HABER BÜLTENİ 1 Mayıs 2008 Haber Özetleri Irak Irak'a gitmesi planlanan Türk heyeti bugün Bağdat'ta. Heyetin Irak ın kuzeyindeki bölgesel yönetimin yetkilisi Neçirvan Barzani ile de görüşmesi bekleniyor. 24 Nisan'daki Milli Güvenlik Kurulu kararları çerçevesinde yapılacak temaslarda, Kürt yetkililerin PKK'ya karşı alacaklarını açıkladıkları önlemler üzerinde durulacak. Irak ın kuzeyindeki bölgesel yönetim ile Türkiye arasında bundan sonraki ilişki süreci de ayrıntılı şekilde görüşülecek. Heyet, Irak Cumhurbaşkanı Celal Talabani, Başbakan Nuri El Maliki başta olmak üzere birçok yetkiliyle de bir araya gelecek. Türk heyeti, Bağdat'taki görüşmelerinde, Türkiye ile Irak arasında başbakanlar başkanlığında kurulması öngörülen Yüksek İstişare Konseyi'nin detaylarını da konuşacak. Bu arada Irak Cumhurbaşkanı Yardımcısı Tarık El Haşimi de temaslarda bulunmak üzere Ankara'ya geldi. Haşimi nin ziyarette Türkiye deki yetkililerle,terör örgütü PKK, Kerkük ve Irak ta çıkarılması planlanan petrol yasasıyla ilgili görüş alış verişinde bulunacağı bildirildi. (CNNTÜRK)(AA)(www.hewaret.dk) Irak Başbakanı Nuri El Maliki, Şii lider Mukteda El-Sadr ın liderlik ettiği Mehdi Ordusu nun silah bırakmaması halinde zorla dağıtılacağını söyledi. Nuri El Maliki Bağdat ta düzenlediği basın toplantısında, Mehdi Ordusu nun silah bırakmaması, aranan kaçakları teslim etmemesi, devlet işlerine karışmaktan ve kendi mahkemelerinden vazgeçmemesi halinde bu milis örgütün zorla silahsızlandırılması yönündeki çabalarının süreceğini bildirdi. Irak Başbakanı, nihai hedeflerinin, milisleri silahsızlandırmak, Mehdi Ordusu nu, İslam Ordusu nu ve El Kaide yi dağıtmak olduğunu söyledi. Maliki, Sadr mahallesindeki Şii milisleri, sivilleri canlı kalkan olarak kullanmakla suçladı. Maliki, Sadr daki kardeşlerimizi bırakmayacağız. Bu mahalleyi milislerin etkisinden kurtarmakta ve devlet kurumlarına roket atanlardan, camilere silah yığanlardan ve devlet görevlilerini rehin alanlardan temizlemekte kararlıyız, diye konuştu. Amaçlarının bu kötülüğün kökünü kazımak olduğunu söyleyen Maliki, çok büyük bir silahlı güce sahip olmak yerine özel güçlere ihtiyaç duyduklarını da ifade etti. Maliki ayrıca, Irak İçişleri Bakanlığı sözcüsü Tümgeneral Abdülkerim Halaf ın yeğeninin, dün Sadr semtinde öldürüldüğünü söyledi. Halaf ın, geçen Mart ayında hükümetin Basra da Mehdi Ordusu na yönelik aldığı tedbirlerin uygulanmasından sorumlu olduğu ve geçmişte suikast girişimine uğradığı biliniyor. Öldürülen yeğenin cesedinin ise, başkent Bağdat ta bir elektrik direğine asıldığı kaydedildi. Öte yandan Bağdat güvenlik planının sözcüsü Tahsin Şeyhli, Şii lideri Mukteda El-Sadr a bağlı Mehdi Ordusu milislerinin kalesi durumundaki Sadr mahallesinde Irak ve Amerikan 1
