BİR ANADOLU DİYARI ERMENEK A nadolu nun tarihine şahitlik eden ve eşsiz doğal güzellikleriyle ün salan Toros D ağları nın o kendine has havasıyla bütünleşm iş Ermenek, K aram an iline bağlı şirin bir ilçedir. Göksu N ehri kıyısına ve sırtını yasladığı yüksek kayalıkların kuytusuna yerleşen kentin tarihi dönem deki adı Germ enikopolis olarak bilinir. Birçok m edeniyete doğal ve korunaklı yapısı nedeniyle ev sahipliği yapm ış bu eşsiz yer zam anında Karam anoğulları B eyliği ne de başkentlik yapm ıştır. K entin şu anki m erkez nüfusu 11 bin civarındadır. İlçe önceden K onya ya bağlı iken 1989 yılında K aram an ın il olm asıyla K aram an a bağlanm ıştır. K onum u itibariyle: G ülnar'a 80 km, M ut a 87 km, B aşyayla ya 25 km, Sarıveliler e 45 km ve K aram an a 150 km uzaklıktadır. A kdeniz iklimi ve karasal geçiş iklimi arasında yer aldığı için iki iklime sahip olm a özelliği taşır. Erm enek B arajı nın Güney kesim ine geldiğim izde ( Görm eli, K azancı...) A kdeniz iklim inin etkisi ağır basm aktadır. Aynı şekilde Erm enek B arajı nm Kuzey kesim lerine ilerlediğim izde (Aşağı Çağlar, B alkusan...) karasal iklim inin etkisi ağır basm aktadır. İlçe nin deniz seviyesinden ortalam a yüksekliği 1300 m etre civarındadır. Çevresi dik dağlarla çevrili olduğu için tarım a elverişli olduğu söylenem ez. Fakat m erkezden baraj gölüne doğru indiğim izde tarım a elverişli alanlar göze çarpm aktadır. O rm an ve su kaynakları bakım ından çok zengindir. Tüm bu bilgiler ışığında bu etkileyici ve şirin ilçem izin temel geçim kaynakları incelendiğinde m eyveciliğin ve küçükbaş hayvancılığın başı çektiği görülür. A talarım ızdan bugüne kadar varlığını sürdürebilen, günlük hayata yönelik el sanatları ve resm i-özel işletm elerin çıkardığı linyit de diğer önem li ekonom ik değerlerdir. İlçeyi diğer yerlere bağlayan karayolu üzerindeki taşım acılık ve bu yolların geliştirilm esi için kurulm uş şantiyelerdeki faaliyetler birçok ailenin geçim ini sağladığı alanlardır. Turizm açısından henüz hak ettiği noktaya ulaşam asa da sahip olduğu potansiyel ile ileride bacasız sanayide de iddialı bir yer olm ası kaçınılm azdır. Tarım sal faaliyetler incelendiğinde arazi yapısının ve su kaynaklarının etkisiyle çoğunlukla parçalı, küçük arazilerin işlendiği görülür. Erm enek in tepeden baktığı vadinin yapılan baraj sonucu suyla dolm asıyla da tarım arazilerinin bir kısm ının su altında kalm asına neden olm uştur. A razinin kimi kısım larda karstik, geçirgen kimi kısım larda taşlık, eğimli olm ası hem tarım ı zorlaştırm akta hem de m akine kullanım ına engel olm aktadır. Ancak tem iz hava, bol su, verim li toprak birleşim iyle oldukça kaliteli ve doğal ürünler yetiştirilebilm ektedir. Bu ürünler elbette ki sahildeki seralardaki kadar bol olm asa ve her
m evsim de yetişm ese de yetişen az m iktarda ürünün doğal ve kaliteli olm ası sağlanm aktadır. G ünüm üz dünyasında horm onun, GDO gerçeğinin, tarım ilaçlarının kol gezdiği piyasalarda doğal tarım ın önemi anlaşılm ıştır ve insanlar artık doğal tarım a, dolayısıyla doğal tohum a yönelm işlerdir. E rm enek in bağlarında, bahçelerinde kullanılan tohum ların ve fıdelerin büyük çoğunluğu yüzlerce yıllık geleneklere bağlı olarak üretilm ekte; Görm eli, Tekeçatı gibi yerlerden getirilm ekte; doğal yöntem lerle