I.BÖLÜM DAĞITICININ MERKEZ İÇİ ÇALIŞMALARI

I.BÖLÜM DAĞITICININ MERKEZ İÇİ ÇALIŞMALARI GELEN VE DAĞITIM SERVİSİNİN TANITILMASI 1. GELEN VE DAĞITIM SERVİSİNİN TANITIMI a) Posta Gelen Servisi: Merkezimize gelen postaların teslim alınıp, açıldığı ilgili kasalarda dağıtım cihetleri ile mutemetliklere göre ayrımlarının yapılıp ilgili servislere verilmek üzere hazırlandığı servise gelen posta servisi denir. b) Posta Dağıtım Servisi: Gelen Posta servisinden intikal eden kayıtlı ve kayıtsız gönderilerin alıcılarına teslim amacıyla cadde ve sokaklarına göre ayırımlarının yapıldığı servistir. 2. KULLANILAN MALZEMELER: Posta gelen ve dağıtım servislerinde genellikle şu malzemeler kullanılır: - Açma masaları - Damga makineleri - Mektup taşıma vasıtaları - Kayıtlı maddeler açma ve kayıt masaları - Ayırım Kasaları 1

3. AYIRIM KASALARI Merkezlere ait mektup postası gönderileri ya manuel olarak elle, ya da otomatik olarak posta kod makineleri ile ayrıma tabi tutulur. Gönderi ayırımı bugün için çoğunlukla ayırım kasaları yardımı ile elle yapılmaktadır. Kullanılan ayırım kasaları şunlardır: - Gelen ilk ayırım kasaları - Grup ayırım kasaları - Cihet ayırım kasaları - Gelen kayıtlı maddeler ayırım kasası - Şehir ciheti kasaları - Köyler ve acenteler kasaları - Telli ayırım kasaları Gelen İlk Ayırım Kasaları Mutemetlikler dahil dağıtım cihet sayısı 28'den az olan merkezlerin posta gelen servislerinde kullanılan gelen ilk ayırım kasası, merkezin büyüklüğüne, küçüklüğüne ve haberleşme maddelerinin miktarına göre belirlenir. Standart ölçülere göre en küçüğü 14 gözlü olan kombine kasanın, 21 ve 28 gözlü olanları da vardır. GELEN İLK AYIRIM KASASINDA AÇILAN GÖZLER 1- Dağıtım cihetlerinin her birisine 2- Çok sayıda gönderisi çıkan mutemetliklere a. Özel mutemetlikler b. Resmi mutemetlikler 3- Merkezin posta abone kutularına 4- Merkezin dağıtımını yaptığı köylere 5- Vasıtaya 6- Kendi merkezimize (PTT) 2

Grup Ayırım Kasaları Genellikle işleme merkezleri ile büyük aracı merkezlerin posta gelen servislerinde kullanılan bu kasalar, mutemetlikler dahil dağıtım ciheti sayısı 28'den fazla olan merkezlerin posta gelen servislerinde kullanılır. Bu kasaya duyulan ihtiyaç, mutemetlikler dahil dağıtım grubu sayısı ile bu serviste çalışacak personel sayısına göre belirlenir. Herhangi bir özellik göstermeyen bu kasa genellikle giden posta servisinde kayıtsız ince maddeler ya da kaba maddeler ayırımı için kullanılan kasalardan seçilir. GRUP AYIRIM KASASINDA AÇILAN GÖZLER 1- Dağıtım gruplarının her birisine 2- Çok sayıda gönderisi çıkan mutemetliklere a. Özel mutemetlikler b. Resmi mutemetlikler 3- Merkezin posta abone kutularına 4- Merkezin dağıtımını yaptığı köylere 5- Vasıtaya 6- Kendi merkezimize (PTT) Mutemetlik Gözü: Gönderisi çok çıkan kişi ya da kurumlar için ayrım kasasında açılan gözlerdir. Dağıtım ciheti: Bir dağıtıcının dağıtım yaptığı alana dağıtım ciheti denir. Dağıtım Grubu: En az 14 ve daha fazla cihetin oluşturduğu alana dağıtım grubu denir. Cihet Ayırım Kasaları Grup ayırım sisteminin kullanıldığı merkezlerde, her grup için birer adet kullanılan bu kasalarda ilgili grupları oluşturan dağıtım cihetlerinin her birisine göz açılır. Standart ölçülere göre en küçüğü 14 gözlü olan bu kombine kasaların 21 ve 28 gözlü olanları da vardır. Bir dağıtım grubu oluşturulurken bu kasaların standart ölçüleri dikkate alınmalıdır. Şehir Ciheti Kasası İşleme merkezlerinin gelen posta servislerinde kullanılan bu kasalarda merkez ve personeli adına, posta kutusu, postrestant adresli gönderilerle o işleme merkezine bağlı bünyevi dağıtım yapan merkezlerin gönderileri ayırıma tabi tutulur. Bu kasaya duyulan ihtiyaç, lokal merkez ve şube sayısı ile bünyevi dağıtım yapan lokal merkezler sayısına göre belirlenir. Gelen Kayıtlı Maddeler Ayırım Kasası Gelen kayıtlı maddeler ayırım kasasında açılan gözler merkezin durumuna göre Gelen İlk Ayırım Kasası ya da Grup Ayırım Kasasında açılan gözlerin aynısıdır. 3

Köyler ve Acenteler Kasası Köy dağıtıcıları tarafından dağıtımı yapılacak gönderilerin ayırımı için kullanılan bu kasalarda köyler ve acenteler gözleri açılır. Bu kasalara duyulan ihtiyaç merkeze bağlı köy ve acenteler sayısı dikkate alınarak belirlenir. Telli Ayırım Kasaları Gelen posta servisinden dağıtım servisine intikal eden posta gönderilerinden mektup ve kartların (LC) tel aralarında, basılmış kağıtlar, kayıtsız küçük paketler ile körlere özgü yazıların (AO) üst kısımdaki gözlerde, cihetteki dağıtım sırasına göre ayırıma tabi tutulduğu kasalardır. Telli ayırım kasasının sayısı merkezdeki cihet sayısı ile orantılıdır. Yani merkezde kaç cihet varsa o kadar da telli ayırım kasası kullanılır. Telli ayırım kasalarının etiketlenmesi de diğer kasaların etiketlenmesinde olduğu gibi posta kontrolörleri ile dağıtım kontrol şefleri tarafından başdağıtıcılar yardımı ile yapılır. Şeritlerin etiketlenmesi cihet dağıtıcısının hareket yönüne göredir. 20 tel 21 tel arasından oluşan bu kasalardaki tel arası ortalama 10 mektubun işlenebileceği aralıktadır. POSTALARIN TESLİM ALINIP AÇILMASI 1- GELEN POSTA SERVİSİNE GÖNDERİ AKIŞI Gelen posta servisine gönderiler üç kaynaktan gelir. Bu kaynaklar; a) Merkezin posta gişeleri b) Giden Posta servisi c) Merkezin posta alıp verdiği diğer ünitelerdir. a) Posta gişelerinden kabul edilen kayıtsız gönderiler herhangi bir belgeye kayde-dilmeksizin gelen posta servisine teslim edilirken, kayıtlı gönderiler 2 nüsha düzenlenen "Kayıtlı Gönderi Zimmet Listesi"ne kaydedilerek posta gelen servisine teslim edilir. Kayıtlı gönderiler eğer Adana, Ankara, İstanbul, İzmir Posta İşleme Merkezlerine bağlı lokal merkezlerden ve Posta Telgraf Müdürlüklerinin aracılığını yaptığı lokal merkezlerden geliyorsa bildirme kağıdına, kayıtsız gönderiler posta teslim bordrolarına kayıtlanarak gelen posta servisine teslim edilir. b) Vasıta torbaları içerisinde giden posta servisine gönderilen kayıtlı gönderiler, merkezin gelen posta servisine ait olanlar servisler arasında kullanılan "Kayıtlı Gönderi Zimmet Listesi ne kaydedilerek gelen posta servisine verilir. Kayıtsız gönderiler herhangi bir belgeye kaydedilmeden teslim edilir. c) Merkezin posta alıp verdiği üniteler, kayıtsız gönderilerini torba içerisinde "Posta Teslim Bordrosu"na kaydederek, kayıtlı gönderilerini ise "Bildirme Kağıdı"na kaydederek gönderirler. 4

