Tescera ATL Sistemle İndirekt Kompozit İnley Yapımı: Bir Olgu Raporu

OLGU RAPORU (Case Report) Hacettepe Dişhekimliği Fakültesi Dergisi Cilt: 30, Sayı: 4, Sayfa: 33-38, 2006 Tescera ATL Sistemle İndirekt Kompozit İnley Yapımı: Bir Olgu Raporu Indirect Composite Inlay Production by Using Tescera ATL System: A Case Report *Dt. İlkay UZUN, *Prof.Dr. Jale GÖRÜCÜ, *Prof.Dr. Gönül ALPASLAN * Hacettepe Üniversitesi, Dişhekimliği Fakültesi, Diş Hastalıkları ve Tedavisi Anabilim Dalı ÖZET ABSTRACT Son yıllarda estetik restoratif dişhekimliğinde, birçok yeni materyal geliştirilmiştir. İndirekt kompozit rezin restorasyonlar geleneksel metal yada seramik restorasyonlara alternatif olarak piyasaya sunulmuştur. Bu makalede; polimerizasyonu gerçekleştirmede ışık, ısı ve basıncın birlikte kullanıldığı, oldukça iyi estetiğe sahip yeni bir sistem olan Tescera ATL sistemle (Tescera ATL, Bisco Dental Products Richmond, Canada) indirekt kompozit inley yapımı sunulmaktadır. Sözkonusu özelliklerinden dolayı, gelecekte bu tip sistemlerin kullanımının yaygınlaşacağı düşünülmektedir. In esthetic restorative dentistry, many new materials have been developed in recent years. Indirect composite resin restorations were introduced a number of years ago as possible alternatives to traditional metallic or ceramic-based indirect restorations. In this article; a new system (Tescera ATL system) presented which is a combination of pressure, light and heat for the polymerisation used for production indirect composite inlay. Because of these properties, these products can be used more in the future. ANAHTAR KELİMELER Tescera ATL sistem, Kompozit inley KEYWORDS Tescera ATL system, Composite inlay

34 GİRİŞ Günümüzde hastalar dişlerinin fonksiyonel olması kadar estetik olmasını da arzu etmektedir. Bu istek anterior dişlerle sınırlı kalmayıp posteriorları da kapsamaktadır. Ayrıca, posterior bölgede sıklıkla kullanılan amalgamın estetik olmaması, korozyona uğraması ve içeriğinde civa bulunması gibi dezavantajlar, estetik materyallere karşı ilginin daha da artmasına neden olmuştur 1-3. 1955 yılında Buonocore nin 4 mineyi pürüzlendirme tekniğini geliştirmesi ve 1962 yılında Bowen in 5 kompozit rezinler için temel polimeri bulması estetik adeziv dişhekimliğinin başlangıcı olmuştur. Başlangıçta laboratuvar sonuçları başarılı bulunan kompozit rezinler, posterior dişlerde direkt olarak uygulanmış, ancak klinik uygulamalarında beklenen sonuçlar elde edilememiştir 6. Karşılaşılan olumsuzluklardan bazıları, kompozit rezinlerin dişlerde istenilen kalıcılığı gösterememesi, okluzal aşınma oranının yüksek olması, sağlıklı kontak noktalarının oluşturulamaması ve polimerizasyon büzülmesi sonucunda kenar sızıntısı ve buna bağlı olarak tekrarlayan çürüklerin ortaya çıkmasıdır 6-9. Her ne kadar materyallerin fizikokimyasal özelliklerinin geliştirilmesi sonucunda birçok sorun çözümlenmişse de, özellikle Sınıf I ve Sınıf II geniş kavitelerde polimerizasyon büzülmesine bağlı olarak karşılaşılan olumsuzluklar tamamı ile ortadan kaldırılamamıştır. Polimerizasyonu daha iyi gerçekleştirebilmek amacıyla pek çok teknik geliştirilmiştir. Bu amaçla geliştirilen tekniklerden biri de inley sistemleridir. Tescera ATL indirekt kompozit sistemi günümüz teknolojisine uygun olarak geliştirilmiş olan bu inley sistemlerinden biridir. Bu sistemde Bisco nun ürettiği Tescera kompozitleri kullanılmaktadır ve kompozit materyalinin mükemmel polimerizasyonu için gerekli olan basınç, ışık ve ısının birlikte olduğu kombinasyon bulunmaktadır. Bisco firması tarafından formüle edilen ve kuvvet özelliklerinin diğer indirekt kompozit sistemlerine göre daha üstün olduğu bildirilen bu sistemin