İ K İ A Y L I K M E S L E K İ D E R G İ TEMMUZ - AĞUSTOS 2016 / JULY - AUGUST 2016 / YIL 26 - YEAR 26 Sahibi İSMMMO Adına - Owner on behalf of the ISMMMO l YÜCEL AKDEMİR Genel Yayın Yönetmeni - Editor l GÜLGÜN ÖZTÜRK Sorumlu Yazı İşleri Müdürü - Editorial Assistant l Yrd. Doç. Dr. MUSTAFA ÇANAKÇIOĞLU DANIŞMA KURULU Advisory Board Prof. Dr. Cemal İBİŞ (Marmara Üniversitesi) Prof. Dr. Rüstem HACIRÜSTEMOĞLU (Galatasaray Ün.) Prof. Dr. S. Ateş OKTAR (İstanbul Üniversitesi) Prof. Dr. Serdar ÖZKAN (İzmir Ekonomi Üniversitesi) Doç. Dr. İsmail Ufuk MISIRLIOĞLU (Bilgi Üniversitesi) Doç. Dr. Volkan DEMİR (Galatasaray Üniversitesi) YAYIN KURULU Publication Board Gülgün Öztürk (Genel Yayın Yönetmeni) Yrd. Doç. Dr. Mustafa Çanakçıoğlu (Sorumlu Yazı İşleri Müdürü) Sabri Karakaşlıoğlu (Üye) Doç. Dr. Oğuzhan Bahadır (Üye) Hafize Öztürk (Üye) Hacı Demir (Üye)
ISSN 1303-5444 Net 3000 adet basılmıştır. Dergi Adı: Mali Çözüm Dergimiz Proquest ABI/INFORM Global, EBSCO Business Source Complete ve ULAKBİM Sosyal Bilimler Veritabanları tarafından taranmaktadır. İmtiyaz Sahibinin Adı, Soyadı ve Adresi: Yücel AKDEMİR Kurtuluş Caddesi No: 114 A Blok Kat:7 Kurtuluş-Şişli/İSTANBUL Genel Yayın Yönetmeni: Gülgün ÖZTÜRK Kurtuluş Caddesi No: 114 A Blok Kat:5 Kurtuluş-Şişli/İSTANBUL Yazı İçerik-Teknik Sorumlusu: İlkim MENGÜLEREK Kurtuluş Caddesi No: 114 B Blok Kat:5 Kurtuluş-Şişli/İSTANBUL Grafik Tasarım ve Dizgi: Alican SEZER Kurtuluş Caddesi No: 114 A Blok Kat:6 Kurtuluş-Şişli/İSTANBUL Yönetim Yeri Adresi: Kurtuluş Caddesi No: 114 Kurtuluş-Şişli/İSTANBUL Basımı Yapanın Adı, Soyadı ve Adresi: MATSİS Matbaa Tevfikbey Mahallesi Dr. Ali Demir Caddesi NO:51 34290 Sefaköy/İSTANBUL Tel: 0212 624 21 11 Fax: 0212 624 21 17 E-mail: info@matbaasistemleri.com Yayın Türü: Yerel-Süreli, 2 aylık Dergimiz HAKEMLİ DERGİ olma özelliği taşımaktadır. Dergimize gönderilen yazılar, hakem değerlendirmesine tabi tutulduğundan yayımında gecikmeler olabilmektedir. Dergimizde yayınlanan yazılar kaynak gösterilerek kullanılabilir. Yazılardaki görüşler yazarlarına aittir. Mali Çözüm (Financal Analyze) is bimonthly journal of Chamber of Certified Public Accountants of Istanbul. It is a peer-reviewed Journal publishing refered articles, opinion papers, letters, reviews, news, questions and answers, law decisions on accounting. Yönetim Merkezi ve Yazışma Adresi: İSMMMO Kurtuluş Caddesi No: 114 Kurtuluş-Şişli/İSTANBUL Telefon: (0212) 315 84 00 pbx Faks: (0212) 343 47 80 E-mail: ismmmo@ismmmo.org.tr www.istanbulsmmmodasi.org.tr
