ÇATI KAPLAMA SEKTÖR ARA TIRMASI HAZIRLAYAN Tülay SOBUTAY UZMAN STANBUL T CARET ODASI DI T CARET UBES ARA TIRMA SERV 7 MART 2005
Ç N D E K L E R Sayfa No. 1- ÜRÜN TANIMI... 1 2- ÇATI KAPLAMASININ FONKS YONLARI... 2.1. Atmosfer Ko ullar ndan Koruma 2.2. Yal m. 2.2.1. Teras Çat larda yal m.. 1 1 2 2 3- ÇATI KAPLAMASININ KAL TES... 3 4- ÇATI KAPLAMASININ ALT YAPI ÖZELL KLER 3 5- ÇATI S STEMLER.. 4 6-7- 8-9- 10-11- 12-13- ÇATI ÇE TLER.. ÇATI KAPLAMA MALZEMELER. ÜRET M/KAPAS TE YURT TALEP VE TÜKET M DI T CARET ÇATI KAPLAMA SEKTÖRÜNÜN SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNER LER ÇATI KAPLAMA SEKTÖRÜNDE FAAL YET GÖSTEREN KURULU LAR.. SEKTÖRLE LG L NKLER 4 4 7 8 9 11 13 15
2
1-ÜRÜN TANIMI Çat kaplamalar ; in aatlar n her türünde konutlar kar, ya mur, rüzgar, f rt na gibi kötü hava ko ullar n yan s ra, tahribata ve çökmelere kar üst yap örterek korurlar.çat kaplamalar nda iyi bir konstrüksiyon, nitelikli su yal m ürünleri, olumsuz hava sirkülasyonundan etkilenmeyen malzemeler kullan larak montaj n yap lmas, özellikle e imlerin binalara tam uyumlu olmas gerekmektedir. aatlarda ilk yap mda çat maliyetleri yüksek olsa bile kullan m ömrünün uzunlu u, enerji kayb na, ya lara olumsuz hava ko ullar na direnç göstermesi nedeniyle % 50 ye yak n tasarruf sa layabilmektedir. 2-ÇATI KAPLAMASININ FONKS YONLARI Bir çat kaplamas n iki ana görevi vard r. 2.1.Atmosfer ko ullar ndan koruma: Bir çat kaplamas n ana görevi, yap ya mur, kar, rüzgar gibi do al etkilerden korumakt r. Ya mur ve rüzgar Ya murun iddeti, içinde bulundurdu u kimyasal maddelerin a nd etkisi ve buna ek olarak, özellikle suyun kiremitlerin aras ndan s zmas na neden olabilecek iddetli yatay rüzgarlar, çat kaplamas n etkinli inde rol oynayan elemanlard r.çat kaplamas n su geçirmezli inin garanti alt na al nmas için, do ru uygulama ve ürün kalitesinin birle tirilmesi gerekir. Dolu Dolunun çat kaplamas na olan etkisi, çat üzerine dü en buz parçac klar n h na ve büyüklü üne ba r. Orta ve dü ük iddette dolular çat malzemelerinin yüzey kaplamalar n bozulmas na, daha iddetli dolular ise çat kaplama elemanlar n lmas na dahi yol açabilir. Ayr ca, dolu sonras çat üzerinde yüksek a rl kl buz kümeleri veya bir tak m su s nt lar n meydana gelmesi de olas r. Kar Kar da, yaratt önemli olumsuz etkilerle çat kaplamas için önemli bir unsurdur. Yüksek k lma mukavemetli ve kar tutucu kiremitler sayesinde, kar katman n büyük kütleler halinde kaymas na engel olunarak, ya mur oluklar n k lmas ya da çevreye, insanlara verece i zararlar önlenmi olur. Don Don kiremitin en büyük dü man r. Bu itibarla gece ile gündüz aras ndaki yüksek farkl klar na dayan kl malzemelerin kullan lmas gerekmektedir. Yo unla ma Çat kaplamalar n bir önemli sorunu ise kaplama alt ile d ortam aras ndaki farkl ndan dolay kiremit örtüsü alt nda olu an yo unla mad r. Bu sorunun önlenmesi için, uygulama detaylar do ru çözülmeli, modüler çat sisteminin gerekli gördü ü tüm elemanlar kullan lmal ve kiremit alt nda sürekli ve etkin bir havaland rma yarat larak kiremit örtüsü alt n daima kuru kalmas sa lanmal r.. 1
2.2.Yal m Bir yap n çat kaplamas, ayn duvarlar gibi, iç mekan d mekandan ay rma i levini gören çok önemli bir parças r. Hatta ya mur, rüzgar, kar, ultraviyole gibi tüm atmosfer etkilerine duvar elemanlar ndan daha aç kt r.bu sebepten dolay çat larda uygun özellikte bir su ve yal yap lmas tavsiye edilmektedir. Yal m; de ik iklim ko ullar n etkinli ine kar a so uk ve s ca a, ya mur, kara,f rt nalara ve sese dirençli olan yap olu turur. Çat yal nda, su, ses gibi her türlü hava sirkülasyonunu azalt ürün, teknik ve yöntemler kullan lmaktad r. Bir mekan y n her döneminde daha konforlu hale getirmek ve kay plar en aza indirerek yak t tüketimini azaltmak üzere, farkl uygulama detaylar na göre farkl özelliklerde yal m malzemeleri bulunmaktad r.