YÜKSEK LİSANS PROGRAMI AÇMAK İÇİN BAŞVURU FORMATI Yükseköğretim Kurumları tarafından yeni bir yüksek lisans programı açılması için yapılacak başvurularda bulunması gereken bilgi ve belgeler aşağıda belirtilmiştir. Bu bilgi ve belgelerin eksiksiz ve istenilen formata uygun olarak verilmesi (cevapların soru numaralarına bire bir karşılığı gelecek biçimde), başvuruların mevcut mevzuat ve akademik kriterler kapsamında değerlendirilmesi ve en kısa sürede sonuçlandırılması için gereklidir. (Dosyada bulunan bilgiler ayrıca CD içerisinde de verilmelidir). 1- Açılması önerilen programın adını belirtiniz. 2- Programın açılma gerekçesini somut olarak açıklayınız. 3- Halen üniversitenizde yürütülmekte olan yüksek lisans programlarının adlarını belirtiniz. Açılması önerilen program, halen yürütülmekte olan diğer yüksek lisans programları ile işbirliği içinde olacak mıdır? Cevap evet ise işbirliğinin hangi programlarla ve ne şekilde gerçekleşeceğini açıklayınız. 4- Önerilen Yüksek Lisans Programı ile ilgili olarak yurtdışı örneklerini belirtiniz (en az üç örnek). 5- Önerilen Yüksek Lisans programının kapsamını ve hangi bilim dallarını içerdiğini açıklayınız. 6- Açılması önerilen programa öğrenci talebi ile ilgili tahmini bilgiler için Ek-1'deki Tablo 1'i doldurunuz. 7- Önerilen programa öğrenci kabul koşullarını açıklayınız. 8- Yüksek lisans derecesi almak için gerekli olan toplam kredi sayısı ile alınması gereken zorunlu ve seçmeli dersleri (dersin kodu, içeriği ve varsa kredisi) belirtiniz. 9- Önerilen yüksek lisans programında görev alacak öğretim üyelerinin (kadrolu, sözleşmeli, başka üniversiteden 2547/40. madde kapsamında görevlendirilenler dâhil) adlarını, unvanlarını, kadro yerlerini ve çalışma esaslarını belirtiniz. Bu öğretim üyelerinden, halen üniversitenizde yürütülmekte olan başka yüksek lisans ve/veya doktora programlarında görev almakta olanları açıklayınız (Ek-2, Tablo 2 a). Yüksek lisans programında görev alacak öğretim üyeleri bilgilerine ilişkin özet tabloyu doldurunuz. (Tablo 2 b) 10- Temel olarak bir anabilim dalında yüksek lisans programının açılabilmesi için o anabilim dalında gereken akademik özellikleri yanında en az ikisi Doçent olmak üzere üç öğretim üyesinin bulunması şarttır. Yüksek lisans programı için söz konusu öğretim üyelerinin, en az iki yarıyıl boyunca bir lisans programında ders vermiş olması gerekir. Görev alacak öğretim üyelerinin özgeçmişlerini Ek-3'de verilen örneğe göre hazırlayınız (Önerilen programda görev alacak öğretim üyelerinin uluslararası bilimsel indekslerce taranan dergilerdeki yayınları ve aldıkları uluslararası atıf sayıları mutlaka belirtilmelidir. Bu konuda WEB of Science'dan alınacak çıktılar da dosyaya eklenebilir). 11- Varsa, yardımcı personelin (uzman, teknisyen) yeterliliği hakkında bilgi veriniz. 12- Önerilen program için mevcut laboratuvarların adlarını, kaç metrekare olduklarını ve her laboratuvarda bulunan önemli cihazların listesini veriniz. 13- Eğitim-öğretim ve araştırma için mevcut bilgisayar ekipmanlarının dökümünü veriniz ve bunların hangi amaçla kullanıldığını belirtiniz. 14- Lisansüstü öğrencilerin kullanımına açık terminal ve/veya kişisel bilgisayar sayılarını ve bunların ne kadar süre (hafta, gün, saat) ile kullanıma açık olduğunu belirtiniz. 