İ K İ A Y L I K M E S L E K İ D E R G İ HAKEM KURULU (Alfabetik Sıraya Göre) Editorial Advisory Board (Alphabetical orders) Prof. Dr. Nalan AKDOĞAN (Başkent Üniversitesi) Doç. Dr. Tamer AKSOY (TOBB Üniversitesi) Prof. Dr. Erdinç ALTAY (İstanbul Üniversitesi) Prof. Dr. Dursun ARIKBOĞA (İstanbul Üniversitesi) Doç. Dr. Oğuzhan BAHADIR (Galatasaray Üniversitesi) Prof. Dr. Doğan ARGUN (Marmara Üniversitesi) Prof. Dr. Refika BAKOĞLU (Marmara Üniversitesi) Prof. Dr. Ercan BAYAZITLI (Ankara Üniversitesi) Prof. Dr. Nejat BOZKURT (Marmara Üniversitesi) Prof. Dr. Emre BURÇKİN (Marmara Üniversitesi) Prof. Dr. Nurşen CANİKLİOĞLU (Marmara Üniversitesi) Prof. Dr. Nuran CÖMERT (Marmara Üniversitesi) Doç. Dr. Volkan DEMİR (Galatasaray Üniversitesi) Dr. A. Bumin DOĞRUSÖZ (Marmara Üniversitesi) Yrd. Doç. Dr. Ali DURAL (Galatasaray Üniversitesi) Prof. Dr. M. Banu DURUKAN (Dokuz Eylül Üniversitesi) Prof. Dr. Mehmet Hasan EKEN (Kırklareli Üniversitesi) Prof. Dr. Melih ERDOĞAN (Anadolu Üniversitesi) Yrd. Doç. Dr. Diğdem GÖÇ ( Marmara Üniversitesi) Yrd. Doç. Dr. Ender Gülver (İstanbul Üniversitesi) Prof. Dr. Recep GÜNEŞ (İnönü Üniversitesi) Prof. Dr. Oktay GÜVEMLİ (E.Öğretim Üyesi) Prof. Dr. Rüstem HACIRÜSTEMOĞLU (Galatasaray Ünv.) Prof. Dr. Cemal İBİŞ (Marmara Üniversitesi) Prof. Dr. Seval KARDEŞ SELİMOĞLU (AnadoluÜnv.) Dr. Ahmet KAVAK (Yeminli Mali Müşavir) Prof. Dr. Lerzan KAVUT (İstanbul Üniversitesi) Prof. Dr. Yüksel KOÇ YALKIN (E.Öğretim Üyesi) Dr. Resul KURT (Sosyal Güvenlik Uzmanı) Prof. Dr. Ömer LALİK (İst.Ticaret Üniversitesi) Prof. Dr. Haluk LEVENT (Kemerburgaz Üniversitesi) Mehmet MAÇ (Yeminli Mali Müşavir) Doç. Dr. İsmail Ufuk MISIRLIOĞLU (BilgiÜniversitesi) Prof. Dr. S. Ateş OKTAR (İstanbul Üniversitesi) Prof. Dr. Serdar ÖZKAN (İzmir EkonomiÜniversitesi) Prof. Dr. Korkut ÖZKORKUT (Ankara Üniversitesi) Prof. Dr. Recep PEKDEMİR (İstanbul Üniversitesi) Doç. Dr. Kerem SARIOĞLU (İstanbul Üniversitesi) Dr. Veysi SEVİĞ Prof. Dr. Barış SİPAHİ (Marmara Üniversitesi) Prof. Dr. Fevzi SÜRMELİ (Anadolu Üniversitesi) Prof. Dr. Münir ŞAKRAK (E.Öğretim Üyesi) Doç. Dr. Fatma PAMUKÇU (Marmara Üniversitesi) Prof. Dr. Oktay TAŞ (İstanbul Teknik Üniversitesi) Prof. Dr. Tuğrul TÜFEKÇİOĞLU (E.Öğretim Üyesi) Prof. Dr. Nuri UMAN (Koç Üniversitesi) Prof. Dr. Selçuk USLU (Bilkent Üniversitesi) Prof. Dr. Hakan ÜZELTÜRK (Yeditepe Üniversitesi) Yrd. Doç. Dr. Doğan YILDIZ (İstanbul Yıldız Ünv.) Prof. Dr. Göksel YÜCEL (İstanbul Üniversitesi) Prof. Dr. Süleyman YÜKÇÜ (Dokuz Eylül Üniversitesi)
4 TEMMUZ - AGUSTOS
SUNUŞ Değerli Mali Çözüm Okurları, Mali Çözüm 136. Sayımızı; odamızın kurulmasında mihenk taşı olan, yirmi altı yıllık tarihimizde mesleğimizin şekil almasında düşünceleri ve özverili çalışmaları ile bizleri gururlandıran Kurucu Onursal Başkanımız Dr. Yahya ARIKAN a büyük bir gururla armağan ediyoruz. Bu sayımızı şekillendiren değerli hocalarımız makalelerini Kurucu Onursal Başkanımıza ithaf etmektedirler. Onlara da bu katkılarından dolayı teşekkür ediyoruz. Bizleri buruk bir sevinçle ISMMMO yönetiminden ayrılan Kurucu Onursal Başkanımız, yeni görevinde yeni başarılara imza