MUHENDİS VE MAKİNA ENGINEER and MACHINERY MART 2002 506 MARCH 2002 No : 506 içindekiler contents 7 9 YENİ URUNLER ODADAN HABERLER BAŞKENTTEN HABERLER 13 MAKALE Azgelişmişliğin Kıskacmdakı Türkiye ve Mühendislik Enformasyon Formasyon Deformasyon Tlu key Gripped by Under Development and Engineering Enfoimatwn Formation Defoımatıon Dursun YILDIZ Mahmut KİPER 20 BİLGİ SAYFASI Bilgilendirilmiş Bakım Planlaması 26 MAKALE Eneiji Korunumunda Duşuk Enerjili Bina Tasarımları Low Eneıgy Building Designs m Eneıgy Saving Türkan GOKSAL, Necdet OZBALTA UZAY HAVACILIK Uçakların Yapısal Üretim Teknikleri ve imalat Takımları 38 MAKALE Kojenerasyon Sistemlerinin Teknik ve Ekonomik Uygulanabilirliği Technical and EconomicalApplicability-of' Cogeneratwn Systems Mustafa İNALLI, Hallt L YÜCEL Erdem IŞIK 45 MAKALE Enerji Tasarrufu Yönünden Standartların Yetersizliği Insufficient of Standaids From the Point of View Energy Saving Alpın Kemal DAĞSÖZ, Kemal BAYRAKTAR, Hüseyin ÖNVEREN Yi7i\-mm Koşullan \azılar ıkısatır arclıkboiarık\\ord6\ada\xord7 I!L yazılmış oltml dır ''O 100 sözcükten oluşan Turkce ingilizce ozct, yazı başlığının İngılızccsnc anahtar sözcükler gereklidir Yazılar 12 daktilo sa\ fisini (yaklaşık 3000 sozcuk) geçmemelidir (12 daktilo sayfasını aşan j anların 2 bolum halinde birbirini ızleven sayılarda yayınlanabileceği düşünülerek bölümlere ayrılmış ohrik gönderilmelidir) Yazılarda kullanılan fotoğraflar net \e temiz olmalı şekiller aydıngeri. çizilerek L,ondenlmclıdır Yazılarda Sİ birimleri kullanılmalıdır darılırın sonunda \aradanilan kaynakça be lir tılm elidir Üzgün ve derleme yazılardaki görüşler \azanna çc\ inlerden doğacak sorumluluk ise çevirene aittir Yazılar başka sureli yayınlarda yayınlanmamış olmalıdır Herhangi bir toplantıda tebht, olank sunulmuş veıa sunulacak ise bu açık olarak belirtilmelidir Dergideki yazılardan kaynak göstererek alıntı japılabılır, ı azılan telif ücreti ödenmemektedir "iazılar (uç kopya) \e disketler yazarın kısa özgeçmişi adası telefon numaralan \e e postı adreslen ile birlikte Sumer2buk 36/1 A Demırtepc 06440 ANKARA ya da ya)in@mmoore,tr adresine gönderilmelidir Yazıların Değerlendirilmesi 1 Dergiye gönderilen yazılar öncelikle Yayın Kurulu tarafından on elemeden geçirdir 2 Ön elemeden geçen yazılar Yayın Kurulu'nun belirleyeceği ve adlan saklı tutulan en az ıkı uzman tarafından yazar kimliği bilinmeksizin değerlendirilir 3 Uzman değerlendirmeleri sonucunda Yayın Kurulu'nda oluşan görüşler doğrultusunda yazarlardan düzeltme ekleme çıkarma istenebilir veya yazuar reddedilebilir

