Ben aslında bölümünü çok istiyordum, ama olmadı, sınavım kötü geçti, yapamadım,şimdi nereleri kazanabilirim?



Benzer belgeler
2017 LYS Ek Kontenjanları ve Burslar ve Ücretler Tüm Programlar İçin Geçerli Burslar: Seçili Programlar İçin Geçerli Burslar:

2017 LYS Ek Kontenjanları ve Burslar ve Ücretler Tüm Programlar İçin Geçerli Burslar:

PROGRAM, PUAN TÜRÜ, KONTENJAN, BAŞARI SIRASI, EN KÜÇÜK PUAN VE ÖĞRENİM ÜCRETİ TABLOSU

TERCİH BURSU: Tercih edilecek programa bağlı olarak %50 ile %10 arası burs. HAM PUAN BURSU: ,9 Puan Arası %25 Burs 225 Puan ve üzeri %50 burs

2017 YGS LYS Kontenjanları ve Burslar Tüm Programlar İçin Geçerli Burslar: Seçili Programlar İçin Geçerli Burslar:

12. SINIFTA BİZİ NELER BEKLİYOR?

Program Kodu Bölümün Adı Kontenjan Puan Türü Taban Puan Başarı Sırası

T.C. YEŞİLHİSAR ANADOLU LİSESİ REHBERLİK SERVİSİ YGS REHBERİ 1 YGS (YÜKSEKÖĞRETİME GEÇİŞ SINAVI) HAKKINDA

Anket Çalışmasına Katılanların Yarısı Sınava İlk Kez Girmişlerdir

İNDİRİMİ Taban Puan Başarı Sırası. yemek

YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARI SINAVI İLE İLGİLİ SIKÇA SORULAN SORULAR VE CEVAPLARI (Güncellenme Tarihi: 11 Kasım 2017)

ÖSYS Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sistemi. Erkan AYYILDIZ Koor.Rehber Öğretmen

2012 ÖSYS YÜKSEKÖĞRETİM PROGRAMLARINA EK YERLEŞTİRME KILAVUZ BİLGİLERİ TABLO-4. MERKEZİ YERLEŞTİRME İLE ÖĞRENCİ ALAN YÜKSEKÖĞRETİM LİSANS PROGRAMLARI

YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARI SINAV SİSTEMİ İLE İLGİLİ SIKÇA SORULAN SORULAR VE CEVAPLARI

- TERCİHLERDE ROL OYNAYAN BİRİNCİ FAKTÖR: İSTİHDAM İMKANLARI

2015-LİSANS YERLEŞTİRME SINAVLARI (2015-LYS) SONUÇLARI. 30 Haziran 2015

LYS ye başvurmak için geçmemiz gereken baraj puan kaçtır? Geçtiğimiz baraj puanına uygun LYS ye mi katılmamız gerekir?

Sayın Velimiz, Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Birimi.

ÇAYIRHAN TURGAY CİNER MESLEKİ VE TEKNİK ANADOLU LİSESİ

TABLO-4. Merkezi Yerleştirme İle Öğrenci Alan Yükseköğretim Lisans

YEDİTEPE ÜNİVERSİTESİNİN 2017 ÖSYS MERKEZİ YERLEŞTİRME SİSTEMİNE GÖRE ÖĞRENCİ ALAN PROGRAMLARININ PUAN TÜRLERİ

AKADEMİK YILI LİSANS BÖLÜMLERİ PUAN VE KONTENJAN TABLOSU FAKÜLTELER İŞLETME VE YÖNETİM BİLİMLERİ FAKÜLTESİ

YGS puanıyla yerleşebileceğiniz bölümler

Başkent Üniversitesi (ankara) 2016 taban tavan puanları ve başarı sırası

2018 ÖSYS ÖSYS: ÖĞRENCİ SEÇME YERLEŞTİRME SİSTEMİ (ÜLKEMİZDE LİSEDEN ÜNİVERSİTEYE GEÇİŞİ DÜZENLEYEN SİSTEMDİR)

LYS puanıyla girilebilecek bölümler 2015

MESLEK NEDİR? Meslek, bir kişinin hayatını kazanmak geçimini sağlamak için yaptığı iş olarak tanımlanmaktadır.

Yeditepe Üniversitesi Öğretim Yılı BAHAR YARIYILI MERKEZİ YERLEŞTİRME PUANLARINA GÖRE YATAY GEÇİŞ KONTENJANLARI

YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARI SINAV SİSTEMİ İLE İLGİLİ SIKÇA SORULAN SORULAR VE CEVAPLARI

2016 ÖĞRENCİ SEÇME VE YERLEŞTİRME SİSTEMİ (ÖSYS) REHBERLİK SERVİSİ

AKADEMİK YILI PUAN TABLOSU LİSANS BÖLÜMLERİ FAKÜLTELER İŞLETME VE YÖNETİM BİLİMLERİ FAKÜLTESİ Bölümler Puan Türü Taban Puan Başarı Sırası

PUAN TÜRÜ BURS ORANI EĞİTİM DİLİ. İngilizce Öğretmenliği DİL-1 DİL-1 ÜCRETLİ TÜRKÇE 226, ,062

