ULUSAL UYUŞTURUCU POLİTİKA VE STRATEJİ BELGESİ NİN UYGULANMASI İÇİN ULUSAL UYUŞTURUCU EYLEM PLANI 2013-2015 Ankara-2013
T.C. BAŞBAKANLIK ULUSAL UYUŞTURUCU POLİTİKA VE STRATEJİ BELGESİ NİN UYGULANMASI İÇİN ULUSAL UYUŞTURUCU EYLEM PLANI (2013-2015) Ankara-2013
İÇİNDEKİLER İÇİNDEKİLER... 3 KISALTMALAR... 4 GİRİŞ... 7 GENEL ESASLAR... 8 1. Amaç... 8 2. Kapsam... 8 3. Dayanak... 8 4. Çeşitli Hususlar... 8 4.1. Uygulama Esasları... 8 4.2. Değerlendirme Metotları... 9 4.3. Yürürlük... 10 EK-1: GÖREVLİ KUTEM LER... 11 EK-2: FAALİYETLER... 14 1. Arz Azaltımı... 14 2. Talep Azaltımı... 19 3. Uluslararası İşbirliği... 27 4. Bilgi Toplama, Araştırma, Değerlendirme... 28 5. Koordinasyon... 30
T.C. BAŞBAKANLIK ULUSAL UYUŞTURUCU EYLEM PLANI KISALTMALAR KPL : Kriminal Polis Laboratuvarları AIDS : Bağışıklık Yetmezliği Sendromu AMATEM : Alkol ve Madde Bağımlılığı Tedavi ve Eğitim Merkezi ARQ : Yıllık Raporlama Anketi ASPB : Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı CARICC : Orta Asya Bölgesel Bilgi ve Koordinasyon Merkezi CTEGM : Ceza Tevkifevleri Genel Müdürlüğü DSDB : Denetimli Serbestlik Daire Başkanlığı ECO : Ekonomik İş birliği Örgütü EDB : Eğitim Daire Başkanlığı EGM : Emniyet Genel Müdürlüğü EMCDDA : Avrupa Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi GMGM : Gümrükler Muhafaza Genel Müdürlüğü HIV : İnsan Bağışıklık Yetmezlik Virüsü INCB : Uluslararası Narkotik Kontrol Kurulu İŞKUR : Türkiye İş Kurumu JGK : Jandarma Genel Komutanlığı JKDB : Jandarma Kriminal Daire Başkanlığı KOM : Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele KUTEM : Kurumsal Temas Noktası MASAK : Mali Suçları Araştırma Kurulu MEB : Milli Eğitim Bakanlığı ÖERHGM : Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü RTÜK : Radyo ve Televizyon Üst Kurulu SAMBA : Sigara, Alkol ve Madde Bağımlılığı Tedavi Programı SELEC : Güneydoğu Avrupa Kanun Uygulama Merkezi SGK : Sosyal Güvenlik Kurumu SQ : Yapılandırılmış Anket ST : Standart Tablo SUT : Sağlık Uygulama Tebliği TAIEX : Teknik Destek Bilgi Değişimi TCK : Türk Ceza Kanunu TMO : Toprak Mahsulleri Ofisi TRT : Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu TUBİM : Türkiye Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi UNODC : Birleşmiş Milletler Uyuşturucu ve Suç Ofisi USVS : Ulusal Sağlık Veri Sözlüğü Y-ARDEF : Yetişkin Araştırma ve Değerlendirme Formu 4 5
T.C. BAŞBAKANLIK ULUSAL UYUŞTURUCU EYLEM PLANI GİRİŞ Başbakan tarafından onaylanarak yürürlüğe giren ve 2006-2012 yıllarını kapsayan Bağımlılık Yapıcı Maddeler ve Madde Bağımlılığı ile Mücadelede Ulusal Politika ve Strateji Belgesi paralelinde, bu süre zarfında ulaşılmak istenen hedefler ve bunları gerçekleştirmek için yapılması gereken eylemlerin detaylı olarak yer aldığı iki ayrı Ulusal Uyuşturucu Eylem Planı, ilgili kurum ve kuruluşlarımızın katkı ve mutabakatı ile hazırlanmış ve uygulanma süreleri 01.01.2013 tarihi itibariyle sona ermiştir. Yeni hazırlanan 3. Ulusal Uyuşturucu Eylem Planı da, Ulusal Uyuşturucu Politika ve Strateji Belgesi ne (2013-2018) paralel olarak, uyuşturucu sorununun arz azaltımı ve talep azaltımı süreçlerine yönelik dengeli bir yaklaşımı benimsemektedir. 6 7
