ÖZET KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLAR VE DİPNOTLAR
ÖZET KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLAR İÇİNDEKİLER SAYFA ÖZET KONSOLİDE BİLANÇOLAR... 1-2 ARA DÖNEM ÖZET KONSOLİDE KAPSAMLI GELİR TABLOLARI... 3 ARA DÖNEM ÖZET KONSOLİDE ÖZKAYNAKLAR DEĞİŞİM TABLOLARI... 4 ARA DÖNEM ÖZET KONSOLİDE NAKİT AKIM TABLOLARI... 5 ARA DÖNEM ÖZET KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR... 6-27 DİPNOT 1 ŞİRKET İN ORGANİZASYONU VE FAALİYET KONUSU... 6 DİPNOT 2 ÖZET KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR VE UYGULANAN MUHASEBE POLİTİKALARI... 7-9 DİPNOT 3 İLİŞKİLİ TARAF AÇIKLAMALARI... 10-11 DİPNOT 4 FİNANSAL YATIRIMLAR... 12 DİPNOT 5 MADDİ DURAN VARLIKLAR... 13-14 DİPNOT 6 ŞEREFİYE... 15-16 DİPNOT 7 FİNANSAL BORÇLAR... 16-17 DİPNOT 8 VERGİLER... 18-20 DİPNOT 9 ÖZKAYNAKLAR... 20-22 DİPNOT 10 FİNANSAL GELİRLER... 22 DİPNOT 11 FİNANSAL GİDERLER... 23 DİPNOT 12 HİSSE BAŞINA (KAYIP)/ KAZANÇ... 23 DİPNOT 13 YABANCI PARA POZİSYONU... 24-25 DİPNOT 14 KARŞILIKLAR, ŞARTA BAĞLI VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLER... 25-27 DİPNOT 15 BİLANÇO TARİHİNDEN SONRAKİ OLAYLAR... 27
31 MART 2009 VE 31 ARALIK 2008 TARİHLERİ İTİBARİYLE ÖZET KONSOLİDE BİLANÇOLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Yeni Türk Lirası ( TL ) olarak ifade edilmiştir.) VARLIKLAR Dipnot Referansları 31 Mart 2009 31 Aralık 2008 Dönen Varlıklar 201.927 192.553 Nakit ve Nakit Benzerleri 33.805 17.660 Ticari Alacaklar 82.129 82.086 - İlişkili Taraflardan Ticari Alacaklar 3 419 268 - Diğer Ticari Alacaklar 81.710 81.818 Diğer Alacaklar 3.281 1.630 - İlişkili Taraflardan Diğer Alacaklar 3 1.040 1.185 - Diğer Alacaklar 2.241 445 Stoklar 69.424 80.426 Diğer Dönen Varlıklar 13.288 10.751 Duran Varlıklar 868.071 948.009 Diğer Alacaklar 1.589 1.570 Finansal Yatırımlar 4 189.194 261.616 Maddi Duran Varlıklar 5 521.044 528.728 Maddi Olmayan Duran Varlıklar 1.553 1.626 Şerefiye 6 153.558 153.558 Ertelenmiş Vergi Varlığı 8 184 170 Diğer Duran Varlıklar 949 741 TOPLAM VARLIKLAR 1.069.998 1.140.562 Ara dönem özet konsolide finansal tablolar yayınlanmak üzere Yönetim Kurulu nun 14 Mayıs 2009 tarihli toplantısında onaylanmış ve Yönetim Kurulu adına Sn. Walter Montevecchi ve Sn. Ali İhsan Özgürman tarafından imzalanmıştır. İzleyen dipnotlar ara dönem özet konsolide finansal tabloların ayrılmaz parçasını oluştururlar. 1
31 MART 2009 VE 31 ARALIK 2008 TARİHLERİ İTİBARİYLE ÖZET KONSOLİDE BİLANÇOLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Yeni Türk Lirası ( TL ) olarak ifade edilmiştir.) YÜKÜMLÜLÜKLER Dipnot Referansları 31 Mart 2009 31 Aralık 2008 Kısa Vadeli Yükümlülükler 277.073 249.377 Finansal Borçlar 7 217.693 193.731 Diğer Finansal Yükümlülükler - - Ticari Borçlar 44.260 40.441 - İlişkili Taraflara Ticari Borçlar 3 6.672 4.838 - Diğer Ticari Borçlar 37.588 35.603 Diğer Borçlar 2.465 4.198 - İlişkili Taraflara Diğer Borçlar 3 1.708 1.961 - Diğer Borçlar 757 2.237 Dönem Karı Vergi Yükümlülüğü 8 719 1.698 Borç Karşılıkları 3.477 3.646 Diğer Kısa Vadeli Yükümlülükler 8.459 5.663 Uzun Vadeli Yükümlülükler 325.878 321.092 Finansal Borçlar 7 287.128 276.163 Kıdem Tazminatı Karşılığı 8.466 8.109 Ertelenmiş Vergi Yükümlülüğü 8 21.883 28.419 Diğer Uzun Vadeli Yükümlülükler 8.401 8.401 TOPLAM YÜKÜMLÜLÜKLER 602.951 570.469 ÖZKAYNAKLAR 467.047 570.093 Ana Ortaklığa Ait Özkaynaklar 456.148 558.457 Ödenmiş Sermaye 9 75.750 75.750 Sermaye Düzeltmesi Farkları 9 20.069 20.069 Karşılıklı İştirak Sermaye Düzeltmesi 9 (2.940) (2.105) Hisse Senetleri İhraç Primleri 9 70.721 70.721 Değer Artış Fonları (45.408) 36.581 Yabancı Para Çevrim Farkları 70.000 63.462 Kardan Ayrılan Kısıtlanmış Yedekler 9 14.663 14.147 Ortak Kontrol Altındaki İşletmeler Arasında Yapılan Hisse Satışı Etkisi 11.366 11.366 Geçmiş Yıllar Karları 267.950 301.074 Net Dönem (Zararı)/ Karı (26.023) (32.608) Azınlık Payları 10.899 11.636 TOPLAM YÜKÜMLÜLÜKLER VE ÖZKAYNAKLAR 1.069.998 1.140.562 İzleyen dipnotlar ara dönem özet konsolide finansal tabloların ayrılmaz parçasını oluştururlar. 2
1 OCAK 31 MART 2009 VE 2008 ARA HESAP DÖNEMLERİNE AİT ÖZET KONSOLİDE KAPSAMLI GELİR TABLOLARI (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Yeni Türk Lirası ( TL ) olarak ifade edilmiştir.) SÜRDÜRÜLEN FAALİYETLER Dipnot Referansları 31 Mart 2009 31 Mart 2008 Satış gelirleri 101.566 87.951 Satışların maliyeti (-) (87.757) (68.589) BRÜT KAR 13.809 19.362 Pazarlama, satış ve dağıtım giderleri (-) (4.248) (2.216) Genel yönetim giderleri (-) (12.086) (11.174) Diğer faaliyet gelirleri 1.134 839 Diğer faaliyet giderleri (-) (446) (545) FAALİYET KARI (1.837) 6.266 Finansal gelirler 10 9.018 9.240 Finansal giderler (-) 11 (39.120) (60.122) SÜRDÜRÜLEN FAALİYETLER VERGİ ÖNCESİ KARI/ (ZARARI) (31.939) (44.616) Sürdürülen faaliyetler vergi gelir/(gideri) 5.819 676 Dönem vergi gelir/(gideri) 8 (729) (824) Ertelenmiş vergi gelir/(gideri) 8 6.548 1.500 SÜRDÜRÜLEN FAALİYETLER DÖNEM KARI/ (ZARARI) (26.120) (43.940) Diğer kapsamlı gelir: Finansal varlıklar değer artış fonundaki değişim (81.989) - Yabancı para çevrim farklarındaki değişim 6.538 53.343 Diğer kapsamlı gelir kalemlerine ilişkin vergi gelir/ (giderleri) 8 15.090 (10.671) DİĞER KAPSAMLI GELİR (60.361) 42.682 TOPLAM KAPSAMLI GELİR (86.481) (1.258) Dönem kar/ (zararının) dağılımı: (26.120) (43.940) Azınlık payları (97) (540) Ana ortaklık payları (26.023) (43.400) Toplam kapsamlı gelirin dağılımı: (86.481) (1.258) Azınlık payları (737) (266) Ana ortaklık payları (85.744) (992) HİSSE BAŞINA KAZANÇ (tam TL) 12 (0,3446) (1,1892) İzleyen dipnotlar ara dönem özet konsolide finansal tabloların ayrılmaz parçasını oluştururlar. 3