atmak, enerjisini bir üst yönetime taşımak üzere TÜRMOB seçimlerine katılmıştır. Mesleğimizin Yahya ARIKAN ın deneyimleri ve bilgisiyle çok daha ileri gideceğine inancımız sonsuzdur. Kendisine sizlerin huzurunda mesleğimize sağladığı katkılardan dolayı teşekkür ediyor, başarılarının devamını diliyoruz. Bu dönemde hepinizin bildiği gibi ülkemiz ve komşu toprakları üzerinde oynanan insanlık dışı oyunların, yasadışı saldırıların yaşadığımız coğrafyadaki tüm insanlar üzerinde yarattığı ağır şokun etkileri her geçen gün artarak devam ediyor. Günlük ihtiyaçlarımızı karşılamak için sarf ettiğimiz eforun yanı sıra işimizle ve özel hayatlarımızla ilgili geleceğimize yönelik alacağımız kararlar istemediğimiz halde sekteye uğruyor. Dozu her an artan huzur ve adalete duyduğumuz özlemle yarınlarımızın şekillenmesi ve geleceğimizin planlanması, gittikçe zorlaşıyor. 15.07.2016 tarihinde yaşadığımız demokrasi sınavı ile de ülkemiz toprakları üzerinde oynanan çirkin oyunların en büyüğüne şahitlik ettik. Verilen bu zorlu sınav, insanımızı demokrasi ve cumhuriyetin temel taşlarının korunması konusunda daha fazla duyarlı olmaya yöneltmekte ve ihtiyacımız olanın da bu ilkeler olması gerektiğini bir kez daha gözler önüne sermektedir. Mesleğimizi icra ederken yaşanan zorlu koşulların ülkemiz ve dünya ekonomisinde yarattığı olumsuz etkileri, bizleri karar almada ve iş planlarımızın hazırlanmasında güçlüklerle yüzyüze bırakmaktadır. Biz mali müşavirler olarak çıktığımız yolda güçlükleri aşmak, ülkemizin ihtiyacı olan güveni, adaleti ve üretimi sağlamak üzere çalışmayı hedefimize koyduk. Mesleğimizin gelişimi, uluslararası arenada etkin ve üretken olmayı gerçekleştirmek üzere kurumsal kimliğimizle sizlerle birlikte olmak bizlere gurur ve heyecan veriyor. Mali Çözüm 136. sayımızda yine değerli yazarlarımızın emekleri ile karşınızdayız. Bu yazımızda da aşağıda başlıklarını bulacağınız güncel makalelerimizle TEMMUZ - AĞUSTOS 2016 5
bilgi dağarcığınızı geliştirmek ve mesleki donanımınıza katkı sağlamak amacıyla birlikteyiz. Bu vesileyle tüm okuyucularımızın işlerinde kolaylıklar ve başarılar diliyoruz. MAKALE BAŞLIKLARI Değer İlişkisi Üzerine Uluslararası Yayınlar Normatif Muhasebe Teorileri Kapsamında Ölçüm Ulusal ve Uluslararası Boyutuyla Elektronik Ticaretin Vergilendirilmesinde Ticari Kazancın Tespiti Kurumsal Yönetim Uygulamaları ve Denetim Kalitesi Arasındaki İlişki: Borsa İstanbul Kurumsal Yönetim Endeksinde Bir Araştırma Avrupa Birliği Mali Yardımlarında Vergilendirme ve Amortisman İşlemlerine Ait İstisnaların Muhasebeleştirilmesi Transfer Fiyatlandırmada OECD Yaklaşımı Açısından Geleneksel İşlem Yöntemi ve Uygulama Örnekleri Tüketici Sözleşmelerindeki Haksız Şartların Hükümsüzlüğü Gümrük Uzlaşma Müessesesi Uygulamasında Yasallık Sorunu Yönetim Kurulu Üyeleri Şirketle