II Ticari Kazançlar (İşletme Hesabı Esası, Basit Usul, Esnaf Muaflığı) Zirai Kazançlar Amaçlarımız:



Benzer belgeler
TAM VE DAR MÜKELLEFİYETE İLİŞKİN ÖDEMELERDE YAPILACAK YENİ TEVKİFAT ORANLARI HAKKINDA SİRKÜLER SİRKÜLER NO: 2004/02

No: Gelir Vergisi Kanunu 94. Madde ve Geçici 67. Madde Oranlar. Gelir vergisi kanunu 103 ve 104 madde. 1) Ücretlerden

GELİR VERGİSİ KANUNU ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Vergi tevkifatı ve muhtasar beyanname

DEĞER YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK A.Ş.

VERGİ SİRKÜLERİ NO: 2009/17 TARİH: GVK 94 de Yer Alan Kazanç ve İratlardan Yapılacak Tevkifat Oranları

a) 18'inci madde kapsamına giren serbest meslek işleri dolayısıyla yapılan ödemelerden, (2003/6577 sayılıb.k.k. ile % 17 Yürürlük; 1.1.

TÜRK VERGİ SİSTEMİ DERS NOTU 1.DERS

GELİR VERGİSİ KANUNU NUN 94 ile GEÇİCİ 61, 64, 67, 68 ve 69. MADDESİNE GÖRE BAZI TEVKİFAT ORANLARI. Ödemenin Türü İlgili Madde Tevkifat Oranı (%)

SİRKÜLER 2009 / 5. 03/02/2009 tarihli ve Sayılı Resmi Gazete de aşağıda yer alan vergi tevkif oranları yayımlanmıştır.

bc. TL MEVDUAT FAİZLERİ : (01/01/2013 Tarihinden itibaren)

DEĞER YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK A.Ş.

12/1/2009 TARİHLİ VE 2009/14580 SAYILI KARARNAMENİN EKİ KARAR

PRATİK BİLGİLER VERGİ UYGULAMALARI BAZI DAMGA VERGİSİ ORANLARI 2018

SİRKÜLER NO: POZ-2009 / 23 İST, Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunlarındaki Tevkifat Oranları

BÜLTEN. KONU: Gelir Vergisi Kanununda yer alan ve 2015 Yılında Uygulanacak Maktu Had ve Tutarlara İlişkin 287 nolu GV Tebliği yayınlanmıştır.

KONU : 284 SERİ NOLU GELİR VERGİSİ GENEL TEBLİĞİ İLE DUYRULAN 2013 YILINDA UYGULANACAK DİĞER PARASAL YÜKÜMLÜLÜKLER

2016 GELİR VERGİSİ STOPAJ ORANLARI

VERGİ SİRKÜLERİ NO: 2008/62 TARİH:

Sirküler Rapor Mevzuat /5-1 GELİR VERGİSİ KANUNU NDA YER ALAN MAKTU TUTARLAR ARTIRILDI

KONUT VE İŞYERİ KİRA GELİRLERİNİN VERGİLENDİRİLMESİ

İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı GELİR VERGİSİ KANUNU. İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı Mart 2017

mali açıklamalar YÖNTEM YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK ve BAĞIMSIZ DENETİM A.Ş.

04/01/2016 SİRKÜLER 2016/01. Sayın Yetkili;

2016 Yılında Gelir Vergisi Kanunu Kapsamında Uygulanacak Had ve Tutarlara İlişkin 290 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği Resmi Gazetede Yayımlandı

KONU : 2013 YILINDA ELDE EDİLEN ÜCRET VE ÜCRET DIŞINDAKİ GELİRLERE UYGULANACAK GELİR VERGİSİ TARİFELERİ AÇIKLANDI.

GELİR VERGİSİ KANUNU NDA YER ALAN MAKTU TUTARLAR ARTIRILDI

GELİR VERGİSİ 285 GENEL TEBLİĞİ

15. Pratik bilgiler-2018

Tevkifat Oranları ( Gelir Vergisi Kanununun GVK'nın 94 ile Geçici 61, 64, 67, 68 ve 69 Maddesine Göre)

GELİR VERGİSİNDE GEÇERLİ OLACAK YENİ HADLER VE TUTARLAR YAYIMLANDI:

Sirküler Rapor /232-1 GELİR VERGİSİ KANUNU NDA YER ALAN MAKTU TUTARLAR ARTIRILDI

GELİR VERGİSİ KANUNU NDA YER ALAN MAKTU TUTARLAR ARTIRILMIŞTIR

VERGİ MEVZUATI VE UYGULAMASI SINAV SORULARI 30 Kasım 2013 Cumartesi

VERGİ SİRKÜLERİ NO: 2009/82 TARİH: Gelir Vergisi Kanunu nda Yer Alan Had ve Tutarlara İlişkin 273 no.lu G.V.K.

SİRKÜLER RAPOR GELİR VERGİSİ GENEL TEBLİĞİ. ( Seri No : 284 )

15. Pratik bilgiler-2017

GELİR VERGİSİ KANUNU NDA YER ALAN MAKTU TUTARLAR 2018 YILI İÇİN ARTTIRILDI

15. BEYANNAME ÖZETLERİ

SİRKÜLER İstanbul, Sayı: 2013/18 Ref: 4/18

Sirküler Rapor /17-1 GELİR VERGİSİ KANUNU NDA YER ALAN MAKTU TUTARLAR ARTIRILDI

SİRKÜLER NO: POZ-2015 / 4 İST,

Gelir Vergisi Genel Tebliği. Seri, Sıra Numarası, No : 266 Sayılı GVK. 28 Aralık 2007 CUMA. Resmi Gazete. Sayı : TEBLİĞ. Maliye Bakanlığından:

DUYURU. Üyelerimizin ve kamuoyunun bilgisine sunulur. Ali VAROL. Genel Sekreter 287 SERİ NO'LU GELİR VERGİSİ GENEL TEBLİĞİ

KONU: Gelir Vergisi Kanununda Yer Alan Maktu Had ve Tutarlar ile Menkul Sermaye İradının Beyanında Dikkate Alınacak İnd. Oranı Uygulaması Hakk.

19 B-Matrah ve Vergi. Artırımında Bulunulması

GELİR VERGİSİ GENEL TEBLİĞİ (Seri No:266)

Tam Mükellef Gerçek Kişilerce 2010 Takvim Yılında Elde Edilen Gelirlerin Beyanı

Yeminli Mali Müşavirlik Bağımsız Denetim ve Danışmanlık. Konu : Tarihinden İtibaren Uygulanacak Olan Gelir Vergisi Maktu Had ve Tutarları

278 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği Yayımlandı DUYURU NO:2011/08

MUHTASAR VE PRİM HİZMET BEYANNAMESİ HAKKINDA:

VERGİ SİRKÜLERİ NO: 2017/1

KONU: 302 SERİ NO'LU GELİR VERGİSİ GENEL TEBLİĞİ. GENELGE (Sadece Müşterilerimiz içindir)

GELİR VERGİSİNDE 2017 İÇİN GEÇERLİ OLACAK YENİ HADLER VE TUTARLAR YAYIMLANDI:

SİRKÜLER. Sirküler Tarihi: Sirküler No: 2016/ Yılı Gelir Vergisi Tarifesi ile Bazı İstisna ve İndirim Tutarları

SİRKÜLER 2013/ Gelir Vergisine Tabi Gelirlerin Vergilendirilmesinde Esas Alınan Tarife

SİRKÜLER NO: POZ-2018 / 3 İST,

SİRKÜLER ( ) 1- Yeniden Değerleme Oranında Artırılan Had ve Tutarlar:

mali açıklamalar YÖNTEM YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK ve BAĞIMSIZ DENETİM A.Ş.

TEBLİĞ. Maliye Bakanlığından: GELİR VERGİSİ GENEL TEBLİĞİ (SERİ NO: 285)

Matrah Ve Vergi Artırımı (Madde: 5)

GELİR VERGİSİ KANUNU NDA YER ALAN MAKTU TUTARLAR ARTIRILDI

GELİR VERGİSİ TEVKİFAT ORANLARI

DEĞER YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK A.Ş.

SİRKÜLER 2019/3. Gelir Vergisi Kanununda Bulunan Tarife, Had ve Tutarlarda Değişiklik

1. Gelir vergisine tabi gelirlerin vergilendirilmesinde esas alınan tarife

SİRKÜLER İstanbul, Sayı: 2013/1 Ref: 4/1. Konu: 2013 YILINDA GEÇERLİ OLACAK GELİR VERGİSİ TARİFESİ AÇIKLANMIŞTIR

KONU: 2014 YILINDA KULLANILACAK GELİR VERGİSİ TARİFESİ VE GELİR VERGİSİ KANUNUNDA YER ALAN DİĞER HAD VE TUTARLAR

SİRKÜLER 2015/ Gelir Vergisine Tabi Gelirlerin Vergilendirilmesinde Esas Alınan Tarife

GELİR VERGİSİ KANUN TASARISINDA GERÇEK KİŞİLERİN VERGİLENDİRİLMESİ İLE İLGİLİ YENİ HÜKÜMLER GVK TASARI MADDE 51-88

7143 VERGİ VE DİĞER BAZI ALACAKLARIN YAPILANDIRMASI KANUNU MATRAH VE VERGİ ARTIRIMI

2013 yılında uygulanacak Gelir Vergisi Kanunu nda yer alan tutarlar

İÇİNDEKİLER. I. Türk Vergi Sisteminin Tarihçesi... 3 II. Vergi Gelirlerinin Kompozisyonu ve Kitabın Planı... 5

SİRKÜLER RAPOR. Sirküler Tarihi: Sirküler No: 2009/5

SİRKÜLER İstanbul, Sayı: 2015/184 Ref: 4/184

VERGİ SİRKÜLERİ NO: 2014/1 TARİH:

GERÇEK USULDEN BASİT USULE GEÇİŞE İLİŞKİN 93 NO LU GVK SİRKÜLERİ YAYIMLANDI

MATRAH VE VERGİ ARTIRIMINDAN KİMLER FAYDALANABİLİR? MATRAH VE VERGİ ARTIRIMI NASIL YAPILACAKTIR?

SİRKÜLER İstanbul, Sayı: 2016/229 Ref: 4/229

ÜNİTE:1. Gelir Vergisi: Konu, Gelir Kavramı, Mükellefiyet, Ticari Kazançlar (Bilanço Esası) ÜNİTE:2

6111 SAYILI KANUN İLE YAPILAN DÜZENLEMELER (2) (Madde 6-9)

VERGİ SİRKÜLERİ NO: 2015/1 TARİH:

Ayrıntılı Bilgi İçin; Vergi İletişim Merkezi (VİMER)

SİRKÜLER NO: POZ-2011/ 07 İST. 10/01/2011

GELİR VERGİSİ KANUNU'NDA ZİRAİ FAALİYET AÇISINDAN KAZANÇLAR VE TEVKİFAT BOYUTU

SİRKÜLER İstanbul, Sayı: 2014/215 Ref: 4/215

278 SERİ NO'LU GELİR VERGİSİ GENEL TEBLİĞİ

GELİR VERGİSİ KANUNU NA GÖRE BAZI KAZANÇ VE ÖDEMELER ÜZERİNDEN YAPILACAK TEVKİFAT (VERGİ KESİNTİSİ) ORANLARI

TÜRKİYE DE TARIMIN VERGİLENDİRİLMESİNDEKİ GELİŞMELER

SİRKÜLER 2011 / 01. Gelir Vergisi Kanununun 2011 Yılı Uygulamasına Yönelik Tarifeler, İstisna/İndirim Hadleri, Tutarları ve Oranları

İKİNCİ EL ARAÇ TİCARETİNDE BELGE DÜZENİ

SİRKÜLER İstanbul, Sayı: 2014/009 Ref: 4/009. Konu: 2014 YILINDA GEÇERLİ OLACAK GELİR VERGİSİ TARİFESİ AÇIKLANMIŞTIR

BAĞIMSIZ DENETİM VE YMM LTD. ŞTİ.

Türk Vergİ Sİstemİ ğ

KONU: 2014 YILINDA UYGULANACAK GELİR VERGİSİ TARİFESİ

Sayı : 2014 / 284 Konu: Bilgilendirme 30 Aralık 2014

SİRKÜLER RAPOR ( )

2016 Yılında Uygulanmak Üzere Ücretlerin Vergilendirilmesinde Uygulanacak Tarife ile Diğer Çeşitli Had ve Tutarlar

7162 SAYILI VERGİ KANUNLARI İLE BAZI KANUN VE KANUN HÜKMÜNDE KARARNAMELERDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN İLE YAPILAN SON DÜZENLEMELER

Sayı : Yaz.İşl/2013/020 21/01/2013 Konu : Vergi Düzenlemeleri Hk. ODALARA 001 NOLU GENELGE

No: 2016/107 Tarih:

Transkript:

II Ticari Kazançlar (İşletme Hesabı Esası, Basit Usul, Esnaf Muaflığı) Zirai Kazançlar Amaçlarımız: 1. İşletme hesabı esasında ticari kazancın tespitini açıklamak 2. Ticari kazancın basit usulde tespitini açıklamak 3. Ticari kazançlarda esnaf muafiyetini açıklamak 4. Zirai kazancı ve zirai faaliyetleri açıklamak 5. Zirai kazançların stopaj usulüyle vergilendirme usul ve esaslarını açıklamak 6. Zirai kazançların beyan usulüyle vergilendirme usul ve esaslarını açıklamak

İŞLETME HESABI ESASINDA TİCARİ KAZANCIN TESPİTİ Kimler İşletme Hesabı Esasına Tabidir? Ticari kazancın gerçek usulde ikinci tespit şekli, işletme hesabı esasıdır. Kazancı bu şekilde tespit edilenler 2. sınıf tüccarlardır. 2. Sınıf tüccarlar, birinci sınıf tüccarların sayıldığı VUK 177. madde dışında kalan tüccarlardır.

Not: VUK 177 de sayılan 1. sınıf tüccarların dışında kalan tüccarlar 2. sınıf tüccarlardır. VUK, madde 184-İşletme hesabının sol tarafını gider, sağ tarafını hasılat kısmı teşkil eder. 1. Gider kısmına: satın alınan mallar karşılığında ödenen paralar satın alınan mallar karşılığında borçlanılan paralar yaptırılan hizmetler karşılığında ödenen paralar yaptırılan hizmetler karşılığında borçlanılan paralar işletme ile ilgili diğer bütün giderler

2. Hasılat kısmına: satılan mal bedeli veya tahakkuk eden alacaklar yapılan hizmet karşılığı olarak tahsil edilen paralar veya tahakkuk eden alacaklar işletme faaliyetinden elde edilen diğer bütün hasılat kaydolunur. Dikkat: İşletme hesabı esasına göre ticari kazanç; bir hesap dönemi içinde elde edilen hasılat ile giderler arasındaki olumlu farktır.

İşetme esasında vergilendirme için, 1. sınıf tüccarlara ilişkin büyüklüklerin aşılmaması gerekir. VUK un 180 ve 181. maddeleri mucibince belirlenen bu miktarların aşılması durumunda 1. sınıfa (bilanço esasına) geçiş söz konusu olacaktır. İşletme esasında vergilendirilenler, bundan sonra incelenecek olan basit usulde vergilendirme sınırlarının da üstünde olan işletmelerdir. Uygulamalarda işletme esasında vergilendirilen mükellefler;

Ticaretle Uğraşanlar Bakkal Manav Kasap Fırıncı Sanat Erbabı Berber Terzi Tamirci Fotoğrafçı Kazancı bu esasta tespit edilenler, yalnızca işletme defteri tutarlar. İşletme defterinin sol tarafına giderler, sağ tarafına ise hasılat kaydolunur.

Mal alım satımı ile uğraşan işletmelerin ticari kazancının bulunmasında; dönem sonu emtia mevcudu gelir kısmına, dönem başındaki emtia mevcudu ve dönem içinde satın alınan emtia ise gider kısmına eklenir. Yani ticari kazanç, dönem sonu satış gelirine dönem sonunda elde bulunan stokların eklenmesiyle bulunacak tutardan, masrafların ve dönem başı ile dönem içinde alınan stokların düşülmesiyle bulunacak rakam olmaktadır. Bir başka ifadeyle gelir kısmında dönem sonunda elde bulunan mevcutlar (para ve mal); gider kısmında ise yapılan harcamalar( mal almak için ve gider olarak)

Dönem sonunda gelir tarafının gider tarafından fazla olması durumunda kar; tersi durumunda ise zarar söz konusu olacaktır. Örnek: Konuyu aşağıdaki örnekle kavramaya çalışalım; Gider Gelir Dönem Başı Mal Mevcudu 90000 Dönem İçinde Satın Alınan Mal 20000 Dönem Giderleri 10000 TOPLAM 120000 Dönem Sonu Mal Mevcudu Dönem İçi Satış Geliri 60000 90000 Safi Kar 30000 GENEL TOPLAM 150000 GENEL TOPLAM 150000 (İşletme Hesabı Özeti 31.12.2015( )

İşletme Esasında Ticari Kazanç Tespitinde Bilanço Esasına Göre Farklılıklar İşletme hesabı esassında gelir tespitinde, kural olarak bilanço esasında vergileme ile ilgili düzenlemeler geçerlidir. Ancak, bazı konularda farklı düzenlemelere de yer verişmiştir; * İşletme hesabı özetinde yer alan dönem giderleri içinde, fiilen yapılan ödemeler olduğu kadar borçlar da yer almaktadır. * Gelir kısmında bulunan satış gelirleri içinde, tahsil edilen paralar yanında, alacaklar da yer almaktadır.

Dikkat: İşletme hesabında vergilendirilenler şüpheli hale gelen alacakları için karşılık ayıramazlar. Ancak şüpheli alacakların daha sonra değersiz hale dönüşmesi durumunda, bu alacakları gider kaydederek yok edebilirler. * Amortisman ayırma imkanından, işletme esasında vergilenen mükellefler de yararlanmaktadır. Bu mükellefler sadece, azalan bakiyeler usulü ile amortisman uygulamasından yararlanmaktadırlar.

Geliri bu şekilde tespit edilen işletme hesabı esasına tabi mükellefler, izleyen yılın Mart ayında beyanname vereceklerdir. Verilen beyanname üzerinden gelir vergisi tarifesine göre hesaplanan vergi, iki taksit halinde (3. ve 7. aylarda) ödenecektir.

Sıra sizde: İşletme esası ve bilanço esasına göre ticari kazancın tespitindeki benzerlik ve farklılıkları açıklayınız. * İşletme esasına göre kazançları tespit edilenler 2. sınıf tacirlerdir. * 1. Sınıf tacirler VUK un 177. maddesinde sayılmıştır. 1. sınıf tacirlerin kazancı bilanço esasına tabidir. * VUK un 177. maddesinde sayılanların dışında kalanlar ise 2. sınıf tacirlerdir. * İşletme hesabı esasında vergilendirilmek için Kanun da sayılan 1. sınıf tacirlere ait büyüklüklerin aşılmaması gerekir.

* İşletme hesabındaki 2. sınıf tacirler, aynı zamanda basit usulde vergilendirme sınırının üzerinde kalan tacirlerdir.

TİCARİ KAZANCIN BASİT USULDE TESPİTİ 1.1.1999 tarihinde yürürlüğe giren 4369 sayılı Kanun la, götürü usul yerine basit usul uygulamasına geçilmiştir. Basit usul;geliri sınırlı bakkal, kasap gibi küçük ticaret erbabıyla, tamirci, terzi, gibi küçük sanat erbabı için getirilen bir uygulamadır. Taksici, dolmuşçu gibi bazı hizmet işletmeleri de dahil edilmiştir. Dikkat; bu meslek sahipleri küçük esnaf olarak da anılmaktadır.

Basit Usulden Yararlanamayan Meslek ve Ticaret Erbabı * Kollektif şirket ortakları ile, komandit şirketlerin komandite ortakları. Buna karşılık, adi şirket şeklinde faaliyette bulunana işletme basit usule tabi olabilir. * Sarraflar * Her türlü ilan ve reklam işiyle uğraşanlar * Gayrimenkul alım satımı ile uğraşanlar * Şehirler arası yük ve yolcu taşımacılığı yapanlar * Büyükşehir belediyesi sınırları içinde emtia alım satımı yapanlar

Basit Usule Tabi Olmanın Şartları GVK nun 51. maddesinde sayılan küçük esnafın dışında kalan mükelleflerin basit usul dışında kalan mükelleflerin basit usul uygulamasından yararlanabilmesi için aşağıda ifade edilen şartları taşımaları gereği vardır. Bu şartlar genel ve özel şartlar olmak üzere iki grupta toplanmıştır;

Genel Şartlar * Kendi işinde fiilen çalışması veya bulunması. (Yardımcı işçi veya çırak çalıştırması durumunda, bu şart ihlal edilmiş olmaz.) * İş yeri mülkiyetini iş sahibine ait olması durumunda emsal kira bedelinin, 2. bentte belirlenen miktarları aşmaması. (Kira olması durumunda yıllık kira bedeli toplamının.) * Başka bir ticari, zirai veya mesleki faaliyeti dolayısıyla gerçek usulde gelir vergisine tabi olmaması.

Dikkat; Basit usulde vergilendirilen mükelleflerin yanında çalışan kişiler diğer ücretli olarak vergilendirilecektir.

Özel Şartlar Özel şartlar ise yıllık alış, satış ve hasılat tutarlarının kanun da (GVK m 48) belirlenen tutarları aşmaması ile ilgilidir. Not: -Basit usulde vergilenen mükellefler, yukarıda saydığımız şartları yıl içinde kaybederlerse, ertesi yıldan itibaren gerçek usule (işletme hesabı esasına) geçmek zorundadırlar. Bu şekilde gerçek usule geçirilen mükellefler, hiçbir şekilde basit usule dönemeyeceklerdir. -Daha önceden işletme hesabı esasında vergilendirilenlerin, basit usu şartlarını taşısalar bile bu usule geçmesi imkanı da bulunmamaktadır.

Dikkat: Basit usule tabi mükelleflerin geçici vergi beyannamesi ve katma değer vergisi beyannamesi verme yükümlülükleri yoktur. Basit usulde vergilendirilenler bu şekilde, belge düzenleme-saklama ve beyanname vermekle yükümlü kılınmış, buna karşılık defter tutma yükümlülüğü dışında tutulmuştur

Basit usulde ticari kazanç şu şekilde ifade edilir: Ticari Kazanç(Basit Usul): Hasılat-(Giderler+Satılan Emtianın Alış Bedeli) Bu gelir üzerinden, gelir vergisi tarifesine göre hesaplanan vergiyi, iki taksit halinde (2. ve 6. aylarda) ödeyeceklerdir.

Dikkat; Basit usulde vergilendirilen mükellefler açısından gelir tespit edilirken, bilanço ve işletme hesabı esasındaki mükellefler için geçerli olan; -amortisman -değerleme -karşılık ayırma uygulamalar söz konusu olamamaktadır. 4369 Sayılı Kanun la, basit usulde vergiye tabi mükelleflerden özürlü olanlara, özürlü indirimi nden yararlanma imkanı da getirilmiştir.

Ticaret ve sanat erbabından, GVK m. 9 da belirlenen şekil ve suretle çalışanların gelir vergisinden muaf olması esası benimsenmiştir.

Esnaf Muaflığından Yararlanma Esnaf muaflığından yararlana ticaret ve sanat erbabına aşağıdaki örnekleri verebiliriz: -Motorlu nakil vasıtası kullanmamak şartı ile gezici olarak veya bir iş yeri açmaksızın perakende ticaret ile uğraşanlar. (seyyar satıcılar, işportacılar, simitçiler) -İş yeri açmadan gezici olarak ve doğrudan doğruya tüketiciye iş yapan kalaycı, lehimci, musluk tamircisi, çilingir, ayak kabı tamircisi, ayakkabı boyacısı, berber, nalbant, fotoğrafçı, odun ve kömür kırıcısı, hamallar gibi küçük sanat erbabı

-Hayvanla veya bir adet hayvan arabası ile nakliyecilik yapanlar. -Dışarıdan işçi almamak ve makine gücü kullanmamak şartıyla oturdukları evlerde imal ettikleri tarhana, erişte, mantı gibi ürünleri ve havlu, örtü, çarşaf, çorap, halı, kilim, örgü, dantel, boncuk işleme vs. işlerini ve her nevi turistik eşya, hasır, sepet, süpürge, yapma çiçekleri dükkan açmaksızın 47. maddenin 1 ve 3 numaralı bentlerinde yazılı şartlara haiz bulunanlalar.

47. Maddenin 1 ve 3 numaralı bentlerinde yazılı şartlar; -kendi işinde bilfiil çalışıyor olmak ve -ticari, zirai veya mesleki faaliyetler dolayısıyla gerçek usulde gelir vergisine tabi olamamak

Ayrıca burada yazılı olan şartlar aranmaksızın, aşağıda yazılı iş sahipleri de esnaf muaflığı kapsamına alınmıştır; -Bir işyeri açmaksızın, gezici olarak milli piyango bileti satanlar -Gerçek ve tüzel kişilerin mallarını, iş akdi ile bağlı olmaksızın, bunlar adına kapı kapı dolaşarak tüketiciye satanlar Dikkat; Bu iki grup gelir sahipleri, gelir vergisinden muaf tutulmuş; ancak GVK nun 94. maddesi ile stopaj kapsamına alınmıştır. Bu kişilere yapılan komisyon, prim ve benzeri ödemeler üzerinden %20 oranında stopaj yapılmasını hükmetmektedir.

Esnaf Muaflığının Sınırı ve Şartı * * GVK nın 9. maddenin 2. fıkrasında yer alan düzenlemeye göre: Ticari, zirai veya mesleki kazancı dolayısı ile gerçek usulde gelir vergisine tabi olanlar ve Yukarıda sayılan işler, gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerine bağlılık arz edecek şekilde yapanlar esnaf muaflığından yararlanamayacaklardır. Bu kişilerin faaliyetleri ile ilgili olarak satın aldıkları mallara ve giderlerine ilişkin, gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinden aldıkları belgeleri saklamak zorunluluğu bulunmaktadır.

Vergiden Muaf Esnaflardan Yapılan Tevkifat Esnaf muaflığından yararlanmak, hiç gelir vergisi ödememek anlamına gelmemektedir. Bu kişilerden satın alınan mal ve hizmetler karşılığında yapılan ödemelerden 94. maddeye göre stopaj(vergi tevkifatı) yapılmaktadır. Buna göre; * Söz konusu kişilere havlu, çarşaf, çorap, halı, kilim, dokuma mamulleri, örgü, dantel, her nevi turistik eşya, hasır, sepet, süpürge, yapma çiçek ve benzeri ürünleri veya bu emtianın imalinde ödenen hizmet bedelleri üzerinden %2, * Aynı kişilere değerli kağıt satışları ile ilgili ödenen komisyon bedelleri üzerinden %20,

* Bu kişilerden yapılan diğer mal alımları için %5, * Diğer hizmet alımları için %10 oranında stopaj yapılacaktır.

Dikkat; Zirai faaliyetlerden doğan kazançlar zirai kazançtır (GVK m.52) Çiftçiye ait her türlü ziraat makine ve aletlerinin, başka çiftçilerin zirai üretim işlerinde çalıştırılması da zirai faaliyetlerden sayılır. -Zirai işletmenin boyutları, sınai bir müessese önem ve genişliğinde olursa zirai kazanç değil; ticari kazanç söz konusudur. Örnek; zeytin üretene bir çiftçinin ürettiği zeytinlerin satışından elde ettiği gelir, zirai kazançtır.

Eğer bu çiftçi, bir de fabrika kurar ve bu fabrikada kendi ürettiği veya başkalarından satın aldığı zeytinleri işleyerek zeytin yağı yapıp satarsa, bu ikinci işten elde ettiği kazanç, ticari kazanç hükümlerine göre vergilendirilir. Bir çiftçi, ürettiği ürünleri bir dükkan veya mağaza açarak oraya götürüp satması durumunda elde edilen kazanç, yine ticari kazanç hükümlerine göre vergilendirilir. Çiftçinin arazisini başkasının kullanımına bırakarak gelir (kira geliri veya üründen alınan pay) sağlaması durumunda ise bu gelir gayrimenkul sermaye iradı olarak vergilendirilir.

Dikkat: Zirai kazançlar ya stopaj(vergi tevkifatı) ya da gerçek usulde vergilendirilmektedir.

ZİRAİ KAZANÇLARDA STOPAJ USULÜYLE VERGİLEME 4369 sayılı Kanun la; küçük çiftçi muaflığı, satış tutarı ölçüleri ve götürü gider indirimi uygulaması yürürlükten kaldırılmıştır. Diğer taraftan, ziraat odasından, bulunmayan yerlerde tarı il veya ilçe müdürlüklerinden çiftçi belgesi almayan çiftçilerin, çeşitli kamu kurum ve kuruluşları tarafından verilen avans, kredi, sübvansiyon gibi nakdi-ayni desteklerden yararlanamayacakları düzenlemesine yer verilmiştir (GVK m.53, f. 6).

Stopaj Usulüyle vergiye Tabi Olmanın Şartları Yeni düzenleme ile zirai kazançların tespiti konusunda önemli değişiklikler yapılmış, zirai kazançların vergilenme rejimi önemli ölçüde sadeleştirilmiştir. * Yasanın belirlediği bazı büyüklüklerin aşılması durumunda ise stopaja ilave olarak gerçek usulde vergileme de söz konusu olmaktadır. * Aynı kişilere değerli kağıt satışları ile ilgili ödenen komisyon bedelleri üzerinden %20,

Dikkat: Yükümlülükleri, stopaj yoluyla alınan vergilerle sınırlı olan çiftçiler, yasa da belirlenen şartları taşıyan çiftçilerdir. Bu şartlar; -İşletme büyüklüğü ve -İşletmede kullanılan motorlu araç sayısı ile ilgilidir.

İşletmenin Büyüklüğü Şartı İşletmenin büyüklüğü ölçüleri, zirai faaliyet çeşidi dikkate alınarak Yasa nın 54. maddesinde açıklamıştır.burada belirlenen büyüklüklerin aşılmaması gerekir. Bakanlar Kurulu bu ölçüleri gerekli gördüğü bölgeler için yıllık olmak kaydıyla ve arazi ve ürün türlerine göre beş(5) katına kadar artırmaya veya kanuni hadden az olamamak üzere yeniden tespit etmeye yetkili kılınmıştır.

Halen yürürlükte olan bu büyüklüklere aşağıdaki örnekleri verebiliriz: * Tahıl ziraatı ile uğraşılıyorsa ekili arazinin yüz ölçümü toplamı, taban arazide 900, kıraç arazide 1700 dönümü geçmemelidir. * Bu miktarlar, pamuk ziraatında 400 dönüm; pancar ziraatında 300 dönüm olarak öngörülmüştür. * Hayvanlar açısından ise; büyük baş hayvan sayısının (iş hayvanları ile iki yaşından küçük büyük baş hayvanlar hariç) 150 yi; Küçük baş hayvan sayısının(bir yaşından küçük küçükbaş hayvanlar ile kümes hayvanları hariç) 750 yi aşmaması gerekir.

Dikkat: İşletme büyüklüğü ölçüleri, aile reisi ile birlikte yaşayan eş ve velayet altındaki çocuklara ait işletmeler ile ortaklık halindeki işletmelerde, toplu olarak dikkate alınır. GVK m. 53, f. 2

Motorlu Araç Şartı Bu şarta göre mükellef hakkında beyan yoluyla vergilemenin doğmaması için; * Bir biçerdövere (veya bu mahiyette bir motorlu araca) veya * On yaşından küçük ikiden fazla traktöre sahip olamaması gereklidir. İşletme büyüklüğü ve motorlu araç şarlarına uyan çiftçilerin gelirleri üzerinden yapılan stopaj nihai vergi olarak kabul edilecek, bu kişilerin ayrıca beyanname vermeleri söz konusu değildir.

Dikkat: Çiftçiye ait olmakla beraber zirai işletmeye dahil edilmeyen biçerdöver veya bu mahiyetteki bir motorlu araç veya 10 yaşına kadar ikiden fazla traktörün işletilmesinden elde edilen gelirler, zirai kazanç hükümlerine göre değil; ticari kazanç hükümlerine göre vergilendirilir.

Dikkat: Stopaj Vergisinin amacı nedir? Bu uygulamanın amacı vergilerin tahsilini daha kolay ve garantili şekilde gerçekleştirmek, küçük matrahların vergiden kaçırılmasını önlemek, maliye idaresinin ve vergi mükellefinin işlem yükünü azaltmak, verginin, gelirin doğuşundan çok kısa bir süre içinde maliye dairesine geçmesini sağlamak ve nihayet verginin mükellef üzerindeki psikolojik etkisini gidermektir.

Stopaj Oranları Yapılacak stopaj oranları GVK m.94/11 de açıklanmıştır. Çiftçilerden satın alınan zirai mahsul ve hizmetler için yapılan ödemelerden; * Hayvanlar ve bunların mahsulleri ile kara ve su avcılığı mahsulleri için %1 (ticaret borsalarında tescil ettirilerek satılıyorsa). veya %2 (diğerlerinden) * Diğer zirai mahsullerden%2 (ticaret borsalarında tescil ettirilerek satılıyorsa). veya %4 (diğerlerinden)

Zirai faaliyet kapsamında ifa edilen hizmetlerden; * Orman idaresine veya orman idaresine karşı taahhütte bulunana kurumlara yapılan ormanların ağaçlandırılması, bakımı, kesimi, ürünlerin toplanması, taşınması ve benzeri hizmetler için %2, * Diğer hizmetler için %4 oranında tevkifat yapılacaktır.

ZİRAİ KAZANÇLARIN GERÇEK USULDE VERGİLENDİRİLMESİ Gerçek Usule Tabi Olan Çiftçiler Yukarıda açıklanan şartlara uymayan çiftçilerin kazançları, gerçek usulde zirai işletme hesabı esasına göre tespit olunur. Kazançları gerçek usulde vergilendirilmeyen çiftçiler, yazılı olarak vergi dairesine başvurmaları halinde gerçek usule geçebileceklerdir. Gerçek usule tabi olup da işletme büyüklüğü ölçülerinin altına düşen mükellefler ise izleyen vergilendirme döneminden itibaren stopaj usulüyle vergilendirileceklerdir (GVK m. 53, f. 5).

Gerçek Usulde Zirai Kazancın Tespiti Bu usulde zirai kazan, hesap dönemi içinde para olarak tahsil edilen veya alacak olarak tahakkuk eden hasılat ile ödenen veya borçlanılan giderler arasındaki olumlu farktır (GVK m 55). Kazancın tespitinde indirilebilecek giderler, Kanun un 57. maddesinde sayılmıştır. Bu giderlere örnek olarak; * İşletme için alınan tohum, gübre, fide, yem, ilaç ve benzeri maddelerin tedariki için ödenen veya borçlanılan paraları, * İşletmede çalışanlara ücret, prim gibi isimlerle yapılan ödemeleri,

* İşçilerin tedavi, ilaç, sigorta giderleri, * Zirai makinelerin çalıştırılması ile ilgili yapılan giderleri ve * Zirai araçların amortismanlarını gösterebiliriz. GVK 41. maddede yazılı, gider kabul edilmeyen ödemeler ise hasılattan indirilmemektedir

Dikkat: Ancak ticari kazançtan farklı olarak, zirai kazançlarda öz tüketim niteliğindeki giderlerin hasılattan düşülmesine izin verilmiştir. 58. maddeye göre, işletmede üretilen mahsullerden teşebbüs sahibi ile eşi ve velayet altındaki çocukları tarafından tüketilen ürünler masraf olarak yazılabilir.

Dikkat: Bu mükellefler, işletme hesabı esası yerine bilanço esasında kazançlarının tespit edilmesini isteyebilirler. Bilanço esasını seçen mükellefler, yatırım indirimi imkanı gibi bazı avantajlardan yararlanabilmektedir.

Dikkat: Zirai kazanç kapsamındaki vergiye tabi olan mükelleflerin, GVK. M. 120 uyarınca geçici vergi ödeme yükümlülükleri bulunmamaktadır. Geçici vergi: gerçek usulde vergilendirilen gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin cari vergilendirme dönemlerinin gelir ve kurumlar vergisine mahsuben üçer aylık kazançları üzerinden hesaplanıp ödenen bir peşin vergi uygulamasıdır.

Gerçek usulde vergilenen mükellefler, daha önce stopaj yoluyla ödedikleri vergileri, izleyen yılın Mart ayında verecekleri beyannameleri üzerinden hesaplanan gelir vergisinden düşecekleridir. GVK nun 117. maddesinin son fıkrası Maliye Bakanlığı na,gelirinin büyük bir kısmı zirai kazançtan oluşan mükellefler hakkında gerekli görülen hallerde, iki taksitten fazla olmamak üzere, belli üretim bölgeleri ve ziraat ürünlerine göre, özel ödeme zamanları tayin etme konusunda yetki vermiştir.

Bakanlık bu yetkisini kullanarak toplam gelir içindeki zirai kazançları %75 ve daha yüksek nispette olan mükellefler için ödeme zamanlarını, normal ödeme zamanı olan Mart, Temmuz ayları yerine Kasım, Aralık olarak belirlemiştir.

Sıra sizde: Gelir Vergisi Kanunu na göre zirai kazanç sahiplerinin hasılattan indirmeleri mümkün olmayan giderleri hangileridir?

1. a. Kendimizi Sınayalım Aşağıdakilerden hangisi basit usulde vergilendirmenin genel veya özel şartları arasında yer almaz? Kendi işinde bilfiil çalışması veya bulunması b. İş yeri emsal kira bedeli toplamının kanunda belirlenen miktarları aşmaması c. Başka bir faaliyet dolayısıyla gerçek usulde gelir vergisine tabi olmaması d. Envanterde gösterilen kıymetlerin tasnifli ve karşılıklı olarak gözetlenmesi e. Yıllık alış,satış ve hasılat tutarlarının kanunda belirlenen tutarları aşmaması

2. a. Aşağıdakilerden hangisi ticari kazancın işletme hesabı esasına göre tespitinde gider olarak düşülemez? Personelin yemek giderleri b. İşle ilgili seyahat giderleri c. İşle ilgili kira ödemeleri d. İşle ilgili ödenen gelir vergisi e. Amortismanlar

3. a. Aşağıdakilerden hangisi esnaf muaflığından yararlananlarda bulunması gerekli özelliklerden biri değildir? Ticaretle uğraşma b. Geçimini ancak sağlamak c. Motorlu nakil vasıtası kullanma d. Bedeni güçle çalışma e. İşyeri açma

4. Aşağıdakilerden hangisi ticari kazancın vergilendirilmesi ile ilgili yöntemlerden biri değildir? a. Basit usul b. Götürü usulü c. Bilanço esası d. İşletme hesabı esası e. Esnaf muaflığı

5. a. Basit usulde vergilendirilen ticari kazanç sahiplerinin gelir tespiti nasıl yapılır? Asgari ücrete göre b. Yeniden değerlendirme oranına göre c. Verecekleri beyannameye göre d. Bilanço esasına göre e. İşletme hesabına göre

6. a. Aşağıdakilerden hangisi zirai kazanç elde edenlere ilişkin bir vergilendirme yöntemi değildir? Gerçek usulde vergileme b. Stopaj usulü ile vergileme c. Basit usulde vergileme d. İşletme hesabı esasında vergileme e. Bilanço esasında vergileme

7. a. Gerçek usule tabi olmayan çiftçiler nasıl vergilendirilirler? Sadece stopaj yoluyla b. Kısmen stopaj kısmen beyan yoluyla c. Sadece beyan yoluyla d. Götürü yöntemle e. Basit usulde

8. Gerçek usulde vergilendirilmeyen çiftçi A,ticaret borsasında tescilini yaptırarak 100.000 tutarında arpa satmıştır. A ya ödenen para üzerinden ne kadar stopaj yapılacaktır? a. 1.000 b. 2.000 c. 3.000 d. 4.000 e. 5.000

9. a. Arazisinin kullanımını başkasına bırakarak üründen pay alan kişinin elde ettiği gelir hangi kazanç türünü oluşturur? Zirai kazanç b. Ticari kazanç c. Gayrimenkul sermaye iradı d. Serbest meslek kazancı e. Diğer kazanç ve irat

10. I. Bir biçerdövere sahip olanlar II. 10 yaşından büyük 2 den fazla traktöre sahip olanlar III. Hububat ziraatında, kıraç arazinin işletme büyüklüğü ölçüsünü aşanlar Yukarıdakilerden hangisi veya hangilerine sahip olanlar gerçek usulde vergilendirilir? a. Yalnız I b. Yalnız II c. I, III d. Yalnız III e. I, II