ÜLKEMİZDE GEÇİCİ KORUMA ALTINA ALINANLARA SUNULAN SAĞLIK HİZMETLERİ Dr. Kanuni KEKLİK Daire Başkanı 14 Nisan 2015 1
SUNUM PLANI Göç ve Geçici Koruma Statüsü Suriyelilere Sunulan Hizmetler ve Organizasyonu Suriyelilere Sağlık Hizmetlerinin Sunumu Yapılan/Yapılacak Çalışmalar 2
NUTKUN TUTULDUĞU AN! 3
4
GÖÇ Serbest göçmenlik (Özgür inisiyatif ile, kontrole tabi olmayan) Karşılıklı anlaşmalarla düzenlenmiş, kontrollü ve destekli göç Düzenli resmi göç Göç veren ve göç alan her iki tarafın karşılıklı kabulüne dayanan kurallar çerçevesinde gerekleşen serbest veya kontrollü göç Düzensiz veya kanunsuz göç, 5
Serbest/kendiliğinden insan hareketleri Ekonomik (işgücü) Öğrenim Turizm Hac İş Zorunlu Göç Mülteci: Ev sahibi ülkede UNHCR tarafından zorunlu göç mağduru olarak kabul edilmiş sığınmacı Sığınmacı: İltica başvurusunda bulunmuş ve yanıt bekleyen zorunlu göç mağduru Geçici Koruma Statüsü: Resmi olarak iltica başvurusu bulunmayan misafir statüsündeki zorunlu göç mağdurları. Suriye, Irak, Filistin, Libyalı göçmenler Ülke içi zorunlu göçmen (Internally displaced people IDP) Sürgün: Devlet tarafından ülkesini terke zorlanan göçmen Sınır dışı edilen göçmen 6
Suriye de İç Savaş İç karışıklıklar başlamadan önce 20 milyon civarında bir nüfusa sahip olan Suriye de bugün yaklaşık 12,2 milyon kişi acil insani yardıma ihtiyacı duymaktadır. Bu süreçte yaklaşık 7.65 milyon Suriyeli evini terk etmek zorunda kalmış, 3 milyonu aşkın Suriyeli de kurtuluşu komşu ülkelere sığınmakta bulmuştur. Türkiye, uyguladığı Açık Kapı Politikası çerçevesinde giriş yapan hiçbir Suriyeliyi geri göndermemiş, onlara Geçici Koruma Statüsü vermiştir. 7
Büyük bir savaş, ülkede üç ordu bırakır; sakatlar ordusu, yas tutanlar ordusu, hırsızlar ordusu. ALMAN ATASÖZÜ 8
Suriyelilere Sunulan Hizmetler (1) Türkiye, 1.7 milyondan fazla Suriye vatandaşını misafir etmektedir. Suriyeli misafirlerimizin yaklaşık 250 bini, 10 ilde kurulan 25 barınma merkezinde yaşamaktadır. Suriyeli misafirlerimizin tüm ihtiyaçları, AFAD ın koordinasyonunda; İçişleri, Dışişleri, Sağlık, Milli Eğitim, Gıda Tarım ve Hayvancılık, Ulaştırma ve Maliye Bakanlıkları, Genelkurmay Başkanlığı, Diyanet İşleri Başkanlığı, Gümrük Müsteşarlığı ve Kızılay ın ortak çalışmalarıyla yürütülmektedir. 9
10
12% KAMPLARDAKİ NÜFUS DAĞILIMI 4% 41% KADIN SAYISI ERKEK SAYISI BEBEK SAYISI (0-11 ay) ÇOCUK SAYISI (12-60 ay) 43% 11
DİYANET İŞLERİ BAŞKANLIĞI GENELKURMAY BAŞKANLIĞI İÇİŞLERİ BAKANLIĞI DIŞİŞLERİ BAKANLIĞI MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI ULAŞTIRMA BAKANLIĞI BAŞBAKANLIK AFAD GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI MALİYE BAKANLIĞI KIZILAY GÜMRÜK MÜSTEŞARLIĞI SAĞLIK BAKANLIĞI 12
Suriyelilere Sunulan Hizmetler (2) Bugüne kadar Türkiye, ülkelerindeki savaştan kaçarak ülkemize sığınan Suriye vatandaşları için, uluslararası standartlara göre 5,6 milyar ABD dolarını aşkın kaynak kullanmıştır. Suriyeliler için yapılan sağlık harcaması ise yaklaşık 950 milyon TL dir. Buna karşın, uluslararası camia, ülkemizde bulunan Suriyeliler için yalnızca 300 milyon ABD doları katkıda bulunmuştur. 13
