ISSN - 1303-6343 TOTBİD DERGİSİ Türk Ortopedİ ve Travmatolojİ Bİrlİğİ Derneğİ Dergİsİ Yılda altı kez yayınlanır / Published six times a year Cilt (Volume) 12 Sayı (Number) 1 Ocak / January 2013 Türk Ortopedi ve Travmatoloji Birliği Derneği nin resmi yayın organıdır. The Official Journal of the Turkish Society of Orthopaedics and Traumatology Türk Ortopedi ve Travmatoloji Birliği Derneği adına / on behalf of the Turkish Society of Orthopaedics and Traumatology Sahibi ve Yazı İşleri Müdürü / Ownership and Accountability for Contents Önder Aydıngöz Editör / Editor Önder Kalenderer Yardımcı Editörler / Associate Editors Melih Güven Vasfi Karatosun Nusret Köse Halil Yalçın Yüksel Teknik Kurul / Technical Board Burak Önvural Ali Turgut Yayın Kurulu / Editorial Board Şahap Atik Önder Aydıngöz Semih Aydoğdu Mehmet Demirhan Mahmut Nedim Doral İzge Hakan Günal Vecihi Kırdemir Mehmet Subaşı Aykın Şimşek Gazi Zorer Dergide yayımlanan malzemenin telif hakkı Türk Ortopedi ve Travmatoloji Birliği Derneği ne aittir 2013. Tüm hakları saklıdır. Material published in the Journal is covered by copyright 2013 Journal of the Turkish Society of Orthopaedics and Traumatology. All rights reserved. Yönetim yeri ve adresi / Executive office: Türk Ortopedi ve Travmatoloji Birliği Derneği, İkizdere Sok., No: 21/12, Bayraktar Mah., 06670 Gaziosmanpaşa, Ankara, Türkiye Tel: +90 312-436 11 40 Faks (Fax): +90 312-436 27 16 e-posta (e-mail): totbid@totbid.org.tr Yayıncı / Publisher: Bayçınar Tıbbi Yayıncılık Örnek Mah., Dr. Suphi Ezgi Sok., Saray Apt., No: 11, D: 6, 34704 Ataşehir, İstanbul, Türkiye Tel: +90 216-317 41 14 Faks (Fax): +90 216-317 63 68 e-posta (e-mail): info@baycinartibbiyayincilik.com Yayın türü: Yerel süreli yayın Type of publication: Periodical Bu der gi de ki ya zı la rın der gi stan dart la rı na uy gun lu ğu nun kont ro lü, dizimi, İngilizce/Türkçe özetlerin ve kaynakların denetimi, der gi nin ya yı na ha zır lan ma sı BAYÇINAR Tıb bi Ya yın cı lık tarafın dan ger çek leş tiril miş tir.
ii TOTBİD Dergisi YAZARLARA BİLGİ 1. TOTBİD Dergisi Türk Ortopedi ve Travmatoloji Birliği Derneği nin yayın organıdır. 2. Dergi, Ortopedi ve Travmatoloji alanında derlemeleri ve olgu sunumlarını Türkçe yayımlar. 3. Der gi her iki ay da bir yayımlanır (Ocak, Mart, Mayıs, Temmuz, Eylül, Kasım) ve 6 sa yı da bir cilt ta mam la nır. 4. Yazılarda bildirilen görüşler ve sonuçlar yazarlara ait tir. Dergide yayımlanan yazıların her türlü sorumluluğu (etik, bilimsel, yasal, vb.) yazarlara aittir. Dergide yayımlanan makaleler TOTBİD in resmi görüşünü temsil etmez. Yayımlanmak üzere kabul edilen yazıların telif hakları TOTBİD Dergisi ne aittir. 5. Derlemelerin TOTBİD in Çekirdek Eğitim Programı ve Eğitim Konseyinin (TOTEK) belirlediği 100 Temel Seminer Konusu ile ilintili olması tercih nedenidir. 6. Olgu sunumları başlık, giriş, olgu sunumu, tartışma ve kaynaklar bölümünü içermelidir. Olgu sunumlarının giriş bölümü 3-4 cümleyi geçmeyecek şekilde olgunun literatür açısından önemini ve yazım amacını kapsamalıdır. Tartışma bölümünde bu olgunun yazılma nedeni ve literatür açısından önemini belirtilmelidir. Olgunun görülme sıklığı ayrıca belirtilmelidir. 