projeleri... 14 9.1.3. TİGEM... 16 9.2. Hayvancılık... 20 9.2.1. Bakanlıkça Sağlanan Tarımsal Destekler (Hayvancılık)... 20 9.2.2. Mera Çalışmaları... 20 10. İletişim, Ulaşım ve Altyapı Durumu... 20 11. Projeler... 21 12. Önemli Sorunlar... 24 12.1. Göçer Sorunu... 24 12.2. Kaçak Yapılaşma ve Tapu Sorunu... 26 12.3. Köy Yerleşim Alanları ve İmar Planları... 26 13. Tespitler ve Öneriler... 26 Ceylanpınar İlçe Durum Raporu 1
TABLOLAR T.C. Tablo 1- Ceylanpınar İlçesinin Mülkiyet Durumu...4 Tablo 2-2010 Yılı Yardımları...7 Tablo 3-2011 Yılı Yardımları...7 Tablo 4-2010 Yılı Şartlı Nakit Transferleri...7 Tablo 5-2011 Yılı Şartlı Nakit Transferleri...7 Tablo 6-2011 Yılında İnşaatına Başlanan veya Başlanacak Derslik ve Lojmanlar...9 Tablo 7-2002 - 2011 Yılları İstatistiki Bilgiler...10 Tablo 8-2010- 2011 Eğitim Öğretim Yılı Okullaşma Oranı (Çağ Nüfusuna Göre)...10 Tablo 9- İlçede Eğitim Verilen Kurs ve Kursiyer Sayısı...11 Tablo 10- Bakanlıkça Sağlanan Tarımsal Destekler...13 Tablo 11- Bakanlıkça Ürün Bazında Sağlanan Tarımsal Destekler...13 Tablo 12- Bakanlıkça Ürün Bazında Sağlanan Tarımsal Destekler...13 Tablo 13- Bakanlıkça Ürün Bazında Sağlanan Tarımsal Destekler...14 Tablo 14- Bakanlıkça Sağlanan Tarımsal Destekler (Hayvancılık)...20 Ceylanpınar İlçe Durum Raporu 2
Ceylanpınar İlçe Durum Raporu 3
1. Tarihi Yukarı Mezopotamya da kurulmuş olan Ceylanpınar ın tarihi M.Ö. 5000 yıllarına dayanmaktadır. Asurlular, Hititler, Abbasiler, Bizans İmparatorluğu, Selçuklu Devleti ve Osmanlı İmparatorluğu sınırları içerisinde yer alan Resul-ayn (Kaynak Başı) ve Habur Çayı na su içmeye gelen ceylanlardan ismini alan Ceylanpınar, Mitanni Devletine de başkentlik yapmıştır. M.Ö. XV. yüzyıla kadar Mitanni Krallığı'na bağlı olan Ceylanpınar, daha sonra Asurluların eline geçince Riş Ayna olarak isimlendirilmiş ve bu isim Süryanice'ye Reş Ayna, Arapça'ya da Ra's el-ayn (Kaynakbaşı) olarak geçmiş ve zamanımıza kadar gelmiştir. 639 yılında Şam Ordusu Komutanı İyad b. Ganem tarafından Urfa ve Harran'dan sonra ele geçirilmiştir. Bizans İmparatoru I. Ioannes Çimişkes, 959 yılında Diyarbakır ve Nusaybin'i ele geçirdikten sonra Ceylanpınar'ı da yağmalamış ve tahrip etmiştir. Yöre, Ocak 1394 yılında Suriye Seferi'ne giden Timur'un da yağma ve tahribine maruz kalmıştır. Osmanlı İmparatorluğu döneminde bölgenin mülki yönden bağlı olduğu idari birim Suriye sınırları içerisinde kalan Rasulayn İlçesidir. Kurtuluş Savaşı sonrasında Şanlıurfa İli ve beraberinde Ceylanpınar toprakları da işgalden kurtarılmıştır. 1921 tarihli Ankara Anlaşması ile Türkiye ve Suriye arasındaki sınır, Çobanbey İstasyonu ndan Nusaybin'e kadar demiryolu olarak belirlenmiş ve Resulayn Suriye topraklarında kalmıştır. 1921 yılında Türkiye-Suriye sınırı çizildikten sonra ülkemizde kalan kısmına ceylanlarının çokluğundan dolayı Ceylanpınar adı verilmiş; 1937 yılında nahiye statüsüne kavuşturulmuş ve Viranşehir İlçesine bağlanmıştır. Ceylanpınar'ın gelişimi, Zirai Kombinalar Şanlıurfa Grup Amirliği adıyla 1943 yılında kurulan şimdiki Tarım İşletmesi Müdürlüğü ile olmuştur. Ceylanpınar, 1982 tarihinde bağlı bulunduğu Viranşehir'den ayrılarak ilçe statüsüne kavuşturulmuştur. 2. Coğrafi Yapısı Toplam 2.003.000 dekar olan arazilerinin tamamı ova niteliğinde düzlüktür. Tablo 1- Ceylanpınar Ġlçesinin Mülkiyet Durumu Mülkiyetin Durumu Alanı (Da) TİGEM 1.761.347 Özel Mülkiyet 159.746 Ceylanpınar İlçe Durum Raporu 4
3. Ġklimi T.C. Maliye Hazinesi 24.817 Mera Alanı 34.500 Yollar ve Köy Yerleşim Alanları 22.590 TOPLAM 2.003.000 Ceylanpınar İlçesinde karasal iklim hüküm sürer. Yazları çok sıcak ve kurak, kışları bol yağışlı ve nispeten ılıman geçmektedir. Yaz ile kış, gece ile gündüz arasında sıcaklık farkı fazladır. Kasım ayında başlayıp Nisan ayına kadar süren düzensiz yağışlar mevcuttur. İlçede yıllık ortalama nem % 53 tür. Senelik yağış ortalaması 331 mm ile 473 mm arasında değişir. Yılın 25 günü sıcaklık 0 C nin altındadır. Meteoroloji tarafından yapılan ölçümlere göre Türkiye nin en sıcak yerlerinden biridir. Özellikle Atatürk Barajı nın hizmete girmesiyle nem oranındaki artıştan dolayı gece ile gündüz arasındaki sıcaklık değerlerinde değişmeler meydana gelmiştir. Şuana kadar ölçülen en yüksek değer (48,2 C) ile 30.07.2000 tarihinde ölçülmüştür. Yıllık sıcaklık farkı 40 C dir. Ceylanpınar, deniz etkisinden uzak bir bölgede bulunmakta olup tabii bitki örtüsü bakımından oldukça fakirdir. Çünkü yaz sıcaklığı ve kuraklık, tabii bitki örtüsünün gelişimini engellemektedir. Tabii bitki örtüsü genellikle steptir. Ağaç toplulukları genellikle akarsu boylarında görülür. 4. Nüfus Durumu 2010 Aralık sonu itibariyle TÜİK verilerine göre; İlçe merkezi 22.238 erkek, 22.488 kadın olmak üzere toplam 44.726 nüfusa sahiptir. Köylerde ise; 13.955 erkek, 14.624 kadın olmak üzere toplam 28.579 kişi yaşamaktadır. İlçe merkezi ve köylerin tamamında; 36.193 erkek, 37.112 kadın olmak üzere toplam 73.305 kişi kayıtlıdır. 2010 yılı sayım sonuçları bir önceki sayım sonuçları ile karşılaştırıldığında, merkezde % 0,2 oranında, köylerde ise % 0,3 oranında artış olduğu görülmektedir. İlçe genelinde ise % 0,2 artış gerçekleşmiştir. 2007 yılında 31.495 olan seçmen sayısı 2011 yılında 37.747 ye çıkmıştır. 5. Ġdari Durum İlçeye bağlı 35 köy ve 14 mezra; merkezde 1 belediye ve 12 mahalle muhtarlığı bulunmaktadır. Doğuda Kızıltepe (Mardin), batıda Akçakale (Şanlıurfa), kuzeyde Viranşehir (Şanlıurfa) İlçeleri, güneyde ise Suriye nin Rasulayn İlçesi ile çevrili olan Ceylanpınar ın Şanlıurfa il merkezine uzaklığı 142 km ve Suriye ile olan sınırı 76 km dir. Ceylanpınar İlçe Durum Raporu 5
