Haftalık Ekonomi ve Finans Bülteni / 13 Haftaya Bakış Öncü göstergeler 2015 in ilk çeyreğinde yurt içi talebin zayıf bir seyir izlediğine işaret ediyor. TÜİK verilerine göre, tüketici güven endeksi Mart ta aylık bazda %5,4 gerileyerek 64,4 değerini aldı ve son 6 yılın en düşük seviyesine indi. Anket sonuçlarına göre Mart ayı itibarıyla genel ekonomik durum beklentisinin önemli ölçüde kötüleştiği izlendi. TCMB verilerine göre, imalat sanayiinde kapasite kullanım oranı (KKO) Mart ta aylık bazda 0,4 puan azalışla %72,4 e geriledi. Bu dönemde reel kesim güven endeksi 0,1 puanlık sınırlı bir artış kaydetse de, mevsimsellikten arındırılmış veriler aylık bazda 3,1 puanlık düşüşe işaret etti. Yurt içinde konut satışları ise Şubat ta önceki yılın aynı dönemine göre %15 yükseldi. Bu dönemde kredili satışların %53,6 arttığı dikkat çekti. Şubat ayı itibarıyla toplam satışların %39 unu oluşturan kredili satışlardaki hızlı artışın, faiz oranlarının geldiği nispeten düşük seviyelerden kaynaklandığı düşünülüyor. Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşlarından Moody s ve Fitch, geçtiğimiz hafta yaptığı değerlendirmelerde Türkiye ekonomisindeki risklere dikkat çekti. Moody s, dolardaki değer artışının dış finansman ihtiyacı yüksek olan ülkelerde şirketlerin borç geri ödemelerini daha maliyetli hale getirdiğini ve dış baskılara karşı kırılganlığının arttığını vurguladı. Ayrıca Moody s, ekonomik büyümedeki yavaşlamayı ve kurdaki dalgalanmayı gerekçe göstererek Türk bankacılık sektörünün görünümünü negatif olarak değerlendirdi. Fitch ise, seçimlerden sonra ekonomi yönetiminde değişiklik olması halinde uygulanacak politikaların ne yönde şekilleneceğinin önemine dikkat çekti. Mevcut konjonktür dikkate alındığında, büyüme yanlısı politikaların merkez bankasının üzerindeki faiz indirim baskısını artıracağı ve bu durumun bazı dengesizliklere yol açabileceği öngörüldü. Bunun yanı sıra, aktif kalitesinin ve kısa vadeli likidite pozisyonlarının ciddi şekilde bozulması halinde, bankaların kredi notu üzerinde baskı oluşabileceği vurgulandı. Salı günü yayımlanan TCMB Para Politikası Kurulu toplantı özetlerinde, 2015 in ilk çeyreğinde iktisadi faaliyetin bir miktar ivme kaybettiği ve bu durumun dış talepteki zayıf seyir ve olumsuz hava koşulları ile finansal piyasalardaki oynaklıktan kaynaklandığı değerlendirmeleri yer aldı. Enflasyonun, gıda fiyatlarının yüksek seyri ve döviz kuru hareketleri nedeniyle bir süre daha yüksek seyretmeye devam edeceği yönündeki öngörülerin kaydedildiği 2015 boyunca cari işlemler dengesindeki iyileşmenin sürmesinin beklendiği ifade edildi. ABD