Döküm Dünyasında Bir Gezinti 16 Nisan 2014, Yaylalı Günay yaylaligunay@gmail.com
Dünya rekabet gücü dağılımı
2014 ve Sonrası Dünyayı Çalkalayacak Teknolojiler-1 1) 2) 3) 4) 5) 6) Her yerde İnternet Bilgi işlemlerinin otomasyonu Her cihazdan sensörler ile bilgi toplama, değerlendirme, karar verme Bulut Teknolojisi İleri Robot Teknolojisi Şoförsüz Araçlar
2014 ve Sonrası Dünyayı Çalkalayacak Teknolojiler-2 7) 8) 9) 10) 11) 12) Sentetik Biyoloji ve Gen Bilimi Uzun Süre Enerji Depolama Teknolojisi Eklemeli 3D Üretim Teknolojileri Yüksek Özellikli Teknolojik Malzemeler İleri Petrol ve Doğal Gaz Teknolojileri Ekolojik Yenilebilir Enerji
Yeni Dünya = VUCA Dünyası V= Volatile ---- Değişken U= Uncertain---- Kesin Değil C= Complex----- Karmaşık A= Ambiguous---- Çok Yönlü VUCA dünyasına ilk girenler: Google, Amazon, Facebook, Apple, Zara, AliBaba, Samsung Ana Tema: Atılganlık ve herkesin beklemediğini sunmak, hafif de olsa ayak izi bırakmak Soru: Döküm sektörü bu yeni eğilimler ve dünyanın neresinde???
Karmaşık bir dünya yapısı. Orta ve üst teknoloji ticaretinin akış yolları.
Yüksek, orta ve düşük teknoloji ürünlerin üretildiği ve satıldığı ülkeler. Yine karmaşık bir düzen, ama iş yapmak için anlamak ve içine girmek gerek.
Türkiye rekabet gücünde AB ve BRICS ülkelerinin gerisinde
Türk Döküm Sektörü- Demir Dışı Pazar Dağılımı
Türk Döküm Sektörü Demir BazIı Ürünler Pazar Dağılımı
CAGR= Birleşik Yıllık Büyüme Oranı FE= Demir NF= Demirdışı Kaynak: Tüdöksad
Döküm sektörü karlılık marjları düşük
Maliyet artışları müşteriye yansıtılamıyor Maliyet Fiyat zammı
Satılan malın ödemelerinde gecikmeler artıyor
Tüm tüketimde artış gelişmekte olan ülkelere kayıyor
Ar-Ge çalışmalarının merkezde, üretimin pazara yakın yapıldığı ürünler
Araç satışları artıyor, fakat artış, Çin, Hindistan, Rusya gibi gelişmekte olan ülkelerde
Dünyada makine üretimi ve mühendislik ürünlerinde büyüme var, fakat aslan payı Çin ve Hindistan da
Türk döküm sektörünün ana pazarı olan AB de ise araç üretimi sabit
Döküm sektörünün ana pazarı olan AB araç üretimi lüks sınıf araçlara kayıyor
Döküm işi BRIC ülkelerine kayıyor. 2008 öngörüsü 2012 de değerlendirildiğinde tuttuğu görülüyor.