güçleriyle Şii milisler arasındaki çatışmalarda, Nisan ayı boyunca en az 925 kişinin öldüğünü, 2 bin 605 kişinin yaralandığını belirtti. (AA) Irak Başbakanı Nuri El-Maliki nin bürosundan yayınlanan bildiriye göre, Irak Maliki nin önümüzdeki günlerde İran ı ziyaret edeceği açıklandı. Yapılacak ziyarette Nuri El-Maliki nin, İran ın Irak taki milisleri silahlandırdığı iddialarını görüşeceği bildirildi. (www.hewarat.dk) Irak Parlamentosunun çıkardığı genel af yasasının Irak ın birçok yerinde uygulanmaya devam edildiği bildirildi. Musul daki operasyonlardan sorumlu birimin sözcüsü Yarbay Halit Atiye nin yaptığı açıklamada, dün genel af yasasından yararlanan Musul cezaevindeki tutuklulardan 113 ünün serbest bırakıldığını ifade etti. Genel af yasasının uygulanmaya başladığı tarihten bu yana serbest bırakılan tutuklu sayısının 50 bin kişiyi aştığı bildirildi. (www.aswataliraq.info) Beyaz Saray, ABD Başkanı George W. Bush un beş yıl önce bir uçak gemisinde Irak ta zafer ilan ettiği konuşma ve arkasında asılı Görev Tamamlandı afişi için, ağır bir bedel ödendiğini bildirdi. Beyaz Saray sözcüsü Dana Perino, Bush un arkasındaki afişin daha açıklayıcı olması gerektiğini, Bush un da kabul ettiğini kaydetti. Perino, Görev Tamamlandı ifadesinin, Irak taki savaşla ilgili değil, savaş gemisinin o bölgede görevini tamamlayıp dönmesiyle ilgili olduğunu söyledi. Demokratlar Irak ta izlenen politikanın kayıpların artmasına yol açtığını öne sürüyor. (VOANEWS) Irak ta Irak askeri üniforması giyen beş militan bir insan hakları savunucusunun evini basarak 2 kişiyi öldürdü, iki kişiyi de yaraladı. Amerikan askeri yetkililerinden alınan bilgiye göre, saldırıda ölenlerden birinin bir Irak askeri olduğu belirtildi. (VOANEWS) Bağdat'ın Sadr mahallesinde dün geceki çatışmalarda 8 kişi öldü, 18 kişi yaralandı. Emniyet yetkililerine göre, Şii lider Mukteda El-Sadr'a bağlı militanlarla Iraklı ve Amerikalı kuvvetler arasındaki çatışmalar gece boyu devam etti. Hastane kaynakları, ölenler arasında 2 kadınla 2 de çocuğun bulunduğunu belirtti. (AA) Irak'ta bu ay içinde meydana gelen şiddet olaylarında, 1073 Iraklı yaşamlarını yitirdi. Irak İçişleri, Savunma ve Sağlık Bakanlıkları verilerine göre, çoğu Şii milislerle güvenlik güçleri arasındaki çatışmalarda ölen 1073 Iraklı'nın 966'sı sivil, 38'i asker ve 69'u polis. Geçen ayki şiddet olaylarında ayrıca, 1745 sivil, 104 asker ve 159 polisin de yaralandıkları bildirildi. (AA) Ortadoğu Türkiye'nin Halep Başkonsolosu Ali Kemal Aydın yaptığı açıklamada, ''Son dönemde KKTC ile Suriye arasındaki ilişkilerin her geçen gün güçlendiğini büyük bir memnuniyetle gözlemliyoruz'', dedi. (AA) Ortadoğu'da diplomasi trafiği yeniden hareketleniyor. BM Genel Sekreteri Ban 2
Ki-mun'un, Londra'da 2 Mayıs Cuma günü düzenlenecek Ortadoğu Dörtlüsü toplantısına başkanlık edeceği bildirildi. Cuma günü Londra'da yapılacak Ortadoğu uluslararası bağış konferansında sert eleştirilerle karşılaşması beklenen İsrail Başbakanı Ehud Olmert, Ürdün'e sürpriz ziyarette bulundu. Kral Abdullah ile Olmert görüşmesinde gündem, İsrail-Filistin ilişkileri ve barış süreci ile Ürdün'ün bu süreçteki yeri oldu. Görüşmede Kral Abdullah, yıl sonundan önce iki devletli bir çözüme dayalı barışa