15- Önerilen programla ilgili olarak üniversite ve/veya bölümünüz kütüphanesinde bulunan sürekli yayınların adları ile hangi yıldan itibaren mevcut olduklarını bir liste halinde belirtiniz. 16- Önerilen program interdisipliner nitelikte ise, bu programın: Üniversitede halen yürütülmekte olan diğer yüksek lisans programlarından farkları, Mevcut yüksek lisans programlarını zayıflatmadan nasıl yürütüleceği, Mevcut imkanlara ek olarak yeni fiziki alan (sınıf, laboratuvar, v.b) gerektirip, gerektirmediği, Üniversiteye getireceği ek mali külfet ve bunun nasıl karşılanacağı, Programa başlayacak öğrencilerin farklı disiplinlerden gelmesi durumunda, bunlara Bilimsel Hazırlık Programı uygulanıp, uygulanmayacağı; uygulanacaksa, bu programın ne şekilde düzenleneceği somut olarak açıklanmalıdır. Ek-1: Tablo 1 Ek-3: Ek-5: Tablo 6 Ek-2: Tablo 2a Ek-4: Tablo 2b http://www.yok.gov.tr/web/guest/icerik/-/journal_content/56_instance_rehf8bisfyrx/10279/%2039778
DOKTORA PROGRAMI AÇMAK İÇİN BAŞVURU FORMATI Yükseköğretim Kurumları tarafından bir doktora programı açılması için yapılacak başvurularda bulunması gereken bilgi ve belgeler aşağıda belirtilmiştir. Bu bilgi ve belgelerin eksiksiz ve istenilen formata uygun olarak verilmesi (cevapların soru numaralarına bire bir karşılığı gelecek biçimde), başvuruların mevcut mevzuat ve akademik kriterler kapsamında değerlendirilmesi ve en kısa sürede sonuçlandırılması için gereklidir. Önerilen doktora programı halen yüksek lisans düzeyinde sürdürülüyorsa, öncelikle yürütülen yüksek lisans programı hakkında bilgi verilmesi gerekmektedir. (Dosyada bulunan bilgiler ayrıca CD içerisinde de verilmelidir). A. YÜKSEK LİSANS PROGRAMI 1. Halen yürütülen yüksek lisans programının adını belirtiniz. 2. Yüksek lisans programının hangi tarihte başladığını belirtiniz. 3. Yüksek lisans programının amaçlarını somut olarak açıklayınız. Bu amaçların son beş yılda nasıl bir değişim gösterdiğini ve önümüzdeki yıllarda nasıl değişebileceği konusunda bilgi veriniz (Örneğin, yeni araştırma konuları, ders programındaki değişiklikler, v.b.). 4. Amaçların ne ölçüde gerçekleştiğinin nasıl belirlendiğini somut örneklerle açıklayınız. 5. Yüksek lisans programına son 3 yılda başvuran ve kabul edilen öğrenci sayıları için Ek-1'de verilen Tablo 1'i doldurunuz. 6. Öğrencilerin yüksek lisans programına kabulü sırasında uygulanan ölçütler hakkında bilgi veriniz. 7. Yüksek lisans derecesi alabilmek için gerekli olan toplam kredi sayısı ile alınması gereken zorunlu ve seçmeli dersleri (dersin kodu, adı, içeriği ve varsa kredisi) belirtiniz. Tezsiz Yüksek Lisans programının da uygulanması durumunda, tezli ve tezsiz programların nasıl farklılaştığını açıklayınız. 8. Öğrencilerin danışmanlarını ve tez konularını belirlemede uygulanan yöntemleri açıklayınız. 9. Son 3 yılda açılan yüksek lisans dersleri için Ek-2'deki Tablo 2'yi doldurunuz. 10. Öğretim üyeleri ve öğrenciler için akademik ortamın gelişmesine katkısı olan seminer, kollokyum, v.b., gibi faaliyetlerin bölümde ne kadar sıklıkla gerçekleştirildiği hakkında bilgi veriniz. Son iki dönemde bölümünüzde verilen bu tür faaliyetlerin listesini (Konuşmacının adı-soyadı, konusu, tarihi) veriniz. 