MÜHENDİS ve MAKİNA TMMOB MAKİNA MÜHENDİSLERİ ODASI AYLIK YAYIN ORGANI Mart/March 2D02 Cilt / 43 Sayı / No: 506 sunuş Değerli Okuyucularımız; Yönetim Yeri - Head Office Sümer Sokak 36/1-A Demlrtepe - ANKARA Tel : (0-312) 231 31 59 Fax: (0-312)2313165 e-posta : yayin@mmo.org.tr http://www.mmo.org.tr MMO Adına Sahibi Publisher Mehmet SOĞANCI Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Managing Editor Ali Ekber ÇAKAR Teknik Sorumlu Technical Manager Mehmet AYDIN İlan Sorumlusu Advertising Representative Ayten YILDIZ Nuray ERHAN (İstanbul) Komisyon İlişkileri Redactor Şehnaz KAPLAN KARACA Dizgi Typesetting Muazzez POLAT (MMO) Odamızın gerçekleştirdiği, tam bir demokrasi şölenine dönüşen Şube Genel Kurullarının ardından, seçilmiş olan delegeler ve doğal delegelerin katılımıyla 16-17 Mart 2002 tarihinde gerçekleşecek olan Oda Genel Kurulunun da aynı coşku içerisinde geçmesini diliyoruz. Bir dönem içerisinde gerçekleştirilen faaliyetlerin değerlendirileceği ve çalışmaların daha iyi yürütülmesi için gerekli önerilerin yapılacağı bu Genel Kuruldan da yine demokrasinin ve çağdaşlığın galip çıkacağını düşünüyoruz. Dergimizin ve kurulumuzun bir dönem içerisinde gerçekleştirdiği çalışmaları kendi penceremizden değerlendirirsek, iki yıl, önce öngördüğümüz hedeflerin büyük oranda yerine getirildiğini düşünüyoruz. Örnek verecek olursak; Mühendis ve Makina Dergisi'nde 1999 yılına kadar yayınlanmış makalelerin indeks taraması web adresinden yapılabilmektedir. 1999 yılından itibaren yayınlanan sayılar ise aybk olarak web sayfamızda yer almaktadır. Yapmış olduğumuz çalışmalara yönelik öneri ve eleştirilerinizi bize ulaştınrsanız daha etkili bir yayına sizlerin yardımınızla ulaşabileceğiz. Bu sayımızda ülkemizin ve dünyanın en büyük sorunlarından birisi olan enerji konusunda hazırlanmış makalelere yer verdik. Standartlaşan yeni ürünler ve odadan haberler bölümlerinin yam sıra uzay havacılık konularında hazırladığımız bölümlerin ilginizi çekeceği düşüncesindeyiz. Sizi dergimizle baş başa bırakırken sizden gelen öneri ve görüşleri beklediğimizi tekrar hatırlatıyoruz. Baskı Printedby Cem Web Ofset Tel (0-312) 385 37 27 TMMOBMakinaMühendisleriOdasıYayınOıgamolan Mühendis veafeiz/jadergisi TMMOB'yebağh Odaların üyelerine, mühendislik eğitimi yapan Öğrenci, araştırma ve öğretim görevlilerine yıllık abone bedeli -özel sayılar dahil- karşılığında gönderilmektedir. Dergimize abone olabilmek ve daha detaylı bilgi alabilmek için yukarıda verilmiş olan adresimize başvurulabilir ya da telefon ve faksla bilgi alabilirsiniz. Saygılarımızla Mühendis ve Makina Yayın Kurulu

K lyluhtlnula yeni ürünler PNÖMATİK MENGENELER İŞ PARÇASİ BAĞLAMA ZAMANIM DÜŞÜRÜYOR, BAĞLAMA KOLAYLİĞİ SAĞLIYOR, VERİMLİLİĞİ ARTTIRIYOR Haberleşme cihaz kasaları imalatı yapan bir firma, imalat hızını arttırmayı, içinde mekanik parça bağlama aparatlı robotik kaynak sistemi bulunan hücre tipi bir üretim merkezi kullanmakla sağladı. Parça bağlama sökme işlemlerinin cıvata uygulamalı olduğu bu sistemde, bağlama zorlukları, operatörlerin ergonomik problemleri yaşanmasına, bağlama sürelerinin artmasına neden Üsteki resimde kaynak bağlama aygm üzerindeki manuel mengeler, alttaki resimde ise aynı aygıtın pnömatik mengene ile kullanımı görülüyor DİŞLİ MUAYENE SİSTEMİ Marposs Corp.'un birimsel ve basit bir tasarımı olan ve kolayca yeniden takımlanan M62 dişli muayene sistemi, kullanıcılara