2- POSTADA KULLANILAN FORMLARIN TANITIMI a) Posta Teslim Bordroları Posta alınıp verilen merkezler arasında düzenlenen bütün torbaların, kaydedildiği formdur. Postalar bu form ile teslim alınır ve teslim edilir. En az üç nüsha olarak düzenlenir. Numarası yılbaşında 1 den başlar, yıl sonunda biter. 5

6

7

b) Bildirme Kağıdı Kayıtlı maddeler torbası içerisine konulan kayıtlı gönderilerin, ayrıntılı bir şekilde dökümünü gösteren formdur. Merkezimize gelen postalar açıldığında Bildirme Kağıdındaki kayıtlar esas alınarak kontrolü yapılır. İki nüsha olarak düzenlenir. Bir nüshası torba içersinde karşı merkeze gönderilir, diğer nüshası ise merkezde kalır.. Numarası yılbaşında 1 den başlar, yıl sonunda biter. 8

9

10

c) Kayıtlı Gönderi Zimmet Teslim Listesi Merkezin posta servisleri arasında alınıp verilen kayıtlı gönderilerin kaydedildiği formdur. Bütün gönderiler bu forma tek tek kaydedilir. Karşı servisin görevlisine imza karşılığı teslim edilir. d) Gerçekleme Kağıdı Postada görülen her türlü hatalı işlem ve düzensizlik için tutulan bir formdur. Hata ya da düzensizlik yapan merkezi uyarmak amacıyla düzenlenir. Merkezler arasında yapılan bir yazışma şeklidir. 11

12

3- POSTAYI AÇARKEN DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR : Merkeze gelen torbalar, o merkezin iş hacmine ve organizasyonuna göre dağıtım veya gelen-giden servislerinde Müdür, Amir, Şeflerden biri ile görevli memurlar veya bunların denetiminde dağıtıcılar tarafından açılır. En az iki kişiden oluşan görme kurulu oluşturulmalıdır. Torbalar posta teslim bordrosundaki kayıtları ile karşılaştırılır. Gelen postada noksanlık olmaması halinde posta teslim bordrosunun alt kısmı posta alma memurlarınca imzalanarak postalar teslim alınır. Noksanlık olması halinde posta teslim bordrosunun düşünceler kısmına gerekli açıklamalar yapılarak postalar teslim alınır çıkış merkezi gerçekleme ile uyarılır. TORBALARIN AÇILMASI SIRASINDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR 1- Kayıtlı maddeler torbasına takılan etiket ve kurşunların aynı ip üzerinde kalmasını sağlamak amacıyla sicim tek katından kesilmek suretiyle torba açılmalıdır. Bundan amaç görülen düzensizlik için tutulacak gerçeklemeye ek olmasıdır. Bundan dolayı posta gönderilerinin tam olduğu anlaşılıncaya kadar kurşun, ip ve etiketin saklanması gerekir. 2- Kayıtlı maddeler torbasından çıkan kayıtlılar bildirme kağıtları ile kontrol edilir. Kayıtlı gönderilerin tam olduğu anlaşıldığında bildirme kağıdı görme kurulu memurları tarafından imzalanır ve saklanır. 3- Açılan torbalar ister kayıtlı ister kayıtsız olsun içlerine konulan gönderilerin tamamen boşaltıldığına emin olunması için ters çevrilerek kontrol edilir. 4- Boşalan posta torbaları bekletilmeksizin toplama merkezlerine gönderilir. 5- Torbalardan çıkan gönderiler işlenmek üzere merkezin organizasyon yapısına göre grup ayırım ya da gelen ilk ayırım kasalarına götürülerek ayırım işlemlerine tabi tutulurlar. 6- Teslim alınan kayıtlı gönderiler posta merkezine gelen haberleşme maddeleri muvazene listesine kaydedilir. GÖNDERİLERİN AYIRIM VE KONTROLÜ 1. Gönderilerin Ayırımı: Merkez grup ayırım kasası kullanılması halinde gönderiler açma masasından sonra grup ayırım kasasına getirilir. Görevliler, grup ayırım kasasında bu gönderileri dağıtım gruplarına, mutemetliklere, posta kutularına, vasıtaya, PTT'ye ve merkeze bağlı köylere göre ayırıma tabi tutarlar. Merkez, grup ayırım kasası kullanmıyor ise, gönderiler açma masasından sonra gelen ilk ayırım kasasına getirilir. Bu kasada gönderiler dağıtım cihetlerine, mutemetliklere, posta abone kutularına, vasıtaya, PTT'ye ve merkeze bağlı köylere göre ayırıma tabi tutulurlar. İlgili kasalarda ayırıma tabi tutulan gönderiler dağıtım servisinde kullanılan telli ayırım kasalarına getirilir. Gönderiler bu kasada cihetin cadde ve sokak numaralarına göre tekrar ayırıma tabi tutulurlar. Dağıtıcılar gönderi ayırımı sırasında posta gönderilerinin kontrollerini de yaparlar. 13

2. Gönderilerin Kontrolü Dağıtıcılar ayırım sırasında; - Pulları düşmüş, zarfları yırtılmış, ambalajları patlamış olan veya açılıp tekrar kapatılmış izlenimi veren, - Ücretleri hiç ödenmemiş veya eksik ödenmiş olan, - Üzerinde, posta ücretinin ödenmesinde geçerli olmayan pul veya soğuk damgalar bulunduğu görülen, Gönderilere rastlarlarsa bunları gereği yapılmak üzere servis yetkilisine verirler. Servis yetkilisi hasarlı gönderileri yeniden emniyete alırken, eksik ücretli gönderilere takse işlemi uygular. a) Yeniden Emniyete Alma Zarf ve ambalajlarında yırtık ve hasar görülen posta gönderileri bu şekilde alıcılarına teslim edilmezler. Bunlar, yurtiçi gönderi ise yeni bir zarf veya naylon torba içerisine, tutanak düzenlenmek suretiyle, tutanağın bir nüshası ile birlikte konulur. Yurtdışı çıkışlı kayıtlı bir mektup ise özel bir zarf içine konularak yeniden emniyete alınırlar. Eski ambalaj üzerindeki tüm bilgiler yeni ambalaj üzerine yazılır. b) Eksik Ücretli Gönderiler Varış merkezine gelen; ücretlerinin eksik olduğu saptanan, yurtiçi ve yurtdışı gönderiler, eksik ücretlerinin tamamlattırılması veya takse işlemine tabi tutulmak üzere servis yetkililerine teslim edilir. - Yurtiçi Gönderiler: Kayıtsız olarak postaya verilen mektup ve posta kartları ücretleri hiç ödenmemiş ya da bir kısmı ödenmiş olsa dahi eksik ücretlerinin iki katı oranında takse işlemine tabi tutulur. Posta ücretlerinin bir kısmı ödenmiş olarak gelen yurtiçi kayıtsız basılmış kağıtlarla körlere özgü yazılar ve küçük paketler de eksik ücretlerinin iki katı oranında takse işlemine tabi tutulur. Takse ücreti, ilk ağırlık kademesindeki yurtiçi kayıtsız mektup ücretinden az olamaz. - Yurtdışı Gönderiler : Yurtdışından gelen eksik ücretli gönderi üzerinde (T) işareti ya da yanında pay ve paydasına rakam yazılı olan gönderilerden sadece işleme ücreti alınır. - Kayıtlı mektup postası gönderileri, Gidiş-Dönüşlü kayıtsız gönderilerle resmi dairelere ait posta gönderileri ücretleri tamamlanıp pul iptal edilerek teslim edilir. Eksik pul çıkış merkezinden gerçekleme ile istenir. 14