kendine ait kompozit materyalleri, dişin orijinal yapısına yakın translüsen restorasyon yapımına izin vermektedir. Işıkla polimerize olan geleneksel kompozit rezinlere göre Tescera ATL sistemde polimerizasyon daha yüksek derecede olmaktadır. Restorasyonların fiziksel ve yüzey özellikleri geliştirilmiş ve yüzeylerindeki pöröz azalmıştır. Bu sistemin amacı; sağlam ve estetik restorasyonlar yapmaktır. Tescera ATL sisteminden farklı olarak Estenia, Sinfony, Sculpture ve BelleGlass gibi çeşitli kompozitler sayesinde bu tip restorasyonlar günümüzde popüler hale gelmiştir. Bu sistemlerle komşu ve karşıt dişle ideal kontur ve kontak sağlamak daha kolaydır. Polimerizasyon büzülmesi sadece ince yapıştırıcı siman tabakasında olacaktır 10. Bu tekniklerle yapılan çalışmalarda posterior kompozit restorasyonların, mükemmel marjinal uyum, minimal postoperatif hassasiyet, ideal estetik ve kasp desteği gibi olumlu özellikler taşıdığı gösterilmiştir. Bu avantajların çoğu, polimerizasyon büzülmesinin ağız dışında olmasından kaynaklanmaktadır 3,11-17. Günümüzde indirekt seramik restorasyonlar da ağız içinde başarılı bir şekilde kullanılmaktadır. Laboratuvarda yapılan kompozit restorasyonlar, seramiklere göre karşıt arkta daha az aşınma yapar 10. Ayrıca, ağız içinde indirekt kompozit inleyin bitirme ve polisaj işlemleri, seramik inleylere nazaran daha kolay olduğu gibi, tamir edilebilme özelliği de bulunmaktadır 18. Adeziv materyal ve tekniklerin gelişmesi ile indirekt seramik ve kompozit materyalleri, altın inley ve onleylere alternatif olmuştur 19. İndirekt yöntemle yapılan restorasyonların avantajlarının fazla olmasından dolayı, zamanla direkt yöntemle uygulanan kompozitlerin yerine geçebileceği düşünülmektedir 20. Bu olguda polimerizasyonu gerçekleştirmede ışık, ısı ve basıncın kombine edildiği, oldukça iyi estetiğe sahip yeni bir sistem olan Tescera ATL sistemle (Tescera ATL, Bisco Dental Products Richmond, Canada) indirekt kompozit inley yapımı sunulmuştur (Resim 1).

35 RESİM 1 Tescera ATL sistemi inley frezleri ile (845, 014, 4 ML) (Diatech, Swiss) inley prensiplerine uygun olarak açılmış, en derin bölgelerine pulpa koruyucusu olarak Ca (OH) 2 (Dycal, Dentsply, Konstanz, Germany) yerleştirilmiştir. Daha sonra üzerine rezin modifiye cam iyonomer siman (Vitrebond, 3M ESPE, Seefeld Germany) uygulanmış ve kavite duvarlarında bulunan underkutlar bu materyalle bloke edilmiştir. Üst çeneden Kromopan (Lascod, Firenze, Italy), alt çeneden Speedex (Coltene, Konstanz, Germany) ölçü maddeleri ile ölçü alınmış ve laboratuvarda day lı model elde edilmiştir. Daha sonra dişler izole edilerek kaviteler ışıkla polimerize olan geçici dolgu maddesi (Clip, Voco, Cuxhaven, Germany) ile kapatılmıştır. OLGU BİLDİRİMİ F. O. isimli 18 yaşındaki bayan hastaya yapılan klinik ve radyolojik muayenede, sol alt birinci molar dişinin okluzal ve distal bölgelerinde, ikinci molar dişinin ise okluzal bölgesinde çürük bulunduğu tespit edilmiştir (Resim 2). Alınan medikal anamnezinde herhangi bir sistemik hastalığının bulunmadığı, düzenli olarak bir ilaç kullanmadığı ve ailesinde genetik geçiş gösteren herhangi bir rahatsızlığın olmadığı öğrenilmiştir. Kaviteler RESİM 3 İnley restorasyonların ağıza uyumlandıktan hemen sonraki görüntüsü RESİM 2 Sol alt bir ve ikinci molar dişlerdeki çürüklerin klinik görüntüsü RESİM 4 Inley restorasyonların 18 ay sonraki görüntüsü