1 OCAK - 31 MART 2009 VE 2008 ARA HESAP DÖNEMLERİNE AİT ÖZET KONSOLİDE ÖZKAYNAKLAR DEĞİŞİM TABLOLARI 1 Ocak - 31 Mart 2009 ara hesap dönemine ilişkin özet konsolide özkaynaklar değişim tablosu: Ortak Kontrol Altındaki Karşılıklı Hisse Yabancı Kardan İşletmeler Net Sermaye İştirak Senetleri Değer Para Ayrılan Arasında Geçmiş Dönem Ödenmiş Düzeltmesi Sermaye İhraç Artış Çevrim Kısıtlanmış Yapılan Hisse Yıllar Karı/ Azınlık Toplam Sermaye Farkları Düzeltmesi Primleri Fonları Farkları Yedekler Satışı Etkisi Karları (Zararı) Payları Özkaynaklar 1 Ocak 2009 75.750 20.069 (2.105) 70.721 36.581 63.462 14.147 11.366 301.074 (32.608) 11.636 570.093 Transferler - - - - - - 516 - (33.124) 32.608 - - Ana ortaklık hissesinin alımı - - (835) - - - - - - - - (835) Satılmaya hazır finansal varlıkların makul değer değişimi (Dipnot 4) - - - - (81.989) 10.284 - - - - (717) (72.422) Yabancı para çevrim farkları - - - - - (3.746) - - - - 77 (3.669) Net dönem zararı - - - - - - - - (26.023) (97) (26.120) 31 Mart 2009 75.750 20.069 (2.940) 70.721 (45.408) 70.000 14.663 11.366 267.950 (26.023) 10.899 467.047 1 Ocak - 30 Mart 2008 ara hesap dönemine ilişkin özet konsolide özkaynaklar değişim tablosu: Ortak Kontrol Altındaki Karşılıklı Hisse Yabancı Kardan İşletmeler Net Sermaye İştirak Senetleri Değer Para Ayrılan Arasında Geçmiş Dönem Ödenmiş Düzeltmesi Sermaye İhraç Artış Çevrim Kısıtlanmış Yapılan Hisse Yıllar Karı/ Azınlık Toplam Sermaye Farkları Düzeltmesi Primleri Fonları Farkları Yedekler Satışı Etkisi Karları (Zararı) Payları Özkaynaklar 1 Ocak 2008 36.540 20.069 (629) 70.721 243.900 (10.962) 11.892 11.366 242.035 104.705 12.581 742.218 Transferler - - - - - - - - 104.705 (104.705) - - Ana ortaklık hissesinin alımı - - (174) - - - - - - - - (174) Satılmaya hazır finansal varlıkların makul değer değişimi (Dipnot 4) - - - - - 67.192 - - - - - 67.192 Yabancı para çevrim farkları - - - - - (13.849) - - - - 274 (13.575) Net dönem zararı - - - - - - - - (43.400) (540) (43.940) 31 Mart 2008 36.540 20.069 (803) 70.721 243.900 42.381 11.892 11.366 346.740 (43.400) 12.315 751.721 İzleyen dipnotlar ara dönem özet konsolide finansal tabloların ayrılmaz parçasını oluştururlar 4
1 OCAK - 31 MART 2009 VE 2008 ARA HESAP DÖNEMLERİNE AİT ÖZET KONSOLİDE NAKİT AKIM TABLOLARI Dipnot 1 Ocak- 1 Ocak- Referansları 31 Mart 2009 31 Mart 2008 İşletme faaliyetleri: Vergi öncesi kar (31.939) (44.616) İşletme faaliyetlerinden elde edilen net nakitin vergi öncesi kar ile mutabakatına yönelik düzeltmeler: Amortisman ve itfa payları 5 11.779 8.537 Maddi varlık satış karı-net (3) (34) Faiz gelirleri 10 (695) (687) Faiz giderleri 11 5.692 6.688 Kıdem tazminatı karşılık gideri 1.130 924 Bağlı ortaklık sermaye artışına iştirak edilmesinden oluşan yabancı para çevrim farkı (3.746) (13.849) Finansal borçların gerçekleşmeyen kur farkı kaybı 32.928 53.372 15.146 10.335 Varlık ve yükümlülüklerdeki değişimler: Azınlık paylarındaki yabancı para çevrim farkları 77 274 Ödenen kıdem tazminatı (773) (306) Ticari alacaklardaki azalış/ (artış) 108 (4.597) Stoklardaki azalış/ (artış) 11.002 (25.909) İlişkili kuruluşlardan alacaklardaki (artış)/ azalış 3 (6) 32 Diğer alacaklardaki artış (1.815) (3.734) Diğer dönen varlıklardaki (artış)/ azalış (2.537) 6.607 Diğer duran varlıklardaki azalış/ (artış) (208) (459) Ticari borçlardaki artış 1.985 14.649 İlişkili kuruluşlara borçlardaki artış 3 1.581 2.153 Diğer kısa vadeli yükümlülüklerdeki artış 2.796 1.278 Diğer kısa vadeli borçlardaki azalış (1.480) (557) Borç karşılıklarındaki artış/ (azalış) (1.148) (1.829) Uzun vadeli ticari alacaklardaki artış - (10) Ödenen vergiler 8 (729) (824) İşletme faaliyetlerinden elde edilen/ (faaliyetlerinde kullanılan) net nakit 23.999 (2.897) Yatırım faaliyetleri: Tahsil edilen faiz geliri 695 687 Maddi ve Maddi olmayan duran varlık alışları (4.025) (29.307) Maddi duran varlık satış hasılatı 4 77 Yatırım faaliyetlerinde kullanılan net nakit (3.326) (28.543) Finansman faaliyetleri: Ödenen faiz ve faiz tahakkuklarındaki değişim (3.693) (3.228) Hazine hissesindeki artış (835) (174) Finansman faaliyetlerinden elde edilen/ (faaliyetlerinde kullanılan) net nakit (4.528) (3.402) Toplam net nakit girişi/ (çıkışı) 16.145 (34.842) 1 Ocak itibariyle nakit ve nakit benzeri değerler 17.660 52.978 31 Mart itibariyle nakit ve nakit benzeri değerler 33.805 18.136 İzleyen dipnotlar ara dönem özet konsolide finansal tabloların tabloların ayrılmaz parçasını oluştururlar. 5
DİPNOT 1 - ŞİRKET İN ORGANİZASYONU VE FAALİYET KONUSU Çimentaş İzmir Çimento Fabrikası Türk A.Ş. ( Çimentaş veya Şirket ), ana ortaklık, 7 Ağustos 1950 tarihinde kurulmuştur. Şirket in fiili faaliyet konusu dökme ve torbalı çimento üretimi, ticareti, satışı ve naklidir. Şirket in ana ortağı İtalya da yerleşik Cementir Holding Grubu dur. Çimentaş ın bağlı ortaklıkları ( bağlı ortaklıklar ) ve başlıca faaliyet konuları aşağıda belirtilmiştir: Faaliyet Bağlı Ortaklıklar gösterdiği ülke Başlıca faaliyet konusu - Çimbeton Hazır Beton ve Prefabrik Yapı Elemanları San. ve Tic. A.Ş. ( Çimbeton ) Türkiye Hazırbeton üretimi - Kars Çimento Sanayi ve Tic. A.Ş. ( Kars Çimento ) Türkiye Çimento üretimi - Bakırçay Çimento San. ve Tic. A.Ş. ( Bakırçay ) Türkiye Çimento üretimi - Destek Organizasyon Temizlik, Akaryakıt, Tabldot Servis San. ve Tic. A.Ş. ( Destek ) Türkiye Hizmet - Elazığ Altınova Çimento Sanayi ve Tic. A.Ş. ( Elazığ Çimento ) Türkiye Çimento ve hazırbeton üretimi - Yapıtek Yapı Teknoloji San. ve Tic. A.Ş. ( Yapıtek ) Türkiye Faaliyet dışı - Alfacem S.r.l. ( Alfacem ) İtalya Cementir Grubu içerisinde mali aracılık hizmeti - Globocem S.r.l ( Globocem ) İspanya Cementir Grubu içerisinde mali aracılık hizmeti - İlion Çimento İnşaat San. ve Tic. Ltd. Şti. ( İlion Çimento ) Türkiye Uçucu kül üretimi - Cemit LLC. ( Cemit ) Rusya Federasyonu Çimento üretimi ve ticareti Grup, Türkiye de kayıtlı bulunmaktadır. Çimentaş ve bağlı ortaklığı Çimbeton, halka açık şirketler olup Çimentaş sermayesinin %2,20 sine (31 Aralık 2008: %2,20), Çimbeton sermayesinin %15,26 sına (31 Aralık 2008: %15,26) karşılık gelen hisse senetleri İstanbul Menkul Kıymetler Borsası nda işlem görmektedir. 2006 yılı içerisinde satın alınan Elazığ Çimento ise ortak sayısı itibariyle Sermaye Piyasası Mevzuatı na tabi olup, hisse senetleri ise herhangi bir borsada işlem görmemektedir. Şirket in kayıtlı ofis adresi aşağıdaki gibidir: Kemalpaşa Cad. No: 4 35070 Işıkkent/ İzmir 6