6. Sosyal Durum T.C. Sosyal yaşantı bakımından ilçede kapalı toplum yapısı hakimdir. Halkın çoğunluğunun ilçe dışından ve değişik yerlerden gelmiş olması nedeniyle karşılıklı etkileşim çok zayıftır. İlçede büyük çapta sosyal hareketlilik yoktur. Sinema ve tiyatronun bulunmadığı ilçede, vatandaşların tek eğlence kaynağı televizyon ve radyodur. İlçede FM bandından yayın yapan 1 adet mahalli radyo bulunmaktadır. Ayrıca özel gün ve geceler için Tarım İşletmesi Müdürlüğüne ait sinema salonu kullanılmaktadır. Canlı mahalli ağız özelliklerine sahip olan yörede günlük konuşma dili olarak Türkçe kullanılır. Ayrıca Arapça ve Kürtçe bilenler de vardır. Vatandaşların doğum, nişan, düğün ve ölüm gibi toplumsal törenlerde birbirlerine bağlıkları bir hayli fazladır. Düğünlerde; sağdıçlık, kına gecesi ve kirvelik gibi birçok gelenek canlılığını korumaktadır. İlçede sosyal sorunlardan biri konut sorunudur. Bu sorun ülke genelinde olduğundan daha büyük boyutlardadır. Halkın ev yapabileceği arazisi bulunmadığından Hazine arazileri üzerinde gecekondulaşma çok yaygındır. Evler çoğunlukla bir-iki odalı, küçük, çatısız ve toprak yapılardır. Son yıllarda betonarme yapılarda bir artış söz konusudur. İlçede konut yönünden en elverişli durumda bulunan yerleşim yeri, Afganistan kökenli vatandaşların iskan edildiği Evrenpaşa Köyüdür. Bu köydeki 214 konut devlet tarafından yapılmıştır. 28 Ekim 2006 tarihinde yağan yoğun yağmur sonucu Antep deresinin taşması ile sel afeti meydana gelmiş, yüzlerce evin yıkılması ve oturulamayacak hale gelmesine neden olmuştur. Sel afetinde evleri zarar görenlere TOKİ tarafından içinde 16 derslikli ilköğretim okulu, cami ve alışveriş merkezinin de bulunduğu 96 konutluk evlerin yapılmasına başlanılmış olup, toplam 7.910.000,00 TL ye mal olan konutlar 01.02.2008 tarihinde kura çekimi yapılarak hak sahiplerine dağıtılmıştır. İlçede iş ve çalışma hayatı sosyal yapının en canlı bölümünü oluşturmaktadır. Tarım İşletmesinde; 121 memur, 23 güvenlik görevlisi, 1.399 daimi işçi olmak üzere, 1.543 personel istihdam edilmektedir. Hizmet alımı usulüyle çalıştırılan işçi sayısı da aylık ortalama 450 civarındadır. Köylerde yaşayan halkın büyük bir çoğunluğu geçimini Tarım Reformu Genel Müdürlüğünce kiraya verilen, daha sonra 1998 yılında tapuları dağıtılan çoğunlukla 40'ar dekar arazilerden sağlamaktadır. Bunun dışında, nüfusun önemli bir kesimine Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı (SYDV) tarafından çeşitli ayni ve nakdi yardımlar sağlanmaktadır. Ceylanpınar İlçe Durum Raporu 6
Tablo 2-2010 Yılı Yardımları Yardım Türü KiĢi Sayısı Yardım Tutarı (TL) Nakdi 1.945 515.020,00 Sağlık 585 121.655,00 Giyim 5 550,00 Eğitim 2.691 408.485,00 Barınma 186 142.342,00 İş Kurma 13 39.200,00 İşitme Cihazı 7 6.650,00 Yakacak 2000 1000 Ton TOPLAM 7.432 1.233.902,00 Tablo 3-2011 Yılı Yardımları Yardım Türü KiĢi Sayısı Yardım Tutarı (TL) Nakdi 1184 338.600,00 Sağlık 365 54.140,00 Giyim 3 1.000,00 Eğitim 1839 210.550,00 Barınma 85 64.207,00 İş Kurma 6 10.500,00 Çeyiz Yardımı 6 6750,00 İşitme Cihazı 5 2450,00 TOPLAM 3493 688.197,00 Tablo 4-2010 Yılı ġartlı Nakit Transferleri Yardım Türü Aile / Çocuk Sayısı Toplam Yardım Tutarı (TL) Çocuk (eğitim) 3.133 Çocuk (sağlık) 2.388 451.830,00 TOPLAM 5.521 Tablo 5-2011 Yılı ġartlı Nakit Transferleri Yardım Türü Aile / Çocuk Sayısı Toplam Yardım Tutarı (TL) Çocuk (eğitim) 7.896 Çocuk (sağlık) 1.240 TOPLAM 9.136 Ayrıca İlçede ; 2022 sayılı Yasadan faydalanan vatandaşların sayısı 530, Yeşil Kartı bulunan vatandaş sayısı 26.050, 1.638.748,00 Ceylanpınar İlçe Durum Raporu 7
Genel İdareden maaş alan personel sayısı 1.035, TİGEM, Askeri Personel ve Mahalli İdareler personel sayısı 1.739, Ziraat Bankası ndan maaş alan emekli vatandaş sayısı 2.200 dür. 7. Sağlık Durumu İlçede sağlık hizmetleri: 50 yatak kapasiteli 1 Devlet Hastanesi, İlçe Merkezinde 3 Aile Sağlığı Merkezi, Muratlı Köyü nde 1 Aile Sağlığı Merkezi, 1 Toplum Sağlık Merkezi nde; Eğitim Şubesi, Aile Planlaması ve Bulaşıcı Hastalıklar Şubesi ve Çevre Sağlığı Şubesi hizmetleri verilmektedir. Ayrıca; B-1 Tipi 112 Acil Sağlık Hizmetleri İstasyonu Devlet Hastanesine entegre olarak hizmet vermektedir. Devlet Hastenesinde Diyaliz Ünitesi bulunmakta ve haftanın 7 günü 24 saat hizmet vermektedir. Hizmetler; 16 Uzman Tabip, 3 Pratisyen Tabip, 20 Aile Hekimi, 2 Diş Hekimi, 69 Yardımcı Sağlık Personeli ve 20 İdari Personelle yürütülmektedir. Mülkiyeti TOKİ ye ait olan arazi üzerinde 100 yataklı devlet hastanesi çalışmalarında sona yaklaşılmış olup, yatırım programına alınması beklenmektedir. yapılması 8. Eğitim ve Kültür Durumu 8.1. Okul Öncesi, Ġlk ve Orta Öğretim İlçede eğitim kurumları olarak; 52 İlköğretim Okulu, 6 Ortaöğretim Okulu, 2 Ana Okulu, 1 Halk Eğitim Merkezi, 1 Öğretmenevi, Ceylanpınar İlçe Durum Raporu 8