çat yal m malzemelerinin hafif yanmaz olmas, kolay uygulanabilirli i, bozulup çürümemesi, asit ve ya mura kar dirençli olu u, paslanma, böcek ve mikroorganizmalar taraf ndan tahrip edilmemesi özellikleri önem ta maktad r. Yal mda en fazla lifli malzemeler tüketilmekte olup,cam yünü, ta yünü ve petrol türevli polistren ve poliüreten en çok tercih edilenlerdir.niteliklerine göre cam yünü, gaz betona kar 5, hafif bezenekli tu laya 10, betona oranla 50 kat daha yüksek izolasyonu sa lamaktad r.organik malzemeleri de yal mda büyük paya sahip olup, bitki lifleri, kam, tala, ah ap art klar, mantar ve polimerler bunlar n aras nda yer almaktad r. 2.2.1.Teras Çat larda Yal m Teras çat lar ; geleneksel ve ters çat olarak iki farkl sistemde incelemek mümkündür. Geleneksel teras yal nda, yal m malzemeleri su yal m tabakas n alt na ve yap betonu üzerine yerle tirilir. Bu sistemde su yal m tabakas çat yap n geri kalan k mlar ndan farkl olarak büyük s cakl k dalgalanmalar na maruz kal p, kolayca k sa sürede bozulabilir. Su buhar bitüm esasl su yal m malzemesini geçemedi i için yo unla arak yal m malzemesini slatmakta ve malzemenin yal m özelli ini kaybetmesine yol açmaktad r.bu nedenle ;su yal m tabakas alt nda yo unla ma ve hava kabarc klar önlemek için yap betonu ve yal aras na bir buhar kesici konulmas gerekir. Ters teras çat da, yal m malzemeleri su yal m tabakas n üzerine yerle tirerek geleneksel teras yal nda kar la lan problemler çözümlenmi olur Ters teras çat da, yal su yal m tabakas : Hava artlar n y prat etkisinden; UV-radyasyonunun zararl etkilerinden; aat, kullan m ve bak m s ras nda olu abilecek mekanik hasarlardan: Yal m levhalar kullan ld teras çat larda (teras, otopark, bahçe çat ) hem in aat süresinde hem de çat kullan lmaya ba lad ktan sonra mekanik etkilere kar daha iyi koruma sa lar; 2
Su yal m tabakas, yal m malzemelerinin alt nda yer alarak ayn zamanda bir buhar kesici tabakas i levi görür. 3-ÇATI KAPLAMASININ KAL TES Bir çat kaplamas n kalitesi iki ana bile ene ba r; Çat kaplamas n alt yap, (ta sistem) Çat kaplama malzemesinin yap sal ve niteliksel özellikleri. 4- ÇATI KAPLAMASININ ALTYAPI ÖZELL KLER Çat n alt yap, gerek kullan lan çat malzemesinin uygulama kalitesini, gerek tüm çat örtüsünün fonksiyonel ömrünü belirlemekte çok önemli bir yer tutar. Çat n bina yap na tam uyum sa lamas,e im ve detay n olu turulmas çok önemlidir.binalar n, sanayi,endüstriyel yap lar n ta sistemine fazla yük bindirmemesi,çat konstrüksiyonunda de erlendirilecek malzemelerin kesitlerine uyumlu kaliteli ürünlerden olu mas, maliyeti dü ürücü dayan kl niteliklere sahip bulunmas tercih nedenidir. Ça da yap la mada binalar n genel görünü ü ve estetik niteli i öncelik kazanmaktad r. Bir çat n projelendirilmesi ve in aas a amalar nda göz önünde tutulmas gereken altyap ve uygulama özellikleri a daki gibidir: Çat n e imi ve uzunlu u imli çat, ya mur suyunun tasfiyesi ve yüksek ya am konforunun sa lanmas aç ndan büyük avantajlara sahiptir. E imli çat n olu turdu u tavan aras, al nacak tedbirlerle s cak ve so a kar yal m görevi gören, izole edilmi bir mekan haline gelir. Ayr ca, tavan aras olan bu mekan, bir ya am mekan na da dönü türülebilir. Uygulama ve kiremitlerin tespiti aç ndan önem ta r; ayr ca ya mur sular n tasfiye ve kar kütlelerinin olas kayma hareketi aç ndan da etkin rol oynar. imli çat n alt yap Ta eleman görevi görür ve de ik yap m teknikleriyle uygulanabilir. Genellikle beton, beton üzeri ah ap lata ya da ah ap olarak uygulan r. Kiremitlerde bini uygulamas, Kiremitlerde do ru bini uygulamas (üstteki kiremidin alttakinin üstünde kayd lmas suretiyle ta aral n ihtiyaç ölçüsünde ayarlanmas ), küçük parçal ve süreksiz kaplama elemanlar yla olu turulan çat örtüsünün su geçirmemesini garanti alt na almak için son derece önemlidir; bini miktar de ik çat e imlerine göre ya da yap n bulundu u iklim artlar na göre de kenlik gösterir. 3