3. Gönderilerin Dağıtıcılara Teslimi a) Kayıtlı Gönderilerin Dağıtıcılara Teslimi Merkeze gelen kayıtlı gönderiler dağıtım cihetlerine göre ayrıldıktan sonra, dağıtıcıların kullandıkları "Dağıtım Cihet Listesi ne kayıtlı gönderiler ayırım ve kayıt servisince, eğer bu servis yoksa bu işle görevlendirilen memur, başdağıtıcı veya dağıtıcı tarafından kaydedilir ve ilgili cihet dağıtıcılarına imza karşılığında teslim edilir. Dağıtıcılar, gönderileri "Dağıtım Cihet Listesi ndeki kayıtları ile karşılaştırırlar. Herhangi bir yanlışlık veya noksanlık varsa bunları ilgililere düzelttirdikten sonra, telli ayırım kasasındaki ayırımı takiben dağıtıma çıkarırlar. Konutta teslim ya da özel ulak hizmeti istenen kayıtlı gönderiler memurun kullandığı ilgili listelerine imza alınmak suretiyle dağıtıcılara teslim edilir. b) Dağıtıma Çıkarılmaması (Alıcılarına Teslim Edilmemesi) Gereken Gönderiler Bu gönderilerin bazılarının kabul anında fark edilip kabul edilmemesi gerekir. Ancak çeşitli nedenlerle kabul edilip merkeze gelmeleri halinde, merkezdeki ayırımları sıraya konulmaları ve kontrolleri sırasında rastlandıkları taktirde dağıtımdan alıkonulurlar. Bu gönderiler; - Yanlış gelen gönderiler, - Üzerinde hakaret, tezyif edici ifadeler veya yasaklanmış lakap unvan ve deyimler yazılı gönderiler ile posta kanununda yasaklanmış bulunan gönderiler, - Üzerinde genel ahlak kurallarına aykırı veya güvenliği bozucu ve bir suç işlenmesini teşvik edici işaret, resim ve yazılar taşıyan gönderiler, - İlgili mevzuat ile alınması, satılması, taşınması veya elden ele geçmesi yasaklanmış her türlü maddeler, - Yetkili mercilerin yazılı isteği uyarınca alıcısına verilmemesi istenen gönderiler, - Birden fazla alıcı adı gösterilen kayıtlı gönderiler, - Birden fazla adres gösterilmiş gönderiler. Buna göre; Yanlış gelen gönderiler bekletilmeksizin varış yerlerine gönderilmek üzere "Posta Giden Servisine" teslim edilirler. - Üzerinde birden fazla teslim yeri gösterilen gönderiler gerçekleme ile çıkış merkezine iade edilir. Üzerlerinde hakaret, aşağılayıcı adresler veya yasaklanmış lakap unvan ve deyimler yazılı gönderiler ile Posta Kanunda yasaklanmış bulunan gönderiler, gönderici adresi biliniyor ise iade edilir, eğer gönderici adresi yoksa elde kalmış gönderi işlemine tabi tutulur. - İçinde yasak şeyler olduğu sezilen gönderiler görme kurulu tarafından açılarak ilgili mercilere teslim edilir. Yetkili mercilerin yazılı isteği üzerine alıcısına verilmemesi istenen gönderiler, bu mercilerin isteği doğrultusunda işleme tabi tutulur. 15

DAĞITIMA ÇIKIŞ İŞLEMLERİ Dağıtıcılar hazırlıklarını bitirdikten sonra "Dağıtıcı çalışma saatlerini gösterir tablo" veya köy sefer programı uyarınca dağıtıma çıkarken "Dağıtım Sefer Defteri"ni imza ederler. Dağıtılmak üzere sıralanan ve bağ yapılan gönderiler dağıtım sırasına göre çantanın içine konur. Çantaya sığdırılamayan gönderilerin, adresleri başkaları tarafından görülmeyecek ve yağmur, kar gibi hava şartlarından etkilenmeyecek şekilde taşınmasına özen gösterilir. 1- DAĞITICI ÇALIŞMA TABLOSU Dağıtıcıların merkez içi ve merkez dışı çalışma saatlerini düzenleyen tabloya "Dağıtıcı çalışma tablosu" denir. 2- DAĞITIM SEFER DEFTERİ Bu defter dağıtıcı çalışma saatleri tablosunu esas alarak, dağıtıcıların kontrolünü sağlamak amacıyla kullanılır. Bu nedenle dağıtıcılar dağıtıma çıkış ve dönüşlerinde bu defteri imzalamak zorundadırlar. Genellikle dağıtım sonunda merkeze dönüşteki 15 dakikalık gecikme dikkate alınmaz. Ancak; daha uzun süreli gecikmelerde dağıtıcı, dağıtım sefer defterinin 6 numaralı düşünceler sütununa yazılması için, başdağıtıcılara veya ilgili memurlara gerekçeli nedenini açıklamak zorundadır. DAĞITICILARIN UYMAK ZORUNDA OLDUĞU KURALLAR 1. DAĞITICILARIN KIYAFETLERİ Kendilerine resmi giyim eşyası verilen dağıtıcılar, bunların senesi içinde verilmiş olanlarını, "PTT Giyim Eşyası Yönetmeliği" hükümlerinde belirtilen şekilde giymiş olarak göreve gelirler. Yırtık, sökük, noksan düğmeli, kirli, görünümü bozacak şekilde yamalı elbise ve gömlek giymek, kravatsız ve düğmeler açık gezmek, uygunsuz renkte kravat takmak, boynuna mendil sarmak ve bina haricinde şapkasız gezmek yasaktır. Elbiseler ütülü, şapka ve elbisedeki işaretler tamam ve ayakkabılar boyalı olmalıdır. Yeni atanan dağıtıcılar resmi elbise almadan hiç bir şekilde dağıtıma çıkarılmaz. 2. DAĞITICILARIN TAVIR VE DAVRANIŞLARI Dağıtıcılar görev dahilinde bulundukları sırada davranışlarına özen göstermek zorundadırlar. Dağıtım esnasında, gazino, kahvehane ve lokanta gibi yerlerde oturamazlar. Kendilerine verilen resmi giyim eşyası üzerinde herhangi bir değişiklik yapmadan giymek zorundadırlar. Dağıtıcıların selam vermesi, sağ elin kasket siperine götürülmesi, her iki elin de dolu olması halinde başın hafifçe öne eğilmesi suretiyle yapılır. Dağıtıcılar, kapalı yerlerde kasketlerini çıkarırlar. Bina dahilinde iş icabı uzun süre kalınacaksa kasket, palto (parke) çıkarılır, portmanto yoksa yalnız kasket çıkarılarak sol koltuk altına veya sol ele alınır. Odalara veya salonlara girildiğinde öncelikle o yerin amiri, baş ile selamlanır ve ondan sonra görev yapılır. 16

3. DAĞITICILARIN HALKLA İLİŞKİLERİ Dağıtım personeli halkla ilişkilerinde nezaket kurallarına uymak ve tartışmalardan kaçınmak zorundadır. Kendilerine işle ilgili olarak sorulacak sorulara mevzuat çerçevesinde cevap verebilirler veya soru sahiplerinin istedikleri bilgiyi Posta işyerinden alabileceklerini söylerler. Dağıtım personeli posta gönderilerinin adresini yazmaya zorlanamaz ve yazılmış olanları da düzeltemez ve değiştiremez. Dağıtım personelinin "Dağıtım Hizmetleri Yönetmeliği"nde belirtilen işlerinin dışında özel işlerle uğraşmaları yasaktır. 4. DAĞITICILARIN HABERLEŞME GİZLİLİĞİNE UYMASI Dağıtıcılar, kesinlikle gönderilerin içini açamazlar. Açık olsa bile içinde ne olduğunu inceleyemez, okuyamazlar. Kişilerin posta ilişkilerini açığa vuramazlar. Kısaca haberleşme gizliliğine saygı göstermek ve kesinlikle uymak zorundadırlar. POSTA GÖNDERİLERİ Kayıtsız mektup postası gönderileri : Kayıtlı mektup postası gönderileri : Mektuplar, Posta Kartları, Basılmış Kağıtlar, Küçük Paketler, Görme Engellilere Özgü Yazılar Posta Kargoları,Posta Kolileri ve Kargolar, Değer Konulmuş Gönderiler, Havaleler, Ödeme Şartlı Gönderiler, Adli Tebliğ Evraklarıdır, Turpex, APG, Telgraf. Bu gönderilerden tebliğ evraklarının dağıtılması ayrı kurallara bağlı olduğundan bu kitap içerisinde ele alınmayacaktır. 17