7. Olgu sunumlarının dergide yer alabilmesi için Yayın Kurulu nun onayından geçmesi gerekir. Olgu sunumları en az iki danışman tarafından değerlendirilir. Yayın Kurulu, olgu sunumunu kabul etme, düzeltme isteme veya yayımlamama hakkına sahiptir. 8. Yazının hazırlanması Bu derginin yazım kuralları Uniform Requirements for Manuscripts Submitted to Biomedical Journals- International Committee of Medical Journal Editors (http:// www.icm je.org) ile uyum lu dur. Yazı standart Word dosyasında, çift satır aralıklı olarak, kenarlarda en az 2.5 cm boşluk kalacak şekilde yazılmalıdır. Başlık sayfasından itibaren sayfalar numaralandırılmalıdır. Yazının her bölümü yeni bir sayfadan başlamalı ve şu sırayla olmalıdır; başlık sayfası, özet, metin, teşekkür, kaynaklar, tablo ve başlıkları, şekil altyazıları. B a şl ı k s a yf al ar ı: İki başlık sayfası hazırlanması gerekmektedir. İlki, a) metnin özlü ve açıklayıcı bir başlığını, b) 35 harfi geçmeyen kısa başlığını, c) tüm yazarların tam isimleri, akademik ve kurumsal ünvanlarını, d) çalışmanın yapıldığı kliniğin veya kurumun adını, e) sorumlu yazarın adresi, telefonu, faks numarası ve e-posta adresini içermelidir. Danışmanlara iletilecek olan diğer başlık sayfası sadece metnin özlü ve açıklayıcı başlığını bulundurmalı, yazarlar ve kurumları hakkında bilgi içermemelidir. Özet: İkinci sayfa Türkçe ve İngilizce olarak 200 kelimeyi aşmamalıdır ve alt başlıksız (bütün) olmalıdır. Özet çalışmanın amacını ve içeriğini kapsamalıdır. İngilizce özet başlık içermelidir. Özetlere anahtar sözcükler eklenmelidir. M et i n: Yazılırken literatür gözden geçirilmeli ve konuyla ilgili önemli makalelerin kapsandığından emin olunmalıdır. Yazarların kişisel deneyimlerini orijinal çizim ve resimlerle aktarmaları önemli ve yol göstericidir. K a yn a kl a r: Metin içinde geçiş sırasına göre numaralandırılmalıdır. Yayımlanmamış sonuçlar ve kişisel görüşmeler kaynak olarak gösterilemez. Gerekli olmadıkça 30 dan fazla kaynak gösterilmemelidir. Kaynak kontrolü önem taşımaktadır ve yazarlardan herhangi bir kaynağın tamamının temini istenebilir. Kaynaklar şu şekilde düzenlenmelidir: S ür el i y ay ı nd a n m ak al e: Tüm yazarların soyadı, isim baş harfleri, makalenin adı, derginin Indeks Medicus a göre kısaltılmış adı veya tam başlığı, yıl, cilt sayısı ve ilk ve son sayfa numaraları. (Ra mi rez N, Johns ton CE, Brow ne RH. The pre va len ce of back pain in children who have idiopathic scoliosis. J Bo ne Jo int Surg [Am] 1997;79:364-8.) Ki tap tan bir bö lüm: Tüm yazarların soyadı, isim baş harfleri, bölümün adı, editörlerin adı, kitabın adı, ba sım ye ri, ba sı me vi, yıl, bö lü me ait ilk ve son sayfa numaraları. (Milford L. Dislocations and ligamentous injuries. In: Crenshaw AH, editor. Campbell s operative orthopaedics. St. Louis: CV Mosby; 1987. p. 241-57.) Ki tap: Tüm yazarların soyadı, isim baş harfleri, kitabın adı, baskısı, basım yeri, basımevi, yıl. (Colson JH, Ar mo ur WJ. Sports in ju ri es and the ir tre atment. 2nd ed. Lon don: S. Pa ul; 1986.) 9. Tablolar yazıda geçiş sırasına göre numaralandırılmalı, her tablonun aynı sayfa üstünde bir başlığı olmalı; tablo içeriğinde derginin sayfa boyutu göz önüne alınmalıdır. Resim ve şekiller orijinal olmalı, özenle çizilmeli veya yüksek çözünürlükte fotoğraflanmalıdır. 10. Yazılar elektronik posta ile totbid@totbid.org.tr adresine iletilmelidir.
