FİLDİŞİ SAHİLİ CUMHURİYETİ LKE RAPORU Eylül 2013 E.Ç.
1 AB VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ Sayfa 1
I. GENEL BİLGİLER Resmi Adı : Fildişi Sahilleri Cumhuriyeti Yönetim Şekli : Cumhuriyet Coğrafi Konumu : Kuzeyinde Mali ve Burkina Faso, güneyinde Atlantik Okyanusu, doğusunda Gana, batısında Gine ve Liberya yer almaktadır. Yüzölçümü : 322,463 km 2 Nüfus : 22.4 milyon (2012) Nüfus Yoğunluğu : 69,4 kişi / km 2 Başkent : Abidjan Önemli Şehirleri : Abidjan, Zanzan, Yamoussoukro,Savannes Zaman Ayarı : GMT+0 (Yaz saati uygulamasında ülkemiz saatinden 3 saat geride, kış saati uygulamasında 2 saat geride) İklimi : Tropikal iklim kuşağında yer alan ülkede genel olarak Gine İkliminin görülmesinin yanında, 8 derece enleminin kuzeyinde ve güneyinde farklı iklim kuşakları etkisini göstermektedir Resmi Dil : Fransızca Ticari Dil : Fransızca Din : İslam (%38,6), Hıristiyanlık (%32,8), Yerel Afrika Dinleri (%28) Üyelikler : ACP, AfDB, AU, ECOWAS (askıda), Entente, FAO, FZ, G-24, G-77, IAEA, IBRD, ICAO, ICRM, IDA, IDB, IFAD, IFC, IFRCS, ILO, IMF, IMO, Interpol, IOC, IOM, IPU, ISO, ITSO, ITU, ITUC, MIGA, NAM, OIC, OIF, OPCW, UN, UNCTAD, UNESCO, UNHCR, UNIDO, Union Latina, UNWTO, UPU, WADB (bölgesel), WAEMU, WCO, WFTU, WHO, WIPO, WMO, WTO 2 AB VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ Sayfa 2
II. DEMOGRAFİK GÖSTERGELER Nüfus 20,15 milyon 2011 verisi Türk Kökenli Nüfus* - - 15-64 Yaşın Nüfusa Oranı (%) 2011 verisi Internet Kullanıcıları (%) 2 2011 verisi Gelir Grubu Alt Orta 2011 verisi Beklenen Yaşam Süresi 55 2011 verisi CO2 Emisyonu (kişibaşı metrik ton) İşgücü (kişi) 7,9 milyon 2011 verisi İşsizliğin toplam işgücüne oranı, % Kaynak: Dünya Bankası, Nisan 2013 - - - III. EKONOMİK GÖSTERGELER 2009 2010 2011 2012 Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (Milyar ABD $) 23 22,9 24,7 24,6 Gayri Safi Yurtiçi Hasıla Dünya Sıralaması * 200 200 Kişi Başı GSYİH (ABD $) 1239 1208 1242 1244 GSYİH Büyüme Hızı (%) 4 2-5 9 Enflasyon (tüketici fiyatlarıyla, %) 1 5 2 1 Para Birimi= CFA Franc BCEAO XOF 1 ABD $ = 502.660 XOF / 1 XOF = 0.00199 $ Kaynak: Dünya Bankası, Eylül 2013 * CIA Factbook Tahminleri 3 AB VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ Sayfa 3
IV. DIŞ TİCARETİ Fildişi Sahili Cumhuriyeti Ülke Raporu- 2013 FİLDİŞİ SAHİLİ CUMHURİYETİ NİN DIŞ TİCARETİ (Mal ve Hizmetler) (Milyar ABD Doları) Yıllar İhracatı İthalatı Ticaret Hacmi Ticaret Dengesi 2008 10.8 9 19,8 1,8 2009 9,7 7,8 17,5 1,9 2010 9,3 8,2 17,5 1,1 2011 10,5 9,7 20,2 0,8 Kaynak: Dünya Bankası, Eylül 2013 Başlıca İhracat Yaptığı Ülkeler (2012) Başlıca İthalat Yaptığı Ülkeler (2012) - Hollanda % 11,3 - ABD % 11,2 - Almanya % 7,2 - Nijerya % 5,9 - Kanada % 5,8 - Fransa % 5,8 - Güney Afrika % 5,3 - Nijerya % 35,1 - Fransa % 10 - Çin % 5,6 - Kolombiya % 4,8 4 AB VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ Sayfa 4