NEDEN? Mesleki ve Teknik Anadolu Liselerini. Seçmeliyim

3. YGS puanlarına AOBP (Ağırlıklı Ortaöğretim Başarı Puanı) eklenmiş midir?

2014 ÖSYS YEDİTEPE ÜNİVERSİTESİNİN MERKEZİ YERLEŞTİRME SİSTEMİNE GÖRE ÖĞRENCİ ALAN PROGRAMLARININ PUAN TÜRLERİ

---- TABLO-4. MERKEZİ YERLEŞTİRME İLE ÖĞRENCİ ALAN YÜKSEKÖĞRETİM LİSANS PROGRAMLARI ---- ÖSYM Kodu Fakültesi Program Adı Süre Puan Türü Kontenjan

İSTEK ÖZEL KAŞGARLI MAHMUT OKULLARI

2014 ÖSYS 2. AŞAMA LYS 1. AŞAMA YGS. Matematik-Geometri Sınavı (LYS-1) TÜRKÇE. Fen Bilimleri Sınavı (LYS-2) T. MATEMATİK

AKADEMİK YILI EK KONTENJAN SAYILARI

İSTEK ÖZEL KAŞGARLI MAHMUT OKULLARI

Program Kodu Bölümün Adı Kontenjan Puan Türü Taban Puan Başarı Sırası

2014 ÖSYS TABLO-3A. Ek Yerleştirme İle Öğrenci Alan Yükseköğretim Önlisans Programları

2015 Kontenjanları ve Puan Türleri

Aday Öğrenci Bilgilendirme Kitapçığı

EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI LİSANS PROGRAMLARI PUAN TABLOSU

Yeni Sınav Sistemi. Yeni Sınav Sistemi (YGS-LYS) 1-YGS (YÜKSEKÖĞRETİME GEÇİŞ SINAVI) Sevgili Öğrenciler:

2014 YGS LYS Tanıtım Broşürü. Rehberlik Servisi

ÖĞR. PUAN GENEL Psikoloji (Ücretli) 4 TM , 60, , , , ,77801

6. İlgili yılın ÖSYS sonucunda herhangi bir yükseköğretim programına kayıt olan öğrencilerin de bahar dönemi için başvuru yapabileceklerine,

2014-LİSANS YERLEŞTİRME SINAVLARI (2014-LYS) SONUÇLARI. 27 Haziran 2014

BAHAR DÖNEMİ BAŞVURULARINA İLİŞKİN USUL VE ESASLAR:

SİNOP ÜNİVERSİTESİ ÖĞRETİM YILI BAHAR YARIYILI MERKEZİ YERLEŞTİRME PUANIYLA YATAY GEÇİŞ TAKVİMİ VE DUYURUSU

ERDEK KIZ TEKNİK VE MESLEK LİSESİ ÇOCUK GELİŞİMİ VE EĞİTİMİ ALANI TANITIM KILAVUZU

...FAKÜLTESİ DEKANLIĞINA YÜKSEKOKUL-MESLEK YÜKSEKOKUL MÜDÜRLÜĞÜNE

TERCİH BURSLARI (A) (B) (C)

İSTANBUL BİLGİ ÜNİVERSİTESİ KONTENJANLAR/BURSLAR/PUAN TÜRLERİ (2011)

YGS-LYS Bilgilendirme Kitapçığı

Sınavlara Hazırlanan Öğrencilerin Sorularına Cevaplar (2) - Genç Gelişim Kişisel Gelişim

YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARI SINAV SİSTEMİ İLE İLGİLİ SIKÇA SORULAN SORULAR VE CEVAPLARI

ÖZEL ŞİŞLİ TERAKKİ LİSESİ ÖZEL ŞİŞLİ TERAKKİ TEPEÖREN ANADOLU LİSESİ ÖZEL ŞİŞLİ TERAKKİ FEN LİSESİ BAŞARI BURSU YÖNETMELİĞİ

Aday Öğrenci Bilgilendirme Kitapçığı

T.C. UFUK ÜNİVERSİTESİ (ANKARA) 2018 MERKEZİ YERLEŞTİRME İLE ÖĞRENCİ ALAN YÜKSEKÖĞRETİM PROGRAMLARI

Abdullah YILMAZ RPDH Bölüm Başkanı. Havva ERYİĞİT Psikolojik Danışman. Elif ESİN Psikolojik Danışman

YÜKSEKÖĞRETİM PROGRAM ATLASI yokatlas.yok.gov.tr

Sınavsız Geçiş Sunumu

Üniversiteye Giriş Sistemi

2017 YGS ve LYS de neler değişti?

LİSANS PROGRAMLARI BÖLÜMÜN ADI. Eczacılık Fakültesi. Eğitim Fakültesi 2016 TERCİH BURSU 2015 BAŞARI SIRASI PUAN TÜRÜ

BEYKENT ÜNİVERSİTESİ 2015 ÖSYS İLE ÖĞRENCİ ALAN BÖLÜMLERİN PUAN BİLGİLERİ VE EĞİTİM DİLLERİ

İSTANBUL MEDİPOL ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM ÖĞRETİM YILI MERKEZİ YERLEŞTİRME PUAN TÜRÜNE GÖRE YATAY GEÇİŞ ÜCRET TABLOSU

2011 ÖSYS YEDİTEPE ÜNİVERSİTESİNİN MERKEZİ YERLEŞTİRME SİSTEMİNE GÖRE ÖĞRENCİ ALAN PROGRAMLARININ PUAN TÜRLERİ

İstediği üniversiteye giremeyenlere 4 farklı öneri

ANKET SONUÇLARI. Anket -1 Lise Öğrencileri anketi.