Çat kaplamas n alt nda hava dola Kiremit alt nda yarat lacak hava sirkülasyonu nem ve rutubetin d ar at lmas ve nm havan n tasfiyesi gibi faydalar sa lamas n yan ra, çat n sürekli kuru ve uzun ömürlü olmas sa lar. Bu nedenle kiremit alt nda hava sirkülasyonu yarat labilecek bo luklar b rak lmas gereklidir. 5-ÇATI S STEMLER Çat lar n dekoratif görünümü yan nda süsleyici niteli i,modern yap larda in aat türlerinde öncelik ta maktad r..kaplama malzemesinin ekli, rengi, in aat n konut-i merkezi-kapal spor alan gibi türüne göre ayr özellikler ta maktad r. Çat n ta sistemi nas l yap lm olursa olsun, kaplaman n yap laca yüzey esas olarak iki ekilde olabilir: -Sürekli sistem (Kaplamal ) Özellikle konut in aatlar nda kullan r, yayg n olarak ah ap kaplama, beton ya da panel olarak olu turulur. Bu sistemin uygulanmas durumunda kiremit dö enmeden önce tüm e imli altyap haz rl klar tamamlanmal r. -Aral kl sistem (Izgaral ) Ah ap ya da çelik konstrüksiyon kullan larak olu turulan bu sistem genellikle konutlarda, büyük binalarda ya da endüstriyel yap larda kullan r. Bu sistemin uygulanmas durumunda mevcut olan çat sayesinde önceden beton veya ah ap e imli çat dö emesi haz rlamaya gerek kalmaz. 6-ÇATI ÇE TLER Türkiye deki çat lar; teras, rma, ve sanayi olmak üzere üç gurupta toplanmaktad r. Teras çat lar ;Ülkemizde özellikle güney bölgelerde kullan lan tek tercih diyebilece imiz çat tipidir. Di er bir çat türü olan k rma çat lar; her nevi konut çat ile bir veya birkaç katl büyük in aatlar n çat lar nda, sanayi çat lar ise fabrika türü binalarda uygulanmaktad r. 7-ÇATI KAPLAMA MALZEMELER Çat kaplamalar ; in aatlarda en üst yap örten, do an n olumsuzluklar na, d etkenlere, k n so a, yaz n s ca a, rüzgar, f rt na ve ya lara kar koruyucu özelliklere sahip bulunmaktad r.çat kaplamalar nda binalar n olu umuna, bulunduklar mahallin iklim ko ullar na uyumlu olarak e imi, detaylar, uygulanacak malzeme, ürün türleri ve ölçümlerinin tam olarak saptan p de erlendirilmesi önem ta maktad r. D E verilerine göre bir konutta tüketilen enerjinin %16 s çat dan gitmektedir.ab ülkelerinde ise bu oran %1-5 e kadar dü ürülmü tür Türkiye de çat kaplama 4
uygulamas nda kullan lan her türde malzeme AB ile e de erde büyük i letmelerce kalite ve standartlara uyumlu yeniliklere yönelik teknolojilerle üretilmektedir. Çat kaplama malzemeleri do aya gösterdi i dirence göre metal, kil,çimento, bitüm, plastik esasl ve di er malzemeler olmak üzere alt kategoriye ayr lmakta olup, bak r, çinko, kur un, sac alüminyum gibi düz ya da profilli metal levhalar, ondüle asbest, ondüle sentetik lif levhalar en çok kullan lmakta olanlar r.çat e iminin yüksek olmas gereken yap larda ise; çe itli kiremitler, çimento, asbest levhalar, iklimsel jeolojik olu umlara göre, baz bölgelerde do al ta profiller, sazlar uygulanmaktad r. 1-METAL ESASLI 2-K L ESASLI 3-Ç MENTO ESASLI 4-B TÜM ESASLI 5-PLAST K ESASLI 6-D ER ÇATI KAPLAMA MALZEMELER a) Üzeri do al ta kapl panel ve kiremitler, b) Boyal,do al ta kaplamas z panel ve kiremitler, c) Sandviç paneller, I. ki yüzü metal kapl paneller, II. Bir yüzü metal, bir yüzü ka t plastik paneller, III. ki yüzü metal kapl kompozit olmayan paneller. d) Tek kat metal kaplamalar (boyal ve boyas z) I. Galvanizli sac, II. Alüminyum, III. Bak r. a) Çimento esasl kiremit, b) Lifli çimento esasl levhalar. a) Üzeri do al ta kapl shingle, b) Sinüs oluklu ondüle levhalar, c) Üzeri do al ta kapl rulo. a) Polikarbonat(PC) esasl levhalar, b) Cam takviyeli polyester (CTP) levhalar, c) Akrilik cam (PMMA) esasl malzemeler, d) Di er plastik esasl kaplamalar a) Cam malzemeler, b) Do al ta malzemeler. c) Bitkisel çat lar, d) Ah ap çat lar. Konut pazar nda kil esasl kiremitler %75-80 aras bir oran ile en büyük paya sahiptirler. Kiremit Dünya tarihinde imalat yap lan ilk yap malzemelerindendir. lk olarak pi mi tu lan n kullan lmaya ba lanmas ile birlikte çat malzemesi bo lu u ya anm r. Bu bo luk ise yine Korintlerin Konkav kiremiti bulmalar yla doldurulmu tur. Çat lar zda kulland z bugünkü yuvarlak kiremitlere benzer kiremitler imal etmi lerdir. Tek farklar biraz daha kal n ve büyük boyutlarda olmalar r. Yap lan ara rmalar, ilk kullan lan kiremitlerin 2-3 cm. kal nl nda, 50 cm. eninde ve 80-100 cm. boyunda oldu unu göstermi tir. Kiremiti daha sonra Yunanl lar geli tirmi, onlardan da Romal lar devralm r. Bat Avrupa' da Romal lar, Yunan kiremit formlar olabildi ince 5