GÖNDERİLERİN TESLİM YERLERİ Gönderiler için kural olarak iki teslim yeri vardır. Gönderi alıcının işyeri veya konut adresinde, ya da PTT işyerinde teslim edilir. Buna göre; 1- Postrestant, posta abone kutusu adresliler ve PTT işyerinde teslim işaretli gönderiler, kargolar ile tahsil edilecek ödeme şart bedeli havale/posta çeki hesabına yatırılacak konutta teslim havale üst limitini aşan ödeme şartlı gönderiler dışındaki gönderiler, alıcının adresine götürülerek teslim edilir. Sözleşmeye dayalı gönderiler bu hükmün dışındadır. 2-Genel Müdürlük, PTT işyerinde teslim veya ödenmesi gereken gönderi veya havalelerin bazı şartlarla konutta teslim veya ödenmesine karar verebilir. 3-Adreslerinde teslim edilmek veya ödenmek üzere dağıtıma götürülüp de herhangi bir nedenle dağıtım olanağı sağlanamayarak alıcılarına haber kağıdı bırakılmış olan gönderiler PTT işyerinde teslim edilir. 4-Postrestant veya PTT işyerinde teslim adresli gönderilerle, bekletilmeleri alıcısı tarafından istenen gönderiler, alıcının başvurması üzerine, posta abone kutusu adresli kayıtlı gönderiler, kutularına haber kağıdı atılmak suretiyle, alıcının haber kağıdıyla PTT işyerine başvurması üzerine teslim edilir. POSTA GÖNDERİLERİNİN TESLİMİ İLE İLGİLİ GENEL İLKELER a) Gönderilerin Üzerindeki Adresten Başka Yerde Teslimi Aksine bir kayıt yok ise alıcı istediği ve dağıtım elemanı tarafından alıcı tanındığı takdirde gönderiler alıcıya merkezde veya rastlanılan herhangi bir yerde teslim edilebilir. b) Aynı İsimde Birkaç Alıcısı Bulunan Gönderiler Gönderinin üzerinde bulunan alıcı adı ve soyadını taşıyan birden fazla kimse bulunur ve asıl alıcının kim olduğu anlaşılmaz ise durum dağıtım sırasında gönderi üzerine yazılıp imzalanarak geri yollanmak üzere merkeze getirilir. c) Gönderilerin Üzerindeki Dikkate Alınmayacak Yazı ve İşlemler Gönderilerin üzerine yazılan ancak herhangi bir ücret karşılığı bulunan özel hizmetlerimizi ilgilendirmeyen yazılar dikkate alınmaz. Örneğin, "Kişiye Özel" "Önemli" "Çok Gizli" gibi. d) Alıcıların İsteğine Göre Teslim ve Ödeme Yeri Alıcıların talebi üzerine, PTT işyerinde teslim edilmesi gereken Gönderiler İçin "Özel Ulak" ya da "Konutta Teslim" hizmeti, ya da adreste teslim edilmesi gereken gönderiler için "Postrestant veya PTT İşyerinde Teslim hizmeti uygulanabilir. Bu durumda bu hizmetlerin ücretleri teslimde alıcıdan tahsil edilir. e) Alıcıları Tarafından Kabul Edilmek İstenmeyen Gönderiler Bir gönderinin, alıcısı tarafından kabul edilmek istenmemesi halinde, durum gönderinin 18

üzerine, varsa cihet listesine ve/veya teslim belgesinin ilgili yerine yazılarak alıcısına imzalattırılır. Alıcı imtina ederse, dağıtım elemanı tarafından durum yazılarak imzalanır. f) Aracı Adresli Gönderiler Herhangi bir posta gönderisinin üzerinde aracı adı varsa alıcı, aracı gösterilen kişidir. Örneğin, Gül KORKMAZ eliyle Seda GÜMÜŞ olarak alıcı adı gösterilmişse burada alıcı, gerçek alıcı olan Seda GÜMÜŞ değil Gül KORKMAZ'dır. g) İmza Atmasını Bilmeyen ve Görme Engelli Kişilere Gönderi Teslimi 1- Okuma yazma bilmeyenlere veya imza atamayanlara yapılacak teslimlerde mühür veya elle yapılmış işaret kullanıldığı takdirde, kimlik tespiti ile birlikte parmak izi alınır. 2- Mühür veya elle yapılmış bir işaretin kullanılmaması halinde, kimlik tespiti ile birlikte parmak izi alınması yeterlidir. 3- Görme engellilere yapılacak teslimlerde kimlik tespiti ile birlikte imza yeterlidir. Ancak, görme engellinin isteği halinde kimlik tespiti yapılan bir tanık huzurunda teslimi yapılabilir. h) Alıcının ve adresin araştırılması Adreste teslim edilecek gönderinin tesliminde alıcılarının kesin olarak saptanabilmesi amacıyla, gerektiğinde apartman, han, site, kampüs ve otel görevlilerinden, komşulardan gerekli araştırma yapılır, gönderi üzerindeki telefon numarası aranarak da irtibat sağlanabilir. I)Alıcısı bulunmayan gönderiler (1) Alıcının gösterilen adreste bulunmadığı anlaşılır ve nerede bulunabileceği de öğrenilemezse, gönderi, cihet listesi veya teslim belgesine nereden ve kimlerden sorulduğu dağıtım elemanı tarafından yazılıp imzalanır. (2) Araştırma sırasında, başka adrese taşınmış oldukları öğrenilenlere ait gönderilerin üzerlerine alıcıların yeni adresi yazılır. Gönderi cihet listesine veya teslim belgesine bu adresin nereden ve kimden öğrenildiği yazılarak yeni adrese yollanmak üzere işyerine getirilir. Alıcı aynı cihette bir başka yere taşınmış ise gönderi aynı dağıtım elemanı tarafından yeni adreste teslim edilir. Farklı cihete ait ise gönderi ilgililere teslim edilir. (3) Adres bırakmadan başka tarafa gitmiş olanlara ait gönderilerin üzerine ve gönderi cihet listesine veya teslim belgesine adres bırakmadan gitmiştir şerhi verilerek gönderici adresine geri yollanmak üzere işyerine getirilir. (4) Göndericisine geri yollanmak üzere işyerine getirilen gönderilerin üzerindeki notun istenilen açıklıkta ve nitelikte yazılmamış bulunması veya araştırmanın hatalı veya yetersiz yapıldığının anlaşılması halinde alıcının yeniden araştırılması, kontrolle görevli personel tarafından sağlanır. 19

İ) Alıcıların adres değişikliği bildirimi 1- Alıcılar, aynı ilçe sınırları dahilinde olmak üzere adreslerinde olacak değişiklikleri, ilgili PTT işyerine yazı ile bildirebilir. Bununla birlikte, bir kimse adresini değiştirdiğini ve adına gelecek aynı ilçe sınırları içerisindeki gönderilerin yeni adresine getirilmesini dağıtım elemanına ilettiğinde, dağıtım elemanı tarafından yazılı isteği alınarak ilgili personele teslim edilir. 2- Bildirimde bulunan kişi tanınmıyorsa kendisinden kimliğinin ispat etmesi istenir. 3- Adres değişikliği ile ilgili bildirimler en fazla üç ay süreyle uygulanır. j)teslimden önce gönderiyi açma isteği (1) Kontrollü teslim özel hizmetli gönderiler hariç, teslim sırasında alıcı, şüpheli bir hal bulunduğunu ileri sürerek gönderi kapsamının tespitini isterse, teslimine ilişkin imza işlemi tamamlandıktan, ödeme şartlı olması halinde ödenmesi şart koşulan bedel tahsil edildikten sonra bu isteği dağıtım sahasında alıcı ile birlikte, bir tanık huzurunda açılarak yerine getirilir. Gönderinin dış görünümü itibari ile açılıp, kapatılmış veya hasar izi taşıyıp taşımadığı belirtilmek suretiyle alıcının ve tanık huzurunda açılan gönderilerden çıkan eşyanın ayrı ayrı cinsi, özelliği, miktarı ve eşyada görülen düzensizlikler tutanakla tespit edilir. Tutanağın bir nüshası gönderi alıcısına verilir, tahsil edilen ödemeli bedeli iade edilmez. (2) Kontrollü teslim özel hizmetli gönderiler hariç, PTT işyerinde teslim edilecek gönderi, alıcının isteği doğrultusunda açılmak istendiğinde teslimine ilişkin imza işlemi tamamlandıktan, ödeme şartlı olması halinde ödenmesi şart koşulan bedel tahsil edildikten sonra alıcıyla birlikte en az üç kişiden oluşacak kurul huzurunda açılarak, çıkan eşyanın ayrı ayrı cinsi, özelliği, miktarı ve eşyada görülen düzensizlikler tutanakla tespit edilir. Tutanağın bir nüshası gönderi alıcısına verilir, tahsil edilen ödemeli bedeli iade edilmez. (3) Birinci ve ikinci fıkralarda bahsi geçen hallerde PTT nin sorumluluğunu gerektiren hasar veya eksiklik gibi bir durum ortaya çıktığı veya gönderici ya da alıcı tarafından bu tür bir iddiada bulunulduğu takdirde gönderici ya da alıcı, gönderi ambalajını ve içerisindeki şikayete konu eşyayı PTT'ye vermek zorundadır. Hasar veya eksiklik saptanırsa, bu konuda PTT tarafından gerekli inceleme veya soruşturma yapılır. k)yanlış dağıtılan gönderiler (1) Adresin eksikliğinden, iyi yazılmamış veya okunamamasından ya da isim benzerliğinden bir gönderi asıl alıcısından başkasına verilmiş ise açılmış olsa dahi, uygun şekilde tekrar kapatılıp, keyfiyet bir tutanakla tespit edilerek geri alınır. Gönderi aynı dağıtım bölgesinde teslim edilecek ise yine düzenlenecek bir tutanak eşliğinde asıl alıcısına teslim edilir, değilse işyerine getirerek ilgili personele teslim edilir. (2) Gerçek alıcısından başkasına yanlışlıkla verilen gönderinin, genel hükümler gereğince geri alınmaları sağlanır. (3)Adresleri tam yazılmış veya asıl alıcıları bilinen ve tanınan kişiler olmasına rağmen, gönderilerin yanlış eksik veya düzensiz bir şekilde verilmiş olmasından buna sebebiyet veren personel sorumlu tutulur. 20

