11.09.2014 Sayın İlgili; Değişik sektörlerde, birbirlerinden farklı özellikte çalışma şartlarına sahip işletmelerin çalışmalarını gerçekleştirirken, iş yerinde iş sağlığı ve güvenliği açısından gerekli önlemleri almakla yükümlüdürler. Çeşitli yönetmeliklerle belirlenen yükümlülüklerin, alınması gereken önlemlerin zamanında ve yeter derece gerçekleştirilmemesi durumunda ortaya çıkan facialardan hem maddi ve hem manevi olarak birçok olumsuz durumlar ortaya çıkmaktadır. Bunun yanında gerçekleştirilen ekonomik analizler, işletmelerin birim/zaman ürün başına gerçekleşen işletme maliyetlerinin giderek artmakta olduğunu göstermektedir. Bu nedenle işletmelerin, faaliyetlerinin sürekliliğini sağlayabilmek, üretim/hizmet kalitesini ve verimliliği artırabilmek amacıyla yapacakları koruyucu bakım çalışmaları büyük önem taşımaktadır. Gerçekleştirilebilecek çalışmaların ilk adımını; işletmelerde kullanılan ekipman, makine ve tesisatın zamanla yıpranması ve güvenilirlik sorunlarına neden olması nedeniyle düzenli biçimde kontrollerinin yapılması ve ilgili bakım süreçlerinin işletilmesidir. Bu sayede gerek işletmenin faaliyetlerinin sürekliliğini sağlamak, üretim maliyetlerini azaltmak, ürün kalitesi ve tesisin ömrünü artırmak mümkün olacaktır. Ayrıca, çalışanlar için ortaya çıkabilecek potansiyel tehlike ve risklerin önüne geçilecektir. Endüstriyel tesisler başta olmak üzere, işletmelerdeki elektrik tesisatı ve donanımının periyodik kontrolleri, yasal mevzuatlar gereği ilgili standartlara uygun olarak ve yasalarda belirtilen nitelikleri taşıyan teknik personel tarafından gerçekleştirilmek zorundadır. Buna göre; bina işletme topraklama tesisatı; transformatör işletme ve koruma topraklaması; paratoner, parafudr ve yıldırımdan korunma tesisatı; AG dağıtım pano, UPS ve makinaların gövde topraklamalarının kontrolleriyle, orta gerilim transformatör ve anahtarlama elemanları; dağıtım panoları; kompanzasyon panolarının periyodik bakımları, elektrik iç tesisatlarının kontrolleri ve aydınlatma düzeyi ölçümleri; Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik Parlayıcı, Patlayıcı Tehlikeli ve Zararlı Maddelerle Çalışılan İşyerleri ve İşlerde Alınacak Tedbirler Hakkında Tüzük İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği diğer yasal mevzuatta belirtilen süre ve şartlara uygun olarak ilgili standart şartlarını sağlayacak biçimde gerçekleştirilmeli, tesisat ve donanımın faaliyetinin sürekliliği sağlanmalı ve gerçekleştirilen test, ölçüm ve bakımlar kayıt altına alınmalıdır.
Yönetmeliklerde belirlenen düzenli aralıklara alınması zorunlu ölçüm ve incelemelerin sadece yasal zorunlulukları yerine getirerek hukuki sorumluluktan kurtulmak için yapılmamalıdır. Yetkin ve işinin ehli personeller tarafından, doğru ölçüm cihazları ile gerçekleştirilen ölçüm ve incelemelerin sistem emniyetini en üst seviyeye çıkartarak çalışanların can ve mal güvenliğini koruyan, tesisin ve üretimin kalitesini arttırıcı nitelikte birer parametre olduğu asla unutulmamalıdır. Saygılarımızla. EKLER : EK-A Binaların Yangından Korunması Yönetmeliği EK-B Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği EK-C İş Ekipmanları Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği
EK-A BİNALARIN YANGINDAN KORUNMASI YÖNETMELİĞİ Yıldırımdan korunma tesisatı MADDE 64- (1) Binaların yıldırım tehlikesine karşı korunması için ilgili yönetmelik ve standartların gereğinin yerine getirilmesi şarttır. Elektrik yükünün yapı veya yapı içindeki diğer tesisat üzerinde risk yaratmaksızın toprağa iletilebileceği yeterli bağlantının sağlanması ve bir toprak sonlandırma ağı oluşturulması gerekir. İç tesisat MADDE 68- (1) Her türlü binada elektrik iç tesisatı, koruma teçhizatı, kısa devre hesapları, yalıtım malzemeleri, bağlantı ve tespit elemanları, uzatma kabloları, elektrik tesisat projeleri ve kuvvetli akım tesisatı; 4/11/1984 tarihli ve 18565 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliğine, 21/8/2001 tarihli ve 24500 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliğine, 30/11/2000 tarihli ve 24246 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliğine ve ilgili diğer yönetmeliklere ve standartlara uygun olarak tesis edilir. Elektrik tesisatı ve sistemlerin özellikleri MADDE 67- (1) Binalarda kurulan elektrik tesisatının, kaçış yolları aydınlatmasının ve yangın algılama ve uyarı sistemlerinin, yangın hâlinde veya herhangi bir acil durumda; binada bulunanlara zarar vermeyecek, panik çıkmasını önleyecek, binanın emniyetli bir şekilde boşaltılmasını sağlayacak ve güvenli bir ortam oluşturacak şekilde tasarlanması, tesis edilmesi ve çalışır durumda tutulması gerekir. (2) Her türlü elektrik tesisatının, kaçış yolları aydınlatmasının, acil durum aydınlatma ve yönlendirmesinin ve yangın algılama ve uyarı sistemlerinin, ilgili tesisat yönetmeliklerine ve standartlarına uygun olarak tasarlanması ve tesis edilmesi şarttır. (3) Binalarda kurulacak elektrik tesisatının, kaçış yolları aydınlatmasının ve yangın algılama ve uyarı sistemlerinin tasarımı ve uygulaması, ruhsat veren idarenin kontrol ve onayına tabidir. Sistemlerin ve cihazların periyodik kontrolü, test ve bakımları, bina sahibi veya yöneticisi ile bunların yazılı olarak sorumluluklarını devrettiği bina yetkilisince yaptırılır.