11. Mevcut yüksek lisans öğrenci sayısını belirtiniz. 12. Son 3 yılda mezun olan yüksek lisans öğrencileri hakkındaki bilgiler için Ek-3' deki Tablo 3'ü doldurunuz. 13. Yapılan yüksek lisans tezlerindeki referans sayıları ile referansların Türkçe, İngilizce ve diğer diller olmak üzere yüzdelerini belirtiniz. Her tezin kabul edildiği tarih başlangıç noktası kabul edilerek; her teze ait referansların yayınlandıkları tarihlerin, tezin tamamlandığı tarihten yıl olarak uzaklıklarını referans yaşı olarak tanımlayarak tezin ortalama referans yaşını hesaplayınız. 14. Son 3 yılda ilişiği kesilen yüksek lisans öğrencilerinin, ilişiklerinin kesildiği dönemleri ve ilişik kesilme nedenlerini belirtiniz. 15. Son 5 yılda mezun olan yüksek lisans öğrencilerinin çalışmaları sonucunda yayınlanan makale, bildiri, kitap, v.b. hakkında bilgi veriniz. 16. Son 5 yıl içinde yüksek lisans öğrencilerinin yaptıkları tezlerden üretilen ve uluslararası yayın indekslerine giren yayınları ve aldıkları atıfları belirtiniz. 1. Açılması önerilen programın adını belirtiniz. B. DOKTORA PROGRAMI 2. Programın açılma gerekçesini somut olarak açıklayınız. 3. Halen üniversitenizde yürütülmekte olan doktora programlarının adlarını belirtiniz. Açılması önerilen program, halen yürütülmekte olan diğer doktora programları ile işbirliği içinde olacak mıdır? Cevap evet ise, işbirliğinin hangi programlarla ve ne şekilde gerçekleşeceğini açıklayınız. 4. Açılması önerilen programa öğrenci talebi ile ilgili tahmini bilgiler için Ek-4'deki Tablo 4'ü doldurunuz. 5. Önerilen Doktora Programı ile ilgili olarak yurtdışı örneklerini belirtiniz (en az üç örnek). 6. Önerilen doktora programının kapsamını ve hangi bilim dallarını içerdiğini açıklayınız. 7. Önerilen programa öğrenci kabul koşullarını açıklayınız. 8. Doktora derecesi alabilmek için gerekli olan toplam kredi sayısı ile alınması gereken zorunlu ve seçmeli dersleri (dersin kodu, adı, içeriği ve varsa kredisi) belirtiniz. 9. Önerilen doktora programında görev alacak öğretim üyelerinin (kadrolu, sözleşmeli, başka üniversiteden 2547/40. madde kapsamında görevlendirilenler dahil) adlarını, ünvanlarını, kadro yerlerini ve çalışma esaslarını belirtiniz. Bu öğretim üyelerinden, halen üniversitenizde yürütülmekte olan başka yüksek lisans ve/veya doktora programlarında görev almakta olanları açıklayınız (Ek-5, Tablo 5 a). Doktora programında görev alacak öğretim üyeleri ve doktora bilgilerine ilişkin özet tabloyu doldurunuz. (Tablo 5 b)
10. Temel olarak bir anabilim dalında doktora programının açılabilmesi için o anabilim dalında gereken akademik özellikleri yanında en az ikisi profesör veya biri profesör ikisi doçent olmak üzere altı öğretim üyesinin bulunması şarttır. Bu öğretim üyelerinden bir tanesi yabancı uyruklu olabilir. Doktora programı için söz konusu öğretim üyelerinin, en az dört yarıyıl bir lisans ya da iki yarıyıl boyunca tezli yüksek lisans programında ders vermiş olması gerekmektedir. Görev alacak öğretim üyelerinin özgeçmişlerini Ek-6'de verilen örneğe göre hazırlayınız (Önerilen programda görev alacak öğretim üyelerinin uluslararası bilimsel indekslerce taranan dergilerdeki yayınları ve aldıkları uluslararası atıf sayıları mutlaka belirtilmelidir. Bu konuda WEB of Science'dan alınacak çıktılar da dosyaya eklenebilir). 