ekilip dikilm ektedir. Bu şekilde yapılan tarım la ilçenin güneyindeki verim li arazilerde cevizden kiraza, elm adan zeytine, incirden nara, üzüm den pem be dom atese çok çeşitli tarım ürünleri yetiştirilm ektedir. Bu ürünlerden özellikle ceviz ve kirazın m arka değeri oldukça yüksektir hatta bu ürünlerin büyük bölüm ü hem iç hem dış piyasada rağbet görm ektedir. Pembe dom ates adeta E rm enek le özdeşleşm iş bir üründür. Yine bunlardan ceviz ve üzüm ün işlenm esiyle üretilen bandırm a yöreye has bir üründür (başka bazı yerlerde benzerine cevizli sucuk denm ektedir) ve uzun kış günlerinin değişm ez lezzetidir. Bu tatların bir başka yerde, m uadil ürünlerle yakalanm ası m üm kün değildir ki bu bile biraz tanıtılırlarsa ekonom ik bir değer olabileceklerinin göstergesidir. Bitki örtüsü açısından Toroslarda genellikle yükseltiye bağlı olarak köknar, sedir ve ladin ağaçları bulunm aktadır. Eteklerine indiğim izde çam orm anlarını ve m akileri görmek m üm kündür. Erm enek tüm bu bitki çeşitliliğine sahip bir coğrafyada kurulu olduğundan orm ancılık faaliyetleri de önem li iş kollarm dandır. Tüm bu ağaçlar orman sanayinde önem li ve kaliteli ürünlere ham m adde sağladıkları için ekonom ik getirisi de yüksektir. Elbette bu am açla yapılan kesim in yerine yeni yerlerde ağaçlandırm a sahaları oluşturularak orman varlığı korunm aktadır. Bu orm anlarda doğa o kadar kusursuzdur ki orm an yolunda ilerleyen birinin karşısına her an keklikler, tavşanlar hatta sincaplar çıkabilir. Son yıllarda özellikle Erm enek Belediyesinin de katkılarıyla ilçenin yüksek kesim lerinde bolca bulunan, çok kıym etli olan Lübnan Sediri nin tanıtım ına, korunm asına önem verilm ektedir. H atta bu yüzden şehrin yeni logosuna sedir ağacı da eklenm iştir. Bölge, su kaynakları ve yer şekillerinden dolayı engebeli bir arazi yapısına sahiptir. Bu durum enerji sektörü için bulunm az bir nimettir. 1934 yılında kurulan elektrik santrali ile (şim dilerde bu santralin bulunduğu alan Santral Parkı adlı bir m esire alanı olarak değerlendirilm ektedir) Erm enek, A kşehir ve T arsus tan sonra elektriğe kavuşan 3. ilçe olarak tarihe adını altın harflerle yazdırm ıştır. 2009 yılında tam am lanan yeni Erm enek Barajı ise 210 m etre gövde yüksekliğiyle T ürkiye nin 2. yüksek barajı unvanına sahiptir ve oldukça geniş bir havzaya sahiptir. T ekeçatı nda daha küçük bir baraj daha inşa edilm iştir. H idroelektrik santrallerinde üretilen elektriğin hem bölgeye hem ülke ekonom isine önem li katkısı
bulunm aktadır. Barajın yapılm ası bölgeye canlılık kazandırm ış ve bölgedeki iklim in az da olsa yum uşam asına neden olm uştur. Ö zellikle Ermenek Barajı(Turkuaz Barajı) bölge için büyük bir önem e sahiptir. Yılın belirli dönem lerinde bu baraj gölü üzerinde ve çevresinde su sporu etkinlikleri, Sıla Şenlikleri düzenlenm esiyle turizm in gelişm esine katkı sağlanm aktadır. İlçe aynı zam anda büyüklüğü ve uzunluğuyla dünya'nm sayılı m ağaralarından olan M araspoli yi de içinde bulundurur. M ağaradan çıkan su ile şehrin içm e suyu ve sulam a suyu ihtiyacı karşılanm aktadır. İlçe nin günüm üze kadar gelen tarihi yapıları ve turistik güzelliklerine bakılacak olursa: Fi ran Kalesi Erm enek K alesi olarak da bilinir. Kale şehrin arkasındaki kayalıkların üzerine oldukça dik ve sarp bir