l) Hasara uğrayan veya emniyete alınmış gönderilerin teslimi Herhangi bir işyeri tarafından yeniden ambalajlanarak emniyete alınmış olarak gelen veya varış merkezince bu işlemin yapılmasını gerektiren gönderi alıcısına ayrıntılı bilgi verilir ve istenirse alıcı haricinde bir tanığın katılımıyla oluşturulacak kurul huzurunda gönderi açılarak kapsamı kendisine gösterilir ve ayrıntılı olarak kapsamı ve kapsamındakilerin durumu dört nüsha düzenlenen bir tutanakla tespit edilir. Herhangi bir itirazının olmaması halinde teslim imzası alınarak teslim edilir. İtirazının bulunması halinde ise zarf veya ambalajının alıkonulacağı belirtilir. Tutanağın bir nüshası alıcıya verilir, bir nüshası çıkış merkezine, bir nüshası da zarf veya ambalajıyla birlikte Başmüdürlüğe yollanır. İtirazsız teslim edilen gönderilere ait tutanaklar herhangi bir yere gönderilmez, merkezinde muhafaza edilir. DAĞITIMLARINDA FARKLILIK GÖSTEREN KAYITSIZ GÖNDERİLER TAKSELİ GÖNDERİLERİN DAĞITIMI Takse İşlemi: Sadece kayıtsız eksik ücretli gönderilere uygulanan bir işlem olduğunu ücretin nasıl hesaplanacağını daha önceki bölümde öğrenmiştik. Ayrıca Takseli gönderilerin dağıtıma çıkarırken mutlaka "Takseli Maddeler Listesine" kaydedileceğini de öğrendik. Şimdi de dağıtıma çıkarılmasını ve ne işlemler yapıldığını görelim. Takseli gönderinin alıcısından dağıtım esnasında takse ücreti istenir. a) Alıcı takse ücretini kabul ederse; Ücretin karşılığı kadar pul dağıtıcı tarafından gönderi üzerine yapıştırılarak pul silinmez bir kalemle iptal edilir. Gönderi alıcıya teslim edilir. b) Alıcı takse ücretini kabul etmezse; Alıcıya takse ücretini ödemediği taktirde gönderiyi veremeyeceğimiz açıklanır, yine ödemek istemezse gönderinin üzerine "Alıcı takse ücretini ödemek istememiştir" yazılıp imzalaması istenir. Alıcı imzadan da kaçınırsa "Alıcı takse ücretini ödemek istememiş imzalamaktan da kaçınmıştır." Şeklinde yazılıp dağıtıcı tarafından imzalanır. Gönderi iade edilmek üzere merkeze geri getirilir. Merkeze geri getirilen takseli maddeler listesinin ikinci nüshasına, alınan ücretler ile teslim edilemeyen takseli gönderiler başdağıtıcıya teslim edilirken imzası alınır. İade edilen takseli gönderiler çıkış merkezinde göndericisine teslim edilirken de takseli maddeler listesine kaydedilerek dağıtıma çıkarılır. Gönderici takse ücretini ödemeyi kabul ederse takse ücreti alınarak gönderi teslim edilir. Eğer takse ücretini gönderici de ödemek istemezse, gönderiye elde kalmış gönderi işlemi uygulanır. ADRESSİZ BASILMIŞ KAĞITLAR Tanım : Reklam ve tanıtım amacıyla basılan, üzerlerinde alıcı adresi bulunmayan belirli meslek ya da sanat sahiplerine dağıtılması göndericileri tarafından istenen basılmış kağıtlara denir. Tek yaprak ya da birbirinin tamamlayıcısı bir kaç yapraktan oluşur. Postaya kayıtsız 21

olarak verilirler Siyasal ya da dinsel görüşleri yayma amacını taşıyamazlar. Adressiz basılmış kağıtlar postaya verilirken kimlere dağıtılacağı göndericileri tarafından bir dilekçeyle bildirilir. Adressiz basılmış kağıtların geliş işlemleri ve dağıtım ilkeleri diğer kayıtsız gönderilere uygulanan işlemler gibidir. Yılbaşı bayram gibi işlerin yoğun olduğu dönemlerde bir kaç seferde dağıtılabilir, ya da dağıtımları daha uygun bir tarihe ertelenebilir. LİSTEYE GÖRE DAĞITILMASI İSTENEN ADRESSİZ BASILMIŞ KAĞITLAR Göndericileri tarafından, dağıtılmasını istedikleri abonelerinin ad ve adreslerinin listeler halinde postaya verildiği basılmış kağıtlardır. Bunlar genellikle gazete, dergi, mecmua, gibi yayınlardır. Bu tür gönderiler merkeze geldikleri zaman her cihete ait "Adressiz Gönderi Cihet Dağıtım Kartı"na işlenir. 22

II. BÖLÜM DAĞITICILARIN MERKEZ DIŞI ÇALIŞMALARI A) Dağıtım, teslim ve ödemeye ilişkin genel hükümler 1- Postaya verilen gönderi veya havaleler ile bunların haber kağıtları genel kural olarak alıcılarına ya da bunlar adına alabilecek kişilere teslim edilir ya da ödenir. Aracı adresiyle gönderilen posta gönderilerinin esas alıcısı aracı olan kimsedir. 2- Alıcılarının gösterilen adreste bulunmamaları halinde kayıtlı gönderiler, kimlikleri görülerek alıcıların yazı ile atadıkları vekil veya mutemetlerine, bunların da bulunamamaları halinde alıcıyla birlikte oturan, görünüş itibariyle on sekiz yaşından küçük ve bariz bir surette ehliyetsiz olmayan, ailesinden veya hizmetçilerinden yetişkin birine veya aynı yerde bulunan mal sahibi, müdür, gemilerde kaptan, yetkili personel gibi kişilere kimlik tespiti yapılarak imza karşılığı teslim edilir. İçlerine serbestçe girilemeyen yerler veya açıkta demirlemiş gemilerde bulunanlar adına gelen kayıtsız gönderiler bu fıkrada belirlenen kişilere imza alınmadan verilir. 3- Resmi daire, kurum, dernek, ortaklık gibi tüzel kişiler adına gelen gönderilerin, kayıtlı olanları imza karşılığı, kayıtsızlar ise imza alınmadan bu kurumların yazı ile atadığı mutemetlerine veya bunların müdür, amir veya yetkili personeline teslim edilir. Kayıtlı gönderilerin tesliminde esas olmak üzere mutemedin adı, soyadı, görevi, tatbik imzası, varsa sirküler veya özel yazı ile PTT işyerine ilgili Kurum tarafından bildirilir. 4- Adreslerine çok sayıda gönderi gelen gerçek kişiler ile ticarethane, kurum, ortaklık, resmi daire ve kuruluşlar gibi tüzel kişilere gelen gönderiler, bu kişilerin yazılı istekleri halinde işyerlerinde, açıktan veya kapalı torba, kap içerisinde teslime ilişkin genel kurallar çerçevesinde teslim edilir. 5- Aleyhlerine mala el koyma veya haciz kararı verilmiş bulunanlar tarafından gönderilen veya bunlar adına gelen gönderiler, yetkililerin yazılı isteği üzerine, belirtilen yerlere verilir. 6- Alıcısı aleyhine haciz konulmuş olup da herhangi bir vergi, ücret veya harç alındıktan sonra teslimi gereken gönderiler, bu tür vergi, ücret ve harçların tahsilinden sonra haczi koyan mercie teslim olunur. 7- İflas edenler adına gelen gönderiler, kanunla yetkili olan makamlar tarafından başka bir teslim yeri PTT işyerine bildirilmedikçe, üzerlerinde gösterilen adresteki alıcısına teslim edilir. 8- Alıcısı ölmüş olan veya bekleme süresi içinde alıcısı ölen gönderiler mirasçılarına teslim edilmez(eskiden VERİLİYORDU). Bu tür gönderilerden kayıtlı olanlar için göndericinin isteği sorularak alınacak cevaba göre işlem yapılır. Cevap verme süresi otuz günü geçtiğinde iade edilir. Kayıtsız gönderiler ise gönderici isteği sorulmadan iade işlemine tabi tutulur. 9- Sözleşmesinde farklı bir hüküm bulunan gönderiler hariç, alıcıların veya göndericilerin istekte bulunmaları ve adreste teslim özel hizmet ücretini ödemeleri şartıyla, ve adreste teslim edilecek gönderi özelliklerini taşımak kaydıyla işyerinde teslim işaretli, posta abone kutusu adresli, postrestant adresli gönderiler dağıtıma çıkarılır. 23