DİPNOT 2 - ÖZET KOSNOLİDE FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR VE UYGULANAN MUHASEBE POLİTİKALARI 2.1 Sunuma ilişkin temel esaslar Sermaye Piyasası Kurulu ( SPK ), Seri: XI, No: 29 sayılı Sermaye Piyasasında Finansal Raporlamaya İlişkin Esaslar Tebliği ile işletmeler tarafından düzenlenecek finansal raporlar ile bunların hazırlanması ve ilgililere sunulmasına ilişkin ilke, usul ve esasları belirlemektedir. Bu Tebliğ, 1 Ocak 2008 tarihinden sonra başlayan hesap dönemlerine ait ilk ara dönem finansal tablolardan geçerli olmak üzere yürürlüğe girmiş olup, SPK nın Seri: XI, No: 25 "Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları Hakkında Tebliğ"i yürürlükten kaldırılmıştır. Bu tebliğe istinaden, işletmelerin finansal tablolarını Avrupa Birliği tarafından kabul edilen haliyle Uluslararası Finansal Raporlama Standartları ( UMS/UFRS ) na göre hazırlamaları gerekmektedir. Ancak Avrupa Birliği tarafindan kabul edilen UMS/UFRS nin Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu ( UMSK ) tarafından yayımlananlardan farkları Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu ( TMSK ) tarafından ilan edilinceye kadar UMS/UFRS ler uygulanacaktır. Bu kapsamda, benimsenen standartlara aykırı olmayan, TMSK tarafından yayımlanan Türkiye Muhasebe/Finansal Raporlama Standartları ( TMS/TFRS ) esas alınacaktır. SPK, 17 Mart 2005 tarihinde almış olduğu bir kararla, Türkiye de faaliyette bulunan ve SPK tarafından kabul edilen muhasebe ve raporlama ilkelerine ( SPK Finansal Raporlama Standartları ) uygun finansal tablo hazırlayan şirketler için, 1 Ocak 2005 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere enflasyon muhasebesi uygulamasının gerekli olmadığını ilan etmiştir. Dolayısıyla finansal tablolarda, 1 Ocak 2005 tarihinden başlamak kaydıyla, UMSK tarafından yayımlanmış 29 No lu Yüksek Enflasyonlu Ekonomilerde Finansal Raporlama standardı ( UMS 29 ) uygulanmamıştır. SPK nın Seri: XI, No: 29 sayılı tebliği uyarınca işletmeler, ara dönem finansal tablolarını UMS 34 Ara Dönem Finansal Raporlama standardına uygun olarak tam set veya özet olarak hazırlamakta serbesttirler. Grup bu çerçevede ara dönemlerde özet konsolide finansal tablo hazırlamayı tercih etmiş, söz konusu özet konsolide finansal tablolarını SPK Finansal Raporlama Standartları na uygun olarak hazırlamıştır. Finansal tabloların hazırlanış tarihi itibariyle, Avrupa Birliği tarafından kabul edilen UMS/UFRS nin UMSK tarafından yayımlananlardan farkları TMSK tarafından henüz ilan edilmediğinden, ilişikteki özet konsolide ara dönem finansal tablolar SPK nın Seri: XI, No: 29 sayılı tebliği ve bu tebliğe açıklama getiren duyuruları çerçevesinde, UMS/UFRS nin esas alındığı SPK Finansal Raporlama Standartları na uygun olarak hazırlanmıştır. Özet konsolide ara dönem finansal tablolar ve dipnotlar SPK tarafından 14 Nisan 2008 tarihli duyuru ile uygulanması tavsiye edilen formatlara uygun olarak ve zorunlu kılınan bilgiler dahil edilerek sunulmuştur. Bu kapsamda, Grup, 31Mart 2008 tarihinde sona eren üç aylık özet konsolide gelir tablosunu, konsolide özkaynaklar değişim tablosunu, konsolide nakit akım tablosunu ve 31 Mart 2008 tarihli konsolide bilançosunu Tebliğ hükümleri uyarınca yeniden düzenlemiştir. Mali durum ve performans trendlerinin tespitine imkan vermek üzere, Grup un özet konsolide finansal tabloları önceki dönemle karşılaştırmalı olarak hazırlanmaktadır. Grup, 31 Mart 2009 tarihi itibariyle ara dönem özet konsolide bilançosunu, 31 Aralık 2008 tarihi itibariyle hazırlanmış konsolide bilançosu ile; 1 Ocak - 31 Mart 2009 ara hesap dönemine ait özet konsolide gelir, nakit akım ve özkaynaklar değişim tablolarını ise 1 Ocak - 30 Mart 2008 ara hesap dönemi ile karşılıklı olarak düzenlemiştir. 7
DİPNOT 2 - ÖZET KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR VE UYGULANAN MUHASEBE POLİTİKALARI (Devamı) Konsolide finansal tablolar, makul değerleri ile gösterilen finansal varlık ve yükümlüklülerin dışında, tarihi maliyet esası baz alınarak hazırlanmıştır. Bakanlar Kurulu nun Yeni Türk Lirası (YTL) ve Yeni Kuruşta (YKR) Yer Alan Yeni İbarelerinin Kaldırılmasına ve Uygulama Esaslarına İlişkin Bakanlar Kurulu Kararı ile Türkiye Cumhuriyeti Devleti nin para birimi olan YTL ve YKR de yer alan Yeni ibarelerinin 1 Ocak 2009 tarihinden itibaren yürürlükten kaldırılacağını hükme bağlamıştır. Buna göre, Şirket ve Türkiye de kayıtlı olan iştirakleri muhasebe kayıtlarını ve finansal tablolarını Türk Lirası ( TL ) cinsinden Türk Ticaret Kanunu, vergi mevzuatı ve Maliye Bakanlığı tarafından çıkarılmış tekdüzen muhasebe planına uygun olarak hazırlamaktadır. İtalya da, İspanya da ve Rusya Federasyonu nda kayıtlı olan ve konsolide edilen bağlı ortaklıklar ise finansal tablolarını bulundukları ülkelerin standart, kanun ve düzenlemelerine göre hazırlamaktadırlar. Söz konusu konsolide finansal tablolar, SPK Finansal Raporlama Standartları na uygun olarak doğru bir biçimde sunulması amacıyla, bağlı ortaklıkların yasal kayıtlarına, gerekli düzeltme ve sınıflandırmalar yansıtılarak düzenlenmiştir. UMS 1 (Değişiklik), Finansal Tabloların Sunumu (1 Ocak 2009 tarihinden itibaren geçerlidir). Değişiklik, özsermayede kontrol gücü olmayan paylardan kaynaklanan gelir gider değişikliklerinin özkaynaklar değişim tablosunda gösterilmesini engellemekte, kontrol gücü olmayan paylardan kaynaklanan değişikliklerin ana ortaklık paylarından kaynaklanan değişikliklerden ayrı gösterilmesini öngörmektedir. Tüm kontrol gücü olmayan paylardan kaynaklanan değişikliklerin ayrı bir performans tablosunda (kapsamlı gelir tablosu) gösterilmesi öngörülmektedir. Ancak, işletmeler tek bir tablo (kapsamlı gelir tablosu) ya da iki tablo (gelir tablosu ve kapsamlı gelir tablosu) sunmak konusunda serbest bırakılmışlardır. Geçmiş dönem bilgilerinin değiştirilmesi ya da yeniden sınıflandırılması durumunda yeniden düzenlenmiş geçmiş dönem bilançosunun karşılaştırmalı dönem sonu bilançosu ile birlikte verilmesi gerekmektedir. UMS 1 (Değişiklik) Grup tarafından 1 Ocak 2009 tarihinden geçerli olmak üzere uygulanmıştır. Performans tablosu olarak tek bir tablo ( kapsamlı gelir tablosu) gösterilmiştir. 2.2 Önemli muhasebe politikaları Ara dönem özet mali tabloların hazırlanmasında izlenen önemli muhasebe politikaları, 1 Ocak - 31 Aralık 2008 hesap dönemine ait yıllık konsolide finansal tablolardaki açıklamalarla, aşağıda belirtilen husus dışında, tutarlıdır: Ara dönemlerde vergi karşılıkları yıl sonu mali sonuçlarına uygulanması beklenen vergi oranları göz önünde bulundurularak hesaplanmaktadır. Bir yıllık finansal dönem içerisinde eşit dağılmayan giderler, sadece bu giderlerin finansal yıl sonunda uygun bir şekilde tahmin edilebileceği veya ertelenebileceği durumlarda ara dönem özet konsolide finansal tablolarda dikkate alınmıştır. Grup un faaliyet gösterdiği sektör nedeniyle, ara dönem özet konsolide finansal tablolarını önemli ölçüde etkileyebilecek mevsimsel veya dönemsel özellikler taşıyan faaliyetleri bulunmamaktadır. SPK tarafından sunumu zorunlu kılınan bilgiler SPK'nın Seri: XI No: 29 sayılı tebliği ve ona açıklama getiren duyuruları uyarınca, ara dönemlerde özet finansal tablo hazırlayan işletmelerin döviz pozisyonu tablosunu, toplam ihracat ve toplam ithalat tutarları ile toplam döviz yükümlülüğünün hedge edilme oranını özet finansal tablo dipnotlarında sunmaları zorunludur (Dipnot 13). 8