EK-B ELEKTRİK TESİSLERİNDE TOPRAKLAMALAR YÖNETMELİĞİ Topraklama Sistemlerinin Dokümantasyonu ve Denetim Ayrıntıları Çeşitli topraklama tesislerinin işletme dönemi içindeki muayene, ölçme ve denetlemelere ilişkin önerilen periyotlar aşağıda verilmiştir: 1) Elektrik üretim iletim ve dağıtım tesisleri (enerji nakil ve dağıtım hatları hariç) için; 2 yıl, 2) Enerji nakil ve dağıtım hatları için; 5 yıl, 3) Sanayi tesisleri ve ticaret merkezleri için; i) Topraklamalara ilişkin dirençlerinin muayene ve ölçülmesi: 1 yıl, ii) Topraklama tesisleri ile ilgili diğer muayene, ölçme ve kontroller: 2 yıl, 4) Sabit olmayan tesisler için; i) Sabit işletme elemanları için: 1 yıl, ii) Yer değiştirebilen işletme elemanları için: 6 ay. 5) Parlayıcı, Patlayıcı Tehlikeli ve Zararlı Maddelerle Çalışılan İşyerleri ve İşlerde Alınacak Tedbirler Hakkında Tüzük kapsamındaki topraklama tesisleri ile ıslak ortamlarda çalışılan işyerlerindeki topraklama tesislerinin muayene, ölçme ve denetleme periyotları bir yılı aşamaz.
EK-C İŞ EKİPMANLARININ KULLANIMINDA SAĞLIK VE GÜVENLİK ŞARTLARI YÖNETMELİĞİ 2.3. Tesisatlar 2.3.1. İlgili standartlarda aksi belirtilmediği sürece, elektik tesisatlarının periyodik kontrolleri yılda bir 2.3.2. Elektrik tesisatı, topraklama tesisatı, paratoner tesisatı ile akümülatör ve transformatör ve benzeri elektrik ile ilgili tesisatın periyodik kontrolleri elektrik mühendisleri, elektrik tekniker veya yüksek teknikerleri tarafından 2.3.3. Elektrik dışında kalan diğer tesisatın periyodik kontrolleri makine mühendisleri, makine tekniker veya yüksek teknikerleri tarafından 2.3.4. Madde 2.1.1. de belirtilen kriterler saklı kalmak kaydı ile bir kısım tesisatın periyodik kontrol kriterleri ve kontrol süreleri Tablo: 3 te belirtilmiştir. TABLO - 3 EKİPMAN ADI Elektrik Tesisatı, Topraklama Tesisatı, Paratoner KONTROL PERİYODU (Azami Süre) (İlgili standardın öngördüğü süreler saklı kalmak koşulu ile) Standartlarda süre belirtilmemişse PERİYODİK KONTROL KRİTERLERİ (İlgili standartlar aşağıda belirtilmiştir.)** 21/8/2001 tarihli ve 24500 sayılı Resmî Gazete de Yayınlanan Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği, 30/11/2000 tarihli ve 24246 sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği ve 4/11/1984 tarihli ve 18565 sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği ile TS EN 60079 standardında belirtilen hususlara göre Akümülatör, Transformatör İmalatçının belirleyeceği şartlar kapsamında Yangın Tesisatı ve Hortumlar, Motopomplar, Boru Tesisatı Yangın Söndürme cihazı Standartlarda süre belirtilmemişse TS ISO 11602-2 standardında belirtilen sürede Projede belirtilen kriterlere uygun olup olmadığının belirlenmesine yönelik olarak Ayrıca TS 9811, TS EN 671-3, TS EN 12416-1 + A2, TS EN 12416-2 + A1, TS EN 12845 + A2 standartlarında belirtilen kriterlere uygun olarak TS ISO 11602-2 standardında belirtilen kriterlere uygun olarak Projede belirtilen kriterlere uygun olup olmadığının Havalandırma ve Klima Tesisatı belirlenmesine yönelik olarak (**) Periyodik kontrol kriteri için referans olarak tabloda belirtilen standartlar örnek olarak verilmiş olup burada belirtilmeyen ya da Yönetmeliğin yayımı tarihinden sonra yayımlanan konuyla ilgili standartların da dikkate alınması gerekir.