10- Yurt dışından gelen gümrük kontrolüne tabi gönderiler alıcısına gümrük işlemleri tamamlanmadan teslim edilmez. 11- Gümrük kontrolüne tabi tutulmuş yurtdışı çıkışlı ve iade kayıtlı gönderiler ile gümrük kontrolüne tabi tutulmuş yurtdışı kayıtsız gönderilerin, cihet listelerine kayıt işlemleri esnasında ayrıca teslim belgesi üretilir. Gümrüğe sunma, damga vergisi ile varsa gümrük vergisi ile diğer ücretler de tahsil edildikten sonra, teslim belgesine ve yollama liyası/etiketine alıcının imzası alınmak suretiyle teslim yapılır. 12 Yurtdışı gönderilerin, dağıtım elemanları tarafından alıcılarına teslim edilenlere ait imzalı teslim belgesi ve yollama liyası/etiketi ile tahsil edilen ücretler aynı gün işyerine getirerek ilgili personele zimmetle teslim edilir. 13- İhbarlı Yurtdışı kayıtlı gönderiler ile gümrük kontrolüne tabi tutulmuş yurtdışı kayıtsız ihbarlı gönderiler, teslim belgesine görevli memurun imzası alınmak ve tarih damgası tatbik edilmek suretiyle ilgili işyerine teslim edilir. İşyerinde bu gönderiler için ayrıca teslim belgesi üretilir. 14- Yurtdışı gönderilere ilişkin teslim belgeleri üzerinde gümrüğe sunma, damga vergisi varsa gümrük vergisi ile diğer ücretler ayrı kalemler halinde gösterilir ve bu ücretler teslim belgeleri üzerinden takip edilerek ilgili hesaplara aktarılması sağlanır. Teslim belgeleri ile imzalı yollama liyası/etiketleri birleştirilerek merkezinde sırasında saklanır. 15 Yurtdışı çıkışlı postrestant adresli gönderilerin teslimi esnasında tarifesine göre postrestant ücreti ile varsa diğer ücret ve vergiler alınarak gönderiler alıcısına teslim edilir. 16- Taşıma sırasında hasara uğramış olup, tekrar ambalaj edilmiş olan gönderilerin durumu hakkında gönderici veya alıcıya teslimden önce bilgi verilir ve istenirse, ödeme şartlı gönderilerde şart edilen bedel alınmadan önce, en az 3 kişiden oluşturulacak kurul huzurunda açılıp kapsamı kendisine gösterilir. Bu durum bir tutanakla tespit olunur. Alıcı bu tür gönderileri teslim alıp almamakta serbesttir. B) Kayıtsız gönderilerin dağıtım/teslimi (1) Kayıtsız gönderiler, alıcılarının bulunamamaları halinde, alıcıların tayin ettiği kimseye veya ailesinden, hizmetçilerinden, işçilerinden yetişkin birine verilir veya varsa mektup kutusuna atılır. Bunlar da yoksa bina girişinde uygun bir yerden içeri bırakılır. (2) Takma adlı bir kişiye veya adrese gönderilen kayıtsız gönderiler, alıcı adresi olarak bir konut veya işyeri belirtiliyorsa, kabul edildiği takdirde bu adreslere verilir. Takma ad kullanan yazar veya sanatçılara bu adları ile gönderilmiş bulunan gönderiler, kendileri tarafından bilindiği takdirde asıl adlarına gelmiş olanlar gibi verilir. (3) Ticaret merkezi, han, apartman, site veya kampüs adresli olan kayıtsız gönderiler, varsa girişteki posta kutularına bırakılır, yoksa bunların kapıcılarına veya görevlisine verilir. Dağıtıcılar, bu gönderilerin dağıtımı için ticaret merkezi, han, apartman, site veya kampüsteki binanın ikinci katlarından yukarı çıkmak zorunda değildir. Ancak, kapıcı veya görevlisi olmayan ve posta kutusu koymamakta ısrar eden binalardaki alıcılara gelen gönderiler, bunların girişlerinde uygun bir yere bırakılır. (4) Okullardaki öğrencilere, öğrenci yurtları, hastane, hapishane, fabrika, maden ve kömür ocakları, tersane, tiyatro, ote1, kahvehane, gazino, lokanta gibi yerlerde bulunanlar adına gelen kayıtsız gönderiler, bunların müdürü, yetkili personeli, sahibi veya kapıcılarına verilir. 24

(5) Askeri kurumlar ve birliklerle buradaki subay, astsubay ve erler adına gelen kayıtsız gönderiler mutemetlere PTT işyerlerinde teslim edilir. Bu yerlerin komutanları tarafından mutemet bildirilmediği takdirde, kayıtsız gönderiler komutan, yetkili personel veya nöbetçi subaylarına verilir. Askeri dairelerdeki askeri ve sivil personel adına gelen gönderiler kendilerine, mümkün olmazsa yetkili personel veya diğer görevlilere verilir. (6) Binalarda numaratajın bulunmadığı, alıcıların ismen tanınmadığı, yerleşimin çok dağınık olduğu, içinde taşıtla ulaşım imkanının bulunmadığı, iklim ya da coğrafi şartların elvermediği köylerde, kayıtsız gönderiler, köy muhtarı veya azaları, köy odası, cami, okul gibi yerlerde, bu gönderilerin konulması için belirlenmiş yerlere bırakılabilir. Yukarıda açıklanan durumlar haricinde, gönderiler toplu halde köy muhtarı veya azaları, köy odası, cami, okul vb. yerlere bırakılamaz. C)Kayıtlı gönderilerin dağıtım/teslimi 1- Tüm kayıtlı gönderiler, varsa cihet listesine ve/veya teslim belgesine alıcıların imzası alınmak ve varsa alma haberi kartları imza ettirildikten ve tarih yazdırıldıktan sonra teslim edilir. İmzaların altına alanın adı ve soyadı yazdırılır veya dağıtım elemanı tarafından yazılır. Alıcı tarih koymazsa dağıtım elemanı tarafından yazılır. 2- Kayıtlı gönderinin alıcısından başka birine teslimi halinde alanın imzası üzerine "Vekili", "Mutemedi", "Yetkili Personeli", "Oğlu" ve benzerleri gibi ilgi derecesi ile adı ve soyadı yazdırılır. Bunlar gerektiğinde dağıtıcılar tarafından da yazılabilir. 3-Ticaret merkezi ve hanlarıyla apartman, site kampüs gibi yerlerde oturanlar adına gelen kayıtlı gönderiler, bunların kapıcı veya görevlileri bulunsa dahi gönderi üzerinde belirtilen açık adresinde teslim edilir. 4- İçlerine serbestçe girilemeyen fabrika, atölye, tamirhane, maden ve kömür ocakları, tersane, gazino, otel, hastane, okul ve öğrenci yurtlarında, ceza ve tutuk evleri ile açıkta demirlemiş gemilerde bulunanlar adına gelen kayıtlı posta gönderilerine, bu Usul ve Esasların 120 inci maddesinin 2 nci fıkrasında belirtildiği gibi işlem yapılır. 5- Askeri birlik ve kurumlarla buralardaki ordu mensuplarına ve askeri okullardaki öğrencilere gelen kayıtlı gönderiler, alıcılarının kendilerine veya mutemetlerine teslim edilir. 25