DİPNOT 2 - ÖZET KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR VE UYGULANAN MUHASEBE POLİTİKALARI (Devamı) 2.3 Konsolidasyon Esasları Konsolide finansal tablolar ana ortaklık ve kontrol sona erene dek, bağlı ortaklıkların hesaplarını kapsamaktadır. Konsolidasyon kapsamı içinde yer alan şirketlerin finansal tabloları, yeknesak muhasebe ilke ve uygulamaları gözetilerek SPK Muhasebe Standartları na uygun olarak sözkonusu özet konsolide finansal tabloların tarihi itibariyle hazırlanmıştır. Bağlı ortaklıklar Bağlı ortaklıklar doğrudan Çimentaş tarafından kontrol edilen işletmelerdir. Kontrol gücü, Şirket in doğrudan veya dolaylı olarak şirketlerin finansal ve faaliyet politikalarını yönetmesini ve bundan yarar elde etmesini ifade eder. Bu kontrol gücünün kaynağı, Şirket in doğrudan ya da dolaylı yoldan sahip olduğu hisse senetleri yoluyla Grup ta %50 nin üstünde oy hakkına sahip olmasıdır. Bağlı ortaklıklar, kontrolün Grup a transferinden itibaren konsolidasyona dahil edilmekte ve kontrolün ortadan kalktığı tarihten itibaren de konsolidasyon kapsamından çıkarılmaktadır. Buna istinaden, bağlı ortaklıklar, tam konsolidasyon yöntemi kullanılarak konsolide edilmiş ve Şirket in sahip olduğu bağlı ortaklıkların kayıtlı değerleri ile özsermayeleri karşılıklı olarak netleştirilmiştir. Şirket in, bağlı ortaklıkları ile arasındaki grup içi işlemleri ve bakiyeleri konsolidasyon sırasında karşılıklı olarak silinmiştir. Grup un sahip olduğu hisselerin kayıtlı değerleri ve bunlardan kaynaklanan temettüler, ilgili konsolide özkaynak ve konsolide gelir tablosu hesaplarında netleştirilmiştir. Azınlık paylarına ilişkin, bağlı ortaklıkların net varlık ve cari dönem kar ya da zararındaki payı, konsolide bilanço ve gelir tablosunda azınlık payları adıyla ayrıca sınıflandırılmıştır. Aşağıdaki tablo 31 Mart 2009 ve 31 Aralık 2008 tarihleri itibariyle bağlı ortaklıkların ortaklık yapısını göstermektedir: Çimentaş ve bağlı ortaklıklarının doğrudan ve dolaylı kontrol payları (%) 2009 2008 Cemit 100,00 100,00 Destek 99,98 99,98 Yapıtek 99,81 99,81 Alfacem 99,01 99,01 Globocem 99,01 99,01 Elazığ Çimento 97,92 97,92 Bakırçay 97,84 97,84 Kars Çimento 97,78 97,78 Çimbeton 84,74 84,74 İlion Çimento 84,74 84,74 9
DİPNOT 3 - İLİŞKİLİ TARAF AÇIKLAMALARI i) İlişkili tarafların bakiyeleri: 31 Mart 2009 31 Aralık 2008 a. İlişkili taraflardan kısa vadeli ticari alacaklar: Cementir Delta 228 35 Çimentaş Eğitim ve Sağlık Vakfı ( Çimentaş Vakfı ) 176 168 Diğer 15 65 b. İlişkili taraflardan kısa vadeli diğer alacaklar: 419 268 İlişkili taraflardan ticari alacakların iki aydan (31 Aralık 2008: iki ay) daha kısa vadeli olması ve tahakkuk etmemiş faiz gelirinin etkisinin önemsiz olması nedeniyle ilişkili taraflardan alacaklar iskonto edilmemiş fatura tutarları üzerinden değerlenmiştir. Cementir Holding 1.040 1.001 Cementir Delta - 184 c. İlişkili taraflara kısa vadeli ticari borçlar: 1.040 1.185 Cementir Holding den olan diğer alacaklar, Alfacem in İtalya daki vergi kanunları çerçevesinde nihai ana ortak olan Cementir Holding e geçmiş yıllar mali zararlarıyla ilgili vergi avantajını kullandırmasından kaynaklanan alacaklarından oluşmaktadır. Cementir Holding 6.444 4.569 Çimentaş Vakfı 143 140 Diğer 85 129 6.672 4.838 Cementir Holding e olan ticari borçların önemli bir kısmı, Cementir Holding ile imzalanan 13 Haziran 2008 tarihli royalty sözleşmesi gereğince alınan hizmetlerden ve diğer idari hizmet alımından kaynaklanmaktadır. d. İlişkili taraflara kısa vadeli diğer borçlar: Cementir Holding 1.708 1.961 Cementir e olan diğer borçlar Alfacem in nakit ihtiyacını karşılamak üzere, Grup un Euro para biriminde Cementir den aldığı borçlardan oluşmaktadır. Grup un Cementir ile yaptığı sözlü mutabakat gereği söz konusu borca istinaden ağırlıklı ortalama yıllık etkin Euribor+%1 (31 Aralık 2008: Euribor+%1) faiz oranı üzerinden faiz hesaplanmakta ve konsolide finansal tablolara yansıtılmaktadır. 10
DİPNOT 3 - İLİŞKİLİ TARAF AÇIKLAMALARI (Devamı) ii) İlişkili taraflar ile olan işlemler: 1 Ocak - 1 Ocak - 31 Mart 2009 31 Mart 2008 a. İlişkili taraflara yapılan mal satışları: Çimentaş Vakfı 329 966 b. İlişkili taraflardan yapılan hizmet alımları: Cementir Holding 1.620 4.294 Çimentaş Vakfı 28 149 1.648 4.443 Hizmet alımları, Cementir Holding ile 13 Haziran 2008 tarihinde imzalanan royalty sözleşmesine istinaden marka kullandırma ve danışmanlık hizmet bedellerinden oluşmaktadır. Cementir den yapılan idari hizmet alımları insan kaynakları, strateji geliştirme ve danışma bedellerinden oluşmaktadır. c. Finansman giderleri: Cementir Holding 25 121 d. Üst düzey yöneticilere sağlanan faydalar: Üst düzey yöneticilere sağlanan faydalar 882 3.572 e. Ödenen temettüler: Kurucu intifa hakkı sahipleri - 3.914 Çimentaş Vakfı - 287-4.201 11
DİPNOT 4 - FİNANSAL YATIRIMLAR Grup, 23 Haziran 2005 tarihinde makul değeri 365.922.000 Euro tutarındaki Danimarka da yerleşik Aalborg Portland A/S nin ( Aalborg ) %25 hissesine sahip olan Alfacem in net varlığının %99,01 ini 85 milyon Euro karşılığı olan 139.519 bin TL bedelle satın almıştır. Bu işlemin ardından, 20 Temmuz 2005 tarihinde Alfacem, %100 üne sahip olduğu bağlı ortaklığından Globocem in sermayesini maliyet bedeli 85 milyon Euro olan Aalborg hisselerinin tamamı karşılığında arttırmıştır. Grup, nihai ana ortaklığı Cementir SpA ( Cementir ) olan Aalborg un %25 hissesine sahip olmasına rağmen söz konusu iştirak üzerinde, UMS 28 İştiraklerin Muhasebeleştirilmesi nde tanımlanan doğrultuda önemli bir etkiye sahip olmaması sebebiyle, Aalborg a olan yatırımını satılmaya hazır finansal varlık olarak sınıflandırmıştır. 31 Mart 2009 ve 31 Aralık 2008 tarihleri itibariyle satılmaya hazır finansal varlıklar aşağıdaki gibidir: 31 Mart 2009 31 Aralık 2008 Aalborg 189.194 261.616 189.194 261.616 31 Mart 2009 tarihi itibariyle Aalborg hisseleri, 340.000.000 Euro (31 Aralık 2008: 488.819.424 Euro tutarındaki makul değerin) tutarındaki elde etme maliyetinin hisse payına düşen tutarı üzerinden özet konsolide mali tablolara yansıtılmıştır. Satılmaya hazır finansal varlığın dönem içerisindeki hareketleri aşağıdaki gibidir: 2009 2008 1 Ocak 261.616 376.269 Satılmaya hazır finansal varlıklar makul değer azalışı (bakınız özkaynak değişim tablosu) (81.989) - Yabancı para çevrim farkları 10.284 67.192 Yabancı para çevrim farklarının ana ortaklık dışı paylara düşen kısmı (717) - 31 Mart 189.194 443.461 12