36 Modelde mandibuler birinci ve ikinci molar dişlere ait day üzerindeki kavitelere izole edici bir materyal (Die Separator, Tescera, Bisco, U.S.A) uygulanmış, hava sıkılarak materyalin kavitenin tüm duvarlarına eşit kalınlıkta yayılması sağlanmıştır. Sol alt birinci molar dişe ait day üzerinde kaviteye 1 mm. kalınlığında dentin D4 renginde hibrit kompozit (Tescera, Bisco, U.S.A) uygulanmış ve ışık kabındaki ışık yansıtan boncukların arasına yerleştirilerek, 2 dakika süre ile basınç ve ışık siklusuna tabi tutulmuştur. Siklusun sona ermesini takiben ışık kabı cihazdan uzaklaştırılmıştır. Bu aşamalar 0,5 mm kalınlığında body C4 renginde mikrofil kompozit (Tescera, Bisco, U.S.A) ve okluzal form verilmek üzere insizal gray renginde mikrofil kompozit (Tescera, Bisco, U.S.A) uygulandıktan sonra tekrarlanmıştır. Bu işlemlerden sonra restorasyon kaviteden uzaklaştırılarak yarısı distile su ile doldurulmuş olan ısı kabındaki sepete atılmıştır. Oksijen temizleyici kapsül, sepete konularak restorasyon 10-13 dakika süre ile basınç, ışık ve ısı siklusuna tabi tutulmuştur. Sol alt ikinci molar dişe ait kaviteye de aynı işlemlerle inley restorasyonu yapılmıştır. Elde edilen inley restorasyonlar, bitirme frezleriyle hasta ağzına uyumlanmış ve dual-cure rezinle modifiye cam iyonomer simanla (Bifix DC, Voco, Cuxhaven, Germany) kavitelere yapıştırılmıştır. Yapıştırma işleminin ilk aşamasında, dişler izole edilerek, mine ve dentin %37 lik orto-fosforik asitle pürüzlendirilmiş, kaviteler yıkandıktan sonra, dentin nemli bırakılmıştır. Mine ve dentine fırçayla primer (Solobond Plus, Voco, Cuxhaven, Germany) uygulanmış, 30 sn. beklenip hava sıkılarak, primerin (Solobond Plus, Voco, Cuxhaven, Germany) kavite içine yayılması sağlanmıştır. Daha sonra başka bir fırçayla adeziv (Solobond Plus, Voco, Cuxhaven, Germany) uygulanmış, 15 sn. beklenip hafifçe hava sıkıldıktan sonra, 20 sn. süresince ışıkla (Hilux Dental Curing Light Unit, Benlioğlu Dental, Ankara, Turkey) polimerize edilmiştir. Kağıt üzerine Bifix yapıştırıcının kataliz ve base komponentlerinden eşit miktarda alınarak karıştırılmış ve uygun el aletiyle kavitelere uygulanmıştır. Kompozit inleylerin iç yüzeylerine Ceramic bond (Bifix DC, Voco, Cuxhaven, Germany) sürülmüş, hafifçe hava sıkılarak restorasyonların her noktasına uniform bir şekilde yayılması sağlanmıştır. 60 sn beklendikten sonra, inleylerin iç yüzeylerine dokunulmadan presel yardımı ile kavitelere yerleştirilmiştir. Daha sonra okluzal inleyin okluzal yüzeyinden, okluzodistal inleyin okluzal, bukkal ve lingual yüzeylerinden 60 ar sn. süre ile ışık uygulanarak polimerizasyonları sağlanmıştır. Artikülasyon kağıdıyla oklüzyon kontrolü yapılmış ve bitirme frezleri (Diatech, Swiss), Hawe neos diskleri (Kerr,Switzerland), lastik (EDENTA AG, Switzerland) kullanılarak bitirme ve polisaj işlemleri tamamlanmıştır. Son olarak sisteme ait glaze materyali (Tescera Glazing Resin) inley restorasyonlara uygulanarak, 40 sn. süre ile ışıkla polimerize edilmiştir (Resim 3). İnley restorasyonların 18 ay sonraki kontrolünde renklenme, sekonder çürük, kırık, aşınma, hassasiyet gibi herhangi bir problem gözlenmemiştir (Resim 4). TARTIŞMA Günümüzde estetik dişhekimliğinin ilk hedefi dişin yapısal bütünlüğünü ve fonksiyonunu sağlayan doğal görünüşlü restorasyonlar yapılmasını sağlamaktır. Bunun yanında birçok hasta biyouyumlu, dayanıklı, uzun ömürlü ve sağlam bir restorasyon istemektedir. Kompozit rezinlere ısı uygulanması restorasyonun mekanik özelliklerinde gelişmelere neden olmaktadır 21. Isının yanında ışık ve basınç uygulanmasının materyalin esneme ve gerilime dayanıklılıklarını, aşınmaya ve kırılmaya karşı dirençlerini arttırdığı gösterilmiştir 22,23. Yapılan klinik çalışmalarda indirekt kompozit rezin restorasyonların başarı oranının %87-100 arasında değiştiği belirlenmiştir 24,25. Bu oran, materyalin özellikleri, yapıştırıcı ajan, hekim deneyimi, hasta seçimi gibi faktörlerden etkilenmektedir 26.