geli tirdiler. Özellikle yuvarlak kiremitte neredeyse bugünkü üretim kalitesine eri tiklerini söyleyebiliriz. Kiremit ve tu lada ilk standartlar Romal lar taraf ndan geli tirilmi ve uygulanmaya ba lanm r. Kal nl k nedeni ile olu an kuruma ve pi irme problemlerini çözmeye çal lar ve böylece ilk ara rma faaliyetlerini de yine onlar ba latm lard r. Bu çal malar sonucunda mümkün oldu unca ince fakat eskisine göre çok daha sa lam malzemeler üretmi lerdir. spanya, ngiltere, Fransa, Belçika ve Almanya' ya tu la kiremiti tan tan, kullan n yayg nla mas sa layan yine Romal lard r. Zira kiremit ve tu lay bir sanayi dal haline getirenler Romal lard r. Anadolu' ya bakt zda burada da geli melerin yukar daki tarihlere paralel olarak gerçekle ti ini görüyoruz. Kiremit Anadolu'da Yunanl lardan sonra Bizansl lar n katk lar yla geli mi tir. Bundan sonra Osmanl dönemine geçi ya anm ve Osmanl lar zaman nda kiremit ve tu la üretimi önemli geli melere sahne olmu tur. Küçük ve Konkav Osmanl Kiremitlerinin yap bu dönemde gerçekle mi tir. Anadolu' da tu la ve kiremitte ilk standart; Osmanl döneminde getirilmi tir. Bugün kiremit üretiminin tamam TS 562 ve TS 3457 nolu standartlar na uygun olarak yap lmaktad r. Kiremitteki ürün çe itleri 30-40 aras ndad r.piyasada yayg n olarak sat lan kiremitler ise Marsilya, Akdeniz, mahya kiremitler (üç çe it), alaturka (üç çe it), düzlem çeneli, silindirik çeneli, konik, düzlem yüzeyli, ri yüzeyli kiremit türlerinden olu maktad r. Pi mi kilden üretilen kiremitler do al olmalar ve sa lad klar bir çok farkl üstünlükleri nedeniyle tercih edilmektedirler. Kil kiremitler yo un ya alan bölgelerde do an n çetin ko ullar na kar çat lar güvenle korumaktad r.kilin tamamen do al olu u, kiremitlerin do a ile olan uyumunu sa lamakta;bünyesinde do aya zararl kimyasallar bulundurmamas ndan dolay ekolojik dengenin bozulmas na da neden olmamaktad r. Bu nedenlerle çat lar n do al örtüsü yine do an n bir parças olan pi mi kil ile örtülmektedir. Türkiye nin tek kat metal çat kaplamalar ile tan mas 1970 li y llarda ba lam r. ki kat metal aras na izolasyon malzemesi kullan larak yap lan sandviç paneller ise 1985 civarlar nda ilk kez kullan lmaya ba lanm r.gerek tek kat örtülerin de tirilmesi gerekse yeni yap lan binalarda giderek daha çok tercih edilmeye ba lamas yla sanayi ve ticari yap lar n vazgeçilmez çat kaplama malzemesi haline gelmi tir. Sandviç panelde nihai ürün standard n olmamas sektörde s nt yaratmaktad r. TSE nin sandviç panellerle ilgili olarak sadece sandviç panel yap nda kullan lan malzemeleri belirlemeye yönelik bir standard bulunmaktad r. Bitümlü bir malzeme olan Shingle, renkli mineral granül, fibrocam ve kumlu yüzeyden olu ur. Esnekli i sayesinde tüm çat larda uygulanabilen Shingle' n en hafif çat kaplama malzemesi olmas tercih nedeni olmas na yol açm r. Çat larda tonlarca yük yerine, görüntüsü ve renkleri mükemmel, en önemlisi hafif, in aatlar için vazgeçilmez ve ideal bir malzemedir. Kolay dö enmesi vakitten ve i çilikten tasarruf sa lar. Çünkü Shingle zorlu hava ko ullar nda dayan kl, ince detaylarda kolay çözümlü, bak m gerektirmeyen, süratle uygulanabilme özelli ine sahiptir. De ik renk seçeneklerinin yan s ra çe itli modelleri de mevcut olan Shingle çat larda k ve farkl bir görüntü yarat r. 6
8-ÜRET M/KAPAS TE Çat kaplama malzemeleri sektörü, pazar büyüklü ü 103 milyon m² yi a an bir sektördür.a daki çizelgede 2003 ve 2004 y llar nda ürün türlerine göre çat kaplama malzemelerinde Türkiye pazar (talep),üretim ve kapasite rakamlar yer almaktad r. ÇATI KAPLAMA MALZEMELER PAZAR PAYI/KAPAS TE/ÜRET M DE ERLER VE PAYLARI (2003-2004)(m²) Ürün Türleri *Türkiye Pazar 2003 m²/y l Pay % *Pazar Tahmini/ 2004 m²/y l Kapasite/ 2003 m²/y l Pay % Üretim 2003 m²/y l Pay % METAL ESASLI ÇATI KAPLAMA MALZEMELER Üzeri do al ta kapl panel ve kiremitler, Boyal,do al ta kaplamas z panel ve kiremitler, 100.000 0.11 150.000 300.000 0.19 50.000 0.15 125.000 0.14 150.000 12.000.000 7.47 155.000 0.17 Sandviç paneller, 7.500.000 8.22 8.500.000 14.000.000 8.72 8.250.000 8.96 Tek kat metal kaplamalar (boyal ve boyas z) (Galvanizli sac, Alüminyum, Bak r) L ESASLI ÇATI KAP. MALZEMELER (Kiremit) 15.860.000 17.38 16.000.000 25.000.000 15.56 16.120.000 17.5 