Suriyelilere Sunulan Hizmetler (3) BM Cenevre Ofisi nde Kalkınma İnsiyatifleri kuruluşunun hazırladığı onuncu Küresel İnsani Yardım raporuna göre Türkiye, 2013 yılında; GSMH sının yüzde 0,21 ini insani yardım için ayırdı. Milli gelirine oranla en çok insani yardım yapan ülke oldu. 14
Sınırı geçen Suriyeliler Sınır Kayıt Merkezi Acil gıda ve temiz su yardımı Güvenlik ve sağlık taraması Acil sağlık desteği Akrabaların yanına yerleşirler Türkiye de akrabalar var Akraba yok, güvenlik sorunu yok Geçici barınma merkezlerine yerleştirilirler 10 ilde 25 GBM 15
Sunulan Sağlık Hizmetleri (1) Yayımlanan mevzuat çerçevesinde, geçici koruma altındaki Suriyelilere sunulan sağlık hizmetleri üç ana başlık altında toplanabilir; 1) Sınırdan yaralı olarak alınan Suriyelilere sunulan 112 Acil Sağlık Hizmetleri, 2) Geçici barınma merkezlerinde ve dışında sunulan Temel ve Koruyucu Sağlık Hizmetleri, 3) İkinci ve üçüncü basamak sağlık hizmetleri. 16
17
Sağlık Hizmetlerinin Sunumu Koordinasyon, Acil Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından yapılmakta, hizmetler; Geçici barınma merkezlerinde Acil Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Türkiye Halk Sağlığı Kurumu ve Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu tarafından, Geçici barınma merkezlerinin dışında ise Acil Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Türkiye Halk Sağlığı Kurumu ve Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu ile gerektiğinde Üniversite Hastaneleri, Özel Sağlık Kuruluşları ve Gönüllü Sağlık Kuruluşları tarafından sunulmaktadır. 18
Sağlık Hizmetlerinin Sunum İlkeleri AFAD tarafından yayımlanan 2014/4 sayılı Genelge çerçevesinde, sağlık hizmetleri, sevk zincirine uygun olarak gerçekleştirilecektir. Uygulama, hazırlıkların yapılmasını müteakiben, Temmuz 2015 te tüm Ülkeye yaygınlaştırılacaktır. Kayıt altına alınmamış olanlara sadece, acil sağlık hizmetleri ve aşılama gibi temel sağlık hizmetleri sunulacaktır. 19
Sunulan Sağlık Hizmetleri (2) Kamp içi 3.629.747, kamp dışı 3.889.921 toplam 7.519.668 hastaya poliklinik hizmeti verilmiştir. 648.462 kişi hastaneye sevk edilmiştir. Sınırdan 25.360 yaralı girişi olmuştur. 299.450 hasta, yatırılarak tedavi edilmiştir. 48.193 doğum yaptırılmıştır. 226.513 ameliyat yapılmıştır. 20
Birinci Basamak Sağlık Hizmetleri Birinci basamak tanı ve tedavi hizmetleri, Bağışıklama hizmetleri, Bulaşıcı ve salgın hastalıklarla mücadele hizmetleri, Çevre sağlığı hizmetleri, Bebek, çocuk, gebe ve lohusa izlemleri, Ücretsiz Demir ve D vitamini dağıtımı, Hazırlanan Türkçe ve Arapça broşürlerin de kullanılması suretiyle yapılan sağlık eğitimleri (anne sütü, beslenme, güvenli annelik, hijyen ve benzeri konular), 21
Aşılama Çalışmaları (1) Suriyeli bebek ve çocuklara, bizdeki aşı takvimine uygun olarak bağışıklama çalışmaları yapılmaktadır. Bununla beraber Suriye de görülen polio şüpheli vakalar ile Türkiye ye getirilen vakalardan alınan örneklerde vahşi polio üremesi, bu hususun DSÖ tarafından da eşzamanlı olarak teyit etmesi sonucunda risk değerlendirmesi yapılmış ve destek aşılama çalışmaları da başlatılmıştır. 22