de ikinci el konut satışları Şubat ta yıllık bazda %4,7 artarak 4,88 milyon adet oldu. Şubat ayı verisi beklentilerin altında kalsa da, yıllık bazda kaydedilen yükselişin Ekim 2013 ten bu yana en güçlü performans olduğuna dikkat çekildi. Şubat'ta tüketici fiyat endeksi, benzin fiyatlarındaki artışa bağlı olarak aylık bazda yükseldi. Enerji ve gıda fiyatları hariç çekirdek endeks de tahminlerin üzerinde artarak iç talebin büyüdüğüne işaret etti. Diğer taraftan, aynı dönemde dayanıklı tüketim malı siparişleri artış beklentisine karşın geriledi. Fed Başkan Yardımcısı Fischer, Fed'in 2015 te faizleri artırmaya başlayacağı yönünde genel bir kanının bulunduğunu ancak bu sürecin zamanlaması ve derecesi konusundaki belirsizliğin sürdüğünü ifade etti. Faiz artırımını ancak yılın ikinci yarısından itibaren olası gören Fischer, Fed'in bundan sonraki toplantılarında, ekonomik göstergeleri ve jeopolitik riskleri dikkate alarak para politikası uygulamalarına karar vereceğini belirtti. Fischer ın yanı sıra Fed Başkanı Yellen ve birkaç Fed yetkilisi de konuşmalarında benzer ifadeler kullandı. Öte yandan, ABD de 2014 ün son çeyreğinde GSYH nin nihai olarak %2,2 büyüdüğü teyit edildi. Piyasa beklentisi büyümenin %2,4 e revize edileceği yönündeydi. Euro Alanı nda öncü verilere göre imalat ve hizmetler PMI verileri aylık bazda yükselerek sırasıyla 51,9 ve 54,3 seviyesine çıktı. Aynı dönemde Almanya'daki PMI verileri de tahminlerin üzerinde açıklandı. Almanya da iş dünyasının güvenini ölçen Ifo endeksi de beklenenden daha olumlu bir tablo çizdi. Böylece, açıklanan veriler bölge ekonomilerinde üretim faaliyetinin canlanmaya devam ettiğini gösterdi. Nitekim, ECB Başkanı Draghi Avrupa Parlamentosu nda yaptığı konuşmada, açıklanan son verilerin Euro Alanı nda büyümenin hız kazandığını gösterdiğini belirtti. Bölgede enflasyonun gelecek aylarda çok düşük seviyelerde ya da negatif olacağını tahmin eden Draghi, yılsonuna doğru ise kademeli artış yaşanacağını öngördü. Varlık alımları ile desteklenen borçlanma koşullarındaki iyileşmenin, ekonomiye olumlu yansımasını beklediklerinin altını çizen Draghi, ilerleyen dönemlerde bankaların sermayesi ve HAFTALIK VERİLER (27 Mart) 20.Mar 27.Mar Değişim (%) 20.Mar 27.Mar Değişim (%) BIST-100 82.506 80.894-1,95 EUR/USD 1,0820 1,0887 0,62 Gösterge Tahvil Faizi %8,49 %8,77 0,28 (1) USD/TL 2,5720 2,6092 1,45 ABD 10 Yıllık Tahvil Faizi %1,93 %1,95 0,02 (1) EUR/TL 2,7843 2,8428 2,10 EMBI+ (baz puan) 414 402-12 (1) ALTIN (USD/ons) 1.182 1.199 1,41 EMBI+ Türkiye (baz puan) 248 250 2 (1) PETROL (USD/varil) 53,9 55,3 2,50 (1) Haftalık fark alınmıştır.