sistemin motorize edilmiş ana dişlisi ile manuel birçok test yapabilme olanağını sunuyor. M62, iç delik ölçümü, ortam sıcaklığı farklı telafisi ve yalnızca parçanın kabul edilebilirliğini göstermekle kalmayıp, toplam kompozit hatasını bulma için muayene takımlarımda çalıştıran tam harmonik çözümleme sistemleri ile donatılmıştır. Sistem, ayrıca merkez uzaklık, delik çapı ve geometrisi ile dişten dişe hata payını da gösteriyor. American Machinist Dergisinden çevrilmiştir. olmakta dolayısıyla verimsizlik sonuç olarak ortaya çıkabilmekteydi. Oretici firma mevcut sistem yerine pnömatik mengenelerin kullanımı kararı ile bu tarz yaşanan sorunların çözümüne yönelik bir adım attı. Pnömatik mengene çeneleri çift yönlü hava tahrikli silindirler vasıtasıyla açılıp kapanmakta, operatör tarafından kullanılan 4-yönlü pnömatik kontrol valfi mengenelerin kolayca açılıp kapanmasını organize etmektedir. Yukarıda ifade edilen uygulama ile parçaların daha seri bağlanabilmesi, operatör ihtiyaçlarını kolaylıkla yerine getirebilmesi dolayısıyla verimli olması adı geçen sistemin yaygınlaştırılmasına neden olmuştur. Genel olarak % 50 tasarrufu sağlayan pnömatik tahrikli mengene uygulaması-yapılan yatırım ve harcamaları kısa sürede geri çevirebilmektedir. DİŞLİ TAHRİKLERİ Faik Corp., "Drive One" çok geniş uygulama alanları için tavsiye edilen orta büyüklükteki tork dişli tahrikleri ailesidir. Üretici firmaya göre bu tahrikler düşük hazırlık ve çalıştırma maliyetleri İle bağlama yapılmış esnekliği ve genel uyumluluğu birleştiriyor. Tahrikler 6 yüzlü bağlama yeteneği sağlıyor ve genel amaçlı paralel ya da dik mil tahrikleri olarak ya da özel amaçlı uygulamalarda mil bağlantılı tahrikler, karıştırıcı tahrikler ve ayarlamasız tahrikler olarak kullanılabilirler. "Drive One" ailesi 17000-56000 Nm (150000-500000 ın-ibs) lik tork kuvveti aralığında 4 farklı ebatta hazır bulunuyor. Machine Design Dergisinden çevrilmiştir. Mechanical Engineering Dergisinden çevrilmiştir. Mühendis ve Makina - Cilt: 43 Sayı: 506 7

yeni ürünler FİLTRE E.CA. Filtreler: tesisat girişine takılarak Paslanmaz Çelik Süzgeç sayesinde akışkan içindeki pas, kireç ve diğer tüm katı parçacıkları süzerek, armatürlerin, çamaşırbulaşık makinası gibi elektronik cihazların arızalanmasını önlemektedir. Fonksiyonel bir tasarıma sahip olan filtreler, tesisatınızın performansını artıran bir armatürdür. 10 bar basınç, 90 C çalışma sıcaklığına kadar güvenle kullanılabilen E.CA. Filtreler; Gövde- Süzgeç (Filtre Par UZERLİ KASNAK AYARI; EASY LASER D80 Hafif, yüksek hassasiyet ve uygun fiyatı ile yeni Lazerlı Kasnak Ayar cihazı; Easy Laser D80. Birkaç sanayide kasnaklara tutturulan cihaz, karşı kasnak üzerindeki hedeflere çizgi şeklinde lazer ışık göndermekte. Hedefler üzerindeki referans Çizgileri ile lazer çizgi arasındaki fark ayarsızlığın miktarını ve yerini göstererek ayar yapan kişiyi yönlendirmektedir. Kullanıldığı Yerler; V-kayışlar, zaman kayışları, düz kayışlar ve zincirli