50.000.000 54.80 60.000.000 70.000.000 43.58 51.000.000 55.38 MENTO ESASLI ÇATI KAPLAMA MALZEMELER Çimento esasl kiremit, 1.700.000 1.86 1.700.000 4.000.000 2.49 1.700.000 1.85 Lifli çimento esasl levhalar 5.000.000 5.48 5.000.000 12.000.000 7.47 5.025.000 5.46 TÜM ESASLI ÇATI KAPLAMA MALZEMELER Üzeri do al ta kapl shingle, 2.650.000 2.90 2.750.000 5.350.000 3.33 940.000 1.02 Sinüs oluklu ondüle levhalar 5.000.000 5.48 5.000.000 7.000.000 4.36 5.000.000 5.43 PLAST K ESASLI ÇATI KAPLAMA MALZEMELER Polikarbonat(PC) esasl levhalar, 800.000 0.88 850.500 607.500 0.38 255.810 0.28 Cam takviyeli polyester (CTP) levhalar 2.400.000 2.63 2.800.000 10.225.000 6.37 3.400.000 3.69 ER ÇATI KAPLAMA MALZEMELER Cam malzemeler, 100.000 0.001 120.000 150.000 0.09 110.000 0.12 TOPLAM *Talep 91.235.000 100 103.020.000 160.632.500 100 92.005.810 100 Kaynak:ÇATIDER(Çat Sanayici ve adamlar Derne i) 7
ÇATI KAPLAMA MALZEMELER - 2004 PAZAR TAHM (2004' de gerçekle mesi beklenen üretim de erleri) 6,50% 7,52% 3,54% 0,12% 24,07% 58,24% Metal Esal Çat Kaplamalar Çimento Esal Çat Kaplamalar Plastik Esasl Çat Kaplamalar Kil Esal Çat Kaplamalar Bitüm Esal Çat Kaplamalar Di er (ta,ah ap...) Çat Kaplamalar Çat kaplamalar nda kil esasl kiremitler en büyük paya sahiptirler. Kil esasl kiremitleri, özellikle deprem sonras talebi çok artan hafif çat malzemeleri (shingle,metal kiremitler) izlemektedir.sanayi yap lar nda ise genelde sandviç paneller tercih edilmektedir. 2004 y nda enflasyondaki dü ve ekonomideki iyile me olgusu yap sektöründe hareketlili e yol açarken, çat kaplama i kolunu da olumlu olarak etkilemi tir.2004 y sonunda tahmini 103 milyon metrekareye ula an sektörün 2005 nda daha da büyüyece i dü ünülmektedir. 9-YURT TALEP VE TÜKET M Çat kaplama sektöründe yurt içi ihtiyaç üretimle kar lanmaktad r.türkiye de geleneksel kil esasl kiremit çat kaplama malzemelerinin kullan m oran % 56.43 gibi yüksek bir orand r.metal esasl çat kaplamalar n çat sektöründeki kullan m pay llar geçtikçe artmaktad r.özellikle sanayi yap lar na yönelik in aatlarda kullan lan metal çat kaplamalar n yurt içi kullan m oran %26.37 d r. Çimento esasl kaplamalar %7.56 ile 3.s rada yer almaktad rlar. Bitüm esasl kaplamalar n kullan m oran ise %6.66 d r. Plastik esasl kaplamalar da % 2.87 ile 5.s rada yer almaktad r. 8
ÇATI KAPLAMA MALZEMELER N YURT TÜKET VE PAYLARI (2003)( m²) ÜRÜN TÜRLER METAL ESASLI ÇATI KAPLAMA MALZEMELER YURT TÜKET M (m²/y l) PAY (%) Üzeri do al ta kapl panel ve kiremitler, 50.000 0.16 Boyal,do al ta kaplamas z panel ve kiremitler, 115.000 0.13 Sandviç paneller, 7.500.000 8.46 Tek kat metal kaplamalar (boyal ve boyas z) (Galvanizli sac, Alüminyum, Bak r) 15.700.000 17.72 L ESASLI ÇATI KAP. MALZEMELER (Kiremit) 50.000.000 56.43 MENTO ESASLI ÇATI KAPLAMA MALZEMELER Çimento esasl kiremit, Lifli çimento esasl levhalar TÜM ESASLI ÇATI KAPLAMA MALZEMELER Üzeri do al ta kapl shingle, Sinüs oluklu ondüle levhalar PLAST K ESASLI ÇATI KAPLAMA MALZEMELER Polikarbonat(PC) esasl levhalar, Cam takviyeli polyester (CTP) levhalar ER ÇATI KAPLAMA MALZEMELER Cam malzemeler, TOPLAM 1.700.000 1.92 5.000.000 5.64 900.000 1.02 5.000.000 5.64 140.000 0.16 2.400.000 2.71 100.000 0.11 88.605.000 100 Kaynak:ÇATIDER(Çat Sanayici ve adamlar Derne i) 10-DI T CARET daki tabloda da görülece i üzere;metal çat kaplamalar % 34.6 l k oranla sektörün toplam ihracat ndan en büyük pay almaktad r. Plastik çat kaplamalar n toplam ihracattaki pay %32 ve kil esasl kiremitten çat kaplamalar n pay da % 28.65 tir.çimento ve bitüm esasl çat kaplamalar n toplam ihracattaki paylar ise çok dü üktür. Çat kaplama malzemeleri ithalat nda, bitüm esasl kaplama malzemeleri önemli bir ithalat kalemi olup, toplam ithalattaki pay % 66.54 tür. Di er ithalat kalemlerini ise plastik (%25.10) ve metal esasl (%8.36) çat kaplama malzemeleri olu turmaktad r. 9