ulaşılmasının gerekliliğini vurguladı. Cuma günü Londra'da yapılacak uluslararası bağış konferansında özellikle Batı Şeria'daki Filistinlilerin hayatını kolaylaştırması yönünde İsrail'e güçlü bir uluslararası baskı yapılması bekleniyor. Bu konu, Amerika Birleşik Devletleri Başkanı George W. Bush'un yaklaşık iki hafta sonra gerçekleştireceği bölge ziyaretinde de ana gündem maddelerinden biri. Çünkü Dünya Bankası raporlarına göre, Filistin ekonomisi geçen yıl hiç büyümedi. (AA)(TRT) Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, İran ile olan ilişkilerinin süreceğini söyledi. Tahran'ı ziyaret eden Rusya Ulusal Güvenlik Konseyi Sekreter Vekili Valentin Sobolev, Putin'in mesajının İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinecad'a iletildiğini bildirdi. Sobolev, mesajın özünün, Rusya'nın İran'la olan karşılıklı ilişkisini ilkelere dayalı olarak taahhüt ettiğini belirterek, "Bu ilişki iktidarda kimin olduğuna bağlı değildir", dedi. (TRT) Filistinli grupların İsrail ile ateşkese gidilmesi için Mısır ın gündeme getirdiği öneriyi kabul ettiği belirtiliyor. Mısır Haber Ajansı Mena ya göre, ateşkes Gazze Şeridi den başlayacak daha sonra Batı Şeria yı da kapsayacak şekilde genişletilecek. Ateşkesin karşılıklı olması ve derhal yürürlüğe sokulması planlanıyor. Uzlaşma, 12 Filistinli grupla mısırlı güvenlik yetkililerinin Kahire deki görüşmeleri sonucunda çıktı. En büyük iki grup Hamas ve El Fetih toplantıda temsil edilmedi. Ancak uzlaşmayı memnuniyetle karşılayan Hamas lideri İsmail Haniye, ateşkes için İsrail in saldırıları durdurması ve Gazze ye yönelik ambargoyu kaldırması talebini yineledi. İsrail, Hamas ın benzer bir ateşkes önerisini, zaman kazanmaya çalıştığını söyleyerek geri çevirmişti. İsrail de ateşkes için Gazze den Filistinli militanların tüm roket saldırılarının durdurulmasını şart koşuyor. (NTV) İsrail bugün de Gazze Şeridi ndeki operasyonlarına devam etti. Filistinli yetkililerin açıklamasına göre, bugün Refah kentinde düzenlenen saldırıda bir kişi hayatını kaybederken, aralarında bir çocuğun da bulunduğu 3 kişi yaralandı. Saldırı Filistinli siyasi grupların Mısır da İsrail le ateşkes imkanlarını ele aldıkları sırada oldu. (AA) Kafkasya ve Orta Asya ABD Dışişleri Bakanlığı, Belarus'un, 10 diplomatından ülkeyi terk etmelerini istemesini ''haksız'' buldu. Bakanlık sözcüsü Sean McCormack, yaptığı açıklamada, Belarus'un bu hareketine karşılık verileceğini söyledi. (AA) NATO, Rusya'nın, Gürcistan'daki Abhazya'nın sorunlu bölgesine yeni asker takviyesinin, bu ülkenin toprak bütünlüğüne büyük zarar vereceği uyarısında bulundu. (AA) 3