aktarmaların kasnak ayarlarında, Yüzey kontrollerinde. Avantajları; - Kayış kopmalarından kaynaklanan üretim kesintilerinin son bulması, - Enerji ve devir kayıplarının önlenmesi, - Vibrasyonlann düşmesi, çası) - Conta - Kapak (Tapa) gibi parçalardan oluşmaktadır. Filtrenin gövde yüzeyi pürüzsüz, bağlantı dişleri ilgili standartlar dahilinde ve filtre oturma yüzeyi belirli tolerans ve urun çalışma performansı dikkate alınarak üretilmektedir. Gövde üzerindeki filtre oturma yüzeyi, paslanmaz çelik süzgecin temizlik amaçlı sökülmesi sırasında süzgecin deformasyona uğramasını engellemektedir. Paslanmaz çelik süzgeç, tamamı dikişli rulodan imal edilmektedir. Özerinde süzgeç için oturma yüzeyi bulunan Kapak (tapa) gövdeye rahatça açılabilecek şekilde monte edilmektedir. Kapak ile gövde arasındaki sızdırmazlık, kullanılan özel conta ile sağlanmaktadır. Filtrelerin süzgeçleri tesisattaki akışkana bağlı olarak belli periyotlarda sökülüp temizlenmelidir. Ürünlerle İlgili detaylı bilgi için 0212 251 70 06 veya www elmor com tr - Kayış, kasnak ve rulman maliyetlerinin azalması, - Motor ve kasnak montajlannın daha seri yapılması, - Kasnak ayarlarının tek kişiyle yapılması. Özellikleri - Dikey, yatay ve açılı her kasnak pozisyonunda kullanılabilir. - Açısal ve ofset ayarsızlıkları 0.2 den daha iyi hassasiyetle gösteriyor* - Hafif olduğundan alüminyum ve ametal kasnaklarda da kullanımı mumkun. - Sweep kontrolüyle şaft eğikliklerini ve kasnak salgılarını tespit edebiliyor. - Bağımsız hedeflen sayesinde kasnak yüzeyindeki pürüzlerin elemınasyonu. - Farklı yiv kalınlıkları için hedefler üzerinde kaydırma ayarı var. - Yüksek olcum mesafesi (10 m) sayesinde uzun aralı kasnakların ayarında kullanmak mümkün. - Gerektiğinde kalibrasyon yapmak için üzerine ayar vidaları konmuş. - Lazerlı kasnak ayarındaki tek patentli ürün Damalını AB tarafından Easy Laser markasıyla üretiliyor. Genel kural olarak kasnaklar arasındaki ayarsızlık 0 25 yi geçmemelidir İletişim DMT Makına Ltd ştl Tel (0224)225 49 60 Faks (0224)225 49 62 www.dmtmakina com e-dmtmak@superonline.com 8 Mühendis ve Makına - Cilt- 43 Sayı: 506

oda'darı haberler MAKİNA MÜHENDİSLERİ ODASI ŞUBE SEÇİMLERİ SONUÇLANDI 2002 SEÇİM SONUÇLARI ÜYE SAYISI KATILIM ORAN KATİLAN GRUPLAR ORTALAMA OY ADANA 2357 1181 50,11 YENİLİKÇİ MÜHENDİSLER 593 427 BİRLEŞİK MÜHENDİSLER 83 ANKARA 9314 2758 29,61 ÇAĞDAŞ MÜHENDİSLER MESLEKTE BİRLİK 1595 1106 ANTALYA 1093 700 64,04 ÇAĞDAŞ MÜHENDİSLER ETKİN MÜHENDİSLER 408 273 İLKELİ KATILIMCI MÜHENDİSLER 478 BURSA 3056 1583 51,80 KATILIMCI MÜHENDİSLER 463 85 DENİZLİ 1879 291 15,49 AKTİF MÜHENDİSLER 391 287 DİYARBAKIR 1143 194 16,97 LÜSTE II.LlSTE 110 47 EDİRNE 809 81 10,01 BAĞIMSIZ 32 81 ESKİŞEHİR 1659 553 33,33 MESLEKTE BİRLİK 362 171 GAZİANTEP 727 266 36,59 BAĞİMSİZ 170 61 MESLEKTE BİRLİK 76 İÇEL 788 424 53,81 ÇAĞDAŞ ÜRETKEN MÜHENDİSLER ÇAĞDAŞ 160 139 MESLEKTE BİRLİK 100 İSTANBUL İZMİR KAYSERİ 15128 5740 1285 2137 706 311 14,13 12,30 24,20 MESLEKTE BİRLİK ÇAĞDAŞ İSİMSİZ 1406 620 673 310 KOCAELİ 2288 538 23,51 KATILIMCI 301 232 KONYA 1140 705 61,84 MESLEKTE BİRLİK BİRLİKTE HAREKET 378 304 SAMSUN 795 360 45,28 İSİMSİZ MESLEKTE YENİ BİRLİK 170 25 TRABZON 807 69 8,55 MESLEKTE BİRLİK İSİMSİZ 164 68 ZONGULDAK GENEL 1069 51077 214 13071 20,02 25,59 İSİMSİZ 151 50 Mühendis ve Makina - Cilt. 43 Sayr 506 9

