İSTANBUL ANADOLU 6. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ NE DOSYA NO: 2013/448 E. B İ L İ R K İ Ş İ R A P O R U DAVACI VEKİLİ DAVALI VEKİLİ DAVA KONUSU : Allianz Sigorta AŞ. : Av. Ahmet KARAYAZGAN vd. : Birey Turizm Tekstil ve İnşaat Tic. Ltd. Şti. : Av. Metin SOLMAZ : Su basması nedeniyle ödenen sigorta tazminatı için halefiyete dayalı rücu talebi hk. AÇIKLAMALAR : Görev: 1. 17.12.2013 tarihli duruşmada alınan (1) nolu ara karar uyarınca, davacının talebinin yerinde olup olmadığı ve davalıdan isteyebileceği tazminat tutarı hakkında önceki bilirkişi raporu ve davacının itirazı da dikkate alınarak, inceleme yapılarak rapor hazırlanması için, heyetimiz bilirkişi olarak görevlendirilmiştir. Dosya kapsamı dışında başka bir inceleme görevi verilmemiştir. Uyuşmazlık: 2. 24.03.2009 tarihli harç makbuzuna bağlı dava dilekçesinde; dava dışı sigortalı için su basmasını da kapsayan tüm işyeri sigortası yapıldığı, bir üst katta olan davalıya ait iş yerindeki banyo borusunun 25.06.2008 tarihinde patlaması nedeniyle sigortalı işyerini su bastığı, gelinlik gibi muhtelif mamul ve kumaş, boncuk gibi sarf malzemeleri, dikiş makinesi gibi demirbaşlar ve dekorasyonun zarar gördüğü, eksper raporu ile zararın 14.622,69 TL olarak belirlendiği, davalının sorumluluk sigortacısı Güneş Sigorta dan 4.050,00 TL tahsil edildiği, bakiye zararı ise davalının ödemekle sorumlu olduğu, iddia edilmiştir. 10.572,69 TL tazminatın 22.07.2008 tarihinden itibaren işleyecek ticari faizi ile ödenmesi, talep edilmiştir. Sayfa 1/6
3. 01.07.2009 tarihli cevap dilekçesinde; kendilerinin sözü edilen işyerinde kiracı olmadı karşısında husumetin malike yöneltilmesi gerektiği, tespitin tek taraflı olduğu ve suyun nereden sızdığına dair hiçbir delil bulunmadığı, zarar tutarının fahiş olduğu, sigortalının da yeterli önlemleri almaması nedeniyle müterafık kusuru olduğu, savunulmuştur. Davanın reddine karar verilmesi, talep edilmiştir. 4. Sn. T. ALPAY, Sn. V. ARIKAL ve Sn. M. AKALIN imzalı 09.06.2010 tarihli bilirkişi raporunun incelenmesinden; (i) 07.05.2010 tarihinde yerinde keşif yapıldığı, keşif tarihinde sigortalı ve davalının söz konusu iş yerlerini tahliye ederek taşınmış oldukları, dolayısıyla15.07.2008 tarihli eksper raporu ve fotoğraflar incelenerek kanaat oluşturulduğu, (ii) Zarar sebebinin, davalıya ait işyerindeki banyo lavabosuna ait boruda patlama olması sonucunda buradan çıkan temiz suyun zemine, oradan da alt kattaki sigortalı işyerinin tavan ve duvarlarına sızması olduğu kanaatine varıldığı, (iii) Borunun patlama nedeninin eskime ve aşınma olduğu, buna göre kiracı olan davalının %25 ve malikin %75 oranında kusurlu oldukları, davalının BK, m.256/1 ve 41 ve malikin BK, m.58 uyarınca sorumlu oldukları, (iv) Eksper raporu ile sigortalı işyerinde belirlenen 14.622,69 TL zarar miktarının doğru olduğu, (v) Davacının sigortalıya 22.07.2008 tarihinde 14.622,69 TL ödediği, Güneş Sigorta nın davacıya 4.050,00 TL ödediği ileri sürülüyor ise de buna ait herhangi bir belge bulunmadığı, (vi) Güneş Sigorta dan tahsil edildiği kabul edilen tutar düşülünce kalan 10.572,69 TL zararın %25 kusur oranına göre 2.643,17 TL olan kısmı için davalının ödeme yapmakla sorumlu olduğu, Kanaatine varıldığı, anlaşılmıştır. Aynı heyete ait 02.08.2013 tarihli ek raporda da aynı kanaat muhafaza edilmiştir. 5. Davacıya ait 29.06.2010 tarihli itiraz dilekçesinde; raporda BK, m.58/1 ve 256/1 e dayanıldığı halde 58/2, 59 ve 256/3 hükümlerinin göz ardı edildiği, su sızmasının nedeninin spiral boru ile somunun ek yeri arasındaki açılma olarak tespit edildiği ve lavabonun da kira sözleşmesi kapsamında son iki yıldır her gün kullanıldığı, gözle görülen bu tamir gereğini davalının BK, m.256/3 uyarınca Sayfa 2/6