Avrupa Birliği Avrupa Komisyonu Başkanı Jose Manuel Barroso ile Birliğin Genişlemeden Sorumlu Üyesi Olli Rehn'in ay başında gerçekleşen Türkiye ziyaretlerinin yankıları sürüyor. Amerika Birleşik Devletleri nin başkenti Washington'daki düşünce kuruluşlarından Stratejik ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi (CSIS), ziyaretin sonuçlarını irdeleyen bir rapor hazırladı. Raporda, Barroso ve Rehn'in Türkiye ziyaretinin, bir süredir "duraklamış olan müzakerelere yeni bir ivme kazandırmak için fırsat" olarak yorumlandığına dikkat çekildi. Adalet ve Kalkınma Partisi'ne (AKP) yönelik kapatma davasının Barroso ve Rehn tarafından eleştirildiğinin anımsatıldığı raporda; "Bu eleştiri, Türkiye'nin coğrafi konumuyla dinsel ve kültürel farklılıklara sahip geniş nüfusunu Birlikten dışlanması için yeterli olarak görenlere ek malzeme sağlayabilir", ifadesi kullanıldı. (TRT) Diğer Haberler Afganistan'da, yol kenarına yerleştirilen bombayla düzenlenen saldırıda, 1 Çek askerinin öldüğü, 4'ünün de yaralandığı bildirildi. (AA) Somali'nin Dusamareb kentinde, yönetime isyan eden İslami militanlara düzenlenen hava saldırısında 1 komutanın da aralarında bulunduğu 8 kişi öldü. Somali'nin Dusamareb kentinde, 4 Amerikan uçağı tarafından gerçekleştirildiği sanılan saldırıda, isyancı komutanlardan Aden Hashi Eyrow'un da aralarında bulunduğu 8 kişi öldü. Amerikalı yetkililer, Al Shabab militanlarının lideri Eyrow'un El Kaide ile bağlantılı olduğunu iddia etmişti. (TRT) Amerika Birleşik Devletleri, "terörü destekleyen ülkeler" listesini yayımladı. Raporda, terör örgütü PKK'nın "ayrılıkçı gündem" taşıdığı vurgulandı. Amerikan Dışişleri Bakanlığı'nın her yıl yenilediği listenin Türkiye bölümünde, terör örgütünün, Irak'ın kuzeyindeki üslerden eyleme geçerek özellikle Türk güvenlik güçlerini hedef aldığı belirtildi. 2005-2006 yıllarında PKK şiddetinin yüzlerce Türk'ün hayatına mal olduğu belirtilen raporda, 2007 Mayıs'ında da İstanbul, Adana, Konya ve Mardin'de PKK'lı teröristlerin intihar saldırıları için hazırlanan patlayıcılarla yakalandığı hatırlatıldı. Terör örgütünün, yakın geçmişe dek bağımsız bir devlet kurma amacını taşıdığı belirtilen raporda, son yıllardaysa "Türk devleti içinde kültürel ve dil hakları teminat altına alınmış bir özerklikten" söz etmeye başladığı ifade edildi. Raporda, Türk yasalarına göre, sadece Türk vatandaşları ve Türk devletine karşı yapılmış saldırıların terörizm olarak tanımlanmasının, terörizmle küresel savaşta kısıtlamalara yol açtığı eleştirisinde de bulunuldu. Türkiye'de faaliyet gösteren diğer terör örgütleri arasında DHKP/C, Türk Hizbullahı ve IBDA-C'nin de adı geçti. Öte yandan, raporda teröre destek veren ülkeler listesinin başında yer alan İran'ı, Suriye, Küba, Kuzey Kore ve Sudan izledi. El Kaide terör örgütününse Pakistan'ın aşiret bölgelerinde 11 Eylül 2001 saldırıları öncesindeki operasyonel kapasitesini yeniden oluşturduğu da raporda yer aldı. (TRT) Dünya Basını 4