Haftalık Ekonomi ve Finans Bülteni likiditelerini geliştirecek ek önlemlere başvurulabileceğini söyledi. İngiltere de tüketici fiyatları Şubat ta yıllık bazda artış beklentilerine karşılık değişmezken, perakende satışlar tahminleri aştı. Çin de imalat PMI öncü verisi, Mart ta 50 eşik değerinin altına gerileyerek üretimdeki zayıf seyrin devam ettiğini gösterdi. Yemen e yönelik Suudi Arabistan öncülüğünde başlatılan askeri operasyon ise küresel piyasalarda risk algısını artırdı. Bu hafta, küresel politik gelişmeler ve artan jeopolitik riskler piyasaların odağında olacak. Ekonominin gündeminde ise, yurtiçinde 2014 son çeyrek GSYH ve enflasyon verileri ile yurtdışında Euro Alanı ve ABD de istihdam verileri izlenecek. Haftalık Veri Gündemi Dönemi Piyasa Beklentisi 30 Mart Euro Alanı Tüketici Güven Endeksi Mart 103,1 Almanya Tüketici Fiyat Endeksi (Öncü) Mart aylık %0,5 ABD Kişisel Gelirler Şubat aylık %0,3 ABD Çekirdek PCE Şubat aylık %0,1 ABD Bekleyen Konut Satışları Şubat aylık %0,3 31 Mart TÜİK Dış Ticaret İstatistikleri Şubat - Türkiye GSYH Verisi 2014 4. Çeyrek %2,0 Euro Alanı Tüketici Fiyat Endeksi (Öncü) Mart yıllık -%0,1 Euro Alanı İşsizlik Oranı Şubat %11,2 Almanya Perakende Satışlar Şubat aylık -0,8% Almanya İşsizlik Oranı Mart %6,5 İngiltere GSYH 2014 4. Çeyrek %0,5 ABD Tüketici Güven Endeksi Mart 95,5 1 Nisan Hazine İç Borç Ödemesi 1.1 milyar TL Almanya Markit İmalat PMI Mart 52,4 Euro Alanı Markit İmalat PMI Mart 51,9 ABD ISM İmalat PMI Mart 52,5 Çin HSBC İmalat PMI Mart - 2 Nisan Avrupa Merkez Bankası (ECB) Toplantı Notları - ABD Dış Ticaret Dengesi Şubat 41,5 milyar USD açık ABD Fabrika Siparişleri Şubat aylık %0,0 3 Nisan TÜİK Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) Mart aylık %0,70 TÜİK Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) Mart aylık %0,80 ABD İşsizlik Oranı Mart %5,5 ABD Tarım Dışı İstihdam Verisi Mart 247.000 2
Mar.14 Haftalık Ekonomi ve Finans Bülteni Hisse Senedi Piyasaları Tahvil-Bono Piyasaları BIST ENDEKSLERİ 20.Mar 27.Mar Değişim (%) BIST- 100 82.506 80.894-1,95 BIST- 30 101.456 99.319-2,11 BIST- Sınai 77.994 77.602-0,50 BIST- Hizmetler 58.442 58.162-0,48 BIST- Mali 111.180 107.694-3,14 Haftaya küresel piyasalarda artan risk iştahının etkisiyle yükselişle başlayan hisse senedi piyasalarında izleyen günlerde yurt içinde satış eğilimi ağır bastı. Moody s in bankacılık sektörüne dönük olumsuz değerlendirmelerinin ardından mali sektör hisselerindeki düşüş hız kazanırken, TL deki değer kaybının etkisiyle hisse senedi piyasasındaki satışların devam ettiği gözlendi. BİST100 endeksi haftayı %1,95 düşüşle 80.894 seviyesinden kapatırken, mali sektör endeksindeki düşüş haftalık bazda %3,14 oldu. 9,4 9,2 9,0 8,8 8,6 8,4 8,2 8,0 7,8 20 Mart 27 Mart TL Getiri Eğrisi (%) 1 Yıl 2 Yıl 3 Yıl 5 Yıl 10 Yıl Tahvil-bono piyasasında hafta başında nispeten yatay bir seyir izleyen faizlerin, Moody s in açıklamalarının yanı sıra Yemen e yönelik olarak başlatılan operasyonun ardından sert biçimde yükseldiği görüldü. Bu gelişmelerle 16 Kasım 2016 tarihli gösterge tahvilin faizi haftayı 28 baz puanlık yükselişle %8,77 seviyesinden kapattı. 