Yuan ın değerlenmesi, Çin de işçilik ücretlerinin verimlilik artışından fazla artışı, nakliye ve servis ücretlerinin artışı, ABD deki döküm tesislerinin verimliliklerinin ücretlerden fazla artması, Çin in rekabetçi gücünü düşürmüştür
AB ve ABD de işçilik verimi gelişmekte olan ülkelere göre daha hızlı artmaktadır
Gelecekte enerji ve araç ilişkileri ne olacak? 1) Mevcut şekli ile araç teknolojisi ve kullanım/sahip olma anlayışının sürdürülebilmesi mümkün görülmemekte, 2) Araçlarda hidrojen yakıt hücrelerinin kullanımı? 3) 1 lt veya Nm3/km yakıt harcayan araçların imali 4) Herkesin nano ölçeklerinde araçlar kullanması 5) Çevreyi kirletmeden üretilmiş elektrik hatlarından şarj edilen akülü araçların kullanılması 6) Araç kullanmadan ve sağa sola gitmeden her işi internet, cloud ve apps üzerinden yapmak, 7) Araç sayısının 3 milyara ulaşmasını bir şekilde önlemek 8) Araç kavramını Toyota nın i-swing tipine dönüştürme, 9) Her evde değişik iş ve mesafeler için farklı araçların bulunması 10) Petrol yakıtlarının merkezi yerlerde yakıt hücreleri vasıtası ile en verimli ve temiz şekilde elektrik enerjisine çevrilerek, tüm kullanımın elektrik (akü) olarak yapılması 11) Yaşlanan ve genç nüfus araba alma sevdasından vazgeçiyor
Daimler in «yakıt hücreli» aracı ve Toyota nın çözümleri
Dünya egzoz emisyon değerleri sürekli azaltılıyor Sonuç: Araçlar daha da hafiflemek zorunda
Araç hafiflemesinin faydaları Her 100 kg hafifleme, 100 km de 0.3-0.5 litre yakıt tasarrufu ve 100 km de 0.8-1.1 kg CO2 salınımı azalması sağlıyor. (8-11 gr/km)
Yeni araçlar hafifliyor
Araçlarda ilk alüminyum kullanımı. Yıl:1893 Marka: Studebaker (75 kg Alüminyum kullanılmış)
Otomobilde alüminyumun bugünü ve yarını
Araçlarda artan alüminyum kullanımı
Araçlarda alüminyum miktarı artışı
2 lt lik bir otoda, dökme demir %40 azalıyor, alüminyum ve plastik kullanımı artıyor
Ford 150 kamyonette Al kullanımı ile 300 kg hafifleme
Askeri araçlarda alüminyum ve kompozit artışı
Polystrene kaplamalı Spandex kumaş karoseri (BMW)- (Kapıya dikkat)
Araçlarda hafiflemede motor gövdesi dökümünün katkısı. Et payı: 5 mm den 2.5 mm ye, ağırlık 38.5 kg dan 28.5 kg a (Kalıplama ve maça tekniğine dikkat)
2mm et paylı yüksek basınç alüminyum döküm
0.3 mm kalınlığında Zamak döküm plastikle savaşıyor.
Pik gömlek veya pahalı SiC kaplama yerine lazer ile Cr kaplama (BMW) Silindir gömleğinin sonu mu?
Titanyum dökümün uçaklarda kullanımı wing frame
Tek kristalden büyütülmüş türbin kanatçıkları uçak ağırlığını ve ömrünü arttırıyor- Titanyum döküm
Metallerle hafifleme yetmiyor. Sırada karbon fiber karoseri var. Gövdenin adı bir asırdır White Body idi, artık Black Body oluyor.
Sac+kaynak yapıdan döküme dönüşüm ve hafifleme BMW X3 Instrument Panel: One Piece, 12.5 lb Magnesium Die Casting Converted from a Steel Stamping at 50% weight 3-piece steel weldment for ag equip. redesigned to ductile iron sand casting at $10,000 annual savings
Araç karoseri akü olarak kullanılıyor. Elektrikli araçların şarj problemi çözülüyor mu?
Bu da bir başka şarj probleminize çözüm
BMW Hibrit Motor Gövdesi Gövde = Mg yüksek basınç döküm. Silindir ve kep yüzeyleri = Al yüksek basınçlı döküm. Hibrit olarak dökülüyor. BMW 1995 den beri dökme demir motor kullanmıyor
Dikkat.Fren diskleri ve krank milleri de hafifliyor.
Döküm yerine boru ve geçme sertleştirilmiş kamlarla kam mili- (Kam mili üretenlere duyurulur)
Kompozit jant. Alüminyum jant üreticileri için bir tehlike mi?
Tahtında kalacak büyük parça demir- çelik dökümdür
Türkiye AB de 4. sırada Bu tahtta ne kadar kalacak?