DİPNOT 5 - MADDİ DURAN VARLIKLAR Grup un maddi duran varlıkları, maden varlıkları ve diğer sabit kıymetlerden oluşmakta olup net defter değerleri aşağıdaki gibidir: 31 Mart 2009 31 Aralık 2008 Maden varlıkları 8.401 8.401 Diğer sabit kıymetler 512.643 520.327 a) Maden varlıkları 521.044 528.728 Maden varlıkları madenlerin kapanması ve rehabilitasyonu ile ilgili indirgenmiş maliyetlerden oluşmakta olup söz konusu maden varlıklarının net defter değerleri 8.401 bin TL dir (31 Aralık 2008: 8.401). 31 Aralık 2008 tarihi itibariyle, çevre rehabilitasyonu, maden sahalarının ıslahı ve kapanması ile ilgili maliyetler ilk kez konsolide finansal tablolara yansıtıldığından ve amortisman gideri altı ayda bir hesaplanacağından 2009 yılı içerisinde herhangi bir amortisman gideri hesaplanmamıştır. 1 Ocak 2009 İlaveler 31 Mart 2009 Maden sahalarının rehabilitasyon maliyetleri 8.401-8.401 b) Diğer sabit kıymetler 1 Ocak - 31 Mart 2009 ara hesap dönemindeki maddi duran varlık hareketleri aşağıdaki gibidir: 1 Ocak 2009 İlaveler Çıkışlar Transferler 31 Mart 2009 Maliyet: Arsalar 101.331 127 - - 101.458 Yeraltı ve yerüstü düzenlemeleri 64.874 60 - - 64.934 Binalar 131.836 10-2 131.848 Makine, tesis ve cihazlar 719.632 1.663 (80) - 721.215 Taşıt araçları 26.121 - - - 26.121 Demirbaşlar 22.726 36 - - 22.762 Diğer maddi duran varlıklar 3.407 - - - 3.407 Devam etmekte olan yatırımlar 2.489 2.110 - (2) 4.597 1.072.416 4.006 (80) - 1.076.342 Birikmiş amortismanlar: Yeraltı ve yer üstü düzenlemeleri (47.620) (304) - - (47.924) Binalar (55.444) (675) - - (56.119) Makine, tesis ve cihazlar (406.812) (10.011) 79 - (416.744) Taşıt araçları (21.219) (447) - - (21.666) Demirbaşlar (17.669) (239) - - (17.908) Diğer maddi duran varlıklar (3.325) (13) - - (3.338) (552.089) (11.689) 79 - (563.699) Net defter değeri 520.327 512.643 13
DİPNOT 5 - MADDİ DURAN VARLIKLAR (Devamı) 1 Ocak - 31 Mart 2008 ara hesap dönemindeki maddi duran varlık hareketleri aşağıdaki gibidir: 1 Ocak 2008 İlaveler Çıkışlar Transferler 31 Mart 2008 Maliyet: Arsalar 97.733 253 - - 97.986 Yeraltı ve yerüstü düzenlemeleri 62.231 - - 107 62.338 Binalar 114.445 6-257 114.708 Makine, tesis ve cihazlar 643.467 20-105 643.592 Taşıt araçları 25.099 - (277) - 24.822 Demirbaşlar 21.986 81 (53) 41 22.055 Diğer maddi duran varlıklar 3.413 - - - 3.413 Devam etmekte olan yatırımlar 27.911 15.362 - (510) 42.763 996.285 15.722 (330) - 1.011.677 Birikmiş amortismanlar: Yeraltı ve yer üstü düzenlemeleri (46.502) (278) - - (46.780) Binalar (52.944) (531) - - (53.475) Makine, tesis ve cihazlar (373.568) (6.856) - - (380.424) Taşıt araçları (20.091) (539) 268 - (20.362) Demirbaşlar (16.753) (235) 20 - (16.968) Diğer maddi duran varlıklar (3.263) (19) - - (3.282) (513.121) (8.297) 288 - (521.291) Net defter değeri 483.164 490.386 31 Mart 2008 tarihi itibariyle devam etmekte olan yatırımların önemli bir kısmı, 2008 yılı içerisinde tamamlanması planlanan, yenileme ve modernizasyona yönelik yatırım harcamalarından oluşmaktadır. Grup, 31 Aralık 2008 tarihinde sona eren hesap dönemi içinde, geçmiş yıllarda, kapasite ve verimlilik artışını sağlayan modernizasyon harcamaları ile birlikte birtakım makine ve teçhizatlardaki parça değişimlerinin; UMS 16 da belirtilen kayda alma ilkelerinin sağlanmasına rağmen, maddi duran varlıklar olarak muhasebeleştirilmediğini tespit etmiş ve söz konusu hatanın etkilerini geçmiş dönem konsolide finansal tablolara yansıtarak düzeltmiştir. Bu düzeltmenin sonucunda Grup un 1 Ocak 2007 tarihi itibariyle, maddi duran varlıklarının net defter değeri 2.853 bin TL tutarında artmıştır. Söz konusu aktifleştirmelerin sonucunda önceden raporlanan 2008 yılı ilk üç aylık amortisman gideri 161 bin TL artmış ve mali tablolara yansıtılmıştır. Cari dönem amortisman ve itfa giderlerinin 9.379 bin TL lik tutarı (1 Ocak - 31 Mart 2008: 5.030 bin TL) Satışların Maliyeti hesabına, 544 bin TL (1 Ocak 31 Mart 2008: 510 bin TL) tutarındaki kısmı Genel Yönetim Giderleri ne ve 67 bin TL lik tutarı (1 Ocak - 31 Mart 2008: 27 bin TL) Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri hesabına ve 1.789 bin TL tutarındaki kısmı (1 Ocak - 31 Mart 2008: 2.970 bin TL) Stoklar üzerine yansıtılmıştır. Grup un mal ve hizmet üretiminde veya idari maksatlarla kullanılmayıp işlerin normal seyri esnasında satılmayan binalar ve arsalar, kira elde etmek veya değer kazanımı amacıyla elde bulundurulmadığından dolayı yatırım amaçlı gayrimenkuller olarak sınıflandırılmamıştır. Net defter değeri 10.919 bin TL (31 Aralık 2008: 10.956 bin TL) olan sözkonusu binalar ve arsalar elde etme maliyetleri üzerinden birikmiş amortisman ve, mevcutsa, kalıcı değer düşüklüğünün indirilmesi sonrasında oluşan net değer üzerinden maddi duran varlıklar içerisinde taşınmaktadır. 14
DİPNOT 6 - ŞEREFİYE 31 Mart 2009 ve 31 Aralık 2008 tarihleri itibariyle şerefiye aşağıdaki tutarlardan oluşmaktadır: 31 Mart 2009 31 Aralık 2008 Lalapaşa satın alımından kaynaklanan şerefiye 138.665 138.665 Elazığ Çimento alımından kaynaklanan şerefiye 13.506 13.506 İlion Çimento alımından kaynaklanan şerefiye 1.387 1.387 153.558 153.558 (i) Lalapaşa satın alımı Grup, 10 Ekim 2005 tarihinde Tasarruf Mevduatı ve Sigorta Fonu ( TMSF ) tarafından satışa çıkarılan Lalapaşa için düzenlenen açık arttırmaya katılmış ve 223.510 bin TL (166.500.000 ABD Doları) karşılığında ihaleyi kazanmıştır. Rekabet Kurulu ve Fon Kurulu nun onaylarına müteakip, Lalapaşa nın Grup a devri 28 Aralık 2005 tarihi itibariyle gerçekleşmiş ve satın alım UFRS 3 uyarınca muhasebeleştirilmiştir. Lalapaşa nın satın alımından kaynaklanan şerefiye, tanımlanabilir varlıkların, yükümlülüklerin ve şarta bağlı yükümlülüklerin makul değerleri üzerindeki satın alım değerinden oluşmaktadır. UMS 38 de belirtilen tanımlanabilir başkaca maddi duran varlık tespit edilememiştir. (ii) Elazığ Çimento satın alımı Grup, 21 Eylül 2006 tarihinde, Elazığ Çimento nun net varlıklarının %99,99 unu 161.116 bin TL karşılığı 110.000.000 ABD Doları bedelle satın almışlardır. Satın alım UFRS 3 İşletme Birleşmeleri hükümleri uyarınca değerlendirilmiş ve UMS 38 de belirtilen tanımlanabilir başka maddi olmayan duran varlık tespit edilememiş olup konsolide finansal tablolara yansıtılan ilgili şerefiye 13.506 bin TL tutarındadır. 