6.000 5.000 4.000 3.000 2.000 Borsa İstanbul - BIST 84.000 83.500 83.000 82.500 82.000 81.500 81.000 80.500 14,0 12,0 10,0 8,0 6,0 4,0 2,0 0,0 Gösterge Tahvil Faizi ve Beklenen Reel Faiz (%) 8,77 1,86 1.000 80.000 79.500-2,0 0 79.000 20.Mar 23.Mar 24.Mar 25.Mar 26.Mar 27.Mar İşlem Hacmi (milyon TL) BIST-100 Endeksi (sağ eksen) Gösterge Tahvil Faizi Beklenen Reel F aiz * Kaynak: Borsa İstanbul, Reuters, İktisadi Araştırmalar Bölümü * Gösterge tahvilin beklenen enflasyona göre hesaplanan reel faizidir. 3
Mar.14 Mar.14 Mar.14 Haftalık Ekonomi ve Finans Bülteni Döviz Piyasaları Eurotahvil Piyasaları DÖVİZ KURLARI 20.Mar 27.Mar Değişim (%) Dolar 2,5720 2,6092 1,45 Euro 2,7843 2,8428 2,10 Sepet (¹) 2,6782 2,7260 1,79 EUR/USD Paritesi 1,0820 1,0887 0,62 USD/JPY Paritesi 120,03 119,10-0,77 (¹) 0,5 USD + 0,5 EUR 500 450 400 350 300 250 200 150 EMBI+ ve Türkiye Spread (baz puan) Geçtiğimiz hafta başında Fed Başkan Yardımcısı Stanley Fischer, Fed in bu yıl içinde faiz artırmasının beklendiğini ancak faiz artışında izlenecek yolun belirsiz olduğunu ifade ederken, hafta boyunca Başkan Yellen ile birlikte çeşitli Fed yetkililerden de benzer açıklamalar geldi. Geçtiğimiz hafta açıklanan dayanıklı tüketim malları verisi de ABD ekonomisinin yıla zayıf başladığı şeklindeki algıyı destekleyerek doların haftalık bazda gerilemesine neden oldu. Hafta içinde 1,10 seviyesinin üzerini deneyen ancak tutunamayan EUR/USD paritesi haftayı %0,6 yükselişle 1,0887 düzeyinden kapattı. USD/JPY ise doların seyrine bağlı olarak haftalık bazda %0,8 düşerek 119,1 seviyesine indi. Haftaya başta dolar olmak üzere diğer para birimlerine karşı değer kazanarak başlayan TL, haftanın devamında satışlarla karşılaştı. Haftalık bazda %1,4 yükselen USD/TL Cuma gününü 2,6092 düzeyinden kapatırken, EUR/TL %2,1 artışla 2,8428 e yükseldi. EMBI+ Türkiye ABD ekonomisine ilişkin makroekonomik verilerin büyüme performansına ilişkin soru işaretlerini artırması, önümüzdeki aylarda başlaması beklenen faiz artırımlarının tedrici bir şekilde gerçekleştirileceği yönündeki algıyı güçlendirdi. Bu paralelde artan risk iştahının etkisiyle gelişmekte olan ülke eurotahvillerine ait risk primleri geriledi. Öte yandan Moody s in Türk bankacılık sektörüne dönük değerlendirmesinin ardından Türkiye eurotahvillerinin görece olumsuz ayrıştığı görüldü. Gelişmekte olan ülke eurotahvillerine ait risk primleri haftayı 12 baz puan düşüşle 402 seviyesinden kapatırken, Türkiye eurotahvillerinin risk primi 2 baz puan yükselerek haftayı 250 seviyesinden kapattı. Geçtiğimiz haftanın önemli gelişmelerinden biri olan Suudi Arabistan ın Yemen e dönük askeri operasyonunun ise gelişmekte olan ülkelere yönelik risk iştahı üzerinde belirgin bir etkide bulunmadığı izlendi. 1,40 1,36 1,32 1,28 1,24 1,20 1,16 1,12 1,08 1,04 Pariteler 124 120 116 112 108 104 100 3,2 3,0 2,8 2,6 2,4 2,2 2,0 1,8 1,6 EMBI+ Endeks ve ABD Tahvil Getirisi 740 720 700 680 660 640 620 EUR/USD USD/JPY (sağ eksen) ABD 10 Yıllık Tahvil Faizi (%) EMBI+ (sağ eksen) Kaynak: Reuters 4