2 Özel Dershane, T.C. 2 Özel Rehabilitasyon Merkezi, Bulunmaktadır. Ayrıca ilçede; Toplam Derslik Sayısı: 551 Branş Öğretmeni Sayısı: 417 Sınıf Öğretmeni Sayısı: 285 Norm Kadro Sayısı: 1.010 Öğretmen Açığı: 308 Erkek Öğrenci Sayısı: 12.469 Kız Öğrenci Sayısı: 11.468 Toplam Öğrenci Sayısı: 23.937 dir. Tablo 6-2011 Yılında ĠnĢaatına BaĢlanan veya BaĢlanacak Derslik ve Lojmanlar Ġlçe Merkezi 12 Derslikli Sağlık Meslek Lisesi (İnşaatına başlandı). 16 Derslikli Anadolu Lisesi (İnşaatına başlandı). 8 Derslikli İlköğretim Okulu ve 4 Lojman (Ceylan Köyü) (İnşaatına başlandı). 8 Derslikli Anaokulu (Yenişehir Mahallesi). 100 Kız ve 100 Erkek Orta Öğretim Öğrenci Pansiyonu, 4 Lojman (Işıklar Köyü). 8 Derslikli İlköğretim Okulu ve 4 Lojman (Yeşiltepe Köyü), 8 Derslikli İlköğretim Okulu ve 4 Lojman (Maden-Damlacık-Aş.Doruklu Köyleri). 32 Derslikli İlköğretim Okulu (Bahçelievler Mahallesi). 24 Derslikli İlköğretim Okulu (Cengiz Topel İ.O. Ek Binası). Mehmet Akif Ersoy Anadolu Lisesi Kapalı Spor Salonu. 8 Derslikli Anaokulu (Bahçelievler Mahallesi). Köyler Okul Ġsmi Derslik Sayısı Lojman Sayısı Ceylanpınar İlçe Durum Raporu 9
Yk. Polat Mezrası 1 1 Aş. Esence Mezrası 1 1 Boncuklu Mezrası 1 1 Şabana Mezrası 1 1 Aş. ve yk. Çekirge Mezraları 2 1 Yk. Taşlıdere Köyü 1 1 Zorova Mezrası 2 1 Bunlara ek olarak son iki yıl içerisinde vatandaşların büyük katkıları ile imece usulü 33 derslik ve 5 lojman yapılmıştır. Tablo 7-2002 - 2011 Yılları Ġstatistiki Bilgiler Öğretim Yılı Öğrenci Sayısı Derslik Sayısı Derslik BaĢına DüĢen Öğrenci Sayısı 2002-2003 13.257 246 54 2003-2004 14.356 254 57 2004-2005 15.564 286 54 2005-2006 16.791 314 53 2006-2007 17.583 338 52 2007-2008 18.703 378 49 2008-2009 19.324 410 47 2009-2010 22.500 453 50 2010-2011 23.937 551 43 16 okul ve 133 derslik programa alınmış olup, 2011-2012 eğitim-öğretim yılında bitirilmesi hedeflenmektedir. Bitirildiğinde derslik başına düşen öğrenci sayısı 46 dan 37 ye düşecektir. Hedef, tüm okullarda normal eğitime geçip, derslik başına düşen öğrenci sayısını 25 e düşürmektir. Tablo 8-2010- 2011 Eğitim Öğretim Yılı OkullaĢma Oranı (Çağ Nüfusuna Göre) Kız (%) Erkek (%) Toplam (%) Okul Öncesi 86,90 96,16 91,41 İlköğretim Okulları 93,90 98,50 95,24 Orta Öğretim Okulları 60 89,33 74,73 2008-2009 eğitim-öğretim yılında ilçede 1.170 okul öncesi öğrencisi varken 2010-2011 eğitimöğretim döneminde okul öncesi öğrenci sayısı 3925 e yükselmiştir. 8.2. Yüksek Öğretim Harran Üniversitesi'ne bağlı olarak kurulan Ceylanpınar Meslek Yüksek Okulu nda (MYO) Bahçe Ziraatı ve İşletme Organizasyonu ile Çiftlik Yönetimi dallarında eğitim verilmesi planlanmıştır. Ceylanpınar İlçe Durum Raporu 10
Yurt ve pansiyon bulunmadığından şuanda eğitim-öğretim Şanlıurfa merkezde üniversiteye ait eski makine fabrikasında yapılmaktadır. MYO bina inşası için arsa tahsisi yapılmıştır. 8.3. Yaygın Eğitim Tablo 9- Ġlçede Eğitim Verilen Kurs ve Kursiyer Sayısı Kurs Sayısı Kursiyer Sayısı Halk Eğitim Merkezi 106 1820 SODES Kursları 25 1182 Kadın Kültür Evi 17 272 9. Ekonomik Durum İlçemizde 2011 Ağustos sonu itibariyle gelir ve kurumlar vergisi mükellefi olarak toplam 7.802 mükellef mevcut olup, Gerçek usul : 927 Basit usul : 613 Kurumlar vergisi : 118 Gayrı menkul sermaye iradı : 21 M.T.V. : 6.123 olarak kayıtlıdır. 2011 Ağustos sonu gelir vergisi tahsilat miktarı : 184.541,38 TL 2011 Ağustos sonu kurumlar vergisi tahsilat miktarı : 30.725,11 TL 2011 Ağustos sonu Bütçe Yılı Tahakkuk Toplamı : 11.232.377,25 TL 2011 Ağustos sonu Bütçe Yılı Tahsilât Toplamı : 6.797.760,47 TL 2011 Ağustos sonu Bütçe Gideri Toplamı : 27.382.841,01 TL 2011 Ağustos ayı sonu itibariyle Tahakkuk Toplamının Tahsilâta Oranı % 65,24 tür. 9.1. Tarım Ceylanpınar topraklarının yaklaşık % 90 ı tarıma elverişli olup, yeraltı suları açısından oldukça zengin olan yörede derin su kuyularının açılmasıyla sulu tarım uygulanmasında artış sağlanmıştır. İlçede 400.000 da sulu tarım alanı bulunmaktadır. Ceylanpınar İlçe Durum Raporu 11
İlçe sınırları içerisindeki toprakların büyük kısmı Tarım İşletmesine (TİGEM) aittir. Ceylanpınar Tarım İşletmesi yaklaşık 50 yıldır bölgede yaptığı ve elde ettiği tarımsal üretim, yetiştirme ve eğitim faaliyetleriyle bilgi ve deneyime sahip büyük bir tarım laboratuarı halindedir. Tarım İşletmesinde tarım ve hayvancılık yapılmaktadır. Tarımsal alanda; bitkisel üretim, kuru ziraat ve sulu ziraatta başlıca buğday, mercimek, pamuk, mısır, yonca, tohumluk fiğ, nohut ve bahçe kültürleri üretilmektedir. Hayvansal alanda ise sığırcılık, koyunculuk ve ceylan besiciliği yapılmakta olup, nesli tükenme tehlikesi ile karşı karşıya kalan ceylanlar koruma altına alınmak suretiyle sayısında artış sağlanmıştır. Ceylanpınar topraklarının büyük çoğunluğunun Tarım İşletmesine ait olması, iş alanlarını yaratmış, ama diğer taraftan köy sayısının az olmasına neden olmuştur. Halkın büyük çoğunluğu Tarım İşletmesinde daimi veya geçici işçi olarak çalışarak geçimlerini sağlamaktadır. Son yıllarda yeni iş alanlarının açılmaması ve iş imkânlarının sınırlı olması İlçeye olan göçlerin durmasına neden olmuştur. İlçede buğday, pamuk, mısır, fıstık yoğun olarak üretilmekte, bunun yanında mercimek, arpa, soğan, biber, domates gibi ürünler de ekilmektedir. İlçede 6.602 büyükbaş, 96.970 küçükbaş ve yaklaşık 40.000 kanatlı hayvan bulunmaktadır. 2010 yılı tarımsal üretim verileri aşağıdaki gibidir: Buğday Pamuk Mısır Arpa Mercimek Soğan Biber Antepfıstığı : 112.000 da + 867.737 da (TİGEM) = 979.737 dekar, : 76.600 da, : 72.100 da, : 100.000 da, : 100.000 da, : 2.000 da, : 3.500 da, : 29.300 da + 300 da köyler, Zeytin-Nar-Armut Park ve Ağaçlık : 3.000 da, : 15.000 da. Ceylanpınar İlçe Durum Raporu 12