30 Eylül 2006 tarihi itibariyle maddi duran varlıkların makul değerleri bağımsız değerleme uzmanı tarafından belirlenmiş olup, diğer cari kalemlerin etkin faiz oranı kullanılarak indirgenmiş değerlerinin makul değerlerine yaklaşık olacakları öngörülmektedir. 2008 yılının ikinci yarısından itibaren etkisini gittikçe arttıran küresel ekonomik krizden dolayı, 2008 yılının ilk yarısında çimento sektöründe gerçekleşmiş benzer satın alımlar yakın tarihli ve güvenilir sonuç verebilecek örnekler (benchmark) olarak değerlendirilmemiştir. Bununla birlikte, ekonomik ve piyasa koşulları nedeniyle, piyasa katılımcısının beklentilerinin, satış maliyetleri düşüldükten sonra elde edilecek makul değerin tespiti amacıyla yapılan indirgenmiş nakit akım yöntemine yansıtılamamasından dolayı, söz konusu indirgenmiş nakit akım yöntemi de kullanılamamıştır. Yukarıdaki sebeplerden dolayı, Grup yönetimi, İMKB de hisseleri işlem gören ve Lalapaşa ile Elazığ Çimento nun bulunduğu bölgelerde operasyonlarını sürdüren işletmelerin 31 Aralık 2008 tarihi itibariyle piyasa değerleri üzerinden bir çalışma yapmış ve son üç ayda herhangi bir değişiklik olmadığını varsayarak, Lalapaşa ve Elazığ Çimento nun satın alımlarından kaynaklanan şerefiyelerde herhangi bir değer düşüklüğü tespit etmemiştir. 15
DİPNOT 6 ŞEREFİYE (Devamı) (iii) İlion Çimento satın alımı Grup, 3 Mayıs 2007 tarihinde, İlion Çimento nun net varlıklarının %99,99 unu 1.150.000 ABD Doları ve 79 bin TL fiyat düzeltilmesinden oluşan 1.624 bin TL karşılığında satın almıştır. Satın alım UFRS 3 İşletme Birleşmeleri hükümleri uyarınca değerlendirilmiş olup, İlion Çimento ya ilişkin UMS 38 de belirtilen tanımlanabilir başka maddi olmayan duran varlık tespit edilememiştir. Satın alım sonrası hesaplanan 1.387 bin TL tutarındaki şerefiye konsolide finansal tablolara yansıtılmıştır. 3 Mayıs 2007 tarihi itibariyle maddi duran varlıkların makul değerleri bağımsız değerleme uzmanı tarafından belirlenmiş olup, diğer cari kalemlerin etkin faiz oranı kullanılarak indirgenmiş değerlerinin makul değerlerine yaklaşık olacakları öngörülmüştür. İlion Çimento nun alımından kaynaklanan şerefiye, İlion Çimento nun tanımlanabilir varlıklarının, yükümlülüklerinin ve şarta bağlı yükümlülüklerinin satın alım tarihindeki makul değerlerinin üzerindeki satın alım değerinden oluşmaktadır. Bu alımdan kaynaklanan şerefiye tutarı, Grup yönetimi tarafından yapılan değerlendirmelerin sonucunda herhangi bir değer düşüklüğü göstergesinin mevcut olmamasından dolayı değer düşüklüğüne konu edilmemiştir. DİPNOT 7 - FİNANSAL BORÇLAR Uzun vadeli finansal borçların kısa vadeli kısımları: 31 Mart 2009 31 Aralık 2008 Ağırlıklı ortalama Ağırlıklı ortalama yıllık etkin yıllık etkin faiz oranı (%) bin TL faiz oranı (%) bin TL ABD doları krediler 1,88 211.119 2,45 189.254 Euro krediler 6,93 6.574 7,21 4.577 Toplam kısa vadeli finansal borçlar 217.693 193.731 Uzun vadeli finansal borçlar: Euro krediler 6,90 287.128 7,87 276.163 Toplam uzun vadeli finansal borçlar 287.128 276.163 31 Mart 2009 ve 31 Aralık 2008 tarihleri itibariyle Grup un uzun vadeli kredileri geri ödeme vadelerine göre aşağıdaki gibidir: 31 Mart 2009 31 Aralık 2008 2010 9.794 9.420 2011 19.587 18.839 2012 19.587 18.839 2013-2015 238.160 229.065 287.128 276.163 16
DİPNOT 7 - FİNANSAL BORÇLAR (Devamı) 31 Mart 2009 tarihi itibariyle finansal borçlar, sırasıyla Lalapaşa Çimento Ticari ve İktisadi Bütünlüğü nün ( Lalapaşa ) satın alınması için alınan 100.000.000 ABD Doları (31 Aralık 2008: 100.000.000 ABD Doları), Aalborg un %25 hissesine sahip olan Alfacem in net varlıklarının %99,01 ni satın almak için alınan 85.000.000 Euro (31 Aralık 2008: 85.000.000 Euro) ve Elazığ Çimento nun satın alınması için alınan 25.000.000 ABD doları ile 44.000.000 Euro dan (31 Aralık 2008: 25.000.000 ABD doları ile 44.000.000 Euro) oluşmakta olup sözkonusu kredilerin faiz ödemeleri, ABD Doları krediler için üç ayda bir ve Euro krediler için altı ayda bir yapılmaktadır. Banka kredilerinin taşınan ve makul değerleri aşağıdaki gibidir: Taşınan Değer Makul Değer 31 Mart 2009 31 Aralık 2008 31 Mart 2009 31 Aralık 2008 Banka kredileri 504.821 469.894 551.262 516.714 Banka kredilerinin makul değerleri, Euro ve ABD Doları krediler için sırasıyla yıllık %2,52 ve %1,70 etkin ağırlıklı faiz oranları kullanılarak iskonto edilmiş nakit akım yöntemi ile belirlenmiştir (31 Aralık 2008: Euro ve ABD Doları krediler için sırasıyla yıllık %3,26 ve %1,87 dir). Sözleşme ile belirlenen yeniden fiyatlama tarihlerine kalan süreye göre sınıflandırılan değişken ve sabit faiz oranlı banka kredilerinin taşınan değerleri aşağıdaki gibidir: 31 Mart 2009: 3 aya 3 ay ile 1 yıl kadar arası Toplam Değişken faiz oranlı krediler 211.119 104.509 315.628 Sabit faiz oranlı krediler - - 189.193 31 Aralık 2008: 211.119 104.509 504.821 Değişken faiz oranlı krediler 189.154 96.725 285.879 Sabit faiz oranlı krediler - - 184.015 145.588 77.007 469.894 Grup un yapmış olduğu faiz duyarlılık analizine göre, 31 Mart 2009 tarihi itibariyle sona eren dönem içerisinde, faiz oranlarında %1'lik bir artış söz konusu olsaydı ve diğer tüm değişkenler sabit kalsaydı, değişken faiz oranlı kredilerden kaynaklanan faiz gideri sonucu net dönem zararı 3.089 bin TL daha fazla olurdu (31 Mart 2008: net dönem zararı 2.482 bin TL daha fazla olurdu). 17
DİPNOT 8 - VERGİLER 31 Mart 2009 ve 31 Aralık 2008 tarihleri itibariyle peşin ödenen kurumlar vergisi ve kurumlar vergisi karşılığı aşağıdaki gibidir: 31 Mart 2009 31 Aralık 2008 Kurumlar vergisi karşılığı 729 7.559 Tenzil: Peşin ödenen kurumlar vergisi (84) (5.924) Ödenecek kurumlar vergisi- net 645 1.635 Türk vergi mevzuatı, ana ortaklık olan şirketin bağlı ortaklıkları ve iştiraklerini konsolide ettiği finansal tabloları üzerinden vergi beyannamesi vermesine olanak tanımamaktadır. Bu sebeple bu konsolide finansal tablolara yansıtılan vergi karşılıkları, tam konsolidasyon kapsamına alınan tüm şirketler için ayrı ayrı hesaplanmıştır. Buna göre: Dönem karı vergi yükümlülüğü 719 1.698 Peşin ödenen gelir vergileri (74) (63) 645 1.635 Türkiye de ve Grup un bağlı ortaklığının bulunduğu İtalya ve Rusya da kurumlar vergisi oranları 2009 yılı için sırasıyla %20, %31,4 ve %20 dir. (31 Aralık 2008: %20, %31,4 ve %24). 31 Mart 2009 ve 2008 tarihlerinde sona eren ara hesap dönemlerine ait gelir tablolarında yer alan vergi giderleri aşağıda özetlenmiştir: 31 Mart 2009 31 Mart 2008 Cari dönem kurumlar vergisi (729) (824) Ertelenen vergi geliri 6.548 1.500 Toplam vergi geliri 5.819 676 Vergi giderinin mutabakatı aşağıdaki gibidir: 1 Ocak - 1 Ocak - 31 Mart 2009 31 Mart 2008 Vergi öncesi kar (31.939) (44.455) Vergi öncesi kar üzerinden ana ortaklık vergi oranıyla hesaplanan vergi 6.379 8.891 Farklı vergi oranına sahip bağlı ortaklıkların etkisi (59) 75 Vergi matrahından indirilen tutarların etkisi 183 1 Kanunen kabul edilmeyen giderlerin vergi etkisi (1) (188) Üzerinden ertelenmiş vergi varlığı hesaplanmayan indirelebilir mali zarar (1.153) (8.052) Diğer 470 (51) Toplam vergi geliri/ (gideri) 5.819 676 18