oda'dan haberler BASINA VE KAMUOYUNA 50.000 ' den Fazla Mühendis ve Mimar Sandık Başına Gitti. TMMOB 'ye Bağlı Odalarımızın Şubelerinin Seçimlerinden, Tüm Çalışanlarla Birlikte Mücadele Etme Anlayışı ve Örgütsel Bütünlük Çıktı. TMMOB'ye bağlı Odalarımızın Şube ve temsilciliklerinin genel kurullar süreci büyük oranda tamamlanmıştır. TMMOB'nin 200'e yakın biriminde yapılan seçimlere elli binden fazla mühendis ve mimar katılmıştır. Yapılan genel kurullarda meslek ve ülke sorunları tartışılmış, Temsilcilik ya da Şube yönetim kurulları ile Oda genel kurullarına katılacak delegeler belirlenmiştir. Seçimler: İşsizliğe ya da yoksulluk ücretlerine mahkum edilmek istenmemizin nedeninin yıllardır ülkemize dayatılan İMF ve Dünya Bankası Politikaları olduğunu anlayan, Mesleğimizi uygulayabileceğimiz ortamların ancak bağımsız, demokratik ve barış içinde bir ülkede ve emekten yana iktidarlarla var olabileceğini bilen, Mühendislerin ve mimarların sorunlarının diğer emekçi sınıfların sorunlarıyla ortak olduğunun bilincinde olan, Mesleğine, meslektaşına, halkına ve geleceğine sahip çıkma anlayışını sürdüren, Bu koşulların değişeceğine inanan ve bunun için mücadele eden ilerici, çağdaş, demokrat, devrimci üyelerimizin başarılarıyla sonuçlanmıştır. Bu seçimlerde üyelerimiz örgütlerine, örgütsel bütünlüğümüze ve TMMOB hukukuna sahip çıkmışlardır. Bundan sonra yapılacak Şube ve Oda genel kurullannm da aynı anlayışı benimseyeceğine inanıyoruz. Uzun yıllardan beri iktidarlann her türlü olanaklannı kullanarak Odalanmızı ve Birliğimizi kendi siyasetlerinin vesayeti altına almaya çalışan ve genellikle "Meslekte Birlik" adıyla seçimlere katılan meslektaşlarımızın düşünceleri ve politikaları üyelerimizin çoğunluğu tarafından bir kez daha reddedilmiştir. Bu meslektaşlarımız, özellikle son yılların deneyimi ile sermaye iktidarlarının bizlere mesleki, ekonomik ya da demokratik bir hak veremeyecekleri gerçeğini artık görmelidirler. Temsilciliklerimizin ve Şubelerimizin genel kurulları ile başlayan bu süreç, Oda genel kurullarımızla devam edecek ve Mayıs ayındaki TMMOB Genel Kurulu ile tamamlanacaktır. TMMOB bu süreçten daha da güçlenerek çıkacaktır. Yönetimlere seçilen arkadaşlarımızı kutluyor ve çalışmalannda başarılar diliyoruz. 28 Ocak 2002 Kaya GÜVENÇ TMMOB Yönetim Kurulu Başkam Daha önce 15 Aralık 2000'de 5,8 büyüklüğünde ve 22 Mart 2001 tarihinde 4,8 büyüklüğünde depremlerle sarsılan Afyon Sultandağı yöresinde, son olarak geçtiğimiz pazar günü 6 büyüklüğünde bir deprem yaşanmıştır.. TMMOB'nin Birlik Başkanımız Kaya Güvenç'in başkanlık ettiği teknik ekibinin, bölgede bulunan Birliğimize bağlı Odalarımızın temsilcilerinin de katılımıyla yaptığı ön inceleme ve gözlemlerde ulaştığı sonuçlan aşağıdadır. Bugün bölgeye ulaşacak 3 ayrı TMMOB Ekibi daha teknik araştırma ve incelemelerde bulunacaktır. Bu çalışmaların sonuçlan ayrıca duyurulacaktır. 