Bitüm esasl kaplamalar n (shingle) en fazla ithal edildi i ülkeler; ABD,Arjantin, Avusturya, talya ve spanya d r.metal ve plastik çat kaplamalar n ihraç edildi i ülkeler ise; Bulgaristan ba ta olmak üzere,gürcistan, Özbekistan, Makedonya, Kazakistan; Cezayir ve K rg zistan d r.kil esasl çat kaplama malzemeleri (kiremit) nin ihrac edildi i ülkeler ise; KKTC, ngiltere, B.A.E., ran,m r, Azerbaycan Bulgaristan,Irak,Romanya Ve Ürdün dür. Çat kaplamalar n d ticareti serbest olup, herhangi bir kurumun iznine veya kontrole tabi tutulmamaktad r. ÇATI KAPLAMA MALZEMELER N DI T CARET (2003)( m²) ÜRÜN TÜRLER thalat Pay hracat Pay (m²/y l) (%) (m²/y l) (%) METAL ESASLI ÇATI KAPLAMA MALZEMELER Üzeri do al ta kapl panel ve kiremitler, Boyal,do al ta kaplamas z panel ve kiremitler, Sandviç paneller, Tek kat metal kaplamalar (boyal ve boyas z) (Galvanizli sac, Alüminyum, Bak r) 50.000 1.90 --- --- 10.000 0.38 40.000 1.15 ------ ----- 750.000 21.48 160.000 6.08 420.000 12.03 L ESASLI ÇATI KAP. MALZEMELER (Kiremit) ----- ---- 1.000.000 28.65 MENTO ESASLI ÇATI KAPLAMA MALZEMELER Çimento esasl kiremit, Lifli çimento esasl levhalar TÜM ESASLI ÇATI KAPLAMA MALZEMELER Üzeri do al ta kapl shingle, Sinüs oluklu ondüle levhalar PLAST K ESASLI ÇATI KAPLAMA MALZEMELER Polikarbonat(PC) esasl levhalar, Cam takviyeli polyester (CTP) levhalar ----- ----- ----- ----- ----- ----- 25.000 0.72 1.750.000 66.54 40.000 1.15 ----- ----- ----- ----- 660.000 25.10 115.810 3.32 ----- ---- 1.000.000 28.65 ER ÇATI KAPLAMA MALZEMELER Cam malzemeler, ----- ---- 10.000 0.29 TOPLAM 2.630.000 100 3.400.810 100 Kaynak:ÇATIDER(Çat Sanayici ve adamlar Derne i) 10
11-ÇATI KAPLAMA SEKTÖRÜNÜN SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNER LER Türkiye'de de y lda yakla k olarak 100 Milyon m² çat kaplama malzemesine ihtiyaç duyulmaktad r. Bunun yakla k yar yenileme, bak m onar m için tüketilmektedir. Bu da bize çat lar n ne kadar sorunlu oldu unu ve kaplanan malzemelerin ve uygulama i çiliklerinin ne kadar niteliksiz oldu unu göstermektedir. Nitelikli bir malzeme ve i çilikle kaplanan bir çat n, bu kadar bak m ve onar ma ihtiyaç göstermemesi gerekir. Çat kaplamalar ndaki bu sorunlar önemli miktarda kaynak israf na neden olmaktad r. Yurtd nda çat katlar, binalar n en keyifli mekanlar olarak alg lan rken; Türkiye'de ise çat alt ndaki daireler talep görmedi i gibi, di er dairelere göre biraz daha dü ük de erdedirler. Geçmi te çat kaplama malzemelerinin çok k tl olmas nedeniyle, çat lardaki sorunlar tam olarak çözülememekte iken; son 20 y lda Türkiye'de çok de ik türde çat kaplama malzemelerinin üretilmesi veya ithal edilmesiyle çat lardaki sorunlar çözecek her türlü imkan mevcut hale gelmi tir. Çat kaplamalar na uygulama standartlar konulmas, Çat kaplamas nda kullan lan malzemeler ne kadar mükemmel olursa olsun, standartlar na uygun olarak uygulanmayan malzemeler,her zaman sorun yaratmaktad r. Bunun için uygulama standartlar n koyulmas gerekir. Koyulacak bu standartlara göre uygulama yap lmal ve nihai tüketici, mimar, mühendis v.b. ki ilerde yap lan uygulamalar n standartlar na uygun olup olmad denetleyebilmelidir. Bu denetlemenin yap labilmesi için de önce standartlar n koyulmas gerekir. Bu amaca yönelik olarak Çat Sanayi ve Adamlar Derne i (ÇATIDER) bir çal ma ba latm r.bu çal ma yasala nca bu sorunun çözülece i de erlendirilmektedir. Çat e imlerindeki % 33'lük s rlaman n bir an önce kald lmas,çat altlar n mekan olarak kullan r hale gelmesi, Türkiye'de önümüzdeki 30 y l süresince y lda, 500.000 konut yap lmas gerekmektedir. Bu rakam son 5 y lda 125.000-175.000 aras nda kalm r. Sonuç olarak konut üretimi yetersizdir. Buna ra men, çat altlar mekan olarak kullan lamamaktad r. Geleneksel malzemelerle yap lan yüksek e imli çat lar sorun yaratt için genellikle çat imleri % 33 ile s rland lm r. Bu e im oran ile; çat altlar n mekan olarak kullan lmas imkans z hale gelmektedir. Halbuki ça da çat kaplama malzemeleri çok yüksek e imlerde dö enebilmekte, dolay ile çat altlar n mekan olarak kullan lmas mümkün olmaktad r. Çat altlar n mekan haline gelmesi çok küçük maliyetlerle konut üretiminin % 15-20 artmas anlam na gelir ki, bu da Türkiye ekonomisine büyük katk demektir. Sonuç olarak çat imlerindeki % 33'lük s rlama bir an önce kald lmal r. 11