DİPNOT 8 - VERGİLER (Devamı) Ertelenmiş vergi Grup, ertelenmiş vergi varlık ve yükümlülüklerini, bilanço kalemlerinin kayıtlı değerleri ile Vergi Usul Kanunu arasındaki farklı değerlendirmelerin sonucunda ortaya çıkan geçici farkların etkilerini dikkate alarak hesaplamaktadır. Müteakip dönemlerde gerçekleşecek geçici farklar üzerinden yükümlülük metoduna göre hesaplanan vergi varlıkları ve yükümlülükleri için uygulanan oran %20 dir (31 Aralık 2008: 20%). 31 Mart 2009 ve 31 Aralık 2008 tarihleri itibariyle birikmiş geçici farklar ve ertelenmiş vergi varlık ve yükümlülüklerinin bilanço tarihleri itibariyle yürürlükteki vergi oranları kullanılarak hesaplamalarının dökümü aşağıdaki gibidir: Vergilendirilebilir birikmiş geçici farklar Ertelenmiş vergi varlığı/ (yükümlülüğü) Maddi ve maddi olmayan duran varlıklar farkı 184.975 190.325 (24.721) (25.810) Yasal kayıtlardaki şerefiyenin amortismanı 117.315 110.414 (23.463) (22.083) Maden sahalarının rehabilitasyon maliyeti (Dipnot 5.a) 8.401 8.401 (1.680) (1.680) Enerji teşvik gelir tahakkuku 5.585 3.935 (1.117) (787) Hak edilmiş ancak kullanılmamış vergi istisnaları 650 66 (130) (13) İndirilebilir mali zararlar (126.775) (87.977) 25.355 17.595 Madenlerin kapanması ve rehabilitasyon maliyeti karşılığı (8.401) (8.401) 1.680 1.680 Kıdem tazminatı karşılığı (8.039) (7.732) 1.608 1.546 Şüpheli alacak gider karşılığı (845) (1.826) 169 365 Personel maaş ve ikramiye karşılığı (1.600) (1.600) 320 320 Devam etmekte olan dava karşılıkları (613) (1.313) 122 263 Diğer 128 (925) (26) 185 Ertelenmiş vergi varlığı 29.254 21.954 Ertelenmiş vergi yükümlülüğü (51.137) (50.373) Ertelenmiş vergi yükümlülükleri- net (21.883) (28.419) Kıdem tazminatı karşılığı (426) (377) 85 75 Diğer (438) (407) 99 95 Ertelenmiş vergi varlıkları-net 184 170 Net ertelenmiş vergi yükümlülüğünün hareket tablosu aşağıda belirtilmiştir: 2009 2008 2009 2008 2009 2008 1 Ocak (28.249) (42.046) Cari dönem ertelenen vergi (gideri)/ geliri 6.548 1.500 Yabancı para çevrim farkları 2 (5) 31 Mart (21.699) (40.551) 19
DİPNOT 8 - VERGİLER (Devamı) Grup, bağlı ortaklığı olan Çimbeton un geçen dönem ve cari dönem içerisindeki faaliyetlerinden kaynaklanan 5.765 bin TL tutarındaki mali zararlar üzerinden hesaplanan 1.153 bin TL tutarındaki ertelenmiş vergi varlığını, gelecekte faydalanılması kuvvetle muhtemel olmadığı için konsolide finansal tablolara yansıtmamıştır. Şirket in geçen dönem ve cari dönem içerisindeki faaliyetlerinden kaynaklanan 126.775 bin TL tutarındaki gelecek yıllardan mahsup edilecek mali zarar üzerinden, söz konusu mali zararın Şirket tarafından kullanılmasının kuvvetle muhtemel olmasından ötürü 25.355 bin TL tutarında ertelenmiş vergi varlığı hesaplanmıştır. Şirket, diğer kapsamlı gelir kalemlerine ilişkin vergi gelir/ (giderlerini), diğer kapsamlı gelir kalemleri toplamının, yasal vergi oranı olan %20 sini alarak hesaplamıştır. DİPNOT 9 - ÖZKAYNAKLAR 31 Mart 2009 tarihi itibariyle, Şirket in çıkarılmış sermayesi 75.750 bin TL olup nominal lot değeri 1 TL olan 75.749.968 adet hisseden oluşmaktadır (31 Aralık 2008: Çıkarılmış sermaye 75.750 bin TL olup nominal lot değeri 1 TL olan 75.749.968 adet hisseden oluşmaktadır). Şirket in ortaklık yapısı aşağıdaki gibidir: 31 Mart 2009 31 Aralık 2008 Pay Pay Pay Pay Oranı (%) Tutarı TL Oranı (%) Tutarı TL Intercem S.A. 67,23 50.924 67,23 50.924 Cementir Holding 29,37 22.253 29,37 22.253 Simest S.p.A 1,20 909 1,20 909 Halka Arz 2,20 1.664 2,20 1.664 100,00 75.750 100,00 75.750 Karşılıklı iştirak sermaye düzeltmesi (2.940) (2.105) 72.810 73.645 Sermaye düzeltmesi farkları (*) 20.069 20.069 Toplam düzeltilmiş sermaye 92.879 93.714 (*) Sermaye düzeltmesi farkları, 31 Aralık 2004 tarihindeki satın alma gücünde, nakit ve muadili sermaye artırımlarının endekslenmesinin etkisini temsil etmektedir. 2.940 bin TL tutarındaki karşılıklı iştirak sermaye düzeltmesi (31 Aralık 2008: 2.105 bin TL), üçüncü taraflardan alınan ve maliyet değeri ile belirtilen Çimentaş hisse senetlerinden oluşmaktadır. 31 Mart 2009 tarihi itibariyle toplam hazine hissesi adedi 617.794 tür (31 Aralık 2008: 416.142 adet). 70.721 bin TL tutarındaki hisse senedi ihraç primi (31 Aralık 2008: 70.721 bin TL), halka açık olan Çimbeton ve Çimentaş hisse senetlerinin ilk satış fiyatı ile nominal değerleri arasındaki farkı temsil eder. 20
DİPNOT 9 - ÖZKAYNAKLAR (Devamı) Kanuni defterlerdeki birikmiş karlar, aşağıda belirtilen kanuni yedeklerle ilgili hüküm haricinde dağıtılabilirler: Türk Ticaret Kanunu na göre, yasal yedekler birinci ve ikinci tertip yasal yedekler olmak üzere ikiye ayrılır. Türk Ticaret Kanunu na göre birinci tertip yasal yedekler, şirketin ödenmiş sermayesinin %20 sine ulaşılıncaya kadar, kanuni net karın %5 i olarak ayrılır. İkinci tertip yasal yedekler ise ödenmiş sermayenin %5 ini aşan dağıtılan karın %10 udur. Türk Ticaret Kanunu na göre, yasal yedekler ödenmiş sermayenin %50 sini geçmediği sürece sadece zararları netleştirmek için kullanılabilir, bunun dışında herhangi bir şekilde kullanılması mümkün değildir. Grup 2006 yılı maddi duran varlıklar satışlarından elde ettiği kar sonucunda ayırdığı Yenileme Fonu nu (31 Aralık 2008: 67 bin TL) sonraki dönemlerde amortisman giderleriyle mahsup ederek kullanmıştır. Yukarıda bahsi geçen yasal yedeklerin, SPK Finansal Raporlama Standartları uyarınca Kardan Ayrılan Kısıtlanmış Yedekler içerisinde sınıflandırılması gerekmektedir. Grup un 31 Mart 2009 tarihi itibariyle kardan ayrılan kısıtlanmış yedeklerinin nominal tutarı 14.663 bin TL (31 Aralık 2008: 14.147 bin TL) olup özleri itibariyle kısıtlanmamış olan 84.513 bin TL tutarındaki Olağanüstü Yedekler (31 Aralık 2008: 74.492 bin TL), Geçmiş Yıllar Karları içerisine sınıflandırmıştır. SPK nın 1 Ocak 2008 tarihine kadar geçerli olan gereklilikleri uyarınca enflasyona göre düzeltilen ilk finansal