Başlıca İhraç Ürünleri (2012) Başlıca İthal Ürünleri (2012) - Kakao - Kahve - Kereste - Petrol - Pamuk - Muz - Ananas - Palmiye Yağı - Balık - Yakıt - Sermaye Teçhizatı - Gıda Maddeleri Kaynak: CIA Factbook V. TÜRKİYE İLE TİCARİ İLİŞKİLERİ Yıllar TÜRKİYE FİLDİŞİ SAHİLİ CUMHURİYETİ TİCARİ İLİŞKİLERİ (Milyon ABD Doları) Türkiye nin İhracatı Türkiye nin İthalatı Ticaret Hacmi Ticaret Dengesi 2000 4,1 9,1 13,2-5 2005 26,6 33 59,6-6,4 2006 29,8 43,9 73,7-14,1 2007 32,3 86 118,3-53,7 2008 39,4 118,2 157,6-78,8 2009 59,5 90,8 150,3-31,3 2010 47,9 97,2 145,1-49 2011 65,7 138,9 204,6-73,2 2012 76,5 121,2 197,7-44,7 Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Ticaret dengesi Türkiye açısından değerlendirilmektedir 5 AB VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ Sayfa 5
160 FİLDİŞİ SAHİLİ CUMHURİYETİ-TÜRKİYE DIŞ TİCARETİNİN SEYRİ (Milyon ABD $) 140 138,9 120 118,2 121,2 100 90,8 97,2 80 60 40 20 9,1 33,0 26,6 43,9 29,8 86,0 32,3 39,4 59,5 47,9 65,7 76,5 0 4,1 2000 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 İhracat İthalat Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu 2012 Yılında Türkiye nin Fildişi Sahili Cumhuriyeti ne İhracatında Başlıca Ürünler - Demir veya alaşımsız çelikten filmaşin (sıcak haddelenmiş, kangal halinde) - Demir veya alaşımsız çelikten profiller - Çimento - Demir veya alaşımsız çelikten yassı hadde ürünleri (genişlik >= 600 mm) (sıcak haddelenmiş) - Makarnalar ve kuskus - Binek otomobilleri ve esas itibariyle insan taşımak üzere imal edilmiş diğer motorlu taşıtlar - Eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar - Ekmek, pasta, kek, bisküvi ve diğer ekmekçi mamüller, hosti, boş ilaç kapsülü mühür güllacı, pirinç - Mayalar ve cansız diğer tek hücreli mikroorganizmalar - Ayçiçeği, aspir, pamuk tohumu yağları ve bunların fraksiyonları (kimyasal olarak değiştirilmemiş) - Kauçuktan yeni dış lastikler 6 AB VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ Sayfa 6
2012 Yılında Türkiye nin Fildişi Cumhuriyeti nden İthalatındaki Başlıca Ürünler - Kakao dane ve kırıkları (ham/kavrulmuş, bütün/kırık) - Kakao yağı - Tabii kauçuk, balata, güta-perka, guayül, çıkıl (chicle) vb. Tabii sakızlar - Kakao tozu (ilave şeker/diğer tatlandırıcı maddeler içermeyen) - Kakao hamuru - Balıklar (dondurulmuş) - Uzunlamasına kesilmiş, biçilmiş ağaç; kalınlık > 6 mm - Kaplama, kontrplak vb. İçin yapraklar; kalın <= 6mm. - Hindistan cevizi, brezilya ve kaju cevizi (taze/kurutulmuş) - Manganez cevherleri ve konsantreleri - Traş müstahzarları, vücut deodorantları, banyo müstahzarları, tüy dökücüler, vb. Kaynak: TC Ekonomi Bakanlığı Bilgi Sistemi VI. BİR BAKIŞTA FİLDİŞİ SAHİLİ CUMHURİYETİ Sektörlerin Gayri Safi Yurtiçi Hasılaya Katma Değer Oranı (%) Tarım : % 24 Sanayi : % 30 Hizmetler : % 45 Kaynak: Dünya Bankası (2011 