10 Özellikle Çay, Eber yerleşimlerinde zemin etkisinin hasarın oluşmasında önemli bir etken olduğu gözlemlenmiştir. Yeşil Çay Kooperatifinin henüz yerleşilmemiş evlerinden biri yıkılan, diğeri iki katı göçen, bir tanesi ise zemine oturan üç binada meydana gelen hasarlarda zemin etkisinin belirleyiciliği görülmüştür. Deprem sırasında zemin binaların ağırlığını taşıyamamıştır. Ayrıca yıkılan binada hem Mühendis ve Makina - Cüt: 43 Sayı: 506

oda'dan haberler malzeme, hem proje hem de yapı hatası olma ihtimalinin çok yüksek olduğunu tahmin etmekteyiz. Bu kooperatifin tarım alanı içerisinde olması da ayrı bir tartışma konusudur. Özellikle sekiz katlı binaların yapımının sulak tanm alanı içinde başlatılmış olması oldukça vahim bir gelişmedir. Yapı ile ilgili mühendislik mimarlık ve şehir planlama disiplinlerinden hiçbirinin mensubunun bulunmadığı bir yerleşmede sekiz katlı bina inşaatlarına başlanmış olması dikkat çekicidir. Çay bölgesindeki Sanayi Sitesi, Bakanlıktan ve devlet kuruluşlarının uyguladığı tip projelerde bile gerekli denetim ve projelendirme süreçleri düzgün işlemediği zaman en küçük bir depremde yıkılmanın önüne geçilemediğini göstermektedir.imar Mevzuatı'nın; planlama-projelendirme-yapım ve denetim şeklinde bir bütün olarak ele alınmadığı ve bu alanın kamusal bir hizmet alanı olarak görülmediği sürece benzer sonuçlardan kaçmılamayacağı bir gerçektir. Tek bir halkanın bile zayıf olması bütün zinciri koparmaktadır. Afet yönetimi açısından bakıldığında depreme müdahale de geçmiş dönemlerdeki yanlışların tekrarlanmadığı görülmektedir. Ancak soğukla mücadele bazı sıkıntıların devam etmesine neden olmuştur. Bunun da en kısa sürede çözüleceği kanısındayız. Kuşkusuz Sultandağı depremi, bölgesel yıkıcı bir deprem olmadığından, böyle bir afet yönetiminin başarısını değerlendirmek yeterli bir deneyim değildir. 6 büyüklüğündeki bir deprem Türkiye'nin herhangi bir yerinde herhangi bir zamanda olabilecek bir depremdir. Türkiye'nin olağan bir doğa olayında can kaybına uğraması yine maddi hasarların söz konusu olması henüz deprem gerçeğinin tam olarak kavranamadığmı göstermektedir. Her seferinde yapılaşmaya uygun olmayan alanlardaki plansız gelişmeler, projesiz ve denetimsiz yapılaşmalar, doğal afetlerin felaketlere dönüşmesine yol açmaktadır. Bir bütünlükten yoksun, mevzii ve ilave planlarla yapılan kentsel gelişmeler, her geçen gün yeni bir tanm alanını yapılaşamaya açmakta, yapılaşmanın jeolojik olarak sakıncalı alanlara yönelmesine neden olmaktadır. Yapı üretim süreci bölgesel ve kentsel planlamadan başlayan, projelendirme _ile devam eden yapımı ve denetimi de kapsayan bir süreçtir. Bu süreçte bütün mühendislik ve mimarlık disiplinlerinin ortak çalışması gerektiği