malike bildirme görevi olduğu, BK, m.59 un da aynı yönde olduğu, bu görevlere aykırı hareket eden davalının zarardan sorumlu olduğu, kaldı ki kira sözleşmesi 6/2 madde uyarınca mecurun bakım onarım masrafı kiracıya ait olduğu için davalının bundan doğrudan sorumlu olduğu, kiracının kusuru nedensellik bağını kestiği için malikin sorumlu olmadığı, kusur tayininin yersiz ve davalının bütün zarardan sorumlu olduğu, ileri sürülmüştür. 6. Sayın Mahkemece kurulan 21.10.2010 tarihli hükümde; Davalı kiracının su borusunun patladığı daireyi bizzat kullanmakta olduğu, su borusunun patlamasının kullanımdan doğan eskime nedeniyle oluştuğu, malzemenin vasıflarından kaynaklı bir olay olmadığı, bu nedenle kat mülkiyetinde düzenlenen ev sahibi ve kiracının ortak giderlere ilişkin sorumluluklarını düzenleyen kuralların burada uygulanmasının mümkün olmadığı, kullanımdan doğan eskime nedeniyle zaman içinde oluşan su borusunun patlamasından dolayı davalı kiracının sorumlu tutulması gerektiği gerekçesiyle, davanın kabulüne karar verilmiştir. 7. Yargıtay 11. HD. nin 13.09.2012 tarihli bozma ilamında; başta hakimlik bilgisi ile çözülemeyecek teknik bir husus bulunduğundan bahisle bilirkişi raporu alındığı halde, benimsenmeyen rapor üzerine ek veya başka bir rapor alınmadan, hakimlik bilgisi ile hüküm kurulması, hukuka aykırı görülüp hüküm bozulmuştur. İnceleme: 8. Dosyadaki bilgi ve belgelerin incelenmesinden; davacının dava dışı sigortalı için su basması riskini de kapsayan bir sigorta yaptığı ve bunun olayı kapsadığı, davalının işyerinin sigortalının işyerinin bir üst katında bulunduğu ve her ikisinin de kiracı olduğu, 25.06.2008 tarihinde davalıya ait işyerini basan suların sigortalı işyerinin tavan ve duvarlarından sızarak zarara yol açtığı, aynı gün davacının atadığı eksper tarafından tespit yapılarak fotoğraflar çekildiği, davalının işyerinde lavabo altındaki temiz su uzatma borusunun açılması olarak tespit edildiği, boru ucundaki metal cıvata ile boru arasında bu açılmanın meydana geldiği, borunun gözle görülen bir yerde olduğu, sigortalı talebi 40.400,00 TL olmasına karşılık zarar tutarının 14.622,69 TL olarak belirlendiği, bu tutarın 22.07.2008 tarihinde sigortalıya ödendiği, 27.08.2008 tarihinde sigortacı tarafından davalı ve sigortacısı Güneş Sigorta ya ihtar gönderilerek söz konusu tutarın ödenmesini istediği, davalının 23.09.2008 tarihinde buna itiraz ettiği, her ne kadar makbuzu yok ise de davacının Güneş Sigorta tarafından 4.050,00 TL ödeme yapıldığını kabul ettiği, anlaşılmıştır. Uyuşmazlık, davalının sorumlu olup olmadığı ve zarar tutarı üzerindedir. 9. Bilindiği gibi, hukuki sorumluluk; ya sözleşmeden ya da kanundan doğar. Bu, davalı ile sigortalı arasındaki hukuki ilişki için geçerlidir. Halefiyet kuralı ise, Sayfa 3/6