[2017 ÖSYS DEĞİŞİKLİKLERİ]

AKADEMİK YILI BAHAR YARIYILI MERKEZİ YERLEŞTİRME SINAVI İLE YATAY GEÇİŞ KILAVUZU

1

LYS. Geldi Çattı! BOZRAM. YGS bitti, sıra LYS de!

2014 YGS ve LYS SİSTEMİ

2015 Üniversite Tercih Dönemi İlk 100 e Giren Adayların Tercihlerinin Analizi

Bahçeşehir Üniversitesi (istanbul) 2016 taban tavan puanları ve başarı sırası

CUMHURİYET ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM FAKÜLTESİ PEDAGOJİK FORMASYON EĞİTİMİ SERTİFİKA PROGRAMI YAZ DÖNEMİ KONTENJAN BİLGİLERİ

2015 YILI BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ TABAN PUANLARI

HESAPLAMA YAPMAK İÇİN TIKLAYINIZ

TERCİH BURSU

LEFKE AVRUPA ÜNİVERSİTESİ Dr. Fazıl Küçük Eğitim Fakültesi P.Türü Taban Puan Başarı Sıralaması

MUNZUR ÜNĠVERSĠTESĠ EĞĠTĠM -ÖĞRETĠM YILI BAHAR DÖNEMĠNDE MERKEZĠ

TUNCELİ ÜNİVERSİTESİ ÖĞRETİM YILI GÜZ DÖNEMİ YATAY GEÇİŞ KONTENJANLARI, ŞARTLARI, GEREKLİ BELGELER, BAŞVURU VE DEĞERLENDİRME TAKVİMİ

2018 YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARI SINAVI (YKS)

Üniversiteye giriş sınavı; -YGS(Yükseköğretime geçiş sınavı) -LYS(Lisans yerleştirme sınavı) Olmak üzere iki sınav şeklinde yapılacaktır.

BEYKENT ÜNİVERSİTESİ 2015 ÖSYS İLE ÖĞRENCİ ALAN BÖLÜMLERİN PUAN BİLGİLERİ VE EĞİTİM DİLLERİ

OKUL MÜDÜRÜMÜZLE RÖPORTAJ

KADRO SAYISI ARAŞTIRMA GÖREVLİSİ ÖĞRETİM GÖREVLİSİ ARAŞTIRMA GÖREVLİSİ ÖĞRETİM GÖREVLİSİ

HALKLA İLİŞKİLER VE TANITIM ELEMANI

İSTANBUL AYDIN ÜNİVERSİTESİ EK YERLEŞTİRME KONTENJAN TABLOSU

YGS NEDİR? YGS: Yüksek öğretime geçiş sınavıdır. Üniversiteye geçişte ikinci aşama sınavı LYS ye girmeye barajı aşarak hak kazandırır.

Atatürk Üniversitesi (erzurum) 2016 taban tavan puanları ve başarı sırası

ÖSYM sitesinde yayınlanan ALES hakkında yer alan bilgilere göre ; Sınavda 4 ayrı grupta soru çıkacaktır. Bunlar:

AMASYA ÜNİVERSİTESİ TEKNİK BİLİMLER MESLEK YÜKSEKOKULU 2014 DİKEY GEÇİŞ SINAVI TANITIMI VE İSTATİSTİKLERİ

LİSE VE FEN LİSESİ BAŞARI BURSU YÖNETMELİĞİ

Öğretim Yılı İstatistiki Veriler ## ## Son Sınıf Öğrenci Sayımız: 117

Transkript:

GÖRÜCÜ USULÜ TERCİH YAPMAK Bu yazımızda, özellikle tercih döneminde sıkça karşılaşılan aşağıda örnekleri verilen soruların ve sorunların yol açtığı durumları inceleyip, tüm bu soru ve sorunlara açıklık getirmeye çalışacağız. ADAY KAYNAKLI ETKENLER Benim puanım bu, bu puanla nerelere gidebilirim? Ben aslında bölümünü çok istiyordum, ama olmadı, sınavım kötü geçti, yapamadım,şimdi nereleri kazanabilirim? Ben.. bölümünü çok istiyordum, ama olmadı, 2 yıllık okuyup DGS ile bu bölüme tamamlayacağım bölümleri görmek istiyorum. Ben KPSS ile kolay ve hemen atanacağım memur olacağım bir bölüm istiyorum, neleri önerirsiniz? Hocam ben meslek lisesi bitirdim, ama hiç sevmeden okudum. Bitirdiğim bölümden devam etmeyeceğim, nereleri kazanırım? Hocam ben sözelde edebiyat, tarih TM de sınıf öğretmenliği- iktisat-kamu yönetimi arasında kaldım; hocam benim aynı zamanda YGS puanlarımda var,bu puanlarla tam burslu 2 yıllık sağlık istiyorum. Bir de hocam sözelde gazetecilik- RTS yazsam mı kararsızım. Aaaa hocam tercih zamanı gelmiş, şimdi ne yapacağım? Bu ve benzeri cümlelerle tercih dönemini geçiren adayların durumlarını inceleyeceğiz. a) İlk ve en sık görülen soru: Benim puanım bu puanla nerelere gidebilirim? Sorusu. Bu soruyu soran adaylar çoğunlukla meslek seçimi konusunda kararsız, iyi araştırma yapmamış, başkalarının fikirlerine fazla açık, nasıl olsa iyi bir yer kazanırım diyen adaylardır. Bu tarz adayların bazıları ise üniversite tercihinin önemini anlayamamıştır. Bu adaylar muhtemelen cep telefonu ya da spor ayakkabı alırken daha çok düşünüp efor sarf eder. Gençlerin birçoğunun bu şekilde düşünmesinin en büyük nedeni, tüketim toplumu alışkanlıklarıdır. Sürekli bir şeyler alma, değiştirme,tüketme,yenisini elde etmedir. Firmaların ürün satmak için yaptıkları reklam ve müşteriyi sürekli ön plana çıkarma taktikleri, adayın kafasında sanki ömür boyu her şey kendisinin peşinden koşacak vazgeçilmez olan kendisi olduğu hissine kapılmasına sebep olmaktadır. Bu durumdaki adayların çok zengin olmasına gerek yoktur. Artık orta halli ailelerin çocuklarının büyük bir kısmında da bu tüketim toplumu davranışı görülmektedir. Her ne kadar anne babalarda bu durumdan şikâyetçi olsa da elden gelen fazla bir şey bulunmamaktadır. Gençlerin hayatlarında verecekleri en önemli kararların başında gelen bölüm (meslek) seçme arifesinde böyle davranması ileride büyük kayıplara ve yanılgılara neden olmaktadır. b) Ben aslında.. bölümünü çok istiyordum ama olmadı sınavım kötü geçti yapamadım şimdi nereleri kazanabilirim? Sorusu. Bu tarz adaylar yıllardır bazı popüler meslekleri kafalarına takmıştır (doktorluk, avukatlık, pilotluk, psikologluk vb. ). Bu adayların aslında bu meslekleri kazanamayacakları lise sınavlarında belli olmuştur. Adayın 6 ve 7 ci sınıfta matematiği feni çok iyidir ama 8 ci Sınıfta

ne olduysa lise yerleştirme sınavında sorunlar çıkmış (kaydırma, sınav stresi, hiperaktiflik vb.) ve aday başarısız olmuştur. Bu adaylar ve çoğunlukla bu adayların aileleri bu ilk işareti anlamamış, anlamak istememiş ve maalesef üniversite sınavında da aynı durum nüksetmiştir. Çocuk tıp kazanamayacaktır,bu durum yıllar öncesinden bellidir, ama ortaokul ve liselerimizde yeterince iyi ölçme değerlendirmenin yapılmaması,ilköğretimde sınıfta kalmanın uygulanmaması, sözlü notlarının yüksek verilmesi, dershanelerin büyük bir kısmının bu pembe dünyayı bozmaması gibi nedenlerden ötürü adayın ne kendisi ne ailesi o hayal dünyasından çıkamaz. Bu nedenlerden dolayı aday YGS den sonra bu pembe rüyadan uyanmaya başlar. LYS sonuçlarının açıklandığı gün ise adayın dünyasının başına yıkıldığı zamandır. Aday tercih sürecine morali bozuk hazırlıksız ve çoğunlukla gergin girer. Bu sefer aday gerçek dünyaya dönmüş ve sığınacak liman aramaya başlamıştır. Ama adayların bazıları hala bu rüyadan uyanmamakta ısrar edecektir. Bu adayların durumu aşağıdaki maddede incelenecektir. c) Ben.. bölümünü çok istiyordum ama olmadı 2 yıllık okuyup DGS ile bu bölümde 4 yıllığa tamamlayacağım bölümleri görmek istiyorum Sorusu. Bir önceki maddede bahsettiğimiz adayların bir kısmı hala hedeflerini tutturmada inatçıdır. Adalet okuyup hukuka ya da özel yetenekle iç mimarlığı kazanıp bu bölümden mimarlığa geçiş yapmak hedefindedirler. Son yıllarda özel üniversitelerin hızlıca açılması ve tercih dönemlerinde birçok 2 yıllık bölümün bu şekilde DGS ile 4 yıllığa geçmek konusunda köprü yapılması ve sürekli pompalanan yaparsın, edersin söylemleri adayın birkaç yıl daha bu rüyada yaşamasına devam etmektedir. Gerçekçi olmak gerekirse adalet bitirenlerin çok çok azı bu hedefe ulaşacaktır. 2014 DGS kılavuzu verilerine göre bu söylediğimizi anlatmaya çalışalım: Mimarlık bölümü için DGS kılavuzunda ayrılan kontenjanlar aşağıdaki gibidir: 29 adet devlet üniversitesinde DGS ile 4 yıllık mimarlığa geçiş için ayrılan toplam kontenjan 200 dür. 26 adet özel üniversitede (Kıbrıs dahil) DGS ile 4 yıllık mimarlığa geçiş için ayrılan toplam kontenjan 700 dür. Bu 700 kişilik kontenjanın 146 tanesi %50 burslu 43 tanesi tam bursludur. Bu rakamlardan da anlaşılacağı gibi DGS ile 4 yıllık mimarlığa geçmek isteyen adayların çoğunluğu ancak ücretli okuyarak bunu yapabileceklerdir. d) Ben KPSS ile kolay ve hemen memur olarak atanacağım bir bölüm istiyorum neleri önerirsiniz? Sorusu. Bu da tercih dönemlerinde en sık karşılaşılan sorulardan biridir. Aday devlet memuru olup hayatını kurtarma çabasındadır. Geçmişten beri süregelen memurluk algısı, memurluğun fazla çalışma gerektirmediği ve garanti oluşu bu bakış açısını doğurmuştur. Bir de üstüne özellikle son yıllarda büyük bankaların ve kuruluşların çok düşük aylıklarla personel çalıştırması da bu algıyı körüklemektedir. Üniversite mezunu sayısındaki artış ve işsizlik korkusu, bu büyük kuruluşların daha fazla kalifiye elamanı daha ucuza çalıştırmasının önünü açmıştır. Fen-Edebiyat ve İktisadi İdari Bilimler mezun sayısının çok artması, bu mezunların büyük birçoğunun iş bulamaması da bu devlet memuru olma isteğini körüklemektedir. Bu durumun en büyük sebeplerinden biri de Mesleki ve Teknik Eğitimin hala kaybettiği prestiji yakalayamamasıdır.