Öngörüler -Dünya toplam döküm tonajı: 100 mt +/-%10-15 -Azalış: Dökme demir, Artış: Alüminyum -Türk döküm tonajı: 1.5-1.7 m ton. -Döküm pazar payını değerlendirmek için artık TON yerine CİRO kullanılmalı. -İthal araçlar ve ithal döküm kullanan yerli üretim araçlara kayıp tonaj: 350.000 ton -Yeni Beklentiler: Ekseni kayan pazar, ürünlerde hafifleme, yeni malzemeler, ürün Ar-Ge si, sahipliği ve hızlı devreye alma, ürün taşeronluğundan kurtulma, müşterinin iş ortağı olması, vs -Türk döküm sektörü yeni üretim beklentileri ve yapıya nasıl uyacak???
Bazı Teknolojik Yenilikler
Döküm Parça Kontrolünde Bilgisayarlı Tomografi
Artık döküm boşluklu parçaları sevketme lüksümüz kalmıyor
Simülasyon artık dökümcünün yoldaşı oldu
Simülasyonla alüminyum ve çelik sac gövdeli araçların çarpışma kontrolü. Alüminyum gövde daha dayanıklı görülüyor
Tuz su ceketi maçası ile «closed deck» özelliğinde yüksek basınç süreci ile dökülebilen alüminyum motor
Küresel grafitli dökme demir ve alüminyuma %1-3 arasında nano ölçülerde Al2O3, SiC, karbon fiber eklemekle, mekanik özellikler %50 arttırılarak, ürün dizaynları hafifletilmektedir
Mg ingotundaki nano parçacıklar ve kullanılan ort 50 mikron ebatlarındaki SiC nano parçacıklar
Metal bilimde yeni teknolojiler-kendi kendini tedavi eden malzemeler. Kaynak tamirine veda mı?
Güneş enerjisi ile maden eritilmesi. Şimdilik laboratuvar düzeyinde 2-3 kg eritilebiliyor. Endüksiyon ocaklarının ve elektrik faturalarının dikkatine.
Yeni bir trend ---- BioDesign Tabiatın mühendisliğinin döküm parçalara uygulanması
Bio-Design ile 4.2 kg dan 3.42 kg a hafifletilen bir sfero döküm akson
Bio-Design ile hafifleştirilmiş tezgah gövdesi
Biyonik Design ızgara: Arı peteği yapısı, kayma tehlikesi yok, dayanım katsayısı %50 yüksek, ışık geçirme özelliği %100 fazla
Oyunun kurallarını değiştiren yeni bir teknoloji 3D Baskı- Additive Manufacturing veya Laser Printing! Şimdilik, prototip, kalıp ve kısa serili döküm için bir alternatif, ama gelecekte???
3D Laser Printing/Additive Manufacturing tekniğinde çalışma şekli ve bazı ürünler
3D Additive Manufacturing ile maça yapımı, prototip dökümü, kısa serili parçalar içim maça/kalıp yapımı
3D Additive Manufacturing metodu ile üretilmiş Airbus A380 paslanmaz çelik parça
3D Additive Manufacturing metodu ile araç ana gövdesi dökümü Hayal gibi mi görünüyor dersiniz????
Artık döküm fabrikaları da yeni anlayışlara göre kurulmalı
Dökümcünün akıllanması yetmiyor, fabrikalarının da akıllanması gerekli
Yenilikçi bir hassas döküm fabrikası yerleşim ABD-Signicast
Ara stoksuz kontinü çalışan bir sfero döküm fabrikası Heger-Ferrit/Almanya
Geleceğin döküm fabrikası
Modern bir alüminyum döküm fabrikası
Modern bir alüminyum kokil döküm fabrikası Nemak Dillingen/Almanya
Teknoloji değişimine ayak uyduramayan dökümler
Dökümden kaçışta böyle ürünler de görmemeliyiz. (Araç yüküne dayanmayıp kırılan bir kompozit bir rögar kapağı)
Döküm için her zaman yeni pazarlar olacaktır
Döküme yeni uygulama alanları Sfero döküm kazık duvar
(Birçok şehir efsanesi boş çıkıyor.) Atmak için para ödenen döküm kumundan tarım toprağına %10 katılarak üretilen lahana ve ıspanak (ABD de onaylı)
Teknolojide Sırada Ne Var? Teşekkürler