Mar.14 Mar.14 Haftalık Ekonomi ve Finans Bülteni Emtia Piyasaları 1.400 Altın Fiyatı (USD/ons) 120 Brent Türü Petrol Fiyatı (USD/varil) 1.350 110 100 1.300 90 1.250 1.199 80 70 1.200 60 1.150 50 40 55,3 1.100 30 Fed in Eylül ayından önce faiz artışına gitmeyeceği yönündeki beklentilerin ağırlık kazamasıyla birlikte önceki haftadan beri yükselen altın fiyatları, bu eğilimini geçtiğimiz hafta da sürdürdü. Fiyatların geldiği seviyelerde gerçekleştirilen kâr realizasyonlarına karşın, ABD de beklentilerden zayıf bir seyre işaret eden veri açıklamalarının fiyatlara destek olmayı sürdürdüğü görüldü. Cuma günü gelen satışlara karşın altın fiyatları haftayı %1,4 yükselişle 1.198,8 USD/ons düzeyinden kapattı. Petrol fiyatları, Çin imalat PMI verisinin bu ülkenin enerji talebine dönük olumsuz sinyaller vermesiyle haftaya baskı altında başladı. Suudi Arabistan ın petrol üretiminin tarihi seviyelere yükseldiği yönündeki açıklamanın yanı sıra ABD petrol stoklarındaki artışın bir süre daha devam edeceği tahminleri de fiyatlar üzerindeki baskıyı artırdı. Öte yandan, hafta ortasında Suudi Arabistan ın başını çektiği Arap ülkelerinin Yemen e düzenlediği operasyon fiyatların sert biçimde yükselmesine neden oldu. Operasyonun ardından Suudi yetkililerden gelen petrol arzının aksamadan süreceği açıklamaları ise fiyatlardaki yükselişi sınırladı. Bu gelişmelere bağlı olarak haftalık bazda %2,5 yükselen brent türü petrolün spot fiyatı Cuma gününü USD/varil 55,26 seviyesinden kapattı. Kaynak: Reuters 5
Haftalık Ekonomi ve Finans Bülteni Türkiye İş Bankası A.Ş - İktisadi Araştırmalar Bölümü İzlem Erdem - Bölüm Müdürü izlem.erdem@isbank.com.tr Alper Gürler - Birim Müdürü alper.gurler@isbank.com.tr Özgür Demirtaş - Müdür Yrd. ozgur.demirtas@isbank.com.tr Aslı Göksun Şat Sezgin - Uzman asli.sat@isbank.com.tr İlker Şahin - Uzman ilker.sahin@isbank.com.tr H. Erhan Gül - Uzman Ahmet Aşarkaya - Uzman Yrd. erhan.gul@isbank.com.tr ahmet.asarkaya@isbank.com.tr Bütün yayınlarımıza http://ekonomi.isbank.com.tr adresinden erişebilirsiniz. Bu rapor Bankamız uzmanları tarafından güvenilir olduğuna inanılan kamuya açık kaynaklardan elde edilen bilgiler kullanılmak suretiyle, sadece bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır ve hiçbir şekilde finansal enstrümanların alım veya satımı konusunda tavsiye veya finansal danışmanlık hizmeti sağlanması olarak yorumlanmamalıdır. Bu raporda yer verilen görüş ve değerlendirmeler, hiçbir şekilde Türkiye İş Bankası A.Ş. nin kurumsal yaklaşımını yansıtmamakta olup, raporu kaleme alan uzmanların kişisel görüş ve değerlendirmeleridir. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan bilgi, görüş ve değerlendirmelerin doğru, değişmez ve eksiksiz olması konusunda herhangi bir şekilde garanti vermemektedir. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan bilgilerde herhangi bir bildirimde bulunmaksızın değişiklik yapma hakkına sahiptir. Bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan Türkiye İş Bankası A.Ş. hiçbir şekilde sorumluluk kabul etmemektedir. İşbu rapor üzerinde Bankamızın telif hakkı olup, Bankamızın yazılı izni alınmaksızın herhangi bir kişi tarafından, herhangi bir amaçla, kısmen veya tamamen çoğaltılamaz, dağıtılamaz veya yayımlanamaz. Tüm haklarımız saklıdır. 6