37 Pamir ve Kaya 27 adlı araştırmacıların direkt kompozit rezin ve indirekt kompozit rezin restorasyonları karşılaştırdıkları klinik bir çalışmada indirekt kompozit rezinlerin yüzeylerinin daha düzgün olduğunu göstermişlerdir. Araştırmacılar bu durumu indirekt kompozit rezin restorasyonların polimerizasyonunun ağız dışında ısı ve ışık fırınında gerçekleştirilmesinden dolayı, daha sert bir materyal kitlesinin elde edilmiş olmasına bağlamışlardır. Direkt ve indirekt kompozit rezin restorasyonların karşılaştırıldığı diğer klinik çalışmalarda indirekt kompozit rezin restorasyonların aşınmaya karşı daha dirençli oldukları bulunmuştur 28-30. Literatürü taradığımızda bu tip sistemlerle yapılmış az sayıda vaka takdimine rastladık. Terry ve Leinfelder 31 ve Alex adlı araştırmacı 10 Tescera ATL sistem kullanarak yaptıkları restorasyonları vaka takdimi olarak sunmuşlardır. Bu sistemlerle daha fazla sayıda vaka takdimi yapılması gerektiğini düşündüğümüz için bu çalışmayı planladık. Bu sistemlerde polimerizasyonun daha iyi sağlanması için oksijen kapsülleri kullanılmaktadır 32. Bizim çalışmamızda da restorasyonun basınç altında daha iyi polimerizasyonunun sağlanması için oksijen kapsülleri kullanılmıştır. Diş sert dokusu kaybının ve restorasyon sayısının fazla olduğu olgularda indirekt kompozit rezin sistemlerinin kullanılması önerilmektedir. Bu vakada hastanın ağzında restore edilmesi gereken geniş kavitelere sahip birden fazla diş bulunduğu için indirekt kompozit rezin sistemi tercih edilmiştir. Sonuç olarak, ışık, ısı ve basıncın bir arada olduğu sistemlerle yapılan restorasyonlarda daha iyi polimerizasyon sağlandığı ve fiziksel özelliklerinin geliştirildiği göz önüne alınacak olursa, gelecekte bu tip sistemlerin kullanımının yaygınlaşacağı düşünülmektedir. KAYNAKLAR 1. Leinfelder KL. After amalgam, What Other materials fall short. J. Am. Dent. Assoc. 1994; 125: 586-589. 2. Christensen GJ. Esthetic dentistry and ethics. Quintessence Int. 1989; 20: 747-754. 3. Dietschi D, Magne P, Holz J. Recent trend in esthetic restorations for posterior teeth. Quintessence Int. 1994; 25: 659-677. 4. Buonocore, MG. A simple method of increasing the adhesion of acrylic filling materials to enamel surfaces. J. Dent. Res. 1955; 34: 849-853. 5. Charbeneau, GT. Principles and Practice of Operative Dentistry. 3 rd Ed., Lea and Febiger, Philadelpia. 1988; 268-314. 6. Philips RW, Avery DR, Swartz ML, Mccune RJ. Observations on a composite resin for class II restorations. Three year report J. Prosthet. Dent. 1973; 30: 891-897. 7. Wilson EG, Mandradjieff M, Brindocak T. Controversies in posterior composite resin restorations. Dent. Clin. North Am. 1990; 34: 27-44. 8. Bowen RL, Reed LA. Semiporous reinforcing fillers for composite resins I. Preparation of provisional glass formulations. J. Dent. Res. 1976, 55: 738-748. 9. Bowen RL, Reed LA. Semiporous reinforcing fillers for composite resins II. Heat treatment and etching characteristics. J. Dent. Res. 1976, 55: 748-756. 10. Alex G. Considerations for the successful placement of laboratory-processed, indirect composite restorations, Compendium. 2003; 24: no.8 (Suppl). 11. Leinfelder KF. Composite inlay/onlay restorative systems. AGD Impact 1992:20:21. 