e) Hocam ben meslek lisesi bitirdim ama hiç sevmeden okudum. Bitirdiğim bölümden devam etmeyeceğim nereleri kazanırım? Sorusu. Bu sorunun ortaya çıkmasının nedenleri aşağıda sıralanmıştır: Mesleki teknik eğitimin prestijinin olmaması, Ülke genelinde geleceğe yönelik mesleki planlamanın yapılmaması, Özellikle sanayide ihtiyaç duyulan kalifiye ara elemanın yetiştirilememesi, Birçok küçük ölçekli üretim ve tamir işi yapan işletmelerin eski usul çalışıp, buralardaki ustaların gelen çıraklara karşı kötü tutumu, Ailelerin artan refah seviyesine bağlı olarak, artık çocuklarını ağır işlere vermek istememesi, Adayların birçoğunun istemedikleri meslek liselerinde ve bölümlerinde okumak zorunda kalması, Televizyon dizilerinde ve filmlerde başrol karakterlerin hep çok popüler meslekleri canlandırması (doktorluk, avukatlık vb. meslekler). Aileler ve çocukları üzerinde sürekli çok para kazanayım, saygı göreyim algısı ve baskısı yaratmaktadır. Bu ve benzeri nedenlerden ötürü meslek algısı sadece doktorluk, avukatlık mühendislik, öğretmenlik gibi belli başlı mesleklere indirgeniyor. Bunun sonucu olarak meslek lisesi mezunu olan gençlerin büyük bir kısmı okuduğu mesleği yapmak istemiyor. Tercih dönemlerinde muhasebe, metal, çocuk gelişimi, yiyecek içecek hizmetleri, bilişim teknolojileri vb. bölümleri bitirip iki yıllık başka alana geçmek isteyen adayla çok karşılaşılır. Bu durum daha zor ve masraflı olan mesleki eğitime yapılan emeklerin çoğunun boşa gitmesi demektir. f) Hocam ben sözelde edebiyat, tarih TM de sınıf öğretmenliği- iktisat-kamu yönetimi arasında kaldım; hocam benim aynı zamanda YGS puanlarımda var bu puanlarla tam burslu 2 yıllık sağlık istiyorum. Birde hocam sözelde gazetecilik- Radyo, Sinema televizyon yazsam mı kararsızım Sorusu. Yukarıda bahsedilen nedenlerin birinin ya da bir çoğunun aday üstünde en büyük sonucu KARARSIZLIKTIR. Aday ister düz lise,ister meslek lisesi mezunu olsun YGS ye, girebileceği kadar LYS ye girerek kendisine bir çıkış yolu aramaya başlamıştır. Artık aday ne yapacağını bilemez bir halde istekleri ile gerçeklik arasında gidip gelen bir hal almıştır. Adayın kafasında sürekli bir bölümden diğerine geçiş ve kararsızlık vardır. Bu ve benzeri durumda olan adaylar ve ailelerini zor günler beklemektedir. Üniversite sınavlarına giren kişi sayısının her yıl katlanarak gitmesi ve iki milyonu geçmesinin sebepleri bunlardır. Bu da zaman ve para kaybıdır ve dolayısıyla ülke ekonomisine ve ailelere yük demektir. g) Aaaa hocam tercih zamanı gelmiş, şimdi ne yapacağım? Sorusu. Adayların bir kısmı da sanki hiç tercih zamanı gelmeyecekmiş, hiç tercih yapmayacakmış gibi yaşamlarını sürdürür. Bu adaylarda okul, eğitim, meslek, üniversite gibi kavramlar değil de daha çok; tiyatro çalışmaları, uğraştığı amatör spor, sosyal medya, yeni alışveriş ve moda trendleri vb. kavramlar baskındır. Bu adaylar okullarında ya da dershanelerinde sene içinde yapılan rehberlik çalışmalarını çok gereksiz ve zahmetli bir iş olarak görmüşlerdir. Çoğunlukla bu ve benzeri ruh halinde olan adayın karşısına birde aşağıda belirtilen etkenler çıkınca aday GÖRÜCÜ USULÜ TERCİH YAPMAK zorunda kalacaktır.