11. Varsa, yardımcı personelin (uzman, teknisyen) yeterliliği hakkında bilgi veriniz. 12. Varsa, önerilen program için mevcut laboratuvarların adlarını, kaç metrekare olduklarını ve her laboratuvarda bulunan önemli cihazların listesini veriniz. 13. Eğitim-öğretim ve araştırma için mevcut bilgisayar ekipmanlarının dökümünü veriniz ve bunların hangi amaçlarla kullanıldığını belirtiniz. 14. Lisansüstü öğrencilerin kullanımına açık terminal ve/veya kişisel bilgisayar sayılarını ve bunların ne kadar süre (hafta, gün, saat) ile kullanıma açık olduğunu belirtiniz. 15. Önerilen programla ilgili olarak üniversite ve/veya bölümünüz kütüphanesinde bulunan sürekli yayınların adları ile hangi yıldan itibaren mevcut olduklarını bir liste halinde belirtiniz. 16. Önerilen program interdisipliner nitelikte ise, bu programın: a. Üniversitede halen yürütülmekte olan diğer doktora programlarından farkları, b. Mevcut doktora programlarını zayıflatmadan nasıl yürütüleceği, c. Mevcut imkanlara ek olarak yeni fiziki alan (sınıf, laboratuvar, v.b.) gerektirip gerektirmediği, d. Üniversiteye getireceği ek mali külfet ve bunun nasıl karşılanacağı, e. Programa başlayacak öğrencilerin farklı disiplinlerden gelmesi durumunda, bunlara Bilimsel Hazırlık Programı uygulanıp uygulanmayacağı; uygulanacaksa, programın ne şekilde düzenleneceği, somut olarak açıklanmalıdır. Ek-1 Tablo 1 Ek-3 Tablo 3 Ek-5 Tablo 5a Ek-7 Tablo 5b Ek-2 Tablo 2 Ek-4 Tablo 4 Ek-6 Ek- 8: Tablo 6 http://www.yok.gov.tr/web/guest/icerik/-/journal_content/56_instance_rehf8bisfyrx/10279/%2019003
YÜKSEK LİSANS ve DOKTORA KRİTERLERİ GÜNCELLENDİ 21 Ocak 2015 Yüksek lisans ve doktora kriterlerine ilişkin en son karar 08.10.2009 tarihli Yükseköğretim Genel Kurul toplantısında alınmış olup, o tarihten bugüne konuya yönelik herhangi bir çalışma yapılmamıştır. Yükseköğretim Kurulu'nun yeni yönetimince, eğitim-öğretimin niteliğini yükseltecek faaliyetler çerçevesinde Aralık 2014'te yüksek lisans ve doktora programları açma kriterlerinin güncellenmesine ilişkin bir çalışma başlatılmıştır. Yürütülen bu çalışmada başta yükseköğretim kurumları ve tüm akademik camia olmak üzere diğer paydaşların görüş ve önerilerinin alınması yöntem olarak benimsenmiştir. Tüm devlet ve vakıf üniversitelerinden görüş alınırken diğer taraftan YÖK tarihinde ilk kez, kurumsal web sitemizde "Askıya Çıkardık" bölümü oluşturularak diğer paydaşların da görüş ve önerileri toplanmıştır. Daha sonra YÖK Genel Kurulunda bu öneriler müzakere edilerek karara bağlanmış ve üniversitelere gönderilmiştir. Bu kriterlerin getirdiği başlıca değişiklikler şunlardır; Doktora programında asgari öğretim üyesi sayısı 5 ten 6'ya çıkarılmış, ayrıca daha önce yabancı uyruklu öğretim üyeleri asgari öğretim üyesi arasında değerlendirilmezken bu değişiklikler ile bir (1) yabancı uyruklu öğretim üyesi kabul edilmiştir. Böylelikle bir taraftan kriterler yükseltilirken diğer taraftan da üniversitelerimizin uluslararasılaştırılması teşvik edilmiştir. Doktora programında yer alacak öğretim üyelerinin en