9.1.1. Bakanlıkça Sağlanan Tarımsal Destekler Tablo 10- Bakanlıkça Sağlanan Tarımsal Destekler Yılı Çiftçi Desteklenen Alan Destekleme Sayısı (Da) Miktarı (TL) DGD 2001 2.495 149.146 1.491.461 DGD 2002 2.505 155.851 2.103.966 DGD 2003 2.515 157.305 2.516.880 DGD 2004 2.504 159.600 1.596.007 DGD 2005 2.563 162.227 1.622.279 DGD 2006 2.544 162.205 1.632.271 MGD 2007 2.521 163.224 1.142.560 MGD 2008 2.499 162.558 1.436.636 MGD 2009 2.495 163.864 1.599.206 MGD 2010 2.469 165.801 1.709.233 MGD 2011 Çalışmalar devam ediyor. Tablo 11- Bakanlıkça Ürün Bazında Sağlanan Tarımsal Destekler Yılı Çiftçi Sayısı Desteklenen Alan (Da) Destekleme Miktarı (TL) Pamuk 2000 2046 98.181 2.850.058 $ Pamuk 2001 2056 80.648 1.804.460 Pamuk 2002 2132 85.998 2.391.895 Pamuk 2003 1983 76.537 2.755.332 Pamuk 2004 2248 98.329 7.306.525 Pamuk 2005 2235 91.538 10.084.496 Pamuk 2006 2316 97.873 14.679.980 Pamuk 2007 2155 92.196 14.948.759 Pamuk 2008 1864 72 999 12.015.485 Pamuk 2009 1571 57.278 10.407.037 Pamuk 2010 1821 75.402 15747.750 Pamuk 2011 Çalışmalar Devam Ediyor Tablo 12- Bakanlıkça Ürün Bazında Sağlanan Tarımsal Destekler Yılı Çiftçi Sayısı Desteklenen Alan (Da) Destekleme Miktarı (TL) Mısır 2004 134 4.248 80.506 Mısır 2005 295 11.622 505.437 Mısır 2006 114 4.809 298.230 Mısır 2007 554 24.871 457.122 Mısır 2008 1283 55 456 1.875.072 Mısır 2009 1568 74.038 2.817.047 Mısır 2010 1505 68.447 2.381.685 Mısır 2011 Çalışmalar Devam Ediyor Ceylanpınar İlçe Durum Raporu 13
Tablo 13- Bakanlıkça Ürün Bazında Sağlanan Tarımsal Destekler Sertifikalı Tohum Kullanımı Sertifikalı Tohum Kullanımı Sertifikalı Tohum Kullanımı Sertifikalı Tohum Kullanımı Sertifikalı Tohum Kullanımı Sertifikalı Tohum Kullanımı Sertifikalı Fidan Tesisi Sertifikalı Fidan Tesisi Yılı 9.1.2. Tarımsal Üretim Projeleri Çiftçi Sayısı Desteklenen Alan (Da) Destekleme Miktarı (TL) 2006 224 15.535,35 54.594,68 2007 77 4.211,41 21.057,03 2008 287 16.114,52 80.572,87 2009 121 8.685,90 39.086,58 2010 253 15.857,32 79.286,90 2011 427 26.653,54 133.268,12 2007 8 241,03 26.076,33 2008 1 19,00 1.900,00 a) Açıkta Hijyenik ġartlarda Ġsot Biberi Kurutma, ĠĢleme ve Paketleme Tesisi Projesi Proje Süresi: 12 ay Proje Özeti: Açıkta Hijyenik Şartlarda İsot Biberi Kurutma İşleme ve Paketleme Tesisi Projesi kapsamında bir isot fabrikası kurulmuştur. Karacadağ Kalkınma Ajansına sunulan ve 05.10.2010 tarihinde sözleşmesi projede temel amaç; Çiftçilerin gelirini artırmak Ürün desenini çeşitlendirmek Yerele özgü isotu korumak ve yaygınlaştırmak Ev biberi/isotu paketlemek ve pazara sunmaktır. Ayrıca proje kapsamında; Biber Yetiştiricileri Birliği kurulmuştur. Birliğe üye en az 100 üretici ile sözleşme imzalanacaktır. İlçede biber ekiliş alanının 1.600 dekardan 15.000 dekara çıkarılması hedeflenmektedir. Ceylanpınar İlçe Durum Raporu 14
Ceylanpınar İsotu isminde tescilli bir markanın oluşturulması hedeflenmektedir. b) Ġsot Fidesi Üretim Projesi İki Cırcıp Bakım Onarım Şantiyesinin sınırları içerisinde 18m x 55m ölçülerinde yaklaşık 1 dekarlık alanı kapsayan bir sera tesisi kurulmuştur. Bu seranın tesis edilmesinde; Öncelikle kurulacak olan isot biberi işletmesine standart kalitede yaş kırımızı biber fidelerin istenen erkenlikte ve zamanda temin etmek, İlçenin ihtiyacı olan çeşitli sebze fidelerini temin etmek, Sebze yetiştiricilerinin dışa bağımlılığını azaltmak, İlçede fideye olan talebi karşılayabilecek olası üretim tesisleri veya seraların kurulumunun teşvik edilmesi hedeflenmektedir. c) Tarımsal Üretimde GüneĢ Enerjisi Kullanımı Proje Süresi: 89 Gün Proje Maliyeti: 41.324,00 TL Proje Özeti: Bölge koşullarının getirdiği zorluklar, gerek kamu idarecilerinin gerekse yatırımcıların ve çiftçilerin yeni tekniklere erişimi engellediği gibi denenmesini de engellemekte, kalkınmanın köyler ve mezralar gibi mahrumiyet bölgelerine sirayetini de güçleştirmektedir. Bu bakımdan alternatif enerji kullanımı ile modern hayatın sağladığı imkânlardan düşük maliyetle ve istikrarlı bir şekilde yararlanılması çerçevesinde güneş enerjisi kullanımının araştırılması ve analiz edilmesi, söz konusu analizler çerçevesinde bu enerji türünün kullanımının teşvik edilmesi gereği malumdur. Bu çerçevede, projenin genel hedefleri, Ceylanpınar İlçesinde tarımsal üretimin yenilikçi ve rekabetçi bir yapıya kavuşturulması ile kalkınmanın önündeki risklerin engellenmesi, İlçenin mevcut tarımsal potansiyelinin tespit edilerek harekete geçirilmesidir. Projenin özel hedefleri ise, Ceylanpınar İlçesinde tarımsal potansiyelin ortaya çıkartılmasına yönelik araştırma, istatistiki veri ve analiz çalışması yapılmasıdır. Proje, Karacadağ Kalkınma Ajansı tarafından finanse edilmiştir. d) Ağaçlandırma ÇalıĢmaları 2010 yılı ağaçlandırma dönemi içerisinde Kaymakamlık koordinesinde; 15.200 meyve ve 37.980 çam ve süs bitkisi olmak üzere toplam 53.180 fidan dikilmiştir. Ceylanpınar İlçe Durum Raporu 15
