Bölüm TS 11222 (Şubat 2001) TS EN 206 (Nisan 2002) Tanım ve atıf yapılan standardlarda değişiklikler Kivam Çökme ÇökmeVebe Sıkışabilme Yayılma Çimento seçimi Çimento Agrega seçimi agrega ve su ve pigment Dayanım sınıflar En Büyük Agrega Tane Büyüklüğü Birim Hacim kütlesine gore hafif beton sınıflandırması Geri dönüşüm suyunun kullanılması Beton üretiminde, beton dayanım sınıfı ve betonun maruz kalacağı çevre etkileri ve yapı türü göz önünde bulundurularak, TS 19, TS 20, TS 21,TS 26, TS 640, TS 809, TS 3646, TS 10156, TS 10157, TS 12139, TS 12140, TS 12141, TS 12142, TS 12143 ve TS 12144 e uygun çimentolar kullanılır Beton üretiminde kullanılacak agrega TS 706 ya uygun olmalıdır TS 706&& Normal Ağır Beton D1 (1 No lu)12mm D2 (2 No lu) 22mm D3 (3 No lu) 32mm D4 (4 No lu) 64mm Çimento seçiminde dikkat edilmesi gerekenler Işin yapımı Sonraki kullanım Kürleme şartları Betonun boyutları Yapının maruz olduğu çevre şartları Potansiyel alkali agrega reaksiyonu Çimentonun pr EN 1971 le genel uygunluğu sağlanmıştır. Agrega seçiminde dikkat edilmesi gerekenler İşin yapımı Betonun sonraki kullanımı Betonun maruz kalacağı çevre şartları Görünen agrega veya aletli bitirme işlemleri. PrEN12620prEN1008prEn1212878 HafifNormal Ağır Beton Pr En 12620 ye gore D maks belirleme 8002000kg/m3 arasında 5 alt sınıf var PrEN 1008 Silis dumanı PrEN 136232e uygun ve k değeri konsepti Kimyasal Katkılarla ilgili ekler 2 g/kg dan az kullanılan katkılar yalnız karışım suyunun bir kısmıyla karışıma verildiklerinde kullanımına izin verilir.. Eğer toplam sıvı katkı miktarı betonun 3l/m3 ünü aşarsa, su miktarı su/çimento oranı hesaplanırken hesaba dahil edilmelidir. Eğer birden fazla katkı kullanılıyorsa, ön testlerle katkıların uygunluğu test edilmelidir. NOT: Beton kıvamı S4, V4, C3 veya F4 yapılması için yüksek miktarda su azaltıcılar/ super akışkanlaştırıcılar kullanılmaldır. Tüvenan Agrega C12 veya daha düşük betonlarda kullanılabilir Dayanım Sınıflar Agrega seçimi C14 C16 C18 C20 C25 C30 C35 C40 C45 C50 C55 C60 C70 C80 C90 C100 Beton üretiminde kullanılacak agrega TS 706 ya uygun olmalıdır C 8/10 C 12/15 C 16/20 C 20/25 C 25/30 C 30/37 C 35/45 C 40/50 C 45/55 C 50/60 C 55/67 C 60/75 C 70/85 C 80/95 C 90/105 C 100/115+hafif beton dayanım sınıfları Agrega seçiminde dikkat edilmesi gerekenler İşin yapımı Betonun sonraki kullanımı Betonun maruz kalacağı çevre şartları Görünen agrega veya aletli bitirme işlemleri. Geri Kazanılan Yıkama suyundan veya taze betondan elde edilerek yeniden Agrega kazanılmış agrega da beton agregası olarak kullanılabilir Eşdeğer beton Eşdeğer beton performansı konsepti bu standardın içindeki
performansı Performansa dayalı tasarım metodları Kıvam temsili örneği Kıvam hedef toleransları Su/çimento oranı limit değer toleransı Yarmada çekme dayanımı Su sızmasına karşı dayanım Yangına dayanım minimum çimento miktarı ve maksimum su/çimento oranıyla ilgili şartların üretim kaynağı ve karakterleri açıkça belirlenmiş ve belgelenmiş belli bir çimento ve belli bir ilave kombinasyonu kullanıldığında değiştirilmesine izin verir Etki sınıflarıyla ilgili şartlar, dayanıklılıkla ilgili performansı esas alan tasarımın metotları kullanılarak belirlenebilir ve donma/çözülme deneyinde betonun pullanması benzeri performansla ilgili göstergeler kullanılarak tarif edilebilir. Dayanıklılıkla ilgili performansı esas alan alternatif tasarım metodunun kullanımı hakkında kılavuzbilgi Ek j (Bilgi için)'de verilmiştir. Alternatif metodun kullanımı,betonun kullanılacağı yerde geçerli şartnamelere bağlıdır. 