ADAY DIŞI (ÇEVRESEL) ETKENLER 1) Vakıf (Özel) üniversitelerin doluluk oranlarını arttırma çabası: 2013 ÖSYS yerleştirme sonuçlarına göre (ek yerleştirme hariç) Türkiye deki Vakıf (Özel) Üniversitelerinin 4 yılık ve 2 yıllık tüm bölümler için doluluk oranı %79,2 dir. Bu oran Kıbrıs Üniversitelerinde %41,5 tir. Bazı özel üniversiteler isimleri ve kaliteleri gereği doluluk oranı sıkıntısı çekmemektedir, ama bunların dışındaki özel üniversitelerin birçoğu için kontenjanlarını doldurmak hayati öneme sahiptir. Son yıllarda çok sayıda özel üniversitenin açılması bu rekabeti daha da kızıştıracaktır. Bu rekabetin sonucu özel üniversiteler prestijli bölümleri ve 2 yıllık sağlık meslek yüksekokullarını bol bol açmak zorunda kalmalarına neden olmaktadır. Birçok mühendislik türünden LYS de 180 puan barajını geçen adaylar rahatlıkla %50 burslu okuma şansı yakalamaktadırlar. Psikoloji ve Rehberlik Psikolojik Danışmanlık, Hukuk, Mimarlık vb. birçok bölüm için de bu geçerlidir. Artık parası olan akademik yeterliliğinin önemi olmadan istediği bölümü okuyacak hale gelecektir. Bu durum her ne kadar iyi gibi görünse de zamanla üniversite mezunlarının niteliğinin sorgulanmasına ve bu mezunların iş bulamamasına neden olacaktır. Diğer bir sıkıntıda sürekli ve mantar gibi açılarak yayılan 2 yıllık sağlık meslek yüksekokulları ve bölümleridir. Bu bölümlerin kontenjanları her yıl neredeyse katlanarak gitmektedir. Örneğin Tıbbi Dokümantasyon ve Sekreterlik bölümü (zaten sağlık bölümü olmamakla beraber adındaki tıbbi kelimesinden dolayı sağlık bölümü olarak algılanmaktadır.) Mezunlarında iş bulma ve ücret sıkıntısı başlamıştır. Yakında bu sıkıntı diğer 2 yıllık sağlık bölümlerine de şüphesiz ki sıçrayacaktır. Bu durum nasıl son yıllarda artık AVM lerin birçoğu iş yapamaz hale geldiyse özel üniversitelerin ve birçok bölümün iş yapamaz hale gelmesine neden olacaktır. 2) Tercihlerde görev alan kişi ve rehber öğretmenlerin yeteri kadar bilgili olmaması: Birçok özel üniversite tercih döneminde tercih danışmanlığını kendi personeline ve öğretim görevlilerine yaptırmaktadır. Özel üniversiteler fazladan rehber öğretmen çalıştırmamak için birkaç günlük eğitimlerle kendi personelini eğitip, tercih danışmanı yapmaktadır. Bu durum hem tercihe gelen adayın doğru algılanamamasına, hem de adaya yeteri kadar şeffaf ve tarafsız davranılmamasına sebep olmaktadır. Özellikle tercih dönemlerinde liselerde rehber öğretmenlerin görevlendirilmesi ve bu rehber öğretmenlerin hizmet içi eğitimden geçirilmesi zorunluluk haline gelmiştir. Rehberlik, üniversite sınavları ve diğer şeyler çok geniş bir yelpaze oluşturmaktadır. Bu yelpazede zaman zaman bu işte iyi olan rehber öğretmenlerin bile kaçırdığı ya da yanlış hatırladığı şeyler olabilmektedir. 3) Tercih Robotları: Teknoloji artık insanın düşünmesinin,sorgulamasının önünde engel olacak hale gelmeye başlamaktadır. Birçok büyük dershanenin ve kurumun tercih robotu rekabeti insan faktörünü ve ilgi-ihtiyaçlarını ortadan kaldırmaktadır. Şimdi kullanılan birçok tercih robotuna puanlarınızı girdiğiniz zaman yazabileceğiniz bölümleri ve üniversiteleri otomatik olarak ortaya çıkarmaktadır. Bu durum bir de büyük bir teknolojik üstünlük ya da kolaylıkmış gibi adaylara ve ailelere sunulmaktadır. Benim puanlarım bu, bu puanlarla nereleri kazanırım? sorusuna, tercih robotuna değerleri gir ve liste al adaya ver. Artık rehberlik ve tercih danışmanlığı bu kadar basite indirgenmiştir. Tabi bu işlem sırasında adayın başta T.C. Kimlik numarası ve iletişim bilgileri alınarak aday aynı zamanda reklam malzemesi haline getirilmektedir.