verisi) Afrika nın en gelişmiş ülkelerinden olan Fildişi Sahili Cumhuriyeti, Batı Afrika nın ise en güçlü ekonomisine sahiptir. Bağımsızlığından itibaren dış yardım ve yatırımlara açık liberal bir ekonomi politikası izlemeyi seçmiştir. Zengin doğal kaynakları ve yabancı yatırımlarıyla bir zamanlar Batı Afrika nın örnek ülkesi kabul edilen Fildişi Sahili nde 1999 askeri darbesinden beri süregelen siyasi istikrarsızlık ve şiddet olayları birçok işyerinin kapanmasına, yabancı yatırımların durmasına ve işadamlarının ülkeyi terk etmesine yol açmıştır. Buna rağmen üyesi olduğu Batı Afrika Ekonomik ve Parasal Birliği nde (UEMOA) GSMH nın %40 ını Fildişi Sahili sağlamaktadır. Fildişi Sahili tarıma dayalı ekonomiye sahiptir. Tarım ürünleri, kahve, kakao, pamuk, kauçuk, kereste ve tropik meyvelerdir. Tarım, hayvancılık ve balıkçılık ihracatta önemli yer tutmaktadır. Dünya kakao üretiminin % 42 sini gerçekleştirmektedir. 7 AB VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ Sayfa 7
Maden kaynakları bakımından da zengindir. Ülkede petrol yataklarının işletilmesine 1980 yılında başlanmıştır. Petrol rezervlerinin 100 milyon varil olduğu tahmin edilmektedir. Halen günde 60 bin varil petrol çıkarılmakta ve 25 bin varili ülke içinde tüketilmektedir. Abidjan rafinerisinin günde 70 bin varil rafinaj kapasitesi bulunmaktadır. Doğal gaz üretimi 1 750 milyon m3 ü bulmakta olup, tamamı ülke içinde tüketilmektedir. Elmas rezervleri mevcut olmakla birlikte, BM ambargosu nedeniyle ihraç edilememektedir. Altın üretimi yılda ortalama 1,5 tonu bulmaktadır. Ayrıca, demir, nikel, manganez, boksit, bakır, uranyum gibi çeşitli maden kaynaklarına sahiptir. Sanayi sektörü GSYİH ın % 20 sini sağlamaktadır. Tarım ve orman ürünleri sanayii, petrol rafineri ürünleri, inşaat malzemeleri, gübre, tekstil, elektrik, otobüs ve kamyon montajı sektörlerini kapsamaktadır. Tekstil, ayakkabı, enerji, su ve kimya bu sektörün itici gücünü oluşturmaktadır. Hizmetler sektörü GSYİH ın % 50 sini sağlamaktadır. Fildişi Sahili nde iki büyük liman, 7 bin km.si asfaltlanmış 68 bin km. yol ağı ve gelişmiş telekomünikasyon hizmetlerinden oluşan iyi bir altyapı mevcuttur. Abidjan limanı, Sahra Güneyi Afrika nın ikinci büyük limanıdır. Üretilen elektriğin bir kısmı ihraç edilirken, 2010 yılında ülkedeki siyasi kriz nedeniyle ilk kez elektrik ithal edilmiştir. UEMOA üyesi ülkeler arasında tarife ve tarife dışı engellerin tümü 1 Ocak 2000 den itibaren kaldırılmış ve ortak dış tarife uygulanmaya başlanmıştır. Fildişi Sahili nin en önemli ticaret ortağı Fransa dır. Kaynak: T.C. Ekonomi Bakanlığı, T.C. Dışişleri Bakanlığı VII. YATIRIM İLİŞKİLERİ Ülkemiz ile Fildişi Sahili arasında 2005 yılında Ticaret Anlaşması ve Ekonomik ve Teknik İşbirliği Anlaşması imzalanmıştır. Fildişi Sahili Fransızca konuşan Sahra Güneyi Afrika ülkeleri arasında Türkiye nin ikili ticaret hacminin en yüksek olduğu ülkedir. Ticaret hacmi 2010 yılında 193 milyon Dolar düzeyinde gerçekleşmiştir. Fildişi Sahili ne çeşitli sanayi ürünleri ihraç edilmekte ve kakao ithal edilmektedir. 