T.C. BAŞBAKANLIK ULUSAL UYUŞTURUCU EYLEM PLANI GENEL ESASLAR 1. Amaç Bu Eylem Planı; Ulusal Uyuşturucu Politika ve Strateji Belgesi (2013-2018) nde belirlenen stratejik hedeflerin gerçekleştirilebilmesi için, toplumdaki uyuşturucu madde kullanımının ve uyuşturucu bağlantılı suçların önlenmesini ayrıca uyuşturucu maddelerin topluma ve toplum sağlığına verdiği zararların azaltılarak tedavi olanaklarının iyileştirilmesinin sağlanmasını amaçlamaktadır. 2. Kapsam Üçüncü Ulusal Uyuşturucu Eylem Planı, bu belgede KUTEM (Kurumsal Temas Noktası) olarak anılan Bakanlık kamu kurum ve kuruluşlarının uyuşturucu ile mücadelenin arz azaltımı, talep azaltımı, uluslararası işbirliği, bilgi toplama, araştırma, değerlendirme ve koordinasyon alanlarındaki görev ve faaliyetlerini kapsar. 3. Dayanak Bu Eylem Planı ikinci Ulusal Uyuşturucu Politika ve Strateji Belgesi (2013 2018) ne dayanılarak, TUBİM tarafından ilgili tüm kurumlarımızın katkı ve mutabakatı ile hazırlanmıştır. 4. Çeşitli Hususlar 4.1. Uygulama Esasları Bu belge, TUBİM tarafından, ilgili kurum ve kuruluşların ve alanda çalışan uzmanların görüş ve desteğinde hazırlanmış ve ortak mutabakatla tamamlanmıştır. Belgede öngörülen faaliyetlerin gerçekleştirilmesinden ve belgeye uyulmasından, bu belge ile kendilerine görev ve sorumluluk verilen tüm kurum ve kuruluşlar münferiden sorumludur. Planda yer alan herhangi bir faaliyette sorumlu kurum olarak belirlenen kurum, icracı kurumlarla ve gerektiğinde diğer kurumlarla da irtibata geçerek, o faaliyetin işbirliği halinde yerine getirilmesinden sorumludur. Üçüncü Ulusal Uyuşturucu Eylem Planı nda gerçekleştirilemeyen faaliyetlere, 2016 yılında hazırlanacak bir sonraki Eylem Planında yeniden yer verilmesi hususu değerlendirilir. Yeni Eylem Planı nın hazırlanmasında, önceki Eylem Planının Ana Değerlendirme ndan da faydalanılır. Dördüncü Ulusal Uyuşturucu Eylem Planı, üçüncü Eylem Planı nın ana değerlendirilmesini müteakip, en geç üç ay içerisinde, TUBİM tarafından, ilgili kurumların katkı ve mutabakatı ile hazırlanarak onay için Başbakanlığa sunulur. Plandaki faaliyetlerin zaman çizelgelerine uygun olarak gerçekleştirilebilmeleri için gerekli olan mali kaynaklar, sorumlu kurumların bütçelerinden karşılanır. Sorumlu kurumlar kendi bütçe hazırlıkları sırasında Eylem Planının gerektirdiği ihtiyaçları da göz önünde bulundururlar. 4.2. Değerlendirme Metotları Üçüncü Ulusal Eylem Planı nın uygulanması ve verimliliğinin değerlendirilmesi için, TUBİM koordinesinde, her yılın ilk üç ayı içerisinde ilgili kurum temsilcilerinin katılımı ile yıllık olarak Eylem Planı Ara Değerlendirme Toplantısı yapılır. İlgili kurum ve kuruluşlar, her yıl Şubat ayı içerisinde, Eylem Planı nda öngörülen faaliyetlerin uygulanmasında kat edilen ilerlemeler, karşılaşılan problemler, bunlara ilişkin çözüm önerileri ve tavsiyeleri içeren değerlendirmelerini TUBİM e gönderirler. Eylem Planı süre itibariyle tamamlandıktan sonra en geç üç ay içerisinde, TUBİM tarafından, planın ana değerlendirmesi yapılır ve Eylem Planı Ana Değerlendirme hazırlanır. Ana Değerlendirme nun hazırlanması için; TUBİM tarafından hazırlanan Eylem Planı Değerlendirme Formu, resmi yazıyla ilgili kurumlara gönderilir. 8 9