itimin artt lmas Çat kaplama sektöründe üretici ya da ithalatç firmalar, kendi malzemelerini tan tmak ve uygulaman n nas l yap ld göstermek için baz e itim, seminer ve konferanslar düzenlemektedirler. Ancak, bu alanda örgütlü ve düzenli bir e itim mevcut de ildir. Meslek Liselerinde ve üniversitelerde dahi bu konular çok ihmal edilmi tir. Çat altlar kullan lmad için çat binan n en önemsenmeyen k sm haline gelmi tir. antiyede artan ne kadar kullan lm kereste varsa onlarla çat konstrüksiyonu kurulur, üzeri de bir ekilde kaplanarak çat meselesi halledilmi olur diye dü ünülmektedir.bunun için de çok iyi e itim alm, i i usulüne göre yapan ustaya gerek yok usta- rak ili kisi içinde yeti mi herhangi bir kal p çisi bu i i yapar diye de erlendirilmektedir. Halbuki; çat binan n en önemli bölümüdür, çat daki sorun tüm sakinlerin refah ve mutlulu unu etkiler, ya am kalitesini dü ürür. Bu nedenle, çat lar çok özenle yap lmal r. Bunun içinde iyi yeti mi, bilgi ve becerisini kan tlam ehil kadrolara ihtiyaç vard r. Meslek okullar nda, üniversitelerde müfredat programlar nda çat konusuna daha büyük önem verilmelidir. Çat konusunda uygulay lara düzenli e itim verilerek, onlar n bilgi ve becerilerini geli tirip sorumsuz çat lar elde edilmesi sa lanmal r. Bu amaçla, ÇATIDER, AB hibe fonlar ndan da yararlan larak bir giri im ba latm r.bu proje sayesinde sektöre 600 yeti mi usta kazand lmak hedeflenmektedir. Ancak; bu tip çal malar n sürdürülebilir k nmas için sektör firmalar n ÇATIDER' e etkin bir destek vermesi gerekmektedir. Haks z rekabetin önlenmesi Sektörde dünya standartlar nda üretim yapan firmalar oldu u gibi; kalitesiz, standart d malzemelerle de yap lan üretim tar na da yayg n olarak rastlanmaktad r. Bu tür üretim tarz haks z rekabeti do urdu u gibi, tüketici haklar da ihlal edici olmaktad r. Tüketici zarara rat ld gibi devlet de zarara u rat lmaktad r. Kalitesiz malzeme ileride büyük sorunlar karmakta, insanlar n refah ve ya am kalitesi olumsuz etkilenirken,milli servet de bo yere heba edilmektedir. Sektörün TSE standartlar nda üretim yapmas sa lanmal r. 12
12-ÇATI KAPLAMA SEKTÖRÜNDE FAAL YET GÖSTEREN KURULU LAR Firma Ad Telefon E-Posta WEB ILDIZ DONATIM SAN. VE T C.A. 0216 465 76 00 ildiz@ildiz.com.tr http://www.ildiz.com.tr ATERM T ENDÜSTR ve T C.A.. 0262 646 29 03 atermit@catider.org.tr http://www.atermit.com ONDÜLINE-AVRASYA A.. 0212 286 19 86 onduline@catider.org.tr http://www.onduline.com.tr ÜNAR YAPI VE MALZEMELER C.LTD.. 0216 489 13 17 unar@catider.org.tr http://www.unar.com ARIMEKS M M. MÜH.MÜ.SAN.VE T C.LTD 0216 364 33 16 arimeks@catider.org.tr http://arimeks.com LAFARGE ÇATI ÇÖZÜMLER SAN.veT C.A.. 0262 751 24 91 lafarge@catider.org.tr http://www.braas.com.tr SKYLINE M MARLIK H ZMETLER.SAN.LTD. 0216 466 50 50 skyline@catider.org.tr http://www.skyline.com.tr BA AK K REM T ve TU LA SAN.T C.A.. 0216 372 77 44 basak@catider.org.tr http://www.basakkiremit.com.tr TEK- Z ZOLASYON 0216 364 10 09 tekiz@catider.org.tr http://www.tekiz.com.tr BROSAN CTP SAN VE T C A. 0232 479 16 73 fibrosan@catider.org.tr http://www.yucelgroup.com ÇATICILAR ÇATI ZOL.ve YAPI MALZ.T C.LTD 0324 336 88 44 caticilar@catider.org.tr http://www.caticilar.com ODE YALITIM SAN.ve T C.A. 0212 210 49 06 ode@catider.org.tr http://www.ode.com.tr MA ZOLASYON METAL.SAN.VE T C.A.. 0312 354 11 54 timas@catider.org.tr http://www.timas.net ÇATI MARKET. SAN.T C.LTD. 0212 221 99 50 catimarket@catider.org.tr http://www.catimarket.com PARKPANEL TH. HR.ve.TAAHHÜT 0262 759 16 16 parkpanel@catider.org.tr http://www.parkpanel.com STEM ÇATI KAPLAMA VE ZOL.MALZ.LTD 0262 658 08 80 sistemcati@catider.org.tr http://www.sistemcati.com HARUN YÜKSEL TOPRAK SAN.ve C.A. 0216 574 08 06 harunyuksel@catider.org.tr http://www.harunyuksel.com.tr ÖZYIL.SAN. VE T C. A. ozyil@catider.org.tr BARUTLAR YAPI MALZ. SAN.T C LTD. 0212 582 83 93 barut@catider.org.tr MARDAV YALITIM ve.malz.san. T C.A. 0216 571 35 35 mardav@catider.org.tr http://www.mardav.com POL KALIP KALIPÇILIK ve C.LTD.. 0382 266 21 08 polikalip@catider.org.tr http://www.polikal p.com YAPI SERV S SAN. ve T C.LTD.. 0216 379 76 37 yapiservis@catider.org.tr http://www.yapiservis.com SUPERL T BORU VE LEVHA SAN.A.. 0212 315 31 31 superlit@catider.org.tr http://www.superlit.com MAN GRUP.ve YAPI MALZ. SAN.T C.LTD. 0212 670 06 60 limangroup@catider.org.tr http://www.limangrup.com.tr YAZLAR PAZARLAMA BETON VEPETROL ÜRÜNLER SAN VE T C 0378 264 55 55 yazlar@catider.org.tr A.. ENTERTAN ENTERNASYONEL PAZ.T C.LTD. 0232 877 06 84 entertan@catider.org.tr http://www.entertan.com ZOM R ZOL.ve YAPI MALZ.PAZ.ITH..SAN.T C.LTD 0312 312 26 30 izomir@catider.org.tr http://www.izomir.com.tr CANPA ZOL.MALZ.