tazminat ödeyen bir sigortacının, ödediği tazminat nispetinde, sigortalının yerine geçmesidir. Buna uygun olarak, sigortalının sahip olduğu hak, tabi olduğu bütün kural ve sınırlamalarla birlikte, sigortacıya geçer. Dolayısıyla, sigortacı, yine aynı iki esasa göre davalıyı sorumlu tutulabilir. 10. Davacının sigortalısı ile davalı arasında bir sözleşme ilişkisi yoktur. Davalı ile söz konusu işyerinin maliki arasında bir kira sözleşmesi yapılmış ve davalının kira sözleşmesi altında bakım onarım dahil çeşitli borç ve görevleri olabilir ise de, sigortalı bu sözleşmenin tarafı değildir. Bir sözleşme, ancak ona taraf olan kişiler için haklar ve borçlar öngörür. Buna uygun olarak, kanundaki istisnalar hariç, bir kişi taraf olmadığı bir sözleşmeden kendi lehine bir hak çıkaramaz. Dolayısıyla, kira sözleşmesi ve bu sözleşmenin tabi olduğu kanun hükümleri, sigortalıya karşı davalıyı sorumlu tutmak için uygun birer dayanak değildir. Bu hükümler, ancak davalı ile söz konusu işyerinin maliki arasındaki sorumluluk ilişkisini belirlemek için uygun bir dayanak olabilir. Kiralananda, icrası kiralayana ait tamirata lüzum hasıl olduğu... takdirde, kiracı keyfiyeti hemen kiralayana ihbar etmekle mükelleftir. Aksi takdirde zarardan mes ul olur. (BK, m.256/3) hükmü de bunlardan biridir. Eğer sigortalıya tazminat ödemiş olan malik, daha sonra kiracıya rücu etse, ihbar görevini ihlal ettiğinden bahisle, sözleşme temelinde onu sorumlu tutabilirdi. 11. Kanundan doğan sorumluluğun ise çeşitli türleri vardır. BK, m.58, 59 ve 41 hükümleri bunlar arasındadır. BK, m.58 de, bina maliki, bakım onarım eksiklikleri dahil olmak üzere çıkan zarardan üçüncü kişilere karşı sorumlu tutulur. Bu bir tehlike sorumluluğudur ve malikin kusuru aranmaz. Eğer kusuru olanlar varsa, ödeme yapan malik bu kişilere rücu edebilir (BK, m.58/2). Görüldüğü üzere, bu hüküm de malikin sorumluluğu için olduğundan, kiracıya sorumluluk yüklemek için uygun bir dayanak değildir. Eğer işyeri malikine dava açılsa, ancak o zaman uygun bir dayanak olurdu. 12. BK, m.59 için yapılacak bir değerlendirmenin sonucu da farklı değildir. Bu hüküm, zarar tehlikesi altında bulunan kişiler için bir hak vermektedir. Mesela, su tesisatı çok eski ve dolayısıyla her an patlayabilecek durumdaki binada, alt katta oturanın üst kat malikinden tesisatı değiştirmesini istemesi, bu kapsamdadır. Gerçi, zarar kavramı, aktifin azalması yanında pasifin artmasını da kapsadığından, sorumluluk tehlikesi bu kapsama sokulabilir. Bu yoruma göre, tesisatın patlaması ihtimalinde alt katta oturana karşı sorumluluk altına girebilecek kiracının, bu hükme göre kiraya veren malikten onarım isteyebileceği, ileri sürülebilir. Fakat bir hakkı kullanmamanın sorumluluğa yol açmayacağı, ancak borç ve görev ihlallerinin sorumluluk doğurması karşısında, bu doğru bir görüş olmaz. Ayrıca, böyle bir ihtimalde üçüncü kişiye karşı sorumluluk altına girecek olan kişi kiracı değil, kiraya veren maliktir. Sayfa 4/6