0,.3 m3 ten sonra alınır 10cm üstü çökme için +3cm 0.02 den fazla aşmamalıdır Betonun çekme dayanımı, yarma deneyi ile tayin edilecekse deney işlemi EN 123906'ya uygun olarak yapılmalıdır. Aksi belirtilmemişse yarmada çekme dayanımı 28 günlük numunede tayin edilmelidir. Betonun karakteristik yarmada çekme dayanımı, o beton için belirlenmiş karakteristik yarmada çekme dayanımından daha büyük veya eşit olmalıdır Betonun, su işlemesine karşı direnci deney numuneleri kullanılarak belirlenecekse, deney metodu ve uygunluk kriterlerine, şartname hazırlayıcı ve imalâtçı ortaklaşa karar vermelidir. Üzerinde mutabakata varılmış deney metodunun mevcut olmaması halinde, su işlemesine karşı direnç, beton karişım oranlarının sınırlandırılması yoluyla dolaylı olarak belirlenebilir. Madde 5.1.3'e uygun doğal agregalar, Madde 5.1.2'ye uygun çimento, Madde 5.1.5'e uygun kimyasal katkılar, Madde 5.1.6'ya uygun mineral katkılar veya Madde 5.1.1'e uygun diğer inorganik bileşen malzemelerden meydana gelen beton Euro sınıfı A olarak sınıflandırılır ve deneye gerek duyulmaz1). Şartname hazırlayıcı, imalâtçıya verilen şartnamede beton özellikleriyle ilgili bütün şartların bulunduğunu garanti etmelidir. Şartname hazırlayıcı aynı zamanda teslimden sonraki taşıma, yerleştirme, sıkıştırma, kür veya daha sonraki herhangi işlem için beton özellikleriyle ilgili ihtiyaç duyulan şartları da belirlemelidir. Şartname, gerek duyuluyorsa bazı özel şartları da içermelidir (mimari görünüm sağlayıcı beton yüzeyi gibi). Şartnamesi Şartname hazırlayıcı aşağıda verilen husuları dikkate almalıdır : Taze ve sertleşmiş betonun yapımı ile ilgili işlemler, Kür şartları, Yapı boyutları (ısı yayılımı için), Yapının maruz kalacağı çevre etkileri, Beton yüzeyinde görünen agrega veya mastarlanmış beton yüzeyi ile ilgili şartlar, Agrega en büyük tane büyüklüğü gibi donatının beton örtü tabakası veya en düşük kesit genişliğiyle ilgili şartlar, Etki sınıflarından kaynaklanan benzeri nedenlerle uygun özellikteki bileşen malzemelerinin kullanımındaki herhangi sınırlandırma
Reçetelenmiş beton Reçetelenmiş beton için, tanımlayan özelliklerin EN 2061 in genel şartlarına uygunluğu ve tanımlanan beton bileşiminin düşünülen performansı hem taze hemde sertleşmiş durumda karşılamasından sorumludur. Şartnameci hedeflenen performans için gerekli reçeteyi belgeleyip bulundurmalı ve güncellemelidir. (bakınız 9.5). Standartd reçetelenmiş betonda, bu ulusal standard organizasyonunun sorumluluğundadır. a) EN 2061'e uygunluk şartı, b) Basıç dayanım sınıfı, c) Etki sınıfları ( kısaltılmış gösterim Madde 11'de verilmiştir), 1) 9 Eylül 1994 tarihli komisyon kararı ( 94/611/EC ), L 241/25 sayı ve 9 Eylül 1994 tarihli Avrupa Topluluğu Resmi Dergisinde yayınlanmıştır. d) Agrega en büyük tane anma büyüklüğü, e) Çizelge 10'a göre klorür içeriği sınıfı, Tasarım şartları Hafif beton için ek olarak ; f) Hedef birim hacim kütlesi