İşlem Yapma ve Rekabet Etme Kararlarında Oy Kullanabilirler Mi? Hapis Cezasına Mahkûm Olanların Ticaret Şirketlerinde Belirli Bir Süre Yönetici Olamaması Gelir Vergisi Kanununun 81. Maddesinde Düzenlenen Ferdi İşletmeler İle Kolektif ve Adı Komandit Şirketlerin Sermaye Şirketlerine Devrinde Katma Değer Vergisi Ertelemesi İthalat Sonrası KDV Düzeltmelerinde Yeni Milat Adi Şirketlerin Genel Özellikleri ve Bu Şirketlerin Vergilendirilmesi İcra Yoluyla veya Diğer Nedenlerle Müzayede Mahallinde Yapılan Satışların KDV Karşısındaki Durumu ve İstisna Uygulaması Serbest Bölgelerde veya Toprak Altı İşletmelerde Çalışan İşçilere Ödenen Kıdem ve İhbar Tazminatlarının Vergisel Boyutu 3 lü Savunma Hattının COSO İç Kontrol Sisteminin Etkinliğinin Artırılmasında Kaldıraç Etkisi Teminat Mektubu ve Hukuki Niteliği SMMM Muhasebe Hizmet Sözleşmelerinde Tahsilatin Gerçekleşmemesi Halinde Yeni Bir Öneri Olarak Bildirimsiz (Otomatik) Fesih Müessesesi 6 TEMMUZ - AGUSTOS
Kentsel Dönüşüm Kapsamında Yapılan İnşaatların Yapılış Biçimleri, Devlet Yardımları, Teşvikleri, Muafiyetler, Vergi ve Muhasebe Uygulamaları Çağrı Üzerine Çalışmanın Hukuki Sonuçları Geçici Koruma Sağlanan Suriye li Yabancıların Çalışma Esasları Müşterinin İşyerinde Geçirdiği Kaza İş Kazası Mıdır? İş Kazası Sonucu Sigortalı veya Hak Sahiplerine SGK Tarafından Yapılan Yardımlar İle Açılabilecek Davalar İşverenler Tarafından Özel Sağlık Sigortasına Ödenen Primler Sigorta Primi Esas Kazancına Dahil Edilir Mi? İbraname Düzenlenirken İşverenlerce Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar Geçersiz Sigortalılık Statüsüne Bağlı Olarak Ödenen Primlerin Sigortalı Prim Borçlarına Aktarılmasında Yeni Uygulama Saygılarımla Yücel AKDEMİR Başkan TEMMUZ - AĞUSTOS 2016 7
HAKEMLİ YAZILAR REFEREED PAPERS Değer İlişkisi Üzerine Uluslararası Yayınlar Literature On Thevalue Relevance Doç. Dr. Volkan DEMIR - Melik ERTUĞRUL - Ece GÜR Normatif Muhasebe Teorileri Kapsamında Ölçüm Measurement Under Normative Accounting Theories Doç. Dr. Oğuzhan BAHADIR Ulusal Ve Uluslararası Boyutuyla Elektronik Ticaretin Vergilendirilmesinde Ticari Kazancın Tespiti Determination Of Business Profits In The Taxation Of Electronic Commerce With National And International Dimensions Doç. Dr. Mustafa ÇOLAK Kurumsal Yönetim Uygulamaları Ve Denetim Kalitesi Arasındaki İlişki: Borsa İstanbul Kurumsal Yönetim Endeksinde Bir Araştırma Relationship Between Corporate Governance Practices And Audit Quality: A Study Istanbul Stock Exchange Corporate Governance Index Yrd. Doç. Dr. Selim CENGİZ - Yrd. Doç. Dr. Yusuf GÖR Avrupa Birliği Mali Yardımlarında Vergilendirme Ve Amortisman İşlemlerine Ait İstisnaların Muhasebeleştirilmesi Accounting Of Taxation And Depreciation Exemptions In European Union Financial Assistance Yrd. Doç. Dr. Metin YILMAZ - Halil Baba TAKKABULAN Transfer Fiyatlandırmada Oecd Yaklaşımı Açısından Geleneksel İşlem Yöntemi Ve Uygulama Örnekleri Samples Of Conventıonal Transactıon Method And Practıces In Terms Of Oecd Approach In Transfer Prıcıng Yrd. Doç. Dr. Nalân ECE 15 35 49 61 85 101 8 TEMMUZ - AGUSTOS