halde bunun başarılamadığı ortadadır. Ülkemizdeki yasal düzenlemeler böylesine bir sürece elverişli değildir. Yapı üretim sürecinin temel bileşenlerinden denetim sürecinin kamusal bir perspektifle ele alınmadığında amacına ulaşamayacağı da açıktır. Son Yapı Denetim Yasası'nda yer alan 19 pilot il arasında Afyon ile birlikte 1.derece deprem bölgesinde olduğu halde pilot il seçilmeyen illerin bulunması, bu illerdeki yapı üretiminin görece az olması nedeni ile bu bölgeleri kâr amacı güden yapı denetim şirketlerinin pazarı olarak görülmemiş olmasından kaynaklanmaktadır. En riskli alanlardan başlayarak "bölgelerin depreme dayanıklılık envanteri"nin çıkarılmaya başlanması gerekiyordu. Her geçen gün böyle bir çalışmanın yapılmamış olması riskleri artırmaktadır. Acilen böyle bir çalışmaya kaynak ayrılarak Türkiye'deki yapıların depreme karşı dayanıklılığının belirlenmesi gerekmektedir. Yine bu kırsal karakterdeki alanlarda her çeşit yapının asgari norm ve standartlara uygun olarak yapılması gerekliliği depremle yaşama bilinci kadar "yapı üretme bilinci"nin de gelişmesi ile mümkündür. Bugün Eber'de bu standart ve normlara uymayan birçok bina yıkılırken aynı norm ve standartlara uymayan birçok binanın Türkiye'nin değişik yerlerinde kaçak olarak yapımı da sürmektedir. Türkiye halkının yüzde elliye yakını kırsal karakterli yerleşim alanlarında yaşamaktadır. Deprem bölgesinde bulunan ve hasar gören bina tipolojisinin ise bu alanlarda yaygın olduğu açıktır. Bu alanlarda çok riskli binaların rehabilite edilerek gereken yerlerde deprem olmadan da yöre karakterine, yapı kültürüne ve çevreye uyumlu "deprem evleri" yapmayı göze almalıyız. Deprem bölgesinde ortaya çıkan sorunlardan bir tanesi de yapı üretiminin teknik gerekliliğinin karşılanmadığıdır. Mühendislik tekniğine uygun birçok yapı en ufak bir hasara uğramazken diğer yapılar yerle bir olmuştur. Tüm gözlemlerimizi değerlendirdiğimizde sosyal devletten ve toplumu yararı ilkesinden vazgeçilmesinin sonuçlarının her alanda olduğu gibi Sultandağı depreminde de karşımıza çıktığını göstermektedir. 5 Şubat 2002 Kaya GÜVENÇ TMMOB Yönetim Kurulu Başkam Mühendis ve Mata - Cät 43 Sayı 506 11

başkentten haberler Hazırlavun: Mustafa YAZİCİ TCK Makina Mühendisliği çalışma alanlarıyla ilgili olarak çıkarılmış tebliğ, yönetmelik, kanun hükmünde kararname vb. sizlere duyurarak en son yasal düzenlemelerden haberdar olmanızı amçaladığımız bu köşemizde Ocak-Şubat- Mart döneminde resmi gazetede yayınlanmış olan kanun, tebliğ ve yönetmelikler yer alıyor. TEBLİĞLER Devlet Memurları Kanunu Genel Tebliği (Seri No: 152) Motorlu Araçlar ve Römorkları Tip Onayı Yönetmeliğinin Uygulama Usul ve Esasları İthalat: 2001/6 Sayılı Tebliğ'de Yer Alan Sanayi Ürünlerinin Satış Sonrası Hizmetlerine Dair Tebliğde Değişiklik (Binek Otomobilleri) Sanayi Mallarının Satış Sonrası Hizmetleri Hakkına Tebliğ Mecburi Standart (Plastik Boru Sistemleri-İçme ve Kullanma Suyu İçin-Plastikleştirici Katılmamış Polivinil