T.C. BAŞBAKANLIK ULUSAL UYUŞTURUCU EYLEM PLANI Kurumlar görüş ve değerlendirmelerini içerecek şekilde dolduracakları bu formları TUBİM e iletir. Akabinde, TUBİM tarafından bahse konu formlarının analizi yapılır ve Eylem Planı Ana Değerlendirme hazırlanır. Hazırlanan Rapor, Başbakanlık Makamı na sunulur ve ilgili kurumlarla da paylaşılır. 4.3. Yürürlük Bu belge, Başbakan tarafından onaylandığı tarihte yürürlüğe girer ve 31.12.2015 tarihine kadar yürürlükte kalır. EK-1: GÖREVLİ KUTEM LER ARZ AZALTIMI ALANINDA GÖREVLİ KURUMLAR: Adalet Bakanlığı Adli Tıp Kurumu Başkanlığı Kanunlar Genel Müdürlüğü Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Gümrükler Muhafaza Genel Müdürlüğü İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü Jandarma Genel Komutanlığı Sahil Güvenlik Komutanlığı Maliye Bakanlığı Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Başkanlığı 10 11
T.C. BAŞBAKANLIK ULUSAL UYUŞTURUCU EYLEM PLANI TALEP AZALTIMI ALANINDA GÖREVLİ KURUMLAR: Önleme Alanında Görevli Kurumlar Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü Gençlik ve Spor Bakanlığı Gençlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü Jandarma Genel Komutanlığı Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Başkanlığı Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Başkanlığı Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü Diyanet İşleri Başkanlığı Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu Tedavi ve Rehabilitasyon Alanında Görevli Kurumlar Adalet Bakanlığı CTE Genel Müdürlüğü-Denetimli Serbestlik Daire Başkanlığı CTE Genel Müdürlüğü-Eğitim İşlerinden Sorumlu Daire Başkanlığı Kanunlar Genel Müdürlüğü 12 13
EK- 2 EK-2: FAALİYETLER 1. Arz Amaç: sokak - terörizm olmak üzere organize suç örgütlerinin bu HEDEF(LER) SORUMLU KURUM SÜRE 1. 1.1-2.1- güzergah üzerinde bulunan iller öncelikli olmak ile mücadele birimlerinin nitelikli personel, araç- gereç ve teknik yönünden güçlendirilmesi 2. Kolluk kuvvetlerinin kapasitelerini güçlendirmek 2.2- Gümrük ve Ticaret 2.3- Gözetim kapasitesinin güçlendirilmesi için gerekli mobil ve sabit araçlar ile ekipmanlar temin edilmesi 2.4- araç ve teknik yönden desteklenmesi 3. Narko- terör konusunda 3.1-4.1-4.2-4. etmek 4.3- düzenlenen "Kazanç 4.4- verilmesi (MASAK) Maliye Bakan (MASAK) 2014 10 11 14 15
5. etmeye yönelik suç öncesi ve 6. önlemeye yönelik 5.1-5.2-5.3- bölgesel ve 5.4- düzenlenmesi 5.5-6.1-6.2-6.3-6.4- birisi 6.5- organizasyonlara yönelik mücadele stratejilerinin (EGM- (TMO) (Bitkisel Üretim - KOM 12 13 16 17
6.6- (JGK- KOM (Bitkisel Üretim Gen.Md.) (TMO) - KOM u 7. Hava, deniz ve demir 7.1- yönelik risk analizi ve mücadele kapasitesinin güçlendirilmesi 7.2-7.3- cihaz yönünden güçlendirilmesi Gümrük ve - KOM 2. Amaç: - ihtiyaç- HEDEF(LER) SORUMLU KURUM SÜRE 8.1- - KUTEM'ler 8.2- - KUTEM'ler 8. önleyici faaliyetleri, faaliyetlerin içerik ve 8.3- yöntemleri ile ilgili olarak okullarda rehber rehberlik MEB (ÖERHGM) ASPB (Çocuk Hizmetleri Gen.Md.) 8.4- özellikle 14 15 18 19
9. Genel ve genç nüfusta yapmak 10. Ebeveynlerin bilgilerinin genelinde 11. Çocuk ve gençlerin ve "problem çözme- becerilerini güçlendirmek 12. Okul/kurum yöneticileri 13. ve/veya 8.5- Birinci basamakta görevli olan tüm hekimlere 8.6- zaman 8.7-8.8-9.1-10.1-7- 10.2-7- konusunda bilgilendirici oturumlar eklenmesi 10.3- eklenmesi 11.1- konusunda bilgilendirici oturumlar eklenerek devam edilmesi 12.1- Okul/kurum yöneticileri düzenlenmesi 13.1- çocuklara güvenli ve destekleyici bir ortam kalitelerinin ve mesl ASPB (Çocuk Hizmetleri ASPB (Çocuk Hizmetleri (Aile ve Toplum Hizmetleri - KOM (Gençlik Hiz. MEB (ÖERHGM) MEB (ÖERHGM) MEB (ÖERHGM) MEB (ÖERHGM) Eylem P 16 17 20 21