Tüketici Sözleşmelerindeki Haksız Şartların Hükümsüzlüğü Invalidation Of The Unfair Terms In Consumer Contracts Salih USTA Gümrük Uzlaşma Müessesesi Uygulamasında Yasallık Sorunu Legalıty Problem On The Enforcement Of Customs Reconcılıatıon Instıtutıon Cengiz ÇELİK 119 133 HAKEMSİZ YAZILAR OPINION PAPERS Yönetim Kurulu Üyeleri Şirketle İşlem Yapma ve Rekabet Etme Kararlarında Oy Kullanabilirler Mi? Soner ALTAŞ Hapis Cezasına Mahkûm Olanların Ticaret Şirketlerinde Belirli Bir Süre Yönetici Olamaması Mustafa YAVUZ Gelir Vergisi Kanununun 81. Maddesinde Düzenlenen Ferdi İşletmeler İle Kolektif ve Adı Komandit Şirketlerin Sermaye Şirketlerine Devrinde Katma Değer Vergisi Ertelemesi Altar Ömer ARPACI İthalat Sonrası KDV Düzeltmelerinde Yeni Milat Eyyup İNCE Adi Şirketlerin Genel Özellikleri ve Bu Şirketlerin Vergilendirilmesi Rızkullah ÇETIN İcra Yoluyla veya Diğer Nedenlerle Müzayede Mahallinde Yapılan Satışların KDV Karşısındaki Durumu ve İstisna Uygulaması Gökhan TEMEL 147 155 167 173 179 185 TEMMUZ - AĞUSTOS 2016 9
Serbest Bölgelerde veya Toprak Altı İşletmelerde Çalışan İşçilere Ödenen Kıdem ve İhbar Tazminatlarının Vergisel Boyutu Kenan AKBULUT 3 lü Savunma Hattının COSO İç Kontrol Sisteminin Etkinliğinin Artırılmasında Kaldıraç Etkisi Dr. Cem Niyazi DURMUŞ - Murat Nail UZEL - Bülent HASANEFENDIOĞLU Teminat Mektubu ve Hukuki Niteliği Av. Adem Atakan DAVARCI - Orkun BAYRAM SMMM Muhasebe Hizmet Sözleşmelerinde Tahsilatin Gerçekleşmemesi Halinde Yeni Bir Öneri Olarak Bildirimsiz (Otomatik) Fesih Müessesesi Ali ALTUN - İlke Gökçek GEDIKOĞLU Kentsel Dönüşüm Kapsamında Yapılan İnşaatların Yapılış Biçimleri, Devlet Yardımları, Teşvikleri, Muafiyetler, Vergi ve Muhasebe Uygulamaları Hüseyin YAKUPÇEBIOĞLU Çağrı Üzerine Çalışmanın Hukuki Sonuçları Erol GÜNER Geçici Koruma Sağlanan Suriye li Yabancıların Çalışma Esasları Cumhur Sinan ÖZDEMIR Müşterinin İşyerinde Geçirdiği Kaza İş Kazası Mıdır? Recep GÜNER İş Kazası Sonucu Sigortalı veya Hak Sahiplerine SGK Tarafından Yapılan Yardımlar İle Açılabilecek Davalar Yasin KULAKSIZ 193 201 215 239 253 269 281 289 297 10 TEMMUZ - AGUSTOS
İşverenler Tarafından Özel Sağlık Sigortasına Ödenen Primler Sigorta Primi Esas Kazancına Dahil Edilir Mi? Gökhan BEDIR İbraname Düzenlenirken İşverenlerce Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar Mustafa BAYSAL Geçersiz Sigortalılık Statüsüne Bağlı Olarak Ödenen Primlerin Sigortalı Prim Borçlarına Aktarılmasında Yeni Uygulama Ahmet ARAS Yayın Politikası İlkeleri 305 311 319 325 TEMMUZ - AĞUSTOS 2016 11