veya birim hacim kütlesi sınıfı, Ağır beton için ek olarak ; g) Hedef birim hacim kütlesi Hazır beton ve şantiyede yapılan beton için ek olarak ; h) Kıvam sınıfı veya özel durumlarda kıvam için hedef değer. Aşağıda verilenler,uygun olan yerlerde performansla ilgili şartlar ve deney metotları kullanılarak belirtilebilir : Çimentonun özel tipleri veya sınıfları ( Düşük hidratasyon ısılı çimento gibi) Agreganın özel tipleri veya sınıfları. NOT 1 : Bu durumlarda, zararlı alkalisilika etkileşimini en aza indirmek için karışım tanziminden şartname hazırlayıcı sorumludur. Donma/çözülme etkisine dayanıklılık için gerekli özellikler ( hava muhtevası, Madde5.4.3 gibi). Ek Özellikler NOT 2 : Şartname hazırlayıcı teslim anındaki hava muhtevasını belirtmeden önce, pompa ile iletim, yerleştirme, sıkıştırma vb gibi teslimden sonra hava içeriğinde oluşması muhtemel kayıpları dikkate almalıdır. Madde 5.2.8'de verilenlerden farklı ise, taze beton sıcaklığı ile ilgili şartlar, Dayanım gelişmesi (Çizelge 12), Hidratasyon esnasında ısı yükselişi, Geç sertleşme, Su işlemesine direnç, Aşınma dayanıklılığı, Yarmada çekme dayanımı (Madde 5.5.1.3), Diğer teknik özellikler (özel yüzey görünümü temin etme veya özel yerleştirme metodu ile ilgili özellikler gibi)
Kullanıcıdan üreticiye bilgi Üreticiden kullanıcıya bilgi Dayanım gelişimi İş güvenliği Dayanım dışı değerler için uygunluk kriterleri Kullanıcı, aşağıda verilen konularda imalâtçıyla mutabakat sağlamalıdır : Teslim tarihi, zamanı ve birim sürede verilcek beton miktarı, Ve uygun hallerde imalâtcıya aşağıdaki bilgiler de verilmelidir: Şantiyede özel taşıma yöntemi, Taze beton yerleştirilmesinde özel metotlar, Teslim araçlarının, tip (kariştırmalı/karıştırmasız ekipman), büyüklük, yükseklik veya brüt ağırlık gibi özelliklerinin sınırlandırılması. Taze betonun yerleştirme ve küründe uygun metodun kullanılabilmesi ve beton dayanım gelişimini tahmin edilebilmesi için kullanıcı, beton bileşimi ile ilgili bazı bilgilere ihtiyaç duyabilir. Bu gibi bilgiler,talep üzerine imalâtçı tarafından, teslimden önce uygun şekilde verilmelidir. Aşağıda verilen bilgiler, tasarlanmış beton kullanımı durumunda talep üzerine verilmelidir. a) Çimentonun tipi ve dayanım sınıfı ve agregaların tipi, b) Kimyasal katkıların tipi,varsa mineral katkıların, tip ve yaklaşık miktarları, c) Hedef su/çimento oranı, d) İmalât kontrolu veya başlangıç deneyleri gibi beton için yapılan daha önceki ilgili deney sonuçları, e) Dayanım gelişimi, f) Bileşen malzemelerin kaynakları. Beton dayanım gelişimi üretici tarafından 2 günlük dayanımına gore sınıflanırılmalıdır İmalâtçı, kullanıcıyı taze betonun taşıma ve yerleştirilmesi esnasında sağlıkla ilgili olarak meydana gelme ihtimali olan tehlikeler hakkında betonun kullanılacağı yerde geçerli şartnamelerde öngörülen şekilde bilgilendirilmelidir. Tablo 17 8.4 Ürünün uygun olmadığında yapılması gerekenler Takip eden eylemler uygunluğun sağlanamamasında üretici tarafından yapılmalıdır. Ürünün uygun olmamasında alınması gerekenler Test sonuçlarını kontrol et eğer geçerli değilse hataları yak edecek önlemleri al Eğer uygun olmaması teyit edildiğinde, örneğin yeniden yeniden testle, ilgili üretim kontrol prosedürlerinin işletme