az dört yarıyıl bir lisans ya da iki yarıyıl tezli yüksek lisans programında ders vermiş olması, yüksek lisans programı için ise en az iki yarıyıl bir lisans programında ders vermiş olması, bir öğretim üyesinin doktora programında tez yönetebilmesi için en az bir (1) yüksek lisans tezi yönetmiş olması gerektiği şartları konularak,artık doktorayı bitirdikten hemen sonra doktora dersi verme ve doktora tezi danışmanlığı yapılması sonlandırılmış, araya akademik olgunluk için bir geçiş dönemi eklenmiştir. Lisansüstü Tez danışmanlığı için üst sınır getirilmiş, bununla birlikte bu sınırı düşürme konusunda üniversitelere yetki verilmiştir. Artırma konusu ise yine üniversitelere bırakılmış, fakat istisnai gerekçelere bağlanmıştır. Yeterlilik ve tez savunma toplantılarının dinleyicilerin katılımına açık yapılması düzenlenmiş, bazı üniversitelerce uygulanan tez savunmasından önce öğrenci tarafından intihal programı raporu teslim edilmesi tüm üniversiteler için geçerli olmak üzere kesin karara bağlanmıştır. Güncellenen kriterler kurumsal web sitemizin anasayfasında yer alan Duyurular bölümünde "Lisansüstü Eğitim ve öğretim Programı açılması ve yürütülmesine ilişkin ilkeler" başlığı altında yayımlanmıştır. Lisansüstü Eğitim ve öğretim Programı açılması ve yürütülmesine ilişkin ilkelere ulaşmak için; http://www.yok.gov.tr/web/guest/icerik/-/journal_content/56_instance_rehf8bisfyrx/10279/13282424
LİSANSÜSTÜ EĞİTİM-ÖĞRETİM PROGRAMI AÇILMASI VE YÜRÜTÜLMESİNE DAİR İLKELER A. Program Açılabilmesi İçin Gerekli Asgari Yeterlilikler Lisansüstü eğitim-öğretim ve sınav yönetmeliği çerçevesinde açılacak her bir program için ayrı ayrı olmak üzere aşağıdaki yeterliliklerin sağlanması gerekir. 1. Program açılacak üniversite kadrosunda görev yapmakta olup doktorası veya doçentliği program açılmak istenen alandan olan; açılmak istenen program disiplinler arası ise o alanla doğrudan ilişkili lisansüstü eğitim programında ders verecek öğretim üyeleri olmalıdır. 2. Doktora programı, en az ikisi profesör kadrosunda olmak üzere altı öğretim üyesi, birisinin profesör olması halinde ise en az ikisi doçent olmak üzere üniversite kadrosunda asgari toplam altı öğretim üyesi ile açılabilir. Bu öğretim üyelerinden bir tanesi yabancı uyruklu olabilir. 3. Yüksek lisans programı ise en az ikisi profesör ve/veya doçent unvanına sahip olmak üzere üniversite kadrosunda asgari üç öğretim üyesi ile açılabilir. 4. Doktora programı için söz konusu öğretim üyelerinin, en az dört yarıyıl bir lisans ya da iki yarıyıl boyunca tezli yüksek lisans programında ders vermiş olması; yüksek lisans programı için ise en az iki yarıyıl boyunca bir lisans programında ders vermiş olması gerekir. 5. Lisansüstü eğitim-öğretim programı açılacak üniversitenin, kütüphane ve laboratuvar gibi yönlerden gerekli yeterliliklere sahip olması gerekir. 6. Hangi yüksek lisans ve doktora programlarında farklı bilim dallarından öğretim üyesi gerektiği hususunda Yükseköğretim Yürütme Kurulu yetkilidir. B. Danışman Atanması 1. Açılan lisansüstü eğitim-öğretim programlarında yukarıda belirtilen niteliklere sahip öğretim üyeleri, ilgili programın bağlı bulunduğu Enstitü Yönetim Kurulu kararıyla atanır. Birinci danışmanlar üniversite kadrosundaki öğretim üyeleri arasından atanır. Ancak. ikinci danışmanlar ise üniversite kadrosu dışındaki öğretim üyeleri arasından atanabilir. 