2011 yılı ağaçlandırma döneminde ise, Kaymakamlık koordinesinde; 35.500 meyve ve 18.138 çam ve süs bitkisi olmak üzere toplam 53.638 fidan dikilmiştir. Bu sayıya özel kurum ve kuruluşlar ile, TİGEM tarafından ekilen fidan sayısı dahil değildir. 9.1.3. TĠGEM İşletme, 1943 yılında her yıl artan nüfusun beslenebilmesi için gerekli hububatın yetiştirilmesi amacıyla boş Hazine arazilerinin işlenmesi düşüncesiyle kurulmuştur. Zirai Kombinalar Şanlıurfa Grup Amirliği adıyla kurulan işletme, 1950 yılında Devlet Üretme Çiftliği ve 1984 yılında Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü ne (TİGEM) bağlı Ceylanpınar Tarım İşletmesi Müdürlüğü adını almıştır. TİGEM Ceylanpınar Tarım İşletmesi Müdürlüğü nün kuruluş amacı; Türk çiftçisine kaliteli ve döl kademesi yüksek tohum, fide, fidan ve damızlık hayvan temin etmek, gelişen tarım teknolojisini yakından takip ederek değişen çiftçi ihtiyaçlarını tam ve zamanında karşılamaktır. Çiftliğin arazi ve hayvan varlıkları şöyledir: Arazi Varlığı Tarla arazisi Bahçe arazisi Mera arazisi Kültür dışı arazi TOPLAM : 1.010.570 dekar, : 51.958 dekar, : 457.277 dekar, : 241.598 dekar, : 1.761.343 dekar. Ceylanpınar İlçe Durum Raporu 16
Hayvan Varlığı T.C. Sığır sayısı : 2.149 baş Koyun sayısı : 56.808 baş Ceylan sayısı : 1.200 baş Arılı kovan : 56 Tarla Ziraatı: İşletmede ağırlıklı olarak kuru tarım yapılmaktadır. Gümüşsu ve Beyazkule İşletme Amirliklerinde bulunan kuru tarım alanları 949,053 dekar olup, bunun her yıl yaklaşık 600,000 dekarında buğday ve mercimek ekilmektedir. İşletmede 4 ayrı birimde (Gökçayır, Habur, Akrepli ve Beyazkule) sulu tarım yapılmaktadır. Toplam 56 bin 346 dekar alan sulanmaktadır. Bunun 47,648 dekarı yağmurlama, 8,698 dekarı da cazibe sulama yöntemleri ile sulanmaktadır. 138 adet derin kuyu ve 4 adet terfi pompasından elde edilen toplam su varlığı 16.250 lt/sn'dir. Bahçe Kültürleri: İşletme, çevreye örnek ve önder olmak amacıyla özellikle Antepfıstığı plantasyonları tesis etmiştir. Yetiştirdiği çöğür ve aşı kalemleri ile bölge çiftçisine büyük hizmetler vermektedir. Bahçe Şubesi toplam 46 bin 386 dekar sahada çalışmalarını sürdürmektedir. Tohum Hazırlama ve Dağıtımı: İşletmede 3 adet sabit selektör ve 1 adet pamuk Sawgın tesisi mevcuttur. Selektörlerin toplam kapasitesi 30 ton/saattir. Üretilen yüksek döl kademesindeki buğdaylar buralarda elenip ilaçlanarak çiftçinin tohumluk ihtiyacı karşılanmaktadır. Aynı şekilde işletmede üretilen Ceylanpınar İlçe Durum Raporu 17
kütlü pamuklar 3 ton/saat kapasiteli Sawgın tesisinde çiğitlerinden ayrılıp elyaf hale getirilip tohumluk çiğitler Çukurova ve bölge çiftçisine dağıtılmaktadır. Sığırcılık: İşletmenin kuruluş yıllarında yerli Sarı Kırmızılar ile sığırcılık çalışmaları başlamıştır. Daha sonra 1969-1978 yıllarında HOLSTEIN (Siyah-Beyaz Alaca) ırkına kademeli olarak geçilmiştir. Koyunculuk: İşletmede Koyunculuk faaliyetleri 1995 yıllarında bölge çiftçisinden alınan İvesi ırkı koyunlarla başlamış olup, sıkı bir seleksiyonla ana kadro seviyeye getirilmiştir. İşletmede koyunculuk yarı entansif ve yarı yerleşik bir şekilde sürdürülmektedir. Koyunculuk tesisleri tarla ve bahçe ziraatına uygun olmayan kıraç bölgelerde ve mera olarak kullanılması gereken araziler dikkate alınarak 12 değişik mevkide kurulmuştur. Ceylan Üretimi: Adını işletmeye veren ceylan neslinin giderek azalması nedeniyle 1978 yılında ilk olarak Çırfı Deresi kenarında 260 da. açık çitle çevrilerek bölgede meraklı çiftçilerden satın alınarak temin edilen 2 dişi ve 2 erkek ceylanla üretime başlanmıştır. 1994-1995 yıllarında ziyaretçilerin daha kolay görebilmelerini sağlamak ve 1.000'e yaklaşmış olan ceylanların daha iyi bakım ve beslenmesi ve hırsızlığın engellenmesi için merkezde 800 da lık bir alanda yeni bir üretme istasyonu kurulmuştur. Ülkemizde ceylan üretimine ilgi duyan yetiştiricilere dişi ve erkek ceylan satışı yapılarak özel teşebbüsün de ceylan sayısını artırmasına yardımcı olunmaktadır. Arıcılık: Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi ile geçmiş yıllarda yürütülen arıcılık araştırması, GAP çiftçisine örnek olması açısından proje tamamlanmış olmasına rağmen halen devam ettirilmektedir. Ceylanpınar İlçe Durum Raporu 18
Süt Ürünleri: İşletmede üretilen koyun sütünün tamamı ile inek sütünün bir kısmı günde 25 ton süt işleme kapasiteli son derece modern ve hijyenik süt fabrikasında işlenerek peynir, tereyağı ve sadeyağ üretilmektedir. ĠĢletmenin GAP Ġçindeki Yeri ve Önemi: a) İşletme yaklaşık 50 yıldır bölgede yaptığı ve elde ettiği tarımsal üretim, yetiştirme ve eğitim faaliyetleri ile bilgi ve deneyime sahiptir. b) Bölgede kuru ve sulu şartlarda muhtelif bitkilerin; hayvancılıkta ise nelerin yapılabileceği büyük ölçüde açıklığa kavuşmuş ve ortaya konulmuştur. c) GAP alanı için gerekecek başta tohum, damızlık hayvan, fidan ve fideyi hemen hemen tek başına karşılayabilecek üretim seviyesine gelinmiştir. d) Bölge için gerekli tarımsal araştırmalar ve bilimsel çalışmalar için geniş bir alan ve laboratuar olarak hizmet verebilecek haldedir. e) Ürün değerlendirmeye yönelik tarıma dayalı sanayi tesislerinin başlangıçları yapılmıştır. İhtiyaca göre yenileri yapılabilecektir. f) Bölgedeki teknik elemanların, lider çiftçilerin ve diğer çiftçilerin tatbikatlarla ilgili eksikliklerini giderici bir eğitim kuruluşu olarak kısmen hizmet verilmektedir. Bu çalışmalar ilerletilebilir. İşletme; 1.761.343 dekar araziye sahip olup, 1.010.570 dekarı tarla arazisi, 457.277 dekarı mera arazisi, 241.598 dekarı kültür dışı kullanılmayan arazi ve 51.958 dekarı da bahçe arazisidir. Yaklaşık 228.000 dekar arazide sulu tarım yapılmaktadır. 