tablo denkleştirme işleminde ortaya çıkan ve geçmiş yıllar zararı nda izlenen tutarın, SPK nın kar dağıtımına ilişkin düzenlemeleri çerçevesinde, enflasyona göre düzeltilmiş finansal tablolara göre dağıtılabilecek kar rakamı bulunurken indirim kalemi olarak dikkate alınmaktaydı. Bununla birlikte, geçmiş yıllar zararı nda izlenen söz konusu tutar, varsa dönem karı ve dağıtılmamış geçmiş yıl karları, kalan zarar miktarının ise sırasıyla olağanüstü yedek akçeler, yasal yedek akçeler, özkaynak kalemlerinin enflasyon muhasebesine göre düzeltilmesinden kaynaklanan sermaye yedeklerinden mahsup edilmesi mümkün bulunmaktaydı. Yine 1 Ocak 2008 tarihine kadar geçerli olan uygulama uyarınca enflasyona göre düzeltilen ilk finansal tablo düzenlenmesi sonucunda özkaynak kalemlerinden Sermaye, Emisyon Primi, Yasal Yedekler, Statü Yedekleri, Özel Yedekler ve Olağanüstü Yedek kalemlerine bilançoda kayıtlı değerleri ile yer verilmekte ve bu hesap kalemlerinin düzeltilmiş değerleri toplu halde özkaynak grubu içinde özsermaye enflasyon düzeltmesi farkları hesabında yer almaktaydı. Tüm özkaynak kalemlerine ilişkin özsermaye enflasyon düzeltmesi farkları sadece bedelsiz sermaye artırımı veya zarar mahsubunda, olağanüstü yedeklerin kayıtlı değerleri ise, bedelsiz sermaye artırımı; nakit kar dağıtımı ya da zarar mahsubunda kullanılabilmekteydi. 1 Ocak 2008 itibariyle yürürlüğe giren Seri: XI No: 29 sayılı tebliğ ve ona açıklama getiren SPK duyurularına göre Ödenmiş Sermaye, Kardan Ayrılan Kısıtlanmış Yedekler ve Hisse Senedi İhraç Primleri nin yasal kayıtlardaki tutarları üzerinden gösterilmesi gerekmektedir. Söz konusu tebliğin uygulanması esnasında değerlemelerde çıkan farklılıkların (enflasyon düzeltmesinden kaynaklanan farklılıklar gibi): 21
DİPNOT 9 - ÖZKAYNAKLAR (Devamı) - Ödenmiş Sermaye den kaynaklanmaktaysa ve henüz sermayeye ilave edilmemişse, Ödenmiş Sermaye kaleminden sonra gelmek üzere açılacak Sermaye Düzeltmesi Farkları kalemiyle; - Kardan Ayrılan Kısıtlanmış Yedekler ve Hisse Senedi İhraç Primleri nden kaynaklanmakta ve henüz kar dağıtımı veya sermaye artırımına konu olmamışsa Geçmiş Yıllar Kar/Zararıyla, ilişkilendirilmesi gerekmektedir. Diğer özkaynak kalemleri ise SPK Finansal Raporlama Standartları çerçevesinde değerlenen tutarları ile gösterilmektedir. Sermaye düzeltmesi farklarının sermayeye eklenmek dışında bir kullanımı yoktur. Sermaye Piyasası Kurulu nun 8 Şubat 2008 tarihli 4/138 sayılı kararı gereğince 1 Ocak 2008 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere payları borsada işlem gören anonim ortaklıklar için, asgari kar dağıtım oranı % 20 (31 Aralık 2008: %20) olarak uygulanacaktır. Buna göre bu dağıtımın şirketlerin genel kurullarında alacakları karara bağlı olarak nakit ya da temettünün sermayeye eklenmesi suretiyle ihraç edilecek payların bedelsiz olarak ortaklara dağıtılmasına ya da belli oranda nakit, belli oranda bedelsiz pay dağıtılması suretiyle gerçekleştirilebilmesine; belirlenecek birinci temettü tutarının mevcut ödenmiş/ çıkarılmış sermayelerinin % 5 inden az olması durumunda, söz konusu tutarın dağıtılmadan ortaklık bünyesinde bırakılabilmesine imkan verilmiş ancak bir önceki döneme ilişkin temettü dağıtımını gerçekleştirmeden sermaye artırımı yapan ve bu nedenle payları "eski" ve "yeni" şeklinde ayrılan anonim ortaklıklardan, 2007 yılı faaliyetleri sonucunda elde ettikleri dönem karından temettü dağıtacakların, hesaplayacakları birinci temettüyü nakden dağıtılmaları zorunluluğu getirilmiştir. Şirket, Ana Sözleşmesi nde I. temettü oranını %50 olarak düzenlemiştir. Ayrıca, 25 Şubat 2005 tarih 7/242 sayılı SPK kararı uyarınca; SPK düzenlemelerine göre bulunan net dağıtılabilir kar üzerinden SPK nın asgari kar dağıtım zorunluluğuna ilişkin düzenlemeleri uyarınca hesaplanan kar dağıtım tutarının, tamamının yasal kayıtlarda yer alan dağıtılabilir kardan karşılanabilmesi durumunda, bu tutarın tamamı, karşılanmaması durumunda ise yasal kayıtlarda yer alan net dağıtılabilir karın tamamı dağıtılacaktır. SPK düzenlemelerine göre hazırlanan finansal tablolarda veya yasal kayıtların herhangi birinde dönem zararı olması durumunda ise kar dağıtımı yapılmayacaktır. DİPNOT 10 - FİNANSAL GELİRLER 1 Ocak - 31 Mart 2009 ve 2008 ara hesap dönemlerine ait finansal gelirler aşağıdaki gibidir: 1 Ocak - 1 Ocak - 31 Mart 2009 31 Mart 2008 Banka kredileri kur farkı geliri 3.238 - Kur farkı geliri 3.229 4.549 Vadeli ticari işlemlerden elde edilen finansman geliri 1.856 1.061 Mevduat faiz geliri 695 687 Vadeli döviz işlemlerinden doğan cari yıl karı - 892 Vadeli döviz işlemlerinden doğan 2007 yılı giderinin ters çevrilmesi - 2.051 9.018 9.240 22
DİPNOT 11 - FİNANSAL GİDERLER 1 Ocak - 31 Mart 2009 ve 2008 ara hesap dönemlerine ait finansal giderler aşağıdaki gibidir: 1 Ocak - 1 Ocak - 31 Mart 2009 31 Mart 2008 Kur farkı gideri (33.311) (40.574) Banka kredileri faiz giderleri (5.692) (6.688) Vadeli ticari işlemlerden elde edilen finansman gideri (117) (185) Vadeli döviz işlemlerinden doğan cari yıl gideri - (6.055) Vadeli döviz işlemlerinden doğan 2007 yılı gelirinin ters çevrilmesi - (6.620) (39.120) (60.122) DİPNOT 12 - HİSSE BAŞINA (KAYIP)/ KAZANÇ Özet konsolide gelir tablosunda beyan edilen hisse başına (kayıp)/ kazanç, net zararın ilgili dönem içinde mevcut hisselerin ağırlıklı ortalama adedine bölünmesi ile tespit edilir. Şirketler mevcut hissedarlara birikmiş kazançlardan payları oranında hisse dağıtarak ( Bedelsiz Hisseler ) sermayelerini arttırabilir. Hisse başına (kayıp)/ kazanç hesaplanırken, bu bedelsiz hisse ihracı çıkarılmış hisseler olarak sayılır. Dolayısıyla hisse başına (kayıp)/ kazanç hesaplamasında kullanılan ağırlıklı hisse adedi ortalaması, hisselerin bedelsiz olarak çıkarılmasını geriye dönük olarak uygulamak suretiyle elde edilir. Hisse başına esas (kayıp)/ kazanç, hissedarlara ait net (zarar)/ karın çıkarılmış adi hisselerin sözkonusu dönemdeki ağırlıklı ortalama adedine bölünmesi ile hesaplanır. 1 Ocak - 1 Ocak - 31 Mart 2009 31 Mart 2008 Net dönem karı (26.023) (43.400) Çıkarılmış adi hisselerin ağırlıklı ortalama adedi (lot değeri 1 TL olan) 75.749.968 36.540.000 Çıkarılmış hazine hisselerinin ağırlıklı ortalama adedi (236.362) (46.249) 75.513.606 36.493.751 Ana ortaklığa ait dağıtılabilir zarar üzerinden hesaplanan hisse başına kayıp (0,3446) (1,1892) Hisse başına esas ve nispi (kayıp)/ kazanç arasında hiçbir dönem için herhangi bir fark bulunmamaktadır. 23