Klorürden (PVC-u) Mecburi Standart (İçme ve Kullanma Suyu İçin Plastik Boru Sistemleri) Araç Dış Lastiklerinin İthalatında Uygulanacak Esaslara İlişkin Tebliğ Tarih 01.12.2001 03.12.2001 03.12.2001 21.12.2001 29.12.2001 29.12.2001 15.01.2002 Sayı 24600 24602 24602 24617 24625 24625 (Mükerrer) 24641 YÖNETMELİKLER Motorlu Araçlar ve Römorklarının Emniyeti Camlan ve Cam Malzemeleri ile İlgili Tip Onayı Yönetmeliği Sanayi Dışı Yeni veya Mevcut Binalarda Sıcak Su Üretimi ve Ortam Isıtması İçin Kullanılan İsı Jeneratörlerinin Performansı ve Sanayi Dışı Yeni Binalarda Dahili Su Dağıtım ve Isı Yalıtımına Dair Yönetmeliğin 22. Maddesinin Değiştirilmesine Dair Motorlu Araçların ve Römorkların Arka Tescil Plakasının Takıldığı ve Sabitlendiği Alan ile İlgili Tip Onayı Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Motorlu Araçların İç Donanımı (Kumanda, İkaz ve Göstergelerin Tanımı) İlgili Tip Onayı Yönetmeliğinde Değişiklik Motorlu Araçların İç donanımı (Kumanda, İkaz ve Göstergelerin Tanımı) ile İlgili tip Onayı Yönetmeliğinde Değişiklik Motorlu Taşıt Lastiklerinin Hava Basıncı Ölçümünde Kullanılan Cihazlara Dair Yönetmeliğin 7. Maddesinin Değişimi Motorlu Araçların ve Römorklarının Mekanik Bağlantı Tertibatları ve Bunların Araçlara Yerleştirilmesi Motorlu Araçların iç Donanımları ile İlgili Tip Onayı Yönetmeliği Dikişli, Alaşımsız Çelik Basınçlı Gaz Tüplerine Dair Yönetmeliğin 11. Maddesinin Değiştirilmesine Dair Yönetmelik Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Makina Mühendisleri Odası İş Makinaları Kullanıcısı (Operatör) Kurs Yönetmeliği Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Makina Mühendisleri Odası Araç İmal-Tadil-Montaj Mühendis Yetkilendirme Yönetmeliği Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Makina Mühendisleri Odası Asansör Mühendis Yetkilendirme Yönetmeliği Motorlu Araçların Dış Çıkıntıları ile İlgili Tip Onayı Yönetmeliği Motorlu Araçların ve Römorklarının Yan Koruması ile İlgili Tip Onayı Yönetmeliği 1'ekeriekli Tarım veya Orman Traktörlerinin Kumandalarının Takılması, Kumandalarının ^TakıIuüKi. Konumu, Çalışması ve Tanınması ile İlgili Tip Onayı Yönetmeliği Motorlu Araçların Yandan Çarpma Halinde Araçta Bulunan Kişilerin Korunması ile İlgili Tip Onayı Yönetmeliği Ürünlerin Piyasa Gözetimi ve Denetimine Dair yönetmelik "CE" Uygunluk İşaretinin Ürüne İliştirilmesine ve Kullanılmasına Dair Yönetmelik Uygunluk Değerlendirme Kuruluşları ile Onaylanmış Kuruluşlara Dair Yönetmelik Motorlu Araçların Önden Çarpma Halinde Araçta Bulunan Kişilerin Korunması ile İlgili Tip Onayı Yönetmeliği 02.12.2001 13.12.2001 20.12.2001 26.12.2001 26.12.2002 03.01.2002 05.01.2002 10.01.2002 12.01.2002 12.01.2002 12.01.2002 12.01.2002 13.01.2002 13.01.2002 15.01.2002 16.01.2002 17.01.2002 17.01.2002 17.01.2002 17.01.2002 24601 24612 24616 24622 24622 24629 24631 (Mükerrer) 24636 24638 24638 24638 24638 24639 24639 24641 24642 24643 24643 24643 24643 12 Mühendis ve Makina - Cüt: 43 Says; 506