WEB PROGRAMLAMA PHP Temelleri Dr. Erman Yükseltürk
Hatırlayalım PHP nedir, nasıl çalışır? Bilgisayarınızda php kurulumu nasıl yapılır? Web Editor (Dreamweaver CS5) ayarları. Örnek uygulamalar. 2
PHP kodlarını web sayfalarınıza gömmek </h3>welcome</h3> <?php echo "<p> Bazı dinamik çıktılar</p>" ; <p>bazı durağan çıktılar</p> Kısa etiketler (tags) <? print "Bazı dinamik çıktılar" ; Bunun için php ini dosyasındaki short_open_tag = Off değerini on yapıp, sunucunuzu yeniden başlatmanız gerekiyor. 3
Komut Yapıları Echo ve print kullanmadan da ekrana metin yazdırabiliriz. <?= " 1 PHP denemeleri" ; <? echo " <br>2 echo PHP denemeleri" ; <?php echo " <br>3 php echo PHP denemeleri" ; <?php print " <br>4 php print PHP denemeleri" ; <? print " <br>5 print PHP denemeleri" ; 4
Komut Yapıları <html> <head> <title> <?php echo "Web sayfama hoş geldiniz!"; </title> </head> <body> <?php $tarih = "Ocak 26, 2012"; <p>bugünün tarihi <?php echo $tarih;</p> </body> </html> Değişkene değer atama Bu değişkeni kullanma Yorum <?php // Başlık : ilk PHP scriptim // Yazar : Erman echo "Bu bir PHP programı"; 5
Komut Yapıları Yorum <?php # Başlık : ilk PHP scriptim # Yazar : Erman echo "Bu bir PHP programı"; Bir satırdan fazla yorum olduğunda <?php /* Başlık : ilk PHP scriptim Yazar : Erman Tarih : 26 Ocak 2012 */ print "a"; 6
Web Tarayısına Çıktı Göndermek <?php print("<p>yaz sezonunu çok severim.</p>"); Aynı ifadenin bir başka biçimi <?php $sezon = "Yaz"; print "<p>$sezon sezonunu çok severim.</p>"; Aynı ifadenin bir başka biçimi <?php print("<p>yaz sezonunu çok severim.</p>"); Değişken in değerini metin içinde yazdırma 7
Web Tarayısına Çıktı Göndermek echo <?php $EnIyiErkekOyuncu = "Morgan Freeman"; $EnIyiKadinOyuncu = "Hale Berry"; echo "En iyi kadın oyuncu ödülünü ", $EnIyiKadinOyuncu, " ve Bu içeriği print komutu ile yazmayı deneyelim. en iyi erkek oyuncu ödülünü ", $EnIyiErkekOyuncu, " aldı."; print ve echo aynı amaçla kullanılıyorlar fakat echo gerçekte birden fazla string i yan yana yazdırmak için kullanılıyor. 8
Web Tarayısına Çıktı Göndermek Printf komutunu da kullanabiliriz. <?php printf ("Bar araştırması: %s şişe whisky.", 100); <?php printf ("Bar araştırması: %d şişe whisky, fiyatı $%f", 100, 43.20); sprintf <?php $fiyat = sprintf("$%d", 43,20); print "$fiyat <br>"; printf ("Urunun fiyatı = %d", 43.20); sprintf bir değişkene değer atıyor. 9
Web Tarayıcısına Çıktı Göndermek %b integer ve binary numara olarak yazılır, %c integer ve karşılığı ASCII değeri yazılır, %d integer ve decimal numara olarak yazılır, %f noktalı sayılar ve noktalı sayı olarak yazılır, %o integer ve karşılığı oktal sayı olarak yazılır, %s string ve karşılığı string olarak yazılır, string %u integer ve işaretsiz decimal sayı olarak yazılır, %x integer ve küçük harflerle hexadecimal sayı, %X integer ve büyük harflerle hexadecimal sayı. 10
Scalar (sayıl) Veri tipleri 1/2 Boolean $deger= false;//$deger değeri yanlış $deger= 1; //$deger değeri doğru. $deger= -1; //$deger değeri doğru. $deger= 5; //$deger değeri doğru. $deger= 0; //$deger değeri yanlış. Integer (tam sayılar) 10 tabanlı (decimal) 8 tabanlı (octal) 16 tabanlı (hexadecimal) 11
Scalar (sayıl) Veri tipleri 1/2 Gerçek sayılar (real numbers) Noktadan sonra kısımları olan sayılardır. 4,5678 8,7e4 1,23E+11 String (metin) $color = "maroon"; $karakter = $color[2]; // karakter e r değerini atar Dizinin 2. karakteri metnin 3 uncu karakteri oluyor. 12
Birleşik Veritipleri (Compound Datatypes) Diziler $sehir[0] = Adana"; $sehir[1] = Adıyaman"; $sehir[2] = Afyon"; $sehir[80] = Düzce"; $sehir[adana] = 1254325"; $sehir[adıyaman] = 56437"; $sehir[afyon] = 189008"; Diziler ileriki konularda!!! Nesneler (Objects) Tam olarak tanımlanmalıdırlar. Class Uygulama{ private $_power; function setpower($status){ $_power= $status * $status; echo $_power; } } $blender = new Uygulama; $blender->setpower(4); Objects ileriki konularda!!! 13
Verileri dönüştürmek 1/3 Operatör Dönüşüm (array) Dizi (bool) or (boolean) Boolean (int) or (integer) Tam Sayı (int64) 64-bit Tam sayı (PHP 6 da var) (object) Nesne (string) Metin (real) or (double) or (float) Ondalıklı Sayı $puan = (double) 13; // $puan = 13.0 $puan = (int) 13,8 ; // $puan = 13.0 $cumle = (int) "Bu bir cümle"; print $cumle; //0 döndürür $puan = 1114; $puantahtasi = (array) $puan; echo $puantahtasi[0]; // 1114 değerini döndürür 14