Washington Post'ta, Pakistan Başbakanı Gilani'nin kaleme aldığı bir yazı da dikkat çekiyor. Gilani yazısında ülkesinin otoriter bir rejimden demokratik sisteme geçtiğini belirterek şunları kaydediyor: "Bu kolay bir dönüşüm değil. Geçmişin yaraları hala taze. Pakistan'ın karşılaştığı sorunlar çok büyük. Ancak aralarında Benazir Butto'nun da bulunduğu milyonlarca Pakistanlının yaptığı fedakârlıkları hiçbir zaman unutmayacağız. Tüm dünya halkı, terörizm tehdidinden endişe ediyor ve bizden teröre karşı mücadeleye öncelik vermemizi istiyor. Halkın da desteğiyle bu mücadeleyi kararlılıkla sürdüreceğiz. Pakistan terörle her şeyden önce Pakistan'ın çıkarları için mücadele edecektir. Geçmiş yönetimlerin çabaları başarısız olmuştur; çünkü Pakistan'ın uluslararası baskılar nedeniyle terörle mücadele ettiği yolunda bir resim çizilmiştir. 11 Eylül'den bu yana Afganistan sınırımız Batı karşıtı duygular içinde bir şiddet dalgasının içinde bulunmaktadır. Pakistan yönetimi olarak teröristlerle pazarlık yapmayacağız; ancak bu bölgedeki yerel aşiret liderleriyle konuşmaktan da çekinmeyeceğiz. Aşiretlerle temasa geçmemizin önkoşulu da bu grupların silah bırakmasıdır." Tüm ülkelerin tarihlerinde geçmişle geleceği birbirinden ayıran "dönüm noktaları" olduğunu da belirten Pakistan'ın yeni Başbakanı Gilani, "Şu anda Pakistan için böyle bir dönemde bulunuyoruz. Allahın izniyle hem kendi halkımıza hem de dünya üzerinde 1.3 milyar Müslüman a demokrasinin çalışabileceğini ve demokrasinin terörizm, adaletsizlik ve umutsuzluğa karşı en iyi garanti olduğunu göstereceğiz", ifadelerini de kullandı. New York Times, yaklaşık bir aydır genel seçim sonuçlarının açıklanmadığı Zimbabwe deki siyasi krize ilişkin bir yorum yazısına yer vermiş sayfalarında... 29 Mart'taki seçimlerin ardından belirsizliğin hala sürdüğüne işaret edilen yazıda, "Hem bu erteleme, hem de muhalefete yönelik saldırılar Devlet Başkanı Robert Mugabe ve ekibinin seçimi kaybetmesine rağmen hala kendisini galip olarak çıkartacak yeni hileler aradığını ortaya koyuyor", yorumu yapılıyor. Yazıda, bağımsız gözlemcilere göre muhalefetteki "Demokratik Değişim" partisi oyların yüzde 49,4 nü alırken, iktidarı bir türlü bırakmayan Mugabe ise yüzde 41,8 de kalmış bulunuyor. Gazete, resmi seçim sonucu açıklamaktan çekinen Mugabe iktidarının bu gecikme sayesinde zaman kazandığını ve muhalefete atılan çok sayıda oyu bu sürede yok etmiş olabileceğini de dile getiriyor. Gazete, yaşam süresinin 40 yaşın altına düştüğü ve enflasyonun yüzde 100 binleri aştığı Zimbabwe de halkın bu seçimlerle 1980'den bu yana iktidarda bulunan Mugabe'yi artık istemediğini açıkça ortaya koyduğunu belirtiyor. Yazıda, Güney Afrika Cumhuriyeti başta olmak üzere önde gelen Afrika ülkelerine, iktidarı barışçıl bir şekilde rakibi Tsvangirai'ye bırakması için 84 yaşındaki Mugabe'yi ikna etmesi çağrısında da bulunuluyor. Guardian gazetesi, dış haberler sayfalarında Amerika Birleşik Devletleri'nin Basra Körfezi'ne yeni bir uçak gemisi yollamasıyla ilgili tartışmaları haberleştiriyor. Haberde Amerikan Savunma Bakanı Robert Gates'in, bu adımın İran'la gerginlikte bir artışa işaret etmediği yönündeki sözlerine yer veriliyor. Ancak Gates, bunun Washington'un bölgedeki çıkarlarını savunmadaki kararlılığını hatırlatıcı bir unsur olduğunu söylüyor. Guardian'ın haberinde bu adımın, Washington un İran'ın Irak'taki isyancı güçlere yardım ettiği iddialarını daha yüksek sesle dile getirmeye başladığı bir dönemde 5