iii İÇİNDEKİLER Dernek Başkanından...v Editörden...vii Davetli Sayı Editöründen...ix DERLEME / REVIEWS Kas iskelet sisteminin değerlendirilmesinde radyolojik görüntüleme yöntemleri Radiologic imaging methods in the evaluation of musculoskeletal system Hatice Tuba Sanal...1 Kas iskelet ve yumuşak doku lezyonlarında ultrasonografi Ultrasonography in musculoskeletal and soft tissue lesions Samet Verim, Sebahattin Sarı...7 Ortopedik radyolojide sıkça karşılaşılan hatalı veya eksik yorumlamalar: Neleri görmek gerekir? Neleri göremiyoruz? Frequently seen incorrect or missing interpretations in orthopedic radiology: what do we need to see? what we cannot see? Hayati Aygün, H. Atıl Atilla, Onur Hapa, Hatice Tuba Sanal...13 Ortopedi ve travmatolojide sık karşılaşılan atlanmış kırık ve çıkıkların değerlendirilmesi Evaluation of common missed fractures and dislocations in orthopedics and traumatology Halil Burç, Barbaros Baykal, Tolga Atay, Elif Nisa Ünlü...28 Ortopedik acillerde radyolojik incelemeler Radiologic examinations in orthopedic emergencies Erden Kılıç, Erdem Çevik, Kenan Soylu...35 Karpal instabiletelerin radyolojik değerlendirmesi Radiological evaluation of carpal instabilities Kenan Koca, Mustafa Kürklü, Hüseyin Özkan, Cenk Kılıç...47 Çocuklarda kalça radyografisinin değerlendirilmesi Evaluation of hip radiographs in children Mustafa İncesu, Murat Songür, Mehmet Sonar, Gökhan Sabri Uğur...54 Femur başı avasküler nekrozunda radyolojik tanı Radiological diagnosis of avascular necrosis of femoral head Cemil Yıldız, Kenan Koca, H. Atıl Atilla, Şafak Ekinci...62 Geçici osteoporoz Transient osteoporosis İsmail Demirkale, Kasım Kılıçarslan, M. Orçun Akkurt, Metin Özdemir...68 Ergen idiopatik skolyozda radyolojik değerlendirme ve sınıflama sistemlerinin incelenmesi Review of radiological assessment and classification systems of adolescent idiopathic scoliosis Erbil Oğuz, Şafak Ekinci, Ömer Erşen...73 Toplantı ve Kongreler Sürekli Tıp Eğitimi (STE) Değerlendirme Soruları
v DERNEK BAŞKANINDAN... Değerli Meslektaşlarım, Yayın hayatına 2002 yılında başlamış olan TOTBİD Dergisi özellikle değişik konularda yayınladığı derleme makaleleriyle önemli bir ihtiyaca cevap vermektedir. Bildiğiniz gibi son yıllarda her sayıda dergi editörü ve yayın kurulu tarafından belirlenen bir konu etraflıca ele alınmaktadır. TOTBİD Yönetim Kurulu, dergimizin bu yıldan itibaren yılda dört yerine altı sayı olarak ve sadece elektronik ortamda yayınlanması kararını almıştır. Böylelikle her yıl daha fazla konunun ele alınması olanaklı hale gelecektir. Şu ana kadar yayınlanmış sayılarımızın tümüne de internette ulaşılabilmektedir. 2013 yılının ilk sayısında ortopedi ve travmatolojide sık kullanılan görüntüleme yöntemleri ele alınmaktadır. Meslek yaşamımızın ayrılmaz bir parçası olan bu yöntemler ile ilgili bilgilerimize katkıda bulunan tüm yazarlarımıza, konuk editörümüz Sayın Prof. Dr. Cemil Yıldız a ve özverili çalışmaları için editörümüz Sayın Doç. Dr. Önder Kalenderer e en içten teşekkürlerimi sunarım. Saygılarımla, Prof. Dr. Önder Aydıngöz TOTBİD Başkanı