ÜRET. ve PAZ.LTD.. 0212 288 58 95 canpa@catider.org.tr http://www.canpa.com.tr ICS Ç ve DI T C.MÜMESS LL K A.. 0216 527 96 23 ics@catider.org.tr http://www.icopalturk.com TA G ZEM. SAN. C.LTD. T. 0216 413 90 36 gitas@catider.org.tr http://www.gitas.com MAV YAPI 0216 355 71 92 maviyapi@catider.org.tr http://www.maviyapi.com TEVERLER YAPI MALZEME C.SAN.A.. 0264 277 56 85 teverler@catider.org.tr AKGÜN AAT LTD.. 0216 425 13 28 akgun@catider.org.tr OLGUNLAR AAT SAN. Ve C.LTD.. 0216 429 65 65 olgunlar@catider.org.tr 13
PARKSAN METAL LTD. 0232 469 60 64 parksan@catider.org.tr http://www.parksan.com.tr ER-KAR Z.GIDA SAN.VE C.LTD.. 0216 441 47 38 erkar@catider.org.tr MODERN ÇATI ZOLASYON YALITIM MALZ.T C. 0258 262 19 03 modern@catider.org.tr AVRASYA ZO.DEKO.MALZ.NAKL YE 0216 308 61 62 avrasya@catider.org.tr SAN.VE T C.LTD.. ORGA YAPI LTD.. 0216 445 27 20 orga@catider.org.tr GEREN.MALZ.SAN.VE C.LTD.. 0212 529 53 71 geren@catider.org.tr Ni-ME ZOLASYON SAN ve T C A.. 0212 664 57 58 nime@catider.org.tr http://www.nimecati.com.tr BALÇIO LU MÜMESS LL K LTD.. 0212 664 60 32 balcioglu@catider.org.tr http://www.balcioglu.com.tr UZMAN ZOLASYON SAN.T C.LTD.. 0212 510 78 02 uzman@catider.org.tr http://www.ulubas.net ONDUL NE AVRASYA A.. 0212 286 19 86 onduline1@catider.org.tr http://www.onduline.com.tr DUPONT PRODUCTS S.A. 0212 340 04 19 dupont@catider.org.tr http://www.dupont.com EZG AAT ZOL.MALZ.TAAH.LTD.. 0212 679 98 01 ezgi@catider.org.tr GÜVEND K ÇATI SANAY METAL ÇATI ZOLASYON TAAH.T C.SAN.VE 0344 236 16 04 guvendik@catider.org.tr A.. ARGET TASARIM VE MÜH.LTD.. 0212 212 24 12 arget@catider.org.tr ENG N ZOLASYON LTD.. 0212 553 87 04 engin@catider.org.tr http://www.enginizolasyon.com METELSAN YAPI MALZ.LTD.. 0312 447 50 78 metelsan@catider.org.tr http://www.metelsan.net BARKICAN LTD.. 0312 350 00 68 barkican@catider.org.tr ERMETAL ALUM NYUM.SAN. VE T C. LTD.. 0212 612 92 37 ermetal@catider.org.tr TEKN K FORM ÇATI S STEMLER LTD.. 0224 246 60 69 teknik@catider.org.tr POLAT YAPI MALZEMELER UYGULAMA SAN.VE T C.LTD.. 0322 346 62 10 polat@catider.org.tr NEZ H T C. A.. 0262 335 49 49 nezih@catider.org.tr http://www.nezihticaret.com LKAY YAPI Z.OTO.TA.SAN.VE 0312 427 58 96 ilkay@catider.org.tr C.LTD.. METALFORM METAL SAN.VE T C. A.. 0262 751 05 21 metalform@catider.org.tr KAROT MÜH.T C.LTD.. 0242 325 80 10 karot@catider.org.tr http://www.karotmuhendislik.com SUR. SAN.T C.LTD.. 0332 237 39 92 sur@catider.org.tr SEDEFO LU YAPI MALZEMELER 0262 643 04 15 sedefoglu@catider.org.tr ATERSAN AAT MALZEMELER SAN.ve T C.LTD.. 0232 469 0999 atersan@catider.org.tr http://www.atersan.com.tr EM AAT LTD.. 0312 466 71 72 emi@catider.org.tr http://www.emi.insaat.com.tr BA AK K REM T ve TU LA SAN.T C.A.. 0216 372 77 44 basak1@catider.org.tr http://www.basakkiremit.com.tr DURANLAR MAK NE SAN. Ve T C. LTD.. 0322 428 15 34 duranlar@catider.org.tr KARAER AAT MÜHEND SL SAN.ve T C.LTD.. 0212 588 28 84 karaer@catider.org.tr ÇENES ZLER TOPRAK SAN. T C A.. 0356 275 11 78 cenesizler@catider.org.tr http://www.cenesizler.com BTM B TÜMLÜ TECR T MADDELER 0212 347 47 SAN. VE T C.A.. 94-95 btm@catider.org.tr ÇALI KANLAN AAT SAN VE T C LTD 0216 364 94 72 caliskanlar@catider.org.tr FORM YAPI OKAY AAT TAAH. DANI MANLIK M MARLIK T C. LTD. 0272 214 5770 form@catider.org.tr T ONDUL NE AVRASYA A. 0212 286 1986 onduline3@catider.org.tr http://www.onduline.com.tr 14
13-SEKTÖRLE LG L NKLER ÇATIDER Çat Sanayici ve adamlar Derne i http://www.catider.org.tr PUD Polistren Üreticileri Derne i http://www.pud.org.tr ZODER zolasyoncular Derne i http:// izoder.org.tr 15