2011 yılı içerisinde 411.000 dekar alanda sulu ziraat yapılması hedeflenmektedir. İşletme sınırları içerisinde Merkez, Gümüşsu ve Beyazkule İşletme Amirlikleri bulunmaktadır. İşletmede genel olarak tarım ve hayvancılık yapılmakta olup; Buğday, mercimek, nohut, pamuk, Antep Fıstığı, süt, peynir ve yoğurt gibi ürünler üretilmektedir. İşletmede tarıma dayalı sanayi tesisi olarak çırçır fabrikası, süt fabrikası, yem fabrikası ve mısır kurutma tesisi bulunmaktadır. Ceylanpınar İlçe Durum Raporu 19
Ceylanların koruma altına alınması amacıyla 1982 yılında 23 baş ceylan, 825 dekar alanda oluşturulan ceylan parkında muhafaza altına alınmıştır. Sayılarının Nisan 2011 itibariyle 1.200 civarında olduğu ifade edilmektedir. Ceylanpınar Tarım İşletmesine ait arazilerde yıllar önce yerleşmiş ve yörede göçer diye tabir edilen 25 yerleşim yeri bulunmaktadır. Yaklaşık 4.500 civarında nüfusu olan göçerlerin 35.000 civarında küçükbaş hayvanları bulunmaktadır. İşletmede; 121 memur, 23 güvenlik görevlisi, 1399 daimi işçi olmak üzere; 1520 personel istihdam edilmektedir. Hizmet alımı usulüyle çalıştırılan işçi sayısı da aylık ortalama 450 civarındadır. 9.2. Hayvancılık 9.2.1. Bakanlıkça Sağlanan Tarımsal Destekler (Hayvancılık) Tablo 14- Bakanlıkça Sağlanan Tarımsal Destekler (Hayvancılık) 9.2.2. Mera ÇalıĢmaları Yılı KüçükbaĢ BüyükbaĢ 2008 164.555,00 TL - 2009 241.483,00 TL 1.796,00 TL 2010 399.898,00 TL 104.259,00 TL İlçede kayıtlı 42.070 küçükbaş ve 3.810 büyükbaş hayvan (TİGEM hariç) bulunmaktadır. Mera işgallerinin önlenmesi ve mera ıslah projelerinin hayata geçmesiyle mevcut hayvan sayısının % 50 oranında artırılarak hayvancılığın geliştirilmesi planlanmaktadır. 10. ĠletiĢim, UlaĢım ve Altyapı Durumu Ceylanpınar'daki telefon hatları sayısal olup santral yeterli, ancak şebeke yetersizdir. Şebeke yetersizliği nedeniyle telefon talepleri karşılanamamaktadır. Santralin toplam kapasitesi 6.000 olup, 3.500 mevcut çalışan abone bulunmaktadır. Muratlı da 180, Düzova da 200, Yukarıkarataş ta 50, Han da 90 ve Yukarıdoruklu da 80 aboneye hizmet verilmektedir. Özellikle köylerde sık sık telefon arızaları meydana gelmekte ve teknik personel yetersizliği dolayısıyla arızalar uzun süre giderilememektedir. İlçede Turkcell, Avea ve Vodafone cep telefonu şebekeleri kurulmuştur. Ceylanpınar İlçe Durum Raporu 20
Ceylanpınar, kara ulaşımı yönünden ciddi bir hareketlilik göstermektedir. Yıllık araç ortalaması 150.000 dir. Ceylanpınar Tarım İşletmesi, bu trafiğin fazla olmasında en büyük etkendir. Ceylanpınar; Şanlıurfa İline 150 km, Viranşehir İlçesine 50 km ve Kızıltepe İlçesine 70 km uzaklıktadır. Ayrıca İlçeyi doğudan Mardin ve batıdan da Gaziantep İline bağlayan demiryolu hattı mevcuttur. Mevcut demiryolundan ortalama günlük 3 ve yıllık 1.000 tren geçmektedir. 11. Projeler İlçede yürütülmekte olan belli başlı projeler şunlardır: 11.1. Kültür Merkezi Projesi Ceylanpınar Kaymakamlığı tarafından devlet-vatandaş işbirliği ile inşa ettirilen 3 katlı binada sosyal, kültürel ve sportif etkinlikler yapılması için mekanlar oluşturulması planlanmıştır. 2011 yılı içerisinde bitirilmesi hedeflenen bina içinde aşağıdaki bölümler olacaktır: a) Gençlik Merkezi Kültür Merkezinin 2. katında 5 bölüm yapılması planlanmıştır. Çok amaçlı salon, tenis ve bilardo salonu, internet salonu, kütüphane ve süreli yayınlar salonu, kondisyon salonu, satranç ve briç salonlarının bulunduğu gençlik merkezinin inşaatına 2010 yılı içerisinde SODES kapsamında başlanmıştır. b) Kütüphane Kültür Merkezinin 1. katına kurulacak olan Halk Kütüphanesi, Kaymakamlık ve SODES imkanları ile donatılacaktır. 150.000 kitap ve çok sayıda diğer yazılı görsel kaynağın 2011 yılı içerisinde alınması planlanmıştır. Ayrıca ilçeye hitap edecek bir Okuma Salonu da oluşturulmuştur. c) Çocuk Kütüphanesi ve GeliĢim Merkezi Kültür Merkezinin 1. katında kurulacak olan Ceylanpınar Çocuk Okuma Odaları ve Gelişim Merkezi nde yürütülecek faaliyetler şunlardır: Okul öncesi programları Eğitim programları Ceylanpınar İlçe Durum Raporu 21