14. ucu ile mücadelede medya 15. Televizyon ve radyoda 16. 13.2- ve Sosyal Rehabilitasyon" ve "Çocuk ve Gençlik" 14.1-14.2- Görsel- düzenleme ve denetleme faaliyetleri çerçevesinde 15.1- Televizyon ve - bilgilendirme semineri düzenlenmesi 16.1- tedavi merkezlerinin hem fiziksel imkanlar hem de 16.2- belirlenecek illerde tedavi merkezleri 16.3- verecek, çocuk ve ergen psikiyatristlerin veya 16.4- tedavi bir seviyeye getirilerek standardize edilmesi 16.5- TRT ASPB (Çocuk Hizmetleri Gen. Md.) RTÜK RTÜK - RTÜK Md.) ru Eylem 18 19 22 23
17. etkin bir hale getirilmesi ve uygulamada gerekli mevzuat düzenlemeleri yapmak 18. alan denetimli serbestlik ve hükümleri ile ilgili olarak, 19. Rehabilitasyon ve sosyal 17.1-17.2- B 17.3- yöntemlerinin yeniden gözden geçirilmesi 17.4- örneklerinin hangi 17.5- toplan 18.1-18.2-19.1-19.2-19.3- kapsayan sosyal uyum projelerine öncelik verilmesi (SGK) - (CTEGM- DSDB) (CTEGM- DSDB) Md.) 2013-2014 2013 ASPB (Çocuk Hizmetleri Gen. Md.) eri - Hizmetleri Hizmetleri - TUB Md.) (Gençlik Hiz. Eyl 20 21 24 25
Hizmetleri (CTEGM- DSDB) 20.1- Hizmetleri (CTEGM- DSDB) 20.2-20. kullanma nedeniyle yönelik, topluma yeniden MEB (ÖERHGM) Hizmetleri (CTEGM- DSDB) 21.1- Denetimli serbestlik personeline yönelik; 21. nedeniyle denetimli vermek Hizmetleri (CTEGM- EDB) 22.1- - e alternatif psiko- - EDB) 22.2- "Risk- ihtiyaç- uygunluk" modeli ile ceza infaz 22. "risk- ihtiyaç- uygunluk" hükümlülere yönelik 22 23 Hizmetleri (CTEGM- EDB) 22.3-26 27 3 Amaç: HEDEF(LER) SORUMLU KURUM SÜRE KUTEM'ler 23.1- Türkiye 23.2- Bölge ülkelerinin kolluk birimleri ile tecrübelerinden istifade edilmesi, personel mübadelesi ve verilecek o 23.3- gümrük/polis/jandarma irtibat görevlileri ile 23. destek vermek ve iyi uygulamalardan yararlanmak 23.4- getirilmesini müteakip, ülkemizde Gümrükler
4 Amaç: HEDEF(LER) SORUMLU KURUM SÜRE 24. ulusal veri toplama sistemini güçlendirmek 24.1- KUTEM'ler Sürekli 25.1- Sistemi Formu'nun USVS 2.0 (Ulusal ayaktan tedavi gören tüm hastalar için Hizmetleri 25.2- (HIV/AIDS- Hpt B C) ilgili veri toplama 25. 25.3- Kriminal 25.4- üzere standart referans madde temininin ve (JGK- (JGK- Türki 25.5- Formu (Y- - EDB) 25.6- personel ve 25.7- gönderme, tayini için numune gönderen birime, elde edilen (JGK- Kriminal 25.8- (JGK- 26. Ulusal düzeyde toplama faaliyetlerinde, belirlenen standartlara en üst seviyede uyum 26.1-26.2- ülke verilerini içeren EMCDDA Standart Tablo (ST) koordinesinde doldurularak EMCDDA ve UNODC - - KUTEM'ler KUTEM'ler EMCDDA ST, SQ ve UNODC 24 25 28 29
5. Koordinasyon Amaç: sürdürmek. HEDEF(LER) SORUMLU KURUM KURUM(LAR) SÜRE 27. 27.1- ve koordinasyonun tesisi ile mücadele merkez kurum temsilcilerinden ve bilim 27.2- faaliyetlerini sürdürmesi - - KUTEM'ler KUTEM'ler 2013 28. yerel düzeyde tüm illerde tesis etmek 28.1-28.2- - - 2013 29. koordinasyon faaliyetlerini merkezden izlemek ve 29.1- düzeyde yürütülen koordinasyonun merkezden - 26 30 31