Gelen adayı dinlemeden, tercihlerle ilgili dikkat edeceği şeyleri ya da püf noktaları anlatmadan, adayın aile ve ekonomik durumuna hiç bakmadan adaya çıktıyı al ver. Adayların maalesef çoğu da sanki eczaneden derdine iyi gelecek ilacı alıyormuş gibi mutlu oluyor. Bu işi yapan meslektaşlar ve kişiler sanki adaya tüm sorunlarını çözdük,bölüm kazandırdık ve aday artık hayatında sıkıntı yaşamayacak gibi hissettiriyorlar. Görücü Usulü Tercih Yapma nın en büyük nedenlerinden biridir bu teknolojik kolaylık. Adayların birçoğu girebileceği yerlerin listesini aldığı için anlık olarak çok mutlu olmuştur ve birçok sorgulama kriterini yok sayarak sadece kazanmak için tercih yapacaktır. Bu noktada robot dedi diye iş olanağı olmayan ve üniversite kazanma baskısı altında olan adaylar, tercih yapacaklardır. 4) Komşunu- akrabanın oğlu-kızı baskısı: Aday bu baskıdan kurtulmak için tercih dönemlerinde artık adayın son noktada ben de üniversite kazandım demek için başvurduğu yollardan biridir. Aday, aman nasıl olsa olmadı bir daha girerim hele bu yılı bir atlatayım diyerek istemeye istemeye Görücü Usulü Tercih yapacaktır. Adı konulmamış ya da hissettirilmeden yapılan çevre baskısı, anne babanın aşırı ideal olması, anne babanın bölümlerin bir kısmını beğenmeyip bazı bölümlerde diretmesi ya da çocuğun bilgili ve bilinçli olmadan tercih yapması istenmeyen tercihlere yol açmaktadır. 5) Adı havalı bölümler: Uluslararası İlişkiler, Kamu Yönetimi, Psikoloji, Hukuk vb. birçok bölüm mezunu gerçekte ne iş yapar, adayların birçoğu bunu bilmez. Bölümün adındaki hava ya da Amerikan Filmlerindeki meslek algısı (özellikle avukatlık için) adayın kafasında mesleğe ilişkin çok farklı çağrışımlar uyandırarak adayları bu bölümlere çekmektedir. Özellikle Uluslararası İlişkiler bölümü de buna güzel bir örnektir. Bu bölümü kaç kişinin bitirdiğini ve kaçının Dışişleri Bakanlığında ve Elçiliklerde-Konsolosluklarda çalıştığını merak ediyorum. 6) Mesleki Yönelim Envanterleri-Testler: Bu çalışmalarla adayın ilgisi ölçülmekle beraber, adayın bu çalışmalarda çıkan meslekleri yapıp yapamayacağı sorgulanmamaktadır. Yine adaylarımız, birçok özendirici etmenin farkına çoğunlukla varmadan ve o mesleğin gerektirdiği sabır, dirayet, altyapıya sahip olup olmadıklarına bakmadan ben şu olacağım, bu olacağım tarzında meslek seçimine hayalperest yaklaşmaktadırlar. Bu testler ve envanterler bu hayalperestliği körükleyebilir. 7) Sevgi: Ne alaka dediğinizi duyabiliyorum. Maalesef kültürümüzde ve yetişme tarzımız da sevgiyi birçok yerde gereksiz ve hatta zararlı şekilde kullanıyoruz. Dersi sev, öğretmeni sev, mesleği sev vb. Tamam,sevgi güzel şey severek bir şeyler yapmak da çok güzel; ama başta büyükler, anne babalar her şeyi severek mi yapıyoruz, bu hayatta zorunda kalarak yaptığımız hiçbir şey yok mu? Bu ülkede inşaatta, madende, ağır sanayide çalışan ya da tır-kamyon kullanan ya da temizlik-çaycılık insanların ne kadarı işlerini severek mutlu mesut yapıyor,bunu soran yok. Kayıtlı çalışan nüfusun ne kadarı askeri ücretle çalışıyor bundan da bahseden yok. Bu ülkede Alışveriş Merkezlerinde, plazalarda ve mağazalarda kaç milyon insan (çoğu genç nüfus) satış danışmanı, güvenlik vb. işlerde çalışıyor bundan da bahseden yok. Sanmayın herkesin sosyo -ekonomik şartları süper ve biz bu ailelerin çocuklarına her seçimde aşamada sevgiden bahsediyoruz. Popüler dil ve yaklaşımlar ödev, görev, vazife, sorumluluk ve zorunluluk gibi kavramaları sevmiyor. Oysa ülkemizdeki üniversite sınavlarına giren ve sayısı iki milyonu geçen kişilerin aileleri zor imkânlarla ve sırf çocuğum okusun diye her şeylerinden kısarak hayatlarını yaşıyor. 8) Efsaneler: Tercih döneminde genel olarak nereden nasıl çıktığı belli olmayan bir sürü yanlış bilgi ile uğraşmak hatta savaşmak zorundayız. Bunların ilki ve en büyüğü tercihlerin sırası meselesidir. Nereden çıkmış,nasıl bu kadar yayılmış anlayamadık çözemedik ama