2. Doktora programlarında öğretim üyelerinin tez yönetebilmesi için, en az bir yüksek lisans tezi yönetmiş olması gerekir. 3. Yüksek lisans ve doktora programlarında öğretim üyesi başına düşen tez danışmanlığı üst sınırı 12'dir. Ancak, bu sınırın düşürülmesine veya sadece ÖYP ve 35. madde kapsamında görevlendirilenler, yabancı uyruklu öğrenciler, lisansüstü programdan ilişiğini kestirmediği için programa kayıtlı gözüken ancak ilgili dönemde kayıt yenilemeyen öğrenciler ile aftan yararlanarak geri dönenleri gerekçe göstererek %50 artırılmasına üniversite yetkili kurulları karar verir. Bir öğrenci/tez için birden fazla danışman atanması durumunda, iki adet ortak danışmalığı olan öğretim üyesi, bir adet danışmanlığa sahip sayılır. 4. Danışmanlıkların hangi aşamada atanacağına ilgili kurullar karar verir. 5. Yükseköğretim kurumu ya da üst kurullarında yer değiştiren ve emekliye ayrılan öğretim üyelerinin başlamış olan danışmanlıkları süreç tamamlanıncaya kadar devam eder. 6. Hali hazırda üzerinde 12'den fazla danışmanlık bulunan öğretim üyeleri, söz konusu sayı, belirlenen üst sınırın altına düşene kadar yeni danışmanlık alamaz.
C. Dersler ve Jüriler Lisansüstü programlarda derslerin yürütülmesinde, jürilerin oluşturulmasında ve tez savunmasında; 1. Programın toplam kredi miktarının yarısını geçmemek kaydıyla zorunlu dersleri kapsayan müfredat programı belirlenir. Bunun dışında seçmeli ve uygulamalı derslerle seminerlere ağırlık verilir. 2. Yeterlilik ve tez savunma toplantıları, dinleyicilerin katılımına açık olarak yapılır. Dinleyiciler, öğretim elemanları, lisansüstü öğrenciler ve alanın uzmanlarından oluşur. 3. Doktora yeterlilik ve tez savunma jürileri, en az ikisi kurum dışından olmak üzere, danışman dâhil, beş öğretim üyesinden oluşur. Yüksek lisans tez savunma jürileri ise en az biri kurum dışından olmak üzere, danışman dahil en az üç öğretim üyesinden oluşur. D. Tezler 1. Lisansüstü eğitim tezleri savunmaya alınmadan önce, ilgili öğrenci tarafından düzenlenecek intihal programı raporu teslim edilir. 2. Tezin iç kapağında tez danışmanı ve diğer tez jüri üyelerinin isimleri yer alır. E. Programı Sonlandırma Üniversite yetkili kurullarınca her yıl sonunda programlar gözden geçirilerek asgari öğretim üyesi yeterlilikleri düşen ve/veya diğer koşulları sağlayamayan programlara öğrenci alınmaz. F. Diğer Hususlar 1. Bu ilkelerden önce gerekli yeterlilikleri sağlayan ancak yukarıda yer alan asgari yeterlilikleri sağlayamayan lisansüstü programların, bu ilkelerin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren iki yıl içinde (2016-2017 Bahar Dönemine kadar) aranan yeni yeterlilikleri sağlaması gerekmekte olup bunu sağlayamayan lisansüstü programlara öğrenci alımı durdurulur. 2. Söz konusu ilkelerden önce asgari yeterliliği sağlayamayan programların tekrar öğrenci alabilmesi için yeni belirlenen yeterlilikleri sağlaması gerekir. 3. Bu ilkeler, açılacak tezsiz yüksek lisans programlarını kapsamamakta olup söz konusu programlar, ilgili mevzuat çerçevesinde ayrıca yürütülür.