Aşılama Çalışmaları (2) 1.tur mop-up çalışması 18-24 Kasım 2013, 2.tur mop-up çalışması 23-29 Aralık 2013, 3.tur mop-up çalışması 17-23 Şubat 2014, 4.tur mop-up çalışması 07-13 Nisan 2014, 5.tur mop-up çalışması 21-27 Mayıs 2014, tarihlerinde yapılmıştır. 2015 yılının Nisan ve Mayıs aylarında, Bilim Komisyonu kararı doğrultusunda, sınırdaki 5 ilimizde (Şanlıurfa, Mardin, Şırnak, Kilis, Hatay) mop-up çalışması gerçekleştirilecektir. 23
Aşılama Çalışmaları (3) Şu ana kadar 5 yaş altında 3.868.834 yerli, 309.451 yabancı (çoğunluğu Suriyeli) çocuk aşılanmıştır. 5-15 yaş arasında ise, 169.485 yerli, 43.590 yabancı (çoğunluğu Suriyeli) çocuğun aşılanması sağlanmıştır. Genel toplamda çocuk felci aşısı uygulanan 0 yaş-15 yaş arası aşılanan yerli çocuk sayısı 4.038.319, yabancı çocuk sayısı 353.041 dir (çoğunluğu Suriyeli). 24
Bulaşıcı Hastalıklarla Mücadele Halk Sağlığı Müdürlükleri tarafından Suriyeli misafirlerimize Sıtma, Leishmaniasis (Şark Çıbanı), Tüberküloz vb. hastalıklar için taramalar yapılmakta, Tedavi ve/veya korunma için gerekli olan ilaçlar ücretsiz olarak tedarik edilmektedir. 25
Kamplarda Sıtma Taraması Yıl Kan Yayması 2012 28.533 2013 50.901 2014 30.987 2015 5.583 26
TÜBERKÜLOZ HASTA SAYISI İL Kampta Kalan Kamp Dışı* Toplam 2012 2013 2014 2015 2012 2013 2014 2015 2012 2013 2014 2015 Toplam Adana 1 5 2 1 15 2 1 6 17 2 26 Adıyaman 1 2 1 1 1 1 1 2 5 Gaziantep 8 1 52 73 12 1 52 81 12 146 Hatay 1 1 2 4 40 45 6 5 41 47 6 99 Kahramanmaraş 2 1 1 1 14 2 2 2 15 2 21 Kilis 1 3 1 1 12 16 1 1 13 19 2 35 Malatya 1 3 0 1 3 0 4 Mardin 1 1 2 5 2 0 3 6 2 11 Osmaniye 2 9 1 1 3 0 3 12 1 16 Şanlıurfa 1 5 1 3 14 24 13 3 15 29 14 61 TOPLAM 5 13 31 5 9 124 199 38 14 137 230 43 424 27
22 kişiye 1 23 kişiye 1 Mikrobiyolojik Analiz Alınan Numune: 977 Uygun Numune: 954 Kimyasal Analiz Alınan Numune: 936 Uygun Numune: 930 Bakiye Klor Ölçümü Alınan Numune: 12.559 Uygun Numune: 12.489 Çevre Sağlığı Çalışmaları 02 Ocak-09 Nisan 2015 28
Yapılan Çalışmalar Suriye vatandaşlarının yerleştirildiği Gaziantep Nizip, Şanlıurfa Ceylanpınar ve Hatay Reyhanlı İlçe Merkezi ile Şanlıurfa Akçakale, Viranşehir, Ceylanpınar, Mardin Nusaybin, Adıyaman, Kilis Öncüpınar ve Kahramanmaraş kamplarında, BM UNHCR tarafından, 750 m2 kapalı alana sahip, 10 adet Prefabrik Sağlık Ünitesi yaptırılmaktadır. Geçici barınma merkezlerinin dışında, geçici koruma altına alınanların yoğun olarak bulunduğu yerlerde, toplum sağlığı merkezlerine bağlı Göçmen Sağlığı Birimleri oluşturulmaktadır. 29
Hastalıkların kontrolü Tanı ve tedavi olanaklarına eşit erişim İNSAN HAKKI DAHA İYİSİ İÇİN ÇALIŞIYORUZ/ÇALIŞMALIYIZ! 30
Savaşın ne kadar kötü bir şey olduğunu, ancak, savaşı yakından tanıyanlar bilir. 31
Hayat boş geçti Geri kalan korkulu Her adımım dolu olsa İşe yaramaz katında Biliyorum Bağışlanmamı diliyorum. CAHİT ZARİFOĞLU 32
TEŞEKKÜRLER 33