6- Değer konulmuş veya sigortalı gönderiler alıcının kendisine, varsa mutemet ya da vekiline cihet listesine imza alınmak suretiyle teslim edilir. 7- Küçükler adına gelen değer konulmuş veya sigortalı gönderiler alıcı mümeyyiz ise kendisine, mümeyyiz değilse velisine teslim edilir. Bir küçüğün mümeyyiz olup olmadığının takdir yetkisi teslim işlemini yapan PTT personeline aittir. 8- Mahcurlar adına gelen değer konulmuş veya sigortalı gönderiler ilgili PTT merkezine verilmiş olması gereken hacir hükmüne göre ya kendisine veya yasal temsilcisine teslim edilir. 9-Alıcısı ölmüş olan değer konulmuş veya sigortalı gönderiler hakkında göndericinin isteği doğrultusunda işlem yapılır. Bu konuda çıkış merkezi aracılığı ile göndericiden yazılı ve imzalı isteği alındıktan sonra gereği yapılır. Alıcısı ölmüş olan yurtdışından gelen değer konulmuş gönderiler ise çıkış yerlerine geri gönderilir. 10- Kontrollü teslim özel hizmetli hariç, gönderinin tesliminden önce varsa tahakkuk eden ücretler ile ödeme şartlı olanların bedelleri kendilerinden tahsil edilir. 11-Ödeme şartlı özel hizmetli gönderilerin, cihet listelerine kayıt işlemleri esnasında 26

ayrıca teslim belgesi üretilir. Ödeme bedeli ile varsa diğer ücretler de tahsil edildikten sonra teslim işlemi, alıcının teslim belgesine imzası alınmak suretiyle gerçekleştirilir. 12- Alıcının kendisine verilecek işaretini taşıyan ödeme şartlı gönderiler mutemet veya vekile verilmez. Ancak küçükler veya mahcurlar adına gelen ödeme şartlı gönderilere bu hizmetin uygulanabilmesi için alıcının mümeyyiz olmasına ilaveten veli veya vasinin yazılı izni alınır. 13- Dağıtım elemanları tarafından alıcılarına teslim edilen ödeme şartlı gönderilere ait imzalı teslim belgesi ve tahsil edilen bedel varsa diğer ücretler aynı gün işyerine getirilerek ilgili personele zimmetle teslim edilir. 14- Ödeme şartlı ihbarlı gönderiler, ilgili işyerine teslim edilirken teslim belgesine görevli memurun imzası alınmak ve tarih damgası tatbik edilmek suretiyle zimmetle teslim edilir. İşyerinde bu gönderiler için ayrıca teslim belgesi üretilir. 15- Ödeme şartlı gönderilere ait teslim belgeleri üzerinden, gönderilere ait ücretler takip edilir ve bu belgelere ilişkin varsa tahsilât belgesi ve diğer belgeler birleştirilerek sırasında saklanır. 16- Alıcılardan tahsil edilen ödeme şartlı gönderilere ait bedeller için havale veya çek formülünün gönderen kısmına gönderi alıcısının adı, soyadı, unvanı, kimlik numarası ve adres bilgileri yazılır. Havale veya çekin kabulü esnasında gönderici notu kısmına gönderinin kabul merkezi, tarihi ve barkodu yazılır. 17- Ücreti alıcıdan tahsil özel hizmetli gönderilerin, cihet listelerine kayıt işlemleri esnasında ayrıca teslim belgesi üretilir. Posta ücreti ile varsa diğer ücretler de tahsil edildikten sonra teslim işlemi, alıcının teslim belgesine imzası alınmak suretiyle gerçekleştirilir. 18- Ücreti alıcıdan tahsil özel hizmetli ihbarlı gönderiler, ilgili işyerine teslim edilirken teslim belgesine görevli memurun imzası alınmak ve tarih damgası tatbik edilmek suretiyle zimmetle teslim edilir. İşyerinde bu gönderiler için ayrıca teslim belgesi üretilir. Teslim belgeleri üzerinden gönderilere ait ücretler takip edilir ve bu belgeler PTT işyerinde sırasında saklanır. 19- Dağıtım elemanları tarafından alıcılarına teslim edilen ücreti alıcıdan tahsil işaretli gönderilere ait imzalı teslim belgesi ve tahsil edilen posta ücreti varsa diğer ücretler aynı gün işyerine getirilerek ilgili personele zimmetle teslim edilir. 20- Ücreti alıcıdan tahsil özel hizmetli gönderilerden, herhangi bir nedenle alıcılarına teslim edilemeyip göndericisine iadeten teslim edilenlerin posta, iade ve varsa diğer ücretleri yine teslim belgesi ile takip edilir. 21- Dağıtım elemanları tarafından alıcılarına teslim edilen kontrollü teslim özel hizmetli gönderilere ait imzalı teslim belgesi, varsa düzenlenen tutanak ile tahsil edilen ücretler aynı gün işyerine getirilerek ilgili personele zimmetle teslim edilir. 22- Kayıtlı gönderiler, adreste alıcı ya da yetişkin birinin bulunmaması, adresin kapalı olması durumlarında haber kâğıdı bırakılır veya diğer iletişim kanallarıyla haber verilir. Haberde alıcının müracaat edeceği PTT işyeri adı, gönderi barkodu ve telefon numarası belirtilir. Gönderi ilgili PTT işyerine götürülerek görevli personelin adı, soyadı, imzası alınarak teslim edilir. 23- Sözleşmeye dayalı gönderilerde, gönderinin birden fazla adrese götürüleceğine 27

ilişkin özel hüküm varsa birinci haberde, gönderinin adrese ikinci kez getirileceği tarih ve yaklaşık saati ile PTT işyeri telefon numarası belirtilerek o tarihte adreste bulunulması istenir. Ayrıca, gönderi cihet listesine adrese gidildiğinin kanıtı olabilecek elektrik, su, doğalgaz abone numarası, komşu, yönetici, bina görevlisinin adı v.b. bir bilgi not edilir. Adrese ikinci kez gidilmeden önce varsa telefon numarası aranarak mutabakat sağlanır. Alıcıya ulaşılamadığında haberde belirtilen gün ve saatte gönderi adrese götürülür. Alıcı yine adreste bulunmaz ise gönderi üzerine ve gönderi cihet listesine, yapılan işlem açıklanır, tarih yazılarak en yakın PTT işyerine götürülür. İkinci haber kâğıdı bırakılmak veya diğer iletişim kanallarıyla haber verilmek suretiyle alıcının müracaat edeceği PTT işyeri adı, gönderi barkodu ve telefon numarası belirtilir. Gönderi ilgili PTT işyerine götürülerek görevli personelin adı, soyadı, imzası alınarak teslim edilir. 24- PTT kuryematik cihazından teslim alınan gönderiler için alıcıya elektronik ortamda gönderilen bilgiler ile teslim sağlandığından imza şartı aranmaz. Teslim veya iade durumunda sistem kayıtları esas alınır. ALMA HABERLİ GÖNDERİLER Tebliğ evrakı ile yurt dışı Turpex ve APG hariç kayıtlı olmak koşuluyla diğer gönderilerin alıcısına ya da alıcı adına gönderiyi alabilecek kişilere imza karşılığı teslim edildiğinin, göndericiye bildirilmesine Alma Haberi Özel Hizmeti denir. Alma haberi özel hizmetini içeren gönderilere ise Alma Haberli Gönderi veya Alma Haberi Kartı denir. Alma haberi özel hizmetini içeren gönderilerin yüz taraflarına, alındı, alındı listesi veya yollama kağıtlarına gönderici ve alıcı adreslerinin tam olarak yazılması gerekir. Bu gönderilerin yüz tarafına Alma Haberli", yurtdışı olanlarına da "Avis de Reception" veya (A.R.) ifadesinin yazılır. Alma haberi özel hizmeti ile postaya verilmek istenen gönderilerde gönderici adresi bulunması aranır. Alma haberi kartı Yurtiçine kabul edilen gönderiler için Türkçe metinli, yurtdışına kabul edilenler için de - Türkçe ve/veya yabancı dil metinli alma haber kartları kullanılır. Bu kartlar Latin harfleriyle tam ve doğru olarak doldurulur. Bunlar kurşun kalemle doldurulamaz. Gönderinin barkod numarası alma haberi kartının özel yerine yazılır veya barkod etiketi yapıştırılır. Varsa diğer noksanlıklar da kart üzerinde tamamlattırılır. Alma haberli gönderilerin posta ve uçak ek ücretlerinin saptanmasında, kabul sırasında gönderici tarafından doldurulmuş ise gönderinin alma haber kartı ile birlikte ağırlığı dikkate alınır. Alma haberi kartlarına herhangi bir ücret karşılığında pul ya da ücret etiketi yapıştırılmaz. Alma haberi kartı, kabul sırasında gönderici tarafından doldurulmuşsa, ait olduğu gönderiye tutturulur. Alma haberi işaretini taşıdığı halde herhangi bir nedenle alma haber kartı çıkmayan gönderiler için varış merkezlerinde, gönderiler üzerinde yazılı bilgilere göre yeni bir alma haberi kartı düzenlenerek gönderiye eklenir. Bu tür alma haberi kartının üzerine "Resen düzenlenmiştir.", yurtdışı olanlarına da "Etablit d'office" deyimi yazılır. Alma haberi kartlarının çıkış yerlerince eksik doldurulmuş olduğu görülürse bu eksiklikler, ait olduğu gönderideki bilgiye göre tamamlanır. Alma haberi kartlarının geri yollanması Yurtiçi alma haberi kartları kayıtlı olarak, yurtdışı alma haberi kartları ise kayıtsız olarak göndericisine en seri yoldan geri yollanır. 28