Sanatsal ve kültürel programlar, resim ve müzik atölyesi Spor Faaliyetleri Annelere Yönelik Faaliyetler d) Çeyiz Mağazası Kültür Merkezinin zemin katındaki mağazada mikrokredi alan bayanların ürettikleri ürünler, Kadın Kültür Merkezi, Halk Eğitim Müdürlüğü ve köylü kadınların hazırlamış olduğu ürünlerin çeyiz mağazasında satışa sunulması hedeflenmektedir. e) Sanat Atölyesi Müzik ve resim alet ve ekipmanlarının bulunduğu, halka açık sanatsal faaliyetlerin yapılacağı bir mekan oluşturulacaktır. f) Kafeterya Kültür Merkezinin 3. katındaki terasta kurulacak olan bu bölümde kültür merkezini ziyaret edenler, personel ve vatandaşlar için dinlenme imkânı bulacakları bir kafeterya yer alacaktır. 11.2. Kadın Kültür Evi Projesi İlçede kadınların kendilerini daha iyi ifade etmeleri, istihdam, sosyal bütünleşme, kültür, sanat ve spor alanlarında göç, yoksulluk ve işsizlik gibi sorunların ve değişen sosyal yapının ortaya çıkardığı ihtiyaçlara kısa sürede karşılık vermeyi hedefleyen ve SODES projesi kapsamında, Şanlıurfa Valiliği koordinasyonunda ve Kaymakamlık idaresinde yürütülmekte olan Kadın Kültür Evi Projesi; 2010 yılında uygulamalarına ve çalışmalarına başlamıştır. 23 kursta 401 kursiyerin devam ettiği Kadın Kültür Evi ne 2011 yılı içerisinde 41 kursta 710 kursiyerin devamı sağlanmıştır. 11.3. ÇATOM (Çok Amaçlı Toplum Merkezi) Projesi Kadınların sorunlarının farkına varmalarına, tanımlamalarına ve çözümü için inisiyatif kullanabilmelerine fırsat yaratmak; kadınların kamusal alana daha fazla katılımlarını ve kamusal hizmetlerden daha fazla yararlanmalarını sağlamak; kadın istihdamını ve kadın girişimciliğini artırmak; kadını güçlendirerek toplumsal cinsiyet eşitliğinin geliştirilmesine ve toplumsal cinsiyet eşitliğinin tüm kamu politikalarına dahil edilmesinin sağlanmasına katkıda bulunmak ve bu yolla yerel koşullara uygun, Ceylanpınar İlçe Durum Raporu 22
katılımcı toplum kalkınması temelli tekrarlanabilir modeller geliştirmek için 2011 yılında GAP İdaresi tarafından uygulanan Çok Amaçlı Toplum Merkezleri (ÇATOM) Projesi hazırlanmıştır. Bu projede çocuk okuma odaları / çocuk gelişim merkezleri / çocuk oyun odaları, Okuma saati, resim, satranç, serbest zaman etkinlikleri yapılması planlanmaktadır. 11.4. Atıl Durumdaki Hangardan Modern Kültür Merkezine Projesi Ceylanpınar İlçe Milli Eğitim Müdürlüğüne ait Türkiye-Suriye sınırına sıfır noktasında atıl durumda bulunan ve çevre kirliliğine neden olan hangarın onarılarak kültür-sanat merkezi haline getirilmesi hedeflenmektedir. 11.5. Futbol Sahası ve Kapalı Spor Salonu İlçede bir adet kapalı spor salonu ve futbol sahası mevcuttur. 2011 yılı içinde Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yatırım programına alınan bir kapalı spor salonu daha yapılacaktır. Spor salonlarının yanı sıra basket, voleybol ve semt sahalarının yapılması gerekmektedir. 11.6. Katı ve Sıvı Atık Yönetimi Projesi İlçe Belediyesince uygulanan Katı Atık Projesi kapsamında Mülkiyeti TİGEM e ait 4.045 numaralı parselden 216.000 m 2 yer alınmıştır. Proje fizibilite ve ihale aşamasında olup, çalışmalar halen devam etmektedir. Bu projeye bağlı olarak Kaymakamlıkça Katı ve Sıvı Atık Geri Dönüşümü Eğitimi ve Yönetimi Projesi hazırlanmış ve 2011 yılında uygulanmasına başlanılması hedeflenmiştir. Proje kapsamında okullarda, kurumlarda ve mahallelerde eğitim, bilinçlendirme ve farkındalık yaratma faaliyetleri yapılacaktır. Gönüllü ve profesyonel sorumlular görevlendirilecektir. Konteynır, geri dönüşüm kumbara ve kazanları ile küçük çöp kutuları temin edilecek ve faaliyetlerle ilgili organizasyon oluşturulacaktır. 11.7. Küçük Sanayi Sitesi Projesi İlçe belediye mücavir alanı içerisinde bulunan mülkiyeti TİGEM e ait büyük Kepez Mevkiinde 150.000 m 2 yüzölçümlü 4.045 numaralı parsel üzerinde bulunan alan Kaymakamlığın girişimleri ile 225.000,00 TL lik bedelle satın alınmış olup, Küçük Sanayi Sitesi Kooperatifine devri sağlanacaktır. 2011 yılı içerisinde yapımına başlanması planlanmıştır. Küçük Sanayi Sitesinin kurulması ile de KOBİ lerin gelişmesinin hız kazanacağı öngörülmüştür. Ceylanpınar İlçe Durum Raporu 23
11.8. Tarıma Dayalı Ġhtisas Organize Sanayi Bölgesi Ön ÇalıĢması Projesi İlçe, tarımsal üretim bakımından avantajlı bir coğrafi konumda bulunmaktadır. Mevcut tarımsal ürünlerin işlenmesi ve paketlenmesini sağlayacak tesislerin yapılması İlçenin önemli ihtiyaçları arasındadır. Bu amaçla, ilçede Tarıma Dayalı İhtisas Organize Sanayi Bölgesi nin (TDİOSB) kurulmasına yönelik bir fizibilite çalışması yapılacaktır. Karacadağ Kalkınma Ajansı nca kabul edilen ve Köylere Hizmet Götürme Birliğince yürütülecek olan bu ön çalışma projesinde ilgili kurumlara gerekli teknik desteğin sağlanması hedeflenmektedir. Bu amaçla; TDİOSB leri ile ilgili bütün mevzuat araştırmasının yapılması, Organize sanayinin kurulması düşünülen araziye ilişkin teknik özelliklerin belirlenerek avantaj ve dezavantajlarının belirlenmesi, Tarımsal sektöre ait ürün istatistikleri ve yatırım olanaklarının belirlenmesi, Mevzuat ve bürokratik süreçler ile ilgili bütün araştırmalar tamamlanarak kapsamlı bir öb fizibilite raporu hazırlanması planlanmıştır. 11.9. Gümrük Kapısı Ceylanpınar; Suriye sınırında, Suriye Arap Cumhuriyetinin Rasulayn İlçesi ile komşu hatta birleşik konumdadır. Geçici zamanlarda açık bir B tipi gümrük kapısı mevcuttur. Yalnızca dini bayramlarda 48 saatlik idari mektupla bayramlaşma yapılmaktadır. İlçe halkının akrabalık ilişkilerinin yoğunluğu, ilçe ve çevresinin ticari ve turistik potansiyeli de değerlendirildiğinde sürekli açık bir gümrük kapısının açılması faydalı olacaktır. 12. Önemli Sorunlar İlçede yaşanan belli başlı sorunlar aşağıdaki gibidir. 12.1. Göçer Sorunu Tarım İşletmesi Müdürlüğü (TİGEM) arazileri içerisinde, yörede göçer diye tabir edilen 24 yerleşim yeri bulunmaktadır. Yaklaşık 4.000 civarında nüfusu olan göçerlerin 30.000 civarında küçükbaş hayvanları bulunmaktadır. Mevcut sorunların ortadan kaldırılabilmesi ve buralarda yaşayan vatandaşların daha uygar ve insan onuruna yakışır bir şekilde yaşamlarını idame ettirebilmeleri amacıyla İskân Kanunu na 5608 sayılı Kanunla eklenen Ek Geçici 4 madde doğrultusunda hareket edilerek, hem Ceylanpınar İlçe Durum Raporu 24
vatandaşların çağdaş hizmetlerden yararlanması, hem de TİGEM arazilerinin işgalden kurtarılması için gerekli tedbirler alınmalıdır. 5543 Sayılı İskân kanunu Geçici Madde 4 - (Ek madde: 21/03/2007-5608 S.K./1.mad) (1) Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü Ceylanpınar Tarım İşletmesi Müdürlüğüne ait arazi içinde, mahallinde göçer olarak adlandırılan ve nüfus kayıtlarına bağlı kalınarak 31/12/2003 tarihi itibariyle arazi içinde yaşadıkları ve hayvancılık dışında başka bir işle iştigal etmedikleri, Şanlıurfa Valisinin Başkanlığında, Bayındırlık ve İskân İl Müdürü, Tarım İl Müdürü, Nüfus ve Vatandaşlık İl Müdürü, Defterdar, Tarım Reformu Bölge Müdürü, Kadastro İl Müdürü, GAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı Bölge Müdürü, İl Emniyet Müdürü, Bölge Jandarma Komutanı, Ceylanpınar Kaymakamı ve Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü Temsilcisinden oluşan Komisyon tarafından bireyleriyle birlikte tespit edilen aileler, bu Kanuna göre hak sahibi sayılır. (2) Bu hak sahipleri, 3/7/2005 tarihli ve 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda getirilen sınırlamalara uyulmak koşuluyla, Ceylanpınar Tarım İşletmesi Müdürlüğüne ait arazi dışında Bakanlar Kurulu kararıyla belirlenecek uygun alanda, bu Kanun hükümlerine göre iskân edilirler. Hak sahibi ailelere, hayvanlarını otlatmaları için mera vasıflı arazi tahsis edilir ve isterlerse yeni yerleşim yerinde konut yapmalarını desteklemek amacıyla, kendi evini yapana yardım metoduyla bu Kanun hükümlerine göre kredi kullandırılabilir. (3) Bu iş için ihtiyaç duyulacak ödenek, yılları Bütçe Kanunları ile gösterilir. (4) Hak sahibi ailelere iskânen verilecek taşınmaz malların teslimini takip eden üç aylık süre sonunda, Ceylanpınar Tarım İşletmesi Müdürlüğüne ait arazi Valilikçe boşaltılır. Kanun un yayımlanmasından hemen sonra; süratle 02.05.2007 tarihinde Göçer Aileleri Yer Belirleme Komisyonu oluşturulmuştur. Bu komisyon tarafından mahallinde yapılan incelemeler sonucunda hazırlanan 03.09.2007 tarihli raporla göçer yerleşim birimlerinde bulunan, Aile Sayısı : 669 Nüfus Sayısı : 4.329 Küçükbaş Hayvan Sayısı : 33.810 Büyükbaş Hayvan Sayısı : 409 olarak tespit edilmiştir. Ceylanpınar İlçe Durum Raporu 25
Aynı raporda; Şanlıurfa İl genelinde 1 küçükbaş hayvan için 10 dönüm, büyükbaş hayvan için 100 dönüm mera arazisi gerektiği, toplamda bu miktarın 380.000 dönüm civarında olacağı, Şanlıurfa İli genelinde toplam 84.539 dönüm mera alanının bulunduğu, 380.000 dönüm alanın topluca veya ayrı ayrı temininin mümkün olmadığı belirtilmiştir. Dolayısıyla bu soruna henüz bir çözüm bulunamamıştır. 12.2. Kaçak YapılaĢma ve Tapu Sorunu 24.816 dekar olan ve büyük bir kısmı mesken, işyeri gibi değişik şekillerde işgal altında bulunan Hazine arazilerinin 4706 sayılı Yasa gereği Belediyeye devri ile vatandaşlara satışının yapılarak, arazilerin işgalden kurtarılması sağlanmalıdır. 12.3. Köy YerleĢim Alanları ve Ġmar Planları Artan nüfusa bağlı olarak köylerin tamamında köy yerleşim alanlarının yeniden belirlenerek imar planlarının yapılması gerekmektedir. 13. Tespitler ve Öneriler Sınır kapısının olmaması nedeniyle sınır karakolundan sadece bayramlarda 48 saatlik bir geçiş sağlanabilmekte; bu da hem ekonomik hem de sosyal anlamda İlçenin gelişmesinin önünde bir engel olarak gözükmektedir. Bu nedenle sınır kapısı inşaatına biran önce başlanmasının İlçe ekonomisini canlandıracağı öngörülmektedir. İlçe arazilerinin büyük çoğunluğunun TİGEM e ait olması nedeniyle yerleşim arazisi üretilememekte, bu da İlçede konut sıkıntısına neden olmaktadır. Bu nedenle, İlçede artan Ceylanpınar İlçe Durum Raporu 26
nüfusa uygun olarak konut arazisi üretilmesi ve kaçak yapılaşmanın önüne geçilmesi için imar planının bitirilmesi gerekmektedir. İlçe halkının büyük çoğunluğunun TİGEM de çalışması nedeniyle ticaret ve zanaat alanları gelişmemiştir. Bu nedenle İlçede ticari hayatı çeşitlendirici meslek kursları ve desteklerin uygulamaya sokulması gerekmektedir. İlçede yerleşik bulunan Afgan göçmenlerin dericilik işlerini ilkel şartlarda gerçekleştirmesi ve bu işin profesyonel şartlara taşınamaması, İlçede dericilik sektörünün gelişmesinin önünde büyük bir engeldir. Bu nedenle dericilik işletmelerinin kurumsallaşmasına yardımcı tedbirler alınmalıdır. TİGEM arazisi içinde yaklaşık 4.000 civarında göçebe köylü ve 35.000 civarında küçük baş hayvan yaşamaktadır. Bunların TİGEM arazisi dışında hayatlarını devam ettirebilecekleri bir yaşam alanı sağlanması için gerekli çalışmaların yapılması gerekmektedir. Göçebe köylülere yer tahsisinin biran önce yapılması ve TİGEM arazisinden çıkartılması, hem kurumun çalışma alanlarının verimli kullanılmasını sağlayacak hem de köylülerin yaşam ve hayvancılık faaliyetlerinin kalitesini arttıracaktır. Ceylanpınar İlçe Durum Raporu 27