atıldığına dikkat çekiliyor. Ayrıca Bağdat'taki Amerikalı yetkililerin birkaç gün içinde Iraklı isyancılardan ele geçirdiklerini öne sürdükleri İran yapımı silahları sergileyeceği kaydediliyor. Financial Times'ta da Washington-Tahran ilişkilerindeki bir başka boyutu ilgilendiren bir haber var. Haberde İran ve Avrupalı şirketler arasında yapılan doğal gaz anlaşmalarının Washington'u kaygılandırdığı belirtiliyor. Dikkat çeken satırlar şöyle: "Yakın zamana kadar, Amerika Birleşik Devletleri'nin gayrı resmi baskısının, İran'da iş yapmanın zorluklarıyla birleşimi, çok sayıda şirketi bu ülkeyle resmi anlaşmalar yapmaktan caydırıyor gibi görünüyordu. Ancak Washington, İran'ın tartışmalı nükleer programına karşı daha sert ambargolar konulması çağrılarına karşın, İsviçreli bir şirketle yapılan 25 yıllık doğal gaz anlaşmasının, diğer anlaşmaları da cesaretlendirebileceğinden korkuyor. Özellikle de doğal gaz sektöründe." Financial Times, Türk Ceza Kanunu'nun 301'inci maddesinde yapılan değişikliği de duyuruyor okuyucularına. Gazetenin Ankara Temsilcisi Vincent Boland'ın imzasını taşıyan haber, "Ankara Avrupa Birliği'ni yatıştırmak için ifade özgürlüğü yasasını gevşetti" başlığını taşıyor. Haberden bir bölüm şöyle: "Sosyal ve dini anlamda muhafazakâr hükümet, Avrupa Birliği'nin sosyal ve siyasi reformlarını yapmış olsa da, Türk devletinin otoriter doğasını kabul ediyor ve devleti hukuki olarak korumaya hazırlar. Bu, hükümetle liberal entelektüeller ve İstanbul'daki köşe yazarları arasında yaşanan çatlağa neden olan unsurlardan biriydi. Bu kesimlerin çoğu, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın reform çabalarına büyük destek vermişti." Independent'ın deneyimli Irak muhabiri Patrick Cockburn, başkent Bağdat'ta son olarak 3 Amerikan askerinin ölümüyle Nisan ayındaki kayıplarının 47'ye yükseldiğini ve bunun son yedi ayın en büyük rakamı olduğunu söylüyor. Cockburn, Amerikan ordusunun son dönemde geçmişteki gibi Sünni direnişle değil Şii lider Mukteda El-Sadr'a bağlı Mehdi Ordusu'yla çatıştığını belirtiyor. Başbakan Nuri El Maliki'nin 25 Nisan'da Sadr hareketine karşı başlattığı saldırıdan bu yana 925 Iraklı'nın öldüğünü söyleyen Patrick Cockburn, Amerikan ordusunun ölenleri haydutlar, militanlar olarak tanımladığını hatırlatıyor. Ancak Cockburn, televizyon haberleri ve hastane kaynaklarına göre, ölenler arasında kadın ve çocuklar da dahil çok sayıda sivil de olduğunu vurguluyor. Independent'ın dış haberler sayfalarında, Irakla ilgili bir haber daha dikkat çekiyor. Irak Turizm ve Tarihi Eserler Bakanlığı Danışmanı, Batı'nın ülkeden kaçırılan tarihi eserlerin ticaretini engellemek için bir şey yapmamasından şikayetçi. Bakanlık Danışmanı Baha Mayah, en az 100 bin parça olduğunu belirttiği tarihi eserlerin satışına, küresel düzeyde bir yasak getirilmesini istiyor. Mayah ayrıca, bu tarihi eserleri ülkeye geri getirmenin işgal güçlerinin sorumluluğu olduğuna dikkat çekiyor. 6