2010 yılında Abidjan da Türk İhraç Ürünleri Sergisi düzenlenmiştir. Haihazırda Batı Afrika Ekonomik ve Parasal Birliği ekonomisinin %40 ını teşkil eden Fildişi Sahili ekonomisi, 10 milyar $ lık dış ticaret hacmi ve sanayi, finansal, ulaştırma altyapısıyla bölgenin merkezi konumundadır. Firmalarımız için Abidjan ın dağıtım merkezi olabileceği değerlendirilmektedir. 8 AB VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ Sayfa 8
Fildişi Sahili nde ayrıca, bölgesel konumuna binaen, gıda işleme ve paketleme, orman ürünleri, tarımsal ekipmanlar, inşaat malzemeleri, tekstil ve konfeksiyon, otomotiv, deniz ulaştırması, toptan ticaret, turizm alanlarında yatırım potansiyeli bulunmaktadır Kaynak: T.C. Ekonomi Bakanlığı VIII. TÜRKİYE- FİLDİŞİ SAHİLİ CUMHURİYETİ İŞKİLERİNDEKİ SON GELİŞMELER Ülkemizin Fildişi Sahili ndeki Büyükelçiliği 2009 yılında faaliyete geçmiştir. Henüz Ankara da Büyükelçiliği bulunmayan Fildişi Sahili nin Tel Aviv deki Büyükelçiliği Türkiye ye akreditedir. İstanbul ve İzmir de iki Fildişi Sahili Fahri Konsolosluğu bulunmaktadır. Fildişi Sahili ndeki iç savaş nedeniyle ilişkiler bugüne kadar belirli bir düzeyde kalmıştır. Bununla birlikte, işbirliği için önemli bir potansiyel mevcut olup, ülkemizin Afrika ya açılım politikası çerçevesinde önümüzdeki dönemde ilişkilerde gelişme kaydedilmesi beklenmektedir. Dış ilişkilerine çok yönlülük kazandırmaya çalışan Fildişi Sahili Cumhuriyeti de, diğer yükselen ülkelerle olduğu gibi, ülkemizle ilişkilerini geliştirmek istemektedir. Üst düzey ziyaretler kapsamında, 2010 yılı Haziran ayında Türkiye Dünya Ticaret Köprüsü 2010 katılmak üzere Fildişi Sahili Ticaret Bakanı Calice Yapo Yapo, 2010 Ekim ayında ise 13. MÜSİAD Uluslararası Fuarı ile 14. Uluslararası İş Forumu (IBF) na katılmak üzere Sanayi ve Özel Sektörü Teşvik Bakanı Moussa Dosso Türkiye ye bir ziyarette bulunmuştur. Türkiye den, Fildişi Sahili Hükümeti emrine her yıl yüksek öğrenim bursları tahsis edilmektedir. Ayrıca, Abidjan da vatandaşlarımızın açtığı ilk-orta-lise düzeyinde eğitim veren bir okul da bulunmaktadır. Kaynak: T.C. Dışişleri Bakanlığı VIII. TEMSİLCİLİK ADRESLERİ Fildişi Sahili nin Tel-Aviv Büyükelçiliği ülkemize akredite durumdadır. İstanbul Fahri Başkonsolosluğu Eski Londra Asfaltı Fabrikalar Mevkii No:5 Bahçelievler 34600 İSTANBUL Telefon: (0212) 556 02 17 Faks: (0212) 556 02 18 İzmir Fahri Konsolosluğu Isçiler Caddesi No : 176/1 Alsancak 35230 İzmir 9 AB VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ Sayfa 9
Telefon: (0232) 421 36 80, 479 13 63 Faks: (0232) 422 25 49 10 AB VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ Sayfa 10