vii EDİTÖRDEN... Değerli TOTBİD Dergisi Okurları, TOTBİD Dergisi, derneğimizin, Ortopedi ve Travmatoloji çekirdek eğitim müfredatına bağlı kalınarak hazırlanan, resmi yayın organıdır. Bu nedenle hem meslektaşlarımız hem de TOTBİD bünyesindeki alt dal dernekleri tarafından yoğun olarak ilgi görmektedir. TOTBİD Dergisi her geçen gün Türkçe yazılmış geniş kapsamlı bir kaynak kitap haline gelmektedir. Yayın kurulunun önerisi ve TOTBİD Yönetim Kurulunun aldığı kararla TOTBİD Dergisi nin yönergesi, 2013 yılı itibarı ile değiştirilmiştir. Bu kararlar gereği, TOTBİD dergisi sadece elektronik ortamda ve iki ayda bir olmak üzere yılda toplam 6 kez yayınlanacaktır. Bu sayede sizlere daha fazla derleme makalesi okuma imkanı sunulmuş olacaktır. Sayın Prof. Dr. Cemil Yıldız ın davetli editörlüğünü yaptığı bu sayıda Ortopedi ve Travmatolojide görüntüleme yöntemleri tüm ayrıntılarıyla değerlendirilmiştir. Günlük pratiğimizde pek de ilgimizi çekmeyen bu konuda önemli noktalara değinen ve bilgilerimizi güncellememize imkan sağlayan bu güzel derlemelerin hazırlanmasında emeği geçen tüm yazarlara ve davetli editöre yoğun çabalarından dolayı teşekkür ederim. Sizlerin TOTBİD dergisi ne olan ilgisi devam ettiği sürece, TOTBİD Dergisi nin oluşmasında emeği geçen herkes daha özveriyle çalışmaya ve daha iyi sayılar çıkarmaya devam edecektir. Saygılarımla Doç. Dr. Önder Kalenderer Editör
ix DAVETLİ SAYI EDİTÖRÜNDEN... Değerli TOTBİD Dergisi Okurları; Sekiz Kasım 1895 de, Wilhelm Conrad Röntgen ilginç ve yeni bir ışıma türü fark etti. Röntgen bulduğu bu yeni ışınlara matematikte bilinmeyeni ifade eden X adını verdi. X ışını bilinmeyenleri bilinir hale getirirken tıpta yeni bir çağ açtı. Görüntüleme çağı mucitlerine Nobel Tıp Ödülü nü getiren Bilgisayarlı Tomografi ve Manyetik Rezonans Görüntülemenin icadı ile altın devrini yakaladı. Görüntüleme yöntemlerinde yaşanan bu gelişmeler, çağımızda girişimsel yöntemlerin çok daha az kullanılarak, en doğru tanının konulması ve doğru tedavinin uygulanması imkanını sağladı. Öte yandan tanı yöntemlerinin ve çeşitli hastalıklara yönelik bulguların çığ gibi artması ile görüntüleme yöntemlerinin aşırı ve etkin olmayan şekilde kullanılması sorunu ortaya çıktı. Ayrıca müfredat programımızda ve asistanlık eğitimimiz sırasında görüntüleme yöntemlerinin yeteri kadar yer bulamaması, bizi hatalı ve eksik yorumlamalara ve tedavilere yönlendirmekte bunun sonucunda da hukuki sorunlarla karşı karşıya kalmamıza yol açabilmektedir. Bu sayı, ortopedi ve travmatoloji uzmanlarının bazı kas iskelet sistemi hastalıklarında radyolojik tanı yöntemlerini yerinde ve etkin kullanmaları ve gerek kendi başlarına gerekse radyoloji uzmanlarıyla birlikte değerlendirme yapabilmeleri amacıyla çok değerli bir yazar kadrosu ile özveriyle hazırlanmıştır. Bu sayının hazırlanmasında emeği geçen, imkan sağlayan ve icatları ile ufkumuzu açanlara en derin saygılarımı sunarım. Bilinmeyenleri bilinen yapmak dileğiyle. Saygılarımla Prof. Dr. Cemil Yıldız Davetli Sayı Editörü