Alma haberli işaretini taşıyan gönderilerin teslimi Alma haberli işaretini taşıyan gönderilerin teslimi sırasında alma haberi kartının ilgili yerleri usulüne göre doldurulup alıcıya imzalattırıldıktan sonra, göndericisine gönderilmek üzere merkeze geri getirilir. Alıcısından başkasına teslim veya alıcı imzasının okunamaması halinde, teslim alanın adı soyadı ile mutemedi, oğlu, eşi gibi açıklayıcı bilgiler alma haberlerine de yazılır. ALICININ KENDİSİNE VERİLECEK İŞARETLİ GÖNDERİLER Tebliğ evrakı ile yurt dışı APG ve Turpex gönderileri hariç kayıtlı bir gönderinin alıcının kendisine teslim edilecek kaydı ile kabul edilerek, alıcının bizzat kendisine imza karşılığı teslimine Alıcının Kendisine Verilecek Özel Hizmeti denir. Yurtdışı gönderilerde ise A Remettre En Main Propre ibaresi kullanılır. Ancak, aleyhlerine mala el koyma veya haciz kararı verilmiş bulunanlarla, velilik, vasilik veya hacir altına alınmış olanlar hakkındaki hükümler saklıdır. Alıcının kendisine verilecek özel hizmetini içeren gönderilerin yüz taraflarına, alındı, alındı listesi veya yollama kağıtlarına Alıcının Kendisine Verilecek", yurtdışı olanlarına da A Remettre En Main Propre ifadesi yazılır. Aracı adresiyle postaya verilmiş bu özel hizmeti içeren gönderilerin esas alıcısı, aracı olan kimsedir. Görevlerinin taşıdığı önem ve özellik nedeniyle özel kalem müdürü, sekreter veya yaver gibi özel görevliler aracılığıyla temas edilebilen kişiler adına yollanacak alıcının kendisine verilecek özel hizmetini içeren gönderiler, özel görevlilerine teslim edilir. Er, erbaş, tutuklu ve hükümlüler adına "alıcının kendisine verilecek" özel hizmet işaretli gönderi kabul edilmez. Gönderi üzerinde "Zata Mahsus", "Kişiye Özel", "Hizmete Özel" veya "Gizli" gibi deyimler bulunsa dahi bunlar "Alıcının Kendisine Verilecek" özel hizmetli gönderiler gibi işlem görmez. Alıcının kendisine verilecek özel hizmetli kayıtlı gönderiler alıcının bizzat kendisine teslim edilerek varsa alma haber kartı mutlaka imzalattırılır. Alıcıları ölmüş ise göndericisi tarafından verilecek talimata göre işlem yapılır. Bunlar hiç bir surette alıcının vekil veya mutemedine yahut bir başka yetkiliye verilmez. Aracı adresiyle gönderilen gönderiler, aracı olarak gösterilen kimseye teslim edilir. Aracının bulunamaması halinde bunlar gerçek alıcısı bilinse bile teslim edilmeyerek göndericisine geri gönderilir. Alıcının kendisine verilecek özel hizmetini içeren gönderilerden, veli veya vasi men etmemişse velilik veya vasilik altında bulunanlar adına gelenler, alıcının kendisine verilir. Görevlerinin taşıdığı önem ve özellik nedeniyle özel kalem müdürü, sekreter veya yaver gibi özel görevliler aracılığıyla temas edilebilen kişiler adına yollanacak alıcının kendisine verilecek özel hizmetini içeren gönderiler, özel görevlilerine teslim edilir. Bu tür gönderilerin alma haber kartlarına teslim alanın adı ve soyadı ile görevi teslim sırasında yazılır. 29

"ÖZEL ULAK" İ ŞARETLİ GÖNDERİLER Tebliğ evrakı, posta kargosu ve posta kolisi ile kargo, yurtdışı APG ve Turpex gönderileri hariç diğer kayıtlı tüm gönderilerin varış adresinde alıcısına, genel dağıtım beklenmeksizin dağıtıma çıkarılmasına Özel Ulak Özel Hizmeti, bu özel hizmeti içeren gönderilere ise Özel Ulak Hizmetli Gönderiler denir. Özel ulak hizmetiyle postaya verilmek istenen gönderilerin yüz taraflarına "Özel Ulak", yurtdışı olanlarına ise "Expres" etiketi yapıştırılır veya bu ibarelere uygun kaşe basılır ya da renkli kalemle yazılır. Özel ulak hizmeti, gönderinin kabulü sırasında gönderici tarafından ya da yazılı istekte bulunması halinde alıcı tarafından istenebilir. Yurt içi bir gönderinin özel ulak hizmetiyle kabul edilebilmesi için bunların alıcı adreslerinin bir merkezin şehir dağıtım alanı içinde bulunması gerekir. Köylere ve ordu mensuplarının kıta adreslerine özel ulak hizmetiyle gönderi kabul edilmez. Alıcının isteği üzerine kendisine özel ulak ile teslim edilen gönderinin özel ulak hizmet ücreti alıcısından alınır. KONTROLLÜ TESLİM Gönderici talebine istinaden teslim esnasında gönderi kapsamının alıcı tarafından kontrol edilerek teslim alınması hizmetine Kontrollü Teslim özel hizmeti denir. Kabul esnasında göndericinin talebi üzerine, haberleşme niteliğinde bulunan mektup, posta kartı, telgraf, faks gönderileri ile tebliğ evrakı dışında kalan kayıtlı yurtiçi posta gönderileri ile kargolara talep halinde uygulanır. Kontrollü teslim özel hizmetli gönderilerin, cihet listelerine kayıt işlemleri esnasında ayrıca teslim belgesi üretilir. Teslimden önce gönderi bir tanık ve alıcının huzurunda açılarak kapsam kontrolü yapıldıktan sonra varsa tahakkuk eden ücretler ile ödeme şartlı olanların bedelleri kendilerinden tahsil edilir. Teslim işlemi, alıcının teslim belgesine imzası alınmak suretiyle gerçekleştirilir. Kontrol sırasında herhangi bir düzensizliğin tespiti halinde bu Usul ve Esasların 130(4 NÜSHA TUTANAK) uncu maddesi hükmüne göre işlem yapılır. Kontrollü teslim özel hizmetli ihbarlı gönderiler, ilgili işyerine teslim edilirken teslim belgesine görevli memurun imzası alınmak ve tarih damgası tatbik edilmek suretiyle zimmetle teslim edilir. İşyerinde bu gönderiler için ayrıca teslim belgesi üretilir. HABER KÂĞITLARI PTT İşyerlerinde teslim edilmesi gereken tüm gönderilerin Haber Kağıtları alıcının adresine götürülerek teslim edilir. Ancak bazı Haber Kağıtları, Gönderilerin ilgili mevzuatı gereğince imza karşılığı teslim edilmesi gerekir. 30