12. Eick JD, Welch FH. Polymerization shrinkage of posterior composite resins and its possible influnce on postoperative sensitivity. Quintessence Int. 1986; 17: 103-111. 13. Wendt SL Jr, Leinfelder KF. The clinical evaluation of heat treated composite resin inlays. J. Am. Dent. Assoc. 1990; 120: 177-180. 14. Dickerson WG. Indirect resin restoration- A proper technique to ensure success. Compend. Contin. Educ. Dent. 1993; 14: 216-221. 15. Morin D, Delong R, Douglas W. Cusp reinforcement by the acid-etch technique. J. Dent. Res. 1984; 63: 1075-1078. 16. Lopes L, Leitao J, Douglas W. Effect of a new resin inlay/onlay restorative material on cuspal reinforcement. Quintessence Int. 1991; 22: 641-645. 17. Asmussen E. Factors affecting the quality of remaining double bonds in restorative resin polymers. Scand. J. Dent. Res. 1982; 90: 490-496. 18. Liebenberg WH. Chairside-fabricated indirect resin restorations: A new articulated technique. Quintessence Int. 1997;28: 499-507. 19. Crispin BJ. Indirect composite restorations: Alternative or replacement for ceramic, Compendium. 2002; 23: 611-623. 20. Nash RW. Laboratory processed composite resin for posterior esthetic rehabilitation. Compendium. 1998; 19: 10-14. 21. El-Mowafy O. Management of extensive carious lesions in permanent molars of a child with non metallic bonded restorations-a case report. J. Can. Dent. Assoc. 2000; 66: 302-307.

38 22. Miara P. Aesthetic guidelines for second-generation indirect inlay and onlay composite restorations. Pract. Periodontics Aesthet. Dent. 1998;10:423-31. 23. Olk C. Esthetics in the composite resin veneer technique. Quintessence Dent. Tech. 2000; 23: 159-167. 24. Krejci I, Krejci D, Lutz F. Clinical evaluation of a new pressed glass ceramic inlay material over 1.5 years. Quintessence Int. 1992; 23: 181-186. 25. Thordrup M, Isidor F, Horsted- Bindslev P. A 5-year clinical study of indirect and direct resin composite and ceramic inlays. Quintessence Int. 2001; 32: 199-205. 26. van Dijken JW, Ormin A, Olofsson AL. Clinical performance of pressed ceramic inlays luted with resinmodified glass ionomer and autopolymerizing resin composite cements. J Prosthet. Dent. 1999; 82: 529-535. 27. Pamir T, Kaya A. Tepilebilir rezin kompozit ile indirekt rezin kompozit restorasyonların karşılaştırılması: Bir yıllık klinik çalışma. Akademik Dental Dişhekimliği Dergisi 2004; 23: 1-6. 28. Ziemiecki TL, Wendt SL, Leinfelder KF. Wear of composite resin in the posterior proximal contact area. J. Dent. Res. 1991; 70: 298 Abstr 260 29. Kurdizolek SK, Leinfelder KF. Properties and characteristics of an indirect Bis-GMA/barium-glass polymer ceramic restorative system. Compend. Contin. Educ. Dent. 2000; 21: 1031-1040. 30. Leinfelder KF, Kurdizolek SK. Indirect resin restorative systems. Esthet. and Restor. Prac. 2000; 31: 14-20. 31. Terry DA ve Leinfelder K. Preservation, conservation and restoration of posterior tooth structure with advanced biomaterials, Contemp. Esthet. and Restor. Prac. 2004; May: 46-60. 32. Terry DA. Optimal esthetic results with indirect posterior composite resins. Compend. Contin. Educ. Dent. 2001; 22:160-169. İLETİŞİM ADRESİ Dt. İlkay UZUN Hacettepe Üniversitesi, Dişhekimliği Fakültesi, Diş Hastalıkları ve Tedavisi Anabilim Dalı, Sıhhiye 06100 Ankara Tel: 0 312 305 23 36 (iş) 0 312 231 03 81 (ev) Fax: 0 312 311 34 38 e-mail: ilkayyalcin@hotmail.com