yerde kurulm uştur. Şehri yarım ay şeklinde sarar ve m anzarası oldukça güzeldir. M ennan Kalesi, Görm eli köyü sınırları içerisindedir. K aram anoğullarınm önem li kalelerinden biridir. Bu kale, zam anında K aram anoğullarınm bir hileyle Osm anlilardan Gedik A hm et P aşa ya kaptırdığı ve bunun sonucunda Pir A hm et B ey in uğrunda intihar ettiği kaledir. İlçe m erkezindeki tarihi yapılar arasında özellikle Selçuklu D önem i ni yansıtan ve taş işlem e sanatının önemli ürünleri arasında olan M eydan Cam ii (Rüstem Paşa Cam ii - Em ir Cam ii), Sipas Cam ii, Ulu Cam ii, A kcam escit Cam ii, Tol M edrese sayılabilir. Görm eli Köprüsü bugün baraj suları altında kalsa da resim lerde ve tablolarda hatırasını korum aktadır. K aram anoğlu Türbesi ( Balkusan), İkizin Eti Tapm ağı başka önem li turist çekebilecek eserlerdir. ilçe doğa turizm ine de oldukça uygundur. Çevresinde çok sayıda m esire alanı bulundurur ki bunlardan en önem lileri Zeyve Pazarı, Orm an Parkı ve yeni inşa edilen Turkuaz M esire A lam dır. Özellikle Zeyve de bulunan su gözeleri, alabalık çiftlikleri ve doğayla iç içe koca çınarların gölgesi eşine az rastlanır değerlerdir. Orm an Parkı her yıl, Erm enek e bağlanan kıvrım kıvrım yolların aşığı olm uş m otorlu gezginlerin kam p kurdukları bir doğal park görünüm ündedir. Turkuaz M esire alanı ise son yıllarda yüzm eden paintball savaşlarına, tekne turlarından düğün organizasyonlarına kadar pek çok etkinliğin yapılabileceği bir alan olarak Erm enek B elediyesi nin de katkılarıyla Erm enek e kazandırılm ıştır. Bu alana bağlanan bir de sahil yürüyüş-bisiklet yolu oluşturulm uştur. Yazın sıcak ve bunaltıcı günlerinde sahillerin boğucu nem inden kurtulm ak isteyecek turistlerin oralarda yapabilecekleri hem en her etkinliği rahatça nefes alabilecekleri bir ortam da gerçekleştirecekleri tüm şartlar sağlanm ıştır. A yrıca kış turizm i için de Erm enek Kayak M erkezi ne yatırım lar yapılm aktadır. D am laçalı Orm anı ve K um dan Boğazı hem yayla hem de doğa turizm ine uygundur. Tüm
bunlar Erm enek te uzun yıllar boyunca turizm in önemli bir ekonom ik getirisinin olacağının habercisidir. İlçe'nin dam ak tadına hitap eden çeşitli yiyecekleri de m evcuttur. Bunların bazıları: batırık (b atırm a). bulgurca, bandırm a, tarhana, pekm ezli helva, saç kebabı, saç böreği ve arabaşıdır. Erm enek in en m eşhur yiyeceği sayılabilecek Erm enek helvası Erm enek yöresine özgü, tahin, üzüm pekm ez ve çöğenden üretilen tatlıdır. Bilinen tahin helvalarının aksine bu üründe yapay şeker yerine doğal üzüm pekm ezi tatlandırıcı olarak kullanılm akta ve üretim de doğal yöntem ler seçilm ektedir. Bu lezzetin de turistik bir değeri olduğu söylenebilir çünkü E rm enek'ten gidenler yanlarında bu ürünü hediye olarak götürm ektedir. İlçe nin vazgeçilm ez yem eği olan Batırm a ( Batırık) yerli düğürcük (bulgur), biber, pem be dom ates, m aydanoz, susam ve cevizin karıştırılıp, yoğrulup soğuk su ile sulandırılm asıyla elde edilir. Yaz aylarının vazgeçilm ez yem eğidir. Diğer bir geleneksel yemek olan tarhana etli ve patatesli olarak iki şekilde tüketilir. Bulgur, kıyma, dom ates salçası, biber, m aydanoz ve soğan ile birlikte yoğrulur ve kıvam a getirilir. Şekiller verilerek köm ür üzerinde pişirilir. Bunların hem en hepsi bir yiyenin kolay kolay vazgeçem ediği ve dam akta iz bırakan tatlardır. Erm enek aslında eğitim iyle de kendini gösterm iş bir öğrenci şehridir. A deta bölgenin O xford u kabul edilir. Yıllar boyu çok sayıda önemli isim yetiştirip ülkem izin hizm etine sunm uş bir kenttir. K aram anoğlu M ehm et Bey Ü niversitesi ne bağlı bir yüksekokul, bir Fen Lisesi, bir A nadolu İm am Hatip Lisesi, birçok A nadolu Lisesi ve daha başka birçok okul türünü içinde bulunduran bu küçük görünüm lü büyük ilçe aslında tüm bu eğitim yuvalarıyla eğitim e ne denli önem verdiğini gösterir. Çevre illerden, ilçelerden, köylerden çok sayıda öğrenci buradaki yurtlarda barınm akta ve ekonomiyi her dönem canlı tutm aktadır. A nadolu'nun bağrından kopup gelm iş bu gençler bu ilçede ülkem iz için geleceğe um utla hazırlanm aktadırlar. H afta sonu geldiğinde çarşı tıklım tıklım öğrencilerle dolup taşar. Bu işten en çok m em nun olanlar ise kırtasiyeciler ve gıda sektöründeki çok sayıda esnaftır. G erçekten de Erm enek çarşısında küçük bir gezintiye çıkıldığında çarşıda bulunan dükkânların birçoğunun gıda sektöründe hizm et verdiği görülür ki bu bile E rm enek in ne kadar canlı bir ekonom isinin olduğunun göstergesidir. Bu hareketli kalabalığın arasında çok sayıda öğretm en, m em ur, doktor vs. de huzur ve güven içinde görevlerini yapm akta, ekonom iye katkı sağlam aktadır. Belli zam anlarda öğrencilerin ve ilçe sakinlerinin de katıldığı çeşitli yarışm alar, etkinlikler düzenlenm ekte, yerlilerle yabancıların kaynaşm aları sağlanm aktadır.
Son zam anlarda hızla gelişm ekte olan ilçe her türlü yatırım a açık bir durum dadır. Şimdiye kadar saydıklarım ızın dışında özellikle yol çalışm alarına ve im ara büyük özen gösterildiği görülm ektedir. İlçeyi diğer şehirlere bağlayan ana hatların hem en hepsi üzerinde (Erm enek- M ut. Erm enek-k aram an, Erm enek-k onya/a ntalya) yol genişletm e ve düzenlem e çalışm aları yapılm aktadır. Bu çalışm alar için kurulm uş yol şantiyelerinde çok sayıda vatandaşım ız istihdam edilm ektedir. Erm enek m erkezindeki yolların birçoğu sıcak asfaltla kaplıdır. Geri kalan kısm ı ise ya parke taşıyla döşelidir ya da buraları düzenlem e çalışm aları halen sürm ektedir. Bu parke taşlan da Erm enek Belediyesi tarafından ilçede üretilm ektedir. İdari kadro halka elinden gelen her türlü imkânı sağlam aktadır. Son yıllarda ilçede -özellikle K alkınm a B akanım ız Lütfı ELV A N m da katkılarıyla- haberleşm e sektöründe ülkem izin en köklü firm alardan birine ait bir çağrı m erkezi kurulm uştur. Bu kurum halen hizm et verm ekte, birçok Ermenekli genç burada çalışm aktadır. Sağlık, adliye, m aliye vb. hizm etler veren devlet kurum larınm burada yer alm ası, yediden yetm işe her ürünün satıldığı bir halk pazarının cum a günleri yine burada kurulm ası da Erm enek in önem li bir ticaret m erkezi olm asını sağlam ıştır. Sahip olduğu tüm değerlerle, A nadolu nun eşsiz tarihi-doğal güzelliklerini barındırm asıyla ün salan bu yiğitler şehri her ne kadar tarih boyunca göç verm iş olsa da daha uzun yıllar on binlerce kişiye ekm ek kapısı olacaktır. Hele ki büyük şehirlerin keşm ekeşinden bıkmış, doğal hayat özlem i çeken, kom şuluk ilişkilerini yitirm iş m odern dünya insanı için günün birinde buranın sığınılacak bir lim an olm ası kaçınılm azdır. 4 ' 2 0 o C