Verileri dönüştürmek 2/3 Herhangi bir veri Object e dönüştürebilir. $model = "Toyota"; $obj = (object) $model; //Object değerini ekrana yazdırmak için ->scalar kullanılır print $obj->scalar; // "Toyota" değerini döndürür Değişkenlerin tipi farklı olduğunda en muhtemel işlem uygulanır. $total = 5; // integer $count = "15"; // string $total += $count; // $total = 20 (an integer) $total = "45 ateş makinesi"; $yenigelen = 10; $total = $yenigelen + $total; // $total = 55 echo $total; 15
Verileri dönüştürmek 3/3 Muhtemel dönüştürme Boolean yapılarında da uygulanır $total = "1.0"; // string if ($total) echo "Pozitif bölgedeyiz!"; $val1 = "1.2e3"; // 1.200 $val2 = 2; echo $val1 * $val2; // 2400 değerini döndürür gettype(değişken) $val1 = "1.2e3"; // 1,200 $val2 = gettype($val1); echo $val2; // string değerini döndürür. Settype(değişken, dönüştürülecek değişken türü) $val1 = "1.2e3"; // 1,200 $val2 = settype($val1, "integer"); echo $val2; // 1 değerini döndürür. 16
Belirteç (identifier) Fonksiyonları is_array(), is_bool(), is_float(), is_integer(), is_null(), is_numeric(), is_object(), is_resource(), is_scalar(), and is_string(). $deger = 43; printf("değisken \$deger bir dizimidir?: %d", is_array($deger)); printf("<br>değisken \$deger bir tam sayimidir?: %d",is_integer($deger)); printf("<br>değisken \$deger bir numeric sayimidir?: %d <br />", is_numeric($deger)); \$deger??? 17
Belirteç (identifier) Fonksiyonları Belirteçler (identifier) Bir veya daha çok karakterden oluşabilir ve harf veya alt çizgi ile başlar, Harfler, rakamlar, altçizgi karakterleri ve 127-255 e ASCII karakterleri kullanılabilir, Büyük küçük harfe duyarlıdır, İstenilen uzunlukta olabilir, PHP komutlarından herhangi biri belirteç olarak tanımlanamaz. 18
Değişkenler (Variables) Değişken farklı zamanlarda farklı değerler alabilen simgelerdir. Değişkenler $ işareti ile başlar ve belirteçlerle aynı isimlendirme kurallarına uyarlar. $color $isletim_sistemi $ModelName 19
Değişkenler (Variables) Değer atama $color= red ; $numara=12; $toplam=12 + "15" //$toplam =27 olur Referans Atama $deger1="merhaba"; $deger2=& $deger1; //$deger1 ve $deger2 nin değeri Merhaba oldu $deger2="bay bay"; //$deger1 ve $deger2 nin değeri Bay bay oldu 20
Değişken Kapsamları 1/4 Yerel Değişkenler Herhangi bir fonksiyonda tanımlanan değişkenlerdir. Bu fonksiyonun dışındaki değer atamalar tamamen farklı bir değişkenmiş gibi işlem görür. Fonksiyonu çıktığınız anda değişkeniniz ve atadığınız değeriniz sıfırlanır. $x = 4; function assignx () { $x = 0; printf("\$x fonksiyonun içinde değeri %d <br />", $x); } assignx(); printf("\$x fonksiyonun dışında değeri %d <br />", $x); 21
Değişken Kapsamları 2/4 Fonksiyon parametreleri Diğer programlarda da olduğu gibi parametre kabul eden fonksiyonlar fonksiyon başlığında bunları açıklamalıdırlar. Fonksiyon parametreleri fonksiyon isminden sonra parantez içinde gösterilirler. // girilen değerin 10 katını geri döndürür function x10 ($deger) { $deger = $deger * 10; return $deger; } $islem= x10(25); print $islem; 22
Değişken Kapsamları 3/4 Evrensel (global) Değişkenler Evrensel değişkenler programın herhangi bir yerinden ulaşılabilirler. Bir global değişken değiştirilecek fonksiyonda açıkça belirtilmelidir. Bunun için değişkenin önüne GLOBAL yazmak yeterlidir. Global değişkenler kullanmak, öngörülmeyen problemlere yol açabilir, bu yüzden dikkatli olmak gerekir $bir_degisken = 15; function addit() { GLOBAL $bir_degisken; $bir_degisken++; echo "bir degisken = $bir_degisken"; } addit(); /*sonuç olarak 16 üretir. GLOBAL yazılmasaydı 1 üretirdi*/ 23
Değişken Kapsamları 4/4 Sabit (static) Değişkenler Sabit bir değişken fonksiyon kapatılsa bile değerini kaybetmez, fonksiyon tekrar çağrıldığında değerini korur. Bunun için değişkenin önüne STATIC yazmak yeterlidir. function iz_sur() { STATIC $sayi = 0; $sayi++; echo $sayi; echo "<br />"; } iz_sur(); iz_sur(); iz_sur(); STATIC kelimesini kaldırsaydık ne olurdu? 24