dahil olmak üzere düzeltici önlemler alınmalıdır. Teslimatta belli olmayan şartnameye uygun olmaması teyit edildiğinde şartnaeameci ve kullanıcıya sonraki zararlarından sakınması uyarı verilmelidir. Üstteki önlemleri kayıt et Eğer beton sonuçlarının uygun olmaması şantiyede katılan ek sudan veya ilaveden kaynaklanıyorsa (bakınız 7.5), üretici eğer bu ilave kendi sorumluluğundaysa gerekli önlemleri almalıdır. NOT: Eğer üretici betonun uygun olmamasıyla ilgili bildiri verdiyse veya uygunluk test sonuçları şartları yerine getirmiyorsa yapıdan veya elemanlar pren 125042 veya pren 125044a uyugun olarak alınan numnelere göre pren 125041 a uygun
Numune alma Uygunluk denetimi Homojenlik Klor içeriği sınırı (maksimum) İrsaliye Bilgileri C 35 ve daha düşük sınıflarda her 300m 3 C40 ve daha yüksek sınıflarda 150m 3 te bir takım numune. (birtakım : min 2 numune). Sürekli üretim(standard sapma kavramı var) f cm >f ck +1.28 x σ MPa f cmin >f ck 4 MPa Başlangıç üretimi f cm >f ck +4MPa f cmin >f ck 4 MPa Öngörülen 5 deneyden 4 ü Hava içeriği eklenmiş Donatılı beton 0.4(%) Firma ünvan adres tescil Tesis adı Irsaliye no Tarih ve üretim başlangıcı (saat ve dakika) Araç plaka Müşterinin ticari ünvanı Teslim yeri adresi Beton miktarı Dayanım sınıfı Kıvam sınıfı En büyük agrega tane sınıfı Çimento tipi ve miktarı Kimyasal katkı cins ve miktar Mineral katkı cins ve miktar Teslim eden ve teslim alanın ad soyad,ünvan ve imzaları Teslim vakti (saat ve dakika) Şantiyede ilave edilen katkı miktarı ve cinsi Müşterinin diğer özel istekleri olarak test edilmelidir.yapıdaki veya yapı elemanlarındaki daynımın tesbiti için rehber pren AST de verilmiştir. İmalatın ilk 50m3 3 numune İmalât kontrol belgesi olan beton 1) başlangıç 1 numune / 200 m3 veya2 numune / bir haftalık imalât 2) Sürekli 1/400 m3 veya 1 numune / 1 haftalık imalât İmalât kontrol belgesi olmayan beton 1) başlangıçta 1 numune / 150 m3 veya1 numune / bir günlük imalât 2) 1 numune / 1 günlük imalât Sürekli üretim(standard sapma kavramı var) f cm >f ck +1.48 x σ MPa f cmin >f ck 4 MPa Başlangıç üretimi f cm >f ck +4MPa f cmin >f ck 4 MPa Aylık son 25 hesaplanmış klor miktarının ortalaması artı 1.64* her bileşen malzeme için hesaplanmış standart sapmayla maksimum klor miktarının hesaplanması.klor içerik sınıflar (0.2% ile 0.4% çimento kütlesine gore) Hazır beton tesisinin ismi, Belgenin seri numarası, Yükleme tarih ve saati (çimento ve suyun ilk temas ettği saat ), Kamyon numarası veya aracı tanıtıcı bilgi, Alıcının ismi, Şantiyenin ismi ve yeri, Şartnamelerle ilgili detaylar veya atıf (kod no,sipariş no gibi ), Beton hacmi, m3 olarak, Şartnamelere ve EN 2061'e uygunluğunun beyanı, Varsa belgelendirme kurumunun ismi ve işareti, Betonun şantiyeye ulaştığı saat, Boşaltmanın başladığı saat, Boşaltmanın tamamlandığı saat. ek olarak; Dayanım sınıfı, Etki sınıfları, Klorür içeriği sınıfı, Kıvam sınıfı veya hedef değer, Belirtilmişse beton karışım oranlarıyla ilgili sınr değerler, Belirtilmişse çimento tipi ve dayanım sınıfı, Belirtilmişse kimyasal katkı ve mineral katkı tipi, Gerekliyse özel nitelikler, Agreganın en büyük anma tane büyüklüğü, Hafif veya ağır beton için, birim hacim kütlesi sınıfı ve hedef birim hacim kütle değeri.