Bu sayfaları okuduğunuza göre bir şekilde bilgisayarlar ve bilgisayar ağlarıyla ilişkiniz olduğunu biliyorum. Ancak yine de en başta niçin bilgisayar ağı kullanıyoruz sorusunun cevabını vermekle işe başlayabiliriz. Bundan önce başka bir şeyden bahsetmek istiyorum, İngilizce de işi gücü bırakıp böyle bilgisayar dünyasına kafayı takan, sivilceli ve gözlüklü tipler için kullanılan bir terim vardır: Geek, böyle tipleri tanımlamakta kullanılan şu soru ve cevaplara bakar mısınız: - Geek kime denir? Geek telefonda telefon hakkında konuşan kişidir - Geek kime denir? Geek bilgisayarı bilgisayar kullanmak için kullanan kişidir Bu soru-cevapları arttırabiliriz, sanırım ne demek istediğimi anladınız, bilgisayar ve ağlarıyla çok fazla çalışınca işin temel mantığını kaçırabiliriz, hatırlatmakta fayda var sanırım. Öncelikle şunu söylemek lazım, bilgisayar ağları bizim için bir çok sorunun çözümünü sağlıyor. Örneğin bir web sitesi yapmak ve yayınlamak istiyorsunuz bunun için elbette bir bilgisayar ağına ihtiyacınız var (İnternet deniyor ). Ofiste 10 tane PC varsa, 10 tane yazıcı almıyoruz, tek bir yazıcıyı ağ üzerinden paylaşıyoruz. İşte böyle bilgisayar ağları bir çok sorunun çözüm şekli oluyor bizim için. Bilgisayar ağları üzerinden verilen her bir hizmeti bir servis olarak düşünelim. Örnek bir kullanım ve bilgisayar ağlarını oluşturan bileşenlerin özeti Şimdi az önceki örneğimizi ele alalım ve bir web sitesi yapıp insanların kullanmasını sağlamak istiyorsunuz diyelim. Öncelikle bu web sitesini üzerinde tutacak, kullanıma sunacak bir yazılıma yani bir web sunucu yazılımına (server) ihtiyacınız var. Sitenizi ziyaret edecek kullanıcılarda da web sitesini görmeleri için sunucuya bağlanacak ve siteyi gösterecek bir istemci yazılımı yüklü olmalı (client). Bu durumda bilgisayar ağının kullanım amacı olan servisler için (web yayınlama, yazıcı paylaşma vs.) bir sunucu (server) bir de istemci (client) yazılımı olması gerekiyor. 1 / 5
Sunucumuz hazır diyelim, istemci yazılımımız da sitemizi gezmek isteyen ziyaretçinin bilgisayarına yüklü, peki bu iki bilgisayar nasıl haberleşecek? İki bilgisayar arasında bir çeşit bağlantı olması gerekiyor ki, bilgi aktarımı sağlanabilsin. Eğer bu iki bilgisayar aynı bina içinde veya birbirine yakın iki noktada bulunuyorsa, bir yerel alan ağı (LAN) yeterli olacaktır. Yani iki bilgisayardan da kablo çekip aynı hub veya switch e bağlamamız yeterli olacaktır. Eğer iki bilgisayar bir birinden uzak mesafedeydeler, o zaman aralarında bağlantı sağlayabilmek için geniş alan ağı (Wan) kurmak, kiralık hatlar gibi teknolojilere başvurmak gerekecektir. Ancak burada anlaşılması gereken nokta iki bilgisayar arasında bilginin aktarımı sağlamak için bir yol olması gerekmektedir. Bu noktadan sonra yani aradaki fiziksel bağlantı sağlandıktan sonra iki bilgisayarın da bilgi alışverişi esnasında aynı dili konuşuyor olmaları gerekir. Fransa da bir telefon numarasını aradığımızı düşünelim, karşı tarafta açmış olsun, bizim Türkçe, karşı tarafında Fransızca konuşması halinde, aramızda fiziki bağlantı (telefon hattı) olmasına rağmen anlaşmamız mümkün olmayacaktır. Bilgisayar dünyasında da veri aktarımı için farklı protokoller (diller) bulunmaktadır. Her iki bilgisayarında İnternet in temel protokolü olan TCP-IP kullandığını varsayalım. Böylece ortak bir protokol kullanıyor olsunlar. Bu noktada çok önemli bir konu yani güvenlik konusu akla gelmelidir. Sunucuya bağlanan kişinin kimliği ve ne yaptığı önem kazanmaktadır. Diğer bir konu ise böyle bir sistemde kullanıcıların sizin sunduğunuz servisi ağ üzerinde 2 / 5