adayların bir çoğu yerleştirme de puana değil de öncelikle tercih sırasına bakılıyormuş gibi yalan-yanlış bir bilgi ile karşımıza gelmektedir. Örnek; sen tercih listenden Marmara Üniversitesinden İngilizce işletme bölümünü 30. Sıraya yaz, rakibin ilk sıraya yazsın; senin puanın 0,00001 puan bile rakibinden yüksek ise sen kazanırsın. Israrla böyle bir durumun söz konusu olmayacağını anlatırız. Yukarıda tabloda birey ve çevre kaynaklı anlatılmaya çalışılan durumun doğal bir sonucu Görücü usulü tercih yapmak olacaktır. Tercih dönemlerinde köşeye sıkışan adayların büyük çoğunluğu farkına vararak ya da farkına varmadan Görücü usulü tercih yapacaktır. GÖRÜCÜ USULÜ TERCİH YAPMANIN BELİRTİLERİ VE SONUÇLARI ŞUNLARDIR Bu tercihlerin hepsinde ya da büyük bir çoğunluğunda aşağıdaki süreç ve belirtiler ortaya çıkar: Tercih yapma sürecinde; Tercih döneminde çok tercih merkezi gezip çok kişiden fikir almak, Sürekli bölümler arasında gidip gelmek, Listelere sık sık bölüm ekleyip çıkartmak, Emin olamama, sık sık tercih değiştirme, Tercih listelerinin ilk başlarında uçuk yüksek yerleri yazıp, listeyi açık öğretim tercihleri ile bitirmek. Zaten sıkıntılı stresli olan tercih dönemi bu adaylar için daha çok sıkıntı ve stres içinde geçer. Aynı olay aileler içinde geçerlidir. Üniversite tercihlerinin sonuçları açıklandığında; Buruk bir sevinç, kararsızlık, pişmanlık arasında gidip gelen tam olarak tarif edilemeyen ruh hali. Kayıt yaptırmak yaptırmamak konusunda sorgulamalar, Büyük bir ihtimalle beğenilmeyecek şehir ya da üniversite, Tabi bunlarla da bitmiyor maalesef; Kazanılan birçok bölümde adayın karşısına çıkacak matematik ve sayısal dersler. Özel üniversiteyi kazandım ama o kadar da kolay değilmiş sözleri. Birçok adayın İngilizce hazırlıkta kalması. Bir taraftan üniversite okuyup bir taraftan tekrar sınava hazırlanmak, Birçok adayın bir sonraki yılda OBP lerinin yarıya düşmesi. Bir taraftan üniversite okuyup bir taraftan açık öğretim okumanın yollarını araştırmak. Yukarıda verilen örnekleri daha da çoğaltıp sizleri sıkmaya gerek yok. 70 ve 80 li yıllarda lise mezunu olmak,iş bulmak için çoğu zaman yeterliydi. 90 lı ve 2000 li yıllara gelindiğinde üniversite mezunu olmak gerekli ve yeterli hale geldi. Ancak günümüzde artık maalesef üniversite mezunu olmak birçok bölümde iş bulmak için yetmiyor. Yıllar geçtikçe rekabet kızışıyor. Genç nüfusun çok olması sadece 12 yıllık eğitimde yaklaşık 17 milyon öğrencinin olması bu ülkenin gerçekleri. Son yıllarda eğitim alanında yapılan köklü değişikliklerin ve büyük yatırımların yanında içerik ve nitelik olarak eğitim müfredatının elden geçirilmesi hatta sil baştan

yapılması kaçınılmazdır. Eğitim sorununu çözmeden bu ülke dünya da istediği yere gelemez. Gençlerin hayatları için en doğru kararı vermesi; her türlü istatistikten, doluluk oranından daha önemlidir. Sayısal olarak çok kişiyi üniversiteye yerleştirmekten daha önemlisi; adaylara gerçekçi, şeffaf yaklaşıp onların hayatlarına yön çizmesine katkıda bulunmaktır. Tercih döneminde aktif olarak görev alan tüm unsurların (rehber öğretmenler, dershaneler, üniversiteler vb. ) bu hususları unutmamasında fayda vardır. 2014 yerleştirme sonuçlarının açıklandığı bu günde (23/07/2014) hemen kazanan adayların bir kısmı kazandığı yerden memnun olmayıp yeniden hazırlanmayı düşünmektedirler. Bu da demek oluyor ki aday bir şekilde Görücü Usulü Tercih Yapmıştır. Bu yazı ile amaçlanan öğretmenlere, eğitim yöneticilerine ve ailelere zaten bildikleri farkında oldukları sorunları üniversite tercihleri dönemi yeni bitmişken unutturmamaktır. Maalesef Mart ayındaki Yüksek Öğretime Geçiş Sınavına kadar daha televizyonlarda eğitim ve tercih programı bu sıkılıkla göremeyeceğiz. Mesut Sabancı Rehber Öğretmen