13. Bu durum karşısında, davalıyı sigortalıya karşı sorumlu tutabilmek için tek uygun dayanak, haksız fiildir. Tabiatıyla bu, BK, m.58 e nazaran çok daha zayıf bir sorumluluk halidir. Eğer davacı öyle yapmak istiyorsa, bunda hukuka aykırı bir yön yoktur. Fakat kiracıyı hasım gösteren davacı, haksız fiil kuralları ile bağlı olur. Bu kapsamda, kusur ispatı da davacıya düşer. 14. Bu açıdan değerlendirme yapıldığında, borunun durumuna hukuken hangi sonucun bağlanacağı önem kazanmaktadır. Su basmasının borudaki açılmadan kaynaklandığı, fotoğraflara göre ucundaki metal cıvata ile boru arasında açılma meydana geldiği ve borunun gözle görülen bir yerde olduğu, maddi vakıa olarak açıktır. Fotoğrafların birinde boruyu saran metal bobinlerin metal cıvataya yakın yerden soyulmuş olduğu görülüyor ise de, bu boruyu söktükten sonra delik yerin fotoğrafını çekmek için yapılmış gibi görünmektedir. Zira sökme işleminden önce çekilen diğer fotoğrafta, borunun bu şekilde yıpranmamış olduğu, görülmektedir. Boruda veya fayans yüzeyde pas izi gibi, borunun çok eski olduğu veya sürekli su damlattığını gösteren herhangi bir bulgu da, fotoğraflarda veya eksper raporunda mevcut değildir. Buna göre, söz konusu borunun aniden patladığını kabul etmek, gerekir. Bu tür bir boru, 5-10 TL karşılığında bir nalburdan temin edilebilir ve kolaylıkla değiştirilebilir. Fakat problem çıkarmadıkça, periyodik olarak bunun yapılması adet değildir. Ancak genel tesisat, evye, batarya gibi şeyler yenilenirse, bu sırada söz konusu borunun değiştirilmesi de tabiidir. Bütün bu açıklamalar karşısında, davalının kusurlu olduğu kabulüne götürecek bir bulgu yoktur. Buna uygun olarak, davacının kusur ispatı şartını yerine getirmediği ve davalıya yüklenebilecek herhangi bir sorumluluk olmadığı kanaatine varılmıştır. 15. Belirtmek gerekir ki, eğer BK, m.58 uyarınca malik dava edilse idi, tam tersi sonuca ulaşılırdı. Zira malik, kira sözleşmesi ile gayrimenkulü teslim etmekle, bakım sorumluluğunu da kiracıya devrettiğini üçüncü kişiye karşı ileri süremez, borunun ucuz ve önemsiz olması da bu sonucu değiştirmezdi. Ancak BK, m.58/2 uyarınca kiracıya rücu edebilir, hatta belki de onu sorumlu tutabilirdi. Bu farklılık, kusurun bir unsur olarak aranıp aranmayacağı, eğer aranacak ise ispat yükünün kime düşeceğinden çıkmaktadır. Eğer davacı, hasım olarak kiracıyı seçip haksız fiil esasına göre sorumlu tutmak istiyorsa, bu seçimin sonuçları ile bağlıdır. Şunu da ilave etmek gerekir ki, önceki bilirkişi raporunda yapıldığının aksine, kiracı ile malik için kusur paylaştırılması doğru olmadığı gibi, rapordaki paylaştırmanın ne hukuki ne de maddi esasları açıklanmıştır. 16. Sayın Mahkemece aksi bir kanaate varılması, ancak kusur ispatını yapılmış sayan bir kabule dayalı olabilir. Bu ihtimal için ise, aradan geçen süre karşısında ve dosya üzerinden daha farklı bir zarar hesabı yapabilmek söz konusu değildir. İlk bilirkişi raporunda da kabul edilen 14.622,69-4.050,00 = 10.572,69 TL olan eksper raporundaki tespit, heyetimizce de uygun görülmüştür. Raporda, tam ve Sayfa 5/6
kısmi zarar görmüş olan malların birbirinden ayrılıp, niteliklerinin açıklandığı, maliyet değerlerinin kabul edildiği, bunların belgeye dayalı olduğu, görülmüştür. SONUÇ : Takdir Sayın Mahkemenize ait olmak üzere; (1) Davacının talebine BK, m.58, 59 ve 256/3 ün dayanak olamayacağı, ancak BK, m.41 uyarınca davalıya sorumluluk yüklenebileceği, (2) Kusur ispatı yapılmadığından davalı kiracıya sorumluluk yüklenemeyeceği, (3) Kusur ispatı konusunda Sayın Mahkemece aksi sonuca varılması halinde, ödenmesi gereken tazminatın 10.572,69 TL olduğu, Kanaatine ulaşılmıştır. Saygılarımızla, 20.03.2014 Ali HAKANOĞLU Mimar Yrd. Doç. Dr. Serdar ACAR Yalova Ünv. Hukuk Fak. Ticaret Hukuku ABD. Sayfa 6/6