bulabilmeleri için yapılması gerekenlerdir. Kısaca isimlendirme (naming) diyebileceğimiz bu sistem sayesinde kullanıcılar kolay ve akılda kalır bir şekilde sunucuya erişebilmelidir. Şimdi Windows 2003 bu sorulara nasıl cevap veriyor inceleyelim. Windows 2003 Bileşenleri Web Sunucu Hazırladığınız web sitesini barındıracak web sunucu olarak Apache ve benzeri seçenekleri de elbette kullanabilirsiniz, ancak Windows 2003 ile beraber gelen Internet Information Services isimli web sunucu işinizi fazlasıyla görecektir. IIS i yüklediğiniz andan itibaren bu yazılım bilgisayara 80 numaralı TCP-IP portundan gelecek çağrıları dinlemeye başlayacaktır. Bu port web sunucuları için belirlenmiş standart bir porttur. Dikkat ederseniz, web sunucu dediğimiz aslında bilgisayarın kendisi değil üzerinde çalışan bir yazılımdır. Web İstemci Web istemci için de en yaygın kullanılan seçenek Internet Explorer olacaktır. IE yüklü bilgisayar üzerinde IE çalıştırılıp, web sunucu yüklü bilgisayarın adresi yazıldığında (bu adresle ilgili bilgi 3 / 5
birazdan geliyor) web sunucu yazılımına üzerinde bulunan web sayfasını yolla komutunu iletecektir. Web sunucu yazılım da işte benim varsayılan dökümanım diyerek aslında text tabanlı bir html dosyasını gönderecektir. Bu açılış sayfası içinden çağrılan resim ve benzeri öğeler de web istemci tarafından web sunucudan alınacak ve kullanıcıya gösterilecektir. Diğer sunucu çeşitleri Biz burada sunucu kavramını anlatabilmek için web sunucusunu kullandık. Ancak bilgisayar ağları üzerinde bir çok farklı sunucu yazılımı görev yapabilmektedir. Dosya Sunucusu Dosya sunucuları belki de bilgisayar ağlarının ilk varoluş amaçlarından birisidir. Herkesin kullanımına açık olan dosyaların tutulduğu alanlardır. Windows 2003 kendi sistemi içine gömülü olarak dosya sunucu ile gelmektedir (herhangi bir klasörü paylaşıma açabilirsiniz). Yazıcı Sunucusu Dosya sunucuları gibi yazıcı sunucusu da bilgisayar ağlarının elzemlerindendir. Aynı yazıcının ağ bağlı tüm bilgisayarlar tarafından kullanılabilmesini sağlar. Dosya sunucu gibi Windows 2003 içinde gömülüdür. E-posta Sunucusu E-posta alıp-vermek için bir E-posta Sunucusuna ihtiyacınız vardır. 4 / 5
E-posta sunucusu, kullanıcılardan gelen postaların toplandığı ve İnternet üzerinden diğer posta sunucularına bu mesajları ileten ortak nokta konumundadır. Ayrıca diğer sunuculardan sizin kullanıcılarınıza gelen e-postalar da önce sizin e-posta sunucunuza ulaşır oradan kullanıcılara iletilir. Windows 2003 basit de olsa e-posta alıp göndermeniz için gereken bileşenlere (POP3 ve SMTP sunucu)sahiptir. Daha karmaşık işlemler için Microsoft Exchange veya Lotus Notes gibi gelişmiş e-posta sunucuları kullanılabilir. Grup Zamanlaması Sunucusu Windows 2003 in merkezi yapısı, toplantı planlaması ve benzeri ortak çalışmaların yönetildiği ve takip edildiği bu tip sunucular için çok uygundur ancak Windows 2003 içinde hazır olarak böyle bir sunucu gelmiyor